PCBO Apeldoorn Jaarverslag 2012

S T I C H T I N G P C B O A P E L D O O R N • J A A R V E R S L A G

Postbus 328, 7300 AH Apeldoorn bezoekadres: Jean Monnetpark 27, Apeldoorn telefoon: (055) 5 22 44 77 website: www.pcboapeldoorn.nl e-mail: info@pcboapeldoorn.nl

2 0 1 2

Stichting PCBO Apeldoorn

Stichting PCBO Apeldoorn

JAARVERSLAG

2012

Kinderen centraal spannend van bekend naar nieuw vol verwachting vol vertrouwen op basis van aandacht ze hebben mij gekend mijn naam op school elke dag genoemd

aandacht voor mij als kind als mens kleine mens in de groei op maat voor mij uitgedaagd om te doen wat ik kan vol te houden, door te gaan samen met anderen geborgen, dienstbaar grenzen aan mijn doen en laten

spelen en leren creĂŤren kennis en vaardigheden zelf actief en betrokken talent voor talent tot aan de grenzen van kennen en kunnen samen plezier in leren

een schoolleven vol verhalen over Leven en Licht over betekenis van mens zijn op aarde

met vertrouwen vol van verwachting op weg naar de toekomst (gedicht van PCBO Apeldoorn)

kinderen om me heen ik voor de ander de ander met mij

Colofon Samenstelling: Raad van Bestuur Stichting PCBO Apeldoorn Redactie: Anne-Marie Veldkamp

(schilderij Loes de Haan -

Eindredactie: Catelijne Hol

Op weg naar de toekomst)

Fotografie: Jeroen Jazet Vormgeving: RCTM Reclamebureau, Wierden

I n hou d Voorwoord

4

Missie en motto

5

Organisatie en beleid

Verslag van de Raad van Toezicht

10

Verantwoord ‘Ondernemen’ voor Goed Onderwijs

16

Onze richtinggevende uitspraken voor 2011-2015 samengevat

Inspanningen en resultaten 2012

Onderwijs

Innovatie en ontwikkeling

Voorwaarden voor goed onderwijs en goede scholen

Jaarrekening

17

28

www.pcboapeldoorn.nl Hier staat een compleet overzicht van al onze scholen en is een directe link naar hun websites te vinden.

Stichting PCBO Apeldoorn - Jaarverslag 2012

3

4

In Mem or ia m We s s e l Y t s m a Het jaar 2012 was een veelbewogen jaar, vooral door het onverwachte overlijden van drs. Wessel Ytsma, lid van de Raad van Bestuur van PCBO Apeldoorn. Niet alleen voor zijn familie en naasten een enorme schok, ook voor onze medewerkers en relaties. De drieënhalf jaar die Wessel Ytsma werkzaam was voor PCBO Apeldoorn zijn van grote waarde geweest voor onze organisatie. Wij missen zijn deskundigheid, scherpe inzicht, werklust en innovatievermogen. En natuurlijk zijn humor, die ook kenmerkend was voor zijn optreden.

Voorwo or d Met 6200 leerlingen is PCBO Apeldoorn de grootste organisatie voor

Met drs. Wim Schotman als opvolger van Wessel Ytsma is de Raad van

primair onderwijs in Apeldoorn. Wat ons betreft gaat het echter om 6200

Bestuur weer op sterkte. Net als alle medewerkers van PCBO Apeldoorn

keer één leerling. Zo staat dat ook in ons gedicht ‘Kinderen Centraal’:

gaan ook wij voor het waarmaken van onze missie: een christelijke,

‘aandacht voor mij als kind, als mens, kleine mens in de groei, op maat voor

aantrekkelijke onderwijsorganisatie te zijn. Een gedegen vernieuwer

mij, uitgedaagd om te doen wat ik kan’.

met ondernemende, deskundige medewerkers die onze kinderen goed onderwijs op maat bieden. Vanuit ons motto: ‘Kinderen Centraal’.

De medewerkers van onze 28 scholen hebben ook in 2012 met hart en ziel

Raad van Bestuur Stichting PCBO Apeldoorn

gewerkt voor onze leerlingen, met oog voor ieder individu. Bureaumedewerkers op hun beurt, hebben zich volop ingezet om onze scholen daarbij

Drs. G. Nijmeijer en drs. W.L.M. Schotman

zo goed mogelijk te ondersteunen.

juni 2013

Onderwijs is volop in beweging. Daar zorgen we ook deels zelf voor, want wij werken voortdurend aan verbetering en vernieuwing. We gaan mee met onze tijd. Maar ook andere ontwikkelingen zorgen voor dynamiek.

Neem passend onderwijs, landelijke en lokale bezuinigingen, de krimp van het aantal leerlingen in de regio en ICT-ontwikkelingen. Al dit soort zaken vraagt om proactief denken én doen.

M is s ie en m o t t o Kinderen Centraal. Dat is het motto van Stichting Protestants

Organisatie en beleid

Christelijk Basis Onderwijs (PCBO) in Apeldoorn. Met 6200 leerlingen,

Onze schooldirecteuren zijn verantwoordelijk voor hun scholen. Zij worden

520 medewerkers en 28 basisscholen is PCBO in Apeldoorn een van de

daarin ondersteund door het managementteam. In het schoolplan staan

grotere onderwijsorganisaties voor primair onderwijs in ons land.

missie, strategie en doelen voor vier jaar; concrete plannen en acties staan in het schooljaarplan.

PCBO Apeldoorn is een christelijke onderwijsorganisatie die aantrekkelijk, ondernemend en vernieuwend wil zijn voor leerlingen, hun ouders en

Schooldirecteuren leggen verantwoording af over hun resultaten aan

medewerkers. Ons doel: kwalitatief goed funderend onderwijs bieden,

de twee leden van de Raad van Bestuur, die ook leiding geven aan het

zoveel mogelijk op maat voor ieder kind. Daar zetten onze medewerkers

ondersteunende Bureau PCBO van Stichting PCBO Apeldoorn.

zich elke dag voor in.

Wij werken op basis van drie belangrijke uitgangspunten:

De Raad van Bestuur formuleert het strategisch meerjarenbeleid voor

• één doel: kwalitatief goed christelijk onderwijs aan zoveel mogelijk

vier jaar, in nauwe samenspraak met directeuren, stafmedewerkers, Raad

van Toezicht, groepen ouders, schoolteams, en vele andere betrokkenen,

kinderen

• samen plezier in leren hebben, voor een optimaal rendement

landelijk en lokaal. Dit beleid geeft op hoofdlijnen kaders aan. Scholen

• kwaliteit maak je zelf, maar niet alleen

krijgen vervolgens alle ruimte om stichtingsdoelen naar hun eigen schoolsituatie te vertalen en uit te voeren. Zij kunnen daar schoolspecifieke

Wij vinden het belangrijk dat ouders in de regio Apeldoorn iets te kiezen

doelen aan toevoegen. Zij kunnen dus (verantwoord) ondernemen,

hebben. Daarom is in vrijwel elke wijk een PCBO-school te vinden en

voor goed onderwijs. Niet voor niets kreeg ons strategisch meerjaren-

bieden we verschillende onderwijsconcepten. Er is dus voor iedereen

beleidsplan voor 2011-2015 juist die titel mee.

een PCBO-school die aansluit bij onderwijsbehoeften en -wensen.

Bureau PCBO adviseert en ondersteunt de scholen als het gaat om, onderwijs, communicatie, financiën, faciliteiten, ICT en personeelsbeleid.

Ook is het bureau aanspreekpunt voor externe relaties, zoals media.

4 Zie pagina 10/11 voor taken en het verslag van de Raad van Toezicht.

Stichting PCBO Apeldoorn - Jaarverslag 2012

5

“Ondernemen is voor mij: de school neerzetten zoals je die voor je ziet.�

Robert van Woudenberg, directeur Montessorischool Passe-Partout

“R es pect v o o r de e ig e n h ei d van ieder k i n d ” “Ondernemen is voor mij: de school neerzetten zoals je die voor je ziet.

De samenwerking met MAM’s Montessori kinderopvang sinds 2012

Wat die droomschool dan is? Eigenlijk wat het Passe-Partout nu ís.

is een belangrijke pijler voor onze school. Dee doorgaande lijn van baby

Een plek waar je als kind van alles leert en kunt ontdekken, waar je

en peuter naar kleuter wordt steeds krachtiger. We zijn nu een ‘proeftuin’

helemaal mag zijn wie je bent. Waar je onderwijs krijgt dat aansluit bij

gestart: driejarige peuters werken mee op school.

jouw ontwikkeling en waar je invloed hebt op jouw leerproces. ‘Respect voor de eigenheid van ieder kind’ is voor ons een belangrijke basis. Dat zie

Als enige montessorischool in Apeldoorn verwelkomen wij niet alleen

je terug in de verscheidenheid aan leerlingen hier op school. Dat vind ik

graag kinderen uit onze directe buurt, maar zijn wij ook aantrekkelijk

onze kracht.

voor ouders en kinderen uit andere wijken. Daarom bedachten we een campagne om onze school in heel Apeldoorn op de kaart te zetten. Ook

Afgelopen jaar hebben we veel stappen gezet om ons Montessori-

via sociale media zoals Facebook en Twitter laten we van ons horen en er

onderwijs te verdiepen, onder meer via teamscholing. Je merkt dat het

is onlangs een glossy uitgekomen over Montessori leren en leven.

hier bruist op school door zoveel enthousiasme en energie! Montessori is volop zichtbaar in hoe we werken, in onze materialen, in het kosmisch

Natuurlijk blijven we ons ontwikkelen om het montessoriconcept

onderwijs, maar ook in het vijf gelijke dagenmodel dat we in 2012 hebben

steeds krachtiger neer te zetten. We willen graag dat veel kinderen

ingevoerd. Dat brengt rust en structuur. Een belangrijke voorwaarde voor

mogen profiteren van deze mooie manier van leren. Ook zoeken we naar

ons type onderwijs.

mogelijkheden om kinderen meer te laten beleven op ons schoolplein.

Ik meen het: Maria Montessori was echt een genie. Wat zij honderd

We halen meer natuur de school in – afgelopen jaar kregen we al een

jaar geleden bedacht, is nog steeds eigentijds. Zelfstandigheid, zelfred-

moestuin op ons dak – en ons aanbod voor kunst en cultuur breiden we

zaamheid en eigenwaarde: die dingen worden in onze maatschappij alleen

de komende tijd uit.”

maar belangrijker.

“Maria Montessori was echt een genie. Wat zij honderd jaar geleden bedacht is nog steeds eigentijds. Zelfstandigheid, zelfredzaamheid en eigenwaarde: die dingen worden in onze maatschappij alleen maar belangrijker.”

Stichting PCBO Apeldoorn - Jaarverslag 2012

7

Jan Huizinga, directeur van De Rank in schooljaar 2013-2014.

“Ondernemerschap begint binnen.

Franje zonder inhoud werkt niet.

Alles begint bij goed onderwijs.�

Joke Pennings, directeur van De Rank in schooljaar 2012-2013 blikt terug op wat onder haar leiding allemaal in gang is gezet.

“Bij ondern e m e n hoort ook : l a a t j e zie n !” “’Groeien doen we samen’. Dat is ons motto en de basis van waaruit wij

Natuurlijk hoort bij ondernemen ook: naar buiten! We laten weten dat

De Rank verder ontwikkelen. Leidraad daarvoor is ‘Boeiend onderwijs in

we er zijn. Afgelopen jaar bijvoorbeeld, draaiden we een bijzonder

deze tijd’ van Natuurlijk Leren (een organisatie die scholen ondersteunt

kerstproject. Eén onderdeel: de wijk in. Met de Koningsspelen gingen we

bij het aanbieden van boeiend en opbrengstgericht onderwijs, red.). Dit

de buurt in met veel lawaai en muziek.

‘boeiende onderwijs’ is de stip aan de horizon. Het kent vele aspecten, van een veilige omgeving tot ontwikkeling van alle intelligenties en van

Buitenschoolse opvang hadden we al langer in de school, sinds 2012

betekenisvol leren tot samen leren. De Rank heeft al veel gerealiseerd en

hebben we ook een peutergroep. Daar is veel animo voor, volgend

bouwt daarop verder. Dat is ondernemen.

schooljaar hopen we al twee groepen te hebben. En die peuters blijven op De Rank, daar gaan we voor. Zo is ook de tussenschoolse

Ondernemerschap begint binnen, in de school. Franje zonder inhoud

opvang goed geregeld. Ouders willen ontzorgd worden. Daarom is een

werkt niet. Alles begint bij goed onderwijs. De school kiest heel bewust

digitaal ouderportaal handig, maar is er bijvoorbeeld ook logopedie

voor programmagericht onderwijs in de ochtend voor taal en rekenen.

binnen de school. Zo maak je het ouders gemakkelijker.

’s Middags bieden leerkrachten ontwikkelingsgericht onderwijs steeds meer geïntegreerd aan, in thema’s.

Uiteindelijk gaat het om de belofte die je doet. Boven de schooldeur hangt het motto ‘Groeien doen we samen’. Dat maakt De Rank waar, samen met

Als leerlingen De Rank verlaten na groep 8, dan willen wij graag dat

leerlingen, ouders en leerkrachten. Daar ben ik oprecht trots op.”

zij veel in hun rugzak hebben zitten. Kennis, maar ook: kunnen samenwerken, vragen kunnen stellen. Weten wat je interesses zijn, wat bij

In schooljaar 2013 - 2014 is Joke Pennings directeur van De Regenboog.

jou past. Daarom gaat De Rank voor een brede ontwikkeling. Er is een schooltuin, maar ook een techniekcoach.

“Boven onze schooldeur hangt ons motto ‘Groeien doen we samen’. Dat maakt De Rank waar, samen met leerlingen, ouders en leerkrachten. Daar ben ik oprecht trots op.”

Stichting PCBO Apeldoorn - Jaarverslag 2012

9

10

R aad v an To e zic h t o v e r 2 0 1 2 Net als voor medewerkers en relaties van PCBO kwam het overlijden van

De jaarrekening 2012 is door accountant Deloitte opgesteld en is door

Raad van Bestuur Wessel Ytsma in 2012 ook voor de Raad van Toezicht als

de Raad van Toezicht in aanwezigheid van de accountant en de Raad van

een grote schok. Wij zijn persoonlijk geraakt door dit verlies en waarderen

Bestuur besproken en goedgekeurd. De begroting voor 2013 werd door

de betrokken, zakelijke en humoristische wijze waarop Wessel Ytsma

ons in 2012 vastgesteld.

invulling gaf aan zijn rol als bestuurder.

Onderwijskwaliteit is steevast een belangrijk aandachtspunt. Wij Op basis van een tussentijdse evaluatie van de bestuursstructuur door

constateren dat alle PCBO-scholen gelukkig voldoen aan de kwaliteiteisen

de voorzitter van de Raad van Bestuur, hebben wij besloten om de

van de Inspectie van het Onderwijs en dat alle PCBO-scholen planmatig-

bestuursstructuur ongewijzigd te laten. In 2013 wordt dan ook opnieuw

werken aan verdere verbetering van hun kwaliteit. Niettemin blijft

een tweede lid van de Raad van Bestuur benoemd (voor vier jaar), naast

opbrengst-gericht werken een belangrijk aandachtspunt. Hoe PCBO werkt

voorzitter van de Raad van Bestuur Gert Nijmeijer.

aan kwaliteit, heeft de stafmedewerker onderwijs en kwaliteit van PCBO uitgebreid toegelicht tijdens één van onze vergaderingen.

2012 samengevat In 2012 heeft de Raad van Toezicht zeven keer vergaderd. Tal van

Wij zijn ons er als Raad van Toezicht terdege van bewust dat onderwijs-

onderwerpen kwam aan bod, van onderwijs tot personeelsbeleid en van

kwaliteit in de eerste plaats gemaakt wordt door medewerkers.

financiën tot de evaluatie van de bestuursstructuur.

Thema’s als ziekteverzuim, werkdruk en ontwikkelingsmogelijkheden voor medewerkers kwamen aan bod tijdens onze vergaderingen met de Raad

In 2013 stemden wij in met het voorstel van de Raad van Bestuur om

van Bestuur.

het strategisch meerjarenbeleid meer op hoofdlijnen te formuleren.

Bij de besprekingen over het meerjarenbeleid, de meerjarenbegroting en

De raad wil weten wat er speelt

de beleidsvoornemens en kaders 2012-2013 brachten wij nadrukkelijk

De Raad van Toezicht wordt mondeling en schriftelijk geïnformeerd

het belang van focus op ‘Kinderen Centraal’ aan de orde. Belangrijke

door de Raad van Bestuur, onder meer via de bestuursrapportages. Wij

onderwerpen waren onder meer de begrotingsnormen van de commissie

hebben meer informatiebronnen. Tijdens onze schoolbezoeken gaan wij

Don, de huisvestingsplannen van de gemeente Apeldoorn, krimp in de

in gesprek met leerkrachten, intern begeleiders en leidinggevenden op de

regio en uiteraard ook de economische ontwikkelingen.

scholen, om voeling te houden met hun praktijkervaringen. Ook spraken we in 2012 met de Gemeenschappelijke Medezeggenschapsraad. Over de onderwerpen onderwijskwaliteit en kinderopvang lieten wij ons uitgebreid en in detail voorlichten door stafmedewerkers van PCBO.

In 2012 nam de Raad van Toezicht afscheid van twee leden.

In 2012 benoemd: Drs. B. Kozijn

directeur Lyceum de Grundel Hengelo

Voorzitter Ludwig Brouwer moest stoppen vanwege persoonlijke omstan-

scholengroep Carmel Hengelo, lid

digheden. De raad waardeert zijn deskundige inzet en zijn voortdurende

Mevr. Drs. I. Lammerse directeur HRM Saxion Hogeschool

pleidooi om aandacht te besteden aan álle leerlingen, niet alleen aan

de kinderen die om welke redenen dan ook extra ondersteuning nodig

Mr. G.A. Biersteker

organisatieadviseur/ interim-manager

hebben, maar juist ook aan de leerlingen die zich gemiddeld tot ‘gewoon

ACTA-Advies BV, lid

Deventer-Enschede-Apeldoorn, lid

goed’ ontwikkelen. Ook Jos Talsma nam om persoonlijke redenen afscheid.

De raad dankt hem voor zijn inzet en betrokkenheid bij Stichting PCBO. Wat doet de Raad van Toezicht? De raad is werkgever van de Raad De ontstane twee vacatures zijn afgelopen jaar ingevuld. Omdat zich

van Bestuur, adviseert gevraagd en ongevraagd en keurt de begro-

drie prima kandidaten meldden, besloot de raad te anticiperen op het

ting, het jaarverslag en het strategisch meerjarenplan goed. Jaarlijks

naderend vertrek van zijn voorzitter (in 2014 aftredend) door drie nieuwe

voert de raad een functioneringsgesprek met de Raad van Bestuur.

leden te benoemen. Dat zijn Ingrid Lammerse, Bert Kozijn en - op voordracht van de Gemeenschappelijke Medezeggenschapsraad - Gerard Biersteker.

Sinds 2010 is de Wet goed onderwijs, goed bestuur van kracht. Deze wet regelt onder meer dat bij onderwijsorganisaties zoals PCBO

De samenstelling van de Raad van Toezicht in 2012:

Apeldoorn een scheiding moet zijn tussen ‘bestuur’ en ‘toezicht’.

Dr. J.J. Vos

eert de Raad van Toezicht zijn eigen functioneren.

managing consultant bij TNO Management

PCBO werkt volgens de Code Goed Bestuur, waarin de uitgangspunten staan voor goed bestuur en goed intern toezicht. Elk jaar evalu-

Consultants, voorzitter

G. Dekker-Postma

voormalig raadslid van de gemeente Apeldoorn en

De Raad van Toezicht van Stichting PCBO is ook toezichthouder van

oud - statenlid Provincie Gelderland, lid

de Stichting Protestants Christelijke Kinderopvang (PCKO). De raad

J.D. Schoneveld

organisatieadviseur/interim-manager en voormalig

heeft zich in het afgelopen jaar steeds laten informeren over de

CFO van een beursgenoteerde onderneming,

gang van zaken. Per 2013 zijn de toezichthoudende taken voor de

vice-voorzitter

stichting PCKO meer formeel gescheiden van de toezichthoudende

taken voor Stichting PCBO. In 2012 afgetreden: Mr. B.J.H.L. Brouwer

advocaat bij Brouwer & Brouwer advocaten

B.J. Talsma

seniordocent economische vakken,sector horeca,

toerisme & recreatie bij ROC Aventus en

lid bestuur CNV onderwijs

Joost Vos, voorzitter Raad van Toezicht Stichting PCBO Apeldoorn

Stichting PCBO Apeldoorn - Jaarverslag 2012

11

“Wij denken na over hoe wij ons als eigentijdse christelijke school verder kunnen ontwikkelen en profileren.�

Jenny van Ho v e, d ir ec t eu r v an d e K o n in g in Ju l i a n a s c h o o l

“R o l ou der s g ra a g v e rd e r v e r s t er k e n” “We organiseren al een aantal jaren ouderpanels, over verschillende

bedacht en uitgevoerd. Al die activiteiten leveren ook media-aandacht

thema’s. Daaruit kwam onder meer dat wij de rol van ouders graag

op, wat is meegenomen. We bewaren ook mooie herinneringen aan

willen versterken. Ouders doen en denken graag mee. Afgelopen jaar

ons kerstproject dat in het teken stond van ‘licht’. Alle groepen waren

is onze school geadopteerd door het Kadaster. Medewerkers kwamen

bezig met dat thema en ouders konden in elke klas komen kijken naar

gastlessen geven: hartstikke leuk. Zo komen ouders wel vaker vertellen

het resultaat. Ouders voerden op het platte dak van onze school een

over hun beroep: vormend voor kinderen. Zij zijn bovendien trots als zij

toneelstuk op dat vanaf het plein te bekijken was. Daarvoor nodigden we

hun vader of moeder in de klas hebben.

niet alleen leerlingen en ouders uit, maar ook de buurt.

“Ondernemen is voor mij: samen met ouders zorgen voor goed onderwijs voor kinderen.”

Dat lichtproject komt voort uit een grotere ontwikkeling. Wij denken na over hoe wij ons als eigentijdse christelijke school verder kunnen ontwikkelen en profileren. Ook dat vind ik ondernemen. Hoe bied je levensbeschouwelijk onderwijs aan dat álle kinderen aanspreekt? Bij ons op school is een groep die heel kerkelijk betrokken is, maar ook een

Een ander punt dat uit die ouderpanels kwam: de wens om Engels in te

groep die nog nooit een kerk van binnen heeft gezien. Bij allebei willen we

voeren op school. Dat is afgelopen jaar gelukt. Vanuit het netwerk van

aansluiten. Het één is goed, het ander ook.

een leerkracht vonden we een expert die ons begeleidt bij de invoering.

Zo zetten we ons netwerk in en verbinden we kind, ouders, team en buurt

Ondernemen is voor mij: samen met ouders zorgen voor goed

met elkaar.

onderwijs voor kinderen. Daarom betrekken we ouders intensiever bij schoolbeleid, als we gaan nadenken over onze plannen voor de

Afgelopen jaar is ons plein opnieuw ingericht, ook naar idee van ouders.

komende jaren. Dat vinden onze ouders ook leuk. En het geeft mij

En ons inzamelingsproject voor een goed doel werd ook door ouders

energie. Samen kom je vérder.”

Stichting PCBO Apeldoorn - Jaarverslag 2012

13

“ On dern e m e n v a nu it e ige nh e id v a n d e K W S�

Fre d Niezink, d i r ec t eu r K o n i n g in W ilhelmin as c h o o l

“Sub s idie b in n e n g e h a a l d vo or cultu u r e d u c a t i e ” “Laten weten dat je er bent, aansluiten bij wat ouders willen en wat de samenleving van ons vraagt. Dat is voor mij ondernemen. Maar wel vanuit eigenheid. Die vind je op onze school in de eerste plaats terug in ons team.

Stichting PCBO Apeldoorn - Jaarverslag 2012

15

Enthousiaste, betrokken medewerkers met een groot hart voor de KWS. Ons onderwijs is gedegen. We gaan zeker mee met onze tijd en volgen ontwikkelingen goed, maar we kijken kritisch naar waarin we wel en niet meegaan. De lat ligt hoog, we werken opbrengstgericht en onze resultaten zijn goed. Dat verwachten onze ouders ook van ons. Inderdaad: eruit halen wat erin zit. Dat geldt voor ieder kind, natuurlijk binnen zijn eigen mogelijkheden en grenzen.

We gaan vanuit die visie samenwerken met MAM’s Kinderopvang, om peuters op driejarige leeftijd al te laten proeven aan onze school. Vanuit ‘de Peuterkamer’ bij MAM’s komen de peuters tijdens MAM’s Momenten

“Vanuit ‘de Peuterkamer’ bij MAM’s komen de peuters tijdens MAM’s Momenten naar de KWS om zo spelenderwijs voorbereid te worden op de basisschool.”

naar de KWS om zo spelenderwijs voorbereid te worden op de basisschool.

Goed voor kinderen en natuurlijk hopen wij dat de peuters doorstromen naar groep 1 op ónze school. We werken overigens ook al jarenlang samen met Koningskind Kinderopvang, dat vlakbij onze school is te vinden.

Volgend schooljaar starten we met Engels in de kleutergroepen. Natuurlijk is dat spelenderwijs. Ook daar zijn ouders blij mee, zij zien er het belang

Kennis én creativiteit: daar zijn Nederlanders eeuwenlang succesvol in

van in. Datzelfde geldt voor de regels hier op school. Onze leerlingen

geweest en die combinatie is toekomstbestendig, daar ben ik van overtuigd.

noemen hun juf of meester niet bij de voornaam, bijvoorbeeld en het is ‘u’.

Cultuur is er bij ons op school dus niet ‘even bij’, maar heeft een structurele

Respect geldt ook andersom: in hoe wij met onze leerlingen omgaan. We

plek in het onderwijs. Dat bouwen we nog verder uit. Afgelopen jaar

zorgen voor structuur. De Kanjeraanpak (kinderen leren op een positieve

hebben we een subsidie binnengehaald voor cultuureducatie. Ook dat vind

manier met elkaar omgaan, red.) zit in onze genen. Niet voor niets is ons

ik ondernemen: hiermee kunnen we een verdiepingsslag maken.

motto: ‘Elke dag leren in een goede sfeer’.”

16

V er antw oo rd ‘ O n de rn e m en’ voo r Goed O n de rw ij s Het strategisch (meerjaren)beleidsplan In Verantwoord ‘Ondernemen’ voor Goed Onderwijs 2011-2015 is de basis voor onze koers. PCBO kiest ervoor om op hoofdlijnen te sturen, zodat scholen hun eigen route kunnen kiezen op weg naar onze gezamenlijke stip aan de horizon.

De belangrijkste kaders waarbinnen de professionals in onze organisatie werken, zijn verwoord in negen richtinggevende uitspraken. Op onze site www.pcboapeldoorn.nl is het volledige plan te vinden, in dit jaarverslag een samenvatting.

Kwaliteit

Permanent in ontwikkeling

Elke school staat garant voor goed onderwijs en een optimaal

Onze professionals ontwikkelen zich doorlopend en we benutten de

rendement van dit onderwijs

kennis die wij zelf in huis hebben optimaal

Schoolprofiel

Identiteit zichtbaar in onze scholen

Elke school zorgt voor een duidelijk schoolprofiel. Wij stimuleren

Een belangrijk wezenskenmerk van al onze scholen: de christelijke

scholen die hun onderwijs anders willen organiseren

identiteit. Die maken onze scholen op hun eigen wijze ook duidelijk

De directeur als ‘ondernemer’ Directeuren krijgen de ruimte voor ondernemerschap

Centrale rol voor onze leerkrachten Leerkrachten vervullen een centrale rol in de organisatie van ons onderwijs en leggen verantwoording af over onderwijsopbrengsten

zichtbaar voor leerlingen en ouders

School en maatschappij Onze scholen zijn actief in de maatschappij; de samenleving manifesteert zich ook in onze scholen

Efficiënte bedrijfsvoering Onze bedrijfsvoering is efficiënt en passend bij onze richtinggevende uitspraken

Op basis van Verantwoord ‘Ondernemen’ voor Goed Onderwijs

tot teamscholing. Op organisatieniveau ondersteunen we de kwaliteit

formuleerden wij voor het kalenderjaar 2012 doelstellingen voor de

van onderwijs op de scholen door de inzet van een staffunctionaris

thema’s ‘onderwijs’, ‘innovatie en ontwikkeling’ en ‘voorwaarden’.

onderwijs-, kennis- en kwaliteitsontwikkeling. Onze professionaliserings-

Wat hebben we gedaan en wat was het resultaat?

coach begeleidt startende leerkrachten.

Onderwijs

CITO Een aandachtspunt is dat de resultaten van de CITO eindtoets op negentien scholen achterblijven bij het landelijk gemiddelde. Voor PCBO

Kwaliteit op orde

Apeldoorn reden om onverminderd in te blijven zetten op opbrengst-

Alle scholen kregen voor 2012 van de inspectie van het onderwijs het

gericht werken.

basisarrangement toegekend, net als in de voorgaande jaren, en bieden dus de kwaliteit die minimaal van ons verwacht mag worden.

Overigens zijn wij blij met de verplaatsing van de eindtoets (nu in

‘Vensters’ zijn welkom

dat is gebaseerd op de vaardigheidsgroei gedurende acht jaar, meer

Wij kijken uit naar de ontwikkeling van Vensters Voor Verantwoording

gewicht. Dit advies wordt immers vóór de toets gegeven. De CITO

februari) naar april of mei. Daarmee krijgt het advies van de basisschool,

van onze brancheorganisatie PO-Raad. Hierin wordt informatie over

eindtoets krijgt dan weer de ooit bedoelde status: een algemeen

onderwijsopbrengsten, financiën en personeel van alle scholen verzameld

eindbeeld schetsen. Nu is die eindscore in de praktijk (onterecht) vaak

in één systeem. Dat is niet alleen transparant richting ‘samenleving’,

bepalend voor plaatsing in het voortgezet onderwijs.

maar ook bruikbaar om onze resultaten te vergelijken met die van andere onderwijsorganisaties. Overigens publiceren onze scholen hun resultaten in nieuwsbrieven en de schoolgids.

Handelingsgericht en opbrengstgericht werken Wat betekent opbrengstgericht werken bij PCBO Apeldoorn?

Prestatiebox: kwaliteitsimpuls

Twee keer per jaar maakt iedere leerkracht een trendanalyse van de

In het Bestuursakkoord dat de PO-Raad sloot met het ministerie van

toetsresultaten, bespreekt die met zijn/haar leidinggevende en baseert

OCW is ook de Prestatiebox opgenomen. We kregen hieruit extra middelen

het handelen in de klas daarop. Zo krijgt ieder kind steeds meer onderwijs

om de onderwijskwaliteit, opbrengstgericht werken, taal en rekenen,

op maat.

cultuureducatie, excellentie en professionalisering verder te verbeteren.

Daarmee gaven wij op schoolniveau ons onderwijs op tal van gebieden

We merken dat dit handelingsgericht werken positief bijdraagt aan

een kwaliteitsimpuls: van intensief leesonderwijs tot passend onder-

leeropbrengsten. Daarbij hebben de opbrengsten van taal, rekenen en

wijs voor hoogbegaafde leerlingen en van themaochtenden voor ouders

begrijpend lezen onze topprioriteit.

Stichting PCBO Apeldoorn - Jaarverslag 2012

I n spanning e n e n re su l t a t e n 2 0 1 2

17

18

Passend onderwijs en PCBO

In schooljaar 2011-2012 werden 0,065% van de leerlingen door scholen

De zogenoemde 1-zorgroute is inmiddels een bekend begrip voor iedere

van PCBO Apeldoorn verwezen naar het speciaal (basis)onderwijs.

leerkracht. Kernvraag: wat heeft een kind nodig om zijn onderwijsdoelen

In schooljaar 2012-2013 was dat 0,15%.

te bereiken? Het concreet benoemen van deze onderwijsbehoefte is onderdeel van handelingsgericht werken en het werken met groepsplannen

Doorgaande lijn

waarin leerlingen met gelijke onderwijsbehoeften geclusterd worden en een

Onze scholen ontwikkelen zich meer en meer tot integrale kindcentra. Een

passend onderwijsaanbod krijgen.

aantal scholen heeft bijvoorbeeld een peutergroep of babyopvang in de

Deze manier van werken is een goede basis voor passend onderwijs, dat in

Soms gaan driejarige peuters alvast ‘schoolervaring’ opdoen in groep 1.

school en werkt aan een doorgaande lijn van 0 tot 13 jaar, of van 2 tot 13 jaar. augustus 2014 wordt ingevoerd. Afgelopen jaar organiseerden we allerlei workshops voor onze medewerkers, over leerlijnen, groepsplannen en het

Hierbij maken wij ook gebruik van de ervaringen van onze Koningin

omgaan met verschillend gedrag.

Emmaschool. Samen met 29 andere Nederlandse basisscholen doet deze school mee in het landelijke project ‘Startgroep peuters’: voorschoolse

Onze leerkrachten zijn inmiddels deskundige klassenmanagers en werken

educatie in een doorgaande lijn met de onderbouw. In het eerste pilotjaar,

met het directe instructiemodel. In schooljaar 2012-2013 is de 1-zorgroute

2012, schoolden de medewerkers zich in opbrengstgericht werken met

volledig ingevoerd op al onze scholen.

jonge kinderen. Komend jaar wordt dit opbrengstgericht werken verder

Samenwerkingsverband

ingevoerd.

Wij werken met tien andere besturen voor primair onderwijs en speciaal

De peutergroepen op de Ichthus en de Wegwijzer kregen afgelopen

(basis)onderwijs samen in het samenwerkingsverband passend onderwijs

jaar een VVE-status. Hierdoor is extra geld beschikbaar voor voor- en

Apeldoorn. In 2012 werd meer duidelijk over hóe wij passend onderwijs

vroegschoolse educatie waarvoor de gemeente Apeldoorn geld krijgt

gezamenlijk willen vormgeven.

van het rijk. PCBO had al vier andere VVE-scholen. Dankzij VVE kunnen de peuters een goede start maken op de basisschool.

Het samenwerkingsverband is met ingang van juni 2013 een stichting met het bestuur als intern toezichthoudend orgaan. Elk deelnemend

Leren gaat verder ná de basisschool. Daarom zorgen onze scholen voor

schoolbestuur levert hiervoor een bestuurlijk vertegenwoordiger. De

een goede overdracht naar het voortgezet onderwijs. PCBO Apeldoorn

coördinatoren van de drie samenwerkingsverbanden Weer Samen Naar

participeert in de lokale werkgroep POVO (primair onderwijs voortgezet

School hebben voorlopig gezamenlijk de dagelijkse leiding. Inmiddels is

onderwijs). Die bedacht onder meer de ‘brugspiekdag’. In 2012 keken

een voorlopige Ondersteuningsplanraad ingesteld, die kwartiermaker is

alle leerlingen van groep 8 bij een school voor voortgezet onderwijs en

voor de definitieve raad. Er komt één indicatiecommissie die besluit over

volgden daar lessen. Ook is er de onderwijsmarkt waar het voortgezet

toelating tot het speciaal (basis)onderwijs.

onderwijs zich presenteert.

Innovatie en ontwikkeling Onderwijs op maat voor hoogbegaafden

Sofie helaas gestopt Dankzij project Sofie konden onze scholen sinds 2011 interne ‘subsidie’ aanvragen voor een innovatieproject. Zo stimuleerden we onze

Ons Expertisecentrum Hoogbegaafdheid Plusbegeleiding biedt deskun-

directeuren om hun ondernemerschap concreet te maken. Dat leverde

digheidsbevordering voor leerkrachten van scholen die onderwijs (meer)

mooie resultaten op. Een greep: muziek in de klas, een bijzonder

op maat willen maken voor hun hoogbegaafde leerlingen. Basisondersteu-

kerstproject, vernieuwend promotiemateriaal en extra leermiddelen

ning bieden al onze scholen, een aantal profileert zich met een specifiek

voor projecten. In verband met bezuinigingen is Sofie eind 2012 helaas

aanbod voor hoogbegaafde kinderen. In 2012 draaiden daarnaast twee

gestopt.

PlusKlassen.

SLIMmer onderwijs

De coördinator van het expertisecentrum beheert een databank en

De Diamant in het Kristal, De Beemte en De Kring doen tot en met 2015

orthotheek en coördineert een kwaliteitskring begaafdheid. Zij is ook

mee met het landelijke SLIM-FIT project, Het Kompas is controleschool.

voorzitter van het ‘interzuilair netwerk profilering begaafdheid’ dat

Doel van dit innovatieproject is onderwijs anders organiseren. Denk

passend onderwijs voor hoogbegaafde kinderen in Apeldoorn voorbereidt

aan de inzet van professionals van mbo tot universitair niveau en aan

en in 2012 zich onder meer bezighield met het vraagstuk hoe binnen het

integratie van ICT in het onderwijs.

nieuwe Samenwerkingsverband Passend Onderwijs een goed ondersteuningsarrangement begaafde zorgleerlingen kan worden vormgegeven.

Wetenschap de school in

In schooljaar gaat 2013-2014 www.talentstimuleren.nl* live. Hierop

Tien van onze scholen doen mee met het project ‘Optimaal onderwijs voor

vinden leerkrachten passend lesmateriaal.

elke leerling’. Samen met de Radboud Universiteit in Nijmegen vroegen we hiervoor subsidie aan bij de PO-Raad/OCW (Subsidiërende Landelijke

*Het resultaat van een veldaanvraag die wij samen met openbaar en

Onderwijsondersteunende Activiteiten). Doel is vanaf dag één op de

katholiek onderwijs deden bij Stichting Leerplanontwikkeling.

basisschool al optimaal aan te sluiten bij het ontwikkelingsniveau van een

Chinese les als hersensport PCBO Apeldoorn wil talentvolle en nieuwsgierige leerlingen die in hun vrije tijd ook graag leren, een buitenschoolse activiteit bieden. Daarom starten we in september 2013 met Chinese les. Het leren van Chinese karakters stimuleert de denkontwikkeling en het concentratievermogen: hersensport dus! Ouders betalen zelf de kosten, PCBO zorgt voor de lesruimte.

kind. Ouders worden hierbij intensief en actief betrokken.

Stichting PCBO Apeldoorn - Jaarverslag 2012

19

20

Groene zomerschool

leeromgeving die volledig voldoet aan al onze eisen. Waarschijnlijk starten

Vanaf schooljaar 2013-2014 kunnen ook onze leerlingen meedoen met

we daarom met een ‘goede basis’ die we verder uitbouwen.

de Groene zomerschool, een initiatief van het openbaar onderwijs. In de laatste twee zomervakantieweken krijgen leerlingen ’s ochtends taal en

Alle scholen werken natuurlijk met digitale schoolborden. Die bieden

rekenen en gaan ’s middags de natuur in. Een afwisselend programma dus,

ongekende mogelijkheden voor effectief onderwijs. Sowieso zijn we qua

dat samen met Veldwerk Nederland en het Centrum voor Natuur & Milieu

ICT in ontwikkeling; ICT is één van onze speerpunten in de komende jaren.

Educatie is gemaakt.

Playing for Success: gestopt

Financieel beheer scholen kreeg een impuls

Playing for Succes is een naschools programma voor onderpresterende

Schooldirecteuren moeten op financieel gebied steeds beter onderlegd

kinderen. PCBO Apeldoorn, Leerplein055 en Aventus hebben samen

zijn. Daarom boden we net als in 2011 ook in 2012 een financiële module

het initiatief genomen om dit ook in Apeldoorn vorm te gaan geven.

aan in ons management developmenttraject.

Het idee: door deze leerlingen tijdelijk in een uitdagende omgeving (het voetbalstadion van AGOVV in dit geval) na schooltijd te inspireren,

Wij leren zelf ook

ontdekken zij dat leren leuk kan zijn. In Apeldoorn draaide een succes-

Mobiliteit

volle pilot waaraan leerlingen van vijf van onze scholen meededen. Het

Om te kunnen anticiperen op allerlei maatschappelijke ontwikkelingen –

plan was om het project vanaf schooljaar 2013-2014 grootschaliger te

denk aan krimp en vergrijzing – is flexibilisering noodzakelijk. Los daarvan

vervolgen. Helaas gooide het faillissement van AGOVV roet in het eten en

willen wij ook graag dat onze medewerkers zich ontwikkelen en ‘in

is het project gestopt.

beweging blijven’. Daarom maakten we in 2011 mobiliteitsbeleid, dat

Digitale leeromgeving in ontwikkeling Onderwijs op maat? Daarvoor biedt een digitale leeromgeving veel

wij in 2012 onverminderd hebben voortgezet. We stimuleren vrijwillige mobiliteit. Als meer medewerkers zich vrijwillig melden voor mobiliteit, is gedwongen overplaatsing immers veel minder nodig.

kansen. Denk aan het uitzetten van leerlijnen, het plannen en aanbieden van leeractiviteiten en het volgen van de ontwikkeling van een kind. Dat

Ontwikkeling

naast ‘kennis’ ook het aanleren van ‘21th century skills’ (vaardigheden voor

Het ontwikkelprogramma voor dertien high potentials binnen onze

het functioneren in een complexe en dynamische wereld) van belang is, is

organisatie draaide in 2012 voor het tweede jaar. Inmiddels is een aantal

zeker. Een digitale leeromgeving kan hier een belangrijke rol in spelen.

‘cursisten’ al geplaatst in een leidinggevende functie. Twaalf directeuren volgden een training voor meerschoolse directeur en we organiseerden

Samen met het Ontwikkelcentrum in Ede onderzoeken wij de moge-

een themabijeenkomst over leiderschap.

lijkheden van zo’n digitale leeromgeving. Een projectgroep met daarin een aantal onderwijsexperts van scholen en bureau verkende afgelopen

Samenwerkend leren

jaar diverse opties. De conclusie: er is op dit moment geen digitale

Rugzakbegeleiding, hoogbegaafdheid, startende directeuren, ontwikke-

lingsgericht werken onderbouw en bovenbouw, rekenen en wiskunde: over al deze thema’s wordt flink kennis en ervaringen uitgewisseld in kenniskringen. Via ons personeelsmagazine Podium ondersteunden we ook in 2012 de uitwisseling van kennis en ervaringen tussen onze scholen en medewerkers.

Nieuw: Stichting Protestants Christelijke Kinderopvang PCBO Apeldoorn is in 2012 een eigen kinderopvangstichting gestart.

Die is contractpartner van de vijf aanbieders van kinderopvang met wie onze scholen samenwerken. De Terebint, de Koningin Emma, De Rank en De Ploeg, Montessorischool Passe-Partout en de Gong Matengaarde startten al in 2011 experimenten met kinderopvang en kinderdagverblijf in de school. Doel is doorgroeien tot integrale kindcentra.

Informatiesystemen Onze directeuren werkten er al langer mee en binnenkort is het beschikbaar voor alle medewerkers: ons intranet binnen AFAS. We gebruiken dit voor bedrijfsmatige en personele informatie-uitwisseling. Dit vermindert de ‘papierstroom’ en neemt administratieve (bal)last weg bij onze directeuren en medewerkers.

Onze scholen gaan werken met een nieuw schooladministratie- systeem waaraan ook een leerlingvolgsysteem is gekoppeld. Ook is een koppeling mogelijk met het digitale communicatieplatform met ouders (Basisschoolnet) dat veel van onze scholen gebruiken.

Stichting PCBO Apeldoorn - Jaarverslag 2012

21

22

Voorwaarden voor goed onderwijs en goede scholen Veilig en gezond werken

kunnen doorgroeien naar LB (schaal 10). Hiervoor zijn in de CAO criteria vastgelegd, waar PCBO Apeldoorn nog een aantal eigen criteria aan heeft toegevoegd. Het uiteindelijke doel van deze functiemix is het verhogen van de kwaliteit van de leerkrachten die lesgeven aan kinderen. Hiervoor zijn ook percentages afgesproken. Per augustus 2012 had PCBO bijna

Eind 2012 is gestart met de Risico Inventarisatie- & Evaluatie. De focus

91,5 fte (volledige leerkrachtenbanen) ingeschaald in een LB functie. Dit is

lag op het toetsen van de plannen van aanpak die zijn gemaakt tijdens de

24 procent van het totaal aantal fte’s van PCBO. Daarmee voldoen wij aan

vorige veiligheidsrondgang door de scholen.

de landelijke afspraken.

Sinds schooljaar 2011-2012 is PCBO Apeldoorn eigen risicodrager voor

Taakbeleid nog actueel?

vervanging in geval van ziekte korter dan één jaar. We onderzoeken nu of

Met twee andere schoolbesturen in Apeldoorn is verkend of het huidige

het wenselijk is dat elke school een eigen, genormeerd budget krijgt om

taakbeleid nog actueel is. Taakbeleid regelt wat een leerkracht naast zijn

vervangingskosten te voldoen.

lesgevende taken op school doet. Flexibeler omgaan met taakbeleid is wellicht wel wenselijk, maar blijkt lastig in de praktijk omdat de huidige CAO

Helaas stijgt ons ziekteverzuim, waarmee wij de landelijke trend volgen.

Hoe dat komt onderzoeken we, om vervolgens in 2013 onze aanpak van ziekteverzuim te herzien. Zie voor onze cijfers pagina 30 in dit jaarverslag.

het onmogelijk maakt om de ‘gedetailleerde’ normjaartaak los te laten.

Bezuinigingen en gevolgen Lokale en landelijke bezuinigingen raken onze organisatie.

Op vier scholen hebben we themabijeenkomsten georganiseerd in het

Ter illustratie: Apeldoorn heeft alle investeringen in onderwijshuisvesting

kader van de “professionele ruimte”. Dit project komt voort uit afspraken

die voor rekening van de gemeente komen, tot aan 2016 stopgezet. Dat

tussen PO-Raad, onderwijsbonden en het ministerie van OCW om onder

raakt al onze scholen, maar zeker onze tien schoolgebouwen die veertig

meer de positie van de leraar te stimuleren. Voor ons levert dit project

jaar of ouder zijn, en waarvoor onlangs een grootschalig onderhoudsplan

hopelijk informatie op die helpt om de professionele ruimte voor

was gemaakt voor 2012. Sommige investeringen kunnen niet wachten,

leerkrachten te toetsen en mogelijk te vergroten.

dus die moet PCBO Apeldoorn zelf betalen. Verder gaat er minder geld naar Brede Scholen en naar schoolbegeleiding.

Bovenstaand project was één van de acties die we hebben uitgevoerd naar

De gemeente Apeldoorn subsidieert alleen nog Brede Scholen in

aanleiding van het medewerkerstevredenheidsonderzoek dat in 2012 is

Zevenhuizen, Orden, Zuid en Zuid-West. Hierin nemen zeven van

gedaan. Daarin scoorden we minder op werkdruk ervaren en verzuimbesten-

onze scholen deel. Die scholen die nu geen bijdrage meer krijgen van de

digheid. We scoorden goed op ontwikkelingsmogelijkheden en efficiëncy.

gemeente, hebben in schooljaar 2012-2013 van PCBO Apeldoorn geld

Functiemix: steeds meer LB-leerkrachten

gekregen voor coördinatie van activiteiten.

In de CAO voor het primair onderwijs zijn afspraken gemaakt over de

Het landelijke beeld laat al langer zien dat slechts zeventig procent

zogenoemde functiemix. Het idee is dat leerkrachten die nu LA zijn (schaal 9)

van onze materiële uitgaven door rijksinkomsten wordt gedekt, door

onvoldoende prijsaanpassingen. Daarbovenop kwam de bezuinigingsronde

In schooljaar 2012-2013 is besloten om onze organisatie aan te passen.

van 2010 wat structureel 800 duizend euro minder inkomsten betekende.

We gaan ervaring opdoen met meerschoolse directeuren die zich focussen

De jaarrekening over 2012 laat voor het eerst helaas ‘rode cijfers’ zien. Niet-

en kennisdeling tussen de scholen. Schoolleiders van de scholen in die wijk

temin zijn wij blij dat wij dankzij ons eigen vermogen nog steeds een financieel

kunnen zich optimaal richten op zaken als onderwijskwaliteit, inzetten

gezonde stichting zijn. Wel is het zaak om kritisch naar kosten te kijken.

en stimuleren van talenten van medewerkers en de relatie met ouders.

op (onder meer) die (wijkgerichte) profilering en optimale samenwerking

Als deze pilot succesvol is, kan het organisatiebreed werken met Daarom is in 2012 4 procent gekort op de budgetten van de scholen en

meerschoolse directeuren ook geld besparen.

kijken we waar we kunnen besparen. Zo werken we wat betreft inkoop samen met collega-onderwijsinstellingen. Komend jaar kijken we samen

Bureau PCBO ondersteunt directeuren bij de profilering van hun school.

met directeuren, bureaumedewerkers, Raad van Toezicht en GMR kritisch

Zo zijn in 2012 websites aangepast, werken steeds meer scholen met het

naar een juiste balans in inkomsten en uitgaven.

Betere bedrijfsvoering

ouderportaal basisschool.net en wordt structurele en planmatige aandacht voor communicatie en marketing steeds ‘gewoner’. In 2012 organiseerden we opnieuw open dagen. Voorafgaand bracht PCBO een onderwijskrant

Sinds 1 januari 2012 voert PCBO Apeldoorn de financiële en personeel- en

uit die huis aan huis is verspreid. De komende tijd doen we marktonder-

salarisadministratie in eigen beheer, via het softwareprogramma AFAS.

zoek ter voorbereiding op onze nieuwe beleidsperiode waarvoor we ook

Naar tevredenheid, want we werken efficiënter en hebben sneller zicht

ons strategisch communicatie- en marketingbeleid vernieuwen, passend

op onze cijfers.

bij de koers die PCBO Apeldoorn gaat varen.

Krimp en aanpassingen

Inspiratiedagen identiteit

Net als in andere delen van Nederland heeft ook Apeldoorn te maken

Als christelijke organisatie houden wij onze identiteit graag ‘levend’ en

met krimp. De gemeente gaat in de prognoses uit van een daling van het

van deze tijd. Tijdens inspiratiedagen in 2012 en 2013 is met directeuren

leerlingenaantal van in totaal 10 procent. Gevolg is dat ook ons leerlingen-

van gedachten gewisseld over identiteit in brede zin: wat betekent die

aantal daalt. PCBO Apeldoorn houdt rekening met een verdere daling tot

voor onze levensbeschouwing, voor het pedagogisch en onderwijskundig

circa 5800 leerlingen in 2015.

klimaat op onze scholen en hoe staan wij als christelijke organisatie in de

Minder leerlingen heeft natuurlijk gevolgen voor ons personeelsbestand.

maatschappij?

Het wordt steeds lastiger om nieuwe, jonge medewerkers met een tijdelijke aanstelling zicht te geven op een ‘vaste baan’. Gelukkig hebben

Planning & controlecyclus verbeteren

wij de krimp tot nu toe steeds kunnen opvangen via natuurlijk verloop.

Op PCBO-niveau werken we met een meerjarenbegroting. De komende jaren wordt ook voor scholen onze manier van budgettering anders en

Profilering

gaan we werken met meerjarenbegrotingen voor scholen. Uitgangspunt:

Om ervoor te zorgen dat (liefst meer) kinderen en hun ouders kiezen voor

schoolplannen en de daaraan gekoppelde benodigde financiën (en niet

PCBO Apeldoorn, is schoolprofilering zeer belangrijk.

zoals nu de budgettaire ruimte per school).

Stichting PCBO Apeldoorn - Jaarverslag 2012

23

“Kind, ouders, school en wijk; als team willen wij verbinden”

Hans Verwe ij , d i r ec t eu r v an D e W eg w ijz er

O n derneme n is in it ia t ie ven ne m en en kans en zie n “Ondernemen is voor mij: initiatieven nemen. Met als startvraag: wat

Afgelopen jaar kregen we een VVE-peutergroep in onze school. Deze

is goed voor De Wegwijzer? Leer- en werkplezier, daar draait het om.

peuters hebben een toekenning voor voor- en vroegschoolse educatie

Blije kinderen, coöperatieve ouders en natuurlijk goed onderwijs. Ik vind:

en krijgen extra dagdelen veel taal- en spelactiviteiten aangeboden.

je moet van ieder kind houden en dat moet het voelen. Als dat niet zo is,

Zo kunnen zij een goede start maken in groep 1.

doe je iets verkeerd als juf of meester.

Ondernemen is ook kansen zien. Zo is het gelukt om twee leesruimten Om te weten wát dan goed is, moet je in de eerste plaats je school

in de school in te richten. Wij merken dat kinderen tegenwoordig thuis

goed kennen. Wat onze school uniek maakt: de verschillen. Je vindt bij ons

veel minder stillezen dan vroeger, daarin hebben wij als school een taak.

leerlingen en ouders met zeer diverse achtergronden en nationaliteiten:

We hebben een aanvraag gedaan bij Sofie (het PCBO-fonds voor innovatie,

een echte afspiegeling van Orden en omgeving en dat willen we graag zo

red.) en de Prestatiebox om onze schoolbibliotheek te vernieuwen. Een

houden. Het is de maatschappij in het klein.

expert van de Arnhemse kinderboekenwinkel heeft een lezing verzorgd over

“Je moet van ieder kind houden en dat moet het voelen.”

Kind, ouders, school en wijk: als team willen wij verbinden.

moderne jeugdliteratuur, onze boekencollectie gescreend en we hebben

Daarom ook zijn we als school doorgegaan met onze Brede

ook onze leerlingen gevraagd welke boeken zij graag zouden willen lezen.

Schoolactiviteiten, toen de gemeente Apeldoorn daarop bezuinigde. Samen met onze partners organiseren we op

Inmiddels hebben we twee leuke leesruimtes waar we trots op zijn.

een aantal plekken in de wijk activiteiten op het gebied van

Eén van de teamleden heeft voor haar masteropleiding het thema

sport, cultuur en taal en opvoeding. Juist omdat ik het zo

stillezen uitgediept. Met haar ideeën verbeteren wij ons leesonderwijs

belangrijk vind dat onze leerlingen hun vrije tijd zinvol en

verder. Zij ontwierp ook een aantrekkelijk boekje waarin de kinderen

naar eigen keus kunnen invullen ben ik de coördinatie zelf

hun boekverslag kunnen schrijven. Zo verbinden we talenten van

gaan doen, al kost het enorm veel tijd. Ook dit is verbinden.

medewerkers met wat we willen ontwikkelen.”

Stichting PCBO Apeldoorn - Jaarverslag 2012

25

“Voor De Korenaar ademt ons ontwikkelingsgerichte onderwijs één en al ondernemerschap.”

Maart e n Kleiman , d ir ec t eu r d e K o r en aar

“Kinderen k rij g e n d e k a n s ” “Voor De Korenaar ademt ons ontwikkelingsgerichte onderwijs

Voor mij begint ondernemerschap met kwaliteit. Natuurlijk moet

(OGO) één en al ondernemerschap. De onderbouw werkt al helemaal

je als school een goed verhaal hebben en dat hebben wij met OGO.

ontwikkelingsgericht, in de bovenbouw bieden we alle zaakvakken zo aan.

We sluiten verder aan bij ouders in deze tijd. We vernieuwen onze

Kinderen gaan in groepen aan de slag met onderzoeksvragen en hebben

website, zijn actief op Facebook en starten met Engels vanaf groep

veel inbreng in hun leerproces.

1. Dat past bij deze tijd en bij de kinderen en ouders in deze wijk.

We werken met projecten en daarbij komt als heel vanzelfsprekend ‘ondernemen’ kijken. Is het thema beroepen, dan komen ouders in elke klas vertellen over hun beroep, gaan de kinderen langs bedrijven van ouders en geeft een ouder die natuurkundeleraar is les aan onze leerlingen.

Zo betrekken we ouders, grootouders en de buurt bij ons onderwijs.

“We starten met Engels vanaf groep 1.

Dat past bij deze tijd en bij de kinderen en ouders in deze wijk.”

Dat levert fantastische momenten op.

Toen het over ‘verzamelingen’ ging, kwam een vader vertellen over

Zo kozen we ook onze buitenschoolse opvang heel bewust:

zijn fossielencollectie: daar kan geen theorieles tegenop. Hetzelfde

sport en bewegen staat centraal. Onze leerlingen zitten

geldt voor de ervaringen die leerlingen zelf opdoen. Vorig jaar wilde

veel achter beeldschermen. Als tegenwicht vinden wij juist

een groepje kinderen een delicatessenzaak opzetten voor een

die sport zo belangrijk. Extra leuk dus dat Richard Krajicek in april 2013

project. Ze kwamen bij mij voor een startkapitaal. Nadat zij hun

onze Koningsspelen opende. En dat oud-profvolleyballer Bas van de Goor

‘businessplan’ hadden laten zien heb ik ze 250 euro geleend. Een week later

als ouder van onze school Olympische sportlessen geeft op onze school.

was alles terugbetaald en hadden de jongens zeventig euro winst door zelfgemaakte sushi en ander lekkers te verkopen. Kinderen krijgen de kans.

Volgend jaar bouwen we de samenwerking met ouders verder uit.

We kijken naar mogelijkheden van kinderen en zijn steeds op zoek naar de

Afgelopen jaar startten we al met ouderpanels en ik wil graag dat

zone van de naaste ontwikkeling.

ouders meedenken over schoolbeleid.”

Stichting PCBO Apeldoorn - Jaarverslag 2012

27

28

Het jaar in c ij fe rs J aar re k e n i n g

Toelichting op het resultaat

De jaarrekening is opgemaakt in overeenstemming met de inrichtingsvereisten van titel 9 boek

PCBO streeft ernaar om structurele inkomsten en uitgaven in evenwicht te hebben. Financiële

2 van het Burgerlijk Wetboek en de Richtlijnen voor de Jaarverslaggeving. Specifiek is de Richtlijn

baten uit belegd vermogen en liquiditeiten worden voor dit evenwicht niet meegerekend voor de

660 Onderwijsinstellingen van toepassing. Eerst wordt de Staat van Baten en Lasten voor 2012

‘gewone bedrijfsvoering’. Uiteraard worden deze gelden goed besteed aan ons onderwijs.

weergegeven, met de daarbij behorende ratio’s. Daarna de balans per 31 december 2012.

Door de eerder ingezette bezuinigingen van rijk en gemeente was in de begroting voorzien dat

STAAT VAN BATEN EN LASTEN 2012

het in dit jaar niet zou lukken om het saldo baten en lasten op nul te laten uitkomen. Hierbij zijn

(bedragen x € 1.000)

steeds zorgvuldige afwegingen en keuzes gemaakt.

Realisatie

Begroting

Realisatie

2012

2012

2011

In de begroting 2012 was een tekort geaccepteerd van in totaal - € 678 .000. Dit tekort zou

28.234

27.971

28.024

die is gerealiseerd bij de verkoop van onroerend goed, bleef het negatieve resultaat uit de

BATEN Rijksbijdragen

kunnen worden gedekt uit het vermogen van PCBO. Dankzij een incidentele bate van € 393.000

Overige overheidsbijdragen en -subsidies

456

336

336

Overige baten

400

383

427

Totaal baten

De baten zijn in 2012 licht toegenomen, ondanks enige de terugloop van het aantal leerlingen.

29.090

28.690

28.787

24.448

24.408

23.952

vanwege het treffen van extra voorzieningen in de schoolgebouwen. De overige lasten stegen eveneens door de aanschaf van extra leermiddelen en leermethodes en de besteding van nieuw

LASTEN Personeelslasten Afschrijvingen

gewone bedrijfsvoering (saldo baten en lasten) beperkt tot - € 193.000.

De reden hiervoor is dat de rijksbijdragen hoger zijn door ontvangen aanvullende subsidies.

De personele kosten zijn vrijwel gelijk aan de begroting. De huisvestinglasten stegen

466

512

431

Huisvestingslasten

2.354

2.222

2.046

Overige lasten

2.705

2.485

2.524

toegekende subsidiegelden van de Regeling Prestatiebox PO 2012.

De rentebaten (financiële baten) ontwikkelden zich in het verslagjaar opnieuw gunstig,

Totaal lasten

Saldo baten en lasten

29.973

29.627

28.953

-883

-937

-166

Financiële baten

299

259

216

Incidentele baten (boekwinst onroerend goed)

393

-

-

-193

-678

50

NETTO RESULTAAT

dankzij de ruime liquiditeitspositie. Dit ondanks het feit dat de rentetarieven in het verslagjaar op een historisch laag niveau bleven.

Ratio’s Solvabiliteitsratio Liquiditeit of current ratio

2012

2011

2010

68,77%

71,36%

69,30%

1,32

1,50

1,37

Kapitalisatiefactor

51,16

51,01

50,12

Rentabiliteit

-0,65

0,17

2,84

BALANS PER 31 DECEMBER 2012

Toelichting op de balans; grondslagen

(bedragen x € 1.000)

Materiële vaste activa De materiële vaste activa betreft de gebouwen en terreinen, inventaris en apparatuur,

ACTIVA

gewaardeerd op de verkrijgingsprijs, verminderd met de cumulatieve afschrijvingen.

31 dec. 2012

31 dec. 2011

VASTE ACTIVA

Financiële vaste activa

Materiële vaste activa

3.848

3.651

Voor de bepaling van de waarde wordt per balansdatum de methode van individuele waardering

Financiële vaste activa

6.497

6.329

toegepast. Vastrentende waarden die worden aangehouden tot het einde van de looptijd

Totaal vaste activa

10.345

9.980

worden gewaardeerd tegen de geamortiseerde kostprijs, waarbij op individuele wijze wordt rekening gehouden met de lagere marktwaarde.

VLOTTENDE ACTIVA Vorderingen

2.250

2.332

Liquide middelen

4.236

4.116

Totaal vlottende activa

6.486

6.448

TOTAAL ACTIVA

16.831

16.428

De belggingsportefeuille is conform de ministeriële regelgeving belegd.

Eigen vermogen Het eigen vermogen bestaat uit publieke en private reserves. Het eigen vermogen is afgenomen door onttrekking van het nettoresultaat aan de reserves. Het bezit of opbouwen van vermogen

PASSIVA

is geen doel op zich. Het heeft, naast het waarborgen van de continuïteit van de organisatie in

EIGEN VERMOGEN

ieder geval drie functies: In de eerste plaats de transactiefunctie: een bestuur moet middelen 9.047

9.685

hebben om betalingen te doen of schulden op korte termijn te kunnen voldoen. Verder de

Algemene reserve

Bestemmingsreserves

2.527

2.082

financieringsfunctie: deze middelen worden aangehouden om materiële vaste activa te

Totaal eigen vermogen

11.574

11.767

vervangen. En als derde de bufferfunctie: middelen om onvoorziene risico’s af te dekken, zoals

Voorzieningen

354

368

fluctuaties in leerlingenaantallen, financiële gevolgen van arbeidsconflicten, instabiliteit in de bekostiging door de overheid en onvolledige indexatie van de bekostiging.

KORTLOPENDE SCHULDEN

4.903

4.293

TOTAAL PASSIVA

16.831

16.428

Voorzieningen Dit betreft een voorziening voor toekomstige kosten van jubilea aan het personeel. De voorziening wordt gewaardeerd tegen de contante waarde van de toekomstige verplichtingen.

Accountantsverklaring Bij de jaarrekening is door de extern accountant een goedkeurende verklaring afgegeven.

Stichting PCBO Apeldoorn - Jaarverslag 2012

29

30

Aantal personeelsleden in absolute aantallen (per 1-10)

Gemiddeld aantal personeelsleden in volledige functietaakeenheden (fte’s), per 1-10

2008 553

2008 402

2009 571

2009 416

2010 541

2010 391

2011 544

2011 391

2012 521

2012 389

Aantal leerlingen (per 01-10) 2008 6520 2009 6465

Kwaliteitsonderzoek door de onderwijsinspectie In 2012 heeft op drie scholen een inspectiebezoek plaatsgevonden. De eerste twee onderzoeken vonden plaats voor het verzamelen van gegevens voor het jaarlijkse landelijke onderwijsverslag

2010 6390

dat de inspectie uitbrengt. Een dergelijk bezoek geldt voor de school als een vierjarig onderzoek.

2011 6291

Het onderzoek bij de derde school was een regulier vierjaarlijks onderzoek. Bij de beide soorten

2012 6191

onderzoeken is specifiek gekeken naar vier aspecten: opbrengsten, onderwijsleerproces, zorg en begeleiding en tenslotte kwaliteitszorg. Verder is er gecontroleerd of er wordt voldaan aan alle wettelijke voorschriften, waaronder de onderwijstijd. Concluderend stelt de inspectie dat de kwaliteit van het onderwijs op alle drie scholen op de onderzochte onderdelen op orde is

Ziekteverzuim 4,4%

en niet of nauwelijks tekortkomingen kent. Voor de drie scholen is het reeds toegekende basisarrangement gehandhaafd.

6,1% 6,0%

5,2% 4,2%

Collegiaal kwaliteitsonderzoek Met ‘inspectieogen’ collegiaal bij elkaar kijken, dat is leerzaam voor de bezoekende en ontvangende directeuren. In het schooljaar 2011-2012 is op 2 scholen een collegiale kwaliteitstoetsing uitgevoerd en in het schooljaar 2012-2013 op 8 scholen. Elke school krijgt eens per vier

2008 2009 2010 2011 2012

jaar zo’n collegiaal visitatieteam op bezoek.

Kinderen centraal spannend van bekend naar nieuw vol verwachting vol vertrouwen op basis van aandacht ze hebben mij gekend mijn naam op school elke dag genoemd

aandacht voor mij als kind als mens kleine mens in de groei op maat voor mij uitgedaagd om te doen wat ik kan vol te houden, door te gaan samen met anderen geborgen, dienstbaar grenzen aan mijn doen en laten

spelen en leren creĂŤren kennis en vaardigheden zelf actief en betrokken talent voor talent tot aan de grenzen van kennen en kunnen samen plezier in leren

een schoolleven vol verhalen over Leven en Licht over betekenis van mens zijn op aarde

met vertrouwen vol van verwachting op weg naar de toekomst (gedicht van PCBO Apeldoorn)

kinderen om me heen ik voor de ander de ander met mij

Colofon Samenstelling: Raad van Bestuur Stichting PCBO Apeldoorn Redactie: Anne-Marie Veldkamp

(schilderij Loes de Haan -

Eindredactie: Catelijne Hol

Op weg naar de toekomst)

Fotografie: Jeroen Jazet Vormgeving: RCTM Reclamebureau, Wierden

S T I C H T I N G P C B O A P E L D O O R N • J A A R V E R S L A G

Postbus 328, 7300 AH Apeldoorn bezoekadres: Jean Monnetpark 27, Apeldoorn telefoon: (055) 5 22 44 77 website: www.pcboapeldoorn.nl e-mail: info@pcboapeldoorn.nl

2 0 1 2

Stichting PCBO Apeldoorn

Stichting PCBO Apeldoorn

JAARVERSLAG

2012