Oorlogsgravenstichting jaaroverzicht 2023

Jaaroverzicht 2023

Jaaroverzicht 2023

Foto cover: Wachtmeester Jasper Esselink, hoornblazer bij het Orkest Koninklijke Marechaussee speelt het signaal Taptoe tijdens Eerbewijs 2023

De Hemelboom op Nederlands Ereveld Ancol

Door de QR-codes in dit boekje te scannen met de camera van uw smartphone kunt u het bijbehorende filmpje bekijken.

Theo Vleugels en Lisette Mattaar

Beste lezer,

Op 1 januari jl. heb ik het stokje als directeur van de Oorlogsgravenstichting overgenomen van Theo Vleugels. In die rol is mij gevraagd een voorwoord te schrijven voor dit jaarbericht van de Oorlogsgravenstichting. Het is voor mij wat lastig met u terug te blikken op het afgelopen jaar, maar toch schrijf ik dit graag. Het is een uitgelezen kans om mezelf voor te stellen aan u, onze nabestaanden, donateurs, adoptanten, vrijwilligers en relaties van de Oorlogsgravenstichting. Ieder van u is nauw betrokken bij onze stichting en een belangrijke steun voor ons werk. Velen van u hoop ik in de toekomst persoonlijk te ontmoeten, maar voor nu wil ik me graag voorstellen langs deze weg.

Ik ben Lisette Mattaar en ondanks dat ik net begonnen ben als directeur, ben ik gelukkig al wel bekend met het werk van de Oorlogsgravenstichting. Zowel in mijn vorige functie als directeur van het Nationaal Fonds voor Vrede, Vrijheid en Veteranen (Vfonds), als daarvoor als lid van de raad van toezicht van de Oorlogsgravenstichting. Ook ben ikzelf een nabestaande. Mijn grootmoeder ligt begraven op Nederlands Ereveld Pandu in Bandung, Indonesië. Ik begeef mij dus niet helemaal op onbekend terrein.

In mijn eerste maanden heb ik al heel veel indrukken opgedaan. In december vorig jaar ben ik met Theo Vleugels, op reis geweest naar Indonesië en heb kennisgemaakt met de erevelden en de collega’s daar. Op 1 januari ben ik officieel begonnen en op het moment dat ik dit schrijf ben ik ongeveer twee maanden bezig. Ik ben nog druk met het kennismaken met alle collega’s en de vele partners en relaties waar wij mee samenwerken.

Een van de eerste dingen die ik mocht doen was afscheid nemen van Theo Vleugels. En in deze terugblik op het afgelopen jaar wil ik beginnen met hem te bedanken voor zijn inzet in de afgelopen zeven jaar. Onder zijn leiding is veel bereikt. Naast het uitvoeren van onze kerntaak, het beheer en onderhoud van de 50.000 Nederlandse oorlogsgraven, is in Loenen een nieuw herdenkings- en educatiecentrum gerealiseerd, hebben wij uitgebreid stil gestaan bij het 75-jarig jubileum van de Oorlogsgravenstichting en hebben wij een nieuwe visie ontwikkeld op herdenken. Deze erfenis zal ik zeker meenemen in mijn beleid voor de komende jaren.

Tot slot wil ik stil staan bij het enorme belang van al onze donateurs, sponsors en de fondsen die ons steunen en die de vele projecten die wij naast onze kerntaken ontwikkelen mogelijk maken. Bent u al donateur dan dank ik u hartelijk. Wilt u ons werk steunen dan vindt u achterin dit boekje en op onze website alle mogelijkheden om dit te doen. Want zonder uw steun zouden veel van de activiteiten waarover u in ons jaaroverzicht kunt lezen niet hebben kunnen plaatsvinden. Heel hartelijk dank dus.

Lisette Mattaar, algemeen directeur

Nationaal Ereveld Loenen

Nederlands Ereveld Candi

Tarakanherdenking op Nationaal Ereveld Loenen

Januari

Herdenking van de Tarakan-executies

Op 19 januari 1942 verovert het Japanse leger het eiland Tarakan in voormalig Nederlands-Indië. Als gevolg van een vreselijk misverstand worden 215 Nederlandse en Indische militairen uit wraak geëxecuteerd. Sinds 2011 staat op Nationaal Ereveld Loenen een monument ter nagedachtenis van de omgekomen militairen. Ieder jaar vindt hier op 19 januari een herdenking plaats.

Tijdens Eerbewijs 2023 vertelden Vonne van Haasen-Smit en Jacqueline Berghout over hun vader en opa die omkwamen op Tarakan en wat dit monument voor hen betekent. Scan de QR code om hun verhaal terug te kijken.

Holocaust Memorial Day

Op 27 januari 1945 bevrijdt het Rode Leger vernietigingskamp Auschwitz. Deze datum is nu wereldwijd bekend als Holocaust Memorial Day. Op Nationaal Ereveld Loenen leggen wij op die dag bloemen in de kapel. Daar worden urnen met grond en as uit enkele vernietigingskampen bewaard en staan 42 boeken met de namen van alle oorlogsslachtoffers die geen aanwijsbaar graf hebben. Onder hen ook de ruim 102.000 slachtoffers van de Holocaust. Iedere dag slaat Henk Mulder, de beheerder van het ereveld, één pagina om.

Sneeuw in Oslo

Op Nederlands Ereveld Oslo zijn 23 Nederlanders begraven die omkwamen in Noorwegen en Zweden. Onder hen zijn militairen van de Koninklijke Marine, leden van de koopvaardij, en gevangenen van de concentratiekampen Neuengamme en Ravensbrück die door het Zweedse Rode Kruis zijn geëvacueerd. Het ereveld ligt er in de Scandinavische winter prachtig bij.

Nationaal Ereveld Loenen

Februari

Donatie familie Arnoldus Arts

In februari 2023 stappen de nabestaanden van Arnoldus Arts het herdenkings- en educatiecentrum op Nationaal Ereveld Loenen binnen. Ze hebben een foto en bidprentje bij zich, die ze graag aan ons in bewaring willen geven.

Arnoldus is geboren op 2 februari 1898 in Deurne en werkt tijdens de oorlog als tuinder. Op de vroege morgen van 8 oktober 1944 wordt hij in Helenaveen opgepakt tijdens een van de kerkrazzia’s die in oktober en november in de het land van Peel en Maas plaatsvinden. Zoals de naam al zegt, worden tijdens deze razzia’s zo’n 3.000 jongens en mannen voornamelijk tijdens kerkdiensten opgepakt. Ze worden als dwangarbeiders naar Duitsland gestuurd. Arnoldus belandt bij de Reichswerke Hermann Göring en overleeft de oorlog, maar is dusdanig verzwakt dat hij op 13 mei 1945, enkele dagen na zijn terugkeer in Nederland, overlijdt. Hij is dan 47 jaar.

In Helenaveen zijn in totaal 143 jongens en mannen opgepakt, waarvan er 26 om het leven komen. Arnoldus is begraven op Nationaal Ereveld Loenen (vak E, nummer 971).

Wilt u ook een foto of het verhaal delen van een oorlogsslachtoffer? Dit kan op onze website. Ga met behulp van onze zoekfunctie naar de pagina van het oorlogsslachtoffer en plaats daar eenvoudig zelf een portretfoto of verhaal. Wij vragen nieuwe gebruikers wel zich te registreren.

KEES KELDERMAN

25 JAAR MEDEWERKER BUITENDIENST OP DE GREBBEBERG

“Dit werk is zo bijzonder, dat zou je ergens anders nooit vinden. Dat zou ik ook niet willen - hier elke dag buiten mogen zijn, dat is me veel waard.”

Afscheid van een stille getuige op de Grebbeberg

We noemen ze ook wel de stille getuigen, de bomen op Militair Ereveld Grebbeberg. Ze zijn zo’n 150 jaar oud en waren in mei 1940 getuige van de Slag om de Grebbeberg. Helaas hebben ook bomen niet het eeuwige leven.

Deze beuk was in slechte staat en vormde een gevaar voor de omgeving.

De oude reus is in februari 2023 gekapt.

Herdenking Slag in de Javazee

‘All ships, follow me’, met dit commando voert schout-bij-nacht Karel Doorman op 27 februari 1942 de geallieerde vloot aan tijdens de slag in de Javazee. Een bijna onmogelijke missie om de Japanse invasie van Java te stoppen. Karel Doorman doet wat hij kan met de middelen die hij heeft, maar uiteindelijk verliezen ze de slag. De invasie van Java is een feit en Karel Doorman krijgt samen met 918 Nederlandse marinemannen een zeemansgraf in de Javazee.

Ieder jaar op 27 februari herdenken we de slachtoffers van deze slag op Nederlands Ereveld Kembang Kuning in Surabaya bij het Karel Doorman-monument. In 2023 zijn op deze door de Nederlandse ambassade georganiseerde herdenking voor het eerst alle landen vertegenwoordigd die onderdeel uitmaakten van de geallieerde vloot die slag leverden tegen de Japanse marine: naast Nederland, waren Australië, de Verenigde Staten en het Verenigd Koninkrijk aanwezig.

Wilt u meer weten over Karel Doorman en de Slag in de Javazee?

Scan dan de QR-code

Wordt u onze nieuwe vrijwilliger?

Bijzondere ontmoetingen, zoals die met de familie Arts horen bij het werk van de gastheer of gastvrouw in het herdenkingsen educatiecentrum op Nationaal Ereveld Loenen. Voor deze rol zoeken wij nog vrijwilligers. Heeft u affiniteit met oorlogsslachtoffers en vindt u het belangrijk dat hun verhalen worden uitgedragen? Meldt u dan aan als gastheer of gastvrouw. Het centrum is geopend van woensdag t/m zondag van 11.00 tot 16.00 uur.

Wat gaat u doen?

U heet bezoekers welkom, biedt ze een luisterend oor en maakt ze wegwijs in de tentoonstelling.

Wat krijgt u ervoor terug?

- Goede begeleiding en gedegen achtergrondinformatie

- Een leuk team van verschillende vrijwilligers

- Bijzondere ontmoetingen en verhalen van oorlogsslachtoffers en veteranen

Bent u geinteresseerd? Mail dan naar Jos van Doornspeek

via info@vrijwilligersnvbl-ogs.nl.

Maart

75-jarig jubileum ereveld Pandu Op Nederlands Ereveld Pandu in Bandung rusten militairen en burgers die zijn omgekomen tijdens de Tweede Wereldoorlog en de daaropvolgende Onafhankelijkheidsoorlog. Het ereveld is ingewijd op 7 maart 1948. Op 7 maart 2023, 75 jaar later ontvangen wij onze partners uit Bandung op het ereveld om verhalen uit te wisselen en hen te bedanken voor de goede samenwerking. Op 8 maart is een breed publiek welkom tijdens de lichtjesavond. Een plechtige bijeenkomst ter nagedachtenis van alle mensen die op het ereveld hun laatste rustplaats hebben gevonden.

Bloemen op oorlogsgraven Heeft u zich ooit weleens afgevraagd waarom er op sommige oorlogsgraven zoveel bloemen liggen? Na een crematie besluiten nabestaanden regelmatig om de bloemen voor hun dierbare op de oorlogsgraven op de lokale begraafplaats neer te leggen. Zo ook op de begraafplaats Moscowa in Arnhem. Alle Nederlandse en geallieerde graven hier zijn voorzien van een of meerdere bloemstukken.

SITI JUWINDASARI

“De gevolgen van onze gedeelde geschiedenis werken door in de wereld van nu. De verhalen over opoffering, en de complexiteit van menselijke strijd, blijven resoneren. Ik ben vereerd dat ik voor de Oorlogsgravenstichting mag werken en me bezig mag houden met die verhalen, en het verkennen en van de verschillende perspectieven op de oorlog. Hopelijk kunnen we, naarmate we meer begrijpen over de omstandigheden van oorlog, samen toekomstig lijden voorkomen en bouwen aan een toekomst vol vrede en begrip.”

MEDEWERKER COMMUNICATIE VOOR DE OORLOGSGRAVENSTICHTING IN INDONESIË

Met school naar een ereveld

In de maanden maart en april is er altijd grote belangstelling van scholen voor een bezoek aan onze erevelden. Op Nationaal Ereveld Loenen is bij de tentoonstelling Oog in Oog een educatief programma ontwikkeld. Leerlingen maken tijdens hun bezoek kennis met de verhalen van oorlogsslachtoffers door de ogen van hun nabestaanden. Zo vertelt de dochter van Surinaamse schrijver en verzetsstrijder Anton de Kom over haar vader, en vertelt de zus van Timo Smeehuijzen over haar twintigjarige broer die omkwam in Afghanistan. Onder begeleiding doen de leerlingen opdrachten, beantwoorden vragen, en gaan met de hele klas in gesprek. De verhalen die ze tegenkomen vertellen niet alleen veel over de geschiedenis, maar helpen hen ook kijken naar de wereld van vandaag.

Op Militair Ereveld Grebbeberg leren de leerlingen al wandelend over de geschiedenis van de Meidagen 1940. Dit doen ze aan de hand van de verhalen van de slachtoffers op het ereveld en tijdens een bezoek aan de kazemat en de loopgraaf op het voormalig slagveld.

Schoolbezoeken aan zowel Nationaal Ereveld Loenen als Militair Ereveld Grebbeberg kunnen worden gereserveerd via educatie@ogs.nl of kijk voor meer informatie op oorlogsgravenstichting.nl/educatie.

De tentoonstellingsruimte op Nationaal Ereveld Loenen

Nederlands Ereveld Kalibanteng

April

Herdenking ANZAC Day

25 april is ANZAC Day (Australian and New Zealand Army Corps Day). De dag waarop de Australische en Nieuw-Zeelandse militairen worden herdacht die in diverse oorlogen sneuvelden. In Indonesië houdt de Australische ambassade op verschillende plaatsen om 5 uur ’s ochtends een ANZAC Day Dawn Service, waaronder op Nederlands Ereveld Pandu (foto boven). De dag erna wordt op Nederlands Ereveld Ancol een kleine herdenking gehouden ter nagedachtenis van de Australische luitenant John Appleby (foto’s onder).

John Appleby

De Australiër luitenant John Appleby van de 2/6th Field Company Royal Australian Engineers wordt in 1942 krijgsgevangen genomen op Java wanneer hij samen met het KNIL strijdt tegen het Japanse leger. John Appleby ontsnapt en sluit zich in afwachting van een geallieerde invasie aan bij een Nederlandse verzetsgroep, samen met sergeant Willem Bechtholt (KNIL), soldaat Tom Powell en verzetsstrijder Hanny Hilgers. In september 1943 worden ze verraden en geëxecuteerd op Batoetoelis bij Buitenzorg. John Appleby is in 1948 samen met zijn kameraden uit het verzet begraven op Nederlands Ereveld Ancol.

Herbegrafenissen en steenleggingen

In 2023 zijn tien oorlogsslachtoffers herbegraven op Nationaal Ereveld Loenen: Chris Vagevuur, Jantinus Vinke, Casper van den Berg, Bernardus Kroese, Josephus van Genk, Anno Stoker, Dirk van der Jagt, Bernardus Roelofs, Cornelis van der Giessen en Pieter van der Meulen.

Daarnaast kregen drie geïdentificeerde ‘onbekende Nederlanders’ een steen met een naam op hun graf: Gerrit Abraham van Weeren (Rusthof), Pieter van der Kam (Loenen) en Dirk Hoek (Loenen).

Alle herbegrafenissen en identificaties vinden plaats in samenwerking met de Bergings- en Identificatiedienst van de Koninklijke Landmacht.

Het verhaal van Chris Vagevuur

Hulp aan onderduikers is in de oorlog niet zonder gevaar. Sterker nog, er staat de doodstraf op. Maar toch weet de verzetsgroep rond de Enschedese kapelaan Piet van den Brink zo’n 500 mensen te helpen. Het zijn verzetsstrijders, Joden, mannen die aan dwangarbeid proberen te ontkomen en geallieerde piloten. Ook Chris Vagevuur maakt onderdeel uit van deze groep. Omdat zijn verzetswerk niet zonder risico is, zit Chris zelf ook ondergedoken, telkens op een andere boerderij in de omgeving. Dat gaat goed tot 22 november 1944. Een groep van de Nederlandse Landwacht nadert en omsingelt de boerderij in Gammelke, waar zich naast Chris nog vijf onderduikers en een Ier bevinden. Chris weet genoeg, ze zijn waarschijnlijk verraden. Hij klimt uit het raam en slaat op de vlucht, de boomgaard in. Ver komt hij echter niet. Een landwachter schiet hem verschillende keren in de rug. De 25-jarige Chris is op slag dood. Chris is voor zijn werk in het verzet onderscheiden met het Verzetsherdenkingskruis. In 2023 is hij herbegraven op Nationaal Ereveld Loenen.

Chris Vagevuur

Een nieuw licht op gedeeld erfgoed

Op Nederlands Ereveld Candi wordt op 14 april een seminar georganiseerd ter gelegenheid van de oprichtingsdagen van de erevelden in Semarang. Tijdens deze bijeenkomst staan de geschiedenis van de erevelden en de verhalen die deze verbinden met de stad Semarang centraal. De eerste spreker, architect en historicus Tjahjono Rahardjo, vertelt over Thomas Karsten, de ontwerper van veel gebouwen in de binnenstad van Semarang. Karsten ligt begraven op ereveld Leuwigajah. De tweede spreker is Mozes, die afstudeerde op een project rond Japans interneringskamp Lampersari. Dat het onderwerp sterk leeft in Indonesië, blijkt uit de grote belangstelling voor het seminar.

Duitsland en Oostenrijk per trein

Familieleden van oorlogsslachtoffers die in Duitsland zijn omgekomen, kunnen een bezoek brengen aan een graf of gedenkplaats in Duitsland of het Nederlands Ereveld Salzburg in Oostenrijk. De Nederlandse Spoorwegen en Deutsche Bahn maken deze reis mogelijk. Wilt u ook van deze mogelijkheid gebruik maken. Kijk dan op onze website: oorlogsgravenstichting.nl/treinreizen-duitsland.

Nationaal Ereveld Loenen

4 mei – Dodenherdenking

Op 4 mei, aan de vooravond van Bevrijdingsdag, herdenken wij onze doden. We staan stil bij de gevolgen van de oorlog die ook vandaag de dag, generaties later in sommige families nog voelbaar zijn. Wij herdenken over de hele wereld. Onder andere op de erevelden in Indonesië, Thailand, Noorwegen, Duitsland, Oostenrijk en Frankrijk.

Op ieder graf een bloem

Op 3 mei is Nationaal Ereveld Loenen even van de kinderen. Een twintigtal jonge mensen in de leeftijd van 4 tot 15 lopen hun ronde langs alle bijna 4000 graven om op ieder graf een bloem te leggen. Zij brengen ook leven met zich mee op het anders zo stille ereveld. Als het gekwetter van de vogels klinken hun vrolijke stemmen in het bos. Een ritueel waarmee de generatie van de toekomst lijkt te zeggen wij zullen jullie nooit vergeten. Op 4 mei nemen andere kinderen het stokje van hen over en leggen bloemen op de 850 graven op Militair Ereveld Grebbeberg. Met het leggen van de bloemen laten de kinderen zien dat wij op 4 mei iedereen herdenken en niemand vergeten mag worden.

Indonesië

Op 4 mei herdenkt de Nederlandse gemeenschap in Indonesië samen de doden op de zeven erevelden. De aard van de herdenkingen op de erevelden Menteng Pulo en Kembang Kuning onderstreept de verbinding van Nederland met de erevelden op Java. De kransen bij het centrale monument op Menteng Pulo dienen als een aangrijpend eerbetoon aan hen die hun laatste rustplaats hebben gevonden in Indonesië.

Eerbewijs 2023 – Nationaal Ereveld Loenen

Op 4 mei verzamelen zich op Nationaal Ereveld Loenen zo’n 2000 mensen om samen te herdenken en aan de hand van persoonlijke verhalen stil te staan bij alle mensen die zijn omgekomen door oorlogsgeweld.

Voorafgaand aan de herdenking worden op verschillende plaatsen verhalen verteld en liederen gezongen. Bij de Indische kruizen zingt Esmay Usmany het Indisch Onze Vader. Bij de kapel is muziek van Gospel Koor G-Roots en een voordracht van Lisa Weeda, bij de wensboom laten bezoekers hun vredeswens achter.

Met het luiden van de klok van de kapel begint de herdenking. Centraal staan de levensverhalen van Tarakan-slachtoffers Karel Smit en Willem Berghout, verzetsstrijder Jacobus Poels en moeder en zoon Josephina en Chris Schriks, die omkwamen tijdens de evacuatie van Breda.

Jaap Smit, president van de Oorlogsgravenstichting, en Kajsa Ollongren, de minister van Defensie, leggen een verband tussen het herdenken van het verleden en de actuele oorlogen in de wereld die steeds dichterbij komen. De minister refereert ook aan de oorlog in Oekraïne:

“Terwijl we hier staan,zijn onze gedachten ook bij Oekraïne.Opnieuw een grootschalige oorlog op het Europees continent.We zien de beelden van wreedheden. Beelden van loopgraven.Was dit niet de EersteWereldoorlog? Maar de drones die erboven vliegen,geven het snoeiharde antwoord: de oorlog is hier en nu. Hier vechten gewone mensen in ongewone omstandigheden.Voor hun toekomst.Voor hun land. Opdat generaties na hen zullen opgroeien in vrijheid. De oorlogsbeelden trekken wonden open waarvan we dachten dat ze goed geheeld waren. Bij mensen die een oorlog hebben meegemaakt. Bij onze veteranen van missies in

oorlogsgebieden. Het is belangrijk dat wij dit erkennen. Dat wij luisteren naar hun verhaal.”

De herdenking wordt afgesloten door dominee Altena die samen met zijn kleinzoons Ruben en David een gedicht voordraagt. Dit alles omlijst met de muziek van Karin Bloemen, G-Roots en Jeugdstrijkorkest het Britten.

Eerbewijs 2023Nationaal Ereveld Loenen

De vlucht van Breda

Hanneke Wolff van Wulfing en Safa Raouf van de Koninklijke Scholengemeenschap

Apeldoorn vertellen het verhaal van het gezin Schriks tijdens de evacuatie van Breda in mei 1940.

De zwarte plak

Jacob en Johanna Poels vangen vanaf 1941 meer dan driehonderd onderduikers op in hun boerderij aan de Zwarte Plak in de Limburgse Peel. En dit in een huishouden met zeven jonge kinderen. In 1944 gaat het mis. Kort na elkaar vinden twee razzia’s plaats op de afgelegen boerderij. Bij de eerste worden twee zoons en een onderduiker opgepakt. Bij tweede razzia weet iedereen een veilig heenkomen te vinden. Jacob vlucht het graan in, maar komt niet meer terug. Hij is bezweken aan een hartaanval. In 2010 is Jacob samen met Johanna herbegraven op het ereveld in Loenen. Jack Poels, kleinzoon van Jacob en Johanna, leest tijdens Eerbewijs 2023 een liedtekst voor die hij schreef voor zijn vader Jan, een van de jongste van de zeven kinderen.

Terugkijken

Bekijk via deze QR code de hele herdenking terug.

Dank

Eerbewijs is mogelijk gemaakt door de steun van het Vfonds en alle donateurs van Stichting Vrienden van de Oorlogsgravenstichting.

Zonder hun steun was deze herdenking niet mogelijk geweest.

Ambassadeurs

De ambassadeurs en vertegenwoordigers van de Verenigde Staten, Duitsland, Polen, Noorwegen, het Verenigd Koninkrijk, België, Australië en Canada leggen gezamenlijk een krans tijdens de herdenking op Nationaal Ereveld Loenen. Op de linten van deze krans staat Samen herdenken om te voorkomen.

Militair Ereveld Grebbeberg

Op 4 mei om 8 uur ‘s avonds is het doodstil op Militair Ereveld Grebbeberg in Rhenen, waar duizenden belangstellenden samen met prinses Margriet, prof. mr. Pieter van Vollenhoven en prins Pieter-Christiaan de Nederlandse militairen herdenken die sinds 1940 voor ons Koninkrijk zijn gevallen.

Namens de Oorlogsgravenstichting leggen Tom Middendorp en Bastiaan Vaandrager, leden van de raad van toezicht, een krans.

Internationaal

Op 4 mei herdenken Nederlanders hun doden, waar ter wereld zij ook zijn. Op Nederlandse erevelden, bij monumenten en op andere herinneringsplekken in het buitenland worden kransen en bloemen gelegd. De foto’s hieronder geven een impressie van deze herdenkingen.

Orry la Ville

Thailand

Hamburg

Overzicht herdenkingen 2023

Afgelopen jaar was de Oorlogsgravenstichting weer vertegenwoordigd bij een groot aantal herdenkingen: Nationale Holocaust Herdenking (29 januari Amsterdam) - Woeste Hoeve (8 maart Apeldoorn) - Nationaal Monument Kamp Amersfoort (19 april) – Dachau Herdenking (22 april Amsterdamse Bos) - ANZAC Day (25 april Den Haag) - 4 mei: Nationale Herdenking op de Dam (Amsterdam), Gesneuvelden ter zee (Den Helder), Koninklijke Luchtmacht (Soesterberg), Orry la Ville (Frankrijk) - Memorial Day Margraten (29 mei) - Nationale herdenking 15 augustus (Den Haag)Nationaal Indië Monument Roermond (4 september) - Remembrance Day

CWGC (12 november Den Haag) - Vokstrauertag (19 november Ysselsteyn).

Tom Middendorp en Bastiaan Vaandrager leggen namens de Oorlogsgravenstichting een krans op Militair Ereveld Grebbeberg.

Een steen voor Gerrit Abraham van Weeren

Lange tijd staat op Nederlands Erehof Rusthof in Amersfoort één steen van een onbekende Nederlander. Tot 30 mei vorig jaar, wanneer de steen met de naam van verzetsman Gerrit Abraham van Weeren wordt onthuld.

Gerrit van Weeren komt al vroeg in de oorlog in verzet: zo is hij in 1941 één van de organisatoren van de Februaristaking, waarna hij gedwongen moet onderduiken. Eerst in Amsterdam en later in Twente waar hij onder andere betrokken is bij de opzet van De Waarheid, de communistische verzetskrant. Op 1 september 1944 wordt Gerrit opgepakt en op 27 september, samen met elf anderen, vermoord op vliegveld Twente en begraven in een bomkrater.

De elf andere slachtoffers zijn al snel geïdentificeerd, maar Gerrit niet. Nu, zo veel jaren later leidt DNA-onderzoek alsnog tot zijn identificatie.

Gerrit’s neef vertelt: “Dat Gerrit van Weeren nu teruggevonden is, raakt mij, al heb ik hem nooit gekend. De zaak heeft mijn vader altijd als een steen op de maag gelegen. Hij vond het erg, dat niemand hem ooit is gaan zoeken. Het deed hem zeer, dat het CPN verzetswerk zo lang miskend is gebleven. Dat verdienden die mensen niet.”

Een bloem op een graf

Zelfs als het meer dan tachtig jaar geleden is dat een dierbare is overleden, zijn er nog steeds momenten dat je hem of haar mist. Een verjaardag, sterfdag of dodenherdenking. Dagen waarop je door het leggen van bloemen op een graf met een klein gebaar wil laten zien dat je een vader, moeder, opa, oma, broer of zus niet vergeten bent. Omdat wij weten dat dit voor veel mensen niet mogelijk is terwijl ze dat wel heel graag zouden willen, biedt de Oorlogsgravenstichting nabestaanden de mogelijkheid namens hen bloemen te leggen op een graf.

Deze dienst is mogelijk op Militair Ereveld Grebbeberg, Nationaal Ereveld

Loenen en de erevelden in Duitsland, Indonesië, Thailand, Myanmar, Hongkong, Singapore en Korea.

Op onze website kunt u eenvoudig bloemen bestellen via de persoonlijke pagina van ieder oorlogsslachtoffer. Bij de mensen waar dit mogelijk is, vindt u de optie Leg bloemen op dit graf. Meer informatie vindt u op oorlogsgravenstichting.nl/bloemen.

Bloemen bij een graf op Nederlands Ereveld Menteng Pulo

Oog in Oog

Bezoek ook onze tentoonstelling Oog in Oog. Maak kennis met zes nabestaanden van oorlogsslachtoffers. Ontdek de verhalen van een dochter, kleinzoon, moeder, zus en nicht die vertellen over hun verloren dierbare en zijn of haar leven. Luister ook naar de veteranen die uit eigen hand vertellen over hun ervaringen in oorlogsgebied. De tentoonstelling geeft bovendien een overzicht van de vele internationale (vredes)missies die tot op de dag van vandaag duren. De tentoonstelling is het hele jaar geopend op woensdag, zaterdag en zondag tussen 11.00 en 16.00 uur. Vanaf eind maart tot en met eind oktober is het centrum ook op donderdag en vrijdag open.

Juni

Bloemen bij Anton de Kom

Keti Koti is de herdenking en viering van het einde van de slavernij in Nederland. Een belangrijk symbool voor de antikoloniale strijd in Suriname is de schrijver en verzetsstrijder Anton de Kom. Op 24 juni 2023 zijn daarom de Keti Koti-activiteiten in de gemeente Apeldoorn begonnen met het leggen van bloemen en het voorlezen van een gedicht bij zijn graf op Nationaal Ereveld Loenen.

De in Suriname geboren De Kom schrijft tijdens zijn leven onder meer het boek Wij Slaven van Suriname. Tijdens de Tweede Wereldoorlog sluit hij zich in Nederland aan bij het communistische verzet. Hij wordt in augustus 1944 opgepakt en overlijdt op 24 april 1945 in het kamp Sandbostel in Duitsland. Na de identificatie van zijn lichaam wordt hij op 18 augustus 1960 herbegraven op Nationaal Ereveld Loenen.

Bent u benieuwd naar het verhaal van Anton de Kom?

Scan de QR-code en bekijk hoe zijn achterkleindochter zijn verhaal vertelt tijdens Eerbewijs 2022.

Nederlandse Veteranendag

Op Nederlandse Veteranendag, 24 juni, wappert op Nationaal Ereveld Loenen de veteranenvlag bij het herdenkings- en educatiecentrum uit erkenning en waardering voor al onze veteranen. Het centrum is onder meer de aula van de naastgelegen Nationale Veteranenbegraafplaats Loenen. Op deze begraafplaats vinden veteranen een laatste rustplaats onder kameraden. Maar niet elke militair komt thuis van missie. De vlag wappert ook voor de oorlogsslachtoffers uit onder meer Libanon, voormalig Joegoslavië, Afghanistan en Mali.

In onze tent op het Malieveld in Den Haag staan op veteranendag medewerkers van de Oorlogsgravenstichting veteranen te woord en worden verhalen gedeeld van militairen die zijn omgekomen tijdens een missie.

Foto Nederlandse Veteranendag

Renovaties

De oorlogsgraven in Nederland vindt u op de twee erevelden op de Grebbeberg en in Loenen, maar ook op begraafplaatsen in bijna iedere gemeente. Dit zijn niet alleen Nederlandse graven maar ook graven van de Gemenebest en geallieerde graven van onder meer Amerikanen, Belgen, Fransen, Polen en soldaten uit de voormalige Sovjet Unie. Naast het reguliere onderhoud wordt ieder jaar een deel van deze graven gerenoveerd door onze medewerkers van de mobiele teams.

In 2023 werden renovatiewerkzaamheden uitgevoerd op de Nieuwe

Oosterbegraafplaats te Amsterdam, de Zuiderbegraafplaats te Assen, de R.K. Begraafplaats Zuylen te Breda, de R.K. Begraafplaats te Dedemsvaart, de Gemeentelijke Begraafplaats te Gorssel en de Bijzondere Begraafplaats Sappemeer. Het Militair Erehof op Begraafplaats Kerkhoflaan in Den Haag is in zijn geheel gerenoveerd.

Daarnaast zijn zes stenen vervangen op Militair Ereveld Grebbeberg en 51 grafstenen gerenoveerd op Nationaal Ereveld Loenen.

Militair Ereveld Grebbeberg

Militair Erehof Kerkhoflaan, Den Haag

Nederlands Ereveld Düsseldorf

Nederlands Ereveld Frankfurt

Renovaties in Europa

Jaarlijks brengen wij een inspectie- en onderhoudsbezoek aan de Nederlandse erevelden in Duitsland, Frankrijk, Oostenrijk, het Verenigd Koninkrijk en Noorwegen. In 2023 zijn 147 stenen vervangen op Nederlands Ereveld Düsseldorf, en 67 op Nederlands Ereveld Frankfurt. In het Verenigd Koninkrijk zijn acht grafstenen vervangen.

PETER WOOLDERINK

TEAMLEIDER & INSPECTEUR, OORLOGSGRAVENSTICHTING

Als teamleider & inspecteur ben ik de verbinding tussen de collega’s in de buitendienst en kantoor. Daarnaast voer ik de inspecties van de graven uit en onderhoud contacten met onze consuls. Dat alles bij een bijzondere organisatie met een belangrijke taak.

Bezoek KMS aan Nationaal Ereveld Loenen

Op 5 juni bezocht een groep aspirant-onderofficieren van de Koninklijke Militaire School de Nationale Veteranenbegraafplaats en Nationaal Ereveld Loenen. Zij gingen in gesprek met generaal-majoor b.d. Nico Geerts over het thema leiderschap en de verantwoordelijkheid die je hebt voor de soldaten onder je hoede. Na een rondleiding over het ereveld bracht de groep een bloemengroet aan de in Afghanistan omgekomen onderofficier Mark Leijsen. Dit maakte grote indruk op de jonge militairen.

Juli

Democratiefabriek

In de maanden juli, augustus en september was in de kapel op Nationaal Ereveld Loenen de Democratiefabriek te vinden. De Democratiefabriek is een initiatief van van Jan Durk Tuinier van Stichting Vredeseducatie. Het is een reizende tentoonstelling waarin bezoekers democratie kunnen onderzoeken en oefenen met machines, apparaten en gereedschappen. Ze worden uitgedaagd om hun kennis van de democratie te vergroten en hun meningen te vormen. Grote thema’s als conflicten, macht en democratie komen aan bod, maar gaandeweg leren de bezoekers dat de tentoonstelling over henzelf gaat. Over hun eigen idealen, hoop, waarden, houding en gedrag.

Theo Vleugels, algemeen directeur van de Oorlogsgravenstichting:

“De boodschap van de democratiefabriek vormt precies de kruisbestuiving met de verhalen die kinderen en jongeren horen op het ereveld.Daar liggen 4.000 Nederlandse oorlogsslachtoffers begraven die hun leven hebben gegeven voor de bevrijding van ons land en het herstel van onze democratie.We doen dit omdat je moet weten wat je kwijt kunt raken, en wat de gevolgen daarvan zijn.”

JAN DURK TUINIER DIRECTEUR DEMOCRATIEFABRIEK

“Het is erg mooi om met deze tentoonstelling op Nationaal Ereveld Loenen te zijn. Kinderen en jongeren ontdekken hier hoe zij zelf elke dag vrede en democratie kunnen maken in hun eigen leefomgeving. Burgerschapsonderwijs is ook een manier van sociale verdediging. Zonder de inzet van mensen is er geen democratie of rechtsstaat.”

Reeën op Nationaal Ereveld Loenen Nationaal Ereveld Loenen is niet alleen de laatste rustplaats van bijna 4.000 Nederlandse oorlogsslachtoffers, het is ook het leefgebied van veel dieren. Naast de vogels een eekhoorns leven er al langere tijd enkele reeën op het terrein. Vorig jaar zomer zijn er voor het eerst in jaren weer twee reekalveren geboren. Met een beetje geluk kom je de reeën op een rustig moment tegen tijdens een wandeling.

Bijzondere samenwerkingen op de erevelden in Indonesië

In Indonesië werkt de Oorlogsgravenstichting veel samen met lokale partners. In 2023 konden wij twee bijzondere jubilea vieren. Wij werken al vijf jaar nauw samen met zowel Jakarta Good Guide als Bersukaria Semarang, die rondleidingen organiseren op de Nederlandse erevelden. Beide hebben ter gelegenheid van hun jubileum een speciaal evenement georganiseerd. Een derde partner, het Erasmus Training Centre, is afgelopen jaar gestart met een nieuwe taalwandeling.

Jakarta Good Guide

Oud-deelnemers van Jakarta Good Guide gaan op Nederlands Ereveld Menteng Pulo, onder de naam Tilik Kata dalam Makna (vind woorden met een diepere betekenis), op zoek naar een verborgen vredesboodschap. Deze boodschap is: oorlogkent geenwinnaars,duswemoetenaltijdvechtenvoorvrede.

Taalwandeling

Studenten van het Erasmus

Training Centre verdiepen zich op Nederlands ereveld Menteng Pulo tijdens een taalwandeling in de Nederlandse taal en leren tegelijkertijd over de geschiedenis en het cultureel erfgoed van het land.

Bersukaria Semarang

Op Nederlands Ereveld

Kalibanteng maken veertig deelnemers van Bersukaria

Semarang aan de hand van interactieve opdrachten kennis met de geschiedenis van het ereveld.

Bloeiende heide op Nationaal Ereveld Loenen

Augustus

Informele jeugdherdenking op Nederlands Ereveld Kalibanteng

Ilvy Njiokiktjien ©>

Nationaal Ereveld Loenen

Het Indisch Monument in Den Haag

15 augustus - Herdenking einde Tweede Wereldoorlog

Op 15 augustus staan we stil bij het einde van de Tweede Wereldoorlog in Azië. Jaarlijks vinden op deze dag herdenkingen plaats op de erevelden Menteng Pulo, Kembang Kuning en Ancol in Indonesië, op Kanchanaburi War Cemetery en Chunkay War Cemetery in Thailand en bij het Indisch Monument in Den Haag. Op Nationaal Ereveld Loenen worden zonnebloemen en een Melati-krans gelegd bij de zeven Indische Kruizen. In Indonesië worden die dag kransen gelegd op alle zeven erevelden. De officiële herdenking op ereveld Menteng Pulo is georganiseerd door de Nederlandse ambassade. Onder grote belangstelling van zowel jong als oud worden daar kransen gelegd bij het centrale monument. Deze herdenking wordt bijgewoond door militair attachés van onder andere Australië, Canada, de Verenigde Staten, New Zeeland, en het Verenigd Koninkrijk. Ook vertegenwoordigers van de Commonwealth War Graves Commission zijn aanwezig.

Nederlands Ereveld Ancol

Nederlands Ereveld Menteng Pulo

Java 1948

Voorafgaand aan de herdenking op Nationaal Ereveld Loenen is op 15 augustus in het herdenkings- en educatiecentrum de voorstelling Java, 1948 van Hanneke Coolen-Colsters opgevoerd. Zij vond het dagboek van haar opa, die ze nooit gekend heeft en ging op onderzoek uit. Deze voorstelling is daarvan het resultaat. Met alle bezoekers zijn na afloop bloemen gelegd bij de zeven Indische Kruizen op het ereveld.

Bezoek minister Ollongren

Op 16 augustus bracht demissionair minister van Defensie Kajsa Ollongren een bezoek aan Nationaal Ereveld Loenen. Al wandelend maakte ze onder begeleiding van onze directeur Theo Vleugels kennis met het ereveld en de veteranenbegraafplaats. Ze was onder de indruk van de vele verhalen die achter de 4.000 stenen op het ereveld schuilen. De minister zegt over haar bezoek: “Nog elke keer raakt het me om zo veel oorlogsslachtoffers bij elkaar te zien.Het Nationaal Ereveld in Loenen doet recht aan hun inzet voor vrede en vrijheid.”

Nederlands Ereveld Pandu

September

Open dag Nationaal Ereveld Loenen

Op 9 en 10 september bezoeken ongeveer 350 bezoekers Nationaal Ereveld Loenen op de open dag. Op beide dagen staan onze gidsen ieder half uur bij de ingang klaar om met de belangstellenden een wandeling maken langs de graven en monumenten op het ereveld te maken.

Wij danken onze trouwe gidsen hartelijk voor hun inzet en alle verhalen die zij deelden met de bezoekers.

Wandelt u met ons mee?

Wandelt u ook een keer met onze verhalenvertellers mee over Nationaal Ereveld Loenen? U bent iedere zondag om 11 uur van harte welkom bij de ingang van het ereveld, Groenendaalsweg 64 in Loenen. U maakt dan met één van onze gidsen een wandeling over het prachtige ereveld en ontdekt zo de verhalen van oorlogsslachtoffers die hier een hun laatste rustplaats hebben. De wandeling eindigt met een bezoek aan ons herdenkings- en educatiecentrum. De rondleiding en entree van het centrum zijn gratis.

Wandelt u liever op eigen gelegenheid rond? Voor gezinnen met kinderen ligt in het entreegebouw de speciale jeugdroute.

Ook vindt u bij verschillende graven QR-codes. Scan deze en luister naar het verhaal van het slachtoffer.

Ook op Militair Ereveld Grebbeberg bent u van harte welkom.

Toegang tot het ereveld en het informatiecentrum zijn gratis. Voor het boeken van een rondleiding over de Grebbeberg kunt u terecht bij de VVV in Rhenen.

Wilt u met een schoolklas een van onze erevelden bezoeken?

Neem dan contact met ons op via educatie@ogs.nl.

Onze consuls

Het grote aantal, veelal verspreid liggende, oorlogsgraven onderhouden wij samen met onze bijna 320 consuls. De consuls zijn de door de burgemeester aangestelde contactpersonen voor de Oorlogsgravenstichting. Zij zijn voor ons een onmisbare schakel met de gemeenten in Nederland. In 2023 hebben wij 30 nieuwe consuls verwelkomd en afscheid genomen van 22 afzwaaiende consuls. Als dank voor hun inzet en goede zorgen heeft de Oorlogsgravenstichting hen een bronzen, zilveren of gouden erespeld uitgereikt.

1-4 jaar

Bodegraven-Reeuwijk, Sarah Schroot | Brummen, Jesse Noordzij | Heerde, Alwin de Winter | Losser, Richard van der Woning († 2024) | Zoeterwoude, Iris Janssen

Brons (5-9 jaar)

Albrandswaard, Kees Boonstoppel | Elburg, Alex Weelink | Midden-Groningen (voorheen Menterwolde), Anton Molema

Zilver (10-20 jaar)

Borger-Odoorn, Jan de Vries | Dinkelland, Wim Veldhuis | Gemert-Bakel, Theo Peeters | Hoeksche Waard, Ton Pouwe | Midden-Groningen (voorheen Slochteren), Klaas Kiewiet | Velsen, René de Graaf | Wijchen, Fred Coolen | Woerden, Jan Rensenbrink

Goud (vanaf 21 jaar)

Alkmaar, Ron van Looij | Altena, Alex Bast | Beesel, Cor Crommentuijn | Hilvarenbeek, Jan Wolfs | Midden-Delfland, Jan de Visser | Zaanstad, Jan Smit

EDUARD VAN ZUIJLEN BURGEMEESTER ENKHUIZEN

“We hebben hier twee bijzondere consuldagen mogen meemaken. Beide dagen waren op verschillende manieren gedenkwaardig. Het was erg mooi om, middenin zo’n stormachtige dag, de consuls te mogen ontvangen in ons gemeentehuis. Je merkt dat het mensen zijn met een groot historisch besef, die graag leren over de geschiedenis en over het actuele belang van het bewaren van de verhalen van oorlogsslachtoffers.”

Consuldag

De jaarlijkse consuldag kent in 2023 een roerige start. De oorspronkelijke datum op 5 juli valt letterlijk in het water. Storm Poly maakt het voor velen onmogelijk naar Enkhuizen af te reizen. De consuls en collega’s die het wel halen worden hartelijk opgevangen in het gemeentehuis van Enkhuizen, waar zij uit veiligheidsoverwegingen ook niet meer wegkonden. Wij zijn burgemeester Eduard van Zuijlen en de medewerkers van de gemeente Enkhuizen zeer dankbaar voor de warme noodopvang die zij hebben geboden. De herkansing vond plaats op 19 september. De bestemming is opnieuw Enkhuizen en ditmaal kunnen wij wel een bezoek brengen aan de bijzondere historische stad en het Zuiderzeemuseum.

Regiment Bevoorradings- en Transporttroepen

Wanneer je als militair omkomt, kun je van een ding zeker zijn: je eenheid zal je nooit vergeten. Zo heeft in september het Regiment Bevoorradings& Transporttroepen op Nationaal Ereveld Loenen de slachtoffers herdacht van hun voorgangers, het regiment Intendancetroepen en het regiment Aan- en Afvoertroepen, die op de Nederlandse erevelden in Indonesië zijn begraven. Ter nagedachtenis aan hen legt de eenheid jaarlijks bloemen bij de zeven Indische kruizen in Loenen, die Nederland verbinden met de zeven erevelden in Indonesië.

Nederlands Ereveld Orry-la-Ville

Nationaal Ereveld Loenen is niet alleen een bijzondere oorlogsbegraafplaats. Het is ook een oase van rust waar je heerlijk kunt wandelen en met een beetje geluk bijzondere planten en dieren ziet zoals hier in de herfst de mooiste paddestoelen.

Oktober

Werkzaamheden in Indonesië

In Indonesië zijn in 2023 een aantal grote projecten uitgevoerd. Sommige met veel impact, zoals de verwijdering van asbest op de erevelden Kembang Kuning en Ancol. Een operatie die nodig was voor het verbeteren van de gezondheid en veiligheid van onze medewerkers en bezoekers. Een ander in het oogspringend project is het vervangen van het dak op de Simultaankerk en het Columbarium op Nederlands Ereveld Menteng Pulo.

Renovatie van het dak van de Simultaankerk en het Columbarium op ereveld Menteng Pulo met behoud van de monumentale waarde van het pand.

Samenwerking in de productie van graftekens tussen de erevelden Candi en Kalibanteng in Semarang

Ontwikkeling van een parkeerplaats voor de driewieler op ereveld Pandu. Dit voertuig maakt het transport van de graftekens met een gewicht van 28 tot 35 kilo over de grote oppervlakte van het ereveld mogelijk

Asbestverwijdering op de erevelden Kembang Kuning en Ancol

Renovatie van de Pendopo op ereveld Leuwigajah

Muurgedicht in Loenen

Kijk nog één keertje achterom,ik wil echt dat je weet,dat ik,wat jij hebt doorgemaakt,nooit,nimmer meer vergeet.

Het zijn de woorden uit een van de gedichten die de Joodse schrijfster Ida Vos schreef voor haar gedichtenbundel 35 Tranen. De titel verwijst naar een klas van 35 Joodse leerlingen. Slechts vier van hen hebben de Tweede Wereldoorlog overleefd, onder wie zijzelf. Het gedicht is nu terug te vinden op de muur die u aan de achterzijde van Nationaal Ereveld Loenen vindt. Loenenaren Mieke Diekmann en Esther Verbrugt hebben deze schildering gemaakt. Ze zeggen daarover: “Het moest een pad worden waar twee figuren samen lopen,waarbij het pad door het gedicht loopt.Aan de andere zijde van het gedicht loopt nog maar één figuur richting het eind van het pad.De gestileerde bomen gaan op in de bosrijke omgeving.De helm onderaan het gedicht verwijst naar de oorlog en de slachtoffers daarvan die achter deze muur begraven liggen.We hebben bewust niet teveel details aangebracht om de kracht van het gedicht te versterken.”

ik ga mee! voorzichtig!

schuif een eindje op ik kom zacht naast je lopen

wij zijn tezamen nu op weg mijn hart gaat voor je open

ik volg je op je laatste reis,

maar jij moet verder gaan

ik kan tot hier en verder niet

ik moet je laten staan

kijk nog één keertje achterom, ik wil echt dat je weet, dat ik, wat jij hebt doorgemaakt, nooit, nimmer meer vergeet

Ida Vos

Adopteer een graf

Veel van de oorlogsgraven in Nederland worden nog regelmatig bezocht door nabestaanden. Vele andere echter niet, omdat er geen nabestaanden meer zijn. Omdat wij niet willen dat de mensen in deze graven vergeten worden, bieden wij de mogelijkheid één van deze graven te adopteren.

Als adoptant bezoekt u af en toe een graf en legt een bloem, bijvoorbeeld op een sterfdag of op 4 mei. Daarnaast kunt u ons helpen door het verhaal van het oorlogsslachtoffer te onderzoeken en te delen via onze website. Aan adoptie zijn geen kosten verbonden.

Heeft u interesse in het adopteren van een oorlogsgraf? Stuur dan een mail naar adoptie@ogs.nl. Onze vrijwilligers van de Stichting Respect - Adoptie Oorlogsgraven helpen u bij de adoptie.

November

Renovatie stenen Loenen

Het weer en de bosachtige omgeving hebben een grote invloed op de grafstenen op Nationaal Ereveld Loenen. Omdat de stenen in de loop der jaren minder goed leesbaar worden en niet meer voldoen aan onze standaard, wordt jaarlijks een aantal stenen gerenoveerd. We kiezen hierbij voor een duurzame oplossing. In plaats van de stenen helemaal te vervangen, worden ze schoongemaakt, en waar nodig opgeschuurd, om ze vervolgens opnieuw te graveren.

Het is dus mogelijk dat tijdens een bezoek aan het ereveld een aantal stenen ontbreekt. In de periode van renovatie voeren we groenonderhoud uit en zijn de graven gemarkeerd met foto’s van de grafstenen, zodat ze vindbaar blijven. Na ongeveer acht weken komen de stenen, zo goed als nieuw, weer terug.

Renovatie klokkentoren Grebbeberg

In 2023 is gestart met een grondige restauratie van de iconische klokkentoren op Militair Ereveld Grebbeberg. De klok in de toren bestaat uit het koper van 2.400.000 centen die speciaal voor het maken van de klok zijn ingezameld. Deze zijn omgesmolten en hiermee is in 1953 een klok gegoten die een diameter van 97 cm heeft en in totaal 540 kilo weegt. In de rand van de klok is de tekst Ik spreek voor hem die viel te vinden.

Nationaal Ereveld Loenen

December

Doodstil voor vrede 2022

Afscheid 2023

Afscheid Theo Vleugels

Aan het einde het jaar heeft onze algemeen directeur, Theo Vleugels het stokje overgedragen aan zijn opvolger Lisette Mattaar. Onder zijn leiding heeft de Oorlogsgravenstichting een beleid ontwikkeld waarin de focus meer kwam te liggen op educatie, samenwerking en moderne vormen van herdenken. Ook zijn enkele grote projecten gerealiseerd, waaronder de bouw van een herdenkings- en educatiecentrum op Nationaal Ereveld Loenen. Wij danken hem hartelijk voor zijn inzet en alles wat hij voor de Oorlogsgravenstichting, haar medewerkers en alle betrokkenen heeft betekend.

Opening herdenkings- en educatiecentrum Loenen 2020

Eerbewijs 2022

Inspectiereis Indonesië 2022

Ereveld Menteng Pulo

Ereveld Leuwigajah

Afscheid en kennismaking in Indonesië

De overdracht van de werkzaamheden van Theo Vleugels aan Lisette Mattaar begon met een gezamenlijke reis langs de zeven erevelden in Indonesië. Voor de één een bitterzoet afscheid, voor de ander een kennismaking met het werk en de collega’s op de erevelden op Java.

Ereveld Kembang Kuning

Ereveld Pandu Ereveld Kalibanteng

THEO VLEUGELS

DIRECTEUR OORLOGSGRAVENSTICHTING 2016-2023

“De rol van de Oorlogsgravenstichting is per definitie op de achtergrond, maar in de afgelopen jaren hebben we laten zien dat door je werk goed te doen mensen aan het denken zet. De noodzaak daarvan zie je om je heen: thuis, op school, op je werk, en overal in de maatschappij, tot in Oekraïne, Israël en Gaza. Het werk is nooit af. Mooi werk….”

Theo Vleugels legt bloemen bij het Vrouwenmonument op Nederlands Ereveld Kalibanteng

Nederlands Ereveld Düsseldorf

Steun ons

Veel van de activiteiten en projecten in dit jaaroverzicht kwamen tot stand dankzij de steun van onze donateurs, schenkingen, legaten en bijdragen van fondsen en stichtingen. Zonder deze steun kunnen wij ons werk niet doen, en deze steun wordt steeds belangrijker.

Alle donaties en giften die wij ontvangen worden beheerd door de Stichting Vrienden van de Oorlogsgravenstichting. Het onbezoldigde bestuur van deze stichting ziet erop toe dat alle bijdragen goed worden besteed.

In 2023 ontving de Oorlogsgravenstichting € 64.130,- aan bijdragen en schenkingen, en zijn zes legaten en nalatenschappen ontvangen met een totaalbedrag van € 262.807,-. Aan subsidie van fondsen, stichtingen en bijzondere schenkingen met een bestemming en toegezegde bijdragen van fondsen is € 116.825,- ontvangen. De opbrengst van giften en collectebussen bedroeg € 8.198,-. De vriendenstichting heeft van de donateurs en spontane schenkingen € 83.062,- ontvangen. Daarnaast is € 70.208,ontvangen, afkomstig van twee nalatenschappen.

Dankzij deze giften en bijdragen kan de Oorlogsgravenstichting bloemleggingen verzorgen en bijzondere projecten realiseren als Eerbewijs, de pelgrimsreizen en de doorontwikkeling van de erevelden. Op pagina 118 leest u een toelichting van de vriendenstichting op de bestedingen in het afgelopen jaar. Wij zijn alle donateurs heel erg dankbaar voor hun steun.

Culturele ANBI

De Oorlogsgravenstichting en de Stichting Vrienden van de Oorlogsgravenstichting zijn een zogenoemde culturele Algemeen Nut Beogende Instelling (ANBI) en worden door de Belastingdienst gerekend tot de Culturele Goede Doelen. Welke vorm u ook kiest, iedere gift is fiscaal aftrekbaar. U kunt uw bijdrage in één keer schenken, of deze verspreiden over meerdere jaren. Kiest u voor een periodieke schenking van minimaal vijf jaarlijkse termijnen, dan is dat fiscaal extra voordelig; deze schenking is namelijk volledig aftrekbaar en bij een culturele ANBI mag u uw schenking bij het berekenen van de aftrek met 25% verhogen (tot een maximum van € 1250,-). Meer informatie vindt u op de website van de Belastingdienst.

Eenmalig doneren?

Scan deze code en steun werk van de Oorlogsgravenstichting met een eenmalige donatie.

Donateur worden?

Word donateur. Uw steun is hard nodig.

Scan de QR-code voor het aanmeldformulier.

Steun ons

Draagt u het werk van de Oorlogsgravenstichting een warm hart toe?

Dan kunt u ons op verschillende manieren steunen. U bepaalt zelf wat het beste bij u past.

Word donateur

Als donateur steunt u de Stichting Vrienden van de Oorlogsgravenstichting met een structurele jaarlijkse bijdrage. Aanmelden doet u eenvoudig op onze website of via de QR-code op de pagina hiernaast.

Een gift of eenmalige donatie

U kunt ons werk ook steunen door middel van een eenmalige of periodieke gift. Dit kan via IDEAL via de homepage van onze website of via de QR-code met een Tikkie op de pagina hiernaast.

Schenken vanuit het buitenland

Om onder gunstige belastingvoorwaarden te kunnen schenken vanuit andere Europese landen gelden speciale afspraken. Wij zijn aangesloten bij Transnational Giving Europe (TGE) en in Frankrijk erkend als ANBI. Neem als u wilt schenken uit het buitenland contact op met de nationale TGE-partner in het land van waaruit u wilt doneren. Deze vindt u op transnationalgiving.eu/category/partner.

Nalaten: Oorlogsgravenstichting in uw testament

U kunt ook na uw leven iets blijvends betekenen voor ons werk door de Oorlogsgravenstichting op te nemen in uw testament.

Meer informatie over de verschillende manieren waarop u ons kunt

steunen vindt u op onze website: oorlogsgravenstichting.nl/steun-ons.

Verslag Vriendenstichting

Voor veel Nederlanders is na een lange tijd van vrede het besef dat deze vrede de voortdurende inspanning van velen behoeft op de achtergrond geraakt. Het is met name deze situatie waarin de vriendenstichting haar taak vindt.

De subsidie die de Oorlogsgravenstichting ontvangt van het ministerie van Binnenlandse Zaken is afgestemd op de aanleg en het onderhouden van de 50.000 Nederlandse oorlogsgraven verspreid over de hele wereld. Het organiseren van herdenkingen en andere activiteiten met educatieve doelstellingen worden echter niet bekostigd door de overheid. Voor deze zogenaamde aanvullende taken zijn steeds andere sponsoren nodig.

Al jaren steunt de vriendenstichting de zeer goed bezochte 4 mei herdenking op Nationaal Ereveld Loenen. Zo ook afgelopen jaar. De regionale televisie en media besteedde hieraan veel aandacht, waarbij de wens bestaat voor deze herdenking ook op nationaal niveau aandacht te krijgen. Afgelopen jaar sprak minister Ollongren van Defensie de herdenkingsrede uit, gevolgd door voordrachten van nabestaanden en andere gastsprekers. Onze bijdrage aan deze herdenking bedroeg € 65.000,-; daarnaast financieren wij al jaren de eerder genoemde aanvullende taken. In 2023 voor een totaal van € 84.000,-.

Het eren van de gevallenen, het aandacht vragen voor de inspanningen die de vrede dienen, en educatieve doelen vormen de aanleiding om vanuit de vriendenstichting deze projecten te ondersteunen.

Dit jaar gaat er niet alleen een bijdrage naar de herdenking Eerbewijs op 4 mei in Loenen, waarbij u meer dan welkom bent, maar ook het opnieuw en eigentijds vormgeven van de tentoonstelling op Militair Ereveld Grebbeberg. Daarnaast is er periodiek overleg met de Oorlogsgravenstichting welke andere projecten dit of komende jaren financiële steun nodig hebben om deze te kunnen realiseren.

Tony van Diepenbrugge voorzitter

Nederlands Ereveld Leuwigajah

Over ons

In Nederland zijn 180.000 mensen door de Oorlogsgravenstichting geregistreerd als oorlogsslachtoffer. Mannen, vrouwen en kinderen die hun leven verloren tijdens de Tweede Wereldoorlog of tijdens gewelddadige conflicten daarna – zoals in voormalig Nederlands-Indië en tijdens recente (vredes)missies.

Al deze mensen hebben een verhaal, hoe kort en eenvoudig ook. De Oorlogsgravenstichting wil de herinnering aan deze mensen levend houden. Dit doen wij door hun verhalen te verzamelen en te delen op onze website en door het onderhouden van de 50.000 Nederlandse oorlogsgraven overal in de wereld.

Organisatie

De Oorlogsgravenstichting is gevestigd in Den Haag. Ons team bestaat uit 25 mensen die werkzaam zijn in Den Haag, op Militair Ereveld Grebbeberg in Rhenen, op National Ereveld Loenen (gemeente Apeldoorn), in Soesterberg en Zoetermeer.

Onze werkzaamheden in Indonesië worden gecoördineerd vanuit het kantoor in Jakarta. Daar zorgt een team samen met 123 Indonesische medewerkers onder leiding van Eveline de Vink, onze directeur Indonesië, voor het beheer en onderhoud van de zeven Nederlandse erevelden in Indonesië.

De Oorlogsgravenstichting werkt in opdracht van het ministerie van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties.

Onze beschermheer

Zijne Majesteit Koning Willem-Alexander

Bestuur

Het bestuur van de Oorlogsgravenstichting bestaat uit een directeurbestuurder, raad van toezicht en raad van advies.

Bestuurder

Lisette Mattaar, algemeen directeur

Raad van toezicht

Jaap Smit, president

Tom Middendorp, vicepresident

Natasha Bonnevalle

Carina Hamaker

Bastiaan Vaandrager

Edmond Wellenstein

Raad van advies

Elisabeth Mijnarends, voorzitter

Ton van Ede

Vincent Egbers

Ton Heerts

Binyomin Jacobs

Dirk Jan Nieuwenhuis

Hans van der Pas

Joyce Sylvester

Hans Wehren

Bestuur Stichting Vrienden van de Oorlogsgravenstichting

Tony van Diepenbrugge, voorzitter

Frank Marcus, secretaris

Paul van Heekeren, penningmeester

Willem den Beer Poortugael

Wijzigingen

Afgetreden bestuurder

Theo Vleugels

Nieuwe bestuurder

Lisette Mattaar

Afgetreden raad van advies

Marc Gazenbeek

Toegetreden raad van advies

Ton Heerts en Hans van der Pas

Nieuwe medewerkers:

Joost ter Beeke, Peter Woolderink

Vertrokken medewerkers:

Gerard Reuskens

Nederlands Ereveld Mill Hill

Team buitendienst - Nico, Bas, Joke en John

Lisette

Cindy en Krista

Team beheer & onderhoudPeter, Robbie, Ranie en Roel

Team dienstverlening, ondersteuning en financiënNancy, Martin, Leen en Patricia

Team publiek & educatieJohan, Hélène, Sebastiaan, Inna en Peter

De medewerkers in Nederland zijn: Joost ter Beeke, Leen Bouwhuis, Hélène Briaire, Roel Broer, Nico van Dijk, Cindy Doorduin, Martin van der Draai, Inna van Engen, Krista Fernhout, John Groenestein, Joke Heuvelman, Robbie Jankisingh, Kees Kelderman, Patricia Kerger, Lisette Mattaar, Anita Mulder, Henk Mulder, Ranie Nanda, Peter Raatgever, Jeroen Schoterman, Jannie Slappendel, Johan Teeuwisse, Bas Verhaaf, Nancy Vink, Sebastiaan Vonk, Coby Willemsen, Charles Willemsen en Peter Woolderink.

Team Loenen - Jeroen, Henk en Joost

Team Grebbeberg - Kees en Charles

Ereveld Leuwigajah

Ereveld Candi

Ereveld Pandu

Ereveld Kalibanteng

Ereveld Menteng Pulo

In Indonesië bestaat ons team uit 123 medewerkers, met teams op alle zeven erevelden en het centrale kantoor.

Ereveld Ancol

Ereveld Kembang Kuning

Central Team

Dit jaaroverzicht is gemaakt door:

Teksten: Oorlogsgravenstichting

Foto’s en video’s: Oorlogsgravenstichting, Rob Gieling Fotografie, Johan Bergsma Fotografie, Ilvy Njiokiktjien, Nederlandse ambassade in Indonesië, Yuliansyah Ariawan, Anges van der Logt, Bintang, Susannah FieldsPhoto, Bart Koetsier en Julian Artner, Mike Bink , Djuli Pamungkas, Nederlandse Veteranendag

Vormgeving: Behold Agency, Haarlem

Drukwerk: Indrukwekkend, Heiloo

Contact

Nederland

Zeestraat 85

2518 AA Den Haag

Telefoon 070 313 10 80

info@ogs.nl

Indonesië

Jalan Panglima Polim Raya 23

Kebayoran Baru

Jakarta 12160

Telefoon 00 6221 7207983

info@ogs.or.id

oorlogsgravenstichting.nl

facebook.com/oorlogsgravenstichting

instagram.com/oorlogsgravenstichting_nl

youtube.com/oorlogsgravenstichting

ING IBAN: NL98INGB0000401000

ABN AMRO IBAN: NL53ABNA0246244097

Kamer van Koophandel Haaglanden 41149180

Gaat u verhuizen? Maak dan gebruik van de gratis verhuisservice van PostNL.

Vink dan Oorlogsgravenstichting of Stichting Vrienden van de OGS aan in de te informeren organisaties, zodat wij automatisch een adreswijziging ontvangen.

Hartelijk dank

Wij zijn veel dank verschuldigd aan iedereen die ons werk mogelijk maakt door financiële steun of door samenwerking. Wij danken onder andere: