Opvoedenmetplezier
TamardeVosvanderHoeven
Schrijver:TamardeVosvanderHoeven
ISBN:9789464804218
Fotoopcover:AfbeeldingvanChuVietĐônviaPixabay
©TamardeVos-vanderHoeven
5 Inhoudsopgave Opvoedenkansomseenuitdagingzijn7 Dichtbijpapaenmama 9 Hechting 9 Veelhuilen 12 Waaromhuiltmijnkindje?14 Troosten 18 Alshethuilennietstopt21 Eenkennig 24 Verlatingsangst 26 Afwijzenvaneenouder29 Lekkersabbelen 33 Speenafleren 33 Duimenafleren 37 Dedwarsepeutertijd 40 Driftbuien 40 Driftbuienvoorkomen43 Hoofdbonken 46 Peuterpuberteit.Grenzenopzoeken49 Slechtluisteren 55 Mijnkindslaat,terwijlzijnietboosis.59 Mijnkindslaatenbijtanderekinderen61 Heteigenlijfontdekken66 Doktertjespelen 69 Zindelijkheid 72 Zindelijkworden 72 Zindelijkvoorplas,maarnietvoorpoep75 Bedplassen 79 Problemenmetslapen 84 Ikwilnietnaarbed!84 Nachtmerries 90 Nachtangsten 93 Tevroegwakker 96 Wakkerindenacht100
6 Problemenmeteten 103 Wennenaanvastvoedsel103 Nietwilleneten/nietslusten106 Wennenaanmeerverschillendesmaken110 (Te)veeleten 113 Debuitenwereldontdekken116 Socialeonzekerheidbijjongekinderen116 Denkbeeldigvriendje120 Verlegen 123 Weerbaarheid 128 Zelfvertrouwen 132 Samenspelen 137 Vervelenenzelfstandigspelen143 Omgaanmetemoties147 Angst 151 Angstvoordieren155 Naarschool 160 Moeitemetnaarschoolgaan160 Klaarvoorgroepdrie164 Moeitemetconcentreren168 Broersenzussen 174 Zwangervandetweede(ofdederde,vierde...)174 Eennieuwbroertjeofzusje176 Ruzie 180 Jaloezie 187 Bijlageafsprakenmetpictogrammenaanbieden193 Bijlageweekschema 194 Trefwoordenregister 195 Verantwoordingillustratiesenfoto’s 200
Opvoeden kan soms een uitdaging zijn
Kinderenkrijgeniseenspronginhetdiepe.Hoegoedjejeook voorbereidt-doorhetlezenvanboekenentijdschriften,pratenmet vriendenenfamilieofhetbekijkenvanopvoedprogramma’s-depraktijk istochaltijdanders.Opvoedenisookeenleerproces,dateen kinderjeugdlangduurt.Ofjekindnuéén,achtofvijftienis,steedsweer stekennieuwevragenenuitdagingendekopop.Enhebjehetgevoelhet omgaanmetdiepeuterpuberteitnuhelemaalindevingerstehebben metjeoudste,blijktjejongstetochweeromeentotaalandereaanpakte vragen.
AlspsychologevanOpvoedadvies.nl,eenopvoedkundigadviesbureau datzowelonlinealsofflineopvoedingsondersteuningbiedt,hebikinde afgelopenjarenmeerdan6800vragenvanoudersbeantwoord.Indit boekwordendemeestgesteldevragenoverkinderentussendenulen zevenopeenrijtjegezetenbeantwoord.Nietalleadviezeninditboek zullenbijiederkindwerkenofaltijdpassenbijjouwmaniervan opvoedenalsouder.Ikstreeferdaaromnaarbijiederevraagmeerdere ideeënaantedragen,zodatjijderuimtehebtomdattekiezenwatpast bijjouwkindenbijjoualsouder.Uiteindelijkbenjijdedeskundigewaar hetjouwkindbetreftenweetjijhetbestewatwelennietwerktbijjouw kind.Ikverteljeniethoehetmoet,maarlaatjezienhoehetkan.
Bijhetrangschikkenvandevragenisbewustnietgekozenvooreen indelingnaarleeftijd,maarnaaronderwerp.Natuurlijkzijnveel opvoedkundigevragenwelleeftijdsgebonden,zoalsvragenmet betrekkingtotzindelijkheid,lerendoorslapen,speenofduim,wennenop schooletcetera.Maarkinderenverschillensterkinhuntempoen maniervanontwikkelen.Waarbijvoorbeelddriftbuienbijhetenekind echteendreumesprobleemzijn,kunnendezebijhetanderekind uitblijventothetbeginvandekleutertijd.Devragenstartenwelinde babytijdenwerkentoenaardebasisschoolleeftijd,maarregelmatig zullenouderstochweereventerugwillenbladeren,bijvoorbeeldomdat hetslaapprobleemuitdepeutertijdplotselingweerdekopopsteekt wanneerhetkindeenjaarofzesis.
7
Ikgeloofalspsycholoog(maarookalsmoedervandriekinderen)ineen zopositiefmogelijkeaanpakvandeopvoeding,waarbijcommunicatie metjekindeenessentiëlerolspeelt.Opsommigemomenteninde opvoedingvoelthetmisschiennietzo,maarkinderenwillenhetgraag goeddoen.Zewillendewaarderingvanhunouders,zewillengezien wordenenzewillenbijhetouderwordenweldegelijkzelfde verantwoordelijkheidlerendragenvoorhungedrag.Meteenpositieve benaderingindeopvoeding,helpjejekindzelfvertrouwenopte bouwen,zelfstandigtewordenenzelfverantwoordelijkheidtedragen. Enjehelptjezelfteblijvenzienwaterallemaalgoedgaatinde opvoedingenmetjekind.Juistopdemomentendatjetegen opvoedkundigeproblemenaanlooptishetheelbelangrijkdezepositieve zakentekunnenblijvenzien.
TamardeVos–vanderHoeven
8
Dicht bij papa en mama
Hechting
Na de geboorte van ons zoontje Pelle, nu 5,5 maand geleden, heb ik het de eerste twee maanden moeilijk gehad. Ik zorgde wel voor Pelle, maar voelde me een slechte moeder en twijfelde erg of ik wel genoeg van hem hield. Ik heb begeleiding van een psycholoog gehad en na twee maanden ging ik me beter voelen. Nu kan ik me niet meer voorstellen dat ik heb getwijfeld aan mijn liefde voor Pelle. Hij is mijn alles en ik hou heel veel van hem. Ik speel veel met hem en hij is dol op knuffelen. Hij huilt niet veel en slaapt en eet goed. Hij is een vrolijk mannetje dat iedereen zijn lieve lach schenkt. Sinds anderhalve maand ben ik weer twee dagen gaan werken en gaat Pelle naar een lieve gastouder. Dit gaat heel soepel en Pelle gaat met veel plezier naar haar toe. Enerzijds heel fijn natuurlijk, maar het maakt mij ook wel onzeker. Als ik hem kom ophalen lijkt hij niet echt blij dat ik er ben. Ik vraag me af, door onze slechte start en de manier waarop hij reageert op het naar de gastouder gaan, of hij wel goed aan mij gehecht is.
Pelleenjijhebbeneenmoeilijkestartgehadenikkanmijgoed voorstellendatditjeonzekerheeftgemaaktoverhetverloopvande hechting.Alsikgoedhetbegrijpkomenjouwzorgenvooralvoortuithet feitdatPellenaeendagbijzijngastoudernietechtblijlijkttezijndatjij hemweerkomtophalen.Jegeeftnietaanopdedagendathijbijjouis, dathijjeafwijstofsignalengeeftdathijzichnietprettigvoeltbijjou.Dit laatsteiseenbelangrijksignaaldatPellezichgoedaanhethechtenis. Aanjou,maarookaanzijngastouder.Endatisdebedoeling,dathijzich ookhechtaanzijngastouder,gezienhetfeitdatzij2dagenindeweek voorhemzorgt.Alleenzokanhijzichookfijnvoelenopdedagendatjij moetwerken.Dathijzichthuisvoeltbijzijngastouderstaatzijn hechtingaanjouabsoluutnietindeweg.Pellebevindtnogmiddeninhet procesvanzichhechtenendezeisdanooknogvolopinontwikkeling.De kritiekefasevoordehechtingwordtmeestalzorondde9/10maanden afgesloten.Hetkindjeisdanveiliggehecht.Maardehechtingblijft
9
natuurlijkookdaarnanogweltoenemen.Totanderhalf/tweejaar kunnenkinderennogveelmoeitehebbengescheidentewordenvande personenaanwiezegehechtzijnensommigekinderenblijvenhier moeitemeehebbentotzeeenjaarofvierzijn.MaarPellezitdusnog middeninhetprocesvanzichhechten.
Fases van hechting
0tot3maanden:Hechtingonbewustennietselectief
3tot6maanden:Bewustehechtingaaneenpaarpersonen
6tot8maanden:Eenkennig
9/10maanden:Kritiekefasehechtingafgesloten
1tot3jaar:Verdereontwikkelinghechtingmeteventueel scheidingsangst
Deeerstemaandenwordtdebasisvandehechtinggelegd.Weziendan datdehechtingnogonbewustplaatsvindtennognietselectiefis.Door middelvangehechtheidsgedrag(huilen,lachen,brabbelen,grijpen, zuigenenvolgenmetdeogen)probeerteenbabyalheeljongdemensen omzichheennabijtehouden.Deeerstewekenprobeerthetkindjenog metiedereencontacttekrijgen(nietselectief).Meestalzorondde3/4 maandenbeginnenkinderenwatvoorkeurteontwikkelenvooreenpaar personenindedirecteomgevingenrichthetkindhetgehechtheidsgedragvoornamelijknogopdezemensen.Hetbetreftdanmeestalde oudersendeverzorgersvanhetkindje.Hetbegintzichechtaanpapaen mamatehechten,maarookaandeoppas,eenleidstervanhet kinderdagverblijfofopa/omawanneerhetkindjedezevaakziet.Ook beginthetkindjezichtehechtenaanbroertjesofzusjeswanneerdezeer zijninhetgezin.Kortom,hetgaatzichhechtenaandiepersonendieeen belangrijkerolspeleninzijnlevenendiehijvaakzietenvanwiehij liefdeenaandachtontvangt.Hetgehechtheidsgedragbegint‘reactief’te worden,hetiseenreactieopdeaanwezigheidvanbepaaldepersonenen ophetgedragvandezemensen,inplaatsvaneeninstinctiefreagerenop deaanwezigheidvanmensen.Ditgebeurtoverigensallemaalnog onbewust.
10
Vanaf5/6maanden(defasewaarinPellezichnubevindt)beginthet kindzichechtbewusttehechtenaandepersoneninzijnofhaardirecte omgeving.Weziendanvaakdattweeofdriepersooncentraalkomente staan(exclusievegehechtheid).Omeengoedehechtingtekunnen krijgenishetbelangrijkdaternietteveelverschillendepersonenvoor hetkindzorgen,daternietteveelwisselingenhierinplaatsvindenen datervastepersonenzijnmetwiehetkindgeregeldtijddoorbrengt. Maaruitsluitendaanwezigzijnofenkelhetkindverzorgenisniet voldoendeomhechtingtebewerkstelligen.Hetkindhechtzichaandie personendieadequaatreagerenopdesignalenvanhetkind.De kwaliteitendecontinuïteitvanderelatiezijnbelangrijkerdande kwantiteit.Goedreagerenopdebehoeftesvanhet kindisdusbelangrijkerdanveeltijdmethetkind doorbrengen.Endooralsouderofverzorgergehoor tegevenaandebehoeftenvanhetkindleerthetkind tevertrouwenopdeomgeving.
BijPellelijkenjij,zijnvaderenzijngastouderdeze centralepositieindehechtingintenemen.Endat klinktheelgoedengezond,wantjulliezijnde personendiedezorgvoorhemopzichnemenenbij wiehijzichdushelemaalveiligmoetkunnenvoelen. DatPellegerichtisopzijngastoudernadathijeen heledagbijhaarisgeweestisherkenbaarenzekereennormalereactie. Pelleisdeheledagsamengeweestmetdegastouderenheeftzich helemaalveiligbijhaargevoeld.Ikkrijgookregelmatigvragenvan oudersvanwatouderekinderendiemoeitehebbenhunkindmeete krijgenvanhetkinderdagverblijfomdatzehetdaarnaarhunzinhebben. Opdatmomentnietzoleukvoordeouder,maarweleensignaaldathet kindzichveiligenopzijngemakvoelt.
Sommigejongekinderen(toteenjaarofvier)kunnenooknogheelopen staannaardewereld.Wanneerzeiemandaardigvinden,uitenzedit direct.Ofzeiemanddanlangofkortkennen,maaktzenietzoveeluit,ze vindendiepersoongewoonliefopdatmoment.Uiteraardzijnergrote verschillenwatditbetrefttussenkinderen,maarbijPelleklinkthet
11
zekernietzorgelijk.IkdenkdatPelleskarakterhierookzekereenrolbij speelt.Hijlijkteenopen,vrolijkejongetjetezijndatpositiefinhetleven staat.Eenkinddatveiliggehechtis,durftdewereldbeetjevoorbeetjete ontdekkenendurfttevertrouwenopanderemensen.Endatlijktzeker hetgevalbijPelle.
Pelleisooknogheelergjongeneendagislangvoorhem.Hetisvoor hembestevenschakelenomdanweermetjoumeetegaan.Maarmet jouheefthijdeoverige5dagenendaniseralleruimteomzichopjoute richten.
Signalendateenkindnietgoedgehechtiszijn:extreemaandeouder hangenofjuistampercontactmetdeouderzoeken.Eenveiliggehecht kinddurftzolanghetzichveiligvoeltdewereldteverkennenenzoekt wanneerhetangstigisdeveiligheidopbijdeoudersofverzorger.
WanneerPelleredelijktevredeniswanneerjulliesamenzijn,zichlaat knuffelenenverzorgen,ookevenalleenkan'spelen',maarooksoms aandachtvraagt,isditeenduidelijksignaaldathijveiliggehechtis.
Veel huilen
Stefanie (4,5 maand oud) huilt erg veel. Ze laat zich ’s ochtends nog goed kalmeren en wil dan veel bij mij, haar moeder zijn. ’s Middags gaat het slapen steeds moeilijker en begint ze veel te huilen. Ze is dan ook minder makkelijk te troosten. In de loop van de avond huilt ze nog veel. Rond een uur of tien valt ze in slaap voor langere tijd. Ze huilt dan nog ’s nachts om voedingen maar slaapt daarna wel door. Bij elkaar huilt ze zo’n vier uur per dag. Is dit huilen nou nog normaal of is dit toch een reden tot zorgen?
Datbaby’shuilen,daarkijktniemandraarvanop.Vooreenbabyis huilendeeersteeninhetbeginenigemanieromongenoegenaante geven. Zekerwanneerjekindjegeenoogcontactmetjekanmaken, omdatjenietdirectindebuurtbent,ishuilendeenigemanieromjouw aandachttevragen.
Meteennadegeboortebegintjekindjetehuilen.Hetreageerthiermee opdegeboorteendegroteveranderingdiehethiermeedoormaakt.Als
12
ouderervarenwediteerstehuilenvaakalszeerwelkom.“Allesgaat goedmethetkindje,hethuilt.”Zovlaknadegeboortehuiltjekindjenog geheelonbewust,hethuiltalseenlichamelijkereactieopongemak.Maar alsnelontdektjebabydathetcontactkanmakendoortehuilenen aandachtkankrijgen.Naeenpaardagenbegintjekindjebewustte huilen.Jongekinderenhuilengemiddeldzo’ntweeuurperdag.Waarbij weziendatindeeerstezeswekenhethuilensteedsmeertoeneemtom naeenweekofzesweertegaanafnemen.
Erisookeengroepkinderendieveelmeerhuiltdandegemiddeldetwee uurperdag.Eénopdetienenvolgenssommigedeskundigenzelfseen opdevijfbaby'shuiltmeerdandrieuurperdag.Officieelwordter gesprokenvaneenhuilbabywanneereenbabymeerdandrieuurper daghuilt,vakerdandriekeerindeweekenlangerdandrieweken achterelkaar.Stefaniehuiltmeerdangemiddeldenisduswaarschijnlijk eenhuilbaby.
Maarhetmaakteigenlijkniet zoveeluitofStefanienuwelofniet officieeleenhuilbabygenoemd magworden. Ookwanneerze officieelnieteenhuilbabyis,kanje evengoedveelmoeitehebbenmet haarvelehuilen.Oudersvan kinderendieveelhuilenworden vaakheenenweergeslingerd tussengevoelensvanzorgen,medelijdenenfrustratie. Wanneereenkindjeveelhuiltzienwevaakeenwisselwerkingtussende oudersenhetkindontstaan.
Eenbabydieveelhuiltkanjealsouderergonzekermaken.Jemaaktje zorgen,maarraaktookgefrustreerdenvermoeiddoorhethuilenvanje baby.Enhetgeeftvaakookeengevoelvanonvermogendathetjeniet luktjekindjetetroosten.Jongekinderenzijnheelgevoeligvoorhoehun ouderszichvoelen.Jebabyvoeltaandatjijnietgoedinjevelziten reageerthieropmetnogmeerhuilen.Hetkanheellastigzijnditpatroon tedoorbreken.
13
Letophoejejevoeltenprobeerwatextrarustintebouwenindedag alsjemerktdathethuilenjeergbelast. Neemookwatrustop momentendatStefanieslaaptenkijkofermisschienzoafentoeiemand eenpaaruurtjesopStefaniekanpassen,zodatjijietsvoorjezelfkan doen.Stefanieisgraagdichtbijjouendatkanhetmoeilijkmakenvoor jouombijhaarvandaantegaan.Maarhetisookinhetbelangvan Stefaniedatjijjegoedvoelt.Wanneerjijrustigenontspannenomkan gaanmethethuilenvanStefaniegeefjehaardaarmeeeenstukjerusten helpjehaar.
Waarom huilt mijn kindje?
Ons zoontje Noud van twee maanden huilt best veel. Ik heb een paar dagen precies bijgehouden wanneer en hoeveel hij huilt (zo’n twee uur per dag). Het huilen lijkt in de loop van de dag toe te nemen. Vooral ’s avonds tussen 8 en 10 huilt hij veel en is hij moeilijk te troosten. Ik kan vaak niet goed ontdekken waarom hij huilt.
HetisgoeddatjeeentijdjeindegatenhebtgehoudenhoeveelNoud huiltenwanneerhijhuilt. Somskomenoudersopbasisvandit bijhoudenvanhethuilentotdeconclusiedathetkindtochminderhuilt dandeoudersdachten.Oferkomtduidelijknaarvorendathetkindje steedsronddezelfdetijdveelhuiltendathiereenoorzaakvoorte vindenis.BijNoudlijktdithetgevaltezijn,hijhuiltvooralveel’savonds enerlijktvermoeidheidmeetespelen.Maarerkunnenookandere oorzakenzijn.
Vaakkanbijeenbabydiehuiltvrijgemakkelijkvastgesteldworden waaromhetkindjehuilt.Eenbabydiesabbeltenmethethoofdjedraait, heeftwaarschijnlijkhonger,eenbabydietijdenshetcontactsteeds wegkijktenmetdeogenknijptkanmoezijneneenviezeluierisookeen duidelijkeverklaringvoorverdriet.
Bijbaby’sdievéélhuilenisoverhetalgemeenveelminderduidelijkvast testellenwaaromzehuilen.Omdatnietduidelijkiswaaromhetkindje huiltishetmoeilijkvooroudersomtroosttebiedenenhetkindjete
14
helpenDitkanzorgenvooronzekerheid,zorgenengevoelensvan onvermogen.
WanneerjejezorgenmaaktomhethuilenvanNoudishetaltijd verstandigeenartsnaarhemtelatenkijken.Zokaneenlichamelijke oorzaakvoorhethuilenuitgeslotenworden.Wanterkunnen verschillendelichamelijkeoorzakenzijndieervoorkunnenzorgendat Noudveelhuilt,zonderdatjijalsoudermeteenkanziendaterietsaan dehandismethem. ZokanhetverstandigzijnNoudtelatentestenopallergie.Misschien reageerthijwelopietsdatjezelfeet(alsjeborstvoedinggeeft),heefthij lastvanhetwasmiddeldatjegebruiktvoorzijnkleertjesofisdevoeding diehijkrijgt(alshijkunstvoedingkrijgt)nietgeschiktvoorNoud.
Waarom huilt een baby?
Darmkrampjes
Honger
Wennenaanhetlevenbuitenjouwbuik Eenvolgendestapindeontwikkeling
Verveling
Behoefteaanrustenregelmaat
Alleindrukkenvandiedagverwerken Wisselwerkingtussendeoudersenhetkind
Darmkrampjeskunnenookvoorveelhuilenzorgen.WanneerNoudlast heeftvandarmkrampjeskunjeditvaakherkennenaanhuilenmeteen heelergroodhoofd,vaakmetdeoogjesstijfdichtgeknepen.Noudtrekt entraptdanmetzijnbeentjesofoverstrektzich.Dedarmenvanjonge baby’swerkennognietoptimaalendatkanzorgenvoordarmkrampjes. MaarhetkanookdatNoudlastheeftvandarmkrampjesdoordevoeding diehijkrijgt. Alsjeborstvoedinggeeftkanhetgoedzijntekijkenwatje gegetenhebt,voordatNoudlastkreegvankrampjesenzouitzoeken waarhijopreageert.
DekrampkanookontstaandoordemanierwaaropNouddrinkt.Hij paktbijvoorbeelddeborstnietgoedwaardoorhijluchtbinnenkrijgtof demelkkomtzosneldatNoudhetnietkanbijbenen.Hetkandanhelpen
15
deeerstemelkeventelatenweglopenzodatdeergstedrukvandeborst isengoedoptelettendatNoudopdejuistemanierdrinkt(opdejuiste manieraanleggen).Zijnkinmoetdeborstrakenenhijmoetvrijdoor zijnneuskunnenademen.Hetisbelangrijkdathijzijnmondjegoedopen heeftendathijhijopmeerdanalleendetepelsabbelt.Hetaanleggen moetgeenpijndoen(alleendeeerstesecondenkandetoeschietreflex evengevoeligzijn).AlsNoudflesvoedingkrijgt,kunjeverschillende voedingenproberenofeenandereflesofspeenopdeflesomzo krampjestevoorkomen.Doeditaltijdinoverlegmethet consultatiebureauofdehuisarts.
Hongerkannatuurlijkookeenbelangrijkerolspelenbijhethuilen. Sommigebaby’skrijgenwelgenoegbinnen,maarzijnhierniettevreden mee.Zevoelenzichonvoldoendeverzadigd.AlsNoudflesvoedingkrijgt, kanjeinoverlegmethetconsultatiebureaueenvoedingaangaanbieden voorhongerigebaby’s.Wanneerjeborstvoedinggeeft,kunjeNoudtoch watvakeraanleggen.Jezultdansnelgenoegmerkenofhijinderdaad meerwildrinkenendaardoormindergaathuilen.Borstvoedinggeefje opverzoek,duseenvoedingextraaanbiedenkangeenkwaad.Noudzal hierdoornietteveelvoedingkrijgen.
Anderebaby’skrijgenteweinigvoedingbinnenomdatzetijdenshet drinkenalweerinslaapvallen.MochtditbijNoudhetgevalzijn,dankan jehemtijdenshetvoedeneenbeetjewakkerhoudendoorwatonderzijn voetjestekriebelenofoverzijnhandjetewrijven.Vanhouding veranderentijdenshetvoedenofdeandereborstaanbiedenzorgter vaakookvoordatbaby’sdieinslaapzijngevallentijdenshetdrinken weerwakkerwordenenverderdrinken.
Insommigegevallenlijkthetkindjeaantegevenhongertehebben,maar stopthetnaeenpaarslokkenalweermetdrinken.Jekindjegaatdanwat liggensabbelen.MochtNoudditdoendanheefthijwaarschijnlijkgeen hongermaareensterkesabbelbehoefte.Eenspeentjekanhemdan geruststellenenhelpendesabbelbehoeftetestillen.Vooralwanneerje vermoedtdatNoudookwatlastheeftvandarmkrampjes,kanditeen goedeoplossingzijn.Kindjesmeteensterkesabbelbehoeftedrinkente
16
veeldoordatzenogzograagwillensabbelenenkrijgenhierdoorlastvan krampjes.
Wanneerjedebovenstaandelichamelijkeoorzakenvoorhethuilenbij Noudhebtuitgesloten,kunjeverdergaankijken.Bijdemeestebaby’s dieveelhuilenisergeendirectelichamelijkeoorzaaktevinden.Ensoms iserzelfshelemaalgeenredenvoorhethuilentevinden,hetkindjehuilt gewoonveel.
Jongebaby’skunnenveelhuilenomdatze moetenwennenaanhetlevenbuitenjouwbuik. Injebuikwashetwarm,erwasaltijdrumoeren debewegingsvrijheidvanjekindjewasmaar zeerbeperktdelaatstemaanden.Sommige baby’shebbenerveelmoeitemeedatzehet somskoudhebben,dathetstilkanzijn(inbed bijvoorbeeld)endatzeplotselingeenenormeruimteomzichheen hebben.Dezebaby’tjesvoelenzichhetprettigstdichtbijjeopjouwarm ofineendraagdoek.Noudkanzichmisschienookprettigervoelen wanneererwatgeluidomhemheenin.Hijslaaptdanbeterinde woonkamerinplaatsvaninzijneigenstillekamertje.
Weziensomsookdathethuilenflinktoeneemtronddetijddatjebaby eenvolgendestapindeontwikkelingmaakt.VoordathetNoudluktdeze stapwerkelijktemaken(gaanzitten,ietsgrijpen,heteerstewoordjeet cetera)ishijhierallangeretijdmeebezig.InhethoofdjevanNoud gebeurtvanallesvoorafgaandaandezenieuweontwikkelingsstap.Het ondernemenvanietswatNoudtotdantoenognooitheeftgedaanis spannendenergvermoeiend,watgeuitkanwordeninmeerhuilen.Je zultdanookziendatNoudweermeertotrustkomt,wanneerhijde nieuwevaardigheidhelemaalonderdeknieheeft. JekuntNouddanhelpendoorhemvaakdezenieuwevaardigheidte latenoefenen.Zohelpjehemdezevaardigheidsnelonderdekniete krijgenenhierdoorweermeertotrusttekomen.
17
Vervelingkanookeenredentothuilenzijn.WanneerNoudhetmeest tevredenisbijjouopdearmterwijljerondloopt,graagbeziggehouden wordteneenhekelheeftaanalleenliggenkanhetgoeddathijveelhuilt uitverveling.Sommigebaby’slijkenhetmaarnietstevinden,datbaby zijn.Zezijnsnelontevreden,huilenveel,zijnprikkelbaarenwillenveel meerdanzeeigenlijkkunnen.Dezekinderenvragenveelvanje.Wezien overhetalgemeendatdezekindereneenstukrustigerenmeertevreden wordenzodrazewatmeerkunnen(kruipen,lopen,eerstewoordjes zeggen).Hetzijnongedurige,pittigekinderendiegraagwatgroter zoudenwillenzijn.Dezekindjeshebbenbehoefteaanveelprikkels.
Eenanderegroepbaby'shuiltjuistuiteenbehoefteaanrusten regelmaat. Dezekindjeshebbenveelbehoefteaanstructuuren voorspelbaarheidinhundagenkunnenergsterkreagerenopteveel prikkels.Hetkansomsknaplastigzijnomalsoudertewetenofjebaby huiltuitvervelingomdathijwatmeerprikkelsnodigheeftofdathijjuist huiltomdathijteveelprikkelsteverwerkenheeftgehad.Deenige manieromhierachtertekomenistochheelgoednaarNoudkijkenen tochmaargewoonuitproberen.Houheteenaantaldagenheelrustigen kijkhoeNoudhieropreageert.Ofgajuisteenpaardagenwatmeermet Noudopstap,maakwatmeertijdvrijomtespelenenkijkwelkeffectdit ophemheeft.
MaarNoudlijktvooral’savondsveeltehuilen.Ditzienwevaker.Noud huiltdanomalleindrukkenvandiedagteverwerken.Hetbestebijdit huiluurtjeisjekindjetelatenhuilen.Voorhemisheteenbeetje‘stoom afblazen’,hetzijnemotiesdieeruitmoeten.Maarditbetekentzekerniet datjeNoudmaaralleenmoetlatenhuilen.Jekunthembijjehoudenen zoinjouwveiligearmenlatenhuilen.ZobiedjeNoudderuimteommet eenveiliggevoeluitingtegevenaanzijnemoties.
Troosten
Sinds vijf maanden zijn wij de trotse ouders van Tjibbe. Ik vind het lastig te weten of ik Tjibbe nou wel of niet moet troosten wanneer hij langere tijd huilt. In eerste instantie pak ik hem op en kijkt wat
18
er is. Maar nadat ik zijn luier gecontroleerd heb, zeker weet dat hij geen pijn heeft, dat hij niet wil drinken en niet wil slapen, vraag ik me af of ik hem niet beter kan neerleggen en laten huilen. Tjibbe’s vader vindt namelijk dat Tjibbe het huilen moet afleren en beter alleen gelaten kan worden wanneer hij schijnbaar zonder reden huilt. Ik wil hem eigenlijk liever troosten, maar ik weet niet zo goed hoe.
OmTjibbeopeengoedemaniertekunnentroosten,ishetheel belangrijkdatjegoednaarhemkijkt.KijknaarTjibbeendesignalendie hijgeeftwanneerhijhuilt.Maarkijkvooralooknaarhemwanneerhij niethuilt.DoortekijkenwaarTjibbeingeïnteresseerdis(geluiden, kleurcontrasten,schommelenetcetera)enwaarhijpositiefopreageert, leerjeTjibbebeterkennenenhebjemeermogelijkhedeninhandenom hemtetroostenenafteleidenbijverdriet.Housteedsindegatenhoe Tjibbereageertopdewereldomzichheen.ZoleerjezienwatTjibbe vrolijkmaaktenwathemverdrietigofangstigmaakt.
WeessteedsgoedalertopdereactiesvanTjibbe.Zokaneenbabyhet heelleukvindenomeenkietelspelletjetedoen,maarwanneerhetkindje wegkijktishettijdomtestoppen.Metwegkijkengeeftjekindjeaaneven rusttewillen.Datkanvoorevenzijn,maarkanookheteindvanhetspel betekenen.DoorgoedtekijkenenTjibbetevolgenkanjebeter aansluitenbijzijnbehoeftesenleerjehemdathijcontactkanmakenen ookopanderemanierenkancommunicerendanalleendoorhuilen.
Sommigekindjesdiehuilenkalmerenvanritmischebewegingen.Op schootofbijpapaofmamaopdearm,maarvaakookrijdendinde wagenkomenveelhuilendebaby'stotrust.WanneerTjibbeopdeze maniertotrustkomtiserdanooknietsoptegenomrondjesterijden metdewagenindekameroflekkernaarbuitentegaanvooreen wandelingwanneerhettijdisomteslapen.Baby'skalmerenvaakook vaneenlekkerwarmbadofbabymassage.
19
Overhetalgemeenwerkteencombinatievanverschillendemethodes omtetroostenhetbeste.WanneerTjibbehuiltkunjewatrondlopenmet hem,hemwatheenenweerwiegenopjearmenondertusseneenliedje zingen. Wanneerjeopeenbepaalde manierbentgaantroosten,ishetgoed eenaantaldagensteedsopdezelfde maniertetroosten.ZokrijgtTjibbede kanstewennenaandezemaniervan troostenenisdekansdathettroosten eengoedeffectheefthetgrootst. Vooraldeeerstemaandenheeftje kindjeeensterkebehoeftebijjetezijn, ook’snachts.Erisnietsoptegen Tjibbezoveelmogelijkbijjetehouden,zolangjijjealsouderhierook maarprettigbijvoelt.Eendraagzakgeeftjenogwatbewegingsvrijheid eneenslaapplekjeindewoonkamergeeftvaakookaleengevoelvan geborgenheidomdatjedichtbijbentenTjibbejekanhoren.Sommige kinderenslapenookheerlijkineenhangmatjeindebox.’sNachtskunje Tjibbenaastjebedzettenofopheteigenmatrasjebijjeinbednemen. Welbelangrijkisdatditopeenveiligemaniergebeurt.
Tjibbesteedsbijjehoudenterwijlhetjeeigenlijkirriteert,iseenminder goedidee.Hijvoeltditenhetbijjezijngeefthierdooronvoldoende troostenrust.MaarikbegrijpuitjevraagdatjijTjibbewelbijjewilt houden,maardatzijnvaderhethiernietmeeeensis.Hijlijktbangte zijndatjullieTjibbeteveelzoudenverwennendoorhemsteedste troosten.Weesgerustgesteld,datkanniet.Jekunteenjongkindjeniet verwennenmetteveelaandacht.Contactmetanderenisvanessentieel belangenlichamelijkcontactisdaarbijeeneerstebasisbehoefte.En kinderenvanvijfmaandenkunnennognietberedenerendatzemet huilenhunzinkunnenkrijgen.Zehuilennietomaandachttekrijgen,ze huilenomhunongenoegenteuiten.
20
UiteraardmoetjewelsteedskijkennaardebehoeftesvanTjibbe.Baby's kunnenoverhetalgemeengoedaangevenwanneerzebehoeftehebben aancontactenwanneerniet(moe,slapen,overprikkeld).Doorhiergoed naartekijkenenteluisteren,zaljesteedskunnenaansluitenbijde behoeftevanTjibbe.
Troosten
Kijkgoednaarjekindje
Houdjekindjebijjealsdatgoedvoelt Wiegenenrondlopengeeftvaakverlichting Zorgvoorvoldoenderust
Zachtegeluidenkunnenhelpen Warmbadofmassage
Als het huilen niet stopt
Maloe is nu 4,5 maand en al drie maanden lang huilt ze enorm veel. Ze is uitgebreid onderzocht, maar hier is niets uitgekomen. Als ik haar probeer te troosten lijkt ze hier maar zeer beperkt op te reageren. Ze slaapt korte periodes en wordt vaak weer huilend wakker. Alleen steeds met haar rondlopen op mijn arm lijkt haar gerust te stellen, maar dat houd ik niet uren vol.’s Nachts gaat het wel beter, maar wordt ze toch nog wel twee of drie keer wakker. Ze slaapt dan wel weer verder na een kwartiertje met haar wiegen op mijn arm. Ik merk dat ik me steeds wanhopiger voel wanneer Maloe zolang achter elkaar huilt. Soms kan ik alleen maar meehuilen. Ik weet niet meer wat ik moet doen.
Sommigekinderendieveelhuilenlatenzicheigenlijkopgeenenkele maniertroosten.Ofzezijn,zoalsMaloeweltetroostenmaaralsouder hebjehierbijnaeendagtaakaan.Hetisheelbegrijpelijkdatjehierdoor ergvermoeidraaktenjeopeengegevenmomentgeenraadmeerweet methethuilen.Hetisheelbelangrijkalsoudervaneenkindjedatveel huilt,jeeigenwelbevindennietuithetoogteverliezen.Wanneerjeerg vermoeidbent,prikkelbaarofongeduldigzalMaloeditmerken.
21