1-2701121101-424%2001%20442%20stadsverswatervijver%20120118

STA D SVE R S WAT E RV IJ V E R Type

Overig

Adres Vijverstraat, Leeuwarden Architect huis

n.v.t.

Architect park

L.P. Roodbaard

Jaar

1826

Opdrachtgever

Stadsbestuur Leeuwarden (Burgemeester T. Feenstra, 1826)

Uitvoering Huidige eigenaar

gemeente Leeuwarden

Reconstructie

-

Tekening

Schetsontwerp, HCL D72

Archief

HCL; 9 gemeentebestuur Leeuwarden

Literatuur

- Boschma, C.,, e.a., Lucas Pieters Roodbaard, architect van buitengoederen, 1979

Topografische Militaire Kaart 1855

Atlas Eekhoff 1849 - 1859

hoofdstad van Friesland, 1846 - Mulder-Radetzky, R.L.P., L.P. Roodbaard (1782-1851). Een tuinarchitect

Topografische Militaire Kaart 1830 - 1850

- Eekhoff, W., Geschiedkundige beschrijving van Leeuwarden, de

Kadastraal minuutplan 1811 - 1832

met schildersogen, 1999 - Mulder-Radetzky, R.L.P., L.P. Roodbaard. Tuinen van de Friese adel,

1992 Lijst van Afbeeldingen -

Historie In 1825 kocht de raad van Leeuwarden een stuk grond buiten de stad aan. Op deze grond moest een verswatervijver worden aangelegd, die de inwoners van Leeuwarden – zeker in tijden van droogte – zou voorzien van drinkwater. Het stadsbestuur gaf Roodbaard hiertoe de opdracht.

Roodbaard had enkele jaren hiervoor de Prinsentuin aangelegd, en dus was geen onbekende.

Roodbaard ontwierp op de aangekochte grond “een groote en 3 ellen diepe kom van bevalligen vorm (…), hetwelk van alle gemeenschap met het buitenwater was afgesloten”, aldus Eekhoff in 1846.

Schetsontwerp De tekening van de stadsverswatervijver kan getypeerd worden als schetsontwerp. Op de tekening staat beschreven dat het gaat om een “tekening van de stadverswatervijver zoals die in 1826 is aangelegd. Hierbij een project van het kruidmagazijn op het linker hoogste punt.” Deze beschrijving duidt erop dat de tekening na de aanleg is vervaardigd. De vraag is dan wat voor functie de tekening had. Van Roodbaard is bekend dat hij een aantal presentatietekeningen na de aanleg vervaardigde (bijvoorbeeld de tekening van Roptastate). Deze tekeningen zijn tot in detail uitgewerkt en dienen en duidelijk decoratief en representatief doel. Dit kan niet gezegd worden van de schets van de stadsverswatervijver.

Binnen deze schets domineert de grillig vormgegeven vijverpartij. Deze is in een snelle lijn getekend, zonder verdere detaillering. Op drie plaatsen zijn – eveneens met vaart – groepjes solitaire bomen getekend. Het kruidmagazijn is in de linkerbovenhoek afgebeeld en wordt afgeschermd door bomen.

Interpretatie schetsontwerp De tekening is zeer vlak en zonder verfijning opgebouwd. Roodbaard heeft op een onbebouwd stuk grond een nieuw utilitair ontwerp gemaakt. Roodbaard combineerde binnen dit ontwerp de gebruiksfunctie met een aangename verschijningsvorm. Dit wordt bevestigd in de beschrijving van het ontwerp uit de eerste helft van de negentiende eeuw. In de Geschiedkundige beschrijving van Leeuwarden, beschrijft Eekhoff het gebied als volgt: “Om den afloop van het regenwater te bevorderen, waren er van de uitgegravene aarde hoogten en glooijende zijden opgeworpen, op welke, tot verfraaijing van het geheel, eenig boomgewas werd geplant”.

Deze beschrijving wijkt af van wat we op de tekening kunnen aflezen. Suggesties van reliëf zijn in de tekening nauwelijks waarneembaar. De historische afbeeldingen laten daarentegen wel duidelijk hoogteverschillen zien.

Schetsontwerp