Νο 187 Απρίλιος 2013

Απρίλιος 2013

ΙΔΕΕΣ ΙΣΤΟΡΙΕΣ ΤΑΣΕΙΣ ΑΝΘΡΩΠΟΙ ΠΟΛΗ

№187 ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗ εμπιστευτικον Η ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗ ΠΟΡΕΙΑ ΜΙΑΣ ΠΟΛΗΣ ΣΤΟ ΧΡΟΝΟ

ΑΝΟΔΟΣ ΠΤΩΣΗ ΕΛΠΙΔΕΣ και μια βολτα στην ερημια τησ σινδου

ΑΠΡΙΛΙΟΣ 2013

1

2

#187

22 χρόνια! Πολιτιστικό πανηγύρι 22-23- 24 Απριλίου 2013 ΟΛΘ (Αποθήκη ∆’) 12:30 - 22:30

SHOPS PLOUTARHOU 8, THESSALONIKI, GREECE, (+30) 2310 222 406 MITROPOLEOS 89, THESSALONIKI, GREECE, (+30) 2310 240 415 MOB: (+30) 6945 492313, FAX: (+30) 2310 251 461 κατάλογος χαλιών δηµοπρασίας: • www.fessacarpets.gr • www.antiqueshouse.gr e-mail: fessa@otenet.gr

3

Απρίλιος 2013

Entr ance

info

ΛΕΞΕΙΣ: ΓΙΩΡΓΟΣ ΤΟΥΛΑΣ

MAKING OF:

Eικόνα: dolphins // communication design.

Η σεφλέρα PARALLAXI MAGAZINE

Π

ριν από εικοσιπέντε χρόνια ακριβώς πήγα να πιάσω δουλειά σε ένα ραδιόφωνο πολύ φιλόδοξο. Είκοσι τρεις δήμοι και κοινότητες είχαν στήσει ένα σταθμό με ό,τι πιο εκλεκτό κυκλοφορούσε τότε στην πιάτσα, σε τεχνολογία και ανθρώπινο υλικό. Λεφτά όχι αστεία. Και να τα στούντιο στη Μελενίκου, διώροφα και να τα μαγκαζίνο. Δουλεύαμε πέντε άτομα σε κάθε εκπομπή. Ήταν η πρώτη μου δουλειά και είχα θαμπωθεί. Σχολείο μεγάλο. Με προϊστάμενό μου τον Κωστή Μοσκώφ! Δεν βάστηξε πολύ η χαρά. Ήταν τέτοια η κακοδιαχείρηση που το καράβι βούλιαξε πριν φτάσει καν μεσοπέλαγα. Τα εκατομμύρια έκαναν φτερά, οι δήμοι και οι κοινότητες σφύριξαν αδιάφορα, τα λεφτάκια μας τα χάσαμε έχοντας δουλέψει ενάμιση χρόνο στην πραγματικότητα δωρεάν. Το μαγαζί έβαλε λουκέτο. Τυπικό δείγμα όσων θα ακολουθούσαν για δυο δεκαετίες στην ελληνική πιάτσα των επιδοτήσεων. Το θυμήθηκα το Ένατο Κύμα, έτσι το έλεγαν το ραδιόφωνο προς τιμήν του πιο

δυνατού κύματος που τα σαρώνει όλα, το θυμήθηκα βλέποντας προχθές μια σειρά από μεγάλα φυτά στο μπαλκόνι μας. Μια σειρά σεφλέρες. Τη μέρα των εγκαινίων εκείνου του φιλόδοξου πλην άτυχους ραδιοφωνικού σταθμού είχαν καταφθάσει στο κτίριο δεκάδες, μην πω εκατοντάδες, γλάστρες. Το σύμπαν είχε θεωρήσει σωστό να στείλει ένα λουλούδι για το καλορίζικο. Τα λουλούδια λοιπόν δεν χώρεσαν στο κτίριο και τα έβγαλαν στο δρόμο. Κάποια στιγμή θυμάμαι άρχισαν να παίρνουν οι περαστικοί. Φεύγοντας από το εγκαίνιον αποφάσισα να πάρω και γω μια μικρή γλάστρα με μια σεφλέρα που καθώς την έβλεπα στο πεζοδρόμιο μου φαινόταν μόνη και έρμη. Την πήγα δώρο στην καλή μου και κείνη την περιέθαλψε. Το ραδιόφωνο, η πρώτη μου δουλειά, μου άφησε φέσι ενάμιση εκατομμύριο δραχμές τότε. Μας έμεινε όμως η σεφλέρα. Με τα χρόνια η γυναίκα μου, που έχει green finger, τη μεγάλωσε καλά, την αραίωσε, δώρισε ρίζες της σε άλλα σπίτια, να μην τα πολυλογώ είκοσι πέντε χρόνια μετά η σεφλέρα ακμαία και ήρεμα επεκτατική έχει πιάσει ένα μεγάλο μέρος του μπαλκονιού μας με τις κόρες της, τις ρίζες, σε διάφορες γλάστρες να έχουν ξεπεράσει την αρχική. Καλή άνοιξη να έχουμε. Οι μέρες είναι πονηρές.

ΑΠΡΙΛΙΟΣ 2013 / ΤΕΥΧΟΣ 187 / ΠΕΡΙΟΔΟΣ Β΄ • ΔΙΑΝΕΜΕΤΑΙ ΔΩΡΕΑΝ ΣΕ 25.000 ΤΕΥΧΗ ΚΑΙ 320 ΣΗΜΕΙΑ ΔΙΑΝΟΜΗΣ • ΜΑΖΙ ΜΑΣ AYTO TO MHNA ΕΓΡΑΨΑΝ, ΣΧΕΔΙΑΣΑΝ, ΦΩΤΟΓΡΑΦΗΣΑΝ, ΣΚΕΦΤΗΚΑΝ, ΕΦΑΓΑΝ, ΧΟΡΕΨΑΝ, ΑΚΟΥΣΑΝ ΜΟΥΣΙΚΗ ΚΑΙ ΒΡΗΚΑΝ ΔΙΑΦΗΜΙΣΕΙΣ ΟΙ: ΕΚΔΟΤΗΣ: ΚΑΤΕΡΙΝΑ ΚΑΡΑΜΦΥΛΙΔΟΥ • ΔΙΕΥΘΥΝΤΗΣ: ΓΙΩΡΓΟΣ ΤΟΥΛΑΣ • ΑΡΧΙΣΥΝΤΑΚΤΡΙΑ: ΚΥΑ ΤΖΗΜΟΥ • ΣΥΝΤΟΝΙΣΜΟΣ ΙΣΤΟΣΕΛΙΔΑΣ: ΓΙΑΝΝΗΣ ΣΦΗΚΑΣ • ΣΥΝΤΑΚΤΕΣ: ΓΙΑΝΝΗΣ ΑΝΔΡΕΟΥ, ΤΙΝΑ ΑΝΤΩΝΑΚΟΥ, ΜΙΧΑΛΗΣ ΓΟΥΔΗΣ, ΑΚΗΣ ΔΗΜΟΥ, ΚΩΣΤΗΣ ΖΑΦΕΙΡΑΚΗΣ, ΣΑΚΗΣ ΙΩΑΝΝΙΔΗΣ, ΠΑΝΑΓΙΩΤΗΣ ΙΩΣΗΦΕΛΗΣ, NIKH KΕΦΑΛΑ, ΔΗΜΗΤΡΑ ΚΕΧΑΓΙΑ, ΔΗΜΗΤΡΗΣ ΚΟΠΑΡΑΝΗΣ, ΓΙΑΝΝΗΣ ΚΟΤΣΙΦΟΣ, ΕΛΕΝΗ ΚΟΥΡΤΙΔΟΥ, ΒΑΡΒΑΡΑ ΜΠΑΣΔΕΚΗ, ΧΡΥΣΑ ΝΑΝΟΥ, ΣΠΥΡΟΣ ΠΑΛΟΥΚΗΣ, ΑΚΗΣ ΣΑΚΙΣΛΟΓΛΟΥ, ΜΑΝΩΛΗΣ ΣΤΑΥΡΟΥΛΑΚΗΣ, ΓΙΩΡΓΟΣ ΤΕΛΤΖΙΔΗΣ, ΑΛΙΚΗ ΤΣΙΡΛΙΑΓΚΟΥ • ΛΟΝΔΙΝΟ: ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΣ ΤΣΟΡΜΠΑΤΖΙΔΗΣ • ΝΕΑ ΥΟΡΚΗ: ΝΤΙΝΑ ΠΙΝΟΣ, ΣΤΕΛΛΑ ΒΑΚΙΡΛΗ • ΦΩΤΟΓΡΑΦΟΙ: ΑΛΕΞΑΝΔΡΟΣ ΑΒΡΑΜΙΔΗΣ,ΜΑΝΟΣ ΔΑΣΚΑΛΟΣ, ΝΕΚΤΑΡΙΟΣ ΜΠΑΣΔΕΚΗΣ, STEREOSIS, ΜΑΡΙΝΑ ΤΟΥΛΑ • ΕΜΠΟΡΙΚΗ ΔΙΕΥΘΥΝΣΗ: ΚΑΤΕΡΙΝΑ ΚΑΡΑΜΦΥΛΙΔΟΥ, katerina@parallaximag.gr • ΣΧΕΔΙΑΣΜΟΣ: DOLPHINS COMMUNICATION DESIGN • ΕΚΤΥΠΩΣΗ, ΒΙΒΛΙΟΔΕΣΙΑ: THESS PRINT A.E. ΜΗΝΙΑΙΟ ΠΕΡΙΟΔΙΚΟ ΠΟΛΗΣ ΔΕΛΦΩΝ 216, 546 55 ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗ ΤΗΛ - FAX: 2310 429050 - 2310 429051 MONTHLY CITY & CINEMA REVIEW 216 DELFON STR., 546 55 THESSALONIKI, GR, ΤΕL - FAX: +30 2310 429050 - +30 2310 429051 www.parallaximag.gr • info@parallaximag.gr

4

#187

Ξυπόλυτος στην άσφαλτο 26 Ένας θεατρικός συγγραφέας περπατά μόνος...

ΛΕΞΕΙΣ: ΑΚΗΣ ΔΗΜΟΥ

Ο Φιλώτας θα μας σώσει

Ζ

ήτημα χρόνου, όπως τα περισσότερα: θα ‘ρθει η άνοιξη εκεί που δεν το περιμένεις, μέσα σ’ ένα μεσημέρι θα σβήσουν οι συννεφιές που σε κράταγαν όμηρο. Ο κόμπος θα λασκάρει και κάτι σαν ήλιος θ’ ακολουθήσει τα βήματά σου μέχρι το καθαριστήριο για να δώσεις παλτά και σακάκια, αλλά θα ‘ναι Τετάρτη και το καθαριστήριο κλειστό. Δεν πειράζει, θα σκεφτείς, καλύτερα στο μπαλκόνι ν’ αεριστούνε καλά και μετά με αμμωνία, να γλυτώσεις και τα έξοδα, εξάλλου το δερμάτινο μπουφάν φοριέται ακόμα. Οι δρόμοι θα είναι έτοιμοι για βόλτα, τα αθηναϊκά σουξέ στα κινηματοθέατρα, στις λαϊκές θα καμαρώνουν οι αγκινάρες και τα σπαράγγια, η βασίλισσα Ελισάβετ θ’ ανακοινώνει την ανάρρωσή της από μια γαστρεντερίτιδα (I am exhausted but I feel well now!) κι ο κόσμος έξω κοπάδια, ίσως λίγο σκυμμένοι, γέρνοντας απ’ τα κατάλοιπα μιας ίωσης αλλά περιχαρείς και λυρικοί, όλοι μ’ ένα ποίημα στο στόμα, εκτός από τους ποιητές, οι ποιητές είναι οι μόνοι που δεν το ‘χουν το ποίημα εύκολο. Για μια στιγμή θα ξεχαστείς κοιτώντας τα κύματα ή την άσφαλτο (ή τα κύματα της ασφάλτου), θα σκεφτείς ότι το μυστικό είναι να κινείσαι αθόρυβα και διακριτικά όταν όλα και όλοι μετακινούνται τόσο άτσαλα, άσε το κινητό να χτυπάει, μην απαντάς, εδώ σηκώσαμε μια Άνοι-

ξη με χίλια ζόρια, πώς θα την αφήσουμε τώρα να πάει μονάχη της για ν’ απαντήσουμε στις κλήσεις του καθενός; Δεν θα ‘χεις τίποτα μα τίποτα να σκεφτείς, πράγμα αναμενόμενο, τόσα και τόσα που βγάλαμε απ’ το μυαλό μας τι πιο φυσικό απ’ το να μείνει στο τέλος άδειο; Νέα θα υπάρχουν αλλά θα γερνάνε πρόωρα. Στην κυβέρνηση δεν θα μπορούν ν’ αποφασίσουν αν φταίει ο στραβός γιαλός ή το βήμα μας το καβουρίσιο, στον ΣΥΡΙΖΑ θα δοκιμάζουν τα τύμπανα, η Χρυσή Αυγή θα οργανώνει «ημερίδες εθνικής αφύπνισης», μήπως και μάθουμε επιτέλους ιστορία, και η κυρία Βίκυ θα υπερασπίζεται τον μοιραίο εαυτό της ισχυριζόμενη στο Συμβούλιο Εφετών ότι «έκανε αγορές που κάνουν οι κυρίες της δικής τάξης», αδιαφορώντας για την προέλευση των χρημάτων, σ’ αυτά εξάλλου ακολουθούσε πάντα τις υποδείξεις του Κυρίου της «έχοντας απεριόριστη εμπιστοσύνη στις ικανότητες, τη γνώση και τη σοφία του» (έτσι ακριβώς: στη σοφία του!). Άλλοι θα βγάζουν νύχια, άλλοι δόντια κι άλλοι τα μάτια τους. Δήμαρχοι και κλητήρες θα ζητάνε τα ρέστα, οι σοβαροί θα σοβαρέψουν κι άλλο - έχουνε δει ποτέ όλοι αυτοί ένα ζουμπούλι ν’ ανθίζει στη ζωή τους, θ’ αναρωτιέσαι σχεδόν έντρομος με την απάντηση. Εκεί πάνω θα σκάσει μύτη ο Φιλώτας. Ο Φιλώτας δεν θα έχει κανένα άλλο χαρακτηριστικό εκτός απ’ τ’ όνομά του. Δηλαδή, μάλλον (σίγουρα) θα έχει αλλά εσύ δεν το ξέρεις, εσύ θα συγκρουστείς με τ’ όνομά του μόνο, απογευματάκι Φράγκων και Ίωνος Δραγούμη γωνία. Θα είναι δύο, μάλλον συνέταιροι, ο ένας με καπαρντίνα κι ο άλλος με κοστούμι κοτλέ, ούτε θα σε παραφυλάνε ούτε θα χαφιεδίζουν, θα έχουν άλλα φλέγοντα να τους ζεματάνε. Κάτι επιταγές πρέπει να καλύψουν - σιγά το πρωτότυπο – αλλά δεν υπάρχει σάλιο. Μέχρι μεθαύριο πρέπει να γίνει κάτι, τρέμουν ολόκληροι, τους έχει βάλει στο χέρι η απόγνωση πριν τους βάλει ο όποιος δανειστής. Χαθήκαμε, θ’ αναστενάζουν και θα ξεροβήχουν, στενεύουν τα περιθώρια, ο κόμπος πρέπει να λυθεί έστω και γόρδια, που εδώ που έχουν φτάσει μόνο γόρδια δηλαδή αλλά μέχρι μεθαύριο ούτε τα μαχαίρια δεν προλαβαίνουνε να τροχίσουν. Θα είναι να τους λυπάσαι αλλά δεν θα προλάβεις (και ποιον να πρωτολυπηθείς, εξάλλου;) γιατί εκείνη τη στιγμή… «ο Φιλώτας, μόνο ο Φιλώτας μπορεί να μας σώσει» θα ουρλιάξει σχεδόν ο ένας (με την καμπαρντίνα) κι ο άλλος (με τα κοτλέ) θα τον κοιτάξει εμβρόντητος, «ρε συ…», θα του πει, μόνο αυτό: «ρε συ…», αφήνοντας την κουβέντα του πνιγμένη στ’ αποσιωπητικά γιατί είπαμε, έχει μείνει εμβρόντητος, όρθιες οι ρίγες του κοτλέ στο άκουσμα του ονόματος του Φιλώτα, πώς δεν τον είχε σκεφτεί αυτός πρώτος κι άφηνε τώρα μια καπαρντίνα να θριαμβεύει; Αλλά δεν είναι ώρα για αντιζηλίες, το επείγον, είπαμε, είναι

να σωθούν, που πες πως σώθηκαν αφού, με το πρώτο σκοτάδι, ιδού ο Φιλώτας, έρχεται εν τω μέσω της νυκτός να ξεχρεώσει τα χίλια χρέη, να καλύψει τα ακάλυπτα, μέρος τους έστω αλλά γιατί μόνο μέρος; Όποιος έχει το μέρος θα ‘χει τον τρόπο του και για το όλον, άρα ολόκληρες τις επιταγές θα καλύψει ο Φιλώτας, μπορεί. Και θα στηθείς δίπλα τους καμουφλαρισμένος, ότι κοιτάς δήθεν τη βιτρίνα με τ’ αποκριάτικα που δεν θα σε νοιάζουν, αρκετά μεταμφιέστηκες, τώρα εκείνο που πρέπει είναι να μάθεις περισσότερα στοιχεία για τον άγνωστο Φιλώτα, παρακολούθησε στενότερα, γύρνα και ρώτα εν ανάγκη, ένα νούμερο τηλεφώνου, ένα επίθετο, το ζώδιό του έστω, μπορεί να ταιριάζει με το δικό σου και σε σένα πιο εύκολα να δανείσει, πιο εύκολα να σε καλύψει εσένα, άνθρωπος είναι κι ο Φιλώτας, μπορεί να βαρέθηκε και τις καπαρντίνες και τα κοτλέ κοστούμια, μπορεί στο δικό σου το δερμάτινο να χαμογελάσει, πάλι καλά που ήταν κλειστό το καθαριστήριο και δεν το ‘δωσες.

Απρίλιος 2013

5

6

Exit

Εφτά φωτεινές πινακίδες που θα δείξουν την έξοδο κινδύνου ακόμα και στον πιο φανατικό σπιτόγατο. Τι αξίζει να δεις και να κάνεις για να φτιάξουν οι μέρες και οι νύχτες σου εντός της πόλης. Θα βγεις όπως και δήποτε. ΛΕΞΕΙΣ: ΓΙΑΝΝΗΣ ΑΝΔΡΕΟΥ

#187

1. O Γύρος του Θανάτου Το γνωστό μυθιστόρημα του Θωμά Κοροβίνη με κεντρικό θέμα την υπόθεση Αριστείδη Παγκρατίδη, του φερόμενου ως «Δράκου του Σέιχ Σου», μεταφέρεται για πρώτη φορά στη θεατρική σκηνή σε σκηνοθεσία Νίκου Μαστοράκη. Εννέα πρόσωπα που συνδέονται με τον Παγκρατίδη, εξομολογούνται τη ζωή τους: ο συμμαθητής και φίλος του, η πλύστρα φίλη της μητέρας του, ο παρακρατικός γείτονας, ένας χωροφύλακας δημοκρατικών φρονημάτων, ο δοσίλογος περιπτεράς, ένας συντηρητικός αστός της παραλίας, το αφεντικό του στον «Γύρο του θανάτου» και δύο περιστασιακοί του έρωτες, η τραβεστί Λολό και μία λαϊκή τραγουδίστρια, καταθέτοντας τη θέση και τη στάση τους για τη δική τους ζωή, φωτίζουν τις σκοτεινές πτυχές της τραγικής προσωπικότητας του νεαρού Αριστείδη και μεταφέρουν την κοινωνικοπολιτική ατμόσφαιρα που διαμορφώθηκε στη Θεσσαλονίκη μετά την κατοχή και τον εμφύλιο. «Ο γύρος του θανάτου» που τιμήθηκε με το Κρατικό Βραβείο Μυθιστορήματος το 2011, μέσα από την ιστορία του «Δράκου», μας μεταφέρει στις φτωχογειτονιές και τις αλάνες, στα άδυτα του λιμανιού, στα μικρομάγαζα και τα μπουζουξίδικα της παλιάς Θεσσαλονίκης, αναδεικνύοντας έναν κόσμο περιθωριακό, ταπεινωμένο και φοβισμένο και κατορθώνει με αριστοτεχνικό τρόπο να θίξει ευαίσθητες χορδές της ελληνικής κοινωνίας και να φέρει στο φως το ηθικό κατρακύλισμα μιας εποχής που αναζητούσε τρόπους για να ξεπλύνει τις δικές της πληγές, που ακόμη και σήμερα καλά κρατούν. Παίζουν: Βασίλης Ευταξόπουλος, Ρούλα Παντελίδου, Κατερίνα Γιαμαλή , Αννέτα Κορτσαρίδου, Βασίλης Σπυρόπουλος, Δημήτρης Κολοβός, Βασίλης Σεϊμένης, Κώστας Ίτσιος, Γιάννης Σιαμσιάρης, Φωτεινή Μπαξεβάνη. *Από 29/3, Βασιλικό Θέατρο, Τηλ. κρατήσεων: 2315 200200 2. Γιοι και κόρες «Μπορείτε να θυμηθείτε την ιστορία που στιγμάτισε τη ζωή σας;» Το ερώτημα τέθηκε από τους 5 ηθοποιούς της παράστασης σε 85 νέους του παρελθόντος, παππούδες και γιαγιάδες δηλαδή, από όλη την Ελλάδα και την Κύπρο. Από το υλικό που συγκεντρώθηκε επελέγησαν οι προσωπι-

4

1

7

5

κές ιστορίες που διαδραματίστηκαν παράλληλα με γνωστά ιστορικά γεγονότα και εκτείνονται από το 1920 έως την έναρξη των Ολυμπιακών Αγώνων της Αθήνας, με τον κάθε ηθοποιό να ενσαρκώνει τον ηλικιωμένο με τον οποίο συνομίλησε. Μια μοναδική παράσταση του Γιάννη Καλαβριανού για την αναζήτηση της ευτυχίας που έκλεψε τις εντυπώσεις στο Φεστιβάλ Αθηνών, ένα μωσαϊκό των άγνωστων ιστοριών που έγραψε η ζωή παράλληλα με την επίσημη Ιστορία της χώρας. Παίζουν: Άννα Ελεφάντη, Μαρία Κοσκινά, Αλεξία Μπεζίκη, Κωνσταντίνος Ντέλλας, Γιώργος Παπαπαύλου. *3-14/4, θέατρο Αυλαία, Πλατεία ΧΑΝΘ, τηλ.

2310 237700 3. Η Άλωση της Κωσταντίας Δύο γυναίκες φίλες, σύγχρονες Ελληνίδες της Πόλης, η Άννα Βαγενά και η Ελένη Γερασιμίδου, ζουν και βιώνουν μέσα από τη διήγηση ενός γράμματος ανείπωτες καταστάσεις με σχεδόν αστυνομική πλοκή! Οι δύο φίλες, είναι από τους λίγους Έλληνες που έχουν απομείνει στην Πόλη και παλεύουν να συνυ2

7

Απρίλιος 2013

πάρξουν αρμονικά με τους Τούρκους και τις αναμνήσεις μιας ζωής αλλοτινής. Μέσα από το έργο αναδύονται οι πολιτισμικές, πολιτικές και θρησκευτικές διαφορές μεταξύ των δύο λαών, που καλούνται να συγκατοικήσουν, απρόθυμοι πια και οι δύο να καταρρίψουν τις αποστάσεις που τους χωρίζουν. Με όχημα το χιούμορ ο συγγραφέας καταφέρνει να θίξει εκ νέου ζητήματα που φαίνονται πια σκονισμένα. Μια ιστορία που έχει ρίζες στον Ελληνισμό της Πόλης και φτάνει μέχρι την Ελλάδα του σήμερα. Το έργο βασίζεται στο ομώνυμο βιβλίο του Γιάννη Μακριδάκη και παρουσιάζεται σε θεατρική διασκευή και σκηνοθεσία του Χρήστου Βαλαβανίδη. *5-9/4, θέατρον Άνετον, Παρασκευοπούλου 42, τηλ. 2310 869869 4. Sunset Limited Γενναίος είναι αυτός που δεν φοβάται να πεθάνει; Ή εκείνος που τολμάει να ζήσει δυνατά; Δυο άντρες σε μια ακραία σύγκρουση. Ένας καθηγητής πανεπιστημίου θέλει να δώσει τέλος στη ζωή του. Ένας αμόρφωτος μετανάστης και πρώην κατάδικος τον τραβάει με το «έτσι θέλω» από τον θάνατο την τελευταία στιγμή. Τώρα, μέσα σ’ ένα σαπισμένο διαμέρισμα στα γκέτο της Νέας Υόρκης ο αμόρφωτος μετανάστης έχει δύο ώρες να πείσει τον μηδενιστή καθηγητή πως η ζωή έχει νόημα. Μπορεί η απλότητα να νικήσει τη σύνθεση; Η καρδιά τον εγκέφαλο; Η αγάπη το τίποτα; Η αναμέτρηση των δύο αντρών γίνεται με ύπουλα όπλα. Ψυχαναλυτικά, αιχμηρά, ακραία. Η αναμέτρηση δεν είναι εύκολη. Για κανέναν. To έργο του βραβευμένου με Pulitzer, Κόρμακ Μακάρθυ (Καμιά Πατρίδα για τους Μελλοθάνατους, Ο Δρόμος), μεταφέρθηκε πέρσι και στον κινηματογράφο με πρωταγωνιστές τους Τόμι Λι Τζόουνς και Σάμιουελ Τζάκσον και τώρα ο Γιάννης Βούρος και ο Αλέκος Συσσοβίτης υπό τις σκηνοθετικές οδηγίες της Άσπας Καλλιάνη το παρουσιάζουν για πρώτη φορά στην Ελλάδα. *17 -28/4, θέατρο Αυλαία, Πλατεία ΧΑΝΘ, τηλ.

2310 237700 5. The Tiger Lillies Το βρετανικό εκκεντρικό avant-garde cult συγκρότημα που συνδυάζει cabaret, vaudeville, music-hall και θέατρο δρόμου, επιστρέφει στη Θεσσαλονίκη με ένα νέο ανατρεπτικό και αναμενόμενα εκκεντρικό πρόγραμμα στο Principal Club Theater στο Μύλο. Κατέχουν δικαιολογημένα τον τίτλο ως ενός από τα πιο avant-garde συγκροτήματα του κόσμου, αφού οι Tiger Lillies δεν σταματούν ποτέ να εκπλήσσουν, να σοκάρουν και να μας διασκεδάζουν με το πρωτότυπο και αμίμητο τους μουσικό ύφος, αναβιώνοντας την μα-

κάβρια μαγεία των cabaret του προπολεμικού Βερολίνου και συγχωνεύοντας την με τον σκληρό ήχο της punk. *5/4, Principal Club Theater, Μύλος, τηλ.

2310.428088 6. Απατεώνες και Τζέντλεμεν Δώδεκα χρόνια μετά τη “Λατέρνα Φτώχεια και Φιλότιμο”, οι δύο σπουδαίοι κωμικοί, ο Πέτρος Φιλιππίδης και ο Γιάννης Μπέζος, που συνδέονται με αδελφική φιλία αλλά και μεγάλες επιτυχίες, συναντιούνται στη σκηνή του Παλλάς σκηνοθετούν μαζί και ερμηνεύουν δύο γοητευτικούς απατεώνες! Μας ξεναγούν σε μια όμορφη παραλιακή πόλη της Νότιας Γαλλίας, όπου με θαυμαστή δεξιοτεχνία εξαπατούν εύπιστες, πλούσιες και ώριμες κυρίες και τους αποσπούν τεράστια χρηματικά ποσά. Μέχρις ότου η τύχη φέρει στο προσκήνιο ένα καινούργιο πρόσωπο που όχι μόνο θα τους γοητεύσει αλλά … θα τους βάλει τα γυαλιά!!! Χιούμορ, δράση, συγκίνηση, γέλιο τρυφερότητα, πολλές ανατροπές σε μια παράσταση που βασίζεται στη μεγάλη κινηματογραφική επιτυχία του 1988 “Dirty Rotten Scoundrels” με τους Στιβ Μάρτιν και Μάικλ Κέιν στους ρόλους των δύο υπέροχων κομπιναδόρων, που στη συνέχεια έγινε μιούζικαλ με επίσης τεράστια εμπορική και καλλιτεχνική επιτυχία. *8-12/5 & 15-19/5, Μέγαρο Μουσικής, τηλ.

2310 895800 7. Ο αινιγματικός κόσμος του Θανάση Λάλα Ο Θανάσης Λάλας τα τελευταία δεκαπέντε χρόνια έχει αφοσιωθεί στην ζωγραφική και την γλυπτική. Έχει κάνει μια σειρά από εκθέσεις τα τελευταία αυτά χρόνια, με τέσσερις συνολικές ατομικές εκθέσεις (2003, 2006, 2010, 2012) που η καθεμία από αυτές καθορίζουν και την εικαστική του πορεία και ματιά. Ξεκίνησε σχεδιάζοντας τετράδια καθημερινών σκέψεων και συναντήσεων, εικαστικά ημερολόγια, την ίδια περίοδο άρχισε να επεμβαίνει σε τραπεζομάντιλα εστιατορίων εικαστικά, αλλά και σε αντικείμενα καθημερινής χρήσης (σεντόνια, ρούχα, τηλεοράσεις ,παπούτσια, σερβίτσια, τραπέζια, καρέκλες, πόρτες, τοίχους… επεμβαίνει παντού) δημιουργώντας έναν δικό του μοναδικό εικαστικό κόσμο. Αυτός ήταν και ο τίτλος της προτελευταίας ατομικής συνολικής έκθεσης του στη Αθήνα που παρουσίασε 130 ζωγραφικά και γλυπτά του έργα. Για τον Θανάση Λάλα η αξιοποίηση των σκουπιδιών είναι «η απόδειξη του πολιτισμού μιας χώρας, του κόσμου μας». *Από 12/4, Χώρος τέχνης ARTION, Μητροπόλρεως 96, τηλ. 6944907457

8

#187

Θεσσαλονίκη: η πορεία προς την αποβιομηχάνιση ΛΕΞΕΙΣ: Γιάννης Σφήκας

Ο όρος «επενδύσεις» στην Ελλάδα συχνά, γίνεται αντικείμενο προεκλογικών υποσχέσεων και, ακόμη συχνότερα, αντικείμενο πολιτικής αντιπαράθεσης. Πριν ακόμα ξεσπάσει η οικονομική κρίση το 2009, η πόλη βίωνε ήδη για περισσότερο από μια δεκαετία μια παρατεταμένη κρίση στον απόηχο της αποβιομηχάνισής της. Οι προσδοκίες των πρωτοποριακών και υψηλών επενδύσεων, που από τις αρχές του ‘60 μέχρι τα μέσα του ‘70 έφεραν ευφορία, χάθηκαν κάπου ανάμεσα σε πολιτικά παιχνίδια, την εσωστρέφεια και την αδυναμία προσαρμογής σ’ έναν κόσμο που άλλαζε ραγδαία.

9

Απρίλιος 2013

Στις 10 Οκτωβρίου 1962, ο όμιλος του ελληνοαμερικανού επιχειρηματία από την Βοστώνη, Τομ Πάπας, υπογράφει με την συντηρητική κυβέρνηση της ΕΡΕ επένδυση ύψους 104 εκ. δολαρίων, ποσό κολοσσιαίο για τα δεδομένα της ελληνικής βιομηχανίας, για την κατασκευή μιας πολυδύναμης βιομηχανικής μονάδας. Η αντίδραση της αντιπολίτευσης είναι θυελλώδης. Χαρακτηρίζει την σύμβαση «χαριστική, μονοπωλιακή και αποικιοκρατική», ενώ πολλοί βουλευτές της υποστηρίζουν ότι δεν αναγνωρίζουν την σύμβαση και ότι θα την καταργήσουν με την ανάληψη της εξουσίας. Στο μεταξύ το πολιτικό σκηνικό αλλάζει, ο Κ. Καραμανλής παραιτείται και η Ένωση Κέντρου, υπό τον Γ. Παπανδρέου, αναλαμβάνει την διακυβέρνηση. Στις 10 Μαΐου 1964, τελικά, θεμελιώνεται το συγκρότημα της «ESSO Papas» στα δυτικά της Θεσσαλονίκης, παρουσία του τότε βασιλιά Κωνσταντίνου, του πρωθυπουργού Γ. Παπανδρέου και του επιχειρηματία Τομ Πάπας. Η συνολική επένδυση ανέρχεται στα 200 εκ. δολάρια και αντιστοιχεί με την αξία του ενός τρίτου της συνολικής αξίας των εγκαταστάσεων της ελληνικής βιομηχανίας. Επρόκειτο για ένα ολόκληρο συγκρότημα βιομηχανιών που θα περιελάμβανε από διυλιστήρια και εργοστάσιο αμμωνίας μέχρι μονάδες χαλυβουργίας και πετροχημικών. Μισό αιώνα αργότερα, στην Ελλάδα, τόσο πριν όσο και κατά τη διάρκεια της οικονομικής κρίσης, οι συζητήσεις για τις επενδύσεις

Οι εγκαταστάσεις της NAMCO όπου κατασκευαζόταν το αυτοκινήτο PONY

προσφέρουν εύφορο έδαφος για κομματική αντιπαράθεση και εκατέρωθεν κατηγορίες. Τα μεγάλα λόγια δεν λείπουν ποτέ, οι «απειλές» για κατάργηση συμφωνιών ή επαναγορά επιχειρήσεων από το κράτος επιστρατεύονται ως «βαριά» προεκλογικά χαρτιά και η κοινή γνώμη βιώνει την αίσθηση ενός συνεπούς λαϊκιστικού déjà vu. Ποια ήταν όμως η κατάσταση της βιομηχανίας στην Θεσσαλονίκη στις αρχές τις δεκαετίας του 1960 και πώς περάσαμε από την φάση της ανάπτυξης και των επενδύσεων στην σημερινή εποχή της αποβιομηχάνισης και της επενδυτικής ατονίας; Η ανασυγκρότηση Η Ελλάδα εξερχόταν από την ταραγμένη δεκαετία του 1940 πολλαπλά τραυματισμένη μετά από δύο συνεχόμενους πολέμους. Η Θεσσαλονίκη, επιπλέον, είχε χάσει το συντριπτικό ποσοστό της δραστήριας επιχειρηματικά εβραϊκής κοινότητάς της, ενώ η εγγύτητα στα βόρεια σύνορα της χώρας στην αρχή του Ψυχρού Πολέμου αποτελούσε παράγοντα αβεβαιότητας. Μετά το 1952 η «ανασυγκρότηση» αποτέλεσε κυρίαρχο σύνθημα τόσο για την κυβέρνηση όσο και για τους παραγωγικούς φορείς. Το σχέδιο Μάρσαλ που προέβλεπε την ανασυγκρότηση της βιομηχανίας «χάθηκε μέσα στους δαιδάλους του αθηνοκεντρικού κράτους και καθόλου δεν ακούμπησε την Θεσσαλονίκη» όπως υποστηρίζει ο Γ. Καρατζόγλου, ενώ η αναπροσαρμογή της νομισματικής ισοτιμίας το 1953 δημιούργησε

ακόμα μεγαλύτερες δυσκολίες στον επιχειρηματικό κόσμο. Η βιομηχανική δραστηριότητα- που αυξανόταν ραγδαία- βρισκόταν συγκεντρωμένη στην πρωτεύουσα ενώ στην Βόρεια Ελλάδα κυριαρχούσε η κλωστοϋφαντουργία, η βιομηχανία τροφίμων και η σιδηρουργία. Ενδεικτικά, λοιπόν, στον κλάδο της υφαντουργίας λειτουργούσαν ήδη επιχειρήσεις πολλές από τις οποίες είχαν ιδρυθεί τον προηγούμενο αιώνα όπως η ΤΕΞΑΠΡΕΤ, βαφείο νημάτων που λειτουργούσε από τον 19ο αιώνα (έκλεισε μόλις το 2010), η υφαντουργία ΒΙΛΚΑ που είχε ιδρυθεί το 1908 και η ΥΦΑΝΕΤ που απασχολούσε 1.100 εργαζόμενους και σταμάτησε τη λειτουργία της στα μέσα της δεκαετίας του 1960 . Στον κλάδο της διατροφής συναντούμε βιομηχανικές μονάδες όπως οι Μύλοι Αλλατίνη που είχαν ξεκινήσει την δραστηριότητά τους το 1836, η οινοποιία Μπουτάρη (1879), η ποτοποιία Μαλαματίνα που μεταφέρθηκε το 1960 στην Θεσσαλο-

νίκη από την Αλεξανδρούπολη, η σοκολατοποιία Φλόκα που έκλεισε το 1973, η βιομηχανία χαλβά Χαϊτογλου, η βιομηχανία ζυμαρικών της ΑΒΕΖ που είχε πρωτοξεκινήσει στην Κωνσταντινούπολη, η κονσερβοποιία ΖΑΝΑΕ, η ποτοποιία Τσάνταλη, η γαλακτοβιομηχανία ΜΕΒΓΑΛ που ξεκίνησε την δραστηριότητά της αμέσως μετά τον πόλεμο το 1952. Στον κλάδο της ένδυσης εταιρίες όπως η υποδηματοποιία Αλυσίδα η οποία μετά το 1950 απορρόφησε την εταιρία ΕΛΒΙΕΛΑ και έκλεισε κάπου στα τέλη της δεκαετίας του 1960, η ΗΛΙΟΣ που είχε ξεκινήσει το 1938 με την παραγωγή καλτσών και μετά τον πόλεμο επεκτάθηκε στα εσώρουχα και η Μινέρβα που ιδρύθηκε το 1942 και παρήγε εσώρουχα. Τέλος, στον κλάδο των χημικών βιομηχανιών ξεχώριζε η αγροτεχνολογική εταιρία Ευθυμιάδης και η ΒΙΟΠΛΑΣΤ που είχε ιδρυθεί στο μεσοπόλεμο, κατασκεύαζε πλαστικά είδη και σταμάτησε την λειτουργία της στα μέσα της δεκαετίας του 1990.

10

1996-2010: Τα 10 «μεγάλα» λουκέτα της Θεσσαλονίκης* • GOODYEAR • ΒΦΛ (Βιομηχανία Φωσφορικών Λιπασμάτων) • ΑΒΕΖ • SIEMENS • ΒΙΑΜΥΛ • Τέξαπρετ • Βαλκάν Εξπόρτ • Καματάκης ΑΤΕΕ • Βουλινός ΑΕ • ΕΒΖ *Με προσωπικό άνω των 100 ατόμων

#187

Από τα μέσα της δεκαετίας του 1950 έως και τα μέσα της επόμενης, η περιοχή της Βόρειας Ελλάδας σημείωνε το υψηλότερο ποσοστό μεταναστών (41,1%) και η οικονομική δραστηριότητα ήταν στραμμένη κυρίως στην γεωργία ενώ το εμπόριο στα πρώτα μεταπολεμικά χρόνια περιοριζόταν στα προπολεμικά επίπεδα. Ωστόσο μέσα στα επόμενα 20 χρόνια (1951-1971) στην Θεσσαλονίκη κατοικούσαν οι 7 από τους 10 κατοίκους των βορειοελλαδικών πόλεων. Τι είχε μεσολαβήσει λοιπόν; Η ανάκαμψη Η προοπτική σύνδεσης της χώρας με την ΕΟΚ έριξε το βάρος στις εξαγωγές με ταυτόχρονη μείωση των επιτοκίων για τις εξαγωγικές βιομηχανίες. Το 1962 ο ρυθμός ανάπτυξης της βιομηχανίας στην Βόρεια Ελλάδα (9,2 %) είναι διπλάσιος του αντίστοιχου της χώρας (4,7 %), κάτι που διατηρείται και στα επόμενα χρόνια. Οι ήδη υπάρχουσες βιομηχανίες της κλωστοϋφαντουργίας, των τροφίμων και της σιδηρουργίας πρωτοστατούν, όχι χωρίς παλινωδίες, σε αυτή την άνθιση. Ωστόσο καθοριστικότερος παράγοντας είναι μια σειρά ιδιωτικών και κρατικών βιομηχανικών μονάδων που ξεκινούν να κατασκευάζονται και οι σημαντικότερες από αυτές εδρεύ-

ουν στην Θεσσαλονίκη. Εμβληματικότερη όλων είναι το συγκρότημα της ESSO Papas με τις 4 βιομηχανίες συνεχούς πυράς, δηλαδή σε 24ωρη βάση, τους 3-4.000 εργαζομένους και σταθμούς ανεφοδιασμού σε ολόκληρη τη χώρα που προμήθευαν με καύσιμα από αυτοκίνητα μέχρι αεροπλάνα και πλοία. Είναι ενδεικτικό ότι μόνο για το 1962 εκδόθηκαν 500 άδειες ίδρυσης βιομηχανικών και βιοτεχνικών μονάδων και 1300 άδειες εισαγωγής μηχανημάτων για την ευρύτερη περιοχή της Βόρειας Ελλάδας. Η εγκατάσταση βιομηχανικών μονάδων στην περιοχή της πρωτεύουσας δεν ανακόπηκε, ωστόσο η λειτουργία της κορυφαίας επένδυσης της ESSΟ Papas από το 1966 προσέλκυσε σειρά άλλων σημαντικών βιομηχανιών. Από τις αρχές της δεκαετίας του 1960 λειτουργεί εργοστάσιο της ΒΙΟΧΑΛΚΟ και το 1962 ξεκινά η πρώτη ελληνική βιομηχανία πλακιδίων από την οικογένεια Φιλίππου, η Φίλκεραμ Johnson, και η τσιμεντοβιομηχανία ΤΙΤΑΝ. Το 1967 εγκαινιάζεται στην Θεσσαλονίκη ένα από τα πλέον σύγχρονα εργοστάσια της αμερικανικής Ethyl International και μάλιστα το πρώτο στην νοτιανατολική Ευρώπη. Λειτουργούσε ως θυγατρική με την επωνυμία ΕΘΥΛ Ελλάς και παρασκεύαζε χημικά σύνθε-

τα εξάγοντας το 85% της παραγωγής της. Η επένδυση ανερχόταν στα 15 εκ. δολάρια και απασχολούσε 200 εργαζόμενους. Στα Διαβατά το 1966 ξεκίνησε τη λειτουργία της η «Χημικές Βιομηχανίες Βορείου Ελλάδος ΑΕ» με συμμετοχή ελληνικών και γαλλικών κεφαλαίων που διαρκώς διεύρυνε τις δραστηριότητές της με την επένδυση να φτάνει τα 15 εκ. δολάρια. Την ίδια χρονιά δημιουργείται η ΑΕΒΟΛ που παράγει οργανικά λιπάσματα χρησιμοποιώντας απορρίμματα ως πρώτες ύλες. Το 1968 ιδρύεται νέο εργοστάσιο της Πετρογκάζ, το εργοστάσιο της GOODYEAR με στελέχη και από το εξωτερικό και το διυλιστήριο της ESSO Papas κατατάσσεται πρώτο μεταξύ των 22 της ESSO στην Ευρώπη. Την επόμενη χρονιά η Siemens θα εγκαινιάσει εργοστάσιο για τις εγχώριες ανάγκες στην περιοχή της Γεωργικής σχολής. Παράλληλα η Βαλκάν Εξπόρτ και η ΤΙΤΑΝ το 1970 πραγματοποιούν επενδύσεις 10 εκ. δολαρίων έκαστη, ενώ η ΜΕΒΓΑΛ επεκτείνει τις εγκαταστάσεις και δραστηριότητές της. Την ίδια περίοδο, τις εγκαταστάσεις της επεκτείνει και η ΒΙΑΜΑΞ ΑΕ που παρασκεύαζε λεωφορεία. Στα τέλη της δεκαετίας του 1960 ξεκινά στην Θεσσαλονίκη από την NAMCO των αδελφών Κοντογούρη και η παραγωγή του αυτοκινήτου PONY. Οι ίδιοι είχαν δημιουργήσει και το 1961 την FARMOBIL που ήταν προσανατολισμένη στις εξαγωγές και αγοράστηκε από την CHRYSLER μετατρεπόμενη στην CHRYSLER HELLAS SA. Επρόκειτο για μια διεθνή σχεδίαση του γραφείου FNF CITROEΝ για ένα απλό, φθηνό και εύκολο στην κατασκευή του όχημα. Η εταιρία προμήθευε με οχήματα κυρίως τον στρατό, τον ΟΤΕ και τη ΔΕΗ. Με την παραγωγή αυτοκινήτου την ίδια περίοδο στην Θεσσαλονίκη ασχολούνται και μικρότερες εταιρίες. Η MOTOEMIL με αντικείμενο την παραγωγή τρίκυκλων και τετράτροχου φορτηγού και η AGRICOLA που παρήγαγε φορτηγά 4x4 και αγροτικά μηχανήματα καθώς και η ΕΒΙΑΜ. Έτσι λοιπόν, το 1970 στην Βόρεια Ελλάδα λειτουργούσαν 498 βιομηχανικές μονάδες που απασχολούσαν 55.521 εργαζόμενους. Οι 8 μεγαλύτερες βρισκόταν στην Θεσσαλονίκη και σ’ αυτές αντιστοιχούσε το 80% της ισχύος της βιομηχανικής παραγωγής. Ωστόσο δεν πρέπει να παραγνωρίζεται η σημαντική προσφορά των υπόλοιπων κλάδων. Η κλωστοϋφαντουργία, για παράδειγμα, συνέχιζε να καταλαμβάνει την πρώτη θέση σε αριθμό μονάδων ενώ ο κλάδος της διατροφής απασχολούσε το μεγαλύτερο αριθμό εργαζομένων (21.138) ενώ ακολουθούσαν οι κλάδοι των ορυκτών και των μετάλλων. Στις αρχές της δεκαετίας του 1970 η ανάπτυξη του βιομηχανικού κλάδου έχει εκτοξευθεί.

11

Απρίλιος 2013

Σειρά βιομηχανιών είτε εγκαθίστανται είτε διευρύνουν τις δραστηριότητες τους στην περιοχή. Είναι χαρακτηριστικό ότι μόνο για το 1971 εκδίδονται 111 άδειες εγκατάστασης βιομηχανικών μονάδων στην Βόρεια Ελλάδα, εκ των οποίων οι 100 αφορούν την Θεσσαλονίκη και οι επενδύσεις ανέρχονται στα 286 εκ. δραχμές. Το 1971 η μεταξοϋφαντουργία Ήλιος των επιχειρηματιών Ακκά που ιδρύθηκε το 1966 επεκτείνεται κατόπιν συμπράξεως με την μεγαλύτερη ολλανδική κλωστοϋφαντουργική βιομηχανία Royal Ten Cate N.V καθώς επίσης και η ΑΠΚΟ βιομηχανία πλαστικών. Η εταιρία παραγωγής σωλήνων ΜΑΒΙΣΩ επεκτείνει τις εγκαταστάσεις της προκειμένου να ανταποκριθεί στις αυξημένες εξαγωγές. Το 1972 η αυστριακή εταιρία Steyer με τη σύμπραξη της ΕΤΒΑ και του Ι. Λαϊνόπουλου ιδρύει το εργοστάσιο βαρέων οχημάτων με μια επένδυση που ανέρχεται στα 35 εκ. δολάρια και αντικείμενο από φορτηγά μέχρι μοτοποδήλατα. Παράλληλα, η ΒΕΛΜΑ στην Ν. Αγχίαλο δημιουργεί καθετοποιημένη βιομηχανία βάμβακος επενδύοντας 35 εκ. δραχμές. Το ίδιο ποσό επένδυσε και οι Χατζηεμμανουήλ και Mallet για την κατασκευή στην Θεσσαλονίκη εργοστασίου παραγωγής εξαρτημάτων αυτοκινήτου προσανα-

τολισμένου στις εξαγωγές. Το 1975 η Αθηναϊκή Ζυθοποιία κατασκευάζει νέο εργοστάσιο στην πόλη και η Μινέρβα επεκτείνει τις εγκαταστάσεις της στο Ωραιόκαστρο. Η κάμψη Το κλίμα της ευφορίας ωστόσο θα ανατραπεί το 1973 με την διεθνή πετρελαϊκή κρίση και την συνακόλουθη αύξηση της τιμής των πρώτων υλών. Σταδιακά η πολιτική ρευστότητας θα έχει αρνητικό αντίκτυπο στην βιομηχανία της Θεσσαλονίκης. Παρόλα αυτά, η ύφεση δεν ανέκοψε αμέσως τη δυναμική των προηγούμενων ετών κι έτσι παρατηρείται ένα κύμα νέων επενδύσεων. Την ίδια εκείνη χρονιά η Μακεδονική Μεταλλουργία επενδύει 50 εκ. δραχμές για την δημιουργία εργοστασίου συρματουργίας και η Βαλκάν Εξπόρτ άλλα 30 εκ. δραχμές για την επέκταση των δραστηριοτήτων της. Η υποδηματοποιία Galaxy επενδύει 40 εκ. δραχμές για να λειτουργήσει εργοστάσιο στην Θεσσαλονίκη με 250 εργάτες. Η εταιρία Brown Bovery δαπανά 86 εκ. δραχμές για την παραγωγή ηλεκτρικών υλικών. Το 1973 είναι επίσης η χρονιά που υπογράφονται συμβάσεις με τις ιαπωνικές TEKKOSHA και MITSUBISHI για την δημιουργία χημικών εργοστασίων και

Η Βασίλισσα Φρειδερίκη σε επίσκεψή της στην σοκολατοποιΐα Φλόκα (1951).

το ύψος της επένδυσης ανερχόταν σε 17,3 εκ. δολάρια. Παράλληλα η Ξυλοπάν και Ήλιος επεκτείνουν τις εγκαταστάσεις τους δαπανώντας σχεδόν 200 εκ . δραχμές. Δυο χρόνια μετά η εταιρία ηλεκτροκινητήρων Δαμίγος ΑΕ επενδύει 176 εκ. δραχμές για την επέκτασή της ενώ στα τέλη της ίδιας χρονιάς ξεκινά στη Θεσσαλονίκη η ανέγερση του εργοστασίου της SATO που θα διαπρέψει τα επόμενα χρόνια και θα βραβευτεί το 1987 για την καινοτομία της. Μέσα σε μία εικοσαετία το βιομηχανικό τοπίο της Θεσσαλονίκης έχει αλλάξει αισθητά. Οι μεταλλουργικές και μηχανολογικές βιομηχανίες έχουν σχεδόν τετραπλασιαστεί και οι χημικές βιομηχανίες αυξήθηκαν ενώ η κλωστοϋφαντουργία έχει μειωθεί στο ήμισυ. Στα επόμενα χρόνια και ενώ έχει μεσολαβήσει η πολιτική αλλαγή του 1981, η ύφεση είναι πλέον εμφανής. Τα κέρδη της βιομηχανίας για το 1981 είναι ακόμα μικρότερα από εκείνα του 1976 κι όμως θα φορολογηθούν περισσότερο. Μια σειρά από βιομηχανίες σε κάθε κλάδο αρχίζουν να κλείνουν. Τα μεγάλα ονόματα δεν αποτελούν εξαιρέσεις. Το 1982 η αμερικανική ESSO αποφασίζει να κλείσει σειρά εργοστασίων στην Ευρώπη προσαρμοζόμενη στην ζήτηση και την βελτίωση των προδιαγραφών των διυλιστηρίων σε παγκόσμια κλίμακα. Οι τίτλοι τέλους για την εταιρία του Πάπας, που κατηγορήθηκε για προνομιακές σχέσεις με την δικτατορία, θα πέσουν δυο χρόνια αργότερα, το 1984, όταν το ελληνικό κράτος αγοράζει την εταιρία, που στο εξής ονομάζεται ΕΚΟ. Η ΕΘΥΛ κλείνει το 1986 καθώς τα αντικροτικά σύνθετα για την βενζίνη απαγορεύτηκαν και η ελληνική νομοθεσία περιόριζε την κερδοφορία της. Την ίδια χρονιά το ελληνικό κράτος αποκτά την πλειοψηφία των

μετοχών της Steyer και την μετονομάζει σε ΕΛΒΟ. Από το 1983 μέχρι το 1985 θα κλείσουν και οι εταιρίες παραγωγής αυτοκινήτων PONY, MOTOEMIL και AGRICOLA. Η υφαντουργία της Βίλκα κλείνει στα τέλη της δεκαετίας του 1980. Οι συνδικαλιστικές οργανώσεις θα παίζουν στο εξής σημαντικό ρόλο και η στάση τους θα καθορίσει, ως ένα βαθμό, τις εξελίξεις. Τον Ιανουάριο του 1989 και εν μέσω οικονομικής κρίσης με την ανάπτυξη καθηλωμένη, τα ελλείμματα στα ύψη και τον πληθωρισμό σε έξαρση, τα συνδικάτα κηρύσσουν απεργία. Βαλκάν Εξπόρτ, ΒΙΑΜΥΛ, Heninger, GOODYEAR είναι κάποιες μόνο από τις επιχειρήσεις που θα παραμείνουν κλειστές. Σήμερα καμία από αυτές τις εταιρίες δεν υφίσταται. Μαζί τους και χιλιάδες θέσεις εργασίας. Όπως σημειώνεται από τον Ε. Χεκίμογλου και την Ε. Ρούπα «η λογική της τιμωρίας του κέρδους, χωρίς διάκριση για την προέλευσή του αποδυνάμωνε κάθε διάθεση για ανάληψη νέας πρωτοβουλίας», ενώ δεν είναι λίγοι εκείνοι που ονειρεύονται την πλήρη κρατικοποίηση της ελληνικής βιομηχανίας καθώς η αντιεπιχειρηματική ατμόσφαιρα και ρητορεία κέρδιζε διαρκώς έδαφος. Οι λύσεις που αναζητούνται περιορίζονται στις τοπικές ιδιαιτερότητες της περιοχής, υποβαθμίζοντας την βορειοελλαδική βιομηχανία σε επαρχιακή ενώ αναζητείται η παρέμβαση του κράτους. Η αποβιομηχάνιση της Θεσσαλονίκης είναι πλέον γεγονός μη αναστρέψιμο.

12

Στην δεκαετία ωστόσο του 1990 η Θεσσαλονίκη και η περιοχή της Βόρειας Ελλάδας έρχονται αντιμέτωπες με μια σειρά αρνητικών εξελίξεων. Η κατάρρευση των καθεστώτων του υπαρκτού σοσιαλισμού θα επιφέρει κοσμογονικές αλλαγές. Διαδοχικά μεταναστευτικά κύματα έχουν ως προορισμό την πόλη, νέες αγορές με χαμηλό κόστος ανοίγονται στα βόρεια της χώρας ενώ το ρεύμα επισκεπτών από την κεντρική Ευρώπη ανακόπτεται. Παράλληλα η Θεσσαλονίκη εγκλωβίζεται στην διαμάχη για το όνομα της Μακεδονίας και αλλάζει η ιεράρχηση των προτεραιοτήτων για την πόλη με την εσωστρέφεια να θριαμβεύει. Από το 1988 μέχρι το 2002 ο κορμός της οικονομικής δραστηριότητας της πόλης, η κλωστοϋφαντουργία και η ένδυση, θα ξηλωθούν κυριολεκτικά και είτε θα κλείσουν είτε θα μεταφερθούν στις γειτονικές και φθηνές χώρες. Η οικοδομή, η αποκαλούμενη και ως λοκομοτίβα της ελληνικής οικονομίας, σε συνδυασμό με τα δημόσια έργα κατάφεραν πρόσκαιρα να διασκεδάσουν την ύφεση και «να λειτουργήσουν ως πέπλα που έκρυψαν τις διεργασίες που συντελούνταν από πίσω» όπως παρατη-

#187

ρεί ο Αχ. Χεκίμογλου. Δεν κατάφεραν, ωστόσο, να αποτρέψουν το κλείσιμο εταιριών που δέσποσαν κατά το προηγούμενο διάστημα. Χαρακτηριστικό είναι το αιφνιδιαστικό κλείσιμο της GOODYEAR το καλοκαίρι του 1996 που άφησε 400 εργαζόμενους στην ανεργία, καθώς στράφηκε στις φθηνότερες αγορές την Ανατολικής Ευρώπης. Η εταιρία «Χημικές Βιομηχανίες Βορείου Ελλάδος» το 1999 συγχωνεύεται με τη Βιομηχανία φωσφορικών Λιπασμάτων Καβάλας και κλείνει οριστικά το 2006. Παράλληλα το κύμα ιδιωτικοποιήσεων στην περιοχή της Αττικής μεγάλωσε την ψαλίδα ανάμεσα στις δύο πόλεις και μετέβαλε την Αθήνα σε διεθνή «παίκτη». Ο αριθμός των άνεργων πτυχιούχων αυξήθηκε και η κεφαλαιοποίηση των επιχειρήσεων της Θεσσαλονίκης υστερούσε αισθητά συγκρινόμενη με τα δεδομένα της πρωτεύουσας. Το 2000 και για πρώτη φορά στα μεταπολεμικά χρόνια, η αγοραστική δύναμη της Θεσσαλονίκης θα πέσει κάτω από τον μέσο όρο ενώ η αντίστοιχη της Αθήνας θα εκτοξευθεί. Παράλληλα οι καταθέσεις και η φορολογητέα βάση θα ακολουθήσουν πτωτική πο-

ρεία. Τέλος, η εξαγορά επιχειρήσεων της πόλης από αθηναϊκά κεφάλαια οδήγησε σε μετεγκατάσταση των εδρών τους. Το κενό που δημιουργήθηκε καλύφθηκε από επιχειρήσεις προσανατολισμένες στην εστίαση και την ψυχαγωγία, σφραγίζοντας και με αυτόν τον τρόπο της εσωστρέφεια της οικονομικής δραστηριότητας της πόλης. Στις παραμονές της οικονομικής κρίσης που ξέσπασε στην Ελλάδα το 2009, η Θεσσαλονίκη είχε μετατραπεί σε μία οικονομία υπηρεσιών χωρίς όμως να έχει επενδύσει σε κάποιο συγκεκριμένο μοντέλο ανάπτυξης ενώ τουριστικά παρέμενε αναξιοποίητη. Η ανεργία είχε ήδη σκαρφαλώσει στο 20%, έτσι που όσα ακολούθησαν μετά το 2009 να αποτελούν μια χειρότερη, αλλά συνεπή, επανάληψη της οικονομικής συρρίκνωσης της πόλης. ΠΗΓΕΣ _ Γεωργούλης Π., «Η βιομηχανική κληρονομιά της Θεσσαλονίκης. Από τον 19ο αιώνα μέχρι τα μέσα του 20ου», εκδ. ΣΒΒΕ, Θεσσαλονίκη, 2005 _ Καρατζόγλου Γ., «Όψεις της Βιομηχανίας της

Θεσσαλονίκης 1953-1954 μέσα από μια δημοσιογραφική έρευνα», Θεσσαλονικέων Πόλις, Σεπτέμβριος 2009, τεύχος 29 , σελ. 41-50 _ Καρατζόγλου Γ., «Requiem για τα σβησμένα φουγάρα της Θεσσαλονίκης. Που χάθηκαν 330. 000 ίπποι;», Θεσσαλονικέων Πόλις, Δεκέμβριος 2012, τεύχος 42, σελ. 62-73 _ Συλλογικό, «1960-1990, Η χρυσή εποχή της βιομηχανικής ανάπτυξης της Θεσσαλονίκης. Αναμνήσεις διευθυντικών στελεχών», εκδ. ΣΒΒΕ, Θεσσαλονίκη, 2011 _ Χεκίμογλου Αχ., «Θεσσαλονίκη: μια πόλη που έχασε το βηματισμό της», Οικονομική Επιθεώρηση, σ. 698-701, 2010 _ Χεκίμογλου Ε. , Ρούπα Ευφ., «Η οικονομία της Βόρειας Ελλάδας μέσα από τις σελίδες της Βιομηχανικής επιθεώρησης 1955-1984», εκδ. ΚΕΡΚΥΡΑ, Αθήνα, 2004 _ Χεκίμογλου Ε. , Ρούπα Ευφ., «Η ιστορία της βιομηχανίας τροφίμων», εκδ. ΚΕΡΚΥΡΑ, Αθήνα, 2006 _ Χρηστίδης Γ., «1989-2009: Η αποβιομηχάνιση άλλαξε ριζικά την Θεσσαλονίκη», Parallaxi, Νοέμβριος 2009

13

Απρίλιος 2013

Ένας αγώνας για όλους

Ήμουν και εγώ εκεί

του Μιχάλη Γουδή

Τερματισμός 5 χλμ. περσινού 7ου Διεθνούς Μαραθωνίου Μέγας Αλέξανδρος

Καθώς η άνοιξη θεριεύει όλο και λιγότερα πράγματα σε κρατούν στο σπίτι. Η διάθεση μας για εξωστρέφεια μεγαλώνει, και η ευκαιρία για μια ακόμα χρονιά, την όγδοη, πλησιάζει. Όλοι θυμόμαστε τον περσινό Μαραθώνιο Μέγας Αλέξανδρος καθώς οι δρόμοι της πόλης πλημμύρισαν από απλούς ανθρώπους γεμάτους ζωντάνια να τρέχουν όλοι μαζί για έναν σκοπό. Όχι μόνο για την υγεία τους, άλλά και για να ενισχύσουν μέσα από τη συμμετοχή τους το Ελληνικό Παιδικό Χωριό στο Φίλυρο, που χάρη στην ευκαιρία που έδωσε η WIND, ως επίσημος χορηγός του 7oυ Διεθνούς Μαραθωνίου Μέγας Αλέξανδρος, συγκεντρώθηκαν πάνω απο 24.000€. Φέτος στις 21 Απριλίου, ο 8ος Διεθνής Μαραθώνιος Μέγας Αλέξανδρος και οι δυο δρόμοι 5 και 10 χιλιομέτρων είναι η ευκαιρία για μια μεγάλη δράση για έναν ακόμη καλό σκοπό. Με τη WΙΝD για 2η συνεχή χρονία επίσημο χορηγό, αλλά και προμηθευτή των τηλεπικοινωνιακών Υπηρεσιών της διοργάνωσης και τη φόρα της περσινής μεγάλης γιορτής, μπήκε μπροστά ένα ακόμα πιο φιλόδοξο σχέδιο που σκοπό έχει να ξεπεράσει κάθε

Eκκίνηση 5 χλμ. περσινού 7ου Διεθνούς Μαραθωνίου Μέγας Αλέξανδρος

προσδοκία. Η WIND Running Team, η ομάδα των εργαζομένων, συνεργατών και φίλων της εταιρείας από όλη την Ελλάδα, ετοιμάζεται να τρέξει για καλό σκοπό συνεισφέροντας στην προώθηση του αθλητισμού αλλά και της κοινωνικής αλληλεγγύης. Με τη συμμετοχή τους οι δρομείς θα συμβάλλουν ώστε να συγκεντρωθούν περισσότερα χρήματα για το σημαντικό έργο του ορφανοτροφείου θηλέων Μέλισσα, καθώς για κάθε συμμετοχή η WIND προσφέρει 10€ στη Μέλισσα, ένα από τα παλαιότερα ιδρύματα της Θεσσαλονίκης. Σε καιρούς που η κοινωνική αλληλεγγύη είναι η ελπίδα μας για τη συνοχή και την επιβίωση, πράξεις όπως ο Δρόμος αυτός για έναν υπέροχο σκοπό ενισχύουν το αποτέλεσμα! Ως πρεσβευτές της WIND Running Team για την Μέλισσα, θα τρέξουν και οι: Φαίη Σκορδά, Βίκυ Χατζηβασιλείου, Ντορέττα Παπαδημητρίου, Άκης Πετρετζίκης, Φώτης Σεργουλόπουλος, Αλέξανδρος Νικολαϊδης, Ολυμπιονίκης Tae Kwon Do και οι Σοφία Γκόσιου & Ελένη Τσολάκη, παρουσιάστριες του TV MΑΚΕΔΟΝΙΑ. Για κάθε έναν η WIND θα προσφέρει στη Μέλισσα 1000€.

Για μια Κυριακή, λοιπόν, η Θεσσαλονίκη μετατρέπεται σε έναν απέραντο τόπο χαράς, αγάπης και ευγενικής άμιλλας. Μη διστάσεις να γίνεις μέρος της. Η Parallaxi, όπως και πέρσι έτσι και φέτος, ετοιμάζεται να φορέσει τα αθλητικά της ρούχα και παπούτσια και να νοιώσει τη χαρά της συμμετοχής. Αν επιθυμείτε να λάβετε κι εσείς μέρος στον 8ο Διεθνή Μαραθώνιο Μέγας Αλέξανδρος επισκεφθείτε την ιστοσελίδα της διοργάνωσης www.atgm.gr. Η WIND σας κάνει δώρο στο πακέτο συμμετοχής σας το απαραίτητο Τεχνικό Τ-shirt και καπέλο. Είστε έτοιμοι για μια συναρπαστική Κυριακή;

Ακόμα κι αν οι αντοχές για μαραθώνιο δεν υπάρχουν, γι’ αυτό προσφέρονται οι υπόλοιπες κατηγορίες. Τα 5 ή τα 10 χιλιόμετρα δεν είναι και τόσο πολλά... Εξάλλου, ο καλός σκοπός της ενίσχυσης του παιδικού χωριού προσφέρει την επιπλέον ώθηση που χρειάζεται. Ακόμη κι αν για τους δικούς σου λόγους δεν το συνηθίζεις, μόνο για εκείνη τη μέρα αξίζει να το δοκιμάσεις. Κι εγώ δεν ήμουν από τους φανατικούς του τρεξίματος, παρότι απολαμβάνω τη συγκεκριμένη δραστηριότητα. Από τότε όμως που ο Θανάσης μου είχε διηγηθεί γεμάτος καμάρι και χαρά την εμπειρία του από το μαραθώνιο του Ρότερνταμ, είχα βάλει στόχο να ζήσω κάτι ανάλογο. Η δημοσιοποίηση της διοργάνωσης προσέφερε την απαιτούμενη αφορμή. Μερικές εβδομάδες προετοιμασίας είναι αρκετές και μάλιστα συμπίπτουν και με το διάστημα που η άνοιξη είναι στα καλύτερά της. Τη μοναξιά της προετοιμασίας μετριάζουν δύο κίνητρα, αφενός αυτό της βελτίωσης της φυσικής κατάστασης και αφετέρου κυρίως εκείνο της ενίσχυσης ενός φορέα που προσφέρει πραγματικό έργο και έχει υπαρκτές ανάγκες. Και στέκεσαι στην αφετηρία μαζί με χιλιάδες άλλους. Ένας πατέρας που έτρεχε σπρώχνοντας το καρότσι με τα δίδυμά του, μία ηλικιωμένη κυρία με αθλητική περιβολή για να συνοδέψει την εγγονή της στον αγώνα, οικογένειες ολόκληρες που έτρεχαν συντεταγμένες. Ένα μωσαϊκό που σε γεμίζει ευφορία. Και διασχίζεις τους δρόμους που συνήθως καταλαμβάνουν τα αυτοκίνητα, ενώ άγνωστοι χειροκροτούν και εμψυχώνουν, κατά κύριο λόγο τους μαραθωνοδρόμους, βεβαίως. Και φτάνεις στον τερματισμό, αφού τα πνευμόνια σου έχουν ανταποκριθεί μετά από τα 5 χιλιόμετρα και αφού μερικά μόνο βήματά σου έχουν συνεισφέρει σε ένα καλό σκοπό. Και τότε είναι που θέλεις κι άλλο.

14

#187

Dead zone

Ο μαρασμός της ΒΙΠΕΘ ΛΕΞΕΙΣ: Σάκης Ιωαννίδης ΕΙΚΟΝΕΣ: Θανάσης Σταθόπουλος

15

Απρίλιος 2013

Ο ήχος από τις μηχανές ντίζελ των τριαξονικών φορτηγών που μετέφεραν εμπορεύματα και πρώτες ύλες στη Βιομηχανική Περιοχή Θεσσαλονίκης ήταν το πρώτο που άκουγες καθώς έμπαινες στη Σίνδο τη δεκαετία του ’80, την περιοχή που συνδέθηκε με τη βιομηχανική επανάσταση της πόλης. Παραταγμένα στη σειρά έμοιαζαν από μακριά με πολύχρωμα σπιρτόκουτα και ένα σμάρι ανθρώπων φόρτωνε και ξεφόρτωνε καθημερινά τα προϊόντα που τροφοδοτούσαν την αγορά και τα εργοστάσια. Η ΒΙΠΕΘ Σίνδου δημιουργήθηκε στα τέλη του ’60 και σε τρεις φάσεις, σε μια έκταση 10.000 στρεμμάτων, δυτικά του Γαλλικού ποταμού και ανάμεσα στους δύο σιδηροδρομικούς άξονες Θεσσαλονίκης – Αθηνών και Θεσσαλονίκης – Ειδομένης. Πρόκειται για τη μεγαλύτερη ΒΙΠΕ της χώρας και η μόνη όπου οι επιχειρήσεις καλύπτουν ολοκληρωτικά την έκταση του οικοπέδου της. Ο φορέας που διαχειρίζε-

ται το χώρο είναι η ΕΤΒΑ (Ελληνική Τράπεζα Βιομηχανικής Αναπτύξεως), η οποία ξεκίνησε ως κρατική και σήμερα ανήκει στην Τράπεζα Πειραιώς μετά την ιδιωτικοποίηση της. Τα φορτηγά αραίωσαν στα τέλη της δεκαετίας του ’90 και σήμερα οι δρόμοι της ΒΙΠΕΘ είναι άδειοι και έρημοι. Πωλητήρια έχουν βγάλει δεκάδες επιχειρήσεις και σύμφωνα με εκτιμήσεις από τα 800 εργοστάσια που βρίσκονται εκεί περίπου 100 έχουν βάλει λουκέτο και δεκάδες λειτουργούν μεταξύ φθοράς και αφθαρσίας. Τα κουφάρια των κλειστών επιχειρήσεων παρασύρουν προς τα πάνω τα υψηλά ποσοστά ανεργίας που έχουν ξεπεράσει το 30% σε μια πόλη που αγάπησε και μίσησε εξίσου την εκβιομηχάνιση της.

16

#187

Επιχειρώντας κόντρα στο σκοτάδι ΛΕΞΕΙΣ: ΣΑΚΗΣ ΙΩΑΝΝΙΔΗΣ

Δεν ξέρω αν η κρίση δημιουργεί ευκαιρίες αλλά σίγουρα αν είσαι καλά προετοιμασμένος μπορείς να την αντιμετωπίσεις και – γιατί όχι – να την ξεπεράσεις. Βρήκαμε ελληνικές επιχειρήσεις που δραστηριοποιούνται στην περιοχή της Θεσσαλονίκης και εξυπηρετούν την εγχώρια αλλά κυρίως τη διεθνή αγορά, εταιρείες που δεν φοβήθηκαν να επενδύσουν στο ανθρώπινο δυναμικό τους, που επενδύουν πόρους στην έρευνα και την ανάπτυξη και δίνουν ζωτικό χώρο σε φρέσκιες ιδέες. Ορισμένες ξεκίνησαν από μια παρέα, μια πρωτοβουλία ή την οικογενειακή παράδοση, μα πάνω απ’ όλα ήταν οι συνέργειες και οι συνεργασίες που τους άνοιξαν το δρόμο στην επιτυχία. Σαφώς και δεν ήταν εύκολος, ούτε όμως και αδιάβατος.

Στρατόπεδο Παύλου Μελά

17

Απρίλιος 2013

Από τα destinators στα smartphones Όταν διέρρευσε στον Τύπο ότι κατασκευάζουν το πρώτο ελληνικό κινητό τηλέφωνο με οθόνη αφής και έξυπνες εφαρμογές, πολλοί το θεώρησαν ακόμη μια φήμη που σε λίγο θα ξεφούσκωνε. Κι όμως όταν η MLS έκανε την παρουσίαση του ελληνικού smartphone το περασμένο καλοκαίρι, η υποδοχή της αγοράς ήταν ενθουσιώδης. Το android τηλέφωνο έβαλε την εταιρεία από τη Θεσσαλονίκη ξανά σε τροχιά ανάπτυξης και ήδη από την αρχή της χρονιάς βρίσκεται στις βιτρίνες ο διάδοχος του πρώτου κινητού, το οποίο όχι μόνο «καταλαβαίνει» την ελληνική γλώσσα και κάνει κλήσεις αλλά «ακούει» το sms του χρήστη, το γράφει και το στέλνει. Η MLS Πληροφορική ιδρύθηκε το 1995 με σκοπό την ανάπτυξη τεχνολογικών εφαρμογών και την εμπορική τους αξιοποίηση. Έχει τιμηθεί με πολλές διακρίσεις για την ποιότητα των προϊόντων της, τα οποία αφορούν εφαρμογές στην εκπαίδευση (διαδραστικοί πίνακες, ηλεκτρονική μετάφραση κ.α.), σε συστήματα πλοήγησης και πλέον σε κινητά τηλέφωνα. Στην ελληνική αγορά έγινε περισσότερο γνωστή το 2003 με τη δημιουργία του MLS Destinator. Πρόκειται για το πρώτο ελληνικό σύστημα αυτόματης πλοήγησης το οποίο αργότερα ενισχύθηκε με τεχνολογία αναγνώρισης φωνής και οδηγίες, όπως πάντα, στα ελληνικά. Γνωρίζοντας ότι η εξωστρέφεια αποτελεί ισχυρό αντίδοτο στην οικονομική δυσκαμψία της εποχής μας η εταιρεία θα εφοδιάσει με τους πλοηγούς της την αγορά αυτοκινήτου της Ιορδανίας, ενώ έχει ήδη παρουσία στις αγορές της Τουρκίας, της Χιλής, της Κύπρου, του Μαρόκου και της Σαουδικής Αραβίας.

Βάλε πιεσόμετρο και άνοιξε το ίντερνετ Η πορεία της Vidavo είναι ίσως η απάντηση στην ερώτηση, τι γίνεται με τα πετυχημένα start ups; Η εταιρεία ιδρύθηκε το 2002 στη Θεσσαλονίκη στο πλαίσιο του προγράμματος «Νεανική Επιχειρηματικότητα» με επίκεντρο την έρευνα στο χώρο της υγείας και πιο συγκεκριμένα τη σύζευξη υπηρεσιών τηλεματικής με υπηρεσίες υγείας. Η έρευνα απέδωσε καρπούς και με τη σύμπραξη των απαραίτητων επενδυτικών κεφαλαίων η νεανική εταιρεία ωρίμασε και μπήκε στην παραγωγή των ερευνητικών της προϊόντων. Η καινοτομία της Vidavo αφορά στην αποστολή ιατρικών δεδομένων από απόσταση, κάτι που μπορεί να διευκολύνει ανθρώπους με χρόνιες παθήσεις σε απομακρυσμένες περιοχές. Οι ασθενείς εξοπλίζονται με τα φορητά όργανα μέτρησης της εταιρείας (καρδιογράφοι, πιεσόμετρα, σπιρόμετρα κ.α.) ανάλογα με την περίπτωση και κάθε φορά που κάνουν μια εξέταση τα δεδομένα αποστέλλονται μέσω bluetooth στον υπολογιστή τους και από εκεί μέσω διαδικτύου στη βάση δεδομένων του ιατρικού τους κέντρου και στα χέρια του γιατρού που τους παρακολουθεί. Εύκολο και γλιτώνεις τις αίθουσες αναμονής. Η εταιρεία συνεργάζεται με επιχειρηματικούς και ερευνητικούς φορείς στην Ελλάδα και το εξωτερικό, έχει διακριθεί για την καινοτομία της και συμμετείχε μαζί με 24 ελληνικές εταιρείες στη διοργάνωση Mobile World Congress, που αποτελεί το μεγαλύτερο παγκόσμιο συνέδριο κινητών επικοινωνιών στη Βαρκελώνη.

Επόμενος όροφος: Ρετιρέ Ένας ανελκυστήρας ή γαλλιστί, ασανσέρ, είναι μέρος της ταυτότητας μιας πολυκατοικίας. Από τη δουλειά που έχει γίνει στο μέσο μετακίνησης των ενοίκων της παίρνεις μια ιδέα αν ο εργολάβος ενδιαφέρθηκε να επενδύσει σε καλά υλικά για τους κοινόχρηστους χώρους, τα πλακάκια στο μπάνιο, τα κουφώματα στις πόρτες. Μια από τις ελληνικές πολυεθνικές εταιρείες που τα προϊόντα της χρησιμοποιούνται καθημερινά από εκατομμύρια ανθρώπους σ’ όλο τον κόσμο είναι η Kleemann που κατασκευάζει ανελκυστήρες με έδρα το Κιλκίς. Τα ασανσέρ της βρίσκονται σε πολυκατοικίες ή ουρανοξύστες, φτάνουν πολύ ψηλά από το έδαφος ή κάτω από αυτό και βρίσκουν το δρόμο τους σε 90 χώρες του εξωτερικού, δίνοντας στην εταιρεία το 2% της παγκόσμιας αγοράς νέων ανελκυστήρων. Ιδρύθηκε το 1983 και σταδιακά αναρριχήθηκε στην κορυφή των εταιρειών του κλάδου. Ενδεικτικά, θυγατρικές και γραφεία αντιπροσώπων της εταιρείας βρίσκονται στη Ρωσία, τη Βρετανία, την Τουρκία, τα Βαλκάνια, τη Γερμανία, στα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα και την Κίνα. Στις εγκαταστάσεις της εταιρείας στη ΒΙΠΕ Κιλκίς κατασκευάστηκε ο πρώτος, για την Ελλάδα, πύργος δοκιμών όπου περνάνε τεστ αντοχής υψηλών ταχυτήτων οι ανελκυστήρες με προορισμό τους ουρανοξύστες των ΗΠΑ και της Ασίας. Σε ασανσέρ της Kleemann μπαίνετε κάθε φορά που πάτε στο Αεροδρόμιο Μακεδονία, στο Βασιλικό Θέατρο, το Μετρό της Αθήνας, στο Εθνικό Αεροδρόμιο της Κολωνίας στη Γερμανία ή στο Art Museum στο Ταλίν της Εσθονίας.

Μια ιδέα απλή αλλά λειτουργική, σαν ένα ποδήλατο Έπιασε τον παλμό της εποχής και είδε από νωρίς τη στροφή σε πιο οικολογικούς τρόπους μετακίνησης και την τάση των αστών να βάλουν το ποδήλατο στη ζωή τους. Η Brainbox Πληροφορική δημιούργησε το σύστημα Easybike, που είναι το πρώτο ελληνικό σύστημα μίσθωσης δημόσιων ποδηλάτων. Το σύστημα είναι απλό: με μια κάρτα οι χρήστες παίρνουν το ποδήλατο τους από έναν σταθμό ενοικίασης, κάνουν τη δουλειά ή τη βόλτα τους και το αφήνουν στον επόμενο σταθμό. Μόλις το ποδήλατο ασφαλίσει και το σύστημα υπολογίσει το χρόνο της διαδρομής χρεώνεται η κάρτα του χρήστη. Τα ποδήλατα κατασκευάζονται από την ελληνική IDEAL και είναι ειδικά σχεδιασμένα για να είναι αναγνωρίσιμα από την εταιρεία και να μην κλαπούν. Με το easybike κινούνται δημόσια ποδήλατα στη Ναύπακτο, το Ηράκλειο, την Καρδίτσα, την Καβάλα, την Κομοτηνή και σε άλλες πέντε πόλεις στην Ελλάδα και στη Λευκωσία της Κύπρου. Η Brainbox Πληροφορική ξεκίνησε ως start up το 2008 αναπτύσσοντας τεχνολογίες που έβρισκαν εφαρμογή σε κινητά τηλέφωνα, στη διαφήμιση και το ηλεκτρονικό marketing και στην τηλεματική. Το σύστημα Easybike έδωσε νέα πνοή στην πορεία της εταιρείας και ελπίζουμε να το δούμε κάποια στιγμή να λειτουργεί και στην έδρα της Brainbox, στη Θεσσαλονίκη.

18

ΑΘΟρυΒΟΙ ΑΛΛΑ ΑπΑρΑΙτΗτΟΙ Πόσες φορές κοιτάτε έστω και ασυνείδητα το φωτεινό σήμα exit μέσα σ’ ένα πολυκατάστημα; Πόσο επικίνδυνη θα ήταν η οδήγηση μέσα σ’ ένα τούνελ χωρίς ειδικό φωτισμό και συστήματα πυρανίχνευσης; Οι εταιρείες που κατασκευάζουν συστήματα ασφαλείας δεν είναι τόσο προβεβλημένες αφού συνήθως πλαισιώνουν το επόμενο αρχιτεκτονικό θαύμα, υπερσύγχρονα αεροδρόμια, ξενοδοχεία πολλών αστέρων και βιομηχανίες. Ωστόσο, χωρίς τα προϊόντα τους κανένα κτίριο δεν πρόκειται να πάρει άδεια λειτουργίας. Μία τέτοια εταιρεία με χαμηλό αλλά εξαιρετικό προφίλ που κατασκευάζει και εμπορεύεται συστήματα ασφαλείας χρησιμοποιώντας υψηλή τεχνολογία είναι η Olympia Electronics και βρίσκεται κάτω από το βουνό των Θεών, στον Κολινδρό της Πιερίας. Ιδρύθηκε το 1981 και από τότε εφαρμόζει καινοτόμα συστήματα σε μια σειρά προϊόντων συναγερμού, πυρανίχνευσης, ειδικών φωτισμών, ανιχνευτές κίνησης και οτιδήποτε

#187

σχετίζεται με την ασφάλεια μας όταν μπαίνουμε σε κτίρια και εγκαταστάσεις. Τα προϊόντα της έχουν εξοπλίσει μεταξύ άλλων το Ολυμπιακό Χωριό, τα Mall της Αθήνας, τούνελ της ΠΑΘΕ και της Εγνατίας Οδού, ελληνικά και ξένα αεροδρόμια όπως στο Νέο Δελχί της Ινδίας και το αεροδρόμιο της Φρανκφούρτης στη Γερμανία, δεκάδες ξενοδοχεία και βιομηχανίες. Η εταιρεία έχει δική της γραμμή παραγωγής και εξάγει τα προϊόντα της σε 72 χώρες του κόσμου με επίκεντρο την Ευρώπη αλλά και παρουσία στη Μέση Ανατολή, την Αφρική και τις ΗΠΑ. ΕΛΛΗΝΙΚΟ ΚρΑΣΙ ΣτΙΣ Wine lists τΗΣ ΑμΕρΙΚΗΣ Η σύμπραξη ενός οινολόγου και ενός αμπελουργού το 1997 δημιούργησαν το Κτήμα Άλφα στο Αμύνταιο της Φλώρινας και ξεκίνησαν την παραγωγή κρασιού δίνοντας στη χώρα μας μια θέση στον διεθνές οινικό χάρτη. Ο οινολόγος Άγγελος Ιατρίδης σπούδασε χη-

μικός και οινολόγος στο πανεπιστήμιο του Bordeaux της Γαλλίας και το αυξημένο γευστικό αισθητήριο κυλάει στο αίμα του καθώς προέρχεται από μια οικογένεια με παράδοση στη ζαχαροπλαστική. Ο αμπελουργός Μάκης Μαυρίδης προέρχεται από μια οικογένεια με παράδοση στην αμπελουργία και ήταν εκείνος που επέλεξε το ιδανικό terroir για τη θέση του κτήματος, με το ξηρό κλίμα, την καλή έκθεση στον ήλιο και το αμμώδες έδαφος. Οι «θεοί» της οινολογίας που βαθμολογούσαν τα κρασιά του Bordeaux, όπως ο αμερικάνος Robert Parker, έστρεψαν το βλέμμα τους στον αμπελώνα του Αμυνταίου και χάρισαν σε δύο ετικέτες του κτήματος τις υψηλότερες βαθμολογίες που έχει λάβει ελληνικός ερυθρός οίνος. Οι δύο συνέταιροι διάλεξαν προσεκτικά τις ποικιλίες τους, δούλεψαν σκληρά και υπομονετικά καθώς η παραγωγή του ερυθρού κρασιού που περιέχει Syrah, Merlot και Ξινόμαυρο θέλει τουλάχιστον τρία χρόνια ωρίμανσης προτού βγει στην αγορά. Στον ίδιο χώρο δημιούργησαν ένα πρότυπο οινοποιείο και μια μονάδα εμφιάλωσης που λειτουργεί με ολοκληρωμένα συστήματα διαχείρισης με σεβασμό στο περιβάλλον και το κρασί χωρίς να διαταράσσει την ωρίμανση του στην υπόγεια κάβα. Το αποτέλεσμα; Αμέτρητα βραβεία και διακρίσεις και βέβαια εξαγωγές στις απαιτητικές αγορές της Αμερικής, του Καναδά, της Ευρώπης, της Ρωσίας και της Κίνας. Η πΑγΚΟΣμΙΑ ΒΙΟμΗχΑΝΙΑ ΛΑτρΕυΕΙ μΙΑ πΑρΕΑ ΣτΟ ΚΑτω ΣχΟΛΑρΙ Η απόδειξη πως τα όνειρα μιας παρέας μπορούν όχι μόνο να γίνουν πραγματικότητα, αλλά και να κατακτήσουν τον κόσμο βρίσκεται στο Κάτω Σχολάρι Θεσσαλονίκης.

τΟ μΕΛΛΟΝ τΗΣ ΕπΙχΕΙρΗμΑτΙΚΟτΗτΑΣ ΣτΗ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗ Συνδέοντας το χθες με το σήμερα, προχωρούμε ένα βήμα μπροστά: Πώς διαγράφεται το μέλλον της επιχειρηματικότητας στη Θεσσαλονίκη; Λέξεις: Δημήτρης Λακασάς, Προέδρος ΣΕΒΕ Χάρη στο λιμάνι της, η Θεσσαλονίκη υπήρξε σημαντικός εμπορικός σταθμός, τόσο κατά τα Βυζαντινά χρόνια, όσο και στην τουρκοκρατία, με έντονο χαρακτήρα διαμετακομιστικού εμπορίου. Μαζί με το λιμάνι, κομβικό ρόλο στην εμπορική ιστορία της πόλης διαδραματίζει η κατασκευή των σιδηροδρομικών γραμμών, που ενώνουν από τη μια τη Θεσσαλονίκη με την Κεντρική Ευρώπη και

από την άλλη την Θεσσαλονίκη με την Κωνσταντινούπολη και την υπόλοιπη Οθωμανική αυτοκρατορία. Από το τέλος μάλιστα της πρώτης δεκαετίας του 20ου αιώνα, η Θεσσαλονίκη εξάγει! Εκείνη την εποχή, η Γαλλία απορροφά το 40% των εξαγωγών μας, η Αυστροουγγαρία το 17%, η Αγγλία το 15% και η Ιταλία το 9%. Σε επίπεδο θαλάσσιων μεταφορών από το λιμάνι της Θεσσαλονίκης, οι έμποροι ταξιδεύουν συχνά σε ευρωπαϊκές χώρες και έρχονται σε άμεση επαφή με τις αγορές της Δύσης. Αυτή η εικόνα ήταν η εικόνα του χθες που έδειξε τον δρόμο για την εικόνα του σήμερα. Η Βόρεια Ελλάδα ανέκαθεν ήταν και συνεχίζει να είναι το πιο εξωστρεφές γεωγραφικό κομμάτι της χώρας. Με μερίδιο 27% στις εθνικές εξαγωγές, η Βόρεια Ελλάδα έχει σή-

μερα την μεγαλύτερη εξαγωγική επίδοση στη χώρα μας (εξαγωγές % ΑΕΠ). Το μέλλον και η θέση της Βόρειας Ελλάδας, λόγω στρατηγικής γεωγραφικής θέσης στον παγκόσμιο χάρτη, βρίσκεται στις εξαγωγές, με την Θεσσαλονίκη να διαδραματίζει πρωταγωνιστικό ρόλο, ως εξελιγμένο διαμετακομιστικό κέντρο. Μάλιστα, η ακτίνα επιρροής της περιοχής αυξάνεται κατακόρυφα λόγω εγγύτητας με στρατηγικούς εταίρους – πελάτες της χώρας μας όπως η Τουρκία, η Βουλγαρία, η Ιταλία, η Ρουμανία ακόμα και η Γερμανία. Εκεί θα πρέπει να εστιάσουν οι επιχειρήσεις της πόλης, σε διεθνώς εμπορεύσιμα αγαθά, τα οποία θα ενσωματώνουν καινοτόμα χαρακτηριστικά, υψηλή ποιότητα και προστιθέμενη αξία. Ζητούμενο για την Θεσσαλονίκη παραμένει,

Η παρέα των απόφοιτων Μηχανολόγων αποφάσισε να θέσει σε εφαρμογή τα όσα έμαθαν στα φοιτητικά έδρανα του Αριστοτέλειου Πανεπιστήμιου και στα τέλη του ’80 αποφάσισαν να καταθέσουν μια ερευνητικό πρόταση για τη μελέτη των διατομών σε δοκάρια, η οποία θα μπορούσε να βρει εφαρμογές στις δοκούς των αυτοκινήτων και τη συμπεριφορά τους κάτω από πίεση. Η πρόταση τους άφησε παγερά αδιάφορους τους συμπατριώτες τους αλλά βρήκαν συμμάχους τις μεγαλύτερες αυτοκινητοβιομηχανίες του εξωτερικού. Δημιούργησαν τα προγράμματα ANSA και META, τα οποία επιτρέπουν τον έλεγχο ενός π.χ. αυτοκινήτου προτού αυτό βγει στην παραγωγή και έτσι υπάρχει χρόνος να διορθωθούν λάθη που σε διαφορετική περίπτωση μπορεί και ν’ αποδεικνύονταν μοιραία. Κράτησαν χαμηλό προφίλ, έχτισαν την αξιοπιστία τους στο διεθνές επιχειρηματικό στερέωμα και έγιναν γνωστοί χάρη στους ευχαριστημένους πελάτες τους. Έτσι έλυσαν τα χέρια της βιομηχανίας οχημάτων, της αεροναυπηγικής, της Formula 1, ακόμα και του διαστήματος καθώς στο πελατολόγιο τους περιλαμβάνονται μυθικές βιομηχανίες από την Ευρώπη, την Αμερική και την Ασία που θέλουν να τεστάρουν τα πολυδάπανα προϊόντα τους πριν τα παράγουν. Η έδρα τους παραμένει στο Κάτω Σχολάρι, σ’ ένα ιδιόκτητο κτίριο και με δικά τους έξοδα και αγώνα απέκτησαν ρεύμα, νερό και βέβαια ταχύτατες συνδέσεις ίντερνετ. Μακριά από τα αδιάκριτα βλέμματα και κοντά στο αεροδρόμιο Μακεδονία, η Beta Cae κρατά την έδρα της στην Ελλάδα αλλά δουλεύει σε όλο τον κόσμο.

στο πλαίσιο μια Εθνικής Στρατηγικής Εξαγωγών, να καταφέρουμε να δημιουργήσουμε σύγχρονες ολοκληρωμένες δομές εφοδιαστικής αλυσίδας, όπως συνδυασμένες μεταφορές, με επίκεντρο την αξιοποίηση του Λιμένα Θεσσαλονίκης, του σιδηροδρομικού δικτύου και τη δημιουργία ενός διαμετακομιστικού κέντρου. Έτσι μόνο θα καταφέρουμε να πείσουμε σταδιακά τα εμπορικά πλοία των διεθνών ναυτιλιακών γραμμών να μην διασχίζουν το Γιβραλτάρ κατευθυνόμενοι προς το Rotterdam, αλλά να έρχονται από τη Θεσσαλονίκη και μέσω των ολοκληρωμένων παρεχόμενων υπηρεσιών logistics τα προϊόντα να μεταφέρονται στην υπόλοιπη Ευρώπη.

19

Απρίλιος 2013

Κι όμως, η χώρα μας έχει πόρους. Πέρα από χρέος που συσσώρευσε, πέρα από τις διαρθρωτικές αδυναμίες που ανέδειξε. Πόρους φυσικούς, πόρους ανθρώπινους, πόρους κοινωνικούς και πολιτισμικούς, τεχνολογικά επιτεύγματα. Κι όμως, η ελληνική κοινωνία έχει οικονομικό μέλλον! Παρά το «αμαρτωλό» παρελθόν, τη σπατάλη των ευκαιριών και τη διασπάθιση των πόρων. Παρά το αδιέξοδο παρόν, την ανεξέλεγκτη ύφεση και τις βαθύνουσες κοινωνικές ανισορροπίες. Κι όμως, η Ελλάδα μπορεί να παράγει! Σε πείσμα της μυωπικής συμπεριφοράς του εγχώριου παρασιτικού κεφαλαίου. Σε πείσμα της αναντίκρυστης καταναλωτικής φούσκας και της εισαγωγικής μέθης. Γιατί να είμαστε αισιόδοξοι; Αφενός λόγω της γεωστρατηγικής θέσης μας, ιδιαίτερης πολιτικής και εμπορικής σημασίας. Αφετέρου, η χώρα μας βρίθει από πολυδιάστατες ποικιλίες, γεωμορφολογικές, εθνολογικές, πολιτισμικές, ιστορικές, ποικιλίες παραγωγικής παράδοσης και τεχνοτροπίας. Ποικιλίες που παράγουν ποιότητες, πολλές και ιδιαίτερες. Αυτή είναι η βασική μας κληρονομιά. Αυτό είναι που κάνει τούτο τον τόπο τόσο μοναδικό: τόσες πολλές ποικιλίες σε τόσο μικρό χώρο. Η τραγικότητα της ιστορίας μας συνίσταται στο ότι οι γενεσιουργές αιτίες των απειλών μας προσδιορίζονται σε σχέση με τα δύο βασικά συγκριτικά μας πλεονεκτήματα. Είναι ακριβώς η γεωπολιτική μας θέση που μας καθόρισε στο περιθώριο της καπιταλιστικής ανάπτυξης, αναπτύσσοντας παρασιτικές συμπεριφορές και εμπλέκοντάς μας σε αέναες συγκρούσεις. Είναι ακριβώς αυτή η απρόσμενη ποικιλομορφία που κάνει απαγορευτική την όποια σκέψη για οικονομίες κλίμακας: για να είναι φθηνή η ελληνική παραγωγή πρέπει να μαζικοποιηθεί. Δεδομένου του στενού χώρου, αυτή η μαζικοποίηση θα σήμαινε την θυσία των ποικιλιών μας. Θα ήταν μάταιο και συνάμα εγκληματικό απέναντι στην ιστορία και στην προοπτική μας. Στην Ελλάδα δεν έλαχε να παράξει πολύ και φθηνά – η μοίρα της είναι να προσφέρει ποιοτική διαφοροποίηση. Εμείς δεν γνωρίζουμε τη σιγουριά της κοινωνικοοικονομικής και πολιτικής ηρεμίας – είμαστε οι θιασώτες της ιστορίας και των συγκρούσεών της. Μπορούμε να είμαστε οι ενδιάμεσοι των ροών, ανθρώπων, κεφαλαίων, ενέργειας και εμπορευμάτων, ένα «κέντρο logistics» για την Ευρώπη. Όμως για να γίνουν όλα αυτά πραγματικότητα απαιτούνται δύο πράγματα: πρώτα όραμα, σχέδιο και αποτελεσματικότητα και μετά κεφαλαιακοί πόροι. Προσοχή: η σειρά έχει σημασία, γιατί κάθε εισροή κεφαλαίου δεν συ-

ΕΠΕΝΔΥΣΗ ΑΛΑ ΕΛΛΗΝΙΚΑ

ΛΕΞΕΙΣ: Γρηγόρης Ζαρωτιάδης, Επίκ. Καθηγητής Τμ. Οικονομικών Επιστημών, ΝΟΠΕ, ΑΠΘ

Κι όμως υπάρχει χώρος για αισιοδοξία. Αναρρώνοντας από την έκρηξη της καταναλωτικής φούσκας μπορούμε να δώσουμε ένα χαστούκι στην κρίση και να γίνουμε οι ενδιάμεσοι των ροών, ανθρώπων, κεφαλαίων, ενέργειας και εμπορευμάτων για την Ευρώπη. Θέλουμε;

νιστά αναγκαστικά παραγωγική επένδυση. Το χρηματοπιστωτικό κεφάλαιο, συσσωρευμένο ή περιστασιακά ευρισκόμενο σε αυτήν τη μορφή, κινείται ανά τον κόσμο με σκοπό τη μεγιστοποίηση της κερδοφορίας του. Για να το πετύχει αυτό επιλέγει δύο κατά βάση εναλλακτικές: από τη μια βραχυπρόθεσμου προσανατολισμού τοποθετήσεις, σε άυλους τίτλους ή σε χειροπιαστές αξίες, προκειμένου να κερδοσκοπήσει μέσα από την εκμετάλλευση της αλλαγής της ανταλλακτικής αξίας. Από την άλλη, μεσο-, μακροπρόθεσμου προσανατολισμού τοποθετήσεις σε μέσα παραγωγής, μέσω της άμεσης εξαγοράς τους ή μέσω της έμμεσης ενίσχυσης του ντόπιου χρηματοπιστωτικού συστήματος. Ζητούμενο είναι το δεύτερο, καθώς η έννοια της «ιδιωτικοποίησης» δεν ταυτίζεται αναγκαστικά με αυτήν της παραγωγικής επένδυσης.

Ζητούμενο είναι περαιτέρω η κοινωνικοοικονομική ανάπτυξη και αυτή δεν διασφαλίζεται απλώς και μόνο από την επενδυτική δραστηριότητα, ακόμη και αν έχει παραγωγικό χαρακτήρα. Στην αξιολόγηση της συνολικής καθαρής απόδοσης πρέπει να συνυπολογισθούν τα κοινωνικά κόστη και οφέλη, καθώς και τα κόστη ευκαιρίας, δηλαδή όποιες πιθανές επιλογές αναιρούνται ακριβώς λόγω της συγκεκριμένης επενδυτικής δραστηριότητας. Προκειμένου όμως να πεισθεί το διεθνές, υπερσυσσωρευμένο χρηματοπιστωτικό κεφάλαιο να «εξιλεωθεί» εμπλεκόμενο στις δυσκολίες και στο ρίσκο της παραγωγικής δραστηριότητας, που πέρα από τη μεσο- μακροπρόθεσμη επίτευξη κέρδους θα έχει ένα θετικό ισοζύγιο συνολικής, κοινωνικής απόδοσης, προαπαιτείται όπως σημειώσαμε όραμα, σχέδιο και αποτελεσματικότητα. Απαιτεί-

ται μια συνδυαστική πολιτική ισορροπημένων ευκαιριών, αποτελεσματική δημόσια διοίκηση, έλεγχος και σχεδιασμός των κατάλληλων φορολογικών και λοιπών κινήτρων, ανάπτυξη των υποδομών – μεταφορές, ενέργεια, δομές ανάπτυξης του ανθρώπινου δυναμικού – μελέτη και ανάδειξη των συγκριτικών πλεονεκτημάτων, καθώς μια διεθνής συνεργασία στην κατεύθυνση της δημοκρατικά νομιμοποιημένης χειραγώγησης της αναντίκρυστης, ανατροφοδοτούμενης κερδοφορίας του χρηματοπιστωτικού κεφαλαίου. Η χώρα βρίθει από αυταπόδεικτες ευκαιρίες • Σε κλάδους όπου η ιστορική παράδοση κατέστησε την ελληνική οικονομική δραστηριότητα κυρίαρχη, όπως η ναυτιλία.

• Σε παραγωγές και υπηρεσίες που η γεωμορφολογία της χώρας, οι κλιματολογικές συνθήκες και η παράδοση έχουν προσδώσει αναγνωρισμένα χαρίσματα: στην αγροτική παραγωγή, στην αξιοποίηση εναλλακτικών πηγών ενέργειας, στην ανάπτυξη διαμετακομιστικών υπηρεσιών δεδομένης της γεωγραφικής θέσης και στην ποιοτική, ισόρροπη τουριστική αξιοποίηση του όλου της Ελλάδας.

• Στην ανάπτυξη της μεταποίησης και της βιομηχανίας που συνδυάζεται και αναδεικνύει τα παραπάνω.

• Στη γνώση και στην τεχνολογία, στην «εξαγωγή» υπηρεσιών παιδείας και έρευνας, σε τομείς που συνάδουν τόσο με το μοναδικό ιστορικό και γεωμορφολογικό υπόβαθρο της περιοχής μας, όσο και με τις νέες ερευνητικές και γνωστικές αναζητήσεις. Μπορούμε να ξαναστήσουμε ένα νέο, σύγχρονο και απαλλαγμένο από λάθη του παρελθόντος συνεταιριστικό κίνημα, ένα κίνημα δικτυώσεων και συνεργασιών, παραδειγματιζόμενοι από διεθνείς πετυχημένες πρακτικές. Αλλιώς είναι δύσκολο να ενσαρκωθεί η πληθώρα των ξεχωριστών ποιοτήτων μας σε ανταγωνιστικά προϊόντα και υπηρεσίες και να προωθηθεί στην παγκόσμια κοινωνία. Μπορούμε να αξιοποιήσουμε τον κρατικό μηχανισμό, εντός και εκτός Ελλάδας, τις εγχώριες δομές έρευνας και ανάπτυξης, το δίκτυο των διπλωματικών υπηρεσιών και ειδικότερα των εμπορικών ακολούθων, για την προώθηση της ελληνικής παραγωγής στις διεθνείς αγορές. Μπορούμε εν τέλει να αντλήσουμε κεφάλαια μεσο- μακροπρόθεσμου παραγωγικού προσανατολισμού, να ελκύσουμε επενδύσεις στην εθνολογική / πολιτισμική / παραγωγική ποικιλομορφία και πλούτο, στη διάθεσή μας για εργασία, για δημιουργία, για ζωή. Μπορούμε! Θέλουμε;

20

#187

movieland ΛΕΞΕΙΣ: ΚΥΑ ΤΖΗΜΟΥ

Οι καλύτερες από τις ταινίες που έρχονται στις αίθουσες!

The Place beyond the Pines / Στο τέλος του δρόμου του Ντέρεκ Σίανφρανς με τους Ράιαν Γκόσλινγκ, Μπράντλεϊ Κούπερ, Ρόουζ Μπερν, Ρέι Λιότα, Εύα Μέντες Η ταινία ακολουθεί έναν επαγγελματία μοτοσυκλετιστή / κασκαντέρ που αναγκάζεται να στραφεί στις ληστείες τραπεζών, προκειμένου να προσφέρει αυτά που χρειάζεται η γυναίκα του και ο νεογέννητος γιος του ... Και η φετινή χρονιά φαίνεται να ανήκει στον Ράιαν Γκόσλινγκ, αφού οι πιο αναμενόμενες φετινές ταινίες φέρουν πρώτο το όνομά του. Έτοιμη είναι και η νέα του συνεργασία με το Νίκολας Γουίντινγκ – Drive- Ρεφν («Οnly God Forgives» που παρακολουθεί τη σύγκρουση ενός ντετέκτιβ στην Ταϊλάνδη με την τοπική μαφία). O τίτλος της ταινίας που έκανε πρεμιέρα στο Τορόντο προέρχεται από την περιοχή στην οποία διαδραματίζεται η ιστορία της, το Schenectady της Νέας Υόρκης που στη γλώσσα των Μοχόκ σημαίνει «πίσω από τις βελανιδιές». Σας μοιάζει με σίκουελ του “Drive”; Κι εμάς και πολύ μας φτιάχνει το όλο θέμα. Αν προσθέσεις και το όνομα του σκηνοθέτη που επανέρχεται σε συνεργασία με τον Γκόσλινγκ μετά το «Blue Valentine»; Must.

(11/4)

To the Wonder του Τέρενς Μάλικ με τους Μπεν Άφλεκ, Ρέιτσελ Βάις, Ρέιτσελ ΜακΆνταμς, Τζέσικα Τσαστέιν, Μάρτιν Σιν, Χαβιέ Μπάρδεμ, Όλγα Κιριλένκο, Μπάρι Πέπερ Ένας αποτυχημένος συγγραφέας, εγκλωβισμένος σε έναν δυσλειτουργικό γάμο, που πραγματοποιήθηκε με σκοπό να αποκτήσει η μετανάστρια σύζυγός του την πολυπόθητη βίζα, σκέφτεται σοβαρά το διαζύγιο. Εν τω μεταξύ η σύζυγός του τον απατά με τη σειρά της. Συγχρόνως ένα παλιός έρωτας του χτυπά την πόρτα, ενώ ένας καταθλιπτικός ιερέας δίνει συμβουλές στο ζευγάρι χωρίς ιδιαίτερη πί-

στη στην αποτελεσματικότητά τους.Φαίνεται πως ο ακριβοθώρητος αμερικανός σκηνοθέτης-μύθος δεν είναι καθόλου ακριβοθώρητος πλέον και μέσα σε ένα χρόνο από το «Δέντρο της Ζωής», που του χάρισε τον περσινό Χρυσό Φοίνικα, είχε ήδη στα σκαριά την καινούρια του ταινία. Ο σκηνοθέτης, του οποίου την αξία ακόμα δεν έχουμε τεκμηριώσει με σαφήνεια, προσπαθεί και πάλι να τραβήξει στα άκρα μια κοινότυπη ιστορία αγάπης αναζητώντας εντός της το νόημα της ζωής με μια σειρά συμβολισμών και συγκινητικών σκηνών. All star cast φυσικά. (12/4)

The Grandmasters του Γουόνγκ Καρ-Γουάι με τους Τόνι Λιουνγκ, Ζιγί Ζανγκ, Τσεν Τσανγκ Έργα και ημέρες του κινέζου δασκάλου της πολεμικής τέχνης γουίν- τσουν, Ιπ Μαν, του οποίου οι μαθητές έγιναν κι εκείνοι μεγάλοι δάσκαλοι, ανάμεσά τους και ο Μπρους Λι. Ο Γουόνγκ Καρ Γουάι δεν έχει επιστρέψει στο είδος της δράσης από την εποχή του εξαιρετικού «Στάχτες του Χρόνου» του 1994. Εν έτει 2011 αναθέτει στον Yuen Woo-ping τις χορογραφίες δράσεις, κορυφή στο είδος του με συμμετοχές σε ταινίες όπως «Kill Bill» και «Μάτριξ», ενώ ο πρωταγωνιστής του, Τόνι Λιουνγκ, γυμνάζόταν 4 ώρες ημερησίως επί ένα χρόνο για να αντεπεξέλθει στις ανάγκες του ρόλου του. Εμείς αναμένουμε τη δημιουργία του μεγάλου auteur να φέρει νέα πνοή στο είδος που έχει «καεί» σε δεκάδες κόπιες χορογραφημένων σκηνών μάχης, ενώ η καθυστέρηση της ολοκλήρωσης της ταινίας με τις φήμες να οργιάζουν για συνεχείς διακοπές λόγω αλλαγών στο σενάριο από τον μεγάλο σκηνοθέτη, δεν είναι ό,τι καλύτερο για τις προβλέψεις. Η ταινία πρωτοπαρουσιάστηκε στη φετινή Μπερλινάλε και οι κριτικές συνοψίζονται κυρίως στο ναι μεν αλλά... Δύσκολα να μην περιμένεις με αγωνία πάντως το όραμα του Γουόνγκ Καρ Γουάι, που επιχείρησε να χωρέσει την κινεζική Ιστορία και όλη

την παράδοση του Κουνγκ Φου μέσα σε 130 λεπτά. Ο Υπέροχος Γκάτσμπι του Μπαζ Λούρμαν με τους Λεονάρντο Ντι Κάπριο, Τόμπι ΜακΓκουάιρ, Κάρεϊ Μάλιγκαν Ένας νεοφερμένος επαρχιώτης μαγεύεται από τον τρόπο ζωής και το χαρακτήρα του νέου του γείτονα στο Λονγκ Άιλαντ όπου μετακομίζει. Κάτω από τη λάμψη του αμερικανικού ονείρου όμως η τραγωδία παραμονεύει. Άργησε να επστρέψει ο Μπαζ στα κινηματογραφικά δρώμενα και το λέω προσπαθώντας να σβήσω από τη μνήμη μου την «Αυστραλία» του 2008. Μένω στο «Μουλέν Ρουζ» του 2001 και καταλήγω ότι η επιστροφή του είναι από μόνη της λόγος για να δούμε την έκτη κατά σειρά μεταφορά του πιο διάσημου μυθιστορήματος του Φράνσις Σκοτ Φιτζέραλντ (με πιο γνωστή αυτή του 1974 με τον Ρόμπερτ Ρέντφορντ). Ποιος άλλος θα τολμούσε να ντύσει το τρέιλερ μιας ταινίας - ύμνο στη δεκαετία του 20 και την εποχή της τζαζ με μουσική των γνωστών ράπερ Kayne West και Jay Ζ; Σκηνικά απίστευτης πολυτέλειας και μουσική ετεροχρονισμένης ακουστικής ήταν και τα στοιχεία κλειδιά που μετέτρεψαν το «Μουλέν Ρουζ» σε στιλιστικό αριστούργημα. Φέτος την επίσημη έναρξη του Φεστιβάλ των Καννών (15-26/5) θα σημάνει η προβολή της ταινίας σε 3D. (16/5)

The Company You Keep του Ρόμπερτ Ρέντφορντ με τους Ρόμπερτ Ρέντφορντ, Σία Λαμπεφ, Τζούλι Κρίστι, Σούζαν Σάραντον, Στάνλεϊ Τούτσι, Νικ Νόλτε,Τέρενς Χάουαρντ, Κρις Κούπερ Ένα θρίλερ με επίκεντρο έναν πρώην ακτιβιστή της οργάνωσης Weather Underground που προπαθεί να ξεφύγει από ένα δημοσιογράφο που έχει ανακαλύψει την ταυτότητά του. Στην ταινία αποδεικνύεται, ύστερα από την σύλληψη μιας φυγόδικης της Επαναστα-

τικής Αμερικανικής Οργάνωσης της δεκαετίας του '60/'70, The Weather Underground, πως ένας επιφανής δικηγόρος της Ανατολικής ακτής των ΗΠΑ, στην πραγματικότητα ανήκε επίσης στην οργάνωση και μάλιστα είχε συμμετοχή σε μια ένοπλη ληστεία κάποιου πυρήνα της ομάδας που είχε αφήσει πίσω της έναν νεκρό. Έχουμε μια αδυναμία στον αειθαλή σκηνοθέτη και ηθοποιό και δεν μας έχει απογοητεύσει ποτέ (τουλάχιστον οικτρά). (Ιούνιος) Άνθρωπος από ατσάλι / Man Of Steel του Ζακ Σνάιντερ με τους Χένρι Καβίλ, Εϊμι Ανταμς, Ράσελ Κρόου, Κέβιν Κόστνερ, Νταϊάν Λέιν, Μάικλ Σάνον Ένα μικρό αγόρι ανακαλύπτει ότι έχει υπερφυσικές δυνάμεις και ότι δεν προέρχεται από τη Γη. Ως νεαρός, θα ξεκινήσει μια εντυπωσιακή περιπέτεια, αναζητώντας τις ρίζες του και την αποστολή του σ’ αυτό τον κόσμο, που είναι φυσικά να τον σώζει από τους κακούς. Ο περιπετειάς Ζακ Σνάιντερ είναι λάτρης των πάσης φύσεως εφέ. Ο Κρίστοφερ Νόλαν στην παραγωγή είναι μια εγγύηση. Ο πρωταγωνιστής του πάλι όχι (ούτε αυτός ούτε το «Immortals», όπου μας συστήθηκε βλεπόταν). Ο ιπτάμενος τιμωρός με το κολάν επιστρέφει λοιπόν συνοδευόμενος από άριστο καστ. Ο Ράσελ Κρόου είναι ο Τζορ Ελ ενώ ο κακός της υπόθεσης είναι ο αγαπημένος Μάικλ Σάνον. (Ιούνιος) Τζακ ο Κυνηγός Γιγάντων/ Jack the Giant Slayer του Μπράιαν Σίνγκερ με τους Γιούαν Μακγκρέγκορ, Νίκολας Χουλτ, Στάνλεϊ Τούτσι, Μπιλ Νάι, Έλινορ Τόμλινσον Το κλασικό γκορ βρετανικό παραμύθι του 18ου αιώνα, αγνώστου προέλευσης, διαδραματίζεται την εποχή του Βασιλιά Αρθούρου, γύρω από ένα αγρότη που ηγείται μιας εκστρατείας στη χώρα των Γιγάντων, για να ελευθερώσει μια πριγκίπισσα. Η μακροχρόνια ειρήνη που είχαν συνάψει άνθρωποι και γίγαντες απειλείται να τερματίσει για πάντα. Δεν ξέρω αν μπορεί να θεωρηθεί προαγωγή για τον Γιούαν ΜακΓκρέγκορ που από ιππότης Τζεντάι βρίσκεται στα κινηματογραφικά πλατό ως ιππότης σκέτος υπό τις οδηγίες του Μπράϊαν Σίνγκερ που έκανε μεν ένα εξαιρετικό ξεκίνημα με τους «Συνήθεις Ύποπτους», προχώρησε άψογα με τους “X-Men” και από κει και πέρα όλο πήγαινε να κάνει την επιτυχία αλλά κάπου έκοβε η μαγιονέζα. Μετά δε τις «Βαλκυρίες» (μα τι κατσικοπόδαρος αυτός ο κακομοίρης ο Τομ Κρουζ), αρχίσαμε να ανησυχούμε για το μέλλον της καριέρας του. (4/4)

21

Απρίλιος 2013

taste me ΛΕΞΕΙΣ: ΔΗΜΗΤΡΗΣ ΚΟΠΑΡΑΝΗΣ

Ο ΝΕΟΣ ΧΑΡΤΗΣ ΤΗΣ ΠΟΛΗΣ Τα σημεία συνάντησης των ανθρώπων όπως διαμορφώνονται σήμερα

Εκατό χρόνια μετά την απελευθέρωση της πόλης, δύο παρά κάτι Master Chef, μερικά αστέρια Michelin και άλλους τόσους Χρυσούς Σκούφους μετά, η ζωή συνεχίζεται. Οι διαδρομές των ανθρώπων στην πόλη δημιουργούν τα νέα σημεία συνάντησης ενώ οι συνήθειες διαμορφώνουν το χάρτη με τα καινούρια στέκια της πόλης. Η νέα χρονιά έχει να παρουσιάσει μερικές νέες τάσεις, πράγματα που εξελίσσονται και μερικές δυναμικές επιστροφές. Ας δούμε τα πράγματα με τη σειρά.

ζάκια στον πεζόδρομο γίνονται ανάρπαστα ενώ καθώς φεύγετε μην ξεχάσετε να πάρετε και μία μικρή σοκολάτα υγείας για το δρόμο. Λίγα βήματα πιο πέρα, στην Π.Π. Γερμανού το Cityzen έχει να επιδείξει μία επιλογή εκατό σχεδόν κρασιών που σερβίρονται και σε ποτήρι ενώ τα συνοδευτικά πιάτα έχουν στηθεί σε πρότυπα εστιατορίου αξιώσεων. Ένα πιάτο με όστρακα και ένα κρύο ποτήρι λευκό κρασί είναι ό,τι καλύτερο για τις πρώτε μέρες της άνοιξης.

Τα wine bars Τα bar κρασιού φαίνεται να είναι η πιο ισχυρή γαστρονομική τάση. Μετά τα bakeries και τα yogurt bars οι χώροι που φιλοδοξούν να συνδυάσουν το κρασί με το φαγητό, ή κάπως έτσι, είναι η νέα αγαπημένη επιχειρηματική επένδυση. Οι χώροι αυτοί υπόσχονται μία μεγάλη επιλογή ετικετών και έναν κατάλογο μαγειρεμένο με τρόπο που να συνοδεύει και να μην πνίγει τις ‘‘όποιες’’ αρετές του κρασιού. Αν ο μάγειρας ξεπεράσει τη ματαιοδοξία του και καταφέρει να υπηρετήσει αυτόν τον σκοπό, ο sommelier (όταν υπάρχει) καταφέρει να επιβάλει έναν κατάλογο με ενδιαφέρουσες προτάσεις, μπορούμε να μιλάμε για μία ωραία πρόταση. Δοκιμάστε: Η Αλέα είναι το πιο κλασσικό wine bar της πόλης. Εκτός από μία ασυναγώνιστη ποικιλία κρασιών μπορεί κανείς να δοκιμάσει και πιάτα τα οποία ετοιμάζονται εκείνη τη στιγμή ανάλογα με το κρασί που σερβίρεται. Όταν ο καιρός ζεσταίνει τα τραπε-

Τα μεζεδοπωλεία Τα μικρά αυτά λαϊκά εστιατόρια φαίνεται να εξαπλώνονται επιδημικά. Σε σημεία κεντρικά ή περιφερειακά στις συνοικίες τα οι χώροι αυτοί επιδιώκουν να σερβίρουν καθημερινό φαγητό με έντονα στοιχεία από την κουζίνα της υπαίθρου όπως αυτή αναπτύχθηκε τα περασμένα χρόνια. Απλουστευμένη ή απλοϊκή αστική μαγειρική, τοπική ή νέα ελληνική κουζίνα, στους χώρους αυτούς μπορεί να βρεθεί κανείς μπροστά σε πιάτα εξαιρετικής γεύσης αλλά και ακατανόητης σύλληψης. Το τύπου μπακάλικου από διακοσμητή εσωτερικό, το μικρό μέγεθος στις μερίδες, το τηγάνισμα ως κυρίαρχη τεχνική, οι μεγάλη επιλογή από ούζα και αποστάγματα το χύμα κρασί και τα κερασμένα γλυκά είναι τα κοινά τους χαρακτηριστικά. Πρόκειται για μία εναλλακτική πρόταση στην απόλαυση του φαγητού, είναι ιδανικό για μεγάλες παρέες και για όσους αγαπούν το τσιμπολόγημα.

Τα νέα ζαχαροπλαστεία Τα ζαχαροπλαστεία προσπαθούν να επαναπροσδιορίσουν την ταυτότητα τους. Με στήσιμο στα πρότυπα των ευρωπαϊκών μητροπόλεων και με αναφορές στα παραδοσιακά καφε-ζαχαροπλαστεία των περασμένων δεκαετιών, οι νέοι χώροι προσπαθούν να επανασυστήσουν τις ίδιες γεύσεις σε νέο περιτύλιγμα-το λες και rebranding. Αγαπημένες παραδοσιακές γεύσεις που άντεξαν στο χρόνο και ανακηρύχθηκαν σε γαστρονομικά σύμβολα της πόλης, συνυπάρχουν με τις προσπάθειες των νέων δημιουργών γεύσης. Το αποτέλεσμα είναι ένας εξαιρετικά ενδιαφέρον γευστικός χάρτης. Δοκιμάστε: Τα παραδοσιακά τσουρέκια, το παγωμένο αρμενοβίλ, τη σοκολατένια μαρκησία, τα μικρά cake στη Sugarela με την γκρίζα (!) κρέμα και τα τόσο λιμπιστερά διπλά σοκολατένια sponge cakes στην Pasta Diva στην Αγ. Θεοδώρας. Μην ξεχνάτε πως τα παγωτά της Ωραίας, βρίσκονται ακόμη στο μικρό υπόγειο μπακάλικο στη Μητροπόλεως με Λασάνη. Τα φοιτητικά μας στέκια Τα χρόνια μπορεί να περνάνε αλλά κάποια πράγματα καταφέρνουν να μένουν τουλάχιστον αγαπημένα και στην καλύτερη περίπτωση να γίνονται κλασσικά. Τα μέρη που αγαπήσαμε είκοσι χρόνια πριν, τότε που οι νύχτες ξεκινούσαν νωρίς και η περιπέτεια τελείωνε με το πρώτο φως της μέρας, κατάφεραν να αγαπηθούν από τους σημερινούς εικοσάχρο-

νους. Με ελάχιστες αλλαγές και με εντυπωσιακή δυναμική καταφέρνουν να επιβιώνουν στο πέρασμα των χρόνων. Το Berlin στη Χρ. Σμύρνης είναι ακόμη ένα από τα αγαπημένα bars στο κέντρο, το indie διάθεσης Residents ανανεώνεται με νέο αίμα, το Cafe Balkan συνεχίζει με ανανεωμένο μενού στα πρότυπα ενός μεσογειακού bistrot, το Clochard προσφέρει μία εντυπωσιακά νόστιμη αστική κουζίνα που δεν απογοητεύει ποτέ, το Μικράκι και τα Ολύμπια είναι η ιδανική λύση για όσους θέλουν να γευτούν απλό, καθημερινό φαγητό μαγειρεμένο με οικιακά standards. Οι παρέες συνεχίζουν να μαζεύονται στο Defacto στην Παύλου Μελά και το Stretto στην Καρόλου Ντηλ για ένα ποτό μετά τον κινηματογράφο ή για έναν καφέ νωρίς το πρωί ενώ εστιατόρια όπως ο Ζύθος και το Κουρδιστό Γουρούνι και η Διαγώνιος είναι σίγουρες επιλογές για το καλό γεύμα της εβδομάδας. Επίλογος: Οι νέες γειτονιές Μετά την έντονη ανάπτυξη της περιοχής της Βαλαωρίτου, ο κόσμος έδειξε μία προτίμηση στις στοές και τις ταράτσες για να επιστρέψει στον πεζόδρομο της Ζεύξιδος αλλά και να ανέβει στην περιοχή της πλατείας Αριστοτέλους. Επισκεφθείτε το νέας γενιάς καφενείο ‘‘Λουξ’’ στη Φιλίππου πάνω από τη Ρωμαϊκή Αγορά, αλλά και τα μικρά cafe στη Ζεύξιδος, την πιο μετά-hipster περιοχή της πόλης.

22

#187

Απρίλιος 2013

23

24

#187