Spitsbergen

S P I T S B E R G E N

JAK

bo

TO SIĘ ZACZĘŁO?

CZEMU AKURAT TAM?

DALEJ

JUŻ SIĘ NIE DA!

Ale tak naprawdę pociągała nas ogromnie możliwość zobaczenia świata skutego lodem, całego w bieli, gdzie ludzie są tylko gośćmi w tych nieprzyjaznych warunkach i tylko sztuka dostosowania się gwarantuje powodzenie o czym szybko się przekonaliśmy.

Wracając do bieli - nasze pierwsze duże zaskoczenie po wylądowaniu - prawie nie ma śniegu.

Przywitała nas brązowa ziemia, suche drogi i nieustannie świecące słońce. Nasz plan szybko został zweryfikowany, ponieważ okazało się, że lotnisko było zamykane po naszym locie i nie mieliśmy moż liwości zostania na nim do rana.

Na szybko, korzystając z lotniskowego Wi-fi ogarnęliśmy najtańszy nocleg (za jedyna 180zł od osoby) w hostelu Coal Miner’s Cabin. Nie było to takim złym rozwiązaniem, ponieważ mieliśmy możliwość ogarnięcia się po całodziennej podróży i zostawienia większości bagaży na cały dzień w hostelu.

Pierwszy dzień poświęciliśmy na sprawy organizacyjne.

Musieliśmy dowiedzieć się jakie są aktualne warunki w górach, gdzie możemy się rozbić, jak wygląda sprawa z misiami i wypożyczyć broń. Pierwszym punktem naszej wycieczki była informacja turystyczna. Tam spotkaliśmy Polkę, od której dowiedzieliśmy się gdzie są szczeliny na lodowcu. Trochę nas zmartwiła informacją, że nie możemy się rozbić na terenie miasta ze względu na ochronę roślinności i musimy albo pójść

na pole namiotowe, które jeszcze było zamknięte albo rozbić się na śniegu poza miastem :( Tutaj też pierwszy raz usłyszeliśmy o misiu.

Król Arktyki przeszedł się skrajem miasta dwa dni wcześniej. Ta wiadomość nie ucieszyła mnie i Darii a raczej wprowadziła w stan lekkiej paniki.

Jeszcze w Warszawie od znajomego dowiedzieliśmy się gdzie najlepiej wypożyczyć broń.

Skierowaliśmy się do sklepu IGP i tym samym przeszliśmy całe miasto w wzdłuż, czyli jakieś 2km ;) Wypożyczając broń trzeba się uzbroić w cierpliwość. Nasze pozwolenie na broń zostało sprawdzone w międzyczasie z dziesięć razy prze z dwie osoby, podobnie jak dokument potwierdzający wypożyczenie broni. W sklepie również próbowaliśmy zebrać jak najwięcej informacji o warunkach i misiach. Tutaj po raz kolejny usłyszeliśmy o niedawnych odwiedzinach i ponownie

spotkaliśmy się z przerażeniem słuchających jak mówiliśmy, że chcemy iść w góry bez przewodnika i spać w namiocie. Długie oczekiwanie na załatwienie formalności miało swój plus, ponieważ do sklepu zaszedł miejscowy, który jak zobaczył nas spytał się czy idziemy w góry. Na odpowiedź, że tak podpowiedział nam dokładnie pokazując na mapie, którędy przejść przez lodowiec oraz którędy dojść do opuszczonej wioski Grumantbyen, która była w naszych planach. Była to też pierwsza osoba, która spytała jak jesteśmy przygotowani i stwierdziła, że nie ma się czym martwić, co nas bardzo uspokoiło. W sklepie udało nam się wypożyczyć broń, race i epirb na 7 dni, do tego zakupić 10 naboi do broni, 2 ładunki do racy i 3 butle z gazem. Za całość zapłaciliśmy około 1000zł, więc zdecydowanie polecamy to miejsce.

Najważniejsze sprawy załatwione! Czas na trochę przyjemności.

Dziki idą zwiedzać... muzeum Svalbardu! Jest to miejsce, które napewno warto odwiedzić, przede wszystkim dlatego, że można tam stanąć oko w oko bez strachu z misiem. Co prawda wypchanym ale misiem! Oprócz misi jest tam zaprezentowana cała historia i kultura wyspy oraz fauna. Można np. obejrzeć, podotykać, porównać i pobawić

się w zgadywanie, która biała sierść należy do którego zwierzaka. Przejść się a raczej przeczołgać tunelem w “kopalni” czy pobawić się w archeologa i odkopać szczątki.

Po odpoczynku czas zobaczyć okolicę. Nasza pierwsza wycieczka w teren! Za cel obraliśmy stacje radarową oddaloną od miasta jakieś 16km o czym oczywiście niewiedzieliśmy. Po drodze chcieliśmy

obejrzeć miejsca gdzie trzymane są psy używane do psich zaprzęgów. Już po minięciu ostatnich zabudowań nasze serca trochę przyspieszyły, bo przechodziliśmy trasą którą przeszedł miś dwa dni wcześniej, więc każdy biały kształt na horyzoncie na początku był dokładnie przez wszystkich oglądany przez lornetkę i komisyjnie uznany za obiekt niestanowiący zagrożenia, czyli renifer.

Mimo, że poruszaliśmy drogą, którą

co jakiś czas przemieszczały się samochody mogliśmy poczuć już prawdziwy klimat Spitsbergenu. Pojedyncze zabudowania rozrzucone co kilka kilometrów, wokół brązowe, nieprzystępne zbocza z ośnieżonymi szczytami. Co jakiś czas opuszczona kopalnia albo zamieszkane z kolei gospodarstwo z psami, które witało nas za każdym razem ujadaniem. Po jakiś 10km, przy jednym z ostatnich takich gospodarstw postanowiliśmy zawrócić. Do celu zostało nam jeszcze jakieś 5km pod górę a dzień nagle nam

się skończył a jeszcze bardziej doskwierał nam głód po całodziennym chodzeniu. Brak zachodu słońca jest dosyć mylący i trzeba dosyć często spoglądać na zegarek aby zorientować się jaka jest pora dnia.

W drodze powrotnej mieliśmy jeszcze jedną miłą niespodziankę.

Spotkaliśmy wracające psie zaprzęgi! Radosne pieski z merdającymi ogonami zatrzymały się niedaleko koło nas na chwilę przerwy i napojenie, dzięki czemu mogliśmy porobić im zdjęcia.

My osobiście zrezygnowaliśmy

z jazdy psimi zaprzęgami ze względu na brak śniegu.

Perspektywa jazdy sankami na kołach po miejscowej drodze w ogóle nas nie pociągała.

Po powrocie do miasta przyszedł czas na rozbicie naszego pierwszego obozu i tak naprawdę dopiero w tym momencie poczuliśmy się jak na Arktyce.

Paulina

TROLLST SKAŁA TROLA

Na dalekiej północy, niedaleko malutkiego i cichego miasteczka Longyearbyen, znajduje się góra. Jest niewielka, pnie się jedynie 850 metrów nad poziom morza. Człowiek nie zwrócił by uwagi na nią, gdyż niesamowic ie wtapia się w morze innych pobliskich i podobnych szczytów gdyby nie jej wierzchołek. Znajduje się na nim kilka kamieni, które według legend ustawiły tu trolle. Ba, nawet sam układ skał przypomina lekko z daleko zgarbionego trolla, który kiedyś usiadł na tym szczycie aby podziwiać osadników przybyłych na Svalbard. Zasnął tak przykryty śniegiem, słońce zamieniło go w kamień i jedyne co po nim pozostało to ta charakterystyczna kupa kamieni. Miejsce to w jakiś sposób przyciąga - przyciągnęło też nas. Było pierwszym większym celem podczas naszej wyprawy na koło podbiegunowe. Tyle słowem wstępu.

Dzień poprzedzający atak na skałę trola spędziliśmy w mieście i okolicach, zdobywając potrzebny ekwipunek oraz zasięgając języka od miejscowych na temat sytuacji w górach oraz na lodowcu, który w tej szerokości geograficznej występuje już na wysokości dosłownie kilku metrów nad poziomem morza.

Najwięcej udało się nam dowiedzieć od przypadkowego tubylcy spotkanego w wypożyczalni broni

oraz od pani informator z biura informacji turystycznej. Doszło tutaj do zabawnej sytuacji, gdyż próbując dopytać się panią o warunki na lodowcu po angielsku, pani po chwili namysłu spojrzała na nas i stwierdziła “Że może jednak po polsku - będzie łatwiej” pozdrowienia dla Pani!

Obudziliśmy się o godzinie 6:00.

Nasza baza wypadowa znajdowała się niedaleko południowego krańca Longyearbyen, na rozwidleniu dolin, które przecinał masyw z dumnie górującym nad miastem szczytem Sarkofagen. Tej nocy, mi przypadła ostatnia warta i około kilkudziesięciu minut przed naszą godziną wyjścia, minął nas zespół składający się z przewodnika oraz kilku turystów, których pragnieniem również było zdobycie szczytu oraz zaliczenie kilku dodatkowych atrakcji o których później. Najedzeni, napojeni kawą, wyruszyliśmy na atak szczytowy!

Zostawiliśmy nasz obóz, przerzuciliśmy plecaki (i karabin!) przez ramię i ruszyliśmy w górę.

Początkowo szliśmy po lekko kamienistym podłożu, przykrytym początkowo płytkim ale z czasem, coraz głębszym śniegiem.

Po dojściu do lekkiego wzniesienia, gdy but zaczął się ślizgać, założyliśmy raki i zaczęliśmy mozolne podejście pod górę.

TEINEN

Pogoda była idealna czyste i błękitne niebo, słońce grzało wyjątkowo mocno i tylko od czasu do czasu przenikliwy wiatr przypomniał gdzie jesteśmy. Z obu stron otaczały nas skały. Od zachodu - wspomniany wcześniej Sarkofagen, od wschodu natomiast płaskowyż Gruvefjellet.

Nasz cel znajdował się na południowym wschodzie, majaczył w oddali, a gdzie nie gdzie można było dostrzec grupki ludzi - głównie turystów z przewodnikami, idących w tym samym kierunku co my.

W pewnym momencie dogoniliśmy jedną z takich grup wraz z przewodnikiem, która miała nieco inny cel. W pobliżu znajdowała się jaskinia lodowa, i ich celem był tam zjazd oraz dalsza eksploracja zimnych trzewi lodowca. Podczas krótkiej rozmowy z przewodnikiem, dowiedzieliśmy się, że zaraz obok znajduje się wejście do innej lodowej jaskini, do której może wejść każdy bez sprzętu wspinaczkowego i która jest dosyć bezpieczna. Bez chwili namysłu postanowiliśmy skorzystać z tej okazji i niczym Indiana Jones, zbadać co kryje lodowiec w swoim wnętrzu.

Wejście do jaskini okazało się małą dziurą w lodowcu, której znalezienie okazało by się niemożliwe gdyby nie trasery wystające z lodu obok. Jej wymiary, niczym nory dla dużego zwierza, od razu sugerowały, że może być w środku ciasno. Poczekaliśmy, aż poprzednia grupa ludzi z niej wyjdzie i po chwili od razu zagłębiliśmy się w ciemność i zimno. Jedyne co zabraliśmy to aparaty i czołówki. Przywitała nas około 2-3 metrowa śnieżna rampa po której schodziło się mocno w dół. Tutaj tunel był dosyć ciasny, ale po chwili rozszerzał się na tyle, że każdy mógł iść wyprostowany

a i szerokość nie powodowała ataków klaustrofobii.

A jak same wrażenia? Jedyne swoim w rodzaju! Co prawda sama jaskinia (która w rzeczywistości tak naprawdę jest przysypaną śniegiem i lodem szczeliną lodowcową) nie wygląda błękitnie i bajecznie jak na niektórych zdjęciach jakie człowiek znajdzie w internecie wpisując takie hasło, jest zimno i ciemno, ale - lód tworzy niesamowite formację na ścianach, jesteś otoczony

z czterech stron ciemnym i mrocznym lodem który ma w sobie jakąś złowrogą magię a w powietrzu unoszą się tysiące drobnych płatków śniegu i lodu, które w świetle czołówek skrzą niesamowicie. Na pewno warto!

Jaskinię opuściliśmy zmarznięci i głodni. Postanowiliśmy zrobić krótką przerwę na herbatę i batona i ruszać na główny cel dzisiejszego dnia szczyt Trollsteinen. Zaczęliśmy mozolne podejście i powoli zdobywaliśmy

wysokość. Jak wspominałem - sam szczyt nie jest wysoki ale podejście pod szczytową grań prowadzi przez dosyć szerokie pola lodowe i zajmuje nieco czasu. Dodatkowo postanowiliśmy zachować wszelkie procedury bezpieczeństwa i związaliśmy się w terenie, w którym według informacji mogły występować szczeliny. Po minięciu niebezpiecznego terenu, rozwiązaliśmy się, łyknęliśmy odrobiny herbatki z wkładką która przechowywana była w piersiówce

właśnie na takie okazje i rozpoczęliśmy końcowe wejście na szczyt.

Grań szczytowa nie stanowi problemów technicznych, a widoki z niej są bajeczne. Szczyt kończy się charakterystycznym kamieniem o wysokości kilku metrów, na który można się wdrapać - aczkolwiek o tej porze roku wymagało by to użycia dziabek i ewentualnego przy asekurowania się. A sam szczyt? Pierwszy w życiu na którym stałem z karabinem na plecach! Widok zapierający dech w piersiach - na wschodzie mniejsze bądź większe szczyty górskie charakterystyczne dla tej krainy.

Patrząc lekko na północny wschód widać olbrzymie plateau. Dalej na północ widzimy wcinającą się w ląd zatokę Adventfjorden i leżące nad jej brzegiem miasteczko Longyearbyen. Najbardziej niesamowity był widok na północny zachód - gdzie w oddali można było dostrzec olbrzymie lodowce arktyki a niezwykłość tego widoku podkreślały radary NASA ustawione na płaskowyżu Plataberget

- z tej odległości wyglądające jak małe białe śnieżki. Południowa cześć krajobrazu została przysłonięta przez potężniejsze szczyty tej okolicy - pnące się już lekko ponad 1000 metrów nad poziomem morza. Widok z tego wyjątkowego szczytu pozostanie w mojej pamięci na całe życie.

Po zrobieniu kilku zdjęć, rozpoczęliśmy powolne zejście do naszego obozu w dolinie. Odbyło się bez przygód, w spokojnym tempie. W tym czasie zdaliśmy sobie sprawę, że to miejsce i okoliczne szczyty są niesamowitym celem Ski-tourowym - kto wie, może kiedyś?

Po około dwóch godzinach byliśmy z powrotem w naszym obozowisku po krótkim ogarnięciu postano wiliśmy sobie tego dnia porządnie już odpocząć i się wyspać. Odwiedziliśmy pobliską kawiarnię, zamówiliśmy kawę i herbatę i zgodnie ustaliliśmy, że dzisiejszą noc spędzamy w łóżkach.

Ktoś mnie zapytał czy warto na tą górę wchodzić bo przecież taka mała,

a że to Norwegia to jeszcze drogo, zimno no i po co to wszystko. Prawda - góra nie osiąga kolosalnych rozmiarów i jest łatwa technicznie. Jednak nie spotkasz na niej tłumów jak na drodze na Rysy czy nawet Mount Blanc. Nie będziesz stał w kolejce w kopule szczytowej żeby tylko wejść, pstryknąć fotkę i od razu schodzić bo ktoś za tobą też zapłacił i chce sobie też zrobić zdjęcie jak na Evereście. Widoki, są jedyne w swoim rodzaju i niepowtarzalne. Jest to miejsce, w którym zamiast dwóch dziabek na plecach, będziesz w ich miejscu miał przyczepiony karabin z ostrą amunicją. Zagrożeniem nie są lawiny i kamienie a niedźwiedzie polarne. To, że jest to Norwegia i drogo - mam nadzieje, że udało nam się przekonać poprzez całokształt blogu, że nie trzeba mieć milionów złotych monet aby organizować takie wycieczki.

Czy więc warto było? Odpowiedź jest prosta - warto było.

Mateusz

WARTY

DWIE GODZINY Z ZIMNEM I MYŚLAMI

B i a ł e n o c e , zjawisko o którym wcześniej tylko czytaliśmy ale ciężko było je sobie wyobrazić.

Chyba każdy z nas miał z nas inne wyobrażenie jak to będzie wyglądać. Spitsbergen to miejsce gdzie od 22 kwietnia do 21 sierpnia słońce nie zachodzi. Przed wyjazdem mieliśmy pewne obawy czy my, ludzie przyzwyczajeni do ciemnych nocy będziemy mogli tam zasnąć. Okazało się, że zmęczenie jest taką cudowną sprawą, która sprawiała, że zasypialiśmy wszędzie gdzie się dało i o każdej porze.

Myśląc w Polsce o dniu polarnym wydawało mi się, że przez tą część doby kiedy u nas jest noc tam jest taki długi wieczór albo zmierzch, czyli nisko słońce i półmrok. Nic bardziej mylnego.

O godzinie 1 w nocy jest jasno jak u nas w samo południe! Tym zjawiskiem nie mogliśmy się nadziwić przez cały wyjazd. Jedyne co jest wspólne dla naszych i arktycznych nocy to znaczna różnica temperatur. W nocy mimo, że jasno było jak w dzień było zdecydowanie zimniej, co miało duże znaczenie przy staniu na wartach.

W a r t y. . . czyli przechodzimy do właściwego tematu.

Ponieważ wybraliśmy opcje niskobudżetową, czyli spanie poza miastem lub na kempingu pod namiotem, musieliśmy w nocy wystawiać warty przed misiami polarnymi.

Było to coś co we mnie i Darii przed wyjazdem budziło wiele obaw.

Czy ktoś nie zaśnie w trakcie? Czy będzie zimno? Czy podejdzie niedźwiedź i co zrobić w takiej sytuacji?

Przyjęliśmy system zmian 2 godzinnych z rotacją każdego dnia tak aby każdy po rozbitej nocy, następnej miał możliwość przespania ciągiem 6 godzin. Oczywiście największym powodzeniem cieszyła się warta pierwsza i ostatnia i były obiektem małej zazdrości. Natomiast najgorsza była przedostatnia warta, po której ja osobiście nie byłam w stanie ponownie zasnąć, więc te noce, kiedy mi przypadała oznaczały dla mnie zaledwie 4 godziny snu.

Przed wystawieniem warty przygotowywaliśmy nasz niezbędni-czek, czyli nabita strzelba, nabity pistolet z racą hukową plus zapas do kieszeni, gwizdek aby obudzić w razie awaryjnej sytuacji pozostałych i lornetka do wypatrywania niedźwiedzi na horyzoncie. Dodatkowo ja z Darią robiłyśmy sobie jeszcze gorącą herbatę w termos, aby mieć się czym rozgrzać w przypadku bardzo zimnej nocy. Każdy z nas miał inny sposób spędzenia tych 2 godzin i radzenia sobie z zimnem. Ja robiłam przysiady, jakieś ćwiczenia a jak bardzo wiało to z nudów śpiewałam, bo i tak przez wiatr nikt mnie słyszał.

Daria ratowała się pajacykami i szybkimi marszami, które czasami można było usłyszeć wokół głowy.

Chyba dla wszystkim głównym zajęciem było jednak obserwowanie okolicy przez lornetkę.

Pierwsza noc pod namiotem. Daria stanęła na pierwszej warcie, mi przypadła druga. Gdy kładliśmy się spać napięcie sięgało zenitu. Miejsce na pierwszy nocleg wybraliśmy blisko miasta tak aby czuć się w miarę bezpiecznie. Ostatnie zabudowania mieliśmy raptem jakieś 100-200 metrów za plecami. Nie zmieniło to faktu,

że byłam tak zdenerwowana, że każdy podmuch wiatru szarpiący tropikiem od namiotu (a tam nocą wiało cały czas tylko z różnym natężeniem) identyfikowałam jako misia obwąchującego namiot, co oczywiście oznaczało, że Daria leży już martwa pożarta. O spaniu nie było mowy. Co 15 minut spoglądałam na zegarek. W końcu stwierdziłam,

że to nie ma sensu i wyjdę wcześniej do Darii. Wysłałam jej smsa, że już wstaje na co dostałam odpowiedź abym się bardzo ciepło ubrała bo naprawdę było zimno. I wtedy tak naprawdę zrozumieliśmy różnicę pomiędzy dniem a nocą.

Nocą jest zimno. Jak wieje wiatr jest bardzo zimno. A jak do tego zaczyna padać śnieg jest zimno w ch...

Daria przywitała mnie komunikatem, że po 15 minutach zrozumiem, że tutaj się nic nie wydarzy i przestane się denerwować. I rzeczywiście, po jakiś 15-20 minutach intensywnego wpatrywania się w biały krajobraz napięcie zeszło a do mnie dotarło, że szansa na to, że z gór zejdzie tutaj niedźwiedź jest minimalna. Nie zmieniło to faktu, że co jakiś czas uważnie obserwowałam

przez lornetkę wyloty dolin z gór a w momencie kiedy obok mnie od strony miasta przebiegły dwa lisy polarne prawie zeszłam na zawał. Podobnie utknięta, biała reklamówka na zboczu została zidentyfikowana początkowo jako mały miś i były poszukiwania przez lornetkę dużej mamy.

Wyruszając z Polski myśleliśmy, że super byłoby zobaczyć chociaż jed-

nego renifera a jeśli uda nam się zobaczyć lisa polarnego to będzie czad. Śpiąc pod namiotem, nie ma z tym najmniejszego problemu. Zwierzęta same podchodzą bliżej lub dalej, a 2 godziny stania na warcie daje dużo czasu na obserwowanie ich przez lornetkę.

Czasami są przyczyną szybszego bicia serca jak wspomniana już sytuacja z lisem polarnym.

Najbardziej stresującą sytuację na warcie miałam 3 naszej nocy gdy nocowaliśmy w dolinie Bjørndalen, kilkanaście kilometrów od miasta i kilka kilometrów od ostatnich hytek.

Przypadła mi wtedy ostatnia warta, od 6 do 8 rano. Pierwsza godzina tradycyjnie minęła dosyć szybko urozmaicana oglądaniem reniferów pasących się na zboczach i pilnowaniem czy przypadkiem lisy polarne nie dobierają się do naszych śmieci, ukrytych jakieś 200 metrów od obozu pod kamieniem i rzucaniem okiem na brzeg morza na horyzoncie. Mój niepokój rozpoczął się, gdy za którymś obejściem obozu przestałam widzieć brzeg morza, który zasłoniły chmury. Miałam nadzieje, że zatrzymają się na linii brzegowej ale wkrótce dotarły do doliny i ograniczyły widoczność do jakiś 200 metrów. W kwestii wypatrywania misia były to warunki dosyć niekomfortowe. Nawet jeśli bym go zauważyła to taka odległość zostawia

bardzo mało czasu na jakąś reakcję a ponieważ jestem osobą, która nie chce strzelać do żadnych zwierząt ustaliliśmy, że w sytuacji zagrożenia budzimy resztę gwizdkiem i najpierw strzelam racą a strzelanie w ostateczności do niedźwiedzia przejmie Marek, który ma największe doświadczenie w posługiwaniu się bronią albo Mateusz.

Okazało się, że sytuacja miała się jeszcze pogorszyć. Wraz z kolejnymi chmurami przyszedł bardzo silny wiatr i... śnieg! W tym momencie niewiele już widziałam. Raz za razem obracałam się, aby sprawdzić sytuację z każdej strony. W pewnym momencie z mgły na linii widoczności pod zboczem pojawiły się wolno poruszające się dwa białe kształty. Pierwsza myśl: NIEDŹWIEDZIE!!! Lornetka do oczu aby sprawdzić co to jest. Przez lornetkę, nic nie było widać, bo okulary zapadane były śniegiem i cały widok był zamazany.

Wszczynać alarm czy nie?

Dwa głębokie wdechy na uspokojenie się i próba opanowania paniki, w trakcie której wytarłam lornetkę.

Kolejne sprawdzenie.... renifery. Uff napięcie zeszło. A renifery nie przejmując się wcale powolutku podeszły pod sam obóz sprawdzić co to za dziwne stworzenia odwiedziły ich dolinkę.

Po takiej nocy, kolejne które spędziliśmy na kempingu, gdzie również trzeba wystawiać warty, były przyjemnością.

Tam też urodził się w mojej głowie pomysł aby w razie zobaczenia misia krzyczeć “King of the North!” ale Daria zgasiła mój zapał, że pewnie nikt nie wiedziałby o co mi chodzi. Na szczęście pomimo wszystkich naszych obaw, król północy nie pojawił się nawet na horyzoncie, a do okazów fauny jakie udało nam się jeszcze zobaczyć dołączyły jedynie różne gatunki ptaków i foka na krze.

Paulina

P i e r w s z e j n o c y pod namiotem wylosowałam pierwszą wartę i muszę przyznać, że jak kopaliśmy łopatami pole pod namiot, to modliłam się, żeby ktoś się wyłamał i zap-

roponował nocleg w hostelu J. Pierwsza godzina była bardzo stresująca, szczególnie że padał śnieg i widoczność była kiepska. Każdy wypatrzony przez lornetkę kamień przykryty śniegiem wywoływał szybsze bicie serca J. Potem pogoda się poprawiła, promienie słońca zaczęły przebijać się przez chmury i wrócił mój spokój ducha. Stres związany z wartami minął po godzinie i do końca wyjazdu już nie powrócił.

Jeśli chodzi o same warty, to wszystko zależało od pogody. Wiatr w nocy jest bezlitosny i potrafi przeniknąć wszystkie warstwy ubrań. Warty, podczas których padało i wiało były dla mnie trudne. Trzecia warta zawsze bolała najbardziej, bo po niej zostawały 2 godziny snu, przez które mój organizm nie był w stanie ogrzać się w śpiworze, więc kolejny dzień zaczynałam przemarznięta. Codzienne 6 godzin snu, co drugą noc przerwane 2 godzinną wartą dawało się odczuć z dnia na dzień coraz bardziej.

Warty podczas których pogoda nie dokuczała były z kolej bardzo fajnie spędzonym czasem. Można było w ciszy nacieszyć się wszystkim

dookoła. Według mnie gdyby zatrudnić najlepszych grafików Disneya, żeby przy użyciu najnowocześniejszych technik komputerowych wykreowali zimową krainę, to może dorównała

by Spitsbergenowi. Każdy widok w każdą stronę był po prostu obłędny. Kolejną fajną rzeczą w spaniu na dziko jest to, że masz szanse po obcować ze zwierzakami. Podczas pobytu w miasteczku czy na wycieczce statkiem mogliśmy zauważyć, że widok renifera czy lisa polarnego jest dużą atrakcją dla turystów. Jak zapuścisz się trochę dalej od granic miasta, ty stajesz się atrakcją dla tych zwierzaków, zwłaszcza jak stoisz sam na warcie w nocy podchodzą sprawdzić kim jesteś. Mieliśmy też okazję trzymać warty przy dość dużych siedliskach ptasich, gdzie z kolej oprócz samych ptaków mogliśmy obserwować, jak lisy próbują wykradać ptasie jaja (na szczęście za każdym razem nieskutecznie).

Jak trzymałam wartę ostatniej nocy słyszałam jak ktoś oddał trzy strzały z broni. Pierwszym podejrzeniem było to, że ktoś w pobliżu próbował odstraszyć niedźwiedzia. Potwierdziło się to następnego dnia na lotnisku,

gdzie przeczytaliśmy w pasku wiadomości, że miś był poprzedniej nocy przy zabudowaniach. Ale ostatnią noc spędzaliśmy na campingu przy świetlicy, w której w razie potrzeby moglibyśmy się schować, więc mimo wszystko sytuacja była under control :).

Z ciekawostek, po powrocie obserwowaliśmy wiadomości ze Svalbardu. Tydzień po naszym powrocie miś na granicy miasteczka wszedł drzwiami (a dokładniej z drzwiami) garażowymi do hotelu. Na szczęście nie do części zamieszkałej, a do spiżarni. Zjadł całą czekoladę, a następnie wyszedł oknem :) Goście z bezpiecznej odległości obserwowali wszystko z budynku obok i nagrali filmik, który można obejrzeć w internecie.

Daria

P a m i ę t a m h i s t o r i ę mojego taty, jak to w wojsku, każdy żołnierz musiał odbębnić co jakiś czas nocną wartę, i o ile latem było to po prostu walka z nudą, to zimą (a jak wiadomo, nasze Polskie zimy temperaturą nie rozpieszczają – szczególnie 30 lat temu),

była to swojego rodzaju walka z nudą i zimnem przeszywającym na wylot.

W dzisiejszych czasach, gdy już wojsko nie jest dla wszystkich, myślałem, że mnie to nie czeka. Błąd – nawet nie spodziewałem się, że przeżyje to samo na „wakacjach”.

Tyle tytułem wstępu.

Co do samych wart, odczuć i ewentualnych porad – należy ubrać się ciepło! Pierwszej nocy wylosowałem ostatnią wartę, a więc wyspany – po 6 godzinach snu, pełen entuzjazmu wyszedłem na swoją dziewiczą wartę. Niestety przez swój brak doświadczenia, spotkałem się z brutalną rzeczywistością.

Postanowiłem założyć jedną parę spodni bo liczyłem, że podczas jasnych nocy, słońce zdoła mnie jako tako ogrzać. Jakie moje było zdziwienie, gdy po około już 15 minutach musiałem przeskakiwać z nogi na nogę, aby owych kończyn nie stracić!

Kolejne półtorej godziny, skończyłem na długich i ciągłych spacerach wokół obozowiska, co chwilę zerkając na zegarek, licząc że czas zacznie upływać nieco szybciej. Jedynym towarzyszem

dotrzymującym towarzystwa, był karabin, który pamiętał czasy drugiej wojny światowej. Kilka minut przed końcem, pomysł zrobienia wszystkim kawy akurat na pobudkę wydał się niezwykle dobrym rozwiązaniem.

Ważne, aby podczas tych momentów nie za bardzo odpłynąć z myślami. Mi raz zdarzyło się gdzieś odlecieć dalej do ciepłych krajów, a w momencie gdy usłyszałem jakiś hałas i wróciłem myślami na Arktykę, okazało się, że dałem się podejść dwóm reniferom na około 10 metrów.

Nie chce wiedzieć co to by było gdy by to był niedźwiedź.

Ostatniej nocy – ostatnia moja i w ogóle warta, odbywała się na polu namiotowym niedaleko lotniska.

Około godziny piątej nad ranem niebo przeszył dźwięk potężnego statku pasażerskiego, który wpływał do portu w Longyearbyen. Podobno mieścił dwa tysiące turystów, a więc na jakiś czas populacja Svalbardu podwoiła się.

Mateusz

PYRAMI KIEDY MIASTO UMARŁO...

Na placu, niedaleko głównej drogi prowadzącej od opuszczonego portu do miasteczka, które z daleka wygląda na opuszczone, można zobaczyć wysoki czerwony słup z niebieskim kawałkiem blachy, przypominającym dziób statku. Na nim zaś widnieje napis zapisany cyrylicą “Piramida” oraz znakami łacińskimi Pyramiden.

Pod tym jak by drogowskazem, stoi mały niepozorny wagon górniczy wypełniony węglem z charakterystyczną datą - 31.05.1998 - datą kiedy miasteczko opustoszało.

Historia miasteczka sięga początku XX wieku. Wpierw znajdowała się tutaj kopalnia węgla kamiennego założona przez Szwedów w 1910 roku a następnie w 1927 roku, prawa do wydobycia tego surowca zostały sprzedane Związkowi Radzieckiemu. Kopalnia powoli rozrastała się, wokół niej powstawały zabudowania należące do pracowników kopalni i ich rodzin. W pewnym momencie w miasteczku żyło ponad 1000 mieszkańców a do ich dyspozycji był basen pływacki, szklarnie, dom kultury z salą gimnastyczną i inne udogodnienia.

Poziom życia był bardzo wysoki jak na standardy radzieckie. Nic dziwne go, że to miasto było szczytem marzeń wielu radzieckich górników stanowiło to awans społeczny i pewnego rodzaju prestiż. Miejscowość stanowiła wizytówkę na Zachód w tym celu sprowadzono tu nawet z Ukrainy żyzną glebę, a następnie

DEN

zasiano na niej najlepszą i najzieleńszą kontynentalną trawę.

W tym momencie powiedzenie, że trawa jest bardziej zielona po drugiej stronie płotu nabierało większego sensu w kontekście sąsiednich osad.

Rozpad Związku Radzieckiego, spowodował że w osadę zaprzestano pompowania olbrzymich ilości pieniędzy. Dalej funkcjonowała kopalnia węgla, ale powoli przynosiła coraz mniejsze zyski.

Na nieszczęście dodatkowo w 1996 roku, Spitsbergen był świadkiem największej katastrofy lotniczej w tej części globu (była to również największa katastrofa lotnicza na terenie Norwegii do tej pory).

Samolot Tupolew lecący z Moskwy do Longyearbyen rozbił się podczas lądowania - powodem były złe warunki pogodowe i wiatr.

Na zboczach góry Operafjellet życie straciły 141 osoby - w większości byli to Rosjanie i Ukraińcy lecący do pracy w Pyramiden. Po tej katastrofie, kopalnia jeszcze funkcjonowała przez dwa lata do wspomnianej daty 31.05.1998, kiedy to została oficjalnie zamknięta.

Obecnie jest dostępna dla turystów. W osadzie mieszka około 9 osób, które dalej dbają o nią aby nie popadła w totalną ruinę oraz przekazują smutną historię tego miejsca innym, którzy mają odwagę tutaj zajrzeć. I my nabraliśmy na to ochoty, więc naturalnie miejsce to stało się jednym z celów

podczas naszej podróży.

Jak dostać się do miasta duchów?

Sposób dotarcia do Pyramiden jest zależny od pory roku. Co ciekawe, teoretycznie łatwiej dostać się jest tam zimą. Zatoka zamarza, pokrywa się grubą pokrywą lodową co pozwala tam dojechać skuterami śnieżnymi w dosyć krótkim czasie.

Aczkolwiek, poruszając się nocą polarną po zamarzniętych lodach Arktyki, mamy większą szansę wjechać na niedźwiedzia polarnego a wynikiem takiego spotkania może być tylko samotnie pozostawiony skuter jeszcze z działającym silnikiem na lodowym polu. Latem dotarcie do Pyramiden mocno komplikuje się. Należy nadrobić, pokonać kilkadziesiąt kilometrów po nieprzyjaznym terenie, przez góry. Podróż taka zazwyczaj zajmuje kilka dni...

W starym radzieckim miasteczku znajduje się również lądowisko dla śmigłowców - aczkolwiek nie słyszeliśmy aby komukolwiek udało się tam wylądować z turystami na pokładzie. Po rozmowach z lokalnymi przewodnikami - można dojść do wniosku, że taki śmigłowiec mógł by zostać uznany jako napaść na państwo Rosyjskie i potraktowany rakietą ziemia powietrze.

Ostatnim sposobem dostania się do tego “czerwonego klejnotu północy” jest pokonanie wód zatoki Sassenfjorden statkiem. My postanowiliśmy wybrać ten sposób!

Oficjalnie do Pyramiden organizowane są wycieczki przez dwie firmy: Polar Charter oraz Spitsbergen Adventures.

My skorzystaliśmy z tej pierwszej opcji. Koszt takiej wycieczki to około 700 złoty. A co jest w jej cenie? Całkiem dużo można powiedzieć. Do atrakcji należy - przepłynięcie trałowcem z Longyearbyen do Pyramiden, na pokładzie serwowany jest ciepły posiłek w cenie wycieczki (dodatkowe słodkości, kawa i herbata niestety ekstra płatnie), zwiedzanie miasta wraz z miejscowym przewodnikiem, a następnie powrót statkiem do stolicy Svalbardu. Dodatkowo podczas samego rejsu jest dostępny przewodnik - cały czas opowiadający dosyć ciekawe historie o miejscach, które mijamy bliżej bądź dalej. Chociaż reklamujemy tanie wyprawy - to naprawdę warto przeznaczyć te pieniądze na tą wycieczkę.

Morskie opowieści!

Pełni entuzjazmu i naładowani energią (poprzedniego dnia udało się wziąć ciepły prysznic!) ruszyliśmy w stronę portu w Longyearbyen. Spotkaliśmy tam naszego przewodnika oraz grupę innych śmiałków gotowych na podbój zimnych wód Arktyki i przeprawę do Pyramiden. Po krótkim przedstawieniu planu, weszliśmy na naszą łajbę o wdzięcznej nazwie Polargirl.

W głównej kajucie, gdzie znajdował się mini bar, kilka stołów i było dosyć ciepło, nasz przewodnik przedstawił się nam - pochodził z Gruzji i na Spitsbergenie jako członek Polar Charteru pracował od ponad dwóch lat. Następnie zaprosił nas na pokład na dziobie statku gdzie zaczął opowiadać o historii Pyramiden, okolicznych wodach, a nawet o poszczególnych zabudowaniach które można było dostrzec w oddali na linii brze-

gowej. Każda z takich hytek posiada własną historię - czasami nawet bardzo tragiczną.

Do niewątpliwych plusów tych ponad dwóch godzin które spędziliśmy na pokładzie statku płynąc w stronę Piramidy, jest swoboda z jaką można poruszać się po statku. Nic nie stoi na przeszkodzie, żeby zejść do kuchni i pogadać z kucharzem o obiedzie. Można wejść na mostek i przeprowadzić pogawędkę z kapitanem statku - starym wilkiem morskim, który naprawdę wiele mórz i oceanów przebył a teraz jest na “emeryturze” i wozi turystów po wodach oblewających Svalbard.

Podróż do Pyramiden, to również okazja do zobaczenia wielu wyjątkowych arktycznych zwierząt. Przy wejściu na statek wisi dumna tablica z rozpiską, ile razy w ciągu sezonu udało się zobaczyć foki, morsy, lisy polarne czające się na wybrzeżu na jajka przybrzeżnych ptaków. Czasami udaje się również zobaczyć z pokładu niedźwiedzie polarne a nawet wieloryby.

Po około dwóch godzinach statek dopływa do Piramidy.

Już z morza widać, że miasteczko jest opustoszałe a klimatem przypomina post apokaliptyczne miasta, żywcem wyjęte z książek Głuchowskiego. Na wybrzeżu czekał już na nas sympatyczny Rosjanin z karabinem - nasz lokalny przewodnik. Rozpoczęliśmy główną część naszej wyprawy.

Radziecka Utopia Shangri-La

Pyramiden (nazwa miasteczka pochodzi od szczytu u podnóży którego jest umiejscowiona - Pyramiden 937m n.p.m.) jest miejscem dosyć często nawiedzanym przez niedźwiedzie polarne, dlatego przy samej kei czekał na nas wcześniej wspomniany przewodnik.

Po przedstawieniu się, zabrał nas do czekającego nieopodal autokaru, który przetransportował wszystkich z portu do miasta. W skrócie zostały przedstawione zasady - nie oddalać się od grupy, nie zabierać żadnych przedmiotów z miejsc, które będziemy zwiedzać oraz koniecznie nie depczemy trawy. Następnie, nasz gospodarz przeszedł do opowiadania historii miasta (wspomniana na początku) oraz opisaniu miasteczka. A jak ono samo wygląda? Znajduje się tutaj lądowisko dla śmigłowców, zaraz obok dawne obory gdzie hodowano drób i świnie.

W centrum miasteczka znajduje się kilka bloków mieszkalnych - bardzo podobnych do tych budowanych w Polsce w latach 70 i 80. Mieszkali w nich górnicy wraz z rodzinami.

Co ciekawe znajdowały się też tutaj budynki, przeznaczone tylko dla kawalerów oraz panien. Po za budynkami mieszkalnymi znajdziemy też tutaj budynki użyteczności publicznej - szpital, szkołę, dom kultury oraz kantynę. Nam zostało dane wejść do dwóch ostatnich.

Wpierw podeszliśmy pod dom kultury - znajdujący się nieopodal sporego placu, na którym rośnie trawa posadzona na najlepszej glebie sprowadzonej z Ukrainy - tak przynajmniej uważają Rosjanie. Na środku, trochę naprzeciwko budynku stoi popiersie Lenina, spoglądające na miasteczko jak i lodowce Arktyki w oddali. Po chwi-

li zostajemy wpuszczeni do środka i mamy około 15 minut na swobodne poruszanie się po budynku. Składał się on z głównej sali teatralno-kinowej, sali gimnastycznej, basenu oraz dziesiątek pomieszczeń gdzie odbywały się mniejsze bądź większe zajęcia kulturalno-sportowe. Od mieszkańców Pyramiden, wymagano aby uczestniczyli w jakikolwiek sposób w odbywających się tutaj zajęciach - więc mieszkając w tym pięknym miejscu musiałeś grać w siatkówkę bądź próbować nauczyć się gry na jakimś instrumencie.

Co do samego miejsca - robi niesamowite wrażenie. Wygląda tak jak by w pewnym momencie ogłoszono alarm bombowy, mieszkańcy rzucili wszystko co robili i wybiegli z budynku do którego nigdy więcej nie wrócili. Wszystko oczywiście pokryte jest kurzem i nadgryzione przez ząb czasu.

Przechadzając się korytarzami i eksplorując kolejne sale, człowiek potrafi się poczuć jak Indiana Jones w starożytnej świątyni szukający świętego Grala - po chwili nachodzi jednak zaduma nad smutnym losem mieszkańców jak i samego miasta.

Po około 15 minutach słychać krzyk przewodnika, który zbiera wszystkich przed budynkiem, przelicza czy kogoś nie brakuje (tym razem jednej osoby brakowało ale szybko została przywołana do porządku ;) ), następuje zamknięcie budynku na cztery spusty i przejście do kolejnego - kantyny.

Schemat wygląda tak samo - wszyscy mają chwilę na swobodne eksplorowanie budynku, który różni się klimatem od poprzedniego. W kantynie spotykali się po ciężkiej pracy wszyscy górnicy na ciepłym posiłku. W budynku znajdowały się po za jadalnią oraz kuchnią, również składy pożywienia jak i rzeźnia, znajdująca się w piwnicy. Przechodząc przez ciemne korytarze podziemi, mijając pomieszczenia z wiszącymi hakami z sufitu, można się poczuć tym razem jak w horrorze. Nie wiadomo, czy z ciemnego pomieszczenia nie wyskoczy za chwilę coś (niedźwiedź polarny przykładowo) i cię nie pożre. Niesamowite wrażenie.

Ostatnim punktem zwiedzania Pyramiden, jest przejście do hotelu na coś ciepłego do wypicia (bądź czegoś mocniejszego), gdzie znajduje się również sklepik z pamiątkami - znajdziemy tutaj drobne gadżety w stylu kieliszki, magnesy i pocztówki. My postanowiliśmy spróbować lokalnej wódki.

Wrażenia? Smakowała jak tania rosyjska wódka z supermarketu, ale grzechem było by się nie napić w takim miejscu.

Ciekawostką jest to, że hotel normalnie funkcjonuje i można tutaj zarezerwować nawet nocleg poprzez Booking. com - aczkolwiek zostaliśmy ostrzeżeni, że w Pyramiden nie ma internetu a co za tym idzie, obsługa nawet nie sprawdzi czy rezerwacja została rzeczywiście wykonana.

Mateusz

S P I T S B E R G E N P D M M

a a a a

u r t r

M A J

l i n a P o d l a s i Å„ s k a i a M i c h a l c z y k e u s z B i l s k i e k K w a p i s z 2 0 1 8