/1-2212111112-424%2001%20440%20rinsma%20state%20111220

R I NSMA STAT E Type

Park L-XL

Adres

van Sijtzamaweg, Driesum

Architect huis

Thomas Romein (1843)

Architect park

Vermoedelijk L.P. Roodbaard

Jaar

1843

Opdrachtgever

Douwe Jan Vincent baron van Sytzama

Uitvoering

Wybren Krijns uit Joure

Betaling Huidige eigenaar

-

Reconstructie

NoordPeil, 2003

Kadastraal minuutplan 1811 - 1832

Topografische Militaire Kaart 1830 - 1850

Topografische Militaire Kaart 1854

Atlas Eekhoff 1849 - 1859

Tekening geen Literatuur

- Aa, van der, A.J., Het aardrijkskundig woordenboek der Nederlanden - Elward, R., Karstkarel, P., Stinsen en States. Adellijk wonen in Friesland,

1990

- Hoop, de, L.L., Bosker, F., Rinsma State. Van Sytzama tot Scheringa,

2008

- NoordPeil, Reconstructieplan Rinsma State te Driesum, 2003

- Wieling, R.J., Langs stinsen, states en andere voorname huizen in

Friesland, 1979

Lijst van Afbeeldingen

- Tresoar: G111, 1915

- Tresoar: 107727, 1930

- Tresoar: 107726, 1e helft 20e eeuw

- Tresoar: 25398, 1899

- Tresoar: 17114, 1970 (fotograaf F. Stienstra)

- Tresoar: 25396, 1899

- Hoop, de, L.L., Bosker, F., Rinsma State. Van Sytzama tot Scheringa,

2008, p 93

- Google Streetview

Historie De Rinsma State kent een lange geschiedenis. De vroege geschiedenis loopt parallel aan de ontwikkeling van dit noord Friese gebied. Rond de tweede helft van de achttiende eeuw komt de state in het bezit van de familie Van Sytzama. Tot 1886 blijft de Rinsma state in handen van deze familie. In deze tijd wijzigde het huis en de tuin enkele malen naar de heersende smaakopvattingen.

Uit een verkoopakte aan het begin van de achttiende eeuw komt het beeld van een formele tuinaanleg naar voren. Het geheel is door singels omgeven en wordt ingesloten door heggen, waartussen perken ontstonden. Het kadastraal minuutplan 1811-1832 toont eveneens een geometrische indeling. Zij lieten het geheel aan de tijd en hun eigen wensen aanpassen. De tuin werd heringericht tot de landschappelijke stijl. Helaas is niet bekend wie de opdracht heeft gekregen, ook de ontwerptekening is niet bewaard gebleven. Het is echter goed mogelijk dat Roodbaard de aanleg heeft ontworpen.

Roodbaard was op dat moment een gevestigde naam. Hij had in opdracht van zowel stadsbesturen als van de adel en notabelen al veel tuinen en parken aangelegd. Ook als we naar de kenmerken kijken, kunnen we invloeden van Roodbaard vermoeden.

Interpretatie van het ontwerp De negentiende-eeuwse aanleg is zowel een heringerichting als een vergroting van de bestaande aanleg. Aan westelijke zijde is het perceel met een smalle strook uitgebreid. Daarnaast is het driehoekige perceel aan de voorzijde van het huis – dat dienst deed als weiland – ook bij het park betrokken.

Het geometrische grachtenstelsel uit de formele aanleg is vergraven. Hiervoor in de plaats zijn in de voor en achtertuin slingerende de waterpartijen ontstaan. Een smalle waterstroom begeleidt bovendien nog het verloop van het perceel. De waterpartijen tonen de voor Roodbaard kenmerkende kronkelende vormentaal.

De voor- en achtertuin worden met elkaar verbonden middels het verloop van paden. In het oorspronkelijke perceel is vanuit het huis nog een middenas te trekken die dit perceel in tweeën opdeelt. Tussen deze delen is sprake van een verschil in karakter. In het oostelijk deel is sprake van een redelijk kleinschalig karakter. Bovendien liggen hier veel perken, rondom slingerende paden en de twee vijverpartijen. Het westelijk deel heeft daarentegen een meer grootschalig karakter. Dit is het resultaat van de langgerekte kronkelende paden. In de nieuw aangelegde westelijke strook is dit langgerekte lineaire karakter nog sterker aanwezig, Beplanting Uit een advertentie van Rinsma State in de Leeuwarder Courant (15-12-1899) kunnen we informatie over beplanting halen. In deze advertentie voor de verkoop van op stam staand houtgewas op het landgoed Rinsma-State worden de volgende bomen genoemd: eiken, iepen, beuken, essen, populieren, acacia’s, linden, dennen, notenbomen, berken, een gouden regen, kastanjebomen, esdoorns, elzen, “en verder hakhout”. Deze genoemde bomen komen overeen met de door Roodbaard veel gebruikte bomen.

In de landschappelijke herinrichting is de uit de formele laag overgebleven groenstructuur gedeeltelijk gebruikt. Dit zien we met name terugkomen in de laanstructuur. In de herinrichting is langs de flanken dichte bebossing aangelegd. Op strategische plekken zijn solitaire bomen geplant.

Deze zien we bijvoorbeeld op beginpunten van perken, of langs de vijverpartijen. Ook bomenrijen komen terug als ontwerpmiddel. Ze worden gebruikt om bochtige structuren te benadrukken.

Ontwerp Jan Vroom 1942 (niet uitgevoerd)