ภูมิภาคของโลกกับพัฒนาการทางประวัติศาสตร์ ชั้นม.3

ภูมิภาคของโลก กับ

พัฒนาการ ทางประวัติศาสตร์

สารบัญ

เรื่อง ภูมิภาคของโลก กับพัฒนาการทาง ประวัติศาสตร์

1 2 3 4 5

ทวีปยุโรป ทวีปอเมริกาเหนือ ทวีปอเมริกาใต้ ทวีปแอฟริกา ทวีปออสเตรเลีย และโอเชียเนีย

ทวีปยุโรป (Europe)

ทวีปยุโรปตั้งอยู่ในซีกโลกเหนือประกอบด้วยที่ราบ ลุ่ม ที่ราบสูง เทือกเขา และมีคาบสมุทรจำ�นวนมาก จึงได้ชื่อว่าเป็นดินแดนแห่งคาบสมุทร ทวีปยุโรปมีขนาดเล็กเป็นอันดับ 2 ของโลกรอง จากทวีปออสเตรเลียและโอเชียเนียมีพื้นที่ทั้งหมด ประมาณ 30 ล้านตารางกิโลเมตร ทวีปยุโรป เป็นทวีปที่อยู่บนผืนแผ่นดินเดียวกับทวีปเอเชีย ทวีปยุโรปเป็นดินแดนที่มีมนุษย์เข้าไปตั้งถิ่นฐานเมื่อ ประมาณ 10,000 ปีมาแล้ว ซึ่งมีชีวิตความเป็นอยู่ ที่ล้าหลังมาก ต่อมาจึงได้พัฒนาขึ้น จนกระทั่งสมัย กรี ก และโรมั น ได้ ส รรค์ ส ร้ า งวั ฒ นธรรมทางด้ า น ปรัชญา วรรณกรรม ศิลปกรรม และการปกครอง เป็นของตนเอง

2

ภูมิภาคของโลกกับพัฒนาการทางประวัติศาสตร์

การเมืองการปกครอง

2

ระบอบ 1.ระบอบประชาธิปไตย

พัฒนาการด้านการเมืองการ ปกครองของยุโรปในปัจจุบนั แย่งออก เป็น 2 ระบอบ คือ เกิดขึน้ ตัง้ แต่สมัย กรีกโบราณเน้นความเป็นปัจเจกบุคคล นิยมและเสรีภาพ มีหลักการสำ�คัญ คือ สิทธิ เสรีภาพของประชาชน

ภูมิภาคของโลกกับพัฒนาการทางประวัติศาสตร์

3

2.ระบอบเผด็จการคอมมิวนิสต์

ใช้เป็นครั้งแรกในสหภาพ โซเวียต หลังจากการปฏิวตั ริ สั เซีย เป็นระบอบการปกครองที่ม่งุ เน้น การสร้างสังคมทีป่ ราศจากชนชัน้ และให้มคี วามเสมอภาคกัน

สังคมและวัฒนธรรม

3

สมัยกับการกำ�เนิดชนชั้น

• สมัยกลางตอนต้น สังคมยุโรปประกอบด้วย ชนชัน้ กษัตริย-์ ขุนนาง นักบวช และ ชาวนา-ชาวไร่

• คริสต์ศตวรรษที่ 11 เกิดชนชั้น กระฎุมพีหรือชนชั้นกลาง ซึ่งมีบทบาท สำ�คัญในการสร้างสรรค์สังคมยุโรปให้ มีความก้าวหน้าและทันสมัย การขยาย ตัวของเมืองในยุคปฏิวัติอุตสาหกรรม

• ขยายตัวอย่างเด่นชัดในกลางคริสต์ศตวรรษที่ 19 มาจนกระทัง่ ถึงปัจจุบนั ซึง่ พบว่าประชากรยุโรปในปัจจุบนั อาศัยอยูใ่ นเขตเมืองเป็นส่วนใหญ่ 4

ภูมิภาคของโลกกับพัฒนาการทางประวัติศาสตร์

การสร้างสรรค์ทางศิลปวัฒน • สมัยกลาง ศิลปะแบบกอธิกได้รับความนิยมในยุโรป

• ยุคฟื้นฟูศิลปะวิทยาการ เกิ ด รู ป แบบศิ ล ปะที่ เ น้ น ความงามของ ธรรมชาติและกายวิภาคของมนุษย์

• ต้นคริสต์ศตวรรษที่ 18 เกิดงานศิลปะแบบบาโรก หรือศิลปะโรโก โก

ภูมิภาคของโลกกับพัฒนาการทางประวัติศาสตร์

5

นธรรม • กลางคริสต์ศตวรรษที่ 19 เกิ ด ศิ ล ปะแบบเรี ย ลลิ ส ต์ ห รื อ สัจนิยมและศิลปะอิมเพรสชันนิสต์

• หลังสงครามโลกครั้งที่ 1 และ 2 ศิลปะของยุโรปเน้นพัฒนา ในด้านเทคนิคและการแสดงออก โดยนิยมสร้างสรรค์งานศิลปะที่ สอดคล้องกับความต้องการของ สังคม

6

ภูมิภาคของโลกกับพัฒนาการทางประวัติศาสตร์

การพัฒนาการ ด้านเศรษฐกิจ

• สมัยโบราณ เศรษฐกิจของยุโรปขึ้นอยู่กับการเกษตรตาม บริเวณลุ่มแม่น้ำ� และการค้าขายผลผลิตเกษตรและงานหัตถกรรม มีการสร้างเมืองท่าการค้าเพื่อใช้ขนส่งสินค้า ภูมิภาคของโลกกับพัฒนาการทางประวัติศาสตร์

7

• สมัยกลาง เศรษฐกิจในช่วงคริสต์ศตวรรษที่ 5–11 เป็นระบบเศรษฐกิจแบบแมนเนอร์ (Nanorial System) ซึ่งเน้นการผลิตเพื่อเลี้ยงตนเองเป็นหลัก

• สมัยใหม่ ระบบเศรษฐกิจแบบพาณิชยนิยม ทุนนิยม และสังคมนิยม

8

ภูมิภาคของโลกกับพัฒนาการทางประวัติศาสตร์

ทวีปอเมริกาเหนือ (Noth America)

ทวีปอเมริกาเหนือมีขนาดใหญ่เป็นอันดับ 3 ของ โลกรองจากทวีปเอเชียและแอฟริกา ภูมิภาคแบ่ง ตามสภาพสังคมวัฒนธรรมเป็น 2 ส่วน ได้แก่ แองโกลอเมริกา และลาตินอเมริกา ทวีปอเมริกาเหนือมีเขตภูมิอากาศที่หลากหลายมี ป่าไม้ซง่ึ มีทง้ั ป่าไม้ผลัดใบ ป่าสนสมบูรณ์ และมีแร่ ธาตุนานาชนิด คริสโตเฟอร์ โคลัมบัส (Christopher Columbus) ได้เดินทางมาพบเกาะบริเวณหมู่เกาะ เวสต์อินดีส (West Indies) ใน ค.ศ. 1492 และเข้ า ใจว่ า ดิ น แดนนี้ เ ป็ น ส่ ว นหนึ่ ง ของทวี ป เอเชีย ต่อมาใน ค.ศ. 1499 อเมริโก เวสปุช ชี (Amerigo Vespucci) ชาวอิตาลีได้เดินทาง สำ�รวจดินแดนที่โคลัม บัสเคยสำ�รวจมาแล้ว จึง ทราบว่าดินแดนที่พบนั้นเป็นทวีปใหม่ไม่ใช่ส่วน หนึ่ ง ของทวี ป เอเชี ย และเพื่ อ เป็ น การให้ เ กี ย รติ แก่อเมริโก เวสปุชชี ชาวยุโรปจึงตั้งชื่อทวีป ใหม่นี้ว่า อเมริกา (America) 10

ภูมิภาคของโลกกับพัฒนาการทางประวัติศาสตร์

การเมืองการปกครอง สหรัฐอเมริกา

• เกิดสงครามการปฏิวัติของชาวอเมริกันจนประกาศ เอกราชจากอังกฤษได้สำ�เร็จและใช้รูปแบบการปกครอง แบบสหพันธรัฐสาธารณรัฐ • หลังสิ้นสุดสงครามกลางเมืองใน สหรัฐอเมริกาแบ่ง แยกอำ�นาจการปกครองโดยมีหลักการสำ�คัญของการ ปกครองคือ ประชาชนเป็นแหล่งที่มาของอำ�นาจสูงสุด • สหรัฐอเมริกาดำ�เนินนโยบายอยู่อย่างโดดเดี่ยวและ ประกาศหลักการมอนโร

ภูมิภาคของโลกกับพัฒนาการทางประวัติศาสตร์

11

เม็กซิโก

แคนาดา

• เดิมเป็นอาณานิคมของสเปนและได้กอ่ การปฏิวตั ปิ ระกาศอิสรภาพสำ�เร็จ ใน ค.ศ. 1810 จนกระทัง่ ถึง ค.ศ. 1917 ได้ปฏิวตั เิ ปลีย่ นแปลงการปกครอง เป็นระบอบประชาธิปไตย โดยมีรฐั ธรรมนูญเป็นกฎหมายหลักของประเทศ มาจนถึงปัจจุบนั

• เดิมเป็นอาณานิคมของฝรั่งเศสและอังกฤษ ต่อมาได้เกิดการเรียกร้อง ให้ปฏิรูปการเมือง ทำ�ให้อังกฤษยอมเปลี่ยนแปลงรูปแบบการปกครองเป็น สหพันธรัฐใน ค.ศ. 1867 โดยมีนายกรัฐมนตรีและรัฐสภาเป็นผู้มีอำ�นาจ บริหารประเทศที่แท้จริง

•

สังคมและวัฒนธรรม

•

สหรัฐอเมริกาและแคนาดา เป็นสังคมกลุม่ แองโกลอเมริกามีลกั ษณะเ ป็นสังคมเมืองและสังคม อุตสาหกรรม มีมาตรฐานการครองชีพสูงและเจริญก้าวหน้าทาง วิทยาการ มีวฒ ั นธรรมของชนกลุม่ น้อย กลายเป็นเอกลักษณ์ของ ชาติ

เม็กซิโกและอเมริกากลาง เป็นสังคมลาตินอเมริกา มีลักษณะเป็นสังคมเกษตรที่มีความ แตกต่างกันมากระหว่างเมืองกับชนบท ประชากรส่วนใหญ่ ยากจนและยังอ่านเขียนไม่ได้ มีวัฒนธรรมทางด้านดนตรีและ การเต้นรำ�เป็นอัตลักษณ์ของประเทศในแถบนี้

• พัฒนาการ ด้านเศรษฐกิจ •

เศรษฐกิจของประเทศในภูมภิ าคอเมริกากลางและหมูเ่ กาะในทะเลแคริบเบียน มีท้งั การเกษตรและอุตสาหกรรมต่อมามีการค้นพบแหล่งน้ำ�มันปิโตรเลียม ในอ่าวเม็กซิโ ในทวีปอเมริกาเหนือ ประเทศสหรัฐอเมริกาและแคนาดาเจริญ ก้าวหน้ากว่าประเทศอืน่ ทัง้ ด้านการเกษตร อุตสาหกรรม และการบริการ

14

ภูมิภาคของโลกกับพัฒนาการทางประวัติศาสตร์

ทวีปอเมริกาใต้ (South America)

เป็นดินแดนที่มีภูมิอากาศแบบเขตร้อนและ เขตอบอุ่นมีที่ราบลุ่มแม่น้ำ�แอมะซอนซึ่ง เป็นเขตป่าฝนที่กว้างใหญ่ที่สุดในโลก และ เป็นดินแดนอารยธรรมเก่าแก่ของโลก ทวี ป อเมริ ก าใต้ ทิ ศ เหนื อ ติ ด ต่ อ กั บ ทวี ป อเมริกาเหนือ ทิศใต้ติดต่อกับช่องแคบเด รก (Drake Passage)ซึ่งเป็นน่านน้ำ�ที่ คั่นทวีปอเมริกาใต้กับทวีปแอนตาร์กติกา ทิศตะวันออกจดมหาสมุทรแอตแลนติก และทิ ศ ตะวั น ตกจดคลองปานามาและ มหาสมุทรแปซิฟิก ทวีปอเมริกาใต้เป็นแหล่งอารยธรรมดั้งเดิม ของพวกอินคาซึ่งเป็นชาวอินเดียนเผ่าหนึ่ง อารยธรรมของพวกอินคา ได้แก่ การนำ� หินมาปูถนน การเลี้ยงสัตว์เพื่อนำ�ขนมา ทำ�เครื่องนุ่งห่ม อยู่อย่างอุดมสมบูรณ์ จึง เป็นแรงจูงใจให้ชาวสเปนและโปรตุเกสพากัน เดินทางเข้ามาแสวงหาโชคในทวีปนี้มากขึ้น

16

ภูมิภาคของโลกกับพัฒนาการทางประวัติศาสตร์

สังคมและวัฒนธรรม

สังคมของอเมริกาใต้เป็นการผสมผสานระหว่างกลุ่มชาติพันธุ์ต่างๆ ดังนี้ 1. ชนพื้นเมืองของทวีปอเมริกา หรือพวกอินเดียน 2. พวกที่สืบเชื้อสายมาจากชาวยุโรป 3. พวกที่สืบเชื้อสายมาจากพวกทาสที่นำ�เข้ามาจากทวีปแอฟริกา

ภูมิภาคของโลกกับพัฒนาการทางประวัติศาสตร์

17

พัฒนาการด้านเศรษฐกิจ ช่วงที่เป็นอาณานิคมของสเปนและโปรตุเกส ชาวยุโรปได้ยึดครอง ที่ดินทั้งหมดเพื่อทำ�ไร่เกษตรกรรมขนาดใหญ่ ปลูกอ้อยเพื่อผลิต น้ำ�ตาล หรือทำ�เหมืองแร่ ทำ�ให้ชนพื้นเมืองไม่มีที่ดินเป็นของตนเอง ต้องรับจ้างคนทำ�งานในไร่และในเหมืองแร่ ผลผลิตทางเกษตรและ อุตสาหกรรมส่งไปขายในตลาดยุโรปและทั่วโลก ปัจจุบันเศรษฐกิจ ในภาพรวมของอเมริกาใต้ยังคงเน้นการผลิตในภาคเกษตรกรรม เป็นหลัก ในขณะที่บางประเทศให้ความสำ�คัญกับการผลิตแร่เพื่อ ส่งออกอย่างจริงจัง 18

ภูมิภาคของโลกกับพัฒนาการทางประวัติศาสตร์

ทวีปแอฟริกา (Africa)

ทวีปแอฟริกาเป็นตลาดการค้าที่สำ�คัญอีกแห่ง หนึ่งของโลก ทวีปแอฟริกาเป็นทวีปที่มีขนาดใหญ่เป็นอันดับ ๒ ของโลกรองจากทวีปเอเชีย และมีความเกี่ยว พันกับมนุษย์มานาน เพราะจากหลักฐานทาง โบราณคดีพบว่า มนุษย์รุ่นแรกสุดถือกำ�เนิด ขึ้ น ในดิ น แดนฝั่ ง ตะวั น ออกของทวี ป แอฟริ ก า เมื่อประมาณ ๓,๕๐๐,๐๐๐ ปีมาแล้วในบริเวณที่ เป็นประเทศเคนยาแลประเทศเอธิโอเปียปัจจุบัน ทวี ป แอฟริ ก าตั้ ง อยู่ กึ่ ง กลางระหว่ า งซี ก โลก เหนือและซีกโลกใต้ พื้นที่ประมาณ 2 ใน 3 ของทวีปเป็นที่ราบสูง จึงได้ชื่อว่า ทวีปแห่ง ที่ราบสูง ดินแดนภายในประกอบด้วยทะเล ทราย ภูเขา และป่าไม้

20

ภูมิภาคของโลกกับพัฒนาการทางประวัติศาสตร์

การเมือง การปกครอง

สมัย โบราณ บริเวณที่ร าบลุ ่ มน้ ำ � มี อาณาจั กร โบราณ ที่ส ำ�คัญคือ อาณาจั กรอี ยิ ปต์ ที ่ มีฟาโรห์ (Pharaoh) ซึ ่ งเป็น กษั ต ริ ย์ ท ี ่ ท รง อำ�นาจสูงสุดปกครอง การปกครองแบ่ งออก เป็นโนมิส (Nomes)

สมัยกลาง ระหว่าง ค.ศ. 700–1300 พวกมุสลิมนำ�อารยธรรม อิสลามเข้ามาในตอนเหนือและชายฝั่งตะวันออกของทวีปแอฟริกา

ภูมิภาคของโลกกับพัฒนาการทางประวัติศาสตร์

21

สมัยทีเ่ ป็นอาณานิคมของชาติตะวันตก ในคริสต์ศตวรรษที่ 15 ประเทศ ในยุโรปแข่งขันขยายอำ�นาจเข้าไปดินแดนนอกทวีป สมัยเป็นเอกราช เมือ่ สิน้ สงครามโลกครัง้ ที่ 2 ใน ค.ศ. 1945 ประเทศ ตะวันตกอ่อนแอลงเพราะได้รบั ผลกระทบจากสงครามมาก อาณานิคม ในทวีปแอฟริกาต่างขอเป็นเอกราช ปัจจุบันรูปแบบการปกครองของประเทศต่างๆ มักยึดตามเมืองแม่เดิม แต่ยังขาดความมั่นคง ทำ�ให้เกิดปัญหาความขัดแย้ง การขับไล่รัฐบาล การคอร์รัปชั่น การลิดรอนสิทธิ และปัญหาอื่นๆ เกิดขึ้นบ่อยครั้ง

22

ภูมิภาคของโลกกับพัฒนาการทางประวัติศาสตร์

สังคม

และ วัฒนธรรม แอฟริกาเป็นทวีปที่กว้างใหญ่จึงมีความแตกต่างด้านเชื้อชาติ ภาษา และศาสนา เชือ้ ชาติ ประชากรดัง้ เดิมเป็นชาวนิกรอยด์หรือแอฟริกนั นิโกร ภาษา มีภาษาพูดมากกว่า 1,000 ภาษา ศาสนาในสมัยโบราณ มีความเชือ่ เรือ่ งวิญญาณ อำ�นาจของดวงดาว และสิง่ ศักดิส์ ทิ ธิต์ า่ ง ๆ ต่อมาในราว ค.ศ. 1517 ศาสนาอิสลามแผ่ขยายเข้ามาหลายประเทศ คริสต์ศตวรรษที่ 18–19 จักรวรรดินยิ มตะวันตกได้เข้ามายึดครองดิน แดนในทวีปแอฟริกา ได้นำ�คริสต์ศาสนามาเผยแผ่ ภูมิภาคของโลกกับพัฒนาการทางประวัติศาสตร์

23

การพัฒนาการ ด้านเศรษฐกิจ

คนส่วนใหญ่มักจะนึกถึงสภาพความอดอยากและความแร้นแค้นใน การครองชีพของชาวแอฟริกันมากกว่าที่จะนึกว่าทวีปนี้เป็นแหล่ง ผลิตเพชร (Johannesburg) ได้ชื่อว่าเป็น นครแห่งทองคำ� และ เมืองคิมเบอร์ลีย์ (Kimberley) ได้ชื่อว่า นครแห่งเพชร ส่วน ประเทศกานาเมื่อครั้งเป็นอาณานิคมของอังกฤษก็ได้ชื่อว่า ชายฝั่ง ทองคำ�หรือโกลด์โคสต์ (Gold Coast) ทั้งนี้เพราะเขตความเจริญ ทางเศรษฐกิจของทวีปปรากฏเป็นเพียงจุดเล็กๆ บนแผนที่เท่านั้น ประชากรร้อยละ ๗๐ ยังคงอาศัยอยู่ในหมู่บ้านหรือเมืองขนาดเล็ก หรือกล่าวอีกนัยหนึ่ง ชาวแอฟริกันยังคงเป็นชาวชนบท ซึ่งส่วน ใหญ่ดำ�รงชีพด้วยการเพาะปลูก

24

ภูมิภาคของโลกกับพัฒนาการทางประวัติศาสตร์

ทวีปออสเตรเลีย และโอเชียเนีย (Australia and Oceania)

ทวีปออสเตรเลียมีลกั ษณะภูมปิ ระเทศส่วนใหญ่เป็นทีร่ าบสูงและแห้ง แล้ง ประชากรส่วนใหญ่อาศัยอยูบ่ ริเวณชายฝัง่ ตะวันออกเพราะมีแม่นา้ํ สำ�คัญหลายสายไหลผ่าน

26

ภูมิภาคของโลกกับพัฒนาการทางประวัติศาสตร์

การเมืองสังคม การปกครอง

ออสเตรเลียมีการจัดระบบการบริหารและพัฒนาระบบการเมืองมาตั้งแต่ คริสต์ศตวรรษที่ 19 มีสภาและให้สทิ ธิก์ ารเลือกตัง้ แก่ประชาชนและเป็นชาติ แรกทีใ่ ช้วธิ กี ารลงคะแนนเสียง โดยใช้วธิ ลี บั ในการเลือกตัง้ ทัว่ ไป

การพัฒนา การด้านเศรษฐกิจ ทำ � อุ ต สาหกรรมขนแกะและทอผ้ า มี ค วาม ก้าวหน้าทางการเกษตรโดยการนำ� พืชผักผลไม้ ต่างๆมาปรับปรุงพันธุ์ และปลูกโดยใช้เทคโนโลย ทันสมัย จนเป็นประเทศผู้นำ�การส่งออกพืชพันธุ์ ผลไม้ต่างๆ

ภูมิภาคของโลกกับพัฒนาการทางประวัติศาสตร์

27

สังคมและศิลปวัฒนธรรม มีลักษณะแบบตะวันตก เน้นความเสมอภาค ไม่มีชนชั้น มีความเป็น สังคมนานาชาติ และความหลากหลายทางวัฒนธรรม มีการส่งเสริม วิถีชีวิตและศิลปะของชนพื้นเมือง เพื่อเป็นการสร้างความสมานฉันท์ใน สังคม การศึกษาพัฒนาการในภูมิภาคต่างๆ ของโลก จะทำ�ให้นักเรียนได้เรียน รู้ความแตกต่าง ความสำ�เร็จความล้มเหลว ความได้เปรียบ เสียเปรียบ ของแต่ละดินแดน ซึ่งการมองเห็นภาพรวมในพัฒนาการของภูมิภาค ต่างๆ จะช่วยให้นักเรียนเข้าใจในเหตุการณ์ปัจจุบันมากขึ้น

28

ภูมิภาคของโลกกับพัฒนาการทางประวัติศาสตร์

นางสาวจริยา จินดา นิสิตชั้นปีที่ 5 สาขาสังคมศึกษา คณะศึกษาศาสตร์ มหาวิทยาลัยทักษิณ