Active learning

การจัดการเรียนรู้ แบบให้ผู้เรียนลงมือทา (AL)

จัดทาโดย นางสาวปวีณา แสนกันทา รหัสนิสิต 60170330 สาขา หลักสูตรและการสอน มหาวิทยาลัยพะเยา วิทยาเขตเชียงราย

ก หนังสืออิเล็กทรอนิคส์ (E-Book) เรื่อง การจัด การเรียนรู้แบบให้ผู้เรียนลงมือทา (Active Learning) เล่มนี้ จัดทาขึ้นโดยมีวัตถุประสงค์เพื่อรวบความความรู้เกี่ยวกับ กา รจั ดก าร เ รี ย น รู้ แบ บ ใ ห้ ผู้ เ รี ย น ล งมื อท า ( Active Learning) ซึ่ ง ประกอบด้ ว ย ความหมายของการจั ด การ เรียนรู้แบบ Active Learning, หลักการ แนวคิด ทฤษฎีที่ เ กี่ ย ว ข้ อ ง , ก า ร จั ด ก า ร เ รี ย น ก า ร ส อ น แ บ บ Active Learning, ตัวอย่างรูปแบบการจัดการเรียนรู้แบบ Active learning และตัวอย่างกิจกรรมเพื่อส่งเสริม Active Learning ผู้ จั ด ท าหวั ง เป็ น อย่ า งยิ่ ง ว่ า หนั ง สื อ อิ เ ล็ ก ทรอนิ ค ส์ เรื่ อ ง การจั ด การเรี ย นรู้ แ บบให้ ผู้ เ รี ย นลงมื อ ท า (Active Learning) เ ล่ ม นี้ จ ะ เ ป็ น ป ร ะ โ ย ช น์ ต่ อ ผู้ ที่ ส น ใ จ หากมี ข้ อ เสนอแนะประการใด ผู้ จั ด ท ายิ น ดี น้ อ มรั บ ไว้ ด้ ว ย ความขอบคุณยิ่ง และจะปรับปรุงในโอกาสต่อไป

ผู้จัดทา

ข

คานา สารบัญ Active learning คืออะไร หลักการ แนวคิด ทฤษฎีที่เกี่ยวข้อง การจัดการเรียนการสอนแบบ Active Learning ตัวอย่างรูปแบบการจัดการเรียนรู้แบบ Active learning ตัวอย่างกิจกรรมเพื่อส่งเสริม Active Learning บรรณานุกรม

หน้า ก ข 1 3 6 18 37 44

2

Active learning คือ กระบวนการจัดการ

เ รี ย น รู้ ที่ ใ ห้ ผู้ เ รี ย น ไ ด้ เ รี ย น รู้ อ ย่ า ง มี ค ว า ม ห ม า ย โดยการร่วมมือระหว่างผู้เรียนด้วยกัน ผู้เรียนต้องได้มีโอกาส ลงมือกระทามากกว่าการฟังเพียงอย่างเดียว ต้องจัดกิจกรรม ให้ ผู้ เ รี ย นได้ ก ารเรี ย นรู้ โดยการอ่ า น, การเขี ย น, การโต้ตอบ, และการวิเคราะห์ปัญหา และให้ผู้เรียนได้ใช้ กระบวนการคิดขั้นสูง ได้แก่ การวิเคราะห์, การสังเคราะห์, และการประเมินค่า

4 ทฤษฎีคอนสตรัคติวิสต์ (Constructivist Theory) ทฤษฎีคอนสตรัคติวิสต์ เชื่อว่า การเรียนรู้ หรือการ สร้างความรู้ เป็นกระบวนการที่เกิดขึ้นภายในของผู้เรียน โดยที่ ผู้เรียนเป็นผู้สร้างความรู้ โดยการนาประสบการณ์ หรือสิ่งที่พบ เห็น ในสิ่ งแวดล้ อมหรือ สารสนเทศใหม่ที่ได้รับ มาเชื่อมโยงกับ ความรู้ความเข้าใจที่มีอยู่เดิม มาสร้างเป็นความเข้าใจของตนเอง เรียกว่า โครงสร้างทางปัญญา (Cognitive structure) หรือที่เรียกว่า สกีมา (Schema) ซึ่งก็คือ ความรู้ นั่นเอง ซึ่งมิใช่การจดจาสารสนเทศมาเท่านั้น แต่จะประกอบด้วยการใช้ กระบวนการคิด และการแสวงหาความรู้ควบคู่ไปกับการปฏิบัติ จริง ให้ผู้เรียนค้นพบความรู้ และประสบการณ์ด้วยตนเอง โดย มีครูผู้สอนเป็นผู้จัดโอกาส บรรยากาศ สิ่งแวดล้อม และแหล่ง เรียนรู้ที่เอื้อให้ผู้เรียนเกิดการการเรียนรู้ ซึ่งแต่บุคคลอาจสร้าง ความรู้ หรือการเรียนรู้ที่แตกต่างกัน เพราะมีประสบการณ์ หรือ ความรู้ความเข้าใจเดิมที่แตกต่างกัน

5 กรอบแนวคิดของทฤษฎีคอนสตรัคติวสิ ต์ 1. ผู้ เ รี ย นเป็ น ผู้ ส ร้ า งความรู้ ด้ ว ยตนเอง และ ผู้ เ รี ย นแต่ ล ะคนสร้ า งความรู้ ด้ ว ยวิ ธี ก ารที่ แ ตกต่ า งกั น รวมทั้งอาจแตกต่างกับแนวทางของผู้สอน 2. ประสบการณ์ เ ดิ ม ของผู้ เ รี ย นเป็ น พื้ น ฐาน ที่ ส าคั ญ ของการสร้ า งความรู้ ใ หม่ แ ละผู้ เ รี ย นแต่ ล ะคน มีความรู้และประสบการณ์เดิมที่แตกต่างกัน 3. การมี ป ฏิ สั ม พั น ธ์ กั บ สิ่ ง แวดล้ อ ม การมี ประสบการณ์ตรง และการแลกเปลี่ยนความคิดเห็นกันของ ผู้เรียนมีส่วนช่วยในการสร้างความรู้ใหม่ 4. ครู มี บ ทบาทในการจั ด บริ บ ทการเรี ย นรู้ ตั้ ง ค าถามที่ ท้ า ทายความสามารถ กระตุ้ น สนั บ สนุ น ให้ ผู้เรียนเกิดการสร้างความรู้ และให้ความช่วยเหลือผู้เรียนใน ทุกๆด้าน

7 กรวยแห่งการเรียนรู้ (The Cone of Learning)

กรวยแห่งการเรียนรู้นี้ได้แบ่งเป็น 2 กระบวนการ คือ 1. กระบวนการเรียนรู้ Passive Learning 2. การบวนการเรียนรู้ Active Learning

8 1. กระบวนการเรียนรู้ Passive Learning  กระบวนการเรียนรู้โดยการอ่านท่องจาผู้เรีย น จะจาได้ในสิ่งที่เรียนได้เพียง 10%  การเรียนรู้โดยการฟังบรรยายเพียงอย่างเดียว โดยที่ผู้เรียนไม่มีโอกาสได้มีส่วนร่วมในการเรียนรู้ ด้วยกิจกรรมอื่นในขณะที่อาจารย์สอนเมื่อเวลา ผ่านไปผู้เรียนจะจาได้เพียง 20%  หากในการเรียนการสอนผู้เรียนมีโอกาสได้เห็น ภาพประกอบด้วยก็จะทาให้ผลการเรียนรู้คงอยู่ได้ เพิ่มขึ้นเป็น 30%  กระบวนการเรียนรู้ที่ผู้สอนจัดประสบการณ์ให้กบั ผู้ เ รี ย นเพิ่ ม ขึ้ น เช่ น การให้ ดู ภ าพยนตร์ การสาธิต จัดนิทรรศการให้ผู้เรียนได้ดู รวมทั้ง การนาผู้เ รียนไปทัศ นศึ กษา หรือ ศึ กษาดู ง าน จะทาให้ผลการเรียนรู้เพิ่มขึ้น เป็น 50%

9 2. การบวนการเรียนรู้ Active Learning  การให้ ผู้ เ รี ย นมี บ ทบาทในการแสวงหาความรู้ และเรี ย นรู้ อ ย่ า งมี ป ฏิ สั ม พั น ธ์ จ นเกิ ด ความรู้ ความเข้าใจ นาไปประยุกต์ใช้สามารถวิเคราะห์ สังเคราะห์ ประเมินค่า หรือสร้างสรรค์ สิ่งต่างๆ และพัฒนาตนเองเต็มความสามารถ รวมถึงการ จั ด ประสบการณ์ ก ารเรี ย นรู้ ใ ห้ มี โ อกาสร่ ว ม อภิ ป ราย ให้ โ อกาสฝึ ก ทั ก ษะการสื่ อ สาร ทาให้ผลการเรียนรู้เพิ่มขึ้น 70%  ก า ร น า เ ส น อ ง า น ท า ง วิ ช า ก า ร เ รี ย น รู้ ในสถานการณ์ จ าลอง รวมทั้ ง การฝึ ก ปฏิ บั ติ ในสภาพจริง มีการเชื่อมโยงกับสถานการณ์ต่างๆ ซึ่งจะทาให้ผลการเรียนรู้เกิดขึ้นถึง 90%

10 ลั ก ษณะส าคั ญ ของการจั ด การเรี ย น การสอนแบบ Active Learning 1. เป็นการเรียนการสอนที่พัฒนาศักยภาพทาง สมอง ได้แก่ การคิด การแก้ปัญหา การแก้ปัญหาและ การนาความรู้ไปประยุกต์ใช้ 2. เป็นการเรียนการสอนที่เปิดโอกาสให้ผู้เรียน มีส่วนร่วมในกระบวนการเรียนรู้สูงสุด 3. ผู้ เ รี ย นสร้ า งองค์ ค วามรู้ แ ละจั ด ระบบ การเรียนรู้ด้วยตนเอง 4. ผู้เรียนมีส่วนร่วมในการเรียนการสอนทั้งใน ด้านการสร้างองค์ ความรู้ การสร้า งปฏิ สั ม พั น ธ์ ร่ วมกั น และร่วมมือกันมากกว่าการแข่งขัน

11 5. ผู้ เ รี ย นได้ เ รี ย นรู้ ค วามรั บ ผิ ด ชอบร่ ว มกั น ก า ร มี วิ นั ย ใ น ก า ร ท า ง า น แ ล ะ ก า ร แ บ่ ง ห น้ า ที่ ความรับผิดชอบ 6. เป็นกระบวนการสร้างสถานการณ์ให้ผู้เรียน อ่าน พูด ฟัง คิดอย่างลุ่มลึก ผู้เรียนจะเป็นผู้จัดระบบการ เรียนรู้ด้วยตนเอง 7. เป็นกิจกรรมการเรียนการสอนเน้นทักษะการ คิดขั้นสูง 8. เป็นกิจกรรมที่เปิดโอกาสให้ผู้เรียนบูรณาการ ข้ อ มู ล ,ข่ า วสาร, สารสนเทศ, และหลั ก การสู่ ก ารสร้ า ง ความคิดรวบยอดความคิดรวบยอด

12 9. ผู้ ส อนจะเป็ น ผู้ อ านวยความสะดวกในการ จัดการเรียนรู้ เพื่อให้ผู้เรียนเป็นผู้ปฏิบัติด้วยตนเอง 10. ความรู้เกิดจากประสบการณ์ การสร้างองค์ ความรู้ และการสรุปทบทวนของผู้เรียน (อ้างอิงจาก :ไชย ยศ เรืองสุวรรณ)

Image Credit: Fuse

13

การบริ ห ารจั ด การเมื่ อ ใช้ ก ารเรี ย นการ สอนแบบ Active learning 1. พิจารณาจุดประสงค์ เนื้อหา ที่ต้องการให้ ผู้เรียนเรียนรู้ 2. ออกแบบกิจกรรมที่ช่วยส่งเสริมให้ผู้เรียนได้ เรียนรู้ได้อย่างแท้จริง 3. ใช้กิจกรรมการเรียนเชิงรุก เพื่อกระตุ้นให้ ผู้เรียนเรียน 4. ประเมิ น ผลการเรี ย นอยู่ เ สมอ เพื่ อ ตรวจสอบว่ า ผู้ เ รี ย นเรี ย นรู้ อ ะไรบ้ า งและมี ป ระเด็ น ใดที่ ผู้เรียนยังสงสัย 5. หลีกเลี่ยงการสอนเพื่อให้ครบให้ทัน รีบเร่ง เพราะจะทาให้ผู้เรียนไม่อยากเรียน

14

หลั ก การจั ด การเรี ย นรู้ ที่ เ น้ น บทบาท และการมีส่วนร่วมของผู้เรียน 1. จัดกิจกรรมการเรียนรู้ภายใต้ความเชื่อพื้นฐาน 2 ประการ คือ 1) การเรี ย นรู้ เ ป็ น ความพยายาม โดยธรรมชาติของมนุษย์ 2) แต่ละบุคคลมีแนวทางในการเรียนรู้ ที่แตกต่างกัน โดยผู้เรียนจะถูกเปลี่ยนบทบาท จากผู้ รับ ความรู้ ไปสู่ ก ารมี ส่ วนร่ วมในการสร้า ง ความรู้ 2. ส่ ง เสริ ม ให้ ผู้ เ รี ย นมี ส่ ว นร่ ว มในชั้ น เรี ย น มีปฏิสัมพันธ์ระหว่างผู้สอนกับผู้เรียน และระหว่างผู้เรียน ด้วยกัน โดยใช้เทคนิคหรือกิจกรรมต่างๆ

15 3. เน้ น กระบวนการจั ด การเรี ย นรู้ ที่ ผู้ เ รี ย น ได้ลงมือกระทา และได้ใช้กระบวนการคิดเกี่ยวกับสิ่ง ที่ได้ กระทาลงไป 4. ผู้ ส อนมี บ ทบาทอ านวยความ สะดวก และจั ด สภาพแวดล้ อ มที่ เ อื้ อ ให้ ผู้ เ รี ย นสร้ า ง ความรู้ ด้ ว ยตนเองจนเกิ ด เป็ น การเรี ย นรู้ อ ย่ า งมี ค วามหมาย (Meaningful Learning)

16

บทบาทของครูผู้สอน 1. ใ ห้ ค ว า ม ส า คั ญ กั บ ผู้ เ รี ย น เ ป็ น ห ลั ก ในการจัดการเรียนรู้ กิจกรรมต้องสะท้อนความต้องการ ในการพั ฒ นาผู้ เ รี ย นและเน้ น การน าไปใช้ ป ระโยชน์ ในชีวิตจริงของผู้เรียน 2. วางแผนเกี่ยวกับเวลาในจัดการเรียนการสอน อย่างชัดเจน ทั้งในส่วนของเนื้อหาและกิจกรรม 3. ส ร้ า ง บร รยากาศขอ งการมี ส่ ว น ร่ ว ม การอภิปราย และการเจรจาโต้ตอบ ที่ส่งเสริมให้ ผู้เรียน มีปฏิสัมพันธ์ที่ดีกับผู้สอนและเพื่อนในชั้นเรียน 4. จั ด กิ จ กรรมการเรี ย นการสอนให้ เกิ ด ความเลื่อ นไหล มี ชีวิตชีวา ส่งเสริม ให้ผู้เ รียนมีส่วนร่วม ในทุกกิจกรรม รวมทั้งกระตุ้นให้ผู้เรียนประสบความสาเร็จ ในการเรียนรู้

17 5. จั ด สภาพการเรี ย นรู้ แ บบร่ ว มแรงร่ ว มใจ ส่งเสริมให้เกิดการร่วมมือในกลุ่มผู้เรียน 6. จั ด กิ จ กรรมการเรี ย นการสอนให้ ท้ า ทาย และให้ โ อกาสผู้ เ รี ย นได้ ป ฏิ บั ติ กิ จ กรรมการเรี ย นรู้ ทีห่ ลากหลาย 7. ครูผู้สอนต้องใจกว้าง ยอมรับความสามารถ ในการแสดงออก และความคิดเห็นเของผู้เรียน

19 1. การจัดการเรียนรูแ้ บบโครงงาน (Project Based Learning) คือ การจัดการเรียนรู้ที่มีครูเป็นผูก้ ระตุ้น เพื่อนา ความสนใจที่เ กิดจากตัวนักเรี ยนมาใช้ในการทากิจกรรม ค้ น คว้ า หาความรู้ ด้ ว ยตั ว นั ก เรี ย นเอง น าไปสู่ ก ารเพิ่ ม ความรู้ที่ได้จากการลงมือปฏิบัติ การฟัง และการสังเกต โดยนักเรียนมีการเรียนรู้ผ่านกระบวนการทางานเป็นกลุ่ม ที่จะนามาสู่การสรุปความรู้ใหม่ มีการเขียนกระบวนการ จั ด ท าโครงงาน และได้ ผ ลการจั ด กิ จ กรรมเป็ น ผลงาน แบบรูปธรรม

20

ขั้นตอนการจัดการเรียนรู้แบบโครงงาน

ดุษฎี โยเหลาและคณะ (2557)

21 1) ขั้นให้ความรู้พื้นฐาน ครู ใ ห้ ค วามรู้ พื้ น ฐานเกี่ย วกั บ การท าโครงงาน ก่อนการ 2) ขั้นกระตุ้นความสนใจ ครูเ ตรีย มกิจกรรมที่จะกระตุ้ น ความสนใจของ นักเรียน โดยต้องคิดหรือเตรียมกิจกรรมที่ดึงดูดให้นักเรียน สนใจ ใคร่รู้ ถึงความสนุกสนานในการทาโครงงานหรื อ กิ จ กรรมร่ ว มกั น โดยกิ จ กรรมนั้ น อาจเป็ น กิ จ กรรมที่ ค รู กาหนดขึ้น หรืออาจเป็นกิจกรรมที่นักเรียนมีความสนใจ ต้ อ งการจะท าอยู่ แ ล้ ว ทั้ ง นี้ ค วรเป็ น เรื่ อ งที่ เ กี่ ย วข้ อ งกั บ ชุมชนที่นักเรียนอาศัยอยู่หรือเป็นเรื่องใกล้ตัวที่สามารถ เรียนรู้ได้ด้วยตนเอง

22 3) ขั้นจัดกลุ่มร่วมมือ ครู ใ ห้ นั ก เรี ย นแบ่ ง กลุ่ ม กั น แสวงหาความรู้ ใช้ ก ระบวนการกลุ่ ม ในการวางแผนด าเนิ น กิ จ กรรม โดยนักเรียนเป็นผู้ร่วมกันวางแผนกิจกรรมการเรียนของ ตนเอง โดยระดมความคิดและหารือ แบ่งหน้าที่เพื่อเป็น แนวทางปฏิบัติร่วมกัน หลังจากที่ได้ทราบหัวข้อสิ่งที่ตนเอง ต้องเรียนรู้ในภาคเรียนนั้นๆเรียบร้อยแล้ว

23 4) ขั้นแสวงหาความรู้ ในขั้นแสวงหาความรู้มีแนวทางปฏิบัติ ดังนี้ นักเรียนลงมือปฏิบัติกิจกรรมโครงงานตาม หัวข้อที่กลุ่มสนใจ นักเรีย นปฏิบั ติหน้ าที่ข องตนตามข้ อ ตกลง ของกลุ่ม พร้อมทั้งร่วมมือกันปฏิบัติกิจกรรม โดยขอคาปรึกษาจากครูเป็นระยะเมื่อมีข้อ สงสัยหรือปัญหาเกิดขึ้น นักเรีย นร่วมกันเขี ย นรู ปเล่ม สรุ ปรายงาน จากโครงงานที่ตนปฏิบัติ

24 5) ขั้นสรุปสิ่งที่เรียนรู้ ครูให้นักเรียนสรุปสิ่งที่เรียนรู้จากการทากิจกรรม โดยครูใช้คาถาม ถามนักเรียนนาไปสู่การสรุปสิ่งที่เรียนรู้ 6) ขั้นนาเสนอผลงาน ค รู ใ ห้ นั ก เ รี ย น น า เ ส น อ ผ ล ก า ร เ รี ย น รู้ โดยครูออกแบบกิจกรรมหรือจัดเวลาให้นักเรียนได้ เสนอ สิ่งที่ตนเองได้เรียนรู้ เพื่อให้เพื่อนร่วมชั้น และนักเรียนอื่นๆ ในโรงเรียนได้ชมผลงานและเรียนรู้กิจกรรมที่นักเรียนปฏิบัติ ในการทาโครงงาน

25 2. ก า ร จั ด ก า ร เ รี ย น รู้ แ บ บ เ น้ น ประสบการณ์ (Experiential Learning) เป็นการสอนที่ส่งเสริมให้ผู้เรียนเกิดการเรียนรู้จาก ประสบการณ์ที่เป็นรูปธรรมเพื่อน าไปสู่ความรู้ความเข้าใจ เชิงนามธรรม เหมาะกับรายวิชาที่เน้นปฏิบัติ หรือเน้นการ ฝึกทักษะ สามารถใช้จัดการเรียนการสอนได้ทั้งเป็นกลุ่ม และเป็นรายบุคคล หลักการสอนคือ ผู้สอนวางแผนจัดสถานการณ์ ให้ผู้เรียนมีประสบการณ์จาเป็นต่อการเรียนรู้ กระตุ้นให้ ผู้ เ รี ย นสะท้ อ นความคิ ด อภิ ป ราย สิ่ ง ที่ ไ ด้ รั บ จาก สถานการณ์

26 ขั้ น ตอนการจั ด การเรี ย นรู้ แ บบเน้ น ประสบการณ์ (Experiential Learning)

ภาพอ้างอิงจาก http://finntrack.co.uk

27 1) Concrete Experience (Act) การสร้างประสบการณ์ คือ การเรียนรู้จากประสบการณ์โดยการกระตุ้น แนะนาเรื่องที่จะเรียนโดยใช้ประสบการณ์ หรือกิจกรรมที่ กระตุ้นให้ผู้เรียนคิด เร้าให้ผู้เรียนอยากเห็น อยากเรียนรู้ ตัวอย่าง o การเรียนการสอนในห้องเรียน o การพูดคุยและการประชุม o การอ่านหนังสือ o การดูวีดที ัศน์ o การทดลอง

28 2) Reflective Observation (Reflect) การสะท้อนการเรียนรู้ / ทบทวนการเรียนรู้การศึกษา คือ การศึกษาแนวคิด ทฤษฎี ข้อเท็จจริง โดย เชื่อมโยงความอยากรู้ อยากเห็น อยากเรียนรู้ของผู้เรียน จากประสบการณ์เดิม สู่การค้นคว้า แสวงหาความรู้ใหม่ หรือแนวคิด ทฤษฎีใหม่ตามธรรมชาติของแต่ละกลุ่มสาระ การเรียนรู้ ตัวอย่าง o การเขียนสรุปสิ่งที่ได้เรียนรู้ o การบันทึกการเรียนรู้ o การทาการบ้าน o การแลกเปลี่ยนเรียนรู้ระหว่างผู้เรียน (Dialogue / Discussion)

29 3) Abstract Conceptualization (Conceptualize) คือ การสรุปองค์ความรู้การฝึกปฏิบัติ ในขั้นนี้ เป็น การฝึ กปฏิ บั ติด้วยการท ากิจกรรมต่ างๆ เพื่ อ ให้เ กิ ด ทักษะความชานาญมากยิ่งขึ้น ตัวอย่าง o การเขียนแผนภาพมโนทัศน์ (Mind Mapping) o การสรุปการเรียนรู้ออกมาเป็น Model หรือ Framework o การนาเสนอผลการเรียนรู้ของผู้เรียน

30 4) Active Experimentation (Apply) คือ การประยุกต์ใช้ความรู้การนาไปใช้ หรือ ขยายผล เป็นขั้นการนาข้อค้นพบในขัน้ ฝึกปฏิบัติ ไปใช้ในสถานการณ์อื่น ๆ ตัวอย่าง o สิ่งที่จะต้องเรียนรู้ต่อไป o แนวทางในการพัฒนาต่อ / ศึกษาต่อ o รวบรวมสิ่งที่เรียนรู้ถูกต้องหรือผิดพลาด เพื่อการดาเนินการเรียนรู้ในขั้นตอนที่ 1

31 3.ก า ร จั ด ก า ร เ รี ย น รู้ ที่ เ น้ น ทั ก ษ ะ กระบวนการคิด (Thinking Based Learning) เป็นกระบวนการสอนที่ผู้สอนใช้เทคนิค วิธีการ กระตุ้ น ให้ ผู้ เ รี ย นคิ ด เป็ น ล าดั บ ขั้ น แล้ ว ขยายความคิ ด ต่อเนื่องจากความคิดเดิม พิจารณาแยกแยะอย่างรอบด้าน ด้วยให้เหตุผลและเชื่อมโยงกับความรู้เดิมที่ มีจนสามารถ สร้ า งสิ่ ง ใหม่ ห รื อ ตั ด สิ น ประเมิ น หาข้ อ สรุ ป แล้ ว น าไป แก้ปัญหาอย่างมีหลักการ โดยแบ่งออกเป็นการสอนที่เน้น ทั ก ษะกระบวนการคิ ด ค านวณ และการสอนที่ เ น้ น กระบวนการคิดอย่างมีวิจารณญาณ

32 1) การสอนที่ เ น้ น กระบวนการคิ ด ค านวณ มีขั้นตอนดังนี้ เ ริ่ ม จ า ก ผู้ ส อ น ท บ ท ว น เ นื้ อ ห า เ ดิ ม โดยแสดงวิธีการคิดคานวณเป็นลาดับขั้น กาหนดโจทย์ให้ผู้เรียนฝึกคิด วิเคราะห์ เป็น ลาดับขั้น เน้นการฝึกคานวณซ้ากับโจทย์ใหม่ ผู้สอนและผู้เรียนร่วมกันสรุปขั้นตอนการคิด การประเมินผลการเรียนรู้ประเมินจากขั้นตอน กระบวนการคิดเป็นลาดับขั้นที่ผู้เรียนแสดงไว้ ในการแก้โจทย์คานวณ

33 2) การสอนที่ เ น้ น กระบวนการคิ ด อย่ า งมี วิจารณญาณ ผู้สอนกระตุ้นผู้เรียนเกิดคาถามหรือตั้งคาถาม ผู้ส อนโน้ ม น้ าว สร้ างสถานการณให้ ผู้ เ รี ย น ขยายความคิดและเชื่อมโยงองค์ความรู้ ผู้เรียนร่วมกันแสดงความคิดเห็น อภิปรายใน ชั้นเรียน โดยผู้สอนมีบทบาทช่วยชี้แนะและ สรุปความคิดตามหลักการ ผู้ เ รี ย นพั ฒ นาชิ้ น งาน หรื อ ท าแบบฝึ ก หั ด เพื่อประเมินผลการเรียนรู้

34 4. การจัดการเรียนรู้แบบขั้นบันได(IS) เป็นกระบวนการจัดการเรียนรู้เพื่อพัฒนาผู้เรียน ให้ บ รรลุ ผ ลตามที่ ค าดหวั ง นั้ น มี ม ากมายหลายวิ ธี กระบวนการจั ด การเรี ย นรู้ แ บบบั น ได 5 ขั้ น โดยครู สามารถน าไปปรั บ ใช้ ใ นกระบวนการจั ด การเรี ย นรู้ ต าม บริบทและธรรมชาติของวิชา

35 ขั้นตอนการจัดการเรียนรู้แบบบันได 5 ขั้น

ขั้น L1 การตั้งประเด็นคาถาม/สมมติฐาน (Learning to Question) เป็นการฝึกให้ผู้เรียนรู้จักคิด สังเกต ตั้งข้อสงสัย ตั้งคาถามอย่างมีเหตุผลและสร้างสรรค์ ขั้น L2 การสืบค้นความรู้จากแหล่งเรียนรู้ และสารสนเทศ (Learning to Search) เป็นการฝึกแสวงหาความรู้ ข้อมูล และสารสนเทศ จากแหล่ ง เรี ย นรู้ อ ย่ า งหลากหลาย เช่ น ห้ อ งสมุ ด อินเตอร์เน็ตหรือจากการปฏิบัติทดลอง เป็นต้น

36 ขั้น L3 การสรุปองค์ความรู้ (Learning to Construct) เป็นการฝึกนาความรู้แ ละสารสนเทศหรือข้ อ มู ล ที่ ไ ด้ จ ากการอภิ ป ราย การทดลอง มาคิ ด วิ เ คราะห์ สังเคราะห์ และสรุปเป็นองค์ความรู้ ขั้น L4 การสือ่ สารและการนาเสนออย่างมี ประสิทธิภาพ (Learning to Communicate) เป็นการฝึกให้ความรู้ที่ได้มานาเสนอและสื่อสาร อย่างมีประสิทธิภาพให้เกิดความเข้าใจ ขั้น L5 การบริการสังคมและจิตสาธารณะ (Learning to Serve) เป็นการนาความรู้สู่การปฏิบัติ ซึ่งผู้เรียนจะต้องมี ความรู้ในบริบทรอบตัวและบริบทโลกตามวุฒิภาวะที่ เหมาะสม โดยจะนาองค์ความรู้ไปใช้ให้เกิดประโยชน์อย่าง สร้างสรรค์

38 1. Active Reading เป็ น วิ ธี ที่ ใ ห้ แ ต่ ล ะคนอ่ า นบทความแล้ ว แลกเปลี่ยนความคิดเกี่ยวกับสิ่งที่ได้อ่านกับเพื่อน นามา เขียนแผนผังมโนทัศน์ (Concept Map) ลงในกระดาษ โปสเตอร์เพื่อท้ากิจกรรม Walk Gallery ต่อไป

39 2. Brainstorming เป็ น วิ ธี ก ารก าหนดหั ว ข้ อ และเวลา จากนั้ น แบ่ ง กลุ่ ม ผู้ เ รี ย นร่ ว มกั น อภิ ป รายเพื่ อ หาข้ อ สรุ ป ของกลุ่ ม แล้วทุกคนนาเสนอแนวคิดของตนและบันทึกทุกแนวคิดที่มีผู้ นาเสนอ

40 3. Jigsaw เป็นวิธีที่ผู้สอนเลือกเนื้อหาที่แบ่งเป็นส่วนๆ 3-4 ชิ้น แบ่งผู้เ รียนเป็นกลุ่มๆ โดยมีส มาชิกในกลุ่มเท่าๆ กัน กับเนื้อหา (Home group) สมาชิกแต่ละคนเลือก เนื้ อ หาที่ ต นสนใจแล้ ว ไปร่ ว มกั บ สมาชิ ก จากกลุ่ ม อื่ น (Expert group) เพื่อศึกษา ท้าความเข้าใจหรือหาค้า ตอบร่วมกันในกลุ่ม จากนั้นกลับไปสอนที่กลุ่มเดิมของตน จนครบถ้วน

Expert group

Home group

41 4. Role Playing เป็นวิธีการสอนที่ให้ผู้เรียนได้ฝึกการแสดงออกตาม สถานการณ์ที่กาหนดให้ เพื่อเป็นประสบการณ์ที่จะนาไป แก้ไขปัญหาและสถานการณ์จริงในชีวิต ผู้เรียนได้เรียนรู้การ แสดงออก ฝึกวางแผนการท้างานร่วมกัน เข้าใจความรู้สึก และพฤติ ก รรมทั้ ง ของตนเองและของผู้ อื่ น เช่ น การท า กิจกรรม “คุ๊กกี้คาเฟ่” ผู้สอนจะกาหนดบทบาทแล้วเขียนไว้ ในกระดาษ ให้ผู้เรียน 6 คน จับฉลากเลือกว่าจะแสดง บทบาทใด โดยไม่ให้ปรึกษากัน แล้วให้แสดงบทบาทสมมติ ตามบทบาทที่ตนเองได้รับ หลังจากนั้นจะตั้งคาถามและให้ ผู้เรียนแสดงความคิดเห็นว่า ผู้แสดงแต่ละคนทาหน้าที่อะไร และทาหน้าที่นั้นได้ดีหรือไม่ มีจุดใดต้องแก้ไขหรือปรับปรุง เป็นต้น

42 5. Chain Note เป็นวิธีที่ผู้สอนเตรียมคาถาม/ข้อความที่เกี่ยวข้อง กับเนื้อหาที่ต้องการไว้ โดยอาจพิมพ์ลงบนกระดาษ A4 แล้ ว ให้ ผู้ เ รี ย นแต่ ล ะคนตอบค าถามหรื อ ข้ อ ความนั้ น ๆ เพี ย ง 1-2 ประโยค จากนั้ น ส่ ง ต่ อ กระดาษแผ่ น นั้ น ให้เพื่อนที่นั่งถัดไปเพื่อ ช่วยกันตอบคาถามนั้นให้สมบูรณ์ ยิ่งขึ้น สามารถใช้ก่อนเรียนหรือหลังเรียนได้ และควรส่ง กระดาษแผ่นนั้นกลับในทิศทางเดิม เพื่อให้ผู้ที่เขียนก่อนได้ อ่านความเห็นทั้งหมดด้วย

43 6. Students’ Reflection เป็นวิธีที่ให้ผู้เรียนได้สะท้อนความคิด อาจจะให้ ผู้เรียนสรุปสิ่งที่ได้เรียนรู้ในคาบเรียน เสนอแนะเกี่ยวกับ การเรี ย น ถามค าถามที่ยั ง สงสั ย หรื อ ให้ ผู้ เ รี ย นค้ น คว้ า เพิ่มเติมเกี่ยวกับสิ่งที่เรียน เช่น  Know – Want – Learned เมื่อเริ่มต้นบทเรียน ให้ผู้เรียนเขียนสิ่งที่รู้และสิ่งที่ อยากรู้เกี่ยวกับเนื้อหาที่จะเรียน เมื่อจบบทเรียน ให้ผู้เรียน เขียนสรุปสิ่งที่ได้เรียนรู้  Got – Need และ Exit Ticket เมื่อจบบทเรียน ให้ผู้เรียนเขียนสิ่งที่ได้เรียนรู้อาจ เป็นการสรุปร่วมกันหน้าชั้นเรียน และวางแผนกิจกรรมการ เรียนจากสิ่งที่อยากรู้เพิ่มเติม  Diary/ Journal Note เขี ย นสรุ ป สิ่ ง ที่ ไ ด้ เ รี ย นรู้ ค้ า ถามที่ ยั ง สงสั ย และความรู้ ความในใจ

บรรณานุกรม

บรรณานุกรม

• http://www.okmd.or.th/bbl/documents/326/bblmeasure-progress • http://www.okmd.or.th/bbl/documents/333/bbl-thinking • http://www.uplaceubon.com/%E0%B8%A0%E0%B8%B2%E0%B8%9E %E0%B8%AA%E0%B8%A1%E0%B8%AD%E0%B8%87bbl • https://jp.123rf.com/photo_10901627_%E3%83%9C%E 3%83%BC%E3%83%89%E3%82%B2%E3%83%BC%E3%8 3%A0%E3%81%A7%E9%81%8A%E3%81%B6%E5%AD%9 0%E4%BE%9B%E3%81%9F%E3%81%A1%E3%81%AE%E3 %82%A4%E3%83%A9%E3%82%B9%E3%83%88.html • http://www.mct.rmutt.ac.th/km/?p=786

• http://wiredcosmos.com/2013/02/01/5-activelearning-strategies-for-the-science-classroom/

บรรณานุกรม

• https://www.gotoknow.org/posts/547856 • http://www.krusmart.com/active-learning-approach/ • https://parnward8info.wordpress.com/2014/01/29/activ e-learning%E0%B8%AB%E0%B8%A1%E0%B8%B2%E0%B8%A2%E0% B8%96%E0%B8%B6%E0%B8%87%E0%B8%AD%E0%B8%B 0%E0%B9%84%E0%B8%A3/ • http://regis.skru.ac.th/RegisWeb/webpage/addnews/dat a/2017-07-24_078.pdf • http://human.yru.ac.th/km/wpcontent/uploads/2012/07/%E0%B8%81%E0%B8%B2%E0 %B8%A3%E0%B9%80%E0%B8%A3%E0%B8%B5%E0%B8% A2%E0%B8%99%E0%B8%A3%E0%B8%B9%E0%B9%89%E 0%B8%AD%E0%B8%A2%E0%B9%88%E0%B8%B2%E0%B8 %87%E0%B8%A1%E0%B8%B5%E0%B8%8A%E0%B8%B5% E0%B8%A7%E0%B8%B4%E0%B8%95%E0%B8%8A%E0%B 8%B5%E0%B8%A7%E0%B8%B2.pdf

บรรณานุกรม

• http://sitawan112.blogspot.com/2013/06/teach-lesslearn-more_8.html • https://candmbsri.wordpress.com/2015/04/08/%E0%B8 %81%E0%B8%B2%E0%B8%A3%E0%B8%88%E0%B8%B1%E 0%B8%94%E0%B8%81%E0%B8%B2%E0%B8%A3%E0%B9 %80%E0%B8%A3%E0%B8%B5%E0%B8%A2%E0%B8%99% E0%B8%A3%E0%B8%B9%E0%B9%89%E0%B9%81%E0%B 8%9A%E0%B8%9A%E0%B9%83%E0%B8%8A-2/ • http://www.thaihealth.or.th/Content/28453%E0%B8%99%E0%B8%A7%E0%B8%B1%E0%B8%95%E0% B8%81%E0%B8%A3%E0%B8%A3%E0%B8%A1%E0%B8%97 %E0%B8%B2%E0%B8%87%E0%B8%81%E0%B8%B2%E0%B 8%A3%E0%B8%A8%E0%B8%B6%E0%B8%81%E0%B8%A9 %E0%B8%B2%E0%B8%94%E0%B8%B5%E0%B9%86%20% E0%B8%97%E0%B8%B5%E0%B9%88%E0%B8%AD%E0%B 8%A1%E0%B8%81%E0%B9%8B%E0%B8%AD%E0%B8%A2% 20.html

บรรณานุกรม

• https://sornorketsarin.wordpress.com/2012/08/01/%E0 %B8%81%E0%B8%B2%E0%B8%A3%E0%B8%88%E0%B8%B 1%E0%B8%94%E0%B8%81%E0%B8%B2%E0%B8%A3%E0% B9%80%E0%B8%A3%E0%B8%B5%E0%B8%A2%E0%B8%9 9%E0%B8%81%E0%B8%B2%E0%B8%A3%E0%B8%AA%E0 %B8%AD%E0%B8%99%E0%B9%81%E0%B8%9A/ • https://thamdimisukh.wordpress.com/2017/07/24/%E0% B8%A3%E0%B8%B9%E0%B8%9B%E0%B9%81%E0%B8%9 A%E0%B8%9A%E0%B8%81%E0%B8%B2%E0%B8%A3%E0 %B8%AA%E0%B8%AD%E0%B8%99%E0%B8%9B%E0%B8% A3%E0%B8%B1%E0%B8%8A%E0%B8%8D%E0%B8%B2/ • https://www.mta.sa/%D8%A7%D9%87%D9%85%D8%B7%D8%B1%D9%82%D8%A7%D9%84%D8%AA%D8%AF%D8%B1%D9%8A%D8% B3%D8%A7%D9%84%D8%AD%D8%AF%D9%8A%D8%AB%D8% A9/

บรรณานุกรม

• https://mi.mcmaster.ca/tag/active-learning/ • http://www.krujongrak.com/mindmap_to_mindmap/mindma p_project.html • http://www.aksorn.com/active-learning/ • https://tanmeet.weebly.com/blog/what-are-theadvantages-and-disadvantages-of-active-learning • https://sites.google.com/site/usmallso1234753622/hom e/laksna-khxng-karna-senx-khxmul • http://www.trueplookpanya.com/new/cms_detail/news/2 3289 • https://visual.ly/community/infographic/education/howteachers-and-parents-can-promote-active-reading-1 • http://www.cedarscaregroup.co.uk/9th-september2015-next-relatives-group-winscombe/ • https://www.spu.ac.th/tlc/files/2013/05/kmactivelearning-.pdf

บรรณานุกรม

• http://elviszem.com/tag/role-playing/ • https://thematter.co/byte/magic-from-world-classeducation-frim-finland/21610 • https://sornordon.wordpress.com/2012/02/21/%E0%B8 %81%E0%B8%B2%E0%B8%A3%E0%B8%88%E0%B8%B1%E 0%B8%94%E0%B8%81%E0%B8%B2%E0%B8%A3%E0%B9 %80%E0%B8%A3%E0%B8%B5%E0%B8%A2%E0%B8%99% E0%B8%A3%E0%B8%B9%E0%B9%89%E0%B9%82%E0%B 8%94%E0%B8%A2%E0%B9%83%E0%B8%8A-3/ • http://namthipja10.blogspot.com/2012/12/project-basedlearning.html • https://www.gotoknow.org/posts/522385 • http://fda.sut.ac.th/doc-training/58/03ActiveLearning.pdf • http://www.okmd.or.th/bbl/documents/335/bbl-language

การจัดการเรียนรูแ้ บบให้ผเู้ รียนลงมือทา (AL) Active learning