Kryminologiczne i kryminalistyczne aspekty sprawców pedofilii. Zarys problematyki. Część 2

Kryminologiczne i kryminalistyczne aspekty sprawców pedofilii. Zarys problematyki.

Część 2 (artykuł będzie opublikowany w 4 częściach)

1.1. Zaburzenia Psychoseksualne

Kolejnym ostatnim z filarów, składających się na istotę zjawiska sprawców pedofilii, bez którego nie sposób rozważać tego zagadnienia, jest zaburzenie psychoseksualne. Zaburzenia psychoseksualne jako trzeci czynnik składający się na przestępstwa z lubieżności – a tym samym przestępstwa pedofilii – stanowią istotną przyczynę tego zjawiska a co za tym idzie naruszenia obowiązującego systemu prawa karnego. Cechuje je znaczna stałość z trudem podlegają modyfikacji i najczęściej ograniczają możliwość pokierowania przez sprawcę swoim postępowaniem, co jest istotne z punktu widzenia art. 31 k.k. Ogólnie rzecz ujmując w kontekście badanego zjawiska zaburzenia psychoseksualne to grupa zaburzeń funkcjonowania seksualnego obejmująca różnorodne formy, które zazwyczaj dzieli się na kategorię: Odmienności seksualne (polegających na występowaniu nietypowych nieakceptowanych społecznie form zaspokojenia popędu seksualnego, Zaburzenia tożsamości płciowej (brak akceptacji własnej płci),Wykorzystanie seksualne, Dysfunkcje seksualne (zaburzenia osiągnięcia zaspokojenia seksualnego), Zaburzenia na tle seksualnym (to stany patologiczne związane z seksualnością człowieka)1 .

Według Klasyfikacji Amerykańskiego Towarzystwa psychiatrycznego (DSM), tylko w obrębie trzech warstw życia erotycznego można mówić o patologii. Awięc ostanie, wktórym istnieje wysokie prawdopodobieństwo naruszenia porządku prawnego.2

Z perspektywy badanego zjawiska przestępstw i sprawców pedofilii należy zaznaczyć, że zarówno dla prawa karnego, jak i psychologii sądowej szczególną rolę odgrywają zaburzenia preferencji seksualnej.

Preferencje seksualne. To trzecia zpięciu warstw życia erotycznego, które są efektem wypracowanym przez specjalistów w zakresie zdrowia psychiatrycznego i uznawane na całym świecie jako klasyfikacja DSM3. Preferencje seksualne dotyczą określenia, jakie obiekty wywołują największą stymulację seksualną lub na jakich czynnościach seksualnych ludzie się skupiają4 .

1 J.K. Gierowski, L.K Paprzycki, Niepoczytalność…., s. 171174. 2 Ibidem, s 173-174. J. Wciórka, Kryteria diagnostyczne według DSM-IV-TR, Warszawa 2008. 3 E. Hbzda – Śiwek, zaburzenia osobowości jako problem psychologicznej diagnozy penitencjarnej, s. 358-360. J.K. Gierowski, L.K Paprzycki, Niepoczytalność…, s. 173. 4 J.K. Gierowski, L.K Paprzycki, Niepoczytalność…, s. 173.

Tak więc trzecim czynnikiem towarzyszącym nierozerwalnie przestępstwom z lubieżności, a zatem i również przestępstwom pedofilii są zaburzenia seksualne. Zaburzenia seksualne w literaturze przedmiotu były klasyfikowane różnie. Określano je mianem zboczeń5, dewiacji6, parafilii. W obecnym stanie zrezygnowano z określenia „zboczenia seksualne” w kontekście zaburzeń seksualnych. Powoli rezygnuje się też z pojęcia „dewiacji”. Oba te pojęcia obecnie funkcjonują pod jedną nazwą parafilii, która obejmuje swoim zakresem pojęciowym zaburzenia preferencji seksualnych. Jednakże dopuszczalne jest używanie pojęcia dewiacji w sensie zachowania sprawcy rozumiejąc przez to parafilię- zaburzenia preferencji seksualne głównie ze względów estetycznych.

Należałoby w tym miejscu poświęcić odrobinę miejsca pojęciu „parafilia”. Otóż parafilia, to zaburzenia preferencji seksualnych dotyczących nieprawidłowości w wyborze obiektu seksualnego (np. pedofilia) lub nieprawidłowych preferencji w zakresie aktu seksualnego (np. sadyzm)7. Według klasyfikacji ICD, osoba odczuwa powtarzający się, nasilony popęd i ma wyobrażenia seksualne dotyczące niezwykłych przedmiotów lub działań. Realizuje ten popęd, zgodnie z jego odczuciem i z tego powodu wyraźnie cierpi. Preferencja występuje co najmniej od 6 miesięcy8. Wg Kapłan i Sadock, zaburzenia seksualne charakteryzujące się niezwykłymi, dewiacyjnymi lub dziwacznymi impulsami, fantazjami i zachowaniami. Według Bullough, erotoseksualny i psycholo-

5 Zboczenia – Ogólnie mówiąc zboczenia płciowe polegają na odchyleniach w kierunku popędu seksualnego (in obiecto) lub na nieprawidłowym sposobie jego realizacji. Za zboczenia płciowe uważają tylko takie zaburzenia seksualne, które mają charakter zboczeń, lecz przy tym skłonności zboczone nie są akceptowane przez osobnika lub jego partnera, szkodzą ich zdrowiu lub przyczyniają się do naruszania porządku współżycia w społeczeństwie. K. Imieliński, Zaburzenia psychoseksualne, Warszawa 1973, s. 141-154. 6 Dewiacja – rozumiana była w kontekście odchylenia od norm społecznie obowiązujących. Czyli zachowania będące sprzeczne, naruszające określoną normę prawną/postępowania w obowiązującym porządku prawnym. Z. L. Starowicz,

Podstawy seksuologii, s.228-233; A. Siemaszko, Granice Tolerancji. O teoriach zachowń dewiacyjnych Warszawa 1993, s. 27-44, 77-86, 169. Amerykańskie Towarzystwo Psychiatryczne dewiacje seksualne zdefiniowało jako „istotne cechy zaburzeń, w których do podniecenia seksualnego konieczne są dziwaczne obrazy lub akty – Z.L. Starowicz, seksuologia sądowa, s. 107. 7 J.K. Gierowski, L.K Paprzycki, Niepoczytalność…, s. 174. 8 Z.L. Starowicz, Podstawy seksuologii…, s. 226-227; Z.L.

Starowicz, seksuologia sądowa…, s. 102.

giczny stan charakteryzujący się powtarzalną reakcją i obsesyjnym uzależnieniem na niezwykły lub społecznie nieakceptowany bodziec. Godlewski używa terminu — dewiacja seksualna i definiuje ją następująco: trudne do precyzyjnego zdefiniowania i różnie opisywane zaburzenia potrzeby seksualnej (popędu płciowego). Cechą charakterystyczną dewiacji jest według niektórych autorów dziwaczność potrzeby seksualnej, stale bądź okresowo i długotrwale występujące uzależnienie od czynników niezwykłych albo nie do przyjęcia. Dewiacja może występować na przemian ze stanem normalnym, zachowanie dewiacyjne może być bardziej pożądane, niż zachowanie normalne, ale może też być jedynym podniecającym i zaspokajającym9 .

Zgodnie z powyższym Amerykańskie Towarzystwo Psychiatryczne (DSM-TR10), wyodrębniło następujące kryteria – charakteryzujące parafilie. Są to:

Powtarzające się fantazje seksualne lub występujące stale potrzeby seksualne związane z przedmiotami, dziećmi, dorosłymi bez ich zgody z cierpieniem lub upokarzaniem siebie i/lub innych osób,

Wymienione wyżej fantazje występują przez okres dłuższy niż 6 miesięcy,

Zachowania te wywołują znacząco klinicznie obniżenie nastroju i niepokój lub niedostosowanie w życiu społecznym, zawodowym lub w innych ważnych dziedzinach społecznych11 .

Reasumując zachowanie parafilne można scharakteryzować w następujący sposób jako:

Naglący, uporczywy, przymusowy i silny popęd do zachowań dewiacyjnych, o zróżnicowanym natężeniu, który występuje prawie tylko u mężczyzn, w ramach którego występuje odtwarzanie dewiacyjnych obrazów w fantazjach seksualnych, koncentrowanych na wąskiej grupie obiektów nieodgrywających większej roli, objawiających się ich rytualizacją, skutkiem którego jest niemożność tworzenia związku z partnerem – partner wybierany z rozsądku jako nosiciel cech wzbudzających podniecenie seksualne12 .

Wspomniana powyżej Klasyfikacja Zaburzeń Psychicznych Amerykańskiego Towarzystwa Psychiatrycznego wyróżnia osiem rodzajów preferencji w zakresie aktu seksualnego. Zwarzywszy na szeroką tematykę owych zagadnień w naukach medycznych, przedmiot pracy wymaga skupienia się tylko na takich, które w szczególności zagrażają systemowi obowiązującego porządku prawnego oraz związane są z analizowanym zagadnieniem.

9 Ibidem, s. 102. 10 podręcznik z klasyfikacją zaburzeń psychicznych wydawany przez Amerykańskie Towarzystwo Psychiatryczne (APA). 11 Z.L. Starowicz, Podstawy seksuologii…, s. 227. 12 Ibidem, s. 227.

Sadyzm. To osiąganie satysfakcji seksualnej przez psychiczne i/lub fizyczne znęcanie się nad partnerem. Jedna z częściej spotykanych parafilii. Pojęcie sadyzmu wprowadził do seksuologii w 1886 roku Krafft-Ebing w monografii „Psychopatia seksualna”13. Termin wywodzi się od nazwiska francuskiego pisarza Donatien Alphonse markiza de Sade’a (1740-1814)14. Według K. Imielińskiego sadyzm to zboczenie polegające na tym, że sprawianie cierpienia drugiemu człowiekowi wywołuje rozkosz seksualną. Sadyzm (algolagnia activa) rzadko występuje w postaci izolowanej. Zazwyczaj występuje razem z masochizmem (algolagnia passiva), przy czym jedna z tych skłonności dominuje. Stąd też nazwa sadomasochizm15. W związku z powyższym sadyzm seksualny polega na tym, że wywołanie pobudzenia seksualnego i takiego spełnienia jest osiągane przez upokorzenie partnera, zadawanie mu psychicznego i fizycznego cierpienia. Znęcanie się nad partnerem seksualnym może przybrać formę gryzienia, bicia, szczypania itp. W skrajnych formach czyli w przypadkach przestępstw związanych z seksualnością, sprawca może dniami torturować uwięzioną ofiarę gdzieś w piwnicach swego domu a nawet pozbawić ją życia. Jak wskazuje Gierowski, Paprzycki wielu seryjnych zabójców jest sadystami16. Sadyzm w związku z przestępstwami związanymi z seksualnością ma istotne znaczenie bowiem w tejże grupie osób mających tego typu zaburzenia preferencji seksualnych znajdują się osoby o takim nasileniu zburzeń preferencji, którzy w skrajnej formie sadyzmu, mogą dokonywać najcięższych czynów zabronionych, których szczytowa forma może przybrać charakter mordu z lubieżności17. Jak zaznaczono powyżej sadyzm może mieć różne formy tj.: 1) sadyzm tzw. lekki, gdzie rozkosz spowodowana jest obezwładnieniem partnera i jego upokorzeniem przez słowa i działania, 2) ciężki, gdzie rozkosz osiągana jest przez bicie, gryzienie, chłostanie isprawianie silnego bólu; wskutek bicia czasem partner krwawi, co dodatkowo wzmaga rozkosz, 3) najcięższa, to mord z lubieżności. Rozkosz osiągana tu jest przez zabijanie, a następnie rozczłonkowanie ofiary. Sprawia ją wydobywanie wnętrzności, wycinanie narządów płciowych, piersi itp. z ciepłego ciała. Towarzyszy temu silne podniecenie seksualne, erekcja i wytrysk nasienia. Czasem dochodzi do odbycia stosunku z ofiarą tuż po jej zamordowaniu18. E. Fromm z kolei wyodrębnia trzy rodzaje sadyzmu: 1) uzależnienie innych od siebie, dążenie do kontrolowania i wła-

13 Z. L Starowicz, Seksuologia…, s. 110. 14 J. Leszczyński, Zabójstwo na tle seksualnym, Warszawa 1995, s. 8-11. 15 K. Imieliński, Zaburzenia…,, s. 180. 16 J.K. Gierowski, L.K Paprzycki, Niepoczytalność…., s. 176. 17 J Widacki, Zabójca z motywów…., s. 19. 18 K. Imieliński, Zaburzenia…, s. 181.

dzy, 2) wykorzystywanie, eksploatowanie innych, 3) chęć zadawania innym cierpienia lub oglądania ich cierpienia19. Do najważniejszych form sadyzmu seksualnego prof. Lew Starowicz zalicza 1) sadyzm fantazyjny, 2) sadyzm bierny, 3) wampiryzm seksualny, 4) mord z lubieżności20. Z punktu widzenia badanego zjawiska w kręgu naszych zainteresowań znajdują się w szczególności te dwie ostatnie formy sadyzmu. Wampiryzm seksualny to bowiem odmiana sadyzmu połączona z fetyszyzmem. Krew pełni rolę fetyszu. Źródłem podniecenia seksualnego jest widok lub smak krwi drugiej osoby a wiąże się to z drapaniem, gryzieniem, piciem krwi, a w skrajnych formach z pożeraniem ciała partnera. Mord z lubieżności Skrajna odmiana sadyzmu, w której źródłem rozkoszy seksualnej jest mordowanie ofiary. Zdaniem L. Wachholza w tym przypadku zabójstwo popełniane jest zamiast odbycia stosunku płciowego. Zabijanie lub zabicie ofiary dostarcza sprawcy satysfakcji analogicznej do tej jaką, każdej osobie mieszczącej się w granicach normy daje zakończenie stosunku21 .

Należałoby również uwzględnić pogląd na występowanie tego zjawiska wyrażony w pracy Anny C. Salter, znany psycholog, której teorie na temat sprawców przestępstw buduje na podstawie przeprowadzanych przez siebie badań, dlatego cennych w przedmiotowej pracy jak i występowania tego zjawiska. Jej zdaniem Sadyzm jest pociągiem seksualnym do zadawania bólu, cierpienia, zastraszania lub poniżania, dla doznania rozkoszy seksualnej. Na podstawie przeprowadzonych badań wskazuje, że sadystów może podniecać przemoc seksualna, ale i sama przemoc. Wskazuje ponadto, na odmienności we wskazanej oficjalnej definicji sadyzmu w DSM-IV a rzeczywistością. Bowiem w wyniku badań przeprowadzonych na sadystach, (będących zabójcami z lubieżności, gwałcicielami oraz pedofilami o skłonnościach sadystyczno-kazirodczych, którzy gwałcili małoletnie dzieci), wskazywali oni często o uogólnionej euforii, która zadaniem autorki zdaje się mniej koncentrować na narządach płciowych a bardziej przypomina ten rodzaj upojenia, który wywołują narkotyki22 .

Reasumując sadyzm z punktu widzenia obowiązujących norm prawnokarnych staje się wtedy niebezpiecznym gdy dochodzi do takiego nasilenia zaburzeń w sferze seksualnej, iż sprawca w wyniku nasilających się stale fantazji nie jest wstanie zaspokoić swojego popędu w inny sposób, którego skutkiem jest powzięcie w wymiarze procesu motywacyjnego, woli by realizować te fantazje połączone z agresją bez zgody drugiej osoby, którego skutkiem

19 J.K. Gierowski, L.K Paprzycki, Niepoczytalność…, s. 176. 20 Z.L. Starowicz, Seksuologia…, s. 110-112. 21 J. Widacki, Zabójca z motywów…, s. 20. 22 A.C. Salter, Drapieżcy. Pedofile, gwałciciele i inni przestępcy seksualni, Poznań 2005, s. 120-124. przed, w trakcie czy też po wypełnieniu znamion zgwałcenia może być śmierć ofiary.

Przechodząc do meritum, tematu naszego artykułu, odpowiedzmy zatem na pytanie czym jest „pedofilia”.

Według K. Imielińskiego pedofilia jest to skłonność do podejmowania kontaktów seksualnych z dziećmi. Może być pierwotna lub rozwijać się wtórnie, obok istniejącego normalnego popędu seksualnego23. Postać pierwotna pedofili przybiera postać zaburzenia preferencji, w którym to stanie atrakcyjnie seksualnie są tylko dzieci. Wtórna z kolei może powstać jednocześnie z normalnym popędem seksualnym24. Według klasyfikacji ICD pedofilia jest to utrwalona lub dominująca skłonność do aktywności seksualnej z dzieckiem lub dziećmi w wieku przed dojrzewaniem. Sprawca ma co najmniej 16 lat i jest co najmniej o 5 lat starszy od swojej ofiary25 . Zgodnie z DSM pedofila charakteryzuje się występowaniem co najmniej przez okres 6 miesięcy fantazji i zachowań seksualnych związanych z aktywnością seksualną z dzieckiem/dziećmi przed okresem dojrzewania płciowego26. K. Imieliński wyróżnia pedofilie prawdziwą, która charakteryzuje się przymusowym, natrętnym pożądaniem kontaktów seksualnych z dziećmi oraz pedofilię zastępcza, która objawia się podejmowaniem kontaktów seksualnych z dziećmi na skutek braku możliwości utrzymywania ich z osobami dorosłymi. W literaturze przedmiotu podkreśla się, że w tego typu parafilii u sprawców przestępstw (pedofilów), spostrzega się cechę fetyszyzmu, gdyż właściwym bodźcem podniecającym jest niedojrzałość ciała dziecięcego. Sprawcy tego typu przestępstw za obiekt pożądania (pedofilii), mają dziecko przed okresem dojrzewania.

Zaznaczyć trzeba, iż cecha „niedojrzałości ciała dziecka” czy też dziecko będące w fazie przedpokwitaniem jest istotna i charakterystyczna dla sprawców pedofili typu pierwotnego. Jak wynika z badań przeprowadzonych przez Annę Salter, fakt występowania u dziecka elementów dojrzewania zniechęca sprawcę do dalszego wykorzystywania. Tak było w przypadku pastora, którego przykład podaje (na którym przeprowadzała badania), który wykorzystywał seksualnie ministrantów. W przykładzie tym sprawca zrezygnował z dalszego wykorzystywania, jak zauważył elementy owłosienia na narządach chłopca27 . Charakterystyczne jest dla tego typu parafilii, iż płeć dziecka dla sprawcy przestępstwa nie ma żadnego znaczenia może być to dziewczynka lub też chłopiec istotne jest by byli przed fazą pokwitania

23 K. Imieliński, Zaburzenia…, s. 176. 24 J.K. Gierowski, L.K Paprzycki, Niepoczytalność…, s. 177. 25 Z.L. Starowicz, Seksuologia…, s. 127. 26 Z.L. Starowicz, Podstawy…, s. 235. 27 A. C. Salter, Drapieżcy…, s. 66-104.

(niedojrzali płciowo)28. Akt taki może się składać z: a) niedojrzałych pieszczot, b) aktów zboczonych, c) właściwych stosunków29, d) zgwałceń e) zgwałceń, których skutkiem jest śmierć małoletniej ofiary (zabójstwo z lubieżności)

Według badań przeprowadzonych na sprawcach pedofilii przez Annę C. Salter wynika, że można ich podzielić na: 1) takich, którzy odczuwają pociąg seksualny tylko do dzieci, 2) osoby, u których pociąg do dzieci współwystępuje z pociągiem również do osób dorosłych, 3) którzy molestują, ponieważ są osobnikami aspołecznymi, psychopatycznymi i uważają, że mają do tego prawo, 4) oraz takich, którzy są zbyt nieśmiali albo zakompleksieni, by nawiązać intymne stosunki z dorosłymi30. Wskazać należy w tym miejscu, że tego typu parafilie u osób, którzy czują pociąg seksualny tylko do dzieci występuje już w okresie wczesnego dojrzewania, który to współwystępuje z fantazjami seksualnymi dotyczących odbywania stosunków z dziećmi. Tak podaje sprawca, z któ-

rym autorka przeprowadzała badania:

- „Ile miałeś lat, kiedy zacząłeś snuć fantazje seksualne o dzieciach? - trzynaście albo czternaście - Kiedy w trzech miesiącach poprzedzających popełnienie przestępstwa masturbowałeś się, to jak często podczas masturbacji miałeś fantazje seksualne z udziałem dzieci? - cały czas31”.

Pedofilia jak wykazuje autorka, w zakresie zarówno podmiotowym, jak i przedmiotowym posiada różne postacie. Na przykładach badanych sprawców przez Annę Salter można wyróżnić pedofilie: 1) w postaci kazirodczej, 2) w postaci sadystycznej, 3) można również wymienić sadystyczno-kazirodczą, 4) psychopatyczną – oszukiwanie dla samego oszukiwania sprawia tego typu sprawcom seksualnym satysfakcje, a gwałty i molestowania seksualne wynika z okoliczności – „bo może”.

Są to drastyczne obrazy, które autorka przytacza słowami badanych skazanych sprawców32 .

1.2. Czynniki Warunkujące

Jak już była o tym mowa przestępstwa z lubieżności, w których skład wchodzą przestępstwa oraz sprawcy pedofilii, warunkowane są przez trzy czynniki tzw. Filary – można je nazwać stałymi „constans” które występują u każdego typu sprawcy w różnym zakresie, z kolei warunki kształtujące te czynniki to, jak była również o tym mowa tzw. Warunki, beha-

28 K. Imieliński, Zaburzenia…, s. 177. 29 Ibidem, s. 176-178. 30 A.C Salter, Drapieżcy, s. 97. 31 Ibidem, s. 91. 32 Ibidem, s. 91. wioralne, biologiczne, społeczne i psychologiczne33 .

Warunki, o których mowa wyżej stanowią również trzeci sposób na wyjaśnienie agresji seksualnej. Jest to tak zwane ujęcie behawiorystyczne. Istota tego ujęcia polega ogólnie rzecz ujmując na koncentrowaniu się na czynnikach zewnętrznych, jakim otoczenie warunkuje nasze dobre lub złe zachowanie. Ujęcie próbuje wyjaśnić źródło agresji uwzględniając różne warunki w zachowaniu człowieka, które mają wpływ na agresję, zaburzenia psychoseksualne czy tzw. dewiacje. wyróżnia ona:

Warunkowanie klasyczne. Próbuje upatrywać agresję seksualną w nieskończonej ilości warunkowych bodźców seksualnych (zależnych od występowania czegoś lub kogoś), niemających pierwotnie takiego charakteru, z których mogą wynikać najbardziej brutalne i wynaturzone formy zaspokojenia seksualnego34 .

Warunkowanie instrumentalne. Bada tzw. „spontaniczną aktywność” próbuje wyjaśnić problem powstawania różnych rodzajów przestępstw seksualnych jak np. wpływ fantazji seksualnych na późniejsze realne doświadczenia w tej sferze aktywności, upatrując w nich możliwość powstawania wypaczonych odruchów seksualnych (dewiacyjnych form zaspokojenia seksualnego), które w zderzeniu z realną aktywnością w sferze stosunków seksualnych powoduje agresję. Agresja wywoływana jest z tego powodu, gdyż nie pokrywa się z tą fantazją35 . Np. odbycie stosunku seksualnego z małoletnią osobą, która w fantazji sprawcy wyraża chęć i zadowolenie z takiego aktu36 .

Warunkowanie społeczne. Chodzi o identyfikację jednego podmiotu w mniejszym lub większym stopniu z drugim – niekoniecznie będącą osobą realną. Jednym słowem upatruje agresywnych zachowań seksualnych wziętych z wzorców niekoniecznie istniejących w rzeczywistości37. Np. z filmów- charakterystyka „super samca” czy też z filmów erotycznych. Na tej podstawie utrwalenie dewiacyjnego zachowania wynikłego z określonego stereotypu np. że kobiety skrycie pragną zostać zgwałcone, że nie można zgwałcić prostytutki itp.38 . Ponadto w ramach tych warunków wyróżnia się czynniki, w których upatruje się źródło agresji seksualnej.

Podejście ewolucyjne. Proponuje biologiczne wyjaśnienie zjawiska, badając agresję seksualną z perspektywy rozwoju gatunku ludzkiego,

Podejście socjobiologiczne. Wychodzi z zało-

33 M. P. Bogusiewicz, przestępstw z lubieżności…, Szczecin 2016r. s.16-38 34 Ibidem, s. 20-23. 35 Ibidem, s. 20-23. 36 Z.L. Starowicz, Przemoc seksualna s. 56-61. 37 K. Pośpieszył, Przestępstwa…, s. 20 -23. 38 J.K. Gierowski, L.K Paprzycki, Niepoczytalność…., s. 185.

żenia, że skłonności mężczyzn do stosowania siły w celu uzyskania kontaktów seksualnych wyewoluowały w toku rozwoju gatunku ludzkiego.

Podejście etiologiczne (biologiczno-socjalizacyjne) – czyli tzw. Zintegrowana teoria wyjaśnienia etiologii przestępczości seksualnej W. Mar-

shalla i H. Barberee. Dopatruje się ona przyczyn przestępczości seksualnej w czynniku biologicznym i socjalizacyjnym, które pozostają we wzajemnych interakcjach. Ogólnie rzecz ujmując chodzi o dwa procesy, które kształtują człowieka. Tzn. biologiczne w zakresie nabywania umiejętności realizacji potrzeby seksualnej (czynnik biologiczny), oraz doświadczenia z dzieciństwa w kontekście kulturowym wyrażające się w postaci zdolności nawiązywania intymnych więzi ukształtowanych na bazie relacji z matką (czynnik socjalizacyjny) – ich brak prowadzi do izolacji skutkujące porażkami w kontaktach społecznych, złość wobec kobiet- skłaniające do poszukiwania lub wykorzystywania sytuacji do szukania obiektów bezpiecznych, mniej wymagających od kobiet (dzieci), albo podejmowania działań odwetowych (zgwałcenia) – z drugiej strony chodzi o nabywanie na podstawie mechanizmów wytworzonych w rodzinie, radzenia sobie z agresją czyli wzorzec nagradzania i karania39 .

39 Ibidem, s. 189.

Apl. adw. Marek Piotr Bogusiewicz