Қаздауысты Қазыбек: Сөздің атасы – бірлік, анасы – шындық
Газет 2007 жылы Қазақстан Журналистика Академиясының «Алтын жұлдыз» сыйлығымен марапатталды.
1931 жылдың 4 қазанынан бастап шығады
www.ortalyq.kz
♦ Қарағанды облыстық қоғамдық-саяси газеті
Кеше облыс әкімінің орынбасары Жандос ӘБІШЕВТІҢ төрағалығымен Қазыбек бидің 350 жылдығын мерекелеуге қатысты ұйымдастыру комитетінің екінші отырысы өтті.
Рауан ҚАБИДОЛДИН, жіберілген тарихшыларымыздың «Орталық Қазақстан» жемісін жария ететін Қазыбек Мемлекет басшысының «Болашаққа бағдар: рухани жаңғыру» бағдарламасындағы «Туған жер» жобасы аясында аймағымызда қолға алынған ауқымды шаралардың бірі осы – Қазыбек бидің 350 жылдығының мерекеленуі болмақ. Республика деңгейінде ұйымдастырылып жатқан бірегей бастама Қарқаралыдан бастау алып, еліміздің бірнеше облысында жалғасын табатын болады. Сонымен, аймақ басшысы ның орынбасары мерекенің іс-
шаралар дайындығына жауапты басқарма басшылары мен Қарқаралы ауданының әкімі орынбасарының баяндамаларына құлақ түрді. Расы керек, мерекелеудің тұжырымдасын тыңдай отырып, өңірімізде бұрын-соңды мұндай ауқымды шара қолға алынбаған екен деп ой түйдік. Мәселен, өткізілуі жоспарда тұрған халықаралық ақындар айтысы мен «Қаздауысты Қазыбек би жолымен: Бабаларға тағзым!» халықаралық автокеруенінің өзі неге тұрады. Бұдан бөлек, «Қазақфильм» киностудиясы қолға алған Қазыбек бидің өмір-тарихынан сыр шертетін деректі фильм түсіру жұмысы тағы бар. Бұл аз десеңіз, еліміздің түпкір-түпкірінен мәлімет жинауға
би һақында альбом жасау мәселесі де қолға алынуда. Тіпті, қара қылды қақ жарған бірегей тұлға турасында 2 томдық кітап шығару, «Даналар сөзі – ақылдың көзі» атты республикалық шешендік өнер байқауын өткізу де жолға қойылған. Бұл ретте, ұлттық спорт ойындары да ұйымдастыру комитетінің назарынан тыс қалмады. «Аламан бәйге», «Құнан жарыс» ұйымдас тырылып, боз кілемнің үстінде балуандарды белдеспек. Биылғы 18 тамызда Егінді бұлақ ауылында бастау алатын баба тойына Қарқаралы ауданы-
ның әкімдігі де әзірленуде. Аудан әкімінің орынбасары Сайлау Әлиұлының айтуынша, барлық жұмыс – жоспарға сай. Дегенмен, ұйымдастыру ба рысындағы түйткілді мәселе нің бірі – ауқымды шараның ақпараттануы болып тұр. Мереке – республикалық деңгейде ұйымдастырылғанымен, ақ параттануы аймақ аумағынан аспай келеді. Бұл туралы облыс әкімінің орынбасары да айтып өтті. Бұған жауапты басқарма басшылығына қатаң ескерту жа сап, көшелердегі билбордтардың ілінуіне, республикалық, аймақтық БАҚ-тың мазмұнды ақпарат таратуына үлкен назар аудару қажеттігін жеткізді.
♦ СЕНБІ, 1 ШІЛДЕ, 2017 жыл №72 (22 379) ♦
Газет 1981 жылы Еңбек Қызыл Ту орденімен наградталған.
Төрехан МАЙБАС, «Орталық Қазақстан» Қоғамның ардагерлерге деген мүдделігі қай заманнан болсын маңыздылығын жоймай келеді. Ұрпақтардың ешқандай тосын уақиғаларсыз ауысуы осы алтын көпір – ардагерлерімізге байланысты. Ардагерлер ұлттық қорымыздың мәйегі болып табылады. Ардагерлер ертеңіміздің Темірқазығы... Кешегі Кеңес Одағы да өзінің шекті кезеңіне жетіп қалғанды. Сексен алтының желтоқсанында қазақ жерінде бұрынды-соңды болып көрмеген жастардың қуатты толқыны соғып өтті. Сол-ақ екен бүкіл Одақта еркіндік қозғалыстары басталды. Басшылық қатты ойлансын. Ортақ байланысты үзіп алмас үшін әлімсақтан келе жатқан ұйымдастырушы, біріктіруші күш – ардагерлер қозғалысын қайтып қолға алды. Біздегі ардагерлер қозғалысы осыдан тура отыз жыл бұрын бас талған. Ардагерлердің алғашқы құрылтай жиынына біздің өңірден жиырма бес делегат қатысқан екен. Олардың арасында Мүташ Сүлейменов, Смағұл Тоқымтаев, Иван Карабанов, Қали Аманбаев сынды ағаларымыз болды. Бұлардың барлығы да өмір көрген, кешегі қан майданды бастан өткерген аға ұрпақ өкілдері еді. Олар соңдарынан мыңды ерте алатын тұлғалар-ды. Сондықтан да, олар облысымыздағы ардагерлер қозғалысының негізін құрады. Қали Әлібекұлы осы ұйымды 14 жыл бойы басқарды. Бұл ардагерлер ұйымының аяғынан қаз тұрып, қалыптасу кезеңдері еді. Бүгінде облыстық ардагер ұйымы ең көп мүшелі қоғамдық ұйымдардың бірегейі. Бүгінгі ардагерлер кездесуіне кешегі жауынгерлер Қапас Түсіпов, Шермұхамбет Байбосынов сынды аға ұрпақтың қатысуы көп жайтты аңғартса керек. Облыстық ардагерлер қозғалысы жылдан жылға сап түзеп, ұйымдық тұрғыда даму, жасамыс адамдар ахуалын зерделеп, олардың адамгершілік-материалдық, тұрғын үй-тұрмыстық жағдайларын жақсарту, нақты көмек көрсету ісін нығайту мәселелерінде биліктің барлық тармақтарымен тығыз қарым-қатынас орнатуға қол жеткізіп отыр.
Жиын жергілікті ақын Тұрсынхан Бердалинаның арнауымен ашылды. Оны еңбек ардагері Төлжұма Арыстанбаев орындады. Салтанатты жиынға қатысушыларды облыс әкімінің орынбасары Жандос Әбішев құттықтап, облыс әкімінің Құрмет грамотасын тапсырды. Олардың арасында нұралық апамыз Әдиша Есмағанбетова, Приозерск қалалық ардагерлер кеңесінің бұрынғы төрағасы Ырыс Талмекеева болды. Облыс әкімінің Алғыс хатымен жаңаарқалық Қайролла Әбеуов, оскаровтық Марат Жұмабеков марапатталды. Сондай-ақ, «Ардагерлер ұйымы»
Төрехан МАЙБАС, «Орталық Қазақстан» Жақында «Нұрлы білім» қоғамдық бірлестігінің дінтанушылары мен мамандары «Қарағандыжылусбыт» мекемесінде болып, еңбек ұжымы мүшелерімен асыл дінімізді орынсыз жазғырған талдаулар бойынша, жамағат, жиһад, ақида ұғымдары туралы екі жақты ашық әңгіме өткізді.
қоғамдық бірлестігі Орталық кеңесі төрағасының бірінші орынбасары Өмірзақ Озғанбаев құттықтап, бір топ ардагерге «Құрмет белгісі» құрметті төсбелгісін тапсырды. Мұндай құрметке Октябрь аудандық ардагерлер кеңесінің төрағасы Марат Аймағанбетов, облыстық ардагерлер кеңесінің алқа мүшесі Сағадат Дүйсебек, облыстық ұйымның жауапты хатшысы Тамара Еремеева ие болды. Ағымдық жылдағы республикалық байқауда ақпараттық-насихат топтары арасында Теміртау қалалық, Нұра аудандық ұйымдары екінші және үшінші орындарды жеңіп алып, ақшалай сыйлықтарға ие болды.
Бірлестіктің Мақсұт Қожахметов бастаған мамандары ең алдымен «Игил» туралы деректі бейнефильм көрсетті. Көрермендер адасып жүрген бауырларымыздың жайымен танысып, олардың жанайқайын түсінгендей болды. Осыдан кейін әңгіме арнасы өз жүйесін тауып қоя берді. Елді діндегі, тарихтағы, тілдегі, дәстүрдегі, мемлекетіміздің қалыптасуындағы жамағаттың рөлі, еліміздегі қазіргі діни
Қуаныш АМАНҚҰЛОВ, «Орталық Қазақстан» Газеттің әр номері – бір тарих қой! «Орталықтың» өткен саны баспаға жіберіліп жатқанда Қарағандыға тағы бір сүйіншілі хабар жетті. Ақпарат және коммуникациялар министрінің кеңесшісі Қамбар АХМЕТОВ «Ақпарат саласының үздігі» төсбелгісімен марапатталды. Шын қуандық. Олжа! Себебі, Қамекең – «Орталықтың» түлегі!
Сүйіншілі хабарды жазу менің қаламыма бұйырды. Жақсы ырымға баладым! Қамбар Ахметовті Балқаш қаласынан танимын. Мектепте оқып жүр-
генде түрлі іс-шараларға қатыстық. Қамекең – қазылар алқасында, кейде хабар жазу үшін келеді. Әйтеуір, сыртынан қарап, бой түзедік. Тәубе, қалам ұстау – маңдайға жазылыпты!
Ардагерлерді құттықтаған облыстық ардагерлер кеңесінің төрағасы Оралды Төреғожин Қали Әлібекұлының есімін Құрмет кітабына енгізгені жөніндегі сертификатты марқұмның ұлы Сайран Қалиұлына тапсырды. Мұндай құрмет Фаина Махановаға, Раиса Базановаға, Ш.Байбосыновқа, Нина Вахитоваға, Петр Ищенкоға да көрсетілді. Ақпараттық топтар арасындағы облыстық байқауда Теміртау қалалық және Нұра аудандық ардагерлер кеңесі жеңімпаз деп танылды. Қалған екі жүлделі орынды Саран және Шахтинск қалалары иемденді. Республикалық қоғамдық мұра-
ахуалдың Орта Азия елдерімен салыстырғандағы жағдайы, мұсылманның зиялы және діни білім алуы және оны дамытып отыруы, жиһадтың шынайы мәні қызықтырады екен. Пікірталасқа қатысқан жамағаттың мысалды күнделікті өмірден алуы да олардың діннен тысқары тұрмағандығын көрсетті. Кездесу соңында мамандар қатысушылар сауалына жауап қайырды.
«Орталық» – облыстың түпкір-түпкіріне тарайтын қазақтілді жалғыз басылым. Қамбар Жұмағалиұлы да – осы мектептің түлегі! Басшымыз Мәкең – Мағауия Сембаевтың тәлімін алған. Еңбек жолын Балқаш қаласындағы «Балқаш өңірі» газетінен бастаған. Біз де сол ізбен келеміз. Мен үшін Қамекеңнің бір қаралық сөзі бар. Кезінде «Орталыққа» келерде қоңырау шалып, ақыл сұрағам. «Ел іші – үлкен мектеп қой! Тарт, «Орталыққа» – деді. Жаңылысқам жоқ. Қамеке, жүлде құтты болсын! Адал еңбек – абыройға жетелейді! Бұл – «Орталықтың» олжасы!
жайлар арасындағы байқауда Мартбек Мамыраев атындағы мұражай үздік шығып, оның басшысы Ю.Гурьяновқа бағалы сыйлық табыс етілді. Кештің концерттік бағдарламасы да көпшілік көңілінен шықты. Мәдениет қайраткері Орал Нүкетаев, белгілі әншілер Нәзипа Асқар, Хамит Көрікбаев, Шәрбан Шәйменова, Ырысбала Диқанбаева, Ермек Кәрібаев, Геннадий Чалов,Теміртау қаласының «Жауыртау» вокальдық тобы және басқалары өз өнерлерін ортаға салып, көпшілік құрметіне бөленді. Суретті түсірген Л.ГАЛИМОВ.
Облыс бойынша биылғы оқу жылында 7 071 түлек мектеп бітірді. Түлектер қорытынды емтиханды сәтті тапсырып, аттестат алды. 21-25 маусым аралығында Ұттық Бірыңғай тестілеуден өтті. ҰБТға қатысуға 5 137 түлек өтініш білдірсе, оның 4 855-і тестілеуге қатысты. ҰБТ қорытындысы бойынша орташа балл – 78,3. Шектік ұпай жинау деңгейінен өте алмаған бітіру шілер саны екі есе азайды (13,5%-дан – 7,3%). 281 «Алтын белгі» иегері арасынан 256 талапкер ҰБТ-ға қатысса, қалған түлектер жоғарғы оқу орындарына түсуге гранттар жеңіп алды. Түлектер арасында тестілеу бойынша ең жоғары нәтижедегі 134 балды – Жезқазған қаласындағы №3 қазақ-түрік лицейінің түлегі Думан Төлеу және Сәтбаев қаласындағы С.Сейфуллин атындағы мектептің түлегі Нұрдәулет Нұрғали, сондай-ақ, 133 балды Жамбыл атындағы орта мектептің оқушысы Амангелді Сарай, «Дарын» мектебінің түлегі Нұржан Сүлеймен, Жезқазған қалалық №1 мектептің түлегі Мәди Әмірхан иеленді. Ал, Н.Нұрмақов атындағы мектептің түлегі Исламбек Танабай – 132 балл жинады. Бұдан бөлек, облыстық мамандандырылған мектеп-интернаттарының 40 түлегі ҰБТ-ға қатыспай-ақ Назарбаев Университетіне түсті. ҰБТ өткізу кезінде түлектерді аудиториядан шығарып жіберу, тестілеу нәтижелерін жою секілді төтенше оқиғалар тіркелген жоқ. Қазақ тілінде – 2 926 түлек, орыс тілінде – 1 929 тест тапсырды. ҰБТ-дан босатылған 7 оқушы – халықаралық олимпиадалар мен ғылыми жарыстардың жеңімпазы. Атап өткен жөн, жоғары деңгейдегі тестілеу өткізуді ұйымдастыру мақсатында барлық ҰБТӨП-ке тасымалдау ұйымдастырылып, жол полициясы мен медицина қызметкерлері де жұмылдырылды. Бейіндік пәндер ұпайын бұрынғы деңгейде қалдыру бойынша Қарағанды облысының білім басқармасы ҚР БҒМ-не хат жолдады. Қазіргі уақытта мәселе шешімін күтуде. Қарағанды облысы білім басқармасының баспасөз қызметі.