Programmaboekje le Nozze di Figaro

LE NOZZE DI FIGARO WOLFGANG AMADEUS MOZART

opera buffa in vier akten libretto van Lorenzo da Ponte, gebaseerd op de komedie La Folle Journée, ou Le Mariage de Figaro van Pierre-Augustin Caron de Beaumarchais wereldpremière op 1 mei 1786 in het National-Hoftheater te Wenen muziekuitgave Kalmus & Ricordi

SPEELLIJST M A A S T R I C H T – première zaterdag 12 november 2016 19.30 uur Theater aan het Vrijthof BREDA

dinsdag 15 november 19.30 uur Chassé Theater EINDHOVEN

donderdag 17 november 19.30 uur Parktheater ROT TERDAM

zaterdag 19 november 19.30 uur Schouwburg 2

OPERA ZUID

ZAANDAM

dinsdag 22 november 19.30 uur Zaantheater TERNEUZEN

donderdag 24 november 19.30 uur Scheldetheater HEERLEN

zaterdag 26 november 19.30 uur Parkstad Limburg Theaters TILBURG

dinsdag 29 november 19.30 uur Schouwburg

GRONINGEN

donderdag 1 december 19.30 uur Stadsschouwburg L E E U WA R D E N

zaterdag 3 december 19.30 uur Stadsschouwburg De Harmonie UTRECHT

dinsdag 6 december 19.30 uur Stadsschouwburg

DEN HAAG

donderdag 8 december 19.30 uur Zuiderstrandtheater S I T TA R D

zaterdag 10 december 19.30 uur De Domijnen DEN BOSCH

dinsdag 13 december 19.30 uur Theater aan de Parade

De voorstelling duurt circa drie uur exclusief pauze. Le Nozze di Figaro wordt in het Italiaans gezongen met boventiteling in het Nederlands. Ieder theater verzorgt voorafgaand aan de voorstelling een inleiding. Tijdens de voorstelling is fotograferen of het maken van beeld- en geluidsopnames niet toegestaan.

LE NOZZE DI FIGARO

3

INHOUD

2 6 9 11 19 23 27

Speellijst Bezetting Afscheid Korte inhoud De regisseur aan het woord De dirigent aan het woord Het ontstaan van Le Nozze di Figaro 32 Decor- en kostuumschetsen 35 Il Barbiere di Siviglia

38 56 58 60 62 63 64 66 68 70 72

BiografieĂŤn philharmonie zuidnederland Orkestbezetting Medewerkers Opera Zuid Medewerkers Le Nozze di Figaro Theaterkoor Opera Zuid Over Opera Zuid Partner worden?

Partners van Opera Zuid Vrienden en Gulle Gevers Colofon LE NOZZE DI FIGARO

5

BEZETTING REGISSEUR DIRIGENT DECORONT WERPER KO S T U U M O N T W E R P E R LICHTONT WERPER KO O R L E I D E R CHOREOGRAAF

ORKEST K L AV E C I M B E L KO O R

6

OPERA ZUID

Daniel van Klaveren Arjan Tien Douwe Hibma Marrit van der Burgt Henk van der Geest Tjitte de Vries Marishka van Loon philharmonie zuidnederland Pieter Dirksen theaterkoor opera zuid

met als Il Conte di Almaviva A N N A S T Y L I A N A K I La Contessa di Almaviva N I K O S K O T E N I D I S Figaro A N N A E M E L I A N O V A Susanna V E E R L E S A N D E R S Cherubino M I R A N D A V A N K R A L I N G E N Marcellina S T E F A N S T O L L Bartolo L A S S E P E N T T I N E N Don Curzio/Basilio M A R C E L V A N D I E R E N Antonio L I L I A N F A R A H A N I Barbarina RUBÈN PLANTINGA

LE NOZZE DI FIGARO

7

8 irand O aP Ev Ra A M n KZ rUaIlDi n g e n ( M a r c e l l i n a ) e n S t e f a n S t o l l ( B a r t o l o )

AFSCHEID

Le Nozze di Figaro was de eerste opera die Opera Zuid op de planken bracht, nu 25 jaar geleden. Ook voor mij is de opera bijzonder; mijn eerste grote operarol was die van La Contessa, in 1989 in Braunschweig.

Inmiddels heb ik 12½ jaar bij Opera Zuid gewerkt en lief en leed gedeeld met vele artiesten en medewerkers die betrokken waren bij de mooie producties die we de afgelopen jaren hebben gemaakt. Nu, aan het eind van dit jubileumjaar, neem ik afscheid van Opera Zuid met een bescheiden rol in deze Le Nozze di Figaro, die van Marcellina.

Ik dank iedereen met wie ik fijn heb samengewerkt en hoop op nog vele prachtige opera’s uit het zuiden des lands. Iedereen die daaraan mag meewerken wens ik een fantastische tijd en veel succes.

Miranda van Kralingen LE NOZZE DI FIGARO

9

Rubèn Plantinga (Il Conte di Almaviva) en Anna St ylianaki (La Contessa di Almaviva)

KORTE INHOUD EERSTE AKTE In het huis van graaf Almaviva bereiden Susanna, het kamermeisje van de gravin, en Figaro, de bediende van de graaf, zich voor op hun huwelijksdag. Maar de graaf wil een avontuurtje met Susanna en heeft hen daarom de kamer naast de zijne gegeven.

Susanna waarschuwt de ietwat naĂŻeve Figaro dat de graaf achter haar aan zit en Figaro is vastbesloten de plannen van de graaf te dwarsbomen.

Dan verschijnen dokter Bartolo en zijn voormalige huishoudster Marcellina ten tonele. Ooit heeft Figaro geld van Marcellina geleend met de belofte dat hij met haar zou trouwen als hij het geld niet terug kon betalen. Gesteund door Bartolo, komt ze Figaro met het contract in de hand aan zijn belofte houden. Dit komt de graaf goed uit, aangezien LE NOZZE DI FIGARO

11

hij met zijn avances voor Susanna Figaro’s huwelijk graag tegenwerkt.

Hij heeft ook nog een appeltje te schillen met de jonge page Cherubino, die een oogje heeft op alle vrouwen en met name op de gravin.

Ondanks zijn eigen ontrouw is de graaf jaloers op Cherubino en stuurt hem het leger in om van hem af te zijn.

TWEEDE AKTE De gravin lijdt zichtbaar onder het continue overspel van haar man. Samen met Figaro en Susanna bedenkt ze een list om hem een lesje te leren. Via een anonieme brief wordt de jaloers aangelegde graaf geïnformeerd over een zogenaamd ‘rendez-vous’ van de gravin met een ‘minnaar’. Susanna op haar beurt nodigt de graaf uit om haar die avond in de tuin te ontmoeten. Maar Cherubino, die stiekem in het huis is gebleven, zal verkleed als vrouw haar plaats innemen. Vervolgens zal de gravin haar echtgenoot op heterdaad betrappen. Maar dat loopt anders ...

12

OPERA ZUID

Anna Emelianova (Susanna) met op de voorgrond Anna St ylianaki (La Contessa di Almaviva)

Terwijl de gravin en Susanna Cherubino verkleden, staat de graaf voor de deur. Cherubino verstopt zich in de kast en springt even later ongezien het raam uit, terwijl Susanna zijn plaats in de kast inneemt.

De graaf, overtuigd dat er een verstopte minnaar aanwezig was, wordt lelijk op zijn nummer gezet wanneer Susanna tevoorschijn komt.

Tot zijn grote geluk verschijnen Marcellina en Bartolo opnieuw ten tonele om een rechtzaak tegen Figaro te eisen.

DERDE AKTE De gravin heeft een nieuw plan: ze spoort Susanna nog eens aan om de graaf die avond in de tuin te ontmoeten en zal dan zelf in Susanna’s kleding op hem wachten. In de tussentijd wordt de zaak Marcellina contra Figaro behandeld door rechter Don Curzio. Figaro moet óf Marcellina betalen, óf met haar trouwen. Maar dan ontdekt Marcellina door een litteken op zijn arm dat Figaro haar verdwenen zoon is. Daarop bekent Bartolo de vader te zijn. Plotseling staat niets 14

OPERA ZUID

de bruiloft van Figaro en Susanna meer in de weg. De vier besluiten zelfs tot een dubbele bruiloft. De gravin gaat ondertussen nog een stap verder: ze dicteert Susanna een brief met de dubbelzinnige boodschap dat het ‘zo zacht waait onder de pijnbomen’. De brief, verzegeld met een speld, zal Susanna de graaf tijdens de bruiloft geven.

De ceremonie begint. Tijdens de plechtigheid stopt Susanna de graaf stiekem de brief toe. Figaro weet van niets en lacht smakelijk wanneer hij ziet dat de graaf zich prikt aan een speld.

VIERDE AKTE Figaro treft zijn nichtje Barbarina in de tuin. Zij is een speld kwijt die de graaf haar heeft opgedragen terug te geven aan Susanna. Figaro begrijpt dat Susanna stiekem een afspraakje heeft met de graaf. Hij is totaal gedesillusioneerd. Figaro wacht ze op de plek van het rendez-vous op en ziet de ontrouw van ‘Susanna’ (de verklede gravin) met de graaf. Vlak voordat de gravin haar ware aard prijs kan LE NOZZE DI FIGARO

15

geven springt Figaro tevoorschijn, waarop beiden vluchten. Dan besluit Susanna, die ook verstopt zat, een spelletje te spelen met haar jaloerse kersverse echtgenoot. In de kleren van de gravin spreekt ze hem toe, maar Figaro herkent gelijk haar stem. Hij speelt het spelletje mee en doet alsof hij altijd een geheime liefde voor de gravin heeft gekoesterd. Susanna valt woedend uit haar rol. De beiden geliefden leren hoe de vork in de steel zit en vergeven elkaar.

Als de graaf terugkomt en meent zijn echtgenote met Figaro te betrappen roept hij iedereen op als getuige. Wanneer dan uiteindelijk de ware gravin verschijnt ziet de graaf zijn fout in en vraagt haar om vergeving. De gravin vergeeft haar echtgenoot, want zij is zachter en sterker dan hij is.

Zo eindigt deze dag vol list en bedrog toch nog in een happy end voor iedereen en kan het feest beginnen.

16

OPERA ZUID

Lasse Pent tinen (Don Curzio/Basilio), Marcel van Dieren (Antonio), Lilian Farahani (Barbarina)

Anna St ylianaki (La Contessa di Almaviva)

DANIEL VAN KLAVEREN: “IK WIL ER EEN THEATRAAL FEEST VAN MAKEN, TROUW AAN DE OORSPRON KE LIJ KE TA AL E N PARTITUUR.”

Regisseur Daniel van Klaveren plaatst Le Nozze di Figaro in een achttiende-eeuws poppenhuis. Zodra de deuren openzwaaien, zien we de benedenvertrekken waar Figaro, Susanna en de andere bedienden van hot naar her rennen. Boven zien we de kamers van de graaf en de gravin.

Daniel van Klaveren: “De gelijktijdigheid van de intrige wordt zichtbaar en dynamisch. Soms ‘zoomen’ we in op één van de kamers. Soms is er overal in het huis tegelijkertijd beweging. We zien kleine poppenmensen met grote verlangens. Mensen zoals wijzelf eigenlijk.”

“Elk personage verpersoonlijkt een facet van de liefde: de puberende LE NOZZE DI FIGARO

19

Cherubino die niet weet waar hij met zijn gevoelens naartoe moet, de gravin met haar gebroken hart, de graaf met zijn onbevredigde behoeftes, de verbitterde Bartolo en Marcellina, de nog ontluikende Barbarina, en natuurlijk Figaro en Susanna en hun krachtige, gelijkwaardige liefde.

Interessant vind ik de kracht die van de vrouwen in het stuk uitgaat – opvallend voor de tijd waarin het geschreven is! Waar het stuk begint als een rivalenduel tussen twee mannen (Figaro en de graaf), wordt het halverwege een strijd tussen de seksen, waarin de vrouwen uiteindelijk gezamenlijk optrekken en de mannen een lesje leren in nederigheid.”

“Le Nozze di Figaro is een komedie in de traditie van de commedia dell’ arte. Het tempo ligt hoog, met uitvergrote situaties die altijd glashelder zijn. De personages zijn archetypisch, maar blijven toch psychologisch rond en gelaagd. Daarin is dit stuk van Mozart en Da Ponte een absoluut meesterwerk.”

20

OPERA ZUID

Regisseur Daniel van Klaveren

Nikos Kotenidis (Figaro) en Anna Emelianova (Susanna)

COMPOSITORISCHE HOOGSTANDJES

De eerste samenwerking tussen Da Ponte en Mozart resulteert in een briljante komische opera, met als uitgangspunt het protest-toneelstuk van Beaumarchais tegen de misstanden van de aristocratie in de achttiende eeuw. Mozart voert ons op geniale wijze mee – met de supercharged ouverture als opmaat – naar lyrische, briljante en virtuoze hoogtepunten, waarbij de beeldende orkestratie, ritmiek en melodieen steeds treffend zang en libretto ondersteunen. Al in het eerste duet, meteen na de ouverture, meet Figaro de toekomstige slaapkamer op.

Zoiets eenvoudigs als het opmeten, “dieci – venti- trenti”, wordt al door een melodisch stijgende lijn ondersteund. De opwinding van het opmeten tijdens de opmaat naar de bruiloft wordt uitgebeeld door een snelle zestienden-begeleiding van de tweede violen. Het geluk van LE NOZZE DI FIGARO

23

Susanna en haar blijheid over haar bruidshoed wordt eveneens geïllustreerd met snelle vrolijke violen. Wanneer Figaro hoort dat de Graaf Susanna wil verleiden en daarmee het door hem eerder afgeschafte ‘droit du seigneur’ – het recht op de eerste huwelijksnacht – alsnog wil opeisen, zingt hij zijn plan om wraak te nemen op de Graaf in een menuet, een dans die aan de adel toebehoort en niet aan de bediende Figaro; de menuetvorm als symbolisch protest (Se vuol ballare signor Contino). Het op hol geslagen hart en gemoed van Cherubino, de jonge page die zich geen raad meer weet met zijn eigen gevoelens en reacties op bijna alle vrouwen om hem heen, wordt in het virtuoze Non so piu cosa son cosa faccio op effectieve wijze verklankt.

De opera zit vol met dergelijke compositorische hoogstandjes; een genot voor luisteraars en uitvoerders.

Arjan Tien 24

OPERA ZUID

Dirigent Arjan Tien met Anna Emelianova (Susanna)

Veerle Sanders (Cherubino)

VAN BLIJSPEL VIA CENSUUR NAAR OPERA

“C’était la révolution déjà en action”, zou Napoleon gezegd hebben van het blijspel La Folle Journée, ou Le Mariage de Figaro van Beaumarchais waarop Le Nozze di Figaro is gebaseerd. Het stuk was in 1784 in de Comédie-Française in première gegaan, vijf jaar voor de revolutie, en was een enorm succes. Aan die voorstelling waren de nodige intriges voorafgegaan. Koning Lodewijk XVI was fel gekant tegen het stuk omdat hij het gevaarlijk en opruiend vond. Hij stoorde zich aan de bedienden die hun meerderen trotseren en met name aan Figaro die de graaf voorhoudt dat hij niets gepresteerd heeft om zijn titel, macht en vermogen te verdienen. De koninklijke censuur verbood het stuk, maar Beaumarchais, zelf een in de adelstand verheven avonturier, kreeg na een paar jaar lobbyen toch toestemming voor de opvoering.

LE NOZZE DI FIGARO

27

Het succes van Le Mariage de Figaro was ook doorgedrongen in Wenen, waar Mozart destijds woonde. Daar werd de première van de Duitse vertaling verboden door de broer van Marie Antoinette, keizer Josef II, die juist bekend staat om zijn verlichte opvattingen. De boekuitgave liet hij wel toe, maar de toneelopvoering niet. Een paar dagen later stelde Mozart aan Lorenzo da Ponte voor om samen een opera te maken op basis van het stuk. Da Ponte ging akkoord en omdat hij een beschermeling van het hof was, beschouwde hij het als zijn taak om toestemming van de keizer te krijgen (althans, zo stelt hij het zelf voor in zijn memoires). Na zes weken hard werken zouden ze de opera op papier hebben gehad en volgens Da Ponte overtuigde hij de keizer door hem te verzekeren dat hij de tekst gekuist had en dat de muziek prachtig was. Da Ponte had inderdaad nogal gesleuteld aan de tekst.

Van de revolutionaire passages was weinig over; de tirade van Figaro 28

OPERA ZUID

Anna Emelianova (Susanna), Rubèn Plantinga (Il Conte di Almaviva) en Anna St ylianaki (La Contessa di Almaviva)

Nikos Kotenidis (Figaro)

tegen de adel was vervangen door een waarschuwing voor de verradelijke en harteloze vrouwen die mannen verblinden en kaal plukken.

Daarmee gaat Le Nozze di Figaro meer over liefde dan over macht en meer over de relatie tussen mannen en vrouwen dan over feodale verhoudingen.

Le Nozze di Figaro ging op 1 mei 1786 in Wenen in première. Mozart dirigeerde en speelde zelf fortepiano. Volgens latere verslagen was het een succesvolle voorstelling, waarbij het publiek vijf aria’s bisseerde, maar werd de opera door allerlei gekonkel dat jaar maar negen keer geprogrammeerd.

Nog in 1786 ging de opera ook in Praag in première. Daar was het stuk onmiddellijk een groot succes. Mozart werd naar Praag gehaald om te komen luisteren en gefêteerd te worden ... en mee te maken hoe Le Nozze di Figaro begonnen was aan zijn verovering van de wereld.

LE NOZZE DI FIGARO

31

32

33

OPERA ZUID

33

IL BARBIERE DI SIVIGLIA

première 20 mei 2017 in Eindhoven tournee t/m 22 juni 2017 met o.a. Madieke Marjon, Veerle Sanders, Stefan Stoll, Willem de Vries en Marcel van Dieren regie Geert Lageveen & Leopold Witte dirigent Per-Otto Johansson Graaf Almaviva is verliefd op Rosina, maar het lukt hem niet om contact met haar te krijgen. Rosina wordt continu bewaakt door haar voogd Bartolo, een oudere man die hoopt zelf met haar te kunnen trouwen.

LE NOZZE DI FIGARO

35

bereik1lokaal.nl | service1lokaal.nl

advertentie

advertentie

BIOGRAFIEËN

D a n i e l v a n K l a v e r e n is in 2005 afgestudeerd als acteur aan de HKU. Hij maakt voorstellingen en geeft les aan de Acteerschool Rotterdam/Hofplein en de Hogeschool voor de Kunsten Utrecht. Bij STIP regisseerde hij in 2014 de productie Zus van Mozart, waar hij ook de tekst voor schreef. Bij jeugdtheatergezelschap de Toneelmakerij in Amsterdam was hij vier jaar ‘artist in residence’.

Daar maakte hij theaterproducties van muziektheater voor kleuters tot de locatievoorstelling Verkocht, over slavernij, en van een uitwisselingsproject met Palestijnse makers en acteurs uit de Gazastrook tot klassenvoorstellingen zoals het veelgeprezen Jamal. In 2014 regisseerde hij bij Opera Zuid, samen met Miranda van Kralingen, De|die|the Fledermouse.

38

OPERA ZUID

Dirigent A r j a n T i e n studeerde viool en altviool aan het Utrechts Conservatorium waar hij in 1994 met onderscheiding afstudeerde. Als altviolist maakte hij zijn solodebuut met de Salzburg Chamber Soloists. Als operadirigent werd hij uitgenodigd door Gauteng Opera, Wermland Opera, Opera Zuid, de Nederlandse Reisopera en Opera Spanga. Hij werkt met orkesten als WDR Funkhausorchester, het Residentie Orkest, het Radio Filharmonisch Orkest, Cape Town Philharmonic en Belgrade Philharmonic. Van 20062012 was hij artistiek leider en chef dirigent van het Magogo Kamerorkest. Hij nam cd’s en dvd’s op met een zeer breed repertoire. Hij is hoofdvakdocent orkestdirectie aan het Conservatorium van Maastricht en adviseur van de Gauteng Opera in Johannesburg. M.i.v. maart 2017 is hij benoemd als chef-dirigent van de Marinierskapel der Koninklijke Marine.

LE NOZZE DI FIGARO

39

Decorontwerper D o u w e H i b m a studeerde kunst en design aan de Noordelijke Hogeschool Leeuwarden en theatervormgeving aan de Hogeschool voor de Kunsten Utrecht. Sinds 2000 werkt hij als ontwerper en bouwer van theaterdecors. Daarbij beweegt hij zich tussen locatietheater, special effects en opera.

Hij zet zijn technische inventiviteit in om ogenschijnlijk eenvoudige beelden neer te zetten. Dat zorgde voor speelse ontwerpen voor onder meer Dogtroep, Tryater, Theater Gajes, Schweigman & The Lunatics en Golden Palace. Met Jakop Ahlbom maakte hij de voorstellingen Lebensraum, winnaar van de VSCD Mimeprijs 2012, en Horror Horror. Afgelopen seizoen gaf hij vorm aan de locatieproducties Don Giovanni van de ‘Werkspoorkathedraal’ in Utrecht en Romeo en Juliet in het Amsterdamse Bos. Voor Opera Zuid ontwierp hij het decor voor Mavra, Tsaar Saltan en Pagliacci.

40

OPERA ZUID

Kostuumontwerper M a r r i t v a n d e r B u r g t studeerde aan de Koninklijke Academie voor Beeldende Kunsten in Den Haag. Hierna werkte ze twee jaar op het kostuumatelier van het Nederlands Danstheater. Daarna werd ze hoofd van het kostuumatelier en ontwerpster bij Toneelgroep De Appel tot 2001.

Sindsdien werkt ze als zelfstandig kostuumontwerpster met regisseurs in binnen- en buitenland. Enkele van haar theaterproducties zijn Antonius en Cleopatra, Casanova, Het Dagboek van Anne Frank en Gold. Zij maakte ook ontwerpen voor Bettelstudent (Volksoper Wien), Lohengrin (Landestheater Innsbruck), De Jantjes (Joop van den Ende), Blue planet (Wereldtentoonstelling Zaragossa) en de films Nightwatching en Goltzius and the pelican company (Peter Greenaway). Voor Opera Zuid ontwierp ze de kostuums voor Rusalka – de kleine zeemeermin en Tsaar Saltan.

LE NOZZE DI FIGARO

41

Na als belichter bij De Nederlandse Opera gewerkt te hebben is H e n k v a n d e r G e e s t sinds 1982 zelfstandig lichtontwerper. Hij maakt belichtingen voor theater, in de architectuur, voor tentoonstellingen en in openbare ruimten. Hij belichtte veel producties voor het RO Theater, Toneelgroep Amsterdam en de Trust/ Theatercompagnie. Verder belicht hij tentoonstellingen in het Rijksmuseum, het Teylers Museum, het Fries Museum en het Zuiderzeemuseum.

Hij was lichtconsulent voor het Koninklijk Paleis Amsterdam, de Ridderzaal, het Van Gogh Museum en enkele particuliere projecten. Enkele jaren geleden startte hij het instituut Lichtontwerpen, iLo, een initiatief waarmee hij de artistieke ontwikkeling van het vak wil ondersteunen.

Jonge lichtontwerpers krijgen daarbij coaching van professionals en peer-to-peer reviews van mededeelnemers en experts.

42

OPERA ZUID

De Friese Nederlander T j i t t e d e V r i e s studeerde altviool aan het Conservatorium in Groningen met als specialisatie kamermuziek. Sinds zijn afstuderen remplaceerde hij bij diverse orkesten in Nederland.

Hij was tevens programmeur, regisseur en producer bij Radio West met muziek uit de middeleeuwen tot hedendaagse (pop)muziek. Ook was hij manager van het internationaal opererende orkest European Sinfonietta en recensent voor de Leeuwarder Courant. Als (barok)altist speelde hij in vele kamermuziekensembles en orkesten in binnen- en buitenland. Hij coachte en dirigeerde diverse instrumentale en vocale ensembles. Hij adviseert regelmatig musici en zangers bij het samenstellen van (kamer)muziekprogramma’s. In 2008 componeerde hij Het Frysk Requiem. Sinds 2012 is hij ook mediator. Bij Opera Zuid was hij bij diverse producties koorleider en assistent-dirigent.

LE NOZZE DI FIGARO

43

Choreograaf M a r i s h k a v a n L o o n volgde haar dansopleiding aan de Rambert School of Ballet and Contemporary Dance in Londen en danste daarna onder andere bij Rambert Dance Company, Troubleyn, De Nieuwe Dansgroep en Tanzforum Köln. In 1995 begon ze haar eigen werk te maken voor DansTheater Kharisma in Maastricht, zoals HoutRoest, HoutRoest Drowning my Dreams en Slachtwerk. Bij het dansfestival CaDance 2000 in Den Haag werkte ze voor het eerst als productieleider. Bij Opera Zuid vervolgde ze die carrière bij de producties La Cenerentola, L’Enfant et les Sortilèges en Die Zauberflöte.

Ook deed ze de choreografie voor Il Barbiere di Siviglia, Cendrillon en Die Lustige Witwe. Heimwee naar de danswereld bracht haar bij Danshuis Limburg, waar ze als projectleider aan de slag ging. Nu is ze coördinator van de Opleiding Dans van het Bonnefanten College in Maastricht.

44

OPERA ZUID

R u b è n P l a n t i n g a (Il Conte di Almaviva) kwam in aanraking met opera toen hij zangles kreeg van onder anderen Ineke Vlogtman en Felix Schoonenboom. Hij debuteerde als 14-jarige jongenssopraan in Canticle II van Benjamin Britten. Als solist zong hij onder andere bij Pieter Jan Leusinks Bach Orchestra of the Netherlands in Bach’s Mattheus Passion. Ook werkt hij samen met het Nederlands Kamerkoor. Hij heeft het door de Van Bijleveltstichting ondersteunde talentontwikkelingstraject bij Opera Zuid gevolgd. Zo zong hij Sciarrone in Tosca, Moralès in Carmen, Frank in Die|de|the Fledermouse, Dandini in La Cenerentola, Il Conte di Ceprano in Rigoletto en Henk in de muziektheaterproductie Wie is Loesje? Dit seizoen maakte Rubèn zijn debuut bij De Nationale Opera talent als Presto in Poulenc’s Les Mamelles de Tirésias.

LE NOZZE DI FIGARO

45

De Griekse A n n a S t y l i a n a k i (La Contessa di Almaviva) studeerde aan het Staatsconservatorium van Thessaloniki, waar ze haar diploma’s in zang- en muziektheater behaalde. Van 2008 tot 2011 studeerde ze verder aan de Universiteit van München en volgde de master Liedvormgeving. Tijdens haar studie zong ze rollen als Euridice (Orfeo ed Euridice), Mutter (Hänsel und Gretel), Dido (Dido and Aeneas), Fjrodiligi (Così fan tutte), Arminda (La finta giardiniera) en Elisetta (Il Matrimonio Segreto). Ook volgde ze masterclasses van Karaktzas, Terzakis, Portikas, Nubar, Studer, Ludwig, Paskalos en Evangelatos. Na haar studie zong ze rollen als Mimì (La Bohème) en Donna Anna (Don Giovanni) bij de Griekse Nationale Opera. In april 2009 won ze de Maria Callas Beurs en in 2012 de Richard Wagner Beurs. In Le Nozze di Figaro maakt ze haar debuut bij Opera Zuid.

46

OPERA ZUID

De Griekse N i k o s K o t e n i d i s (Figaro) studeerde klassieke gitaar en zang aan het Nationaal Conservatorium van Kozani. In 2009 startte hij zijn studie bij Christina Giannakopoulos aan het Atheneum Conservatorium waar hij in 2014 zijn diploma haalde. Aansluitend studeerde hij een jaar muziektheater aan de Bayerische Theaterakademie bij Daphne Evangelatos. In dat jaar kreeg hij de Maria Callas studiebeurs. Van 2011 tot 2013 was hij lid van de Opera Studio van de Griekse Nationale Opera in Athene. Hij zong verschillende operarollen zoals Peter in Hänsel und Gretel Gretel, Papageno in Die Zauberflöte, de titelrol in Don Giovanni Giovanni, Guglielmo in Così fan tutte en Morales in Carmen. Hij volgde masterclasses bij Cheryl Studer, Aris Christofelis en Jeannette Pilou. Hij maakt in Le Nozze di Figaro zijn roldebuut als Figaro.

LE NOZZE DI FIGARO

47

De uit Moskou afkomstige A n n a E m e l i a n o v a (Susanna) begon al op jonge leeftijd met haar muzikale ontwikkeling op een speciale school voor zeer getalenteerde kinderen. Daarnaast maakte ze deel uit van de Kindergroep van het Stanislavsky Theater in Moskou. Van 2005 tot 2010 studeerde ze aan de Russian Academy of Music (Gnessin Instituut), waar ze met onderscheiding haar bachelordiploma behaalde. Ze zong verschillende operarollen in de Gnessin Academy Opera Studio. In 2012 kwam Anna naar het Conservatorium Maastricht en behaalde daar in 2015 cum laude haar masterdiploma in Solo- en Operazang. Bij Opera Zuid volgde zij het door de Van Bijleveltstichting ondersteunde talentontwikkelingstraject en maakt zij deel uit van het Huisensemble. Ze speelde vorig seizoen Clorinda in La Cenerentola, Gilda in Rigoletto en Musetta in La Bohème.

48

OPERA ZUID

V e e r l e S a n d e r s (Cherubino) studeerde in 2015 cum laude af aan de masteropleiding Muziektheater Klassiek van het Fontys Conservatorium in Tilburg.

Ze speelde Verteller in Joseph and the amazing technicolor dreamcoat en Lucy en Emma in Jekyll & Hyde.

Edward Hoepelman, Wilma Bierens en Paul Triepels coachen haar. Ze volgde masterclasses bij onder andere Paul Eenens, Turid Karlsen, Miranda van Kralingen en Inge Ipenburg. Bij Opera Zuid volgde zij het door de Van Bijleveltstichting ondersteunde talentontwikkelingstraject. Ze was koorlid in Carmen en nam als understudy enkele voorstellingen over als Flora Bervoix in La Traviata en Tisbe in La Cenerentola. In Die|de|the Fledermouse zong ze de rol van Ida. Tevens was ze soliste in The Sound of Music bij het Noord Nederlands Orkest. In 2016 was ze te zien en horen als Jenny in Wie is Loesje? en als Maddalena in Rigoletto.

LE NOZZE DI FIGARO

49

M i r a n d a v a n K r a l i n g e n (Marcellina) studeerde cum laude af. Daarna volgde een succesvolle internationale (opera)carrière met glansrollen als Die Marschallin, Elisabetta, Kát’a Kabanová en Leonore in diverse Europese operahuizen. Op verzoek van regisseur Harry Kupfer zong ze onder andere Fewronia, Fidelio en Agathe bij de Komische Oper Berlin en Kabanicha in Kát’a Kabanová bij Opera Zuid. Ze zong onder andere met het Koninklijk Concertgebouworkest en trad geregeld op voor het Koninklijk Huis. Ze heeft een breed repertoire van Bach tot Broadway. Van José Carreras ontving ze de Diamond Tulip Award voor haar vocale prestaties in binnen- en buitenland. Ze is sinds 2012 mediator en sinds 2004 directeur van Opera Zuid.

50

OPERA ZUID

De Duitser S t e f a n S t o l l (Bartolo) studeerde eerst Muziekwetenschap en Filosofie, en daarna compositie in Berlijn. Hij volgde zanglessen bij Eder, FischerKupfer en recentelijk bij Schulte. Hij was Papageno (Die Zauberflöte), Sharpless (Madama Madama Butterflyy) en Escamillo (Carmen) bij het Staatstheater Cottbus.

Daarna was hij bij de Komische Oper Berlin te horen als Balstrode (Peter Grimes) en Don Pizarro (Fidelio). Vanaf 2004 werkte hij voor verschillende gezelschappen en zong rollen als Alberich (Der Ring des Nibelungen), Scarpia (Tosca), Gunther (Götterdämmerung) en de titelrol in Falstaff. Van 2008 tot 2011 was hij ensemblelid bij Badisches Staatstheater Karlsruhe.

Daarna zong hij bij o.a. het Staatstheater Mainz, Theater Aachen, National Theater Weimar, Staatsoper Nürnberg, de Komische Oper Berlin en Staatstheater Schwerin. Ook is hij actief als concertsolist.

LE NOZZE DI FIGARO

51

De Finse tenor L a s s e P e n t t i n e n (Don Basilio/Curzio) studeerde aan de Sibelius Academie in Helsinki en de Weense Universiteit voor Muziek en Beeldende Kunst. In 2007 won hij de Schloss Oper Haldenstein wedstrijd. In 2014 was hij te zien als Der Autor in de wereldpremière van Bernhard Langs Reigen tijdens het SWR Festival en maakte hij zijn debuut als Missail in Boris Godunov tijdens het Savonlinna Opera Festival. Van 2010 tot 2014 zong hij rollen bij het Staatstheater Darmstadt, zoals Mime en Siegfried (Das Rheingold), Iopas en Hylas (Les Troyens), Erzähler (Der Mond), Goro (Madama Madama Butterflyy) en Remendado (Carmen). Verder zong hij bij het Gran Theatre del Liceu in Barcelona, Vienna Volksoper, Vienna Chamber Opera en Theater Basel.

Ook werkt hij als concertzanger in werken als Händels Messiah, Mozarts Requiem, Bachs Weihnachts Oratorium en Mahlers 8th Symphony Symphony.

52

OPERA ZUID

M a r c e l v a n D i e r e n (Antionio) studeerde zang aan het Conservatorium in Tilburg en sinds 2008 bij de Limburgse zangpedagoge Gemma Visser. Hij zong onder meer in La Traviata (Germont), Macbeth (titelrol), Falstaff (Ford), Carmen (Escamillo), La Bohème (Marcello) Tsaar Saltan (titelrol), Madama Butterfly (Sharpless), La Cenerentola (Don Magnifico) en Die Fledermaus (Eisenstein).

Daarnaast speelde hij in vele andere opera’s, operettes en musicals. Hij zong o.a. voor Opera Spanga, Joop van den Ende Theaterproducties, Stadttheater Hagen en het Productiehuis Concertgebouw en is al jaren lid van het Huisensemble van Opera Zuid. Hij is actief als oratorium- en concertzanger in werken als de Requiems van Fauré en Brahms, Bachs Matthäus Passion, Johannes Passion en Weihnachtsoratorium en Rossini’s Petite Messe Solennelle. Hij werkt daarnaast als zangpedagoog.

LE NOZZE DI FIGARO

53

De Nederlands-Iraanse sopraan L i l i a n F a r a h a n i (Barbarina) rondde haar bacheloropleiding cum laude af aan het Koninklijk Conservatorium in Den Haag. Ze vervolgde haar opleiding aan het Conservatorium Amsterdam. In 2015 studeerde ze cum laude af aan de Dutch National Opera Academy (DNOA). Ze volgde masterclasses bij Honig, Van Kralingen, Zonewa, Dawson, O’Neill en Giménez. Momenteel wordt ze gecoacht door Ira Siff en Hans Pieter Herman. Ze zong rollen als Despina (Così fan tutte), Luise (Die stumme Serenade) en Morgana (Alcina). In 2014 debuteerde ze bij De Nationale Opera als Asphodèle in L’Étoile. Een jaar later zong ze in het talentontwikkelingsprogramma van DNO de rol van Papagena in Die Zauberflöte.

Afgelopen seizoen was ze te horen als Carolina in Il Matrimonio Segreto, een co-productie van DNO, de Nederlandse Reisopera en Opera Zuid.

54

OPERA ZUID

P i e t e r D i r k s e n studeerde muziekwetenschap en publiceerde een groot aantal artikelen op het gebied van barokke muziek. Hij promoveerde in 1996 cum laude op een proefschrift over de klaviermuziek van Jan Pieterszoon Sweelinck. Daarnaast zijn zijn talrijke studies over de muziek van Bach bekend geworden.

Hij is lid van Combattimento en het kamermuziekensemble La Suave Melodia. Als continuospeler speelt hij regelmatig met andere orkesten en ensembles en hij is een veelgevraagd solist op klavecimbel en historische orgels in binnen- en buitenland. Ook is hij organist van het historische orgel van Andries Severijn in de Martinuskerk in Cuijk. Hij werkt mee aan de nieuwe uitgave van Bachs complete orgelmuziek bij Breitkopf & Härtel, hij maakt een editie van Bachs Cantate 188 voor de Stuttgart BachAusgaben en hij is redactielid van het befaamde Bach-Jahrbuch.

LE NOZZE DI FIGARO

55

PHILHARMONIE ZUIDNEDERLAND

De philharmonie zuidnederland is een waardevol en flexibel symfonieorkest dat inmiddels geroemd wordt voor de kwaliteit, het hechte samenspel en het enthousiasme. De bevlogen orkestleden leveren maatwerk op het hoogste artistieke niveau. Met de komst van chefdirigent Dmitri Liss gaat het gezelschap vol vertrouwen het vierde seizoen in. Het orkest voert het volledige symfonische repertoire uit en maakt zich sterk voor innovatie met vernieuwende cross-over programma’s zoals Spicy Classics en door de verbinding met het bedrijfsleven tijdens Leading the South. Educatie vormt een wezenlijk onderdeel van het orkest. Kinderen van alle leeftijdsgroepen kunnen van dichtbij kennismaken met de kracht en magie van muziek.

56

OPERA ZUID

FOTO KIM BALSTER – KB FOTOGRAFIE

w w w.philharmoniezuidnederland.nl

ORKESTBEZETTING EERSTE VIOOL

Lei Wang, Wilfred Sassen, Malgorzata Michalik,

Violetta Calin-Carstea, Francine Gérardy, Eva Niziol, Geertje Podevyn, Pascal Prégardien TWEEDE VIOOL

Corinna Baldus, Makiko Hirayama, Chris Chan,

Siana Dragneva, Roland van Mil, Kaori Oshita, Frans Vermeulen, Giorgia Beninati A LT V I O O L

Alès Hrdlicka, Ynze Dam, Erika de Laat, Anna Paslawski,

Jordan Schwartz, Joanne Wigmans, Filippo Laneri CELLO

Gabriel Arias Luna, Cluadia Heimonen, José Backhuijs,

Marc Knippenberg 58

OPERA ZUID

CONTR ABAS

Lisa Blok, Uli Winz

FLUIT

Alice Poulissen, Sofie Verbeeck

HOBO

Peter Steijvers, Harry van Veldhoven

KLARINET

Roger Debougnoux, Roger Niese

FA G O T

Adrie Bisschop, Michel Bergenhuizen

HOORN

Christiaan Moolenaars, Cleo Simons

TROMPET

Raymond Vievermanns, Ruud Visser, Ramon Wolkenfelt,

Sven Berkelmans, Frank Braafhart PAU K E N E N S L AG W E R K K L AV E C I M B E L

Raymond Spons, Bas Voorter

Pieter Dirksen, Jan van Grootheest LE NOZZE DI FIGARO

59

RAAD VAN TOEZICHT OPERA ZUID

drs. G.H. Hoefsloot C.J.N.M. Jacobs S E C R E T A R I S mr. J.F.M. Heuvelmans P E N N I N G M E E S T E R drs. J.H.M. Monsewije L E D E N mw. drs. H.J. Griede, mw. J.R.H. Maij-Weggen, mw. drs. M.H.T.M. Stultiens-van Straaten E R E V O O R Z I T T E R dr. ir. H.P.M. Kivits VOORZITTER

VICEVOORZITTER

60

OPERA ZUID

MEDEWERKERS OPERA ZUID

Miranda van Kralingen Stan Paardekooper Z A K E L I J K M A N A G E R Marc Versteeg C O N T R O L L E R Ton Coenen E D U C AT I E Marleen Everink O F F I C E M A N A G E R Angèle Gough B I B L I O T H E C A R I S Henk Wessels C O M M U N I C AT I E Solange Paulissen, Elsbeth Willems marketing & publiciteit, Thomas de Bruijn pr & events K O S T U U M AT E L I E R Leo van den Boorn hoofd, Ben van Buuren assistent, assistent John Meertens, Anny Krutzen, Andrej Gabron C O M P A N Y M A N A G E M E N T Renske Meertens, Mylène Severeyns stagiaire I N S P I C I Ë N T Rik Schormans H U I S M E E S T E R Mick Höfelmann INTENDANT

INTENDANT AD INTERIM

LE NOZZE DI FIGARO

61

MEDEWERKERS LE NOZZE DI FIGARO

Pieter Loman, Pieter Heebink assistent Menno Neus D R A M AT U R G Sybrand van der Werf A S S I S T E N T  D I R I G E N T / K O O R L E I D E R Tjitte de Vries R E P E T I T O R Daniel Thonnard K A P E N G R I M E Yvonne Hellings, Helma Hofstee, Andrej Gabron, Withney Habets B E L I C H T E R MartinJan Gaasbeek T E C H N I C I Rik Schormans, Kevin Liedekerken, Timo Konigs, Sylvain Smeets, Paul Francot R E K W I S I T E U R Pieter Heebrink K L E D E R S Leo van den Boorn, Ben van Buuren, John Meertens B O V E N T I T E L I N G Miranda van Kralingen vertaling, José Schepman invoer invoer, Henk Wessels bediening VOORSTELLINGSLEIDER REGIEASSISTENT

62

OPERA ZUID

THEATERKOOR OPERA ZUID SOPRANEN

Els Bongers, Liza Vjrea Lozica, Bibi Ortjens, Leonida Sabo MEZZOSOPRANEN

Susan Buvé, Eva Diederix, Eliane Feijen, Ingrid van den Nieuwenhuizen TENOREN

Pim van Drunen, Noah Schaul, Bram van Uum, Richard Wanders BAS/BARITON

Thomas de Bruijn, Sam Eggenhuizen, Chris Riteco, Sander Volders

LE NOZZE DI FIGARO

63

OVER OPERA ZUID

Opera Zuid brengt operatheater met veel jonge, getalenteerde, (inter) nationale vocalisten. De basis van het gezelschap is het huisensemble. De leden hiervan krijgen de kans belangrijke rollen te zingen en creĂŤren dankzij hun jarenlange samenspel telkens weer spannend, verfrissend en krachtig operatheater. Ensembleleden als Karin Strobos, Helen Lepalaan, Johanni van Oostrum en Elmar Gilbertsson, zetten bij Opera Zuid de eerste stap op weg naar binnen- en buitenlandse operahuizen. Anderen, zoals Marcel van Dieren en Willem de Vries, kozen voor een langdurige samenwerking met Opera Zuid.

Door de intensieve begeleiding van talentvolle zangers als Anna Emelianova, Veerle Sanders en Rubèn Plantinga, neemt Opera Zuid op het 64

OPERA ZUID

gebied van talentontwikkeling een unieke plaats in als ĂŠĂŠn van de drie professionele operahuizen van Nederland. Ook talentvolle regisseurs, dirigenten, ontwerpers en voorstellingsleiders krijgen bij Opera Zuid de kans om zich in hun vakgebied te ontwikkelen.

Wilt u op de hoogte gehouden worden van de producties en andere activiteiten van Opera Zuid? Neem dan contact op per e-mail (pr@operazuid.nl) of bel 043 321 01 66. Via de website van Opera Zuid kunt u zich aanmelden voor de digitale nieuwsbrief. Van elke productie verschijnt een online magazine. Opera Zuid is ook actief op Facebook, Twitter, LinkedIn en YouTube. Word volger of abonnee en blijf op een persoonlijke manier betrokken bij Opera Zuid!

LE NOZZE DI FIGARO

65

PARTNER WORDEN?

Wij zouden het fijn vinden als u Opera Zuid wilt sponsoren. Zo kunt u ons helpen met het realiseren van onze bedrijfsfilosofie: de artistieke en muzikale ontwikkeling van jonge talenten. De producties van Opera Zuid zijn grote publiekstrekkers. Om de continuïteit te waarborgen, kunnen we iedere financiële bijdrage gebruiken en zo onze bijzondere, prachtige kunstvorm levend houden.

Zou u sponsor willen worden? Dan hebben we als dank voor uw sponsoring ook wat terug te geven. Bijvoorbeeld: speciale relatieontvangsten op onze premières, bedrijfsconcerten, reclame voor uw bedrijf in onze publiciteitsuitingen en programma’s op maat. Ook een kijkje achter de schermen of een repetitiebezoek met uw genodigden behoort tot de mogelijkheden. Of we regelen een operadiner voor u 66

OPERA ZUID

in ons Huistheater in Maastricht. En een voorstelling van Opera Zuid is natuurlijk altijd goed voor een heerlijk avondje uit met zakenrelaties, werknemers of leden van de personeelsvereniging.

Educatie Uw steun komt ten goede aan onze educatieve projecten.

Opera Zuid heeft verschillende activiteiten met operatheater voor kinderen van de basisschool en leerlingen uit de hoogste klassen en hopelijk maken zij dan in de toekomst deel uit van ons publiek ... of van onze creatievelingen.

Vragen? Voor meer informatie kunt u contact opnemen met Marc Versteeg, 043 321 01 66 of m.versteeg@operazuid.nl.

LE NOZZE DI FIGARO

67

PARTNERS VAN OPERA ZUID

Decorpartner

Produciepartner

Adopteer een operatalent

Kostuumpartners

De Club van Duizend

68

OPERA ZUID

Heidebloem nv

Gouden Keeltjespartner

Rondleidingen Opera Zuid

Mediapartners

Merkpartner

SubsidiĂŤnten

LE NOZZE DI FIGARO

69

OPERA LEEFT DANKZIJ VRIENDEN EN GULLE GEVERS

Vindt u het belangrijk dat Opera Zuid de opera voor het grote publiek blijft brengen? Word Vriend of Gulle Gever van Opera Zuid en laat zien dat opera leeft. Vrienden en Gulle Gevers krijgen voorafgaand aan de premières gratis het programmaboekje thuisgestuurd met uitgebreide achtergrondinformatie over de opera’s. Ook krijgen zij regelmatig een uitnodiging voor een repetitiebezoek of voor andere leuke activiteiten en ze ontvangen het Vriendennieuws.

Kijk voor meer informatie op www.operazuid.nl/vrienden of neem contact op met: De Vrienden van Opera Zuid 043 321 01 66 of vrienden@operazuid.nl 70

OPERA ZUID

GULLE GEVERS

B e d r i j v e n 1 For All Events, Deda-bhv, Het Fornuis, Mesterom Glas Bunde, Operareis Op Maat, Wouter & Friends – meet the music, Loontjes Diensten B.V., Praktijk voor Psychotherapie Van Hest, De Wereldboom Vortum-Mullem P e r s o n e n de heer en mevrouw Van der Aa, de heer W. Beekmans, de heer A.M.A. Bruins, de heer T. Buykx, de heer en mevrouw L.C. Dycks, de heer J.A.L.M. Feber, de heer P. Frijns, de heer P.P.M. Gilissen, mevrouw M. Janssen, de heer en mevrouw Van Kessel-Groen in ’t Woud, de heer M.J.M. Keulers, de heer H.P.M. Kivits, de heer J.J.M. Klein, de heer R. Klinkers, de heer A. Kremers, de heer E.J.C. van Lamoen, mevrouw L. Leufkens, de heer J. Martinussen, de heer D. Moerman, de heer R. Nieuwhart, de heer F. Nobbe, de heer B.A.M.M. Perry, de heer S. Peeters, de heer E. van Schagen, mevrouw E. Schepman-Jansen, de heer B.M. Schoonderwoerd, de heer J.W. Schoots, heer G. van Spronsen, mevrouw M.J. Starmans, de heer T. de Vries, de heer G. de Vleeschauwer LE NOZZE DI FIGARO

71

COLOFON

u i t g a v e stichting opera zuid, maastricht r e d a c t i e solange paulissen, morten de boer, miranda van kralingen o m s l a g b e e l d mieneke van teylingen, den haag o n t w e r p e n o p m a a k de boer & van teylingen, den haag r e p e t i t i e f o t o ’ s morten de boer, den haag d r u k andi druk, maastricht-airport

72

OPERA ZUID