TÜRKİYE’DE MİMARLIK EĞİTİMİNDE AKUSTİK: GÜNCEL DURUM

1.Ulusal Yapı Fiziği ve Çevre Kontrolü Kongresi 13-14 Mart 2014 İTÜ Mimarlık Fakültesi, İstanbul

TÜRKİYE’DE MİMARLIK EĞİTİMİNDE AKUSTİK: GÜNCEL DURUM Araş. Gör. Onurcan Çakıra Araş. Gör. Zeynep Sevinçb Doç. Dr. M. Emre İlalc a,c İzmir Yüksek Teknoloji Enstitüsü Mimarlık Fakültesi, Gülbahçe, Urla, İzmir b İzmir Üniversitesi Mimarlık Fakültesi, Güzelyalı, İzmir

ÖZET Bu çalışmanın amacı Türkiye’deki mimarlık bölümlerinde mimari akustik eğitiminin ağırlığının ne düzeyde olduğunun belirlenmesidir. Mimari akustik üzerine özelleşmiş dersler birçok mimarlık programında yer almamaktadır. Mimari akustik konuları, diğer teknik Yapı Bilgisi dersleri içerisinde, bir giriş niteliğinde özetlenmektedir. Bildiride lisans ve lisansüstü düzeylerde programları olan mimarlık bölümlerinde lisans ve lisansüstü derslerin içerikleri incelenerek mimari akustiğin hangi başlıklar altında işlendiği, mimarlık eğitimi süresince ağırlığı ve kapsamı araştırılacaktır, bölümlerde araştırma olanakları belirlenecektir. İncelemede bilgiler, akademik kurumlarla iletişime geçilerek telefon ve e-postalar aracılığıyla veya yüz yüze görüşmelerle toplanmıştır.

Akustik ile ilgili çalışmalar yürütülen üniversitelerde bulunan lisans ve lisansüstü programlarının ve bu kapsamda ele alınan derslerin de dahil olduğu benzer bir araştırma raporu, 2000 yılında Türk Akustik Derneği tarafından hazırlanmıştır. Son 14 yılda gerçekleşmiş olan mimarlık bölümlerindeki artış nedeniyle önceki araştırmanın güncellenmesi gerekmiştir. Bildiri, bu gereksinime de bir yanıt oluşturmaktadır.

Anahtar sözcükler: Mimarlık Eğitimi, Mimari Akustik

ABSTRACT The aim of this study is to determine to what extent architectural acoustics is included in architecture curricula and find out the state of research facilities across academic institutions in Turkey. Many architecture programs do not include courses that specifically focus on architectural acoustics. Architectural acoustics is only briefly introduced in courses on Building Science. In this study, an inventory of all courses that include topics on acoustics is prepared through examination of course descriptions of all graduate and undergraduate programs on Architecture, phone interviews with individual instructors who teach these courses and a web-based questionnaire. This comprehensive approach is desired in order to build a reliable database that can facilitate the establishing of a set of minimum requirements for architectural acoustics within architecture curricula. This work builds on a similar effort carried out by the Turkish Acoustical Society in 2000. The current study updates this previous work to include the numerous architecture programs that have started over the last 14 years and expands it by including research facilities of institutions. This study constitutes an assessment of the current state of architectural acoustics education in Turkey.

Keywords: Architectural Education, Architectural Acoustics

a b c

onurcancakir@gmail.com zeynepsevinc@gmail.com emreilal@iyte.edu.tr

1.GİRİŞ Son yıllarda mimarlık bölümlerinin sayısında hızlı bir artış görülmektedir. Yeni kurulan üniversiteler bünyesinde kısıtlı kadrolarla kurulan yeni bölümlerin oluşturduğu mimarlık programlarında teknik derslerin, özellikle yapı fiziği konularının işlendiği derslerin zorunlu dersler arasına alınmaması söz konusu olmuştur. Malzeme, yapı fiziği ve yapım yönetimi konuları mimarlığın dışında birer uzmanlık alanı olarak görülmekte, öğretim üyesi bulunduğunda seçmeli derslerde işlenmektedir. Hatta bütünüyle lisansüstü programlara kaydırılmaktadır.

Türkiye’de hızlı bir evrim içerisinde olan mimarlık eğitiminde mimari tasarım için yapı fiziği bilgisinin vazgeçilmez olduğunun yeniden vurgulanması ve lisans düzeyinde yapı fiziği dersleri için bir standart aranmasında fayda vardır. Bu çerçevede bir durum tespiti gerekmektedir.

Yapı fiziği konuları arasında özellikle akustik, çoğunlukla görsel değerlendirilen mimari tasarım bağlamında, kolayca göz ardı edilebilmektedir. Bu nedenle ilk olarak akustik başlığı ele alınmıştır. Bildiride Türkiye’deki mimarlık bölümlerinin programlarında akustik eğitiminin günümüzdeki yeri incelenmektedir. Çalışma eğitimin ötesinde meslek pratiği için de önem taşımaktadır. Meslek pratiğinde giderek önem kazanan mimari akustiğin bir uzmanlık alanı olarak tanınmasına rağmen akustik danışmanları birleştiren bir yapının eksikliği hissedilmektedir. Bu uzmanlık alanına bir kimlik kazandırılması ve uygulamada bütünlük oluşturulması gerekmektedir. Bildiri, önemli bir durum tespiti oluşturmayı hedeflemektedir.

2. LİTERATÜR Mimari akustik ile ilgili konular, üniversitelerin mimarlık bölümlerinde işlenmekte ve bu konunun eğitimdeki yeri bilimsel olarak incelenmeye devam etmektedir. Araştırma süresince yurtiçi ve yurtdışında mimari akustik eğitimi üzerine yapılmış olan diğer çalışmalar incelenip, Türkiye’de lisans ve lisansüstü düzeyinde verilen mimari akustik eğitimin durumu ve içeriği araştırılmıştır.

2000 yılında Türk Akustik Derneği’nin (TAKDER) yayımladığı “Türkiye’de Değişik kuruluşlarda Akustik ile İlgili Eğitim, Ölçme, Laboratuvar Olanakları” envanterinde, Türkiye’de akustik konularında eğitim ortamı ve ölçme araştırma olanakları incelenmiştir [1]. O dönemde yapılan tez çalışmaları, araştırma projesi gibi çalışmalar da bu dosya kapsamında yer almıştır.

TAKDER’in yapmış olduğu çalışmada Tıp, Mühendislik, Mimarlık ve Konservatuar eğitimi veren kurumlar, akustik konusunun işlendiği yerler olarak belgelenmiştir. Çalışmamızda, son 14 yılda özel üniversitelerin hızlı artışıyla beraber güncelliğini yitiren bu envanter mimarlık bölümleri için baştan oluşturularak, üniversitelerde günümüzdeki durumun belgelenmesi amaçlanmıştır.

2013 yılında yapılmış olan Meriç ve Çalışkan’ın Türkiye’deki üniversitelerin mimarlık bölümlerinde akustik eğitimi ile ilgili yaptıkları çalışmada [2], 42 üniversite incelenmiş ve bu üniversitelerin 32 tanesinde akustik konularının lisans programında zorunlu dersler kapsamında işlendiği belirtilmiştir. Yapı Fiziği ve Fiziksel Çevre Kontrolü başlığı altında verilen derslerde, akustik konusunun genel olarak iki ya da üç hafta boyunca işlendiği vurgulanmıştır. 21

üniversitede ise, mimarlık lisans programında seçmeli dersler kapsamında akustik konularının işlendiği tespit edilmiştir.

Ayrıca, Karabulut ve Çalışkan’ın ‘Mimarı Akustik Eğitiminde Bilgisayar Benzetimi Yoluyla Akustik Tasarım Denemesi: 1000 Kişilik Konser Salonu Örneği’ başlıklı çalışmalarında [3], Mimari Akustik 1 adlı ders kapsamında hem öğrencilerin edinmiş oldukları bilgiyi tasarımlarına nasıl aktardıkları gözlenmiş hem de akustik eğitiminin lisans ve yüksek lisans müfredatındaki önemi üzerinde durulmuştur.

Bayazıt, Hohman ve Reder’in mimarlık öğrencilerine akustik konularının anlatılması üzerine yaptıkları çalışmalarında [4], mimarlıkta akustik eğitiminin tasarımı yönlendirici olması ve ses ile ilgili kısımların tasarım sonrasında uzmanların çözümüne bırakılacak bir konu olarak görülmekten uzaklaştırılması gerektiğinden bahsedilmektedir. Görsellik kadar, işitselliğin de tasarım sürecine dahil edilmesinin, mimarlık eğitiminde öğrencilere katkı sağlayacağı vurgulanmaktadır. Bu bağlamda, ses peyzajlarının da (soundscape) tasarım kapsamında ele alınılmasının gerekliliği üzerinde durulmuştur.

Amerika’da, üniversitelerde akustik eğitimi rehberi adı altında, Wright tarafından 1979, 1984 ve 1997 yıllarında olmak üzere, akustik konusunda çalışan uzmanların listesini içeren yayınlar yapılmıştır [5, 6, 7]. Ayrıca Amerikan Akustik Derneği (ASA) tarafınca hazırlanmış olan internet sitesi sayesinde akustik alanına ilgi duyanlar ve çalışanlar aynı platformda buluşup, konu ile ilgili yayınları ve duyuruları takip edebilmektedir. İnternet sitesinde mimari akustiğin dışında 17 akustik alanında yüksek lisans eğitimi veren kurumlar listelenmiştir [8]. Örneğin denizbilimi, sualtı, mühendislik, fiziksel, fizyolojik, psikolojik, müzik, ultrasonik ve tıp alanında akustik eğitimi veren kurumların ve kişilerin bilgilerine, hem de hangi kurumda hangi konuların öğretildiği bilgisine erişim mümkündür. Acoustics.org internet sitesinde ise akustik konusunda çalışan akademik kurumların internet sayfalarının bir listesi bulunmaktadır [9].

3. YÖNTEM Çalışmamızda, Türkiye de bulunan üniversitelerin mimarlık bölümleri incelenmiştir. Öncelikle “Mimarlık Okulları Bölüm Başkanlar İletişim Grubu” MOBBİG’in internet sayfasındaki [10] ve bu grubun oluşturmuş olduğu “Mimarlık Okulları Sayısal Veritabanı” MOSAV’daki [11] listeler incelenmiş, listede birçok yeni açılmış üniversitenin bulunmadığı ve mevcut üniversitelerin de iletişim bilgilerinin güncel olmadığı görülmüştür. Bunun üzerine, çalışma kapsamında yeniden bir mimarlık bölümleri envanteri oluşturulmuştur. Bilgi toplama amaçlı form gönderilen üniversite listesi, Öğrenci Seçme ve Yerleştirme Merkezi (ÖSYM) mimarlık bölümleri taban ve tavan puanları listesinden alınmıştır. Bütün mimarlık bölümlerine e-posta yolu ile formlar gönderilmiş ve aynı zamanda üniversitelere telefon edilerek bölüm sekreterliklerinden alınan bilgiler doğrultusunda akustik konuların işlendiği dersleri yürüten öğretim üyelerinden doğrudan bilgi alınmıştır. Tüm bu yollardan bilgi edinilemediği durumlarda ise, bölümlerin internet sayfalarında yer alan ders programları ve içerikleri baz alınarak veriler toplanmıştır.

4. VERİLER Türkiye’de 2014 yılı itibariyle 82 üniversitede mimarlık bölümü bulunmaktadır. Bu üniversitelerin mimarlık bölümleri; Mimarlık Fakültesi (31), Mühendislik Mimarlık Fakültesi (21), Mimarlık ve Tasarım Fakültesi (8), Güzel Sanatlar Tasarım ve Mimarlık Fakültesi (6), Güzel Sanatlar ve Mimarlık Fakültesi (4), Güzel Sanatlar ve Tasarım Fakültesi (4), Güzel Sanatlar Fakültesi (3), Sanat ve Tasarım Fakültesi (2), Mühendislik Fakültesi (1), Mühendislik ve Doğa Bilimleri Fakültesi (1), Mimarlık Tasarım ve Güzel Sanatlar Fakültesi (1) kapsamında yer almaktadır.

82 bölümde zorunlu lisans derslerinde akustik konuların işlenme oranı %60’tır. Fakat üniversiteler, mimarlık bölümlerinin kuruluş yıllarına göre gruplandırıldıklarında farklı bir tablo ortaya çıkmaktadır (Çizelge 1). 1990 öncesi kurulmuş olan eski kurumlarda akustiğin işlenme oranı %92 iken, 2010 yılından sonra kurulan 33 bölümün sadece 11’inde lisans seviyesindeki zorunlu derslerde akustik konuların işlendiği ve oranın %33’e düştüğü görülmektedir (Şekil 1). Çizelge 1: Mimarlık bölümlerinin kuruluş yıllarına göre, akustiğin zorunlu lisans derslerinde işlenme oranları Kuruluş Yılı

Üniversiteler

Zorunlu lisans derslerinde akustik işleyenler

İşlenme oranı

1990 öncesi

13

12

92%

1990-1999

16

11

69%

2000-2010

20

15

75%

2010 sonrası

33

11

33%

Toplam

82

49

60%

100% 90% 80% 70% 60% 50% 40% 30% 20% 10% 0% 1990 öncesi

1990-1999

2000-2010

2010 sonrası

Şekil 1. Mimarlık bölümlerinin kuruluş yıllarına göre, akustiğin zorunlu lisans derslerinde işlenme oranları

Akustik konularının işlendiği derslere dair bölümlerden toplanan bilgiler, dört ana başlık altında toplanmıştır. Mimarlık bölümlerinde verilen dersler, Lisans – zorunlu, Lisans – seçmeli, Lisansüstü – zorunlu ve Lisansüstü – seçmeli olacak şekilde gruplanmıştır.

4.1. Lisans – Zorunlu Dersler Toplam 49 mimarlık bölümünde, akustik konuları bir lisans dersinin kapsamında zorunlu olarak işlenmektedir. Bu derslerin büyük çoğunluğu “Yapı Fiziği”, “Fiziksel Çevre Kontrolü”, “Yapı Teknolojileri” başlıklarına sahip olduğu gibi, sese dair temel bilgiler “Yapı Malzemesi” veya “Bina Sistemleri” gibi farklı alanlar kapsamında da işlenebilmektedir (Çizelge 2). Kaynaklardan erişilebildiği durumlarda, çizelgede dersin kaç haftalık kısmında akustiğe dair konuların işlendiği de belirtilmiştir. Zorunlu lisans derslerinde sese dair konular, 1 ila 7 hafta arasında bir zaman dilimini kapsamaktadır. Çizelge 2: Lisans zorunlu derslerinin bulunduğu üniversiteler Kurum Abant İzzet Baysal Üniversitesi Atılım Üniversitesi Bahçeşehir Üniversitesi Bilkent Üniversitesi Bozok Üniversitesi Çukurova Üniversitesi Dicle Üniversitesi Doğu Akdeniz Üniversitesi Doğuş Üniversitesi Dokuz Eylül Üniversitesi Düzce Üniversitesi Eskişehir Osmangazi Üniversitesi Fatih Sultan Mehmet Vakıf Üniversitesi Gazi Üniversitesi Gebze Yüksek Teknoloji Enstitüsü Gediz Üniversitesi Girne Amerikan Üniversitesi Işık Üniversitesi İstanbul Arel Üniversitesi İstanbul Aydın Üniversitesi İstanbul Bilgi Üniversitesi İstanbul Kemerburgaz Üniversitesi İstanbul Kültür Üniversitesi İstanbul Sabahattin Zaim Üniversitesi İstanbul Teknik Üniversitesi İzmir Ekonomi Üniversitesi İzmir Yüksek Teknoloji Enstitüsü

351

Ders Adı Yapı Fiziği ve Çevre Kontrolü Fiziksel Çevre Denetimi II Çevresel Konfor Sistemleri Çevre Teknolojisi I Yapı Fiziği Fiziksel Çevre Denetimi Yapı Fiziği Çevre Kontrolü II Fiziksel Çevre Kontrolü Yapı Malzemesi II Çevre Kontrolü Stüdyosu 1 Yapı Fiziği

MİM341

Yapı ve Çevre Kontrolü

Ders Kodu MMR 304 ARC2082 ARCH 341 Mİ 405 MİM 385 MİM325 ARCH 345 MİMA 314 MİM 2613

MİM 244 AR 351 ARCH262 ARCH 303T 6MIMMAU 310 MIM221 ARCH311 ARCH 331 MIM4024 MIM 206 MIM 242 ARCH 305 AR 381

Fiziksel Çevre Denetimi IV Fiziksel Çevre Denetimi Çevresel Kontrol Sistemleri Çevre Bilimi II

Süre 3 Hafta 6 Hafta 2 Hafta

5 Hafta

2 Hafta 1 Hafta

6 Hafta 2 Hafta

Yapı Tesisatı Çevre Kontrolü Mimarlık Teknolojisi-III Fiziksel Çevre Kontrolü Yapı Bilimi Ve Teknolojisi III Fiziksel Çevre Kontrolü I Fiziksel Çevre Kontrolü Çevre Kontrolü Stüdyosu Mimarlık için Çevresel Kontrol Sistemleri Yapı Fiziği II

4 Hafta 1 Hafta 7 Hafta

Ders Kodu ARCH 352 MIM 353 MIMB204 MİMB 262 MİM 251

Ders Adı Bina Sistemleri Fiziksel Çevre Denetimi II Fiziksel Çevre Bilgisi Fiziksel Çevre Denetimi Yapı Elemanları Ve Malzeme-I

MİM 317

Fiziksel Çevre Kontrolü

2 Hafta

MIM- 2418 MIM3003 MİM 410 ARCH 307 ARCH381 MİM 305 1211740 MIM 272

Fiziksel Çevre Denetimi I Yapı Fiziği Ve Çevre Denetimi Yapı Fiziği Fiziksel Çevre Kontrolü I Çevre ve Bina Sistemleri Fiziksel Çevre Kontrolü Yapılarda Gürültü Kontrolü Fiziksel Çevre Kontrolü Çevre Kontrolü III - Akustik Gürültü Denetimi Ve Yangın Yapı Fiziği Yapı Fiziği II Yapı Fiziği Malzeme 1 Yapı Fiziği II Yapı Fiziği Yapı Fiziği I Yapı Fiziği II Yapı Fiziği 1 Yapı Fiziği 2 Çevre Kontrolü I: İklimlendirme Tasarımı Çevre Kontrolü II: Aktif Tasarım

7 Hafta 2 Hafta

Kurum Kadir Has Üniversitesi Karabük Üniversitesi Karadeniz Teknik Üniversitesi Maltepe Üniversitesi Mersin Üniversitesi Mimar Sinan Güzel Sanatlar Üniversitesi Mustafa Kemal Üniversitesi Niğde Üniversitesi Nuh Naci Yazgan Üniversitesi Okan Üniversitesi Ortadoğu Teknik Üniversitesi Özyeğin Üniversitesi Selçuk Üniversitesi Süleyman Demirel Üniversitesi Toros Üniversitesi

ARCH 344

Trakya Üniversitesi Uludağ Üniversitesi Yakın Doğu Üniversitesi Yeditepe Üniversitesi Yıldız Teknik Üniversitesi Yüzüncü Yıl Üniversitesi Zirve Üniversitesi

MIM 304 Mİ 325 MIM3003 ARCH-115 ARCH-322 ARCH 309 MİM3031 MİM3042 MIM 303 MIM 304 ARC 381 ARC 382

Süre

5 Hafta 2 Hafta

1 Hafta

2 Hafta

4 Hafta 4 Hafta

4.2. Lisans – Seçmeli Dersler 22 üniversitede seçmeli lisans derslerinde akustik konuları işlenmektedir. Bu derslerin geneli, dönem boyunca tek konunun akustik olarak belirlendiği uzmanlık dersleridir. “Hacim Akustiği” ve “Gürültü Kontrolü” ana başlıkları altında konular değerlendirilmektedir (Çizelge 3). Tiyatro ve konser salonlarının akustik açıdan tasarımı için özelleşmiş seçmeli derslere de rastlanmaktadır.

Bazı üniversitelerde ise Fiziksel Çevre Kontrolü dersleri, seçmeli ders olarak programda yer almaktadır. Çizelge 3: Lisans seçmeli derslerinin bulunduğu üniversiteler Kurum Atılım Üniversitesi Başkent Üniversitesi * Bozok Üniversitesi

Ders Kodu GTM031 MİM449 MSD 437

Ders Adı Salon Yapıları Akustik Tasarımı Akustik

Kurum Doğuş Üniversitesi

Ders Kodu MİMA 414 MİM 4628

Dokuz Eylül Üniversitesi

MİM 3633 MİM 2529

Düzce Üniversitesi Fatih Sultan Mehmet Vakıf Üniversitesi Gedik Üniversitesi *

Mimaride Akustik MİM215 MİM415 AR 378

Gediz Üniversitesi AR 475 İstanbul Kültür Üniversitesi

MIM0203 MIM 326

İstanbul Teknik Üniversitesi

MIM 315E MIM 325E MIM 386

İzmir Yüksek Teknoloji Enstitüsü Karabük Üniversitesi Karadeniz Teknik Üniversitesi Kocaeli Üniversitesi * Mimar Sinan Güzel Sanatlar Üniversitesi Namık Kemal Üniversitesi *

MIM 479 MIM396 AR 384 MIM 436 SEC 427 MİM415 MIM 757 MIM 476 MIM 795 MİMS010 ARCH479

Ortadoğu Teknik Üniversitesi ARCH361 Özyeğin Üniversitesi Yaşar Üniversitesi *

Yıldız Teknik Üniversitesi

Ders Adı Binalarda Gürültü Ve Akustik Sorunları Tiyatro Yapılarının Mimari Ve Akustik Tasarımı Fiziksel Çevrede Gürültü Kontrolü Mimari Tasarımda İnsan Gereksinimleri Yapı Akustiği Hacim Akustiği

MİM 418 INAR 350 MİM4242

MİM3211 Yüzüncü Yıl Üniversitesi MİM 423 *Lisans – zorunlu dersi bulunmayan programlar

Yapı Fiziği Akustik Mimari Tasarımda Akustik Problemleri ve Çözümleri Müzik ve Konuşma için Mimari Mekânların Akustik Tasarımı Yapılarda Akustik Sorunları Ve Ses Yalıtımları Tiyatro Ve Konser Salonlarında Akustik Sorunlar Mimaride Akustik Problemleri Salonlarda Akustik Tasarımı Ses Yutucu Malzemeler Ve Konstrüksiyonları Yapılarda Ses Yalıtımının Değerlendirilmesi Binalarda Gürültü Kontrolü Mimarlıkta Akustiğe Giriş Işık, Ses Ve Sahne Tasarımı Eğitim Yapılarında Akustik Tasarım Yapı Ve Mekan Akustiği Hacim Akustiği Ve Gürültü Denetimi Fiziksel Çevre Kontrolü II Akustik Proje Tasarımı Ve Ölçüm Teknikleri Mimari Akustik Müzikal Performans için Salonların Akustik Tasarımı Mimari Tasarımda Çevresel Kontrol için Yapı Sistemlerinin Entegrasyonu Yapı Akustiği Akustik ve Aydınlatma Fiziksel Çevre Denetimi Hacim Akustiği Yapı Akustiği Mimaride Gürültü Denetimi Yapı Akustiği

4.3. Lisansüstü – Zorunlu Dersler Lisansüstü zorunlu dersler kapsamında detaylı bilgiye ulaşmak mümkün olmamıştır. Edinilebilen bilgiler bir araya getirildiğinde, İstanbul Teknik Üniversitesi’nde CKY 537E “Mimarlık Teknolojilerinde Araştırma Yöntemleri” dersi kapsamında akustik konularının incelendiği görülmüştür. İzmir Yüksek Teknoloji Enstitüsü’nde ise AR 581 “Yapı Fiziği Temel İlkeleri” dersinde hacim akustiği ve gürültü kontrolü konuları işlenmektedir. Diğer üniversitelerde de benzer dersler bulunsa bile bu çalışma kapsamındaki geri dönüşler ve ders programlarının incelenmesi sonucunda ortaya konulamamıştır. Bu durumun, üniversitelerin büyük çoğunluğunda lisansüstü programlarda zorunlu derslerin sayısının az olması, bu derslerin tüm öğrencilerin ortak ihtiyaçları olan araştırma yöntemleri ve etik gibi konulara yönelik düzenlenmeleri ve dersi yürüten öğretim üyelerinin sık değişmesinden kaynaklandığı düşünülmektedir.

4.4. Lisansüstü – Seçmeli Dersler 14 üniversitede, mimarlık bölümlerine bağlı lisansüstü programlarda akustik konusu seçmeli ders olarak bulunmaktadır (Çizelge 4). Gazi Üniversitesi, İTÜ, KTÜ, YTÜ ve ODTÜ’de birden fazla seçmeli akustik dersi bulunmaktadır. Çizelge 4: Lisansüstü seçmeli derslerinin bulunduğu üniversiteler Kurum Atılım Üniversitesi Bahçeşehir Üniversitesi Beykent Üniversitesi Doğu Akdeniz Üniversitesi Dokuz Eylül Üniversitesi Gazi Üniversitesi Gebze Yüksek Teknoloji Enstitüsü İstanbul Kültür Üniversitesi

Ders Kodu MİM643 IMT5437 Doktora FBMI 609 Arch 572 ARC 5046 6641311 5251311 MİM 641 ARCY0233 CKY501E CKY511 CKY515 CKY523 CKY510 CKY514

İstanbul Teknik Üniversitesi

CKY530E Doktora YAB 614E Doktora YAB 601E Doktora

Ders Adı Yapı Akustiği Kuramı Akustik Tasarımı Mimarlıkta Hacim Akustiği Tasarımı İnsanın Fiziksel Çevresi İle Olan Etkileşimi Mimaride Hacim Akustiği Hacim Akustiği Mimari Akustik Binaların Gürültüden Korunma Yöntemleri Yapılarda Gürültü Kontrolü Ve Akustik Mimari Akustik Binalarda Ses Yalıtımları Endüstri Yapılarında Ve Tesisat Sistemlerinde Gürültü Kontrolü Bina Tipolojisine Bağlı Akustik Sorunlar Çevre Gürültüsü Kirliliği Ve Kontrolü Gürültü Kontrolü Açısından Yapı Elemanları Tasarımı Çevre Ve Yapı Tasarımında Ses Kontrolü Yöntemleri Müzik ve Konuşma için Salonların Akustik Tasarımı Açık Planlı Ofislerin Akustik Tasarımı Radyo Ve Televizyon Stüdyolarının Akustik Tasarımı Ses ve Titreşim Kontrolü

Kurum

İzmir Yüksek Teknoloji Enstitüsü Karadeniz Teknik Üniversitesi Mimar Sinan Güzel Sanatlar Üniversitesi Ortadoğu Teknik Üniversitesi

Yıldız Teknik Üniversitesi

Ders Kodu YAB 613E Doktora YAB 604E AR 587 MIML 7410 MIML 7411

Ders Adı Çevre Planlama ve Mimarlıkta ileri Akustik Projesi Mimarlıkta Akustik Mimari Yapılarda Gürültü Kontrolü Oda Akustiğinde İleri Değerlendirme Yöntemleri

YF 505

Yapıda Akustik

BS 575 BS 576 Doktora MİM6561 Doktora MİM6571 Doktora MİM6542 Doktora MİM6552 Doktora MİM6572

Mimarlıkta Akustik I: Oda Akustiği Mimarlıkta Akustik II: Ses Yalıtımı

MİM5702 MİM 5631 MİM 5641 MİM 5651 MİM 5661 MİM 5612

Uygulamalı Ses Ölçme Teknikleri Hacimlerde Anlaşılabilirlik Kuramı Stüdyolarda Akustik Tasarım Sanayide Gürültü Denetimi İleri Akustik Kuramı Kent Ve Yapı Akustiğinde Gürültü Modellemeleri Mimari Akustik Gürültü denetimi 1 Gürültü denetimi 2 Hacim akustiği kuramı Oditoryum akustiği

5. SONUÇLAR Mimarlık eğitiminin, yapılı çevrede tasarımların sosyo-kültürel, felsefi ve estetik kaygılar taşıması gerektiği kadar, kullanıcı odaklı ve sürdürülebilir olmaları gerekliliğini yeni nesil mimarlara aşılaması beklenmelidir. Bu nedenle yapı fiziği konularının mimarlık programlarında zorunlu derslerde işlenmesi önem taşımaktadır. Oysa bu çalışma kapsamında akustik için elde edilen veriler, mimarlık bölümlerindeki yönelimin aksi yönde olduğunu göstermektedir. Son dört yılda kurulmuş olan bölümlerin sadece %33’ünde zorunlu derslerde akustiğin işleniyor olması dikkat çeken bir bulgudur. Öte yandan olumlu bir gelişme ise, sürdürülebilirliğin günümüzde mimari tasarım için popüler bir konu haline gelmiş olması ve yapı fiziği konularına yeniden önem kazandırılabilmesi için gereken zeminin oluşmuş olmasıdır.

Bu çalışmada mimarlık bölümlerinde yürütülen derslerde kaç hafta mimari akustik konularının işlendiği incelenmiş kapsamlı bir durum tespiti hedeflenmiştir. Veri toplanırken içeriğe girilmemiş, ders içerikleri konu başlıkları ile incelenmemiştir. Oluşturulmuş olan veritabanının ileriki aşamalarda, Meriç ve Çalışkan [2] benzeri, içerikleri detaylı ele alacak çalışmalara katkı sağlaması hedeflenmiştir. İçeriğe yönelik araştırmalar, mimari akustiğin, konu başlıkları bazında

ele alınarak mimarlık lisans eğitimindeki ağırlığının belirlenmesini ve standartlaştırılmasını sağlayabilirler. Buna gereksinim duyulduğu elde edilen verilerde görülmektedir. İncelenen üniversitelerin ders programlarında, akustik eğitiminin içinde bulunduğu dersler ve haftalık süreleri farklılıklar göstermektedir. Çalışma sadece mimari akustiği kapsamıştır. Gelecekte fiziksel çevre kontrolünde diğer konular için benzer çalışmaların yürütülmesi ise, yapı fiziğinin mimarlığın çekirdeğindeki yerinin kabul edilmesi için önemli bir adım olacaktır.

KAYNAKLAR 1.

M. Ş. Sözen, “Türkiye’de Değişik kuruluşlarda Akustik ile İlgili Eğitim, Ölçme, Laboratuvar Olanakları”, Türk Akustik Derneği, İstanbul, (2000).

2.

I. Meriç ve M. Çalışkan, “Acoustics education for architects: Developing a base of knowledge for professional experience”, Inter Noise, Innsbruck, (2013).

3.

S. Karabulut, M. Çalışkan, “Mimari Akustik Eğitiminde Bilgisayar Benzetimi Yoluyla Akustik Tasarım Denemesi: 1000 Kişilik Konser Salonu Örneği “9. Ulusal Akustik Kongresi”, ODTU Kültür ve Kongre Merkezi, Ankara, (2011).

4.

N.T. Bayazıt, A. Hohman, ve R. Reder, “Aural Architecture or Acoustic Architect- How to Teach Acoustics to Architecture Students”, Inter Noise, New York, (2012).

5.

W. M. Wright, “Directory of Graduate Education in Acoustics”, J. Acoust. Soc. Am. 66, 316, (1979).

6.

W. M. Wright, “Directory of Graduate Education in Acoustics”, J. Acoust. Soc. Am. 75, 272, (1984).

7.

W. M. Wright, “Directory of Graduate Education in Acoustics”, J. Acoust. Soc. Am. 101, 637, (1997).

8.

Amerikan Akustik Derneği (ASA), http://asa.aip.org/asagrad/gpdir.cm.html, Erişim Tarihi: 2 Ocak 2014.

9.

Acoustics.org (ASA) web sayfası, http://www.acoustics.org/org.aca.html, Erişim Tarihi: 2 Ocak 2014.

10.

Mimarlık Okulları Bölüm Başkanlar İletişim Grubu, MOBBİG, http://www.mobbig.org/index.cfm?PgID=93, Erişim Tarihi: 2 Ocak 2014.

11.

Mimarlık Okulları Sayısal Veritabanı, MOSAV, http://www.mobbig.org/mosav/index.cfm?PgID=10, Erişim Tarihi: 2 Ocak 2014.