/1-1412111012-424%2001%20430%20nieuwe%20plantage%201112

N IE U W E AA NLE G Type

Lineair park

Adres Steenwijkerweg, Wolvega Architect huis

n.v.t.

Architect park

L.P. Roodbaard

Jaar 1837 Opdrachtgever

gemeente Weststellingwerf (grietman Nicolaas van Heloma

1821 - 1850) Uitvoering

hoofdzakelijk W. Krijns te Joure (Fl. 424,20)

Betaling

een voorschot van Fl. 28,-, in 1837

Fl. 151,50 voor de invensie aan de aanleg en de uitvoering van het

werk, 1839 betaald door de grietenij Stellingwerf Westeinde

Kadastraal minuutplan 1811 - 1832

Topografische Militaire Kaart 1830 - 1850

Topografische Militaire Kaart 1850 - 1864

Atlas Eekhoff 1849 - 1859

(bron: R.M.R.) Huidige eigenaar

gemeente Weststellingwerf

Reconstructie

Bureau Hollema (1993)

Tekening geen Archief gemeentearchief Weststellingwerf Literatuur

- Aa, van der, A.J., Het aardrijkskundig woordenboek der Nederlanden - Boschma, C., e.a., Lucas Pieters Roodbaard, architect van buitengoederen, 1979

- Krol, J., Tweede jeugd voor ‘De nieuwe Aanleg’, 1994

- Mulder-Radetzky, R.L.D., L.P. Roodbaard (1782-1851). Een tuinarchitect

met schildersogen, 1999

Lijst van Afbeeldingen

- Tresoar: AP172, 1906

- Tresoar: AP171, 1925

- Tresoar: AP169, 1939

- Tresoar: AP170, 1923

- Tresoar: 23546, 1e helft 20e eeuw

- Tresoar: 22949, 1e helft 20e eeuw

- Tresoar: 23522, 1943

- Lucas Pieters Roodbaard, architect van buitengoederen, 1979, p

- Google Streetview Historie De grietenij Weststellingwerf had rond 1830 Roodbaard al eens een opdracht gegeven tot het ontwerpen van een landschappelijke aanleg bij het nieuw te bouwen grietenijhuis. Wegens onbekende redenen is dit niet uitgevoerd. Een aantal jaar later kwam men opnieuw met een opdracht voor een landschappelijke aanleg bij Roodbaard. Dit ontwerp is in 1839 wel uitgevoerd.

Nog altijd bestond er grote armoede onder de inwoners van Weststellingwerf. Er werden diverse ideeën ontwikkeld om een vorm van ondersteuning te creëren voor de personen die het nodig hadden. Het grietenijbestuur was van mening dat de steunontvangende personen hiervoor wel moesten werken. Men creëerde speciale (werkverlenings)projecten. In dit kader werd Roodbaard gevraagd een ontwerp te maken voor het Galgeveld, een in het zuiden van het dorp gelegen stuk woeste grond. Hiermee zorgde de grietenij niet alleen voor werk, maar liet ze ook een openbaar wandelpark aanleggen. Het park werd uiteindelijk in 1839 aangelegd.

Interpretatie van het ontwerp Helaas is er geen tekening van het ontwerp bewaard gebleven. Vanwege de uitgebreide betalingslijsten weten we echter zeker dat het om een ontwerp van Roodbaard gaat.

De Nieuwe Aanleg werd ontworpen binnen een smal en langgerekt perceel. Een belangrijke plek binnen het park wordt ingenomen door de kronkelende langwerpige vijverpartij. Aan de basis van deze waterpartij stond een oude zandgat, die vergraven werd. De waterpartij werd ontworpen met de voor Roodbaard kenmerkende glooiende oeverwallen. Rondom de vijver slingert een stelsel van langgerekte paden.

Op verschillende punten heeft Roodbaard zichtlijnen over de vijver ontworpen. Aan de achterzijde werd een heuvel opgeworpen, waardoor de bezoeker over een groot deel van de vijver zicht had.

Het park met de dominantie rol voor de vijver doet daarmee sterk denken aan andere lineaire parken uit Roodbaards oeuvre, zoals Ropta State en Lyndenstein.

Bouwwerken Zoals de historische foto’s illustreren werd over de waterpartij een brug geplaats. Deze houten brug, met gekruiste leuningen doet sterk denken aan voorbeelden uit Het Magazijn der Tuinsieraden van Gijsbert van Laar.

De brug werd op ongeveer een derde van de vijver geplaatst. Vanaf deze plek kon de bezoeker het park aan beide zijden overzien. De brug heeft - net als de brug bij Ropta State - een licht hoogteverschil.

Beplanting De beplanting vervulde binnen de aanleg een belangrijke ontwerpfunctie. De perceelsgrenzen werden allen voorzien van bebossing. Hierdoor werd een binnenwereld gecreĂŤerd. Middels zichtlijnen op enkele cruciale plaatsen werd tegelijkertijd ook de omliggende omgeving in het plan betrokken. De dichte omranding zorgde behalve voor een eigen wereld ook voor bescherming tegen wind van buitenaf.

Het gebied direct om de vijver werd grotendeels open gehouden, met op enkele plekken solitaire bomen of bomengroepjes. Hier stonden diverse soorten eiken, esdoorns en ook treurwilgen. Langs de paden werden hoofdzakelijk eiken geplant. Geplaatst in een rij geeft dit een nadruk aan het verloop van de paden.