INTERVIEW TESS VAN DER ZWET FOTOGRAFIE MARC BRESTER
Vorig jaar spraken we Ilja Leonard Pfeijffer al over het boek dat toen nog moest verschijnen, maar waarvan de verwachtingen torenhoog waren: Grand Hotel Europa. Elf maanden na publicatie staat het boek onwrikbaar in de nok van de verkooplijsten. Tijd voor een uitgebreid gesprek dwars over het continent heen, tussen Den Haag en Genua.
I
In Grand Hotel Europa ontmaskert Ilja Leonard Pfeijffer het toerisme als economische oplossing, wordt de toekomst en identiteit van ons continent tegen het licht gehouden en sijpelen ook thema’s als authenticiteit, migratie en klimaatverandering door. “De roman van het jaar”, kopte het NRC en Trouw vond het “een echt meesterwerk, briljant en rijk”. Nog steeds gaan de boeken in onverminderd tempo over de toonbank. Tijd voor reflectie. Over het boek, de personages, de toekomst van het Avondland en over jouw rol, lieve lezer, als toerist. Vorig jaar rond deze tijd spraken we elkaar en moest Grand Hotel Europa nog uitkomen. Nu ligt het boek al een tijdje in de winkels en staat het nog steeds bovenaan alle bestsellerlijsten. Had je dit succes verwacht? ‘Eigenlijk niet, in
EUROPA
ieder geval niet in deze omvang. Natuurlijk had ik gehoopt dat het aan zou slaan: het is voor mij persoonlijk een belangrijk boek, dus ik hoopte dat de lezers dat zouden herkennen. Dat het nu nog steeds in de top 10 van het CPNB zou staan, dat had ik niet durven dromen.’ Kun je verklaren waarom het de lezers zo aanspreekt? ‘Om te beginnen heb ik er mijn best op
gedaan en vind ik het gewoon een goed boek. In Brieven uit Genua nam ik de provocerende stelling in dat het succes van het boek volledig afhangt van het decor. Dát is namelijk wat je je herinnert van een boek: de setting. Ik denk dat dit ook voor Grand Hotel Europa geldt. Ook de maatschappelijke urgentie van het boek draagt bij aan het succes. De toekomst van Europa en het alsmaar groeiende toerisme zijn thema’s die veel mensen bezighouden en waar men zich in kan herkennen. Het hotel is een metafoor voor de richting die Europa inslaat. Als Europa zijn toeristische lotsbestemming blijft volgen, wordt het hele continent een hotel. In een boek dat gaat over oude Europese tradities, wilde ik ook op een literaire manier aanhaken. Het Grand Hotel is een voor de hand liggende echo van De toverberg van Thomas Mann.’ Wie of wat belichamen de vaste bewoners van Grand Hotel Europa? ‘Je zou kunnen zeggen dat ze
symbool staan voor ouderwetse opvattingen, maar uiteindelijk zijn het echte personen geworden die de door mij aan hen toebedeelde symboolfunctie totaal in eigen hand hebben genomen.’
Bedoel je daarmee te zeggen dat ze een eigen leven zijn gaan leiden? ‘Neem nu majordomus
Montebello. Ik had allang bedacht dat ik iemand als hij nodig zou hebben, ik moest alleen nog een naam voor hem verzinnen. Toen ik op een dag in
Present van Paagman 13