chapeau sous chapeau
Nog meer groen in de Oranjewijk!
Buurtjournaal nr. 1
nr. 1
Garage Emmakade AutoCrew A Bosch Automotive Workshop Brand
Vakkundig onderhoud is voor uw auto van groot belang. Door regelmatig onderhoud heeft u langer plezier van uw auto! Of het nu gaat om een kleine/grote beurt, APK, banden of storingen, bij Garage Emmakade kunt u voor alles terecht. Van ons ervaren team kunt u kwaliteit verwachten tegen een betaalbare prijs. Ook wordt u bij ons altijd van te voren geïnformeerd over de kosten aan uw auto. Garage Emmakade - Uw Bovag autobedrijf voor: Accu’s
AIRCO Service
APK
Banden
Motor storing
Occasions
Onderhoud
Uitlaten
AutoCrew A Bosch Automotive Workshop Brand
Garage Emmakade | Emmakade 148 zz | 8933 AX Leeuwarden | 058 212 82 13 | hoeksma@garageemmakade.nl
www.garage-emmakade.nl
Van de redactie
Inhoud
W
Skûtsje-kampioenen in de Oranjewijk
at een overvloed! De lente is met praalwagens vol bloesems geland in de Oranjewijk en doet haar uiterste best om de feestelijke aanblik van onze straten, huizen en tuinen zo lang mogelijk gaande te houden.
En natuurlijk laten de wijkbewoners zich ook niet onbetuigd. Overal wordt getimmerd en geschaafd en geschilderd en gebikt en gespit en gespat en het is een komen en gaan van klusbedrijven, woningverbeteraars en specialisten in groenprojecten en daktuinen. In dit nummer doen we vanzelfsprekend uitvoerig verslag van wat iedereen al is opgevallen. Het lapje grond aan het Emmaplein, dat maandenlang woest en ledig was, is omgetoverd tot een echt Oranjehof vol wonderlijke kruiden en gewassen waar nu al voor iedereen zichtbaar de verse groentes omhoogschieten als kool. We hebben nieuwe columnisten met bijdragen over de vermaarde Jack Russell (Gerco van Beek), over voortwoekerend jargon dat als onkruid onze taal binnensluipt (Minne Velstra) en over het woongenot in de Oranjewijk, geschreven door Sybylle Kroon, die helaas ook gelijk weer afscheid neemt. Ook de verdere inhoud van dit nummer is één en al overvloed. Heerlijke recepten, achtergronden van Pasen, een duik in de geschiedenis van het oudste huis van de wijk, de Oranjehof van alle kanten belicht, en ga zo maar door! We hopen dat iedereen een paar mooie Paasdagen heeft gehad en wensen u veel plezier met de dingen die komen gaan. Hein Kraij
Gevraagd Activiteiten in het buurthuis Een bekende Oranjewijker (BO'er)… Graffiti-aanslag Oranjewijkpromotie beleeft moeizame start Moestuin, here we come! O, wat een heerlijkheid Onverwachte gift Inverdienen Pasen, wat is dat voor feest? Afscheid van de Oranjewijk O nee hè, niet nog een boek! Jesaja 22:13 Hoe een 'nietsplek' een moestuin werd Colofon Ken uw wijk Bedankt
Coverfoto: Opening Oranjehof
4 7 9 10 13 14 16 18 21 22 24 26 29 30 32 34 34 34
In the spotlights Annet, Klaas Jan en Richt
Skûtsje-kampioenen in de Oranjewijk In de Oranjewijk wonen twee heuse wedstrijd-Skûtsjesilers: Annet van der Meulen en Klaas Jan Koopmans. Samen met hun dochter Richt wonen ze in de Gysbert Japicxstraat 18. Een sfeervol huis, waarin het niet moeilijk is om hun grote passie te ontdekken. Overal zijn foto’s te zien waarop boten de hoofdrol spelen. En hier en daar staan glimmende bekers. Van gewonnen zeilwedstrijden.
A
nnet (34) en Klaas Jan (32) leerden elkaar kennen in 2007 in een feesttent van de IFKS. Klaas Jan woonde op zijn schip ‘Zwerver’. Een toepasselijke naam, omdat hij met zijn bedrijf Koopmans IJzerwerk daarheen voer, waar hij aan het werk was. Annet woonde vlak bij het Vliet, in de Jacob Binckesstraat. Sinds hun ontmoeting bracht Annet veel tijd op de ‘Zwerver’ door.
te verhuizen. Een vriendin van Annet bezat al jaren een huis aan de Gysbert Japicx dat ze verhuurde. Annet had haar al eens gezegd dat ze het huis - en de voor stadse begrippen enorme tuin op het zuiden - geweldig vond. Dus toen twee jaar geleden de huurder vertrok, was de stap snel gezet.
Het skûtsjesilen zit in de genen
bemachtigen. Ieder skûtsje heeft een vast aantal bemanningsleden, meestal dertien, die vaak jaren achter elkaar op hetzelfde skûtsje uitkomen tijdens deze race. Ook Klaas Jan startte op z’n vijftiende met het skûtsjesilen. Hem werd het niet echt met de paplepel ingegoten, maar hij raakte geïnteresseerd door zijn skûtsjesilende oom. ‘Haha, later bleek dat die oom in die jaren deel uitmaakte van het team op het skûtsje van mijn vader!’, voegt Annet toe aan het verhaal. Klaas Jan, maakt inmiddels al weer 15 jaar deel uit van de bemanning van de Eelkje II, waarmee hij in 2004 kampioen werd.
Vier jaar later met de kleine Richt op komst Annet is met het skûtsjesilen opgegroeid. Haar kwam het besef dat de ‘Zwerver’ niet geschikt vader zit in de stichting van het Skûtsje Engewas voor de gezinsuitbreiding. Via een adver- lina Smeltekop. Op dit skûtsje begon Annet als vijftienjarige met de sport skûtsjesilen. Een sport waarin alles draait om de IFKS, de Iepen Fryske Kampioenskippen Skûtsjesilen. Een race die elk jaar in de derde week van de bouw- Kampioen vak plaatsvindt en waarin alle bij deze organisa- Annet is erg happy in haar rol van tacticus, ook tentie op Marktplaats belandt het stel aan het tie aangesloten skûtsjes -enorme motorloze en wel adviseur genoemd, waarbij ze de schipper drukke stuk van de Achter de Hoven. Het huis met grote zeilen zich voortbewegende vracht- adviseert in de te varen koers. Deze rol lijkt was prachtig groot, maar het druk langsrazen- schepen van vroeger tijden, die opvallen door haar op het lijf geschreven. In het dagelijks de verkeer en de heftige geluidsresonantie op hun grootte en de zwaarden aan beide kanten- leven zet ze als communicatiedeskundige de dat stuk, maakten dat al snel de wens kwam om strijden om in hun klasse de titel kampioen te koers uit aan boord van de Culturele Hoofd-
DE DERDE WEEK VAN DE BOUWVAK IS HEILIG
4
Buurtjournaal nr. 1
stad Organisatie. Ook is ze als zzp’er beschikbaar voor andere leuke communicatieklussen. ‘Maar niet in de derde week van de bouwvak hoor!’, lacht Annet. Die week is voor beiden heilig, daar leven ze het hele jaar naartoe. In
CONCURRENTEN IN DE STRONTRACE die week vinden zeven wedstrijden plaats die tezamen bepalen wie zich dat jaar de IFKS kampioen mag noemen. Annet belandde met het team van de Engelina Smeltekop de afgelopen tien jaar steeds in de top drie en werd maar liefst vijf maal kampioen!
Sylpream Natuurlijk is de toekomstdroom een huisje aan het water, waar hun schip voor kan liggen, vertelt Annet. In mijn onnozelheid, vraag ik of ze dan inmiddels zelf een skûtsje hebben? Dat is niet het geval, maar Klaas Jan is wel de trotse eigenaar van een Nije Sylpream. Dit is
net als een skûtsje een schip waarvan de oorsprong in vroeger tijden ligt. Waar de skûtsjes gevuld met landbouwproducten de oversteek maakten van Fryslân via de Zuiderzee naar de huidige randstad, werd de praam gebruikt om de producten van het land via de slootjes naar het open water te vervoeren. Een groot verschil is dat de skûtsjes altijd gebouwd zijn in die tijd, terwijl deze Nije Sylpream dankzij Klaas Jan zijn kennis en kunde als ijzerwerker in 2002 het levenslicht zag. Hij bouwde de pream als hobby en vervulde daarmee de wens om een eigen schip te hebben. Scheepswerf Talsma had in die tijd bouwpakketten ontwikkeld gebaseerd op de traditionele Pream, maar er was er nog nooit een gerealiseerd. Door Klaas Jan werd niet alleen de eerste Nije Sylpream te water gelaten, maar bestaat er inmiddels ook een heuse vereniging met een eigen competitie waaraan jaarlijks zo'n twaalf Sylpreamen deelnemen. In die competitie, bemannen Annet en Klaas Jan samen hun Rauser.
Strontrace Bijzonder want in alle andere competitievormen is het stel in de wedstrijd geen team. In de Strontrace zijn ze zelfs concurrenten. In die race, die vorig jaar voor de 40ste keer gehouden werd en de laatste jaren enorm aan populariteit wint, is het enorm afzien. Op de enorme skûtsjes moeten slechts vijf bemanningsleden ervoor zorgen dat ze zo snel mogelijk vanuit Workum, via een eigen route naar Warmond (vlakbij Leiden) varen en weer terug.
KLAAS JAN BOUWDE DE EERSTE SYLPREAM De race werd in de jaren zeventig in het leven geroepen door de bijzondere Workumse architect Reid de Jong, inmiddels een legende in de sport. De Jong wilde het duurzaam vervoeren van goederen weer stimuleren en blies leven in een traditie waarin de Friezen begin vorige eeuw veel geld verdienden met het transporteren van mest naar de bollenstreek. Hoe sneller
Buurtjournaal nr. 1
5
heen en weer gezeild werd, hoe meer ze verdien- worden en dan meten ze onder andere hoe dik de laag ijzer is. Als die te den. Dit principe en de route liggen ten dun is, dan kom ik in beeld!’, lacht Klaas Jan. Maar ook voor het ombougrondslag aan de race die ook met zijn wen van vracht- tot woonschepen en allerlei andere klussen draait Klaas Jan zijn hand niet om. naam de oorsprong eert. Traditiegetrouw wordt de race iedere maandag in de herfst- Samen in een skûtsjeteam vakantie om 13.00 gestart. Voordat Annet en Klaas Jan elkaar leerden kennen, hadden ze allebei Afgelopen jaar kwam in veel gereisd. Nu is daar de tijd niet voor, maar ze hebben de verwachde nacht van dinsdag ting dat ooit weer eens samen op te pakken. Ook ziet Annet het voor op woensdag het team zich dat ze ooit deel gaan uitmaken van hetzelfde skûtsjeteam. ‘Maar dan van Klaas Jan als eer- moet dat wel de Engelina Smeltekop worden waarop dat gebeurt, want ste terug van de non- die is echt onderdeel van mijn familiegeschiedenis’, zegt Annet. Klaas Jan stop doorgevaren glimlacht en voegt toe dat het inderdaad een prachtig skûtsje is waarroute. Ze waren niet door hij die stap niet ondenkbaar acht. alleen winnaar, maar hadden ook Als ik vraag of ze nog andere hobby's of interessante zaken kwijt willen, het snelste record grinnikt Klaas Jan dat hij wel geprobeerd heeft om andere hobby's te krijdat sinds 1981 gen, maar dat dit jammerlijk mislukt is. ‘Zo heb ik eens mijn motorrijbehad stand wijs gehaald en een motor in mijn bezit gehad, maar dit bleek zo oncomgehouden verbroken. fortabel als vervoermiddel. Binnen een half jaar was hij weer verkocht!’ Annet werd met haar team derde en was daarmee Op de vraag wie er de volgende keer in de spotlights zou moeten staan de snelste vrouw ooit! zeggen ze bijna in koor: ‘Melissa’! Dit was vroeger hun favoriete kapster bij de KIMO, maar ze zijn haar uit het oog verloren. Ze zouden graag Dochter Richt mag later van paps weten hoe het haar vergaan is! en mams alle sporten gaan beoefenen maar er zit een addertje onder het Dus Melissa... ik hoop de volgende keer bij jou aan te mogen schuiven! gras: ‘Alles mag, behalve paardrijden,’ beweert Annet. ‘Daar ben ik bang voor.’ Femke Molenaar
HAPPY IN HAAR ROL ALS TACTICUS En zeilles wordt uiteraard verplicht gesteld. Ook hebben ze zelf nog lang niet genoeg van alle watersport. In het seizoen, dat in april weer start, traint Annet elke maandagavond en Klaas Jan elke donderdagavond. Pake en beppe hebben alle wedstrijdweekenden al een vaste plek op hun kalender gegeven omdat ze dan op Richt mogen passen. Ook is Klaas Jan met zijn Nije Sylpream in te huren voor dagtochten vanuit Earnewâld. Daarnaast is hij druk met alle bouw-, restauratie- en reparatieklussen op scheepswerven en aan de kade bij zijn eigen loods in Harlingen. ‘Iedere vijf jaar moeten woonboten gekeurd
6
Buurtjournaal nr. 1
Wijknieuws Varia
Gevraagd
O
DENKERS, DOENERS, NETWERKERS, ANIMATORS, p woensdag 21 mei aanstaande organiseert de Wijkvereniging een BOUWERS, SLEPERS, PLANNENMAKERS, ENbonte avond in het wijkgebouw. De wijkvereniging hoopt die THOUSIASTELINGEN, LEUKE MOEDERS, LEUKE avond zoveel energie los te weken bij jullie dat er vanzelf allerlei ideeën VADERS, LEUKE BUREN, MUZIEKLIEFHEBBERS, ontstaan om van de Oranjewijk weer een bruisende en feestelijke wijk KUNSTENAARS, GROENLIEFHEBBES, KOOKGEK- te maken! KEN EN WIE ER OOK MAAR ZIN HEEFT OM HET IN DE ORANJEWIJK NOG LEUKER TE MAKEN!!! KOMT ALLEN! 21 MEI, 20.00 UUR, WIJKGEBOUW GYSBERT JAPICXSTRAAT. TOEGANG GRATIS!
Buurthuis
Papiercontainers
In mei wordt het balkon van het buurthuis gerenoveerd. Er is betonrot geconstateerd en daar moet wat aan gedaan worden. Het zal niet zo snel instorten, maar niets doen is geen optie. Later dit jaar zullen er nieuwe toiletten in het buurthuis worden geplaatst.
Iedere maand haalt een legertje vrijwilligers het oud papier op in de wijk. Hartstikke mooi natuurlijk en ze doen dat met veel plezier. Maar er is nu wel een verzoekje: wil iedereen de papiercontainers op dezelfde plek zetten als de grijze en groene containers? Bij elkaar dus? Steeds vaker staan er gewoon containers voor de voordeur en dit levert extra werk op. Bovendien kan zo’n container ook over het hoofd worden gezien…
Hondenpoep Weer met stip op nummer 1 van de ergernissenlijst: hondenpoep! Jarenlang ging het redelijk goed, maar nu ergert iedereen zich weer groen en geel. Nieuwste rage: de hondenpoep wel in een zakje doen, maar het zakje in de bosjes gooien. Een paar bewoners troffen zelfs zo’n gevuld zakje aan op hun balkon! Victor Plomp heeft laatst een vlaggetje gestoken in elke drol op het veldje naast de speeltuin en het zag er werkelijk rood van de vlaggetjes. De gemeente heeft daarom de controle verhoogd in de Oranjewijk. We melden het nog maar even: de boete voor het niet opruimen van hondenpoep bedraagt € 140,=.
Nieuwe beplanting Het plantsoen op de hoek Emmakade-Emmastraat is voorzien van nieuwe beplanting. Het was niet meer goed te onderhouden en alles was aan vervanging toe, behalve de haag en de kastanjeboom. De gemeente heeft het plantsoen inmiddels voorzien van 450 Diervillas (Sessilifolia Butterfly) en 3 Clerodendrums trichotomum var. fargesi, oftewel 3 pindakaasbomen.
Speeltuin De rode draaicarrousel zal binnenkort vervangen worden. De carrousel wordt simpelweg te oud (minstens 40 jaar!) en is te zwaar voor kinderen om het nog rond te draaien. Om de haverklap moet er geolied worden. De speeltuincommissie overlegt momenteel met de gemeente over een ander toestel. Omdat er weinig toestellen zijn voor kinderen van 1 à 2 jaar, komt er nu een toestel speciaal voor de ukkies.
Website De website van de Oranjewerk is sterk verouderd en werkt ook al een hele tijd niet goed meer. Links werken niet, foto's moeten sterk verkleind worden, lettertypes verschillen, in het CMS is alles donkerblauw. En de provider kan daar niets aan doen. Daarom heeft de Wijkvereniging besloten om samen met het Leerbedrijf Jonge Helden van het Friesland College een nieuwe site te ontwikkelen.
Willem Lodewijkstraat / Achter de Hoven In de vorige wijkkrant werd gemeld dat er in maart zou worden gestart met de aanpassingen op Achter de Hoven en de Willem Lodewijkstraat. Medio april werd gemeld dat het gepland staat voor september dit jaar. Dat heeft te maken met de afstemming van diverse werken in de stad en de doorstroming van het verkeer, aldus de gemeente.
Wijkvereniging Op verzoek van het bestuur van de wijkvereniging zijn Hylke Goudswaard en Christine Pietersen toegetreden tot het bestuur. Hylke gaat zich bezighouden met de speeltuin en Christine met de communicatie. In de volgende wijkkrant meer hierover.
Buurtjournaal nr. 1
7
Onze therapeuten:
Ynse de Boer Fysiotherapeut Manueel therapeut
Eke Siebinga Fysiotherapeut nek/schouder/hoofdpijn Sinds juli 2012 zijn wij als praktijk werkzaam binnen het medisch centrum Buitenhove. Deze stap bracht ons meer ruimte, een grote en goed uitgeruste oefenzaal en meerdere zorgdisciplines onder een dak. Het Fysiofrisoteam bestaat uit zes fysiotherapeuten en ĂŠĂŠn oefentherapeute, ieder met een eigen specialisme. Hiermee proberen wij de voor U optimale zorg te verlenen. Onze benaderingswijze is individueel gericht, met persoonlijke aandacht en professionele begeleiding. Binnen onze praktijk bestaan er ook mogelijkheden om te oefenen in klein groepsverband.
Martine de Jong Oefentherapeut Cesar
Dick de Roest Fysiotherapeut Fysiotherapie voor ouderen
Ita de Roest-Luth Fysiotherapeut Bekkenklachten en Bekkenbodemfysiotherapie
Sina Keuning Fysiotherapeut, Haptonomie, Psychosomatische fysiotherapie. Praktijk FYSIOFRISO J.H. Knoopstraat 6-e, 8933 GS Leeuwarden tel.: (058) 213 59 56 , info@fysiofriso.nl www.fysiofriso.nl
Wijkzorgcentrum Greunshiem Tjotterstraat 16, 8937 AS Leeuwarden Wijkzorgcentrum Het Nieuwe Hoek Hoeksterpad 16, 8911 JW Leeuwarden
Leoni Bouma Fysiotherapeut Kinderfysiotherapeut
WIjKInfo WIe Wat Waar
actiViteiten in het buurthuiS Iedere 2e en 4e maandag van 19.30 tot 21.30 uur: Meditatie in de traditie van Thich Nhat Hanh (Wim Overdijk) Telefoon: 058 - 256 3100 Email: w.overdijk1@kpnplanet.nl Op maandag van 12.00 tot 21.00 uur: Celloles (Annette Scholten) Telefoon: 06 - 29 518 136 Email: langestrijkers@gmail.com Website: www.annettescholten.nl
Op dinsdag van 15.30 tot 19.00 uur: Fluitles (Gera van der Meulen) Telefoon: 06 – 18 845 178 / 050 – 556 53 62 Email: gefluit.gera@gmail.com Op woensdag van 14.00 tot 17.00 uur en van 20.00 tot 22.30 uur: Creatief schilderen met Henk Krist Telefoon: 06 - 26 218 914 Email: henkkri@gmail.com Website: www.lineone.nl/henkkrist
Op woensdag van 15.30 – 18.30 uur Blokfluitles (Broer Giesing) Email: b.giesing@chello.nl Op donderdag van 19.00 tot 22.00 uur: Trekzakclub (Trees Veenstra) Telefoon: 058 - 266 5270 Email: hveenstra.4504@telfort.nl Op zaterdagochtend: Yoga (Fokke Jansen) Telefoon: 06 - 18 370 729 Email: fokkejansen@hotmail.com Website: www.ajani-yoga.nl
wijkVereniGinG oranjewijk Doede Postma, voorzitter 058 – 214 31 53 doedepostma62@gmail.com Eelke Heidinga, penningmeester 058 – 212 87 52 eelke@emmakade18.nl
Hilde Douma, secretaris 058 – 212 58 08 hildedouma112@hotmail.com
Christine Pietersen oranjewijk@gmail.com
Minne Velstra info@havenfamkes.nl
Henk Krist, beheerder wijkgebouw 06 – 262 189 14 henkkri@gmail.com
Hylke Goudswaard hylkegoudswaard@gmail.com
Victor Plomp, beheerder speeltuin speeltuinoranjewijk@gmail.com
wijkpanel oranjewijk Fred Boonstra Emmaplein 9 tel. 058 – 2125149 Email: a.boonstra1@upcmail.nl
Gerard de Jong Gijsbert Japicxstraat 40 tel. 058 - 2133843 Email: gerardpvda@hotmail.com
Christine Pietersen Emmaplein 4 tel. 06-47 892 112 Email: oranjewijkpanel@gmail.com
Sita Vogelsang Willem Lodewijkstraat 105 tel. 058 – 2139848 Email: sieta1@hotmail.com
Buurtjournaal nr. 1
9
Grootgemuild en kortgebeend Jack Russel
Een bekende Oranjewijker (BO'er)… Maak kennis met Inspecteur Snuf oftewel Giacomo Ruscello oftewel J.R. oftewel J.R. Bigmouth-Shortlegs I (the one and only) oftewel Jacob Ruysdael oftewel Jack Russell. Fervent motorrijder en groot liefhebber van nasi danwel bami, babi pangang en tjap-tjoy. Ook weet deze kleine gastronoom een traditionele spaghetti bolognese of een tagliatelle funghi e salsiccia op waarde te schatten. Maar een bord boerenkool met stukjes spek en rookworst gaat er net zo makkelijk in. Nadien slaapt hij graag in zijn mandje naast zijn stoel in de erker. Later op de avond (stipt half elf ) natuurlijk in zijn mandje op de overloop, liefst toegedekt door één van de leidinggevenden in huis.
Z
oals veel Jack Russells is ook Jack Russell op zéér jonge leeftijd geboren. Hij groeit op tussen een hele bult dartele, speelse en elkaar bijtende Jack Russells. Een goede leerschool, want ook als hij zijn broertjes en zusjes moet verlaten blijft hij in zijn nieuwe woonomgeving een dartele, speelse en bijtgrage Jack Russell. Gedurende de eerste anderhalf jaar van zijn leven verorbert hij al kluivend één eettafel ameublement, één zithoek en een tweetal terrasstoelen. Ook vermaalt hij drie paar damesschoenen (mét hak) én een set lederen teenslippers. Hoewel dit de leidinggevenden veel verdriet heeft gedaan hebben zij Jack Russell deze jeugdzonden ruimhartig vergeven. Omdat het zo’n poepie is. Poe-poe-pi-doe.
Cremer tot een Heleen van Royen of andersom, in elk geval komt Jack zijn werkelijk formaat niet overeen met zijn eigen idee omtrent zijn afmetingen. Zowel zijn leidinggevenden als collega-viervoeters zien niet hoe ONTZETTEND GROOT Jack eigenlijk is. Dit verklaart waarom hij het vaak luidkeels verkondigt. Grootgemuild, kortgebeend en zo eerlijk als goud. Dat is Jack ten pootjes uit! En, over Jack zijn formaat gesproken, laten we niet vergeten dat hij een geheugen heeft als een forse reuzenmammoet van gigantische afmetingen. Hij onthoudt exact wanneer en waar hij op een x- dag een x-poes onder een x-auto heeft betrapt en zal tot in lengte van dagen deze plaatsen blijven controleren. Ook het begrippenvocabulaire van Jack is inmiddels vastgelegd. Zevenenveertig begrippen. Van ‘waar is je bal’ tot ‘ik zie een ekster’. Bij dat laatste stormt hij luid blaffend naar buiten! Grrwaf!
RUWE BOLSTER BLANKE PIT Bij Jack verhoudt zijn ego zich tot zijn formaat als een olifant zich verhoudt tot een muis, het universum tot een zandkorrel, als een Jan russell 'Herfst'
10
Buurtjournaal nr. 1
DE AUTORIJLESSEN VAN JACK RUSSELL www.facebook.com/jack.russell.
1.
...Én bekende leeuwarder (bl'er) JUNIOR SOCIAL MEDIA EXPERT
2.
3.
Wie in deze tijd nog wil meekomen moet natuurlijk zijn aangehaakt aan het wereldwijde web dat internet heet. Alleen de allersociaalsten zullen overleven in deze digitale jungle. Het is dan ook niet voor niets dat Jack Russell zowel een Facebook-account áls een Youtube-account beheert. Vrienden zijn leuk, maar natuurlijk alléén en vooral als het om een grote online-community gaat. In het echte leven komen ze toch alleen maar langs op onmogelijke tijdstippen of onder het eten. Wees dus niet bang om ‘vriendjes’ met Jack Russell te worden. Je blijft dan helemaal upto-date van het wel en wee van deze junior Social Media Expert en bijna BL'er.
DE LEIDINGGEVENDEN
4.
Jack’s baasje en zijn vrouwtje wonen heerlijk in de Oranjewijk, waar zij ook regelmatig kunnen worden gezien als zij door Jack worden voortgetrokken. Jack zijn baasje laat regelmatig recent werk zien op zijn website en is eveneens beschikbaar voor werk in opdracht! Tekst, fotografie en tekeningen: Gerco van Beek www.vanvanbeek.nl russell
'Oranjewijk'
DE VRIJHEID VAN DE KLEINE ZELFSTANDIGE Net als elke andere kleine ondernemer wil ook Jack Russell ten allen tijde mobiel kunnen zijn zodat hij niet gebonden is aan een baas. Daarom is hij sinds kort begonnen met autorijlessen. En natuurlijk leert hij snel! 1. 2. 3. 4.
Les één: Kennismaking met de bedieningsorganen. Les twéé:Theorie (online) Les drie:Nachtrijden (zonder navigatie) Les vier:De wasstraat (incl. droogschudden)
Buurtjournaal nr. 1
11
Wim Teeuw Foeke Sjoerdswei 26 • 8914 BH Leeuwarden telefoon: 06 53 976 549 website: www.cadenzacatering.nl • email: info@cadenzacatering.nl
www.nordwincollege.nl VMBO-groen / MBO / Cursus & Contract
Wijknieuws Verrassing
Graffiti-aanslag
O
p donderdag 27 maart kregen diverse wijkbewoners en ondernemers in de Oranjewijk een leuke verrassing. Een of andere grapjas had auto’s, reclameborden en muren van een tag voorzien. Van de auto’s was het inktwerk redelijk eenvoudig te verwijderen, maar voor het schoonmaken van de muren moet een schoonmaakbedrijf ingehuurd worden.
De ondernemers en bewoners hebben aangifte gedaan bij de politie. Wijkagent Jan Vullings is geïnformeerd en zo ook Douwe Beimin van het Graffiti Platform Leeuwarden. Iemand heeft de tag herkend en dit ook doorgegeven aan de politie. Wordt vervolgd, zullen we dus maar zeggen
Buurtjournaal nr. 1
13
DE COLUMN VAN LUUK DE AMBITIES VAN KLAAS LAGENSTAAL
Oranjewijkpromotie beleeft moeizame start Vrolijk spelende kinderen in de speeltuin. Hondjes die dartel draven in het royale groene losloopgebied langs de Willem Lodewijkstraat. Een zeilbootje dat op een zonnig Nieuwe Kanaal ontspannen laveert tussen de monumentale schepen aan beide oevers. Een blije eend. Prachtige Oranjewijkpanden tussen rijk bloeiende bomen. Lachende fietsers.
A
ls je al niet in de Oranjewijk woonde, zou je er onverwijld naar toe willen na het zien van de audiovisuele 'promotrailer' die onze nieuwe wijkpromotor Klaas Lagenstaal onlangs aan een aantal wijkbewoners liet zien. Hij had de selecte club (‘het gaat om al de Oranjewijkers die er echt toe doen’) bijeengeroepen voor een ‘benen-op-tafel-brainstorm-avondje’ over de promotie van de onze wijk.
Breinpositie Immers, nu onlangs de provincie Fryslân een nieuwe marketingdirecteur heeft aangetrokken kan onze Oranjewijk niet achterblijven. Ook hier wordt al lang én breed de behoefte gevoeld om de wijk nu eens 'stevig op de kaart te zetten' zodat woningzoekenden, bedrijven, toeristen én recreanten ons een belangrijke 'breinpositie' geven als ze ergens, waar dan ook maar, aan denken.
Witte bloemkool De ‘trailer’ was een mooie opwarmer, want het warme
"Er gaat niets boven de Oranjewijk" Oranjewijkgevoel zat er bij bijna iedereen direct in. De enkeling die kritische kanttekeningen plaatste over het iets te uitbundige photoshopwerk (‘er ligt wel erg weinig hondenpoep in de uitlaatstrook’ en ‘zulke mooie witte bloemkolen hebben er helemaal nog niet gestaan in die
14
Buurtjournaal nr. 1
I (❤) Oranjewijk
nieuwe plantenbakken aan het Emmaplein’) werd direct weggestuurd. Die doorbrak natuurlijk de ‘positieve flow’ die nodig was voor het volgende agendapunt: het ‘mindmappen’ over de nieuwe slogan voor onze wijk.
I love! Om met de conclusie te beginnen: dáár zijn ze niet uitgekomen die avond. Wel kreeg een nieuwe promotiecampagne voor een ‘interessante nieuwe doelgroep’ een stevige basis. Qua slogans kwam er wel veel verrassends langs. ‘Kijk, da’s nou het mooie van de Oranjewijk’, was de olijke binnenkomer. Het wat dwingender ‘Beleef de Oranjewijk!’, verscheen al snel daarna op de flipover. ‘Er gaat niets boven de Oranjewijk’ noteerde Klaas Lagenstaal als derde op het whiteboard. ‘Oranjewijk ons Koninkrijk’ kwam er als nummer vier onder, gevolgd door: ‘Oranjewijk: it beste lân fan ‘e ierde’ (natuurlijk ingebracht door de enige echte wijk-FNP-er), en daarna: I (hartje) Oranjewijk, ‘Je voelt je rijk in de Oranjewijk’ (die is voor
"Oranjewijk: ’t beste lân fan ‘e ierde" huizenkopers, met als vrolijke varianten voor ondernemers: ‘Supersnel steenrijk in de Oranjewijk’ en ‘In de Oranjewijk sta je nooit rood!’). Nog een paar: ‘Oranjewijk, daar krijgt je leven kleur’, ‘Onderneem ’t in de
Oranjewijk’ (allitereert zo lekker, aldus de wijktaalvirtuoos die hiermee op de proppen kwam) en de doordenkers: ’Oranjewijk, jouw Nieuwe
Kanaal naar Leeuwarden’ en ‘I Emma Oranjewijk’, en toen was de creativiteit van de denktankers helemaal op.
Het verschil ‘Prachtige score’ prees Lagenstaal de serie slogans die op het screen stond, maar na een korte doch pittige discussie (‘Fries, dat kan toch echt niet voor een grootstedelijke wereldwijk als de onze?’, ‘Rijk? mijn huis staat diep onder water en ik kan het aan de straatstenen niet kwijt!’ ‘Ons koninkrijk??? ’t Gaat toch om hun?’) kreeg geen van deze voorstellen bij stemming de meerderheid. Zodat Lagenstaal besloot alle ingebrachte ideeën ‘mee te nemen’ naar een extern bureau dat hij in gaat schakelen om de promotie vorm en inhoud te geven. Daarna ontstond een hevige ruzie tussen acht aanwezige communicatie-adviseurs en pr-consultants. Ze vonden allemaal dat die opdracht naar hun bureau, agency of consultancy moest, omdat vooral zijzelf ‘het verschil konden maken’ en toen was ook het punt ‘slogan’ afgesloten en waren er weer zes brainstormers boos naar huis vertrokken.
Campagne Om toch positief te eindigen lanceerde Lagenstaal tenslotte het voorstel voor een kleine, indringende reclamecampagne om de parkeerstrook langs de Willem Lodewijkstraat te gaan promoten bij werkers uit de binnenstad. De kersverse en naar eigen zeggen nog steeds supergemotiveerde pr-baas van onze wijk legde uit: ‘Ze parkeren daar de hele dag gratis, er is meestal nog plek. Het grote voordeel voor is: ze lopen op zo’n dag twee keer door onze prachtige wijk. Dat is toch onbetaalbare ‘showroom traffic’.’ Het applaus van de twee nog aanwezige mindmappers bevestigde dat ze hiermee unaniem akkoord gingen, zodat Lagenstaal besloot met: ‘Daar gaan we dus een prachtige poster voor ontwerpen. En we zullen zorgen dat ze die op een prominente plek in ús provinsjehûs ophangen.’ Heeft de avond toch nog wat opgeleverd! Luuk van der Veen
Buurtjournaal nr. 1
15
Van de grond zelf KWeKen, zelf KoKen
moeStuin, here we come! Een langgekoesterde wens is vervuld: een moestuin! Nou ja, of een volgens menig Oranjewijkbewoner op een pas gedolven graf lijkende bak van één bij twee meter, met aarde erin. Hoe dan ook, we kunnen aan de slag!
R
ucola staat er al in bij mij, kervel en koriander zijn gezaaid, en in mijn vensterbank staan vier potjes met tomatenplantjes in het vroegste stadium. De snijbiet moet nog even wachten, evenals de peterselie.
Ik heb voor rucola gekozen omdat ik eraan verslaafd ben. Geef me een bak rucola, met of zonder andere sla soorten, en ik ben volmaakt gelukkig. Rucola is trouwens de chique naam van raketsla maar dat laatste klinkt een stuk goedkoper. Het leuke van rucola is dat het een hardnekkig plantje is, net zo hardnekkig als onkruid. Dat ontdekte ik toen ik ooit een pot rucola kwijt moest en hem uit ruimtegebrek in een oude cementbak had gezet. Binnen de kortste keren overwoekerde hij de hele bak en kon ik snijden zoveel als ik wilde. Hij groeide net zo snel weer aan. Salade van rucola kan iedereen bedenken: met sla, tomaat, feta, olijven en wat dies meer zij, maak je altijd een heerlijke zomerse salade. Daarom hieronder een ander en wellicht wat gewaagder recept.
der is ook geen probleem. Doe het bij roergebakken sperzieboontjes, door de salade of in de kippensoep.
Kruudmoes Kervel is een oude liefde. Mijn opa had het in de tuin staan, naast de bieslook en de pepermunt, en de moestuin van mijn opa stond symbool voor het verloren gegane paradijs en voor de hemel. Kervel, bieslook en pepermuntblad vormen de heilige moestuindrie-eenheid. Vast ritueel: opa plukte een pepermuntblaadje, wreef het fijn tussen zijn vingers en liet me ruiken. Van zulke rituelen kun je er niet genoeg hebben. Als ik bij opa en oma logeerde, kwam er toch minstens een keer echte kruudmoes op tafel.
Nog steeds maak ik minstens vier keer per jaar, in de zomer, dit heimweegerecht. Zoals de meeste streekgerechten moet je ermee opgegroeid zijn om ze te waarderen en voor mensen die sowieso gruwen van pap is dit geen aanrader. Maar voor de culinair dappere Oranjewijkbewoners: maak en proef!
IJsheiligen Tomatenplantjes kunnen pas na IJsheiligen (16 mei) in de volle grond omdat vanaf die datum de kans op nachtvorst heel klein is. Maar omdat het Nederlandse zomerweer niet altijd om over naar huis te schrijven is, kun je beter vroeg beginnen. Daarom zaai ik altijd in februari of maart al tomaat in potjes. Lekker warm in de zon zetten, op tijd water geven, en binnen een
Currypasta Koriander is onmisbaar in Indiase curry’s, zowel in de maaltijd zelf als in de currypasta die ervoor nodig is. Natuurlijk kun je currypasta kant en klaar in een potje kopen, maar zelf maken is veel lekkerder en spannender. Experimenteren kan naar hartenlust, zolang je de ingrediënten koriander, pepers, gember, kurkuma, komijnzaad, tomatenpuree, knoflook en olie maar gebruikt. Lekker makkelijk koken met korian-
16
Buurtjournaal nr. 1
Echte kervel (Anthriscus cerefolium)
Koriander (Coriandrum sativum)
paar dagen komen ze op. Niets zo leuk als tomatenplanten. Wie zijn tanden zet in zelfgekweekte tomaat, geniet extra van de heerlijke smaak, niet te vergelijken met tomaten uit de winkel, al is daar ongetwijfeld tevens een psychologische verklaring voor te bedenken. Maar goedkoper is het in ieder geval wel.
Tomaten houden van een beschutte plek en veel zon. Of dat alles straks in de Oranjehof voldoende voorhanden is, is een gok. Maar niet geschoten, altijd mis. Het leuke van tomaten is dat er ontelbaar veel soorten zijn. de bekende trostomaat, Roma-tomaten, kerstomaten, gele, rode, paarse, groene, het houdt niet op. En juist een moestuin is een uitgelezen plek eens te ex-
perimenteren met al die verschillende soorten. En hoe leuk is het niet te pronken met luxe tomaten, normaal gesproken alleen verkrijgbaar bij de traiteur, maar bij jou in overvloed op tafel. Zo snobistisch ben ik dan ook wel weer. Ineke Evink
Vensterbanktuin Geen tuintje bij huis, maar wel een vensterbank? Pak een platte bak (2 cm. hoog is al genoeg), beleg de bodem met zigzagwatten, maak ze nat zodat ze goed doorweekt zijn en strooi er tuinkerszaadjes op. Bevochtig de bak elke dag met water uit een plantenverstuiver en zie de zaadjes voor je ogen ontkiemen en groeien. Lekker en gezond op brood, en straks geen zand tussen de tanden!
recepten Warme rucola
Kruudmoes
Een bakje rucola, een klein potje crème fraiche, een eetlepel (of meer) honingmosterd, kleine trostomaatjes, een paar plakjes gerookte ham. Laat de crème fraiche in de pan warm worden, snijd de ham in stukjes of reepjes, en voeg de mosterd en de ham bij de warme crème fraiche. Even roeren, rucola aan de saus toevoegen, in stukjes gesneden tomaatjes erbij en snel de pan van het vuur halen, zodat de rucola nog lekker knapperig is. Heerlijk met gebakken aardappeltjes.
1 liter karnemelkse gortepap Bosje kervel Bosje bieslook Bosje pepermunt of kruizemunt 2 ons rozijnen Gelderse rookworst
Currypasta 15 gram koriander, vers (blad en steel) 5 tenen knoflook 2 verse rode Spaanse pepers, gember, vers en ongeveer de grootte van een duim 2 of 3 eetlepels gedroogde kokos 1 klein blikje tomatenpuree 3 eetlepels olie 1 eetlepel gerookt paprikapoeder 1 eetlepel garam masala 2 theelepels zwarte peper, gemalen 2 theelepels korianderzaad, geroosterd 2 theelepels kurkuma 1 theelepel komijnzaad, geroosterd 1 theelepel cayennepeper Pureer alle ingrediënten of maak ze fijn in een vijzel.
Doe een laagje water in de pan en breng het aan de kook. Voeg de gewassen rozijnen toe en laat tien minuten koken. Dan de rookworst in plakjes erbij en de gesneden pepermunt en kervel. Voeg de pap toe en knip als laatste de bieslook eroverheen. Even goed doorwarmen. Serveer met stroop.
Kerstomaatjes Besmeer de kerstomaatjes licht met olijfolie, bestrooi ze met iets zout en zwarte peper uit de molen en met gedroogde tijm. Eventueel wat geraspte Padanokaas er overheen strooien. Plaats tien minuten onder de grill. Klaar! Lekker borrelhapje of bijgerecht.
Gebruik een of twee eetlepels in een curry van bijvoorbeeld prei, pompoen, ui en kikkererwten, en desgewenst blokjes kippenvlees.
Buurtjournaal nr. 1
17
Bijzondere panden in de Oranjewijk Zuidergrachtswal 14
O, wat een heerlijkheid Heeft u zich wel eens afgevraagd wat het oudste huis is van de Oranjewijk (ons koninkrijk)? Ik dus wel en dat heb ik geweten. Als ik mezelf zo’n vraag stel laat ik het er niet bij zitten en probeer ik een antwoord te vinden. Dus ik dook in de bronnen, bezocht het Historisch Centrum Leeuwarden, googelde me een ongeluk en belde op een mooie zondag aan bij de imposante voordeur van Zuidergrachtswal 14 alhier.
D
Het huis zelf: van ‘zomerhuis’ tot e huidige bewoners mag ik Chris en Hermien noemen. Aardige, ‘heerlijkheid’
open en meevoelende mensen die me van alle kanten hebben ge- Laten we starten bij de eerste bekende afbeelding van huizen aan de holpen bij mijn onderzoekingsreis door de tijd naar ‘de ziel’ van hun huis. toenmalige Grachtswal of ook wel genoemd Stadsbuitensingel. Door Want dat had ik me ondertussen als hoger doel gesteld. Niet zomaar het de vrede van Munster (1648) verviel de noodzaak van een onbelemmerd zoveelste artikeltje over ‘wonen in Leeuwarden’ maar zo goed mogelijk schootsveld voor de stadsverdediging vanaf de stadswal en mochten er plaatsnemen in de tijdmachine, riemen vast en in de vertrekken en gan- buitenverblijven buiten de gracht verrijzen. Op de stadsplattegrond van gen van nummer 14 de sfeer proeven die daar door de eeuwen heen is ± 1650 staat op de hoek van Achter de Hoven de toenmalige herberg De gegenereerd. Roode Boer en een eindje verderop zien we gelegen op de ‘gragtswal’ het vermoedelijke huis waar het mij om gaat. Het ligt waarschijnlijk heel erg voor de hand om de volgende dialoog met jezelf te hebben. ‘Wat nou op zoek naar de ziel van een huis. Een Vervolgens maken we een sprong in de tijd ( honderd jaar maar evenhuis is uiteindelijk toch echt niet meer dan een hoeveelheid stenen, mor- tjes!) en kijken naar de voorkant van het huis zoals dat er vanaf 1751 ongetel en hout en dat is het!’ veer moet hebben uitgezien. Het pand heeft in die tussenliggende eeuw ‘Kan wel zijn, maar er is toch ook nog zoiets als de sfeer van een huis? Een ongetwijfeld verschillende eigenaars en/of bewoners gehad maar wie huis is niet alleen maar iets materieels maar heeft ook bijna iets persoon- dat waren kon ik niet achterhalen. Wat wél lukte is het opstellen van een lijks wat daar bovenuit stijgt: het eigene, het karakteristieke, het bijzon- vrijwel complete lijst van bewoners in chronologische volgorde vanaf dere? Iets?’ 1730 tot op de dag van vandaag. ‘Goed, oké maar dat heeft niets met de zogenaamde ziel van het huis te maken maar met de mensen die erin huisden. Dié bepalen de sfeer en bezielen het huis.’ Op dat punt gekomen leek het me dus zaak om eens na te gaan wie er precies in dit oudste huis van de Oranjewijk gewoond hebben vanaf het eerste begin. En waar lag dat begin precies? Nu lijkt het huis al voor te komen op een stadsplattegrond van ± 1650 (!) dus laten we zeggen dat sommige gedeeltes ervan inmiddels ongeveer 365 jaar oud zijn. Allemachtig wat een leeftijd! En van de meeste mensen die het pand ofwel in hun bezit gehad hebben ofwel er woonden is met veel gepuzzel ook nog wel een lijst samen te stellen. Dus als het allemaal lukt krijg ik beide ingrediënten in handen voor mijn onderzoek naar de ziel van dit huis: de geschiedenis van het bouwwerk Zuidergrachtswal 14 én de rijke historie van zijn bewoners die de sfeer bepaalden. Aan de slag. Maar ik waarschuw de lezer nu al dat het complete verhaal best wel eens 2 afleveringen zou kunnen vergen.
18
Buurtjournaal nr. 1
Bekende & minder bekende bewoners van Zuidergrachtswal 14 ± 1730 eigenaar Abelus Hoytema / wijnhandelaar 29 november 1737 verkocht als ‘zomerhuis’ aan Cyprianis Joannis Elsinga / eerste deurwaarder van het Hof van Friesland 1751: 1ste ingrijpende restauratie aan het pand: geheel in rococostijl 1751 Jan Klemrink / lid van de Leeuwarder vroedschap en Burgermeester van Leeuwarden (overlijdt 1756) & Agate Wesselius Hendrina Klemrink (dochter van Jan Klemerink) en echtgenoot Jacobus Walland te Amsterdam verkopen het pand aan: 1782 Rienk Zijlstra & Berbera Feijens 1799 J. Schermer ± 1811 W. Tj. Drayer & Siebrigje Idses 1839 Neeltje van der Molen & de gezusters Aukjen en Janke Quedens
1846 – 1852 Mr. U. A. Everts en Sanderina Tjettes??? ± 1830-1960: 2de ingrijpende verbouwing van het pand: dubbel zo groot 1852 – 1884 ds. S.K. Thoden van Velzen (later hoogleraar) & Henriette Hester Jacoba van Eck 1884 – 1901 mr. N.H. van Nes van Meerkerk / raadsheer bij het 1ste Gerechtshof in Groningen 1901 – 1933 D. Blanson Henkemans / Inspecteur van de arbeid in Groningen, Friesland en Drenthe & Zuster Joustra 1934 – 1985 S.D. Cuperus / tandarts 1986 - 2001 Joop Detmar / orthopedisch chirurg & Anna Detmar-Zijlstra 2001 – heden Chris Popma / bioloog & Hermien Visser / historica
Buurtjournaal nr. 1
19
‘Met slechts één bouwlaag is het huis onmiskenbaar een buitenverblijf geworden. Het bestaat uit twee ondiepe maar brede vleugels van drie raamvlakken aan weerszijden van een entree, het geheel afgedekt door een hoge schildkap met leien. De ingeschakelde bouwmeester/timmerbaas heeft zich uitgeleefd op de middenpartij. Weliswaar is de entree bescheiden gehouden, maar het samenstel van flankerende gecanneleerde pilasters, die niet volgens het klassieke ordensysteem door kapitelen worden bekroond maar door stevige consoles, en de buitenproportionele dakkajuit met zijramen en een -ruits schuifvenster, die deze consoles dragen, is zonder meer indrukwekkend. Letterlijk en figuurlijk het topstuk van de compositie is het zware kuifstuk op de kajuit met zwierige rococo-ornamentiek en de alliantiewapens van Klemrink en Wesselius.’
Leuk om te bedenken dat elke naam op iemand slaat die een vroegere Oranjewijker was. Net als u en ik. In het vervolg van dit verhaal komen een aantal personen uit deze lijst uitvoeriger aan bod. Het gaat me natuurlijk speciaal om degenen die in één of ander opzicht hun stempel op de Zuidergrachtswal 14 gedrukt hebben. En uiteraard krijgen dan ook de ‘ingrijpende restauratie’ uit 1751 en ‘de ingrijpende verbouwing’ uit de periode circa 1830-1860 waarvan in de lijst sprake is, speciale aandacht.
Zo, weer wat geleerd zou ik zeggen. En al dat moois heeft de eeuwen doorstaan en is nog steeds aan het huis te bewonderen. Het moet voor de eenvoudige Leeuwarders uit die tijd toch wel een bijzondere attractie zijn geweest om het echtpaar Klemrink Wesselius in hun koets voorbij te zien komen als deze de plusminus 910 meter aan het overbruggen waren tussen hun winterwoning aan de Nieuwestad en hun zomerwoning. Net zoiets als het staren en wuiven naar het draagkoetsje van Maaike Meu (Maria Louise van Hessen-Kassel 1688 – 1765) die in diezelfde periode ook een aardig optrekje in dezelfde buurt had en van wie bekend was dat ze steevast suikergoed wierp naar de joelende straatjeugd.
Maar nu eerst de illustere persoon Jan Klemrink, een welgesteld heer die ook nog enkele jaren burgemeester van Leeuwarden is geweest (1754 – Ik ben alweer aan het slot gekomen van de eerste aflevering van dit ar1756). Met zijn vrouw Agate Wesselius bezat hij een forse ‘stadswoning’ tikel en we zijn pas halverwege de 18de eeuw. We zijn het huis nog niet op de Nieuwestad 61 en op nog geen kilometer afstand een ‘zomerhuis’ eens binnen gegaan, laat staan dat we het over het mysterieuze poortje of aan de Zuidergrachtswal. Dit puissant rijke echtpaar vertimmerde beide de tuin in Roodbaard-stijl gehad hebben. Dat komt allemaal nog, want panden volgens de nieuwste internationale bouwstijlen van die tijd. Het mijn queeste naar de ziel van het oudste pand van de Oranjewijk moet huis aan de Nieuwestad kreeg een voorgevel in de Lodewijk XIV-stijl en tot een goede uitkomst leiden. het pand aan de grachtswal werd in rococostijl uitgevoerd. Ik citeer uit het boekje ‘Voornaam wonen in Leeuwarden’ (1997) Hein Kraij
20
Buurtjournaal nr. 1
schenKIng leeuWarder actIecomItÉ tegen drugsoVerlast
onVerwachte Gift Het is bijna veertien jaar geleden dat de gemeente de vestiging aankondigde van een opvang voor drugsverslaafden aan de Zuidergrachtswal. Dit voornemen kwam voor de Oranjewijk volkomen onverwacht en riep bij een groot deel van de bewoners heftige gevoelens op, mede door de manier waarop de gemeente te werk ging.
A
l snel richtte een groep buurtbewoners het geld dat nog op de rekening stond - ruim een actiegroep op om tegenwicht te bie- 4000,- euro, aan de wijkvereniging te schenden en voor de belangen van de omwonenden ken. Zo komt het de hele wijk weer ten goede. steeds meer bezuiop te komen. Deze groep, het Leeuwarder Ac- Nu de gemeente tiecomitĂŠ tegen Drugsoverlast (LAD), ging de deuren langs om geld en steunbetuigingen in te zamelen. Samen stonden we sterk en we kregen zo voldoende fondsen om een advocaat in de arm te nemen en ludieke acties uit te voeren.
Uiteindelijk kon de vestiging van de drugsopvang niet tegengehouden worden; wel werden er mede door de bemoeienis van het LAD goede afspraken gemaakt met zowel de politie als het personeel van de opvang om de overlast zoveel mogelijk te beperken. Resultaat was dat de wijk als geheel tot nu toe niet of nauwelijks overlast heeft gehad; voor de omwonenden aan de Zuidergrachtswal en huizen daar vlakbij is het een ander verhaal. Die bewoners krijgen vaak te horen dat overlast nu eenmaal hoort bij het wonen in de binnenstad... Voor het LAD was er de laatste jaren, toen het wijkpanel het overleg met de gemeente deels overnam, niet veel meer te doen. Daarom heeft het LAD besloten zichzelf op te heffen en
tiviteit of iets bijzonders voor de wijk. Zolang er geen concrete plannen zijn, blijft het geld gewoon apart op een rekening staan. Het LAD wil alle bewoners die destijds geld gedoneerd hebben of steun betuigden van harte bedanken. Het was destijds een hectische periode waarvan de afloop lange tijd onduidelijk was. Nu kunnen we de balans opmaken: al zijn we nog steeds niet blij met de opvang en met andere instellingen die in dat deel van onze wijk terecht zijn gekomen, het is gelukkig niet zo uit de hand gelopen als destijds voorspeld werd. Wie een goed idee heeft voor de besteding van het geld,kan dat mailen naar: hildedouma112@ hotmail.com. Als er niets binnenkomt wat goed te realiseren is, kunnen we het potje altijd nog bewaren als appeltje voor de dorst !
nigt op de subsidies aan wijkverenigingen en er over een paar jaar zelfs helemaal mee stoppen wil, is een extraatje zeer welkom!
Hilde Douma Secretaris Wijkvereniging Oranjewijk
Overigens is het niet de bedoeling dat dit bedrag besteed wordt aan onderhoud van het buurthuis of iets dergelijks, maar aan een ac-
Buurtjournaal nr. 1
21
De column van Minne Verbastering
Inverdienen
S
inds ik erachter ben dat je beter betaald Zo had ik ooit eens een directeur die graag krijgt wanneer je onbegrijpelijke Engelse formeel en statig sprak, weloverwogen formuafkortingen gebruikt ben ik om. Ik noem me leerde en het gesprek strak bij het onderwerp nu ‘designer’ en werk als ‘art-director’. Zet ‘SEO’ hield. Zelfs boeken schreef. Ik dacht bij hem trajecten uit dat het een lust is en een ‘CMS’ in goede handen te zijn, totdat hij begon over kent voor mij geen geheimen. De zelfbe- ‘inverdienen’. Er moest vooral voldoende ‘invernoemde tovenaars van het web houden mij diend’ worden, zo gaf hij priemend aan. Omdat niet langer voor de gek. ‘Php programmeurs’ zijn ik graag wat wil leren, vroeg ik hem direct aan weer mensen van normaal postuur geworden, welke financieel expert hij deze term ontleensinds ik weet dat ze voornamelijk bestaande de en voor de zekerheid, of dat het tegenovermodules aan elkaar knopen, zoals wij vroeger gestelde was van uitverdienen. Vanzelfspreeen Kreidler-uitlaat onder een Zündapp zetten. kend dat het gezag van de man daarna bij mij Gewoon met een verloopstukje of desnoods verdwenen was en luttele jaren later ook de ijzerdraad, maar dan in ééntjes en nulletjes. hele instelling. Niet dat ik het niet knap vind dat het allemaal zomaar kan hoor, zo’n digitale wereld. Parallel Het is geen uitzondering dat we ons met z’n geschapen naar ons eigen evenbeeld. Dus met allen voor het lapje laten houden. Ook nu, op veel sex, geweld en valse complimenten om dit moment is de kans groot dat je ergens in maar een paar kenmerken te noemen. Het is je huis een drukwerkje hebt, waarin je wordt aangemoedigd om vooral ‘slim’ te gaan wonen. hun woordkeus waar ik onzeker van word. Nogal aanmatigend, dacht ik zo. Woon ik De nonchalante vaktaal eromheen maakt mij nu dom dan? Ben ik dom, tenzij ik eindelijk argwanend. Net als de populaire woordjes in op order van hogerhand slim ga wonen? Of bepaalde beroepsgroepen. Een recent opgedo- wat te denken van de presentatie van een webken exponent is, dat we tegenwoordig steeds marketeer die z’n publiek trots wijst op de, in de vaker ‘een beslissing maken’. Niet gewoon nemen, website ingebouwde, ‘slimme’zoekfuncties’. Had nee hoor, zelf maken! Klinkt lekker gedeci- ik om domme zoekfuncties gevraagd? Dat ik deerd en het is net of je echt wat aan het doen zoek naar kip, maar het ei krijg? Bovenstaande bent, terwijl je in werkelijkheid al een half uur en de lust om alles uit het Engels te halen gaf plenair over het wc-papier zit te vergaderen. Ik mij ook even de gedachte dat ik het verkeerd heb het niveau van dat soort beslissingen dan begreep en dat het misschien wel rechtstreeks begrijpelijkerwijs ook niet hoog. Het zijn na- is overgenomen van de Angelsaksen en ik eipraters die pas ‘out of de box’ komen wanneer de genlijk gewoon gesommeerd wordt om kleiner te gaan wonen. En de zoekfunctie de taille baas ze zegt dat te doen. van de secretaresse betreft die feilloos weet te archiveren.
22
Buurtjournaal nr. 1
Dat de ambtenarij gonst van het jargon is bekend. Dat die molen langzaam draait ook. En dat het altijd al zo geweest is blijkt wel uit het gezegde dat, als iets erg lang duurt, het ‘op z’n elfendertigst’ gaat. Een gezegde van Leeuwarder oorsprong, zo kwam ik laatst bij toeval achter. Terwijl ik op de stoep van het Grytmanshûs stond te roken, hield een stadsomroeper met een groep gasten halt en begon te vertellen dat hier, in de 17e eeuw, de 41 burgemeesters van de 11 Friese steden en 30 Grietenijen jaarlijks bijeen kwamen om te vergaderen. Die vergaderingen duurden erg lang en daardoor ontstond die uitdrukking. Tegenwoordig gebruikt men dit mooie gezegde nauwelijks meer. Er is wel een woord met vergelijkbare betekenis voor in de plaats gekomen. ‘Zorgvuldig’. Jawel, zorgvuldigheid kent geen tijd. Het betekent gewoon dat je er niet op moet rekenen dat je snel een antwoord krijgt op wat voor verzoek dan ook. Zorgvuldigheid is de nieuwe schaamlap van de besluitelozen die niet zelfstandig en verantwoordelijk durven zijn. Vroeger betekende het gewoon nauwkeurig. Met zekere trots en vakmanschap in één beheerst gebaar precies dat doen wat nodig is. Niet meer en niet minder. Tegenwoordig is het een uitgeholde term die, in de galerijen van kantorenkolossen, ’s ochtends nog nagalmt van de dag daarvoor. Natuurlijk moet taal leven. Zo bestaat zelfs onze gekoesterde Friese taal voor een groot deel uit leenwoorden. Engelse, Franse, Duitse, Scandinavische et cetera. Leenwoorden geven talen nieuwe lucht. Het Latijn stierf niet voor niets uit als spreektaal, toen het te strak werd ingesnoerd. Maar laten we ons er wel bewust van zijn en niet al te klakkeloos verbasteren. Ik weet in ieder geval zeker dat, ik nooit een beslissing zal maken, altijd een buitengewoon onzorgvuldig leven zal blijven leiden en domweg op eigen verantwoording mijn geluk zal zoeken. Om inverdienen heb ik toch al nooit een zier gegeven. Keep you posted! Minne Velstra
Buurtjournaal nr. 1
23
feest! eIeren, paashazen en de oVerWInnIng op de dood
paSen, wat iS dat Voor feeSt? Pasen, dat betekent een extra lang weekend, eieren verven met de kinderen en een Paashaas van chocolade. Maar wat is Pasen eigenlijk voor feest?
H
et christelijke Paasfeest heeft oorspronkelijk niets te maken met eieren of met een haas. Pasen is vanouds het belangrijkste feest van de christelijke kerk, veel belangrijker eigenlijk dan het Kerstfeest. Met Kerst viert de kerk de geboorte van Jezus, de zoon van God. Hij kwam als mens op de aarde om de band tussen God en mensen te herstellen. Die band was ernstig beschadigd door al het kwaad in de wereld dat mensen elkaar aandoen. Met Pasen vieren christenen zijn opstanding uit de dood, nadat hij op Goede Vrijdag was gestorven aan het kruis, vanwege datzelfde kwaad. Christenen vieren dat Jezus sterker is dan de dood en sterker dan het kwaad. Pasen is dus het feest van de overwinning op de dood. Reden voor veel kerken om groot uit te pakken met Pasen. Ook met eieren trouwens, en met lekker eten.
Vasten De opmaat van het Paasfeest begint met de veertigdagentijd vanaf Aswoensdag. Wanneer het carnaval is afgelopen, halen de Roomskatholieke christenen een askruisje bij de kerk. De bedoeling van dat askruisje is hen te herinneren aan hun sterfelijkheid. Met Aswoensdag begint de Vastentijd, ook wel de Veertigdagentijd of Lijdenstijd genoemd, waarin een aantal voedingsmiddelen niet worden genuttigd. Vasten was vooral de gewoonte in de Roomskatholieke Kerk maar wordt de laatste jaren steeds populairder, ook protestanten zijn zich gaan interesseren in vasten. Vasten betekent overigens niet niets meer eten maar wel je luxe laten staan, zoals vlees, alcohol en snoep, of minder eten. Het geld dat je uitspaart, gaat naar een goed doel. Vasten is geen doel op zich, de bedoeling is dat je meer tijd spendeert aan
24
Buurtjournaal nr. 1
bidden en dat je je goed realiseert waarom Jezus is gestorven. Daarmee verschilt het vasten van christenen dus nogal van het vasten dat moslims doen tijdens Ramadan. Zij eten en drinken niet tussen zonsop- en zonsondergang en hebben speciale gerechten die ze eten in de tijd dat de zon onder is. Een alternatief voor minder of sober eten, is zoveel mogelijk de auto laten staan, of 40 dagen lang niet twitteren, tv-kijken of facebooken. Alles wat moeite kost om te laten, kan een vorm van vasten zijn. Dat is de keuze van de individuele gelovige zelf. Vasten is trouwens sowieso niet verplicht in protestantse kerken en ook Rooms-katholieke christenen zijn daar veel vrijer in dan vroeger het geval was. Met Pasen is er een eind gekomen aan het vasten, Pasen is een feest en daar hoort lekker eten bij.
Joods Om meteen even een misverstand uit de weg te ruimen: het christelijke geloof komt oorspronkelijk niet uit het Westen, het is eigenlijk een Oosterse godsdienst. Het christendom komt voort uit de joodse godsdienst en de joden vieren Pesach, de bevrijding van het Joodse volk uit Egypte. Pesach duurt zeven of acht dagen en begint op de avond van de 14e niesan (de naam van de zevende maand uit het joodse jaar) die in maart of april kan vallen. Ook deze datum wisselt dus. Pesach eindigt in IsraĂŤl op de 21e niesan en daarbuiten op de 22e niesan. De christelijke traditie berekent de datum waarop Pesach moet worden gevierd aan de
hand van de stand van de maan. Het christelijke Paasfeest wordt gevierd op de eerste zondag na de eerste volle maan in de lente. Dat is ook de reden waarom de datum van Pasen elk jaar verschilt, de ene keer valt het vroeg in het jaar, de andere keer laat. Dit jaar bijvoorbeeld viel Pasen laat, pas op 20 april.
Lentefeesten Voordat het christendom in Europa zijn intrede deed, waren hier andere godsdiensten, zoals die van de Germanen bijvoorbeeld, met goden als Wodan, Freija en Donar. De Germanen hadden een aantal feesten die verbonden waren met de seizoenen, die onder andere werden gevierd in de lente. Logisch, want met de lente begint het vruchtbare seizoen. De Romeinen konden er ook wat van. Van 4 april tot 10 april vierden ze bijvoorbeeld de Megalensia ter ere van de vruchtbaarheidsgodin Cybele, en van 12 tot 19 april de Cerealia voor de godin Ceres. Op 15 april werd Fordicidia gevierd voor Maia, en zo waren er nog een paar feesten. De christelijke kerk heeft een aantal van die Romeinse en Germaanse feesten gekerstend, christelijk gemaakt als het ware, de winterzonnewende werd het Kerstfeest, de lentefeesten veranderden in Pasen. Overeenkomst is dat alle feesten in de lente te maken hadden met nieuw leven, en dat geldt ook voor het Paasfeest. Hoe die overgang van de verschillende feesten precies in zijn werk is gegaan, blijft onduidelijk, ondanks alle verhalen die erover de ronde doen. De meest wetenschappelijk verantwoorde mening lijkt nu te zijn dat we het bij
gebrek aan schriftelijke overlevering gewoon niet weten.
Paashaas Over de Paashaas doen allerlei theorieĂŤn de ronde. De nieuwste is dat hij helmaal niet oud is maar stamt uit het begin van de 19e eeuw. Zijn verhaal ontstond in Duitsland. De Paashaas schenkt daar eieren aan kinderen die zich goed hebben gedragen, een soort Sinterklaas van de lente. In 1825 duikt de Paashaas ook in Nederland op, het bleek een blijvertje. Paaseieren stammen ook al uit de Germaanse traditie. Ze werden als symbool van vruchtbaarheid in akkers begraven zodat deze akkers op hun beurt vruchtbaar zouden worden. Dat is in ieder geval een van de gangbare verklaringen. Voor de paaseieren is ook een meer pragmatische verklaring. Tijdens het vasten was het eten van eieren verboden. Maar kippen hebben natuurlijk geen weet van vasten, zij leggen gewoon door. Dat resulteert in een overschot aan eieren als Pasen is aangebroken. Allemaal tegelijk opeten dus! De oudste eieren waren niet meer eetbaar en daarom werden die fraai beschilderd. De variant van het paasei in chocolade is nog niet zo heel lang bekend, pas laat in de 18e eeuw werden in Frankrijk de eerste chocolade-eieren geproduceerd. Omdat er nog geen mallen waren, werden verse eieren uitgeblazen en als mal voor de lekkernij gebruikt. En natuurlijk staan eieren ook voor nieuw leven, wat weer mooi past bij Pasen als feest van de overwinning op de dood. Ineke Evink
Buurtjournaal nr. 1
25
Ik vertrek Sybylle Kroon
Afscheid van de Oranjewijk Zo’n heerlijk huis, zo’n gezellige wijk in Leeuwarden. Ongedwongen, relaxed, rustig. En dan toch verhuizen. Ruim elf jaar woonde ik in de Gysbert Japicxstraat, nummer 36. Nu is het tijd voor afscheid.
A
fscheid met pijn in mijn hart. Ik ben nog net zo verliefd om mijn huis als de dag dat ik er voor het eerst over de drempel stapte. Najaar 2002 zal dat geweest zijn. Ik woonde op Over de Kelders, in de binnenstad. Ook mooi, maar zonder tuin en met een vriend, een hond en drie katten. Een huisje met een tuin zou dus ideaal zijn. Het werd een huis met een dubbele voordeur én een torentje, aan een straat met een onuitsprekelijke naam die je altijd moet
26
Buurtjournaal nr. 1
spellen. Ja, met een y-grec en ‘cxstr’, hoe vaak ik dat wel niet heb gezegd. Op 31 december 2002 fietste ik samen met mijn toenmalige vriend naar de notaris. Onderweg kwamen we vrienden tegen: of we nog op stap gingen. ‘Ja hoor, straks’, riepen we over de straat. ‘Eerst even een huisje kopen!’ Het was mijn eerste huis. Een paar weken later verhuisden we de inboedel en de beestenbende
naar de nieuwe woning. Na jaren ‘boven’ te hebben gewoond, was het even wennen om op maaiveldhoogte mensen aan je raam voorbij te zien lopen. Een groot huis ook, met veel ramen, maar ik hield (en hou) van licht en ruimte, dus geen probleem. Mijn moeder vond het maar een kale boel. ‘Wanneer komt de rest van het meubilair?’, vroeg ze zich af. Dit is het ma, meer komt er niet in. En dat is elf jaar zo geweest. Minimalistisch. Ik hield van de ruime kamers,
de strakke Rietveldlampen in de gang en vestibule, de mooie houten vloeren die onder vier lagen vloerbedekking vandaan kwamen, de panelen die we ontdekten achter de betimmering. Het was al een mooi huis, maar de authenticiteit, de schoonheid zat verstopt achter sisal en triplex.
Daarna verhuisde de redactie van Noorderland naar Leeuwarden, we kwamen bij onze grote broer Leeuwarder Courant in. Praktisch om de hoek dus, in het grote, witte NDC-gebouw. Ik kon kruipend naar mijn werk, maar meestal pakte ik de fiets. Twee minuten hooguit. Soms vier, als de spoorbomen bij Achter de Hoven/ Spoorstraat dicht waren. Het geluid van de voorbijsuizende trein, het geting-ting-ting van de spoorbomen, ik hoorde het thuis ook. Het zijn geluiden die me dat heerlijke stadsgevoel gaven, terwijl ik toch in het dorpje Oranjewijk woonde.
In die elf jaar is er veel gebeurd. Al mijn lieve huisdieren zijn er gestorven. Eerst Tijger, mijn cyperse kat, van ouderdom. Toen mijn cyperse meissie Pepe, ziek. Onze lieve hond Nino moesten we laten inslapen nadat bleek dat zijn hele hals en nek onder de kanker zat. Rode kater Ziggy bleef alleen over. Maar hij vond het In mijn huis wisselden lief en leed elkaar af. Verprima zo, hij was de koning van de buurt. Tot- driet om het verlies van mijn geliefde diertjes. dat we hem vonden, dood op de overloop bo- Blijdschap om die nieuwe baan. Tranen toen ven. Nooit ziek geweest en ineens weg. Hart- mijn relatie stuk ging. Vreugde toen er een stilstand. Wat is het huis dan leeg! En hoewel nieuwe man in mijn leven kwam. Vanuit dit ik de dieren erg mis, neem ik voorlopig geen mooie huis zijn we getrouwd, op 20-10-2010. weer. Ik zou niet weten hoe of wie te kiezen. Ik Maar toch woonde hij er niet. We hadden eerst hou van alle dieren. Voorlopig red ik me prima een LAT- en daarna een MAT-relatie: Married met het knuffelen van buurtkatten en aaien van Apart Together. Zeven jaar lang pendelden we buurthonden. In 2003 werkte ik bij de NHL, als copywriter, communicatieadviseur en hoofdredacteur van het hogeschoolmagazine. Niet alles tegelijkertijd hoor, maar keurig in die volgorde. In 2005 kwam ik in een luxepositie te zitten. Ik kon kiezen uit twee banen: docent journalistiek bij de NHL of hoofdredacteur van Noorderland, een magazine over Noord-Nederland. Het werd het laatste. Drie jaar lang reed ik van Leeuwarden naar Groningen. En weer terug. En elke keer was ik weer blij om mijn wijk, mijn straat in te rijden en weer naar huis te gaan. Dat forenzen vond ik niet erg, gaf je mooi de tijd om af te kicken van je werk en fris thuis te komen.
elk weekend heen en weer tussen Leeuwarden en Noordwijk. Na lang wikken en wegen besloten we om samen te gaan wonen in het westen van het land. Het huis in Leeuwarden zouden we aanhouden. Verhuren. Of toch verkopen. Of niet. Of toch wel? We werden gek van onze eigen besluiteloosheid. Op 8 juni 2011 hebben we ons huis toch maar te koop gezet. Ruim tweeĂŤnhalf jaar en dertig bezichtigingen later geloofden we het wel. Huis wordt niet verkocht. Dan houden we het toch lekker zelf? En nĂŠt op het moment dat we dat besloten hadden, stond daar opeens die jongeman voor de deur. Kijken was kopen. Huis verkocht. Net zo verliefd als ik elf jaar geleden. Het huis komt weer in goede handen. Dan doet het afscheid net even wat minder zeer. Bedankt Oranjewijk, bedankt heerlijk huis met fijne tuin. Ik zal jullie missen. Sybylle Kroon www.sybyllekroon.nl
Buurtjournaal nr. 1
27
Huisartsenpraktijk B.R. Westerman Coopmansstraat 50 ( bij het Cambuurplein) Tel: 058-2124680 Voor huisartsenzorg bij u in de buurt: www.westermanhuisarts.praktijkinfo.nl
Voorheen zaten wij 15 jaar in de Oranjewijk. Maar nu kunnen we u van dienst zijn in een ruim modern centrum.
MERK INTERACTIEF
GRAFISCH
W W W. B W H O N T W E R P E R S . N L EMMAKADE 74A
D E M A K E R S VA N L E E U W A R D E N C U LT U R E L E H O O F D S TA D 2 0 1 8 / D E M O A N N E / R E S T Y L E H U I S S T I J L G E M E E N T E L E E U W A R D E N H Û S & H I E M / P O D I U M V L I E L A N D / K E N I N G FA N ‘ E G R E I D E / E L F S T E D E N R O E I M A R AT H O N / S L A C H T E M A R AT H O N J A N E R I N G A K L E E D T M A N N E N / K & M YA C H T B U I L D E R S / K E U N S T W U R K / H A R R Y VA N I N T E R I E U R / F R I T S J Ü R G E N S KALKDIJK FYSIO- EN MANUELE THERAPIE / OMRIN / WERF IJLST / JEUGD DANSOPLEIDING FRYSLÂN W E R K M A N H O R S E S H O E S / M I D N I G H T W A L K L E E U W A R D E N / P O Ë Z I E R O U T E L E E U W A R D E N / G E A R C O Ö P E R AT I E J E L L E D E J O N G A R C H I T E K T E N / S L U M P O I L / TA N X X / D I T T O N / G I L I A M F Y S I O T H E R A P I E / H E I T & M E M J A C H T W E R F D E J O N G / S A S K I A , V R O U W VA N R E M B R A N D T / E M PAT E C / N O O R D P E I L / AT E L I E R M O O I D R E N T H E O N D E R W I J S G R O E P F I E R / L S V / D E B O E R E G B E R T S A D V O C AT E N / H I G H T I D E / H A R R Y VA N K O Z I J N E N / T Û K W E N J E N
zaterdag junI 14 BoeKenadoptIemIddag In het BuurthuIs
o nee hÈ, niet noG een boek! Boeken zijn vaak best wel zielig. Stel je even voor dat je een paar weken in een boekwinkel staat en met begerige blikken wordt aangekocht door iemand die belangstelling voor je heeft. Maar wat gebeurt er daarna met je?
B
eland je in één van die uitpuilende kasten met gelezen, ongelezen (maar nog te lezen!), vergeten, cadeau gekregen, geliefde, gehate of teder gekoesterde boeken? Vergaat het jouw eigenaar zoals Remco Campert die laatst in de Volkskrant schreef dat hij ‘boekenmoe’ is. Of zoals Kees van Kooten die zich van zijn overtollige boeken ontlast door ze bij mensen door de brievenbus te duwen in de wijde omgeving van de plaatsen in het land waar hij voordrachten geeft.
Hoe kunnen we een vrolijke draai te geven aan al die zielige boeken die in de kasten van wijkbewoners wegkwijnen in een overbodig bestaan? De redactie van uw wijkglossy komt met een prachtig idee! Jawel! We gaan tegen het eind van dit voorjaar een kostenloze boekenadoptiedag houden. Datum: zaterdag 28 juni 2014. Plaats: het Buurthuis van de Oranjewijk. Tijd: Van 14.00 tot 16.00 uur.
Even een bekentenis van de schrijver dezes. Als ik vanaf vandaag elke dag 8 uur (acht kostbare uren!) zou lezen in de boeken & tijdschriften & documenten die ik in huis heb, dan zou ik de rest van mijn leven ge- Adoptieregels: makkelijk voort kunnen en waarschijnlijk bij de laatste regel die ik ooit 1. Je biedt boeken aan waarvan je denkt dat die door een ander graag worden gelezen. lees nog niet eens op de helft van mijn eigen voorraad leesvoer zijn. Dat is niet wat ik met mijn leven wil, dat snapt u ook wel. En dat is ook niet 2. De boeken die je adopteert neem je mee in de staat waarin je ze aantreft en ze worden niet voor je ingepakt of opgeleukt. Me dunkt: ze wat mijn zielige boeken voor ogen stond toen ze nog fris en fruitig in de hebben het al moeilijk genoeg gehad. boekwinkel naar me stonden te flirten. 3. De boekenadoptiemiddag is een geldvrije, kostenloze, gratis happening. De boeken zelf zijn het enig toelaatbare ruilmiddel. Nu kun je gelukkig ook andere dingen doen met boeken dan ze te lezen. Je kunt er sieraden of kunstwerken van maken. Of meubilair. Of plan- 4. Aan het eind van een opwindende dag worden de in-en-in zielige boeken die ook nu weer werden afgedankt bedankt voor hun laatste tenbakjes. Je kunt ze verkopen, ruilen, weggeven of naar de kringloopbijdrage en door de redactie afgevoerd om gerecycled te worden tot winkel brengen. een beter bestaan. Laten we deze overwegingen nu eens praktisch toespitsen op de boekenzondvloed die in de loop der tijden ook de Oranjewijk heeft getroffen. Hein Kray
Buurtjournaal nr. 1
29
Kookimpressies van Peter Jeeninga Kreeft
Jesaja 22:13: ‘Laten we eten en drinken, want morgen sterven we.'
D
eze zin uit Jesaja is misschien wel de oorsprong van het recht op een laatste maaltijd bij terdoodveroordeelden. Deze oeroude traditie vind je overal op de wereld. Maar niet meer in Texas. Daar maakte een Texaanse senator een eind aan dit geinige gebruik. Nu hadden een paar gevangenen er wel een potje van gemaakt! Zij maakten er een wedstrijd van wie de meest uitgebreide maaltijd voor de executie kon bestellen. De maaltijd ook consumeren was bijzaak. Ter doodveroordeelden in Texas moeten zich sindsdien tevreden stellen met wat er op de dag van hun executie toevallig op het gevangenismenu staat. ‘Als dat ze niet bevalt, hadden ze maar niet in de gevangenis moeten komen,’ zei de senator. Dit allemaal overpeinzend vroeg ik mij af wat ik zelf zou willen eten op de dag voor mijn executie. Als je maar lang genoeg wacht, zijn er op een gegeven moment genoeg mensen in je leven, die een dergelijke handeling desnoods eigenhandig willen uitvoeren. Maar dit terzijde. Het antwoord is KREEFT. Rancune voedsel. Voordat jij via een injectie naar je Schepper wordt gestuurd (wat die verder met je doet, is aan Hem), moet er voor jouw laatste maaltijd een levende kreeft worden geofferd in kokend water…
Wat kreeften betreft ben ik een ervaringsdeskundige. Mijn ex-vrouw is een kreeft (21 juni – 22 juli). Jaren geleden las ik in een horoscoop het volgende: ‘Kreeften zijn erg fysiek ingesteld. Met een kreeft loop je kans op een allesomvattende sensuele ervaring. Teveel experimenten laat de kreeft meer van de andere partij afhangen. Verwacht bij een kreeft gerust kaarsen naast het bed, een romantisch muziekje en massages achteraf.’ Na het lezen van deze grote leugen heb ik nooit meer een horoscoop ingezien. Kreeften kook je levend. Ik heb het nu over de kreeften die in zee leven, voor u gaat denken dat er bij mij nog sprake is van een onverwerkt verleden. Voelen kreeften dit? De ene deskundige denkt van wel, de ander zegt dat kreeften een zeer beperkt gevoel van pijn hebben. Maar omdat ik Marianne Thieme van de Partij voor de Dieren op een poster boven mijn bed heb hangen, gun ik de kreeft een humane dood. Voor het koken zo ongeveer 30 minuten in de vriezer. Zo komen ze totaal versuft in het kokend water. Even over de keuze van de soort kreeft. De Canadese kreeft is goedkoper en niet zo lekker als de kreeft uit Europa. Hij moet ook over grote afstand worden vervoerd en is dus meer belastend voor onze planeet. Prijzen (bij benadering): Canadese kreeft, ongeveer 600 gram 22,00 euro. De Europese kreeft, 450-600 gram ongeveer 35,00 euro. De Rolls - Royce onder de Europese kreeften komt uit Nederland, de Oosterscheldekreeft. Dat dit de lekkerste kreeft is wordt beweerd door een groot reclamebureau dus is het waar. Nadeel is dat er voor deze kreeft een vangstbeperking is. Het seizoen loopt ongeveer van maart tot 15 juli. Gebruikt u de kreeft als voorgerecht dan neemt u een kreeft van 400-500 gram voor 2 personen en halveer deze na het koken en als hoofdgerecht een kreeft van 400-500 gram per persoon. De kreeft kan gekookt worden in water of in een court-bouillon (geeft een iets vollere smaak en wordt gebruikt bij het koken van schaal-en schelpdieren of voor het pocheren van vis.)
30
Buurtjournaal nr. 1
Court-Bouillon (3 liter) 3 ½ liter water, 3 dl. droge witte wijn, 1 eetlepel witte wijnazijn, 2 gesnipperde uien, 2 grote wortelen in plakjes, 1 prei in ringen, 1 bos platte peterselie, 2 laurier, 10 zwarte peperkorrels gekneusd, 1 venkel in ringen en 2 theelepels zout. Zet het water op met de witte wijn, voeg alle ingrediënten toe en laat het geheel 20-25 borrelen tegen de kook aan. Zeef de bouillon. De kooktijden van Kreeft: Kreeft 300 – 400 gram 5 minuten 400 – 500 gram 6 minuten 500 – 600 gram 7 minuten 600 – 700 gram 8 minuten
Post Mortem van de Kreeft
Dat er sprake is van een niet natuurlijke dood van de kreeft moge duidelijk zijn. U kunt nu eindelijk uw eigen patholoog-anatoom spelen en net zoals in CSI en andere series op t.v. een heldenrol spelen. 1. Leg de kreeft op een snijplank en knip het elastiek van de scharen. Kreeft moet altijd besteld worden bij uw vishandelaar. 2. Zet het mes iets achter de ogen midden in de schaal. Snijd de kreeft Laat u geen kreeft aansmeren die al op zijn sterfbed ligt. Wat ook helpt richting de kop doormidden. is een pasje van een groothandel zoals Hanos in Heerenveen of Makro 3. Draai de kreeft om. Snijd de rest van de kreeft in twee delen. Verwijin Leeuwarden. der het darmkanaal met je hand of met een klein mesje. 4. Leg de helften op de plank. Haal het vlees uit de schaal. Voor 2 personen: 5. Breek de scharen van het lijf. 2 Kreeften van 400 – 500 gram 6. Wrik met je hand het kleinste deel van de schaar los. 3 liter water of court-bouillon 7. Wrik met je hand de gewrichten van de schaar los. 1 grote pan 8. Kraak het dikste deel van de schaar met de kreeftentang. Doe dit 1 kreeftentang zorgvuldig, zodat je het vlees heel uit de schaal kunt halen. Herhaal 1 kreeftenhaak stappen 5 t/m 8 met de andere kant van de kreeft. Peuter met de kreeftenhaak het vlees uit de gewrichten. De kreeft is nu klaar voor Stop de kreeft voor het koken een half uurtje in de vriezer. Zet de pan verder gebruik. op het vuur voor ¾ gevuld met water of court-bouillon. Breng aan de kook. Haal de kreeft uit de vriezer en stop hem in de pan met de kop Eet de kreeft koud en zonder schuldgevoel. Heerlijk met citroenmayonaar beneden. Het water of de bouillon moet nu koken. Voor de kook- naise en een partje citroen. Eet smakelijk. tijden zie boven. Laat de kreeft na het koken uitlekken en afkoelen op een snijplank. Peter Jeeninga
Buurtjournaal nr. 1
31
Tuinieren in de Oranjewijk Het Oranjehof
Hoe een 'nietsplek' een moestuin werd Op vrijdag 21 maart 2014 opende wethouder Isabelle Diks het eerste Eetbare Buurtinitiatief op openbare grond in de gemeente Leeuwarden: het Oranjehof. Tien gezinnen uit de Oranjewijk hebben nu een gezamenlijke moestuin.
I
n mei 2012 ergerde Femke Molenaar zich aan het feit dat er weliswaar een losloopstrook voor honden is in de Willem Lodewijkstraat, maar dat het daar veel te gevaarlijk is om honden los te laten lopen. Ze was op zoek naar een plek waar het wel veilig was. Ze dacht dat het veldje op de hoek Emmakade/Emmaplein daarvoor geschikt was en informeerde bij de gemeente naar de opties. Daar werd haar verteld dat het geen hondenuitlaatplek was, maar eigenlijk een ‘nietsplek’…
In dezelfde tijd bedachten de gemeente Leeuwarden, het Nordwin College en de Friese Milieufederatie het concept Eetbare Stad. In 2020 moet 20% van de benodigde groente, fruit,
32
Buurtjournaal nr. 1
noten, vlees en vis op lokaal niveau worden geproduceerd op een duurzame manier. Toen Femke dat hoorde bedacht ze dat er best een moestuin op die ‘nietsplek’ kon komen. Ze legde het plan neer bij de gemeente, hoorde een tijdje niks, maar werd in november 2012 gebeld door Gjalt Faber. Hij vond het een geweldig idee, maar er was nog geen beleid op dit gebied. Binnen een maand was het geregeld: de gemeente zou de grond beschikbaar stellen, maar er moest wel een hek omheen. En de gemeente zou geen financiële bijdrage leveren. Femke wist negen buurtbewoners te enthousiasmeren voor haar plan en formeerde begin 2013 een werkgroep. De werkgroep maakte een
projectplan met begroting, zocht naar opties voor de financiering en voerde veel overleg met gemeenteambtenaren, die op alle fronten meewerkten. Dankzij de financiële bijdragen van het Oranjefonds, de Ondernemers Vereniging Oranjewijk en de Wijkvereniging was er in het najaar van 2013 voldoende budget beschikbaar om het plan uit te voeren. De Wijkvereniging ondertekende een bruikleenovereenkomst met de gemeente. Het Nordwin College schonk vier houten bakken en Ecostyle uit Appelscha stelde 14 sponsorpakketten met diverse meststoffen beschikbaar. En in december 2013 stond er ineens een hek. De gemeente had toch nog
Volg het Oranjehof op Facebook: https://www.facebook.com/Oranjehof058?fref=ts
een potje beschikbaar voor leuke initiatieven en besloot het hek te ‘schenken’. Begin maart startte Cyprès Tuinen uit Kollum met het verwijderen van de graszoden, het aanbrengen van antiworteldoek en het lijmen van de betonbakken. Op 5 maart kwamen de moestuinders voor het eerst bij elkaar. De bakken werden verloot, ze ondertekenden een gebruikersovereenkomst, betaalden de huur aan de Wijkvereniging en bedachten een naam voor de moestuin: het Oranjehof. Daarna konden andere geïnteresseerden ook de lezing bijwonen van microbioloog Jan Schulp over tuinieren op de vierkante (centi)meter.
Op 21 maart opende wethouder Diks het Oranjehof in aanwezigheid van zo’n vijftig gasten. Ze mocht in een paar knaloranje klompen stappen en hierna het eerste plantje in de gezamenlijke kruidenbak planten. Daarna werd er geklonken op het resultaat. Cees Jolmers – verkleed als wortel - verhoogde de feestvreugde met zijn accordeon. In de weken daarna vulden de moestuinders vol spanning hun bakken. Van alles werd er gezaaid en geplant: tuinbonen, doperwten, snijbiet, radijzen, aardbeien, koriander, uien, rabarber, knoflook, worteltjes, spinazie en nog veel meer. Dankzij het mooie weer komt er inmiddels van alles op. De borderrand van het
Oranjehof wordt nog gevuld met fruitboompjes en –struiken. Na de opening hebben vijf mensen gevraagd of ze ook een bak konden krijgen. Zij zijn op een wachtlijst geplaatst. Als een van de huidige moestuinders afstand doet van een bak, wordt die bak verloot onder deze vijf mensen. Andere geïnteresseerden worden ook op de wachtlijst geplaatst, maar zijn pas aan de beurt als die eerste vijf voorzien zijn. De Oranjehofcommissie, Elena Cavagnaro, Guusta Elzinga, Femke Molenaar en Christine Pietersen.
Buurtjournaal nr. 1
33
Colofon
Ken uw wijk
D
redactie
e huizen in de Oranjewijk zitten stikvol leuke details. Zo leuk, dat het altijd een plezier blijft in de wijk rond te wandelen. Om uw oplettendheid een handje te helpen en nog beter te kijken naar al die mooie versieringen waar de bouwvakker anno 1900 nog tijd en ruimte voor kreeg, heeft uw Buurtkroniek de rubriek Ken uw wijk.
Ineke Evink Hein Kraij Christine Pietersen
Kopij Inleveren v贸贸r: 15 juni 2014 mail naar: oranjewijk@gmail.com
Contactpersoon Hein Kray Emmaplein 8 tel: 058 - 216 48 45
Weet u waar het detail op de foto te vinden is?Stuur de oplossing in naar oranjewijk@ gmail.com. Beloning: eeuwige roem, of in ieder geval tot het volgende nummer uitkomt. Voor de goede orde: eigenaren van het betreffende pand zijn niet uitgesloten van deelname. Wel hebben andere Oranjewijkers voorrang als ze de goede oplossing weten.
Gastschrijvers Gerco van Beek Hilde Douma Peter Jeeninga Sybylle Kroon Femke Molenaar Minne Velstra Luuk van der Veen
Grafische vormgeving
De vorige keer plaatsten we een foto van de dakrand van het studentenhuis op de hoek Johan Willem Frisostraat/Gysbert Japicxstraat. Het werd helaas door niemand geraden.
Alle Schilstra
Opmaak Chantal de Jongh & Alle Schilstra
Fotografie en illustraties Gerco van Beek Hein Kraij Sybylle Kroon Femke Molenaar Christine Pietersen Minne Velstra
Oplage 875
Bezorging Jordi Postma
Printservice
Bedankt
voorjaar 2014
Bakker Bart, Bosma & De Witte Makelaars, BW H Ontwerpers, Cadenza Catering, Chrispen Tekst & Communicatie, Contagio Training, Coaching & Advies, Fysio Friso, Garage Emmakade, Haar Idee, Huisarts Westerman, Linum Tuinvormgeving & Advies, Nordwin College, Scheepstimmerbedrijf Evert Jan Hoen, Tandartspraktijk Emmaplein en Uitvaartzorg Comes! Dankzij jullie kunnen wij weer vier fraaie Oranjewijkkranten uitgeven dit jaar.
www.oranjewijk.nl
Op de achterzijde: Paaseieren schilderen in het buurthuis
Copy Service Leeuwarden
Jaargang 14
Je kunt op elk moment van de dag bij ons terecht voor een ovenv ovenvers brood, b een krakend vers belegd broodje, een heerlijke broodsna broodsnack en
Kom naar Bakker Bart!
e vlaaien t s r e k k e De l a tellen vi s e b e n i onl rt.nl
akkerba
www.b
Openingstijden: maandag 09:00 - 18:00 8:00 dinsdag 09:00 - 18:00 8:00 woensdag 09:00 - 18:00 donderdag 09:00 - 21:00 vrijdag 08:30 - 18:00 zaterdag 08:30 - 17:00 BakkerBart Wirdumerdijk 5 8911 CB Leeuwarden Tel: (058) 212 55 09 Fax: (058) 216 80 95
De lekkerste
! r a a h n e m e h r o o v t p i n k Ge www.haaridee. eu www.haaridees
hop.nl
www.facebook. com/haaridee De Haar ide
Oranje Nassaustraat 19 8933 BR Leeuwarden tel. (058) 2135256
Vera, Sim
one, Deb
haaridee@gmail.com www.haaridee.eu
e crew
ora en A
nnelie