Plastics circulair maken
In 2030 wil Nederland dat 50 procent van alle plastics worden gerecycled en in 2050 moet de productie volledig circulair zijn. Om deze doelen te halen wordt in de call ‘Plastics circulair maken: technische innovaties’ onderzoek gedaan naar nieuwe plastics (polymeren), effectievere karakteriseer-, sorteer- en wastechnologieën en recyclingtechnieken voor plastics. De call gaat naar verwachting in oktober open. Er is 6 miljoen euro beschikbaar voor onderzoek vanuit het Nationale Groeifondsprogramma Circular Plastics NL. Er kan onder meer onderzoek gedaan worden naar het ontwikkelen van materialen en additieven die het recyclingproces van plastics makkelijker maken. Ook ontwikkeling van efficiëntere en effectievere karakteriseer-, sorteer- en was-technologieën kan worden onderzocht. Verder kan er gekeken worden naar nieuwe recyclingmethoden die nog niet op grote schaal worden toegepast en ervoor zorgen dat het recyclen efficiënter wordt. Daarbij kan onderzoek meegenomen worden naar het ontstaan, voorkomen of mitigeren van microplastics in het recyclingproces. Maximaal tien onderzoeksvoorstellen zullen in deze call worden toegewezen. De onderzoeken hebben een looptijd van vijf jaar.
(Beeld: Weima)
circularplasticsnl.org
Kunststof en Rubber
Uitgever: Arjan Stoeten
Redactie: Robin Zander Tel. +31 6 222 080 34 r.zander@mybusinessmedia.nl
Maartje Henket Tel. +31 570 504 302 m.henket@mybusinessmedia.nl
Kasper Weigand Tel. +31 570 504 374 k.weigand@mybusinessmedia.nl
Webredactie: Jorine van Knippenberg j.knippenberg@mybusinessmedia.nl
Redactieadres: Postbus 58, 7400 AB Deventer redactie.kunststofenrubber@mybusinessmedia.nl www.kunststofenrubber.nl
Advertentieverkoop:
Cobie te Nijenhuis Tel. +31 6 833 320 45 c.tenijenhuis@mybusinessmedia.nl
Alle advertentiecontracten worden afgesloten conform de Regelen voor het Advertentiewezen gedeponeerd bij de rechtbanken in Nederland.
Abonnementenadministratie
Abonnementen, bezorging en of adreswijzigingen: MYbusinessmedia Holding bv, abonnementen
Kunststof & Rubber, Postbus 58, 7400 AB Deventer Tel. +31 570 504 325 klantenservice@mybusinessmedia.nl
Abonnementstarieven
Jaarabonnement Nederland: € 275,-*
Jaarabonnement buitenland: € 299,-*
Proefabonnement (drie edities): € 29,50*
KIVI-leden: 45% korting
Studentenabonnement: € 50,00* (inschrijvingsbewijs verplicht)
* Prijzen zijn exclusief 9% BTW
Jaarabonnement geldt tot wederopzegging. Beëindiging van het abonnement kan schriftelijk en telefonisch (+31 570 504325) gebeuren, uiterlijk drie maanden voor het einde van de abonnementsperiode; nadien vindt automatisch verlenging plaats.
Druk: Drukkerij Roelofs, Enschede
Opmaak: Bureau OMA, www.bureauoma.nl
Hoewel de informatie gepubliceerd in deze uitgave zorgvuldig is uitgezocht en waar mogelijk gecontroleerd, sluiten de uitgever en de redactie uitdrukkelijk iedere aansprakelijkheid uit voor eventuele onjuistheden en/of onvolledigheid van de verstrekte gegevens.
MYbusinessmedia legt uw gegevens vast voor de uitvoering van de abonnementenovereenkomst.
Uw gegevens kunnen door MYbusinessmedia of zorgvuldig geselecteerde derden worden gebruikt om u te informeren over relevante producten. Indien u hiertegen bezwaar hebt kunt u contact opnemen met de uitgever.
Mede dankzij de aanschaf van elektrische spuitgietmachines van Sumitomo-Demag halveert
Egmond Plastic zijn energieverbruik. Lees meer op pagina 12 en verder.
De Kunststof en Rubber nieuwsbrief brengt u wekelijks (en gratis) op de hoogte van allerlei ins en outs uit de sector. Bedrijfsnieuws, materialen, machines, toepassingen, prijzen, vacature en human interest.
Aanmelden kan via www.kunststofenrubber.nl/ nieuwsbrief
In de tijd dat roken nog gezond was, was het verreweg de flauwste grap om iemand te vragen naar een vuurtje, bewonderend zijn of haar aansteker te bekijken en dan te vragen of het een wegwerpaansteker was. Het vervolg laat zich raden. Je gaf iemand je aansteker en als je de vraag bevestigend beantwoordde, kon je achter je aansteker aan.
Nu gebeurde je dat maar één keer uiteraard. Daarna gaf ik mijn aansteker nooit meer uit handen. Zeker niet nadat ik was overgeschakeld op een Zippo. een investering die je gewoon kon navullen. Niks weggooien. Wel vervelend aan die dingen – als je er te veel ‘nafta’ in had gedaan en hij begon te lekken in je broekzak. Zonde. Maar bovendien ook met behoorlijk pijnlijke plekken op je been als gevolg.
Die 'wegwerp'-aanstekers zijn nog steeds te koop. Ik moet wel bekennen dat ik niet weet wat uit een levenscyclus- of duurzaamheidsanalyse als beste uit de bus zou komen. Zippo? Lucifers? Je zou zo'n nietnavulding wel 50 euro kunnen maken. Een pakje sigaretten kost dat nu denk ik toch ook al – een Zippo de helft. Wel die ‘nafta’ en die vuursteentjes.
Zo is er nog wel het nodige te koop waarbij de suggestie wordt gewekt dat je het na gebruik lekker kan weggooien. Op de website van Blokker kom ik het volgende tegen: ‘Bij Blokker hebben we veel verschillende plastic bekers in het assortiment wegwerpservies. [..] Ook onze plastic champagneglazen in het assortiment wegwerpservies zijn een aanrader! [..] Blokker heeft het in huis!’ Los nog van het ‘goede voorbeeld’ –of grondstoffen niets kosten en de bewerkingen om er een product van te maken evenmin.
Wel melden ze op dezelfde pagina ook melden dat ze hun producten voor eenmalig gebruik ook aanbieden in alternatieve materialen als karton en papier. Heb je toch wat te kiezen. Of je gaat voor afwassen.
Nu zijn er binnenkort ook weer verkiezingen. De Zippo staat in de schuur naast de 'nafta’. Ook een keuze en verstandig voor financiën en gezondheid. Kijken of dat in november ook lukt. Anders heb ik de Zippo nog voor de verkiezingsprogramma's.
Robin Zanderr.zander@mybusinessmedia.nl
PFAS-restrictievoorstel
Er is een restrictie op handen voor alle PFAS-houdende stoffen en producten. Dit betekent dat meer dan 10.000 stoffen niet meer mogen worden geproduceerd, op de markt gebracht of mogen worden geïmporteerd. Deze stoffen mogen ook niet meer worden gebruikt in producten zoals O-ringen, afdichtingen, anti-plakcoatings en smeermiddelen. De omvang van deze restrictie zal uw bedrijf dan ook hoogstwaarschijnlijk raken – vanaf ongeveer 2026.
Momenteel zijn er geen stoffen uitgesloten (uitzonderingen zijn gewasbeschermingsmiddelen, biociden en geneesmiddelen, omdat die onder andere strikte Europese regels vallen), ook als ze aantoonbaar niet schadelijk zijn. Dit geldt voor bijvoorbeeld veel fluorpolymeren/-rubbers. De huidige insteek is dat er na het goedkeuren van de restrictie wel op een aantal product(groep) en een uitstel wordt gegeven wordt van 18 maanden, 6,5 of 13,5 jaar om een vervanger te vinden.
Maar u kunt bezwaar maken tegen de restrictie en dit indienen via de website van de European Chemical Agency (ECHA) (tinyurl.com/PFASBEZWAAR). Het wordt sterk aangeraden dit restrictiedossier in te vullen. De voorgestelde uitzonderingen staan namelijk nog niet vast!
U kunt bij het invullen ondersteuning vragen van de medewerkers van de NRK via info@nrk.nl. U kunt zich via dit mailadres ook nog steeds aanmelden voor de NRKactiegroep PFAS als u wilt meedoen, meedenken of meebeslissen over een gezamenlijke PFAS-aanpak binnen NRK.
Op 7 juni jl. heeft de NRK in samenwerking met VNO-NCW en Actieprogramma PFAS een webinar georganiseerd, waarbij informatie aangaande de restrictie en de weg naar een vervanger zijn uitgelicht. De gegeven presentaties kunt u terugvinden via de NRK-website (tinyurl.com/ PFASPRESENTATIES). Mochten er nog meer vragen zijn, kunt u contact opnemen met Eline van Daatselaar (vandaatselaar@ nrk.nl).
Er gebeurt veel branche breed: opleidingen, bijeenkomsten, bedrijfsbezoeken, noem maar op. Aan alles deelnemen gaat niet, maar alles overslaan is ook geen optie. Op deze pagina meldt Harold de Graaf van NRK nieuwsfeiten over actuele onderwerpen.
www.nrk.nl
Update EuPC tracker
European Plastics Converters (EuPC) houdt regelmatig bij hoe nieuwe Europese wetgeving wordt uitgewerkt in de diverse Europese lidstaten. Dit vatten ze dan samen in de zogenaamde Tracker. In juni is een bijgewerkte versie gepubliceerd. EUPC stemt regelmatig met de diverse nationale verenigingen af wat er in de lidstaten gebeurt. Zo laat NRK Verpakkingen weten hoe Nederland uitvoering geeft aan de SUP-richtlijn, de plastic tax (die vooralsnog in Nederland niet wordt ingevoerd), en hoe de positie van Nederland is aangaande de aanstaande Verpakkingsverordening.
Download de EU Tracker via tinyurl.com/ EUTRACKERJUNI2023
Lagere BTW op producten met gerecycled materiaal
Op 20 juni heeft Tsjechië tijdens de bijeenkomst van de Raad van de EU (milieu) bij monde van milieuminister Petr Hladík formeel verzocht de mogelijkheid te onderzoeken om het BTW-tarief te verlagen voor producten van gerecycled materiaal. Recycleorganisatie EuRIC verwelkomt het voorstel en stelt dat het vervangen van grondstoffen door gerecyclede materialen aanzienlijke milieuwinst kan opleveren. Fiscale stimulansen in de vorm van lagere BTW-tarieven kunnen “een belangrijke rol” spelen bij het beter belonen van milieuvoordelen, aldus EuRIC. Verder acht de organisatie dit een belangrijke stimulans voor de consument door de prijs van duurzame producten concurrerender te maken. Meer over het voorstel via tinyurl.com/RECYCLEBTW
Blijf altijd op de hoogte van het laatste nieuws uit de branche via de LinkedIn pagina van de NRK.
www.linkedin.com/company/ nrk-nederlandse-rubber-en-kunststofindustrie-/
Hernieuwbaar Neste RE bestaat uit zuivere koolwaterstoffen gemaakt van biobased grondstoffen en kan worden gebruikt als een drop-in oplossing.
Neste werkt samen met Suntory, ENEOS en Mitsubishi Corporation om de productie van PET-hars uit hernieuwbaar Neste RE op commerciële schaal mogelijk te maken. Neste RE is voor 100% gemaakt van biobased grondstoffen, zoals afval- en reststoffen als gebruikt frituurvet.
ENEOS gaat bio-intermediates op basis van Neste RE gebruiken om bio-PX (bioparaxyleen) te produceren. De bio-PX wordt omgezet in PTA en vervolgens in PET-hars dat de Japanse drankenproducent Suntory dan gebruikt om PET-flessen te produceren. Mitsubishi Corporation gaat de samenwerking tussen de partners in de waardeketen coördineren. Suntory gaat de hernieuwbare PET-hars vanaf 2024 gebruiken voor de productie van flessen voor hun producten.
“Om de klimaatcrisis en de gevolgen ervan aan te pakken, moeten bedrijven nu hun verantwoordelijkheid nemen. Door partnerships in de waardeketen aan te gaan, kan Neste bijdragen aan het verminderen van de afhankelijkheid van de polymeren en chemische industrie van fossiele grondstoffen en aan de productie van producten die een lagere koolstofvoetafdruk hebben”, zegt Lilyana Budyanto, head of Sustainable Partnerships APAC van Neste’s Renewable Polymers and Chemicals business unit. www.neste.nl
Met ingang van 1 september 2023 heeft
Röhm GmbH de prijzen van de PMMAfolieproducten verhoogd. De folies worden op de markt gebracht onder de merknamen PLEXIGLAS en EUROPLEX. De verho-
ging bedraagt 23 procent in Europa, Azië, Afrika en de Pacific, voor zover toegestaan onder bestaande overeenkomsten. www.roehm.com
Er lijkt minder plastic in de oceaan te drijven dan gedacht, het zijn waarschijnlijk grotere stukken, en het afbreken naar micro- en nanoplastic gaat langzamer. Dat blijkt uit berekeningen met een nieuw computermodel waarin een recordaantal metingen en waarnemingen van plastic in de oceaan zijn meegenomen. De studie is onderdeel van het promotieonderzoek van Mikael Kaandorp aan de Universiteit Utrecht en is verschenen in het wetenschappelijke tijdschrift Nature Geoscience. Ook zijn cijfers zijn wel weer aannames, maar wel gebaseerd op uitgebreid onderzoek. Alle data die te vinden waren zijn gebruikt: de cijfers uit 15.000 metingen van schepen die met de speciale netten het oppervlak van oceanen besleepten, 7000 metingen van stranden over de hele wereld en 120 uit de diepe oceanen. Ze concludeerden dat er in 2020 ongeveer 3,2 miljoen ton plastic in de oceanen dreef. Dit is een tiende van de somberste schattingen. Hoe dit kan? Deels doordat er nu veel meer metingen voorhanden zijn dan vroeger. De onderzoekers hebben de kennis uit de metingen gecombineerd met hun kennis van oceaanstromingen en daaruit hun conclusies getrokken.
De aanname van de 300 miljoen ton was overigens niet helemaal uit de lucht gegrepen, maar gebaseerd op het verschil tussen het plastic dat jaarlijks wordt geproduceerd en dat wat eindigt bij het het vuilnis en recyclers. Al het ontbrekende plastic bevindt zich nog steeds ergens. Misschien alleen ergens anders.
www.uu.nl
De Kunststoffenbeurs is dé vakbeurs en ontmoetingsplek voor de gehele kunststofketen in de Benelux. Actuele thema’s als circulaire economie, duurzaamheid, smart industry, slimme grondstoffen, nieuwe materialen, kostprijsbesparing, innovatieve productiemethodes, productontwikkeling en kansen voor de maakindustrie staan centraal. Trots op kunststoffen is een van de centrale thema's tijdens de Kunststoffenbeurs.
Datum: 20 en 21 september 2023
Locatie: 's-Hertogenbosch kunststoffenbeurs.nl
Als ontmoetingsplaats van de industrie heeft de tweejaarlijkse Fakuma zich internationaal gevestigd en biedt een overzicht van de gehele kunststoftechnologie, of het nu gaat om spuitgieten, extrusie of thermovormen. Hier kan elke bezoeker specifieke informatie krijgen over alle processen, machines en gereedschappen die relevant zijn voor de be- en verwerking van kunststoffen. De beurs wordt gekenmerkt door een breed scala aan verwerkingsapparatuur en bijbehorende randapparatuur.
Datum: 17 tot 21 oktober 2023
Locatie: Friedrichshafen www.fakuma-messe.de
Op 9 en 10 november vindt het Nationaal Kunststof Congres 2023 plaats in de Buitensociëteit Zwolle. Tijdens het tweedaagse evenement zullen op 9 november de trends en ontwikkelingen worden gepresenteerd hoe samen de volgende stap te nemen naar een circulaire kunststofketen. Op 10 november staan bezoeken bij regionale koplopers in de kunststofketen op het programma. Ticketprijs voor het congres bedraagt 199 euro tot 31 juli 2023 met de code EBNKC2023. Daarna 249 euro. De ticketprijs voro de bedrijfsbezoeken op 10 november is 49 euro.
Het promotieonderzoek van Mikael Kaandorp aan de Universiteit Utrecht komt op veel minder kunststof afval in de oceanen dan voorheen geschat.
Datum: 9 en 10 november 2023
Locatie: Zwolle
nationaalkunststofcongres2023.nl
Het Finse bedrijf voor duurzame wateroplossingen Uponor zocht een oplossing voor zijn industrieel productieafval van vernet polyethyleen, PEX. Het materiaal was tot voor kort niet te recyclen en werd verzameld en verbrand. Onacceptabel vonden ze. Samen met drie partners (Wastewise Group, Neste en Borealis) is het de Finnen gelukt het materiaal chemisch te recyclen en opnieuw te gebruiken.
Deproducent van leidingen voor woningen en bouwdoeleinden Uponor had de processen al in hoge mate geoptimaliseerd, maar bij de productie van iedere leiding bleven de onvermijdelijke materiaalverliezen over: een kleine hoeveelheid productieafval. Naast een breed scala aan andere producten produceert Uponor leidingen voor verwarming en sanitair. Deze leidingen zijn gemaakt van een specifiek soort polymeer: vernet polyethyleen, vaak PEX genoemd. De PEX-leidingen leveren een belangrijke bijdrage aan energie-efficiëntie en veiligheid. Ze zijn robuust, temperatuurbestendig en gaan lang mee. In principe hebben ze alle eigenschappen die je wilt zien in de leidingen die water door een gebouw transporteren.
Vernetting
Deze eigenschappen zijn terug te voeren op de vernettingskarakteristiek van polyethyleen. Vernetting ver-
wijst naar de vorming van verbindingen tussen moleculen in het polyethyleen. Het creëren van deze ‘verbindingen’ maakt het polymeer duurzamer, schadebestendiger en flexibeler. Helaas had dit in het verleden ook een keerzijde: PEX wordt beschouwd als bijna onmogelijk te recyclen met conventionele technologieën. Bij de productie van de PEX-leidingen had Uponor geen andere keuze dan het PEX-productieafval in te zamelen en af te voeren. Het werd verbrand of gestort.
"PEX heeft veel veelzijdige toepassingsmogelijkheden. 50 jaar PEX-leidingen spreken voor zich", zegt Thomas Fuhr, chief technology officer bij Uponor. "Ons doel is om 100 procent van ons PEX-afvalmateriaal te gebruiken door middel van ‘closed loop recycling’. Om daar te komen, moesten we ergens beginnen en daarom zijn we in gesprek gegaan met chemische recyclingbedrijven."
In Nokia, een kleine stad 150 kilometer ten noorden van Helsinki, gebruikt het Finse bedrijf Wastewise Group pyrolyse om vast plastic afval om te zetten in een vloeistof. In een reactor wordt het afvalplastic blootgesteld aan zeer hoge temperaturen van bijna 500 °C. Om te voorkomen dat het plastic tijdens het proces verbrandt, wordt zuurstof uit de reactor verwijderd: geen zuurstof, geen vuur. Het vloeibare afvalplastic is geen erg homogene massa. Hoewel het pyrolyseproces bepaalde onzuiverheden uit het oorspronkelijke plastic afval verwijdert (etensresten, aarde, papier), is het nog steeds een mix van allerlei materialen of chemicaliën die vroeger aan plastic producten werden toegevoegd. In zekere zin lijkt de vloeistof op fossiele ruwe olie en het blijft niet vloeibaar tenzij het bij bepaalde temperaturen wordt bewaard. Een deel ervan is nu echter PEX-productieafval van Uponor, omdat het Wastewise-team het productieafval van Uponor kon gebruiken in hun pyrolyse-installatie. "PEX staat op een lijst van materialen die recyclers hoofdpijn bezorgen", zegt Kaisa Suvilampi, managing director en partner bij Wastewise. "In plaats van ons te richten op afval dat al recyclebaar is, is ons doel altijd geweest om moeilijk te recyclen plastic afval om te zetten in pyrolyse-olie van voldoende kwaliteit voor verdere verwerking. En dat is precies wat we hebben gedaan met het PEX-afval van Uponor."
De op pyrolyse-olie lijkende ruwe olie wordt warm gehouden en vervolgens naar de raffinaderij van Neste in Porvoo, Finland, getransporteerd. Op die locatie runt Neste al meer dan 50 jaar een conventionele raffinaderij van ruwe olie, maar het bedrijf is momenteel bezig met het evalueren van manieren om de raffinaderij in Porvoo volledig om te vormen tot een productielocatie voor circulaire en hernieuwbare producten
die uiteindelijk fossiele ruwe olie als grondstof voor de raffinaderij geleidelijk zou kunnen afschaffen. Een deel van de ruwe olie wordt nu al vervangen door vloeibaar gemaakt afvalplastic, zoals de pyrolyse-olie van Wastewise. Daarom wordt PEX-afval, dat wordt omgezet in pyrolyse-olie, gebruikt als input voor de raffinaderij en samen met ruwe olie verwerkt tot Neste RE, een grondstof voor nieuwe kunststoffen. "Het gebruik van vloeibaar gemaakt afvalplastic rechtstreeks in de raffinaderij werkt met kleinere volumes," zegt Heikki Färkkilä, Vice President Chemical Recycling bij Neste. "Voor grotere volumes hebben we nieuwe raffinage-activiteiten nodig om de kwaliteit van de olie te verbeteren en deze geschikt te maken voor
de productie van kunststoffen. De capaciteit daarvoor wordt de komende jaren opgebouwd in de raffinaderij in Porvoo. Dan kunnen we elk jaar honderdduizenden tonnen vloeibaar gemaakt afvalplastic verwerken."
In de loop van het project PULSE – gesteund door het Europees Innovatiefonds met 135 miljoen euro – mikt Neste op een voorbehandelings- en opwaardeercapaciteit van 400.000 ton per jaar, die geleidelijk moet worden bereikt tegen 2028. Tegen 2030 wil het bedrijf wereldwijd 1 miljoen ton plastic afval per jaar verwerken.
Terug naar de wortels van kunststof
Het resultaat van de verwerking van de pyrolyse-olie in de raffinaderij is gerecyclede grondstof van hoge kwaliteit die kan worden omgezet in nieuw plastic. Technisch gezien kan de grondstof – in feite zeer lange ketens van koolwaterstoffen – nu worden omgezet in nieuwe kunststoffen voor allerlei toepassingen. Maar omdat het doel van dit specifieke project was om de circulariteitskringloop voor PEX-plastics te sluiten, wordt de gerecyclede grondstof verder getransporteerd naar de stoomkraker van Borealis in Porvoo. De stoomkraker zet deze lange ketens om in kleinere ketens, waaronder ethyleen. Met ethyleen is de cirkel bijna rond. Wat nog moet gebeuren is het omzetten van ethyleen monomeren in polyethyleen polymeren. Dit wordt ook gedaan door Borealis in Porvoo. "We waren in staat om chemisch gerecycled afvalplastic van PEX-leidingen als grondstof te integreren in onze gevestigde productieprocessen," zegt John Webster, global commercial director Infrastructure bij
Het polyethyleen gaat dan terug naar de Uponorfabriek in Virsbo, Zweden. De vernetting van het polyethyleen vindt plaats met behulp van peroxide. Het resultaat is PEX dat Uponor nu kan gebruiken om nieuwe PEX-leidingen te produceren. In de beginfase van de samenwerking werd gebruik gemaakt van productieafval, maar dit zou in de toekomst heel goed uitgebreid kunnen worden naar andere afvalstromen. Uiteindelijk kunnen oude PEX-leidingen die nu nog in gebouwen worden gebruikt, op soortgelijke wijze worden gerecycled.
Door hun krachten te bundelen en samen te werken
Kom langs bij onze stand voor 2 gratis olie analyses t.w.v. Є 139,-
Wilt u meer weten over: Labservices | Energiebesparing Oliefiltratie | Onderhoudsschema's Kom dan langs op onze stand op de Kunststoffenbeurs
Kunststoffenbeurs
Stand: 47 Hal 1
17-21.10.2023
Komende uit de wereld van reparatie, ontwikkelt EURO-STEL sinds de begin jaren eigen schroefgeometrieën voor zowel spuitgieten als extrusie.
Van verschillende uitgangspunten vertrekkende ontwikkelt EURO-STEL schroeven met een breed toepassingsgebied. EURO-STEL heeft belangrijke ontwikkeling gedaan op gebied van geometrie en metallurgie bij verwerking van allerhande polymeren ten opzichte van slijtage en opbrengst.
Onderzoek wijst uit dat ESschroeven volgende voordelen bieden:
* perfecte homogeniteit zovel thermisch als inkleurig
* eliminatie van ongesmolten materialen en degradatie van smelt
* energiewinst door lagere temperatuur inzet
* eenvoudig kleurwissel
* hogere slijtage weerstand
* vermindering van uitvalpercentage
Bij EURO-STEL kunt U voor zowel nieuwe onderdelen als revisie van bestaande onderdelen terecht waaronder o.a. holmreparatie. Tevens bouwt EURO-STEL haar eigen extruders volgens klantspecificatie.
Hal A3, Stand 3101 Friedrichshafen Duitsland
“Als ik voorheen de hal inliep en het was koud dan wist ik dat er wat aan de hand was – dan stonden de machines stil. Nu is het voortdurend koel en weet ik niks”, grapt Richard Brandwijk, directeur en eigenaar van Egmond Plastic, “en ik hoor het ook niet want die dingen maken geen lawaai.” Een bijkomstigheid van een forse verduurzamingsslag bij de hightech spuitgieter in Alkmaar. Hydraulische spuitgietmachines eruit, volledig elektrisch exemplaren erin – die ‘dingen’ – en een dak vol zonnepanelen.
“Dekunststofindustrie is natuurlijk een energieintensieve industrie en anderhalf jaar geleden zagen we de energieprijzen zo hard omhoog. We hadden gelukkig nog wel een vast contract, maar toen hebben we gezegd ’Kunnen we ons nu gewoon een taak stellen: hoe kunnen we 50 procent op ons energieverbruik besparen in anderhalf jaar tijd?’, vertelt Brandwijk, die in 2011 de Alkmaarse onderneming overnam van oprichters Jan en Arie Egmond. Het waren ook de naamgevers die in de jaren 80 de eerste
stappen zetten in de productie van componenten voor de luchtvaartindustrie. Nu 55 jaar na de oprichting is Egmond Plastic een internationaal gevestigde naam als toeleverancier in de luchtvaartindustrie – zowel als het gaat om defensie als burgerluchtvaart – onder andere voor het spuitgieten van hightech componenten in PEEK en PEI.
‘Milieu’
Natuurlijk had niemand de prijsontwikkelingen van
‘We moeten als hele kunststofindustrie proactiever worden’
anderhalf jaar terug zien aankomen. Maar ze wisten in Alkmaar eigenlijk wel al heel snel wat ze te doen stond. “In 2018 hadden we een team samengesteld en in een strategisch plan geïnventariseerd wat in de toekomst ‘bedreigingen’ zouden kunnen worden voor Egmond Plastic. Daar kwam ook ‘milieu’ uit naar voren en bij ‘milieu’ dan heb je het over de reputatie van kunststof. Nu zitten we in de luchtvaart en maken dingen alleen maar lichter, dus wij zien kunststof meer als een kans dan een bedreiging. Maar goed, dan heb je nog de afvalstromen – én je hebt je energie. Dus laten we dan gewoon eens kijken waar de energie eigenlijk naartoe gaat.”
Binnen een uur
Om dat energieverbruik in kaart te brengen, schaft Brandwijk – nog voor corona – de spullen aan om per machines in ‘real time’ het energieverbruik te kunnen meten. “Bijna 50 tot 60 procent van de energie die we consumeren hebben we daarmee in kaart gebracht.” En met die gegevens achter de hand bleek het ‘appeltje-eitje’.
“Eigenlijk wisten we binnen een uur hoe we het stroomverbruik met 50 procent konden terugbrengen. Want we hadden de mogelijkheid om een product op een hydraulische machine en een elektrische machine te maken. En die hydraulische machines zijn niet ouder dan acht, negen jaar. We zagen dat die elektrische machines bij hetzelfde product 80 procent zuiniger waren. Daar schrokken we van.”
“We konden vrij snel uitrekenen wat de terugverdientijd zou zijn, afhankelijk van de energieprijs. Nou kan je daar over discussiëren want niemand weet natuurlijk wat die energieprijs gaat doen. Maar alleen op basis van de energiekosten – die we toen op 25 cent hadden gezet – zouden we het binnen 10 jaar terugverdienen.” Brandwijk geeft wel toe dat je natuurlijk naar meer moet kijken: “Het is niet helemaal eerlijk, want je hebt het dan over nieuwe machines. Je hebt dan minder
onderhoud en alles. Maar we hebben uitgerekend dat je op een terugverdientijd komt van tussen de 10 en 15 jaar. Dus dat sommetje was snel gemaakt. Ik praat over ongeveer een zesde van ons verbruik – 200.000 kWh – dat we konden besparen als we van hydraulische machines zouden overstappen op elektrische spuitgietmachines.”
Ombouwen
“Dat was stap een. Voor stap twee hebben we gezegd we gaan het dak volleggen met zonnepanelen. Daar zijn 800 zonnepanelen opgegaan die ons ongeveer 270.000 kWh opleveren. Met de 200.00 kWh door het vervangen van negen hydraulische spuitgietmachines, kom je dan op 470.000 kWh. Maar ik was op zoek naar 600.000 kWh. Toen zijn we verder gaan kijken”, vertelt Brandwijk. Die ‘laatste’ besparing moet worden geleverd door twee hydraulische spuitgietmachines om te
“Toen we het naar het energieverbruik van de hydraulische machines gingen kijken”, vertelt Brandwijk, “dachten we dat bij die hoge-temperatuur materialen de energie vooral in het materiaal zou gaan zitten. Dus in de cilinders en die hydraulische motor dat geloofden we wel. Maar het tegendeel is waar. En dan hebben we ook nog eens veel bemande machines. Die draaien ’s nachts niet. Als die dan in de ochtend worden ingeschakeld. Je wil niet weten hoeveel energie zo’n machine dan verbruikt. Alleen het rondpompen van de olie kost al 12 tot 15 kW en die gaan dan naar 25 - 30 kW om de olie te verwarmen. Dat duurt dan meestal van 20 minuten, dan is de cilinder warm en kan je aan de slag. Met hoogwaardig materiaal en een machine van 50 75 ton vraagt dat dan 2,9 kW. Dat vonden we echt verbazingwekkend, dat al die energie naar de aandrijving ging.”
laten bouwen. “We willen twee bestaande hydraulische machines – een 500- en een 800 tonner - ombouwen naar servogestuurd. Daarvan is er nu een door Stork omgebouwd.”
Lange cyclustijden, hoge temperaturen
“Het enige dat die machines doen is olie rondpompen.
Op het moment dat er vraag is, gaat er een klep open en die levert de olie. Maar wij zijn een spuitgieter van technische producten met lange cyclustijden en hoge temperaturen. Dus het merendeel van de tijd staat de machine gewoon te wachten en staat die pomp te draaien. En voor het rondpompen van de olie vraagt een machine ook de hele tijd 50 tot 75 kW. Bij snelle bewegingen maakt dat niet zoveel uit, maar bij ons staan ze het merendeel van de tijd te wachten. Wij hebben soms een koeltijd van twee minuten.
“Dus het idee is: als er geen vraag is moet er ook geen vraag naar elektriciteit zijn. Dat bereik je met elektrische machines. Of je zet bij een pomp die continu draait een frequentieregelaar en de software stuur die aan. Op het moment dat de pomp moet leveren slingert de regelaar de elektromotor de olie. En op het moment dat er geen vraag is stopt het meteen. Die twee grootste machines zijn niet eens elektrisch leverbaar dus het meest praktische is ombouwen. Een hebben we er nu gedaan en de tweede moet nog. We hebben berekend dat dit ongeveer in totaal 150.000 kWh moet schelen en dan hebben we het plaatje sluitend. En dat was het verrassende - binnen een uur, omdat
Op de gevel bij Egmond Plastics prijkt pontificaal ‘Sustainable Creators’. De stappen die nu zijn doorlopen zijn rondom energiebesparing zijn volgens Brandwijk als het gaat om duurzaamheid relatief makkelijk; je investeert en je krijgt terug. De volgende stappen zijn minder snel gezet dan de investering in nieuwe elektrische machines, het aanpassen van de hydraulische machines en het leggen van de zonnepanelen. Brandwijk: “Wat doe je met afgewerkte materialen en wat doe je met gerecyclede materialen? Die stappen gaan we in september zetten.”
Waar het Brandwijk om gaat is het gebruik van gerecyclede materialen. Of liever gezegd de ‘onmogelijkheid’ om die te gebruiken. In september gaat hij gesprekken aan met zijn klanten die niet in de luchtvaart zitten. Maar ook de luchtvaart kan niet in een uitzonderingspositie blijven zitten. “De luchtvaart is heel conservatief en eist virgin materiaal. Daar hebben we al gesprekken lopen of dat nu altijd noodzakelijk is. Als het een kritische component is, dan wil je zeker weten dat het 100 procent goed is. Dat kan ik me voorstellen. Maar we gaan ons toch niet
we die informatie hadden, hadden we gewoon 50 procent gevonden.”
Uitvoeren
“En dan moet je het gaan uitvoeren en hebben we gezegd ‘oké, dan gaan we ons relatief nieuwe machinepark vervangen door elektrische machines. Niemand kon natuurlijk voorzien wat er met de energieprijzen is gebeurd. Dat is ook het verhaal, want 80 procent van ons bedrijf is export. En die energiecrisis speelt niet bij mijn Amerikaanse concurrent en niet in China. Maar ik kan die energiekosten niet een op een doorbelasten naar mijn klanten. Dan prijs ik mezelf uit de markt. En toen ben ik tot de conclusie gekomen, dan ga ik het zelf aanpakken. Alles staat In het teken van energie. Op de ramen zit hittewerende folie en onder de bureaus zitten infraroodpanelen; alles wordt centraal aangestuurd. We krijgen andere type drogers die alleen drogen als het ook daadwerkelijk nodig is. Want je hebt je spuitgietmachines, maar een droger vraagt ook nogal wat. Want het zijn nu nog continu-drogers en die vragen de hele dag 25 kW. De eerste drie nieuwe elektrische spuitgietmachines zijn in maart binnengekomen. De volgende drie komen eind september en dan hebben we nog drie machines te gaan.”
Keuze aan de operators
Het besluit is dan wel genomen voor de elektrische ‘upgrade’ van het machinepark, maar dan komt de vraag welke elektrische spuitgietmachines je gaat
druk maken om een leeslampje? ik durf die discussie wel aan te gaan In het brandstofsysteem zou ik het lekker virgin houden, maar een simpel ‘EXIT-sign’ in een vliegtuig? We zijn wel een onderdeel van een hele keten. Want Ik kan wel heel erg groen denken, maar als mijn klanten zeggen ‘ik wil alleen maar virgin materiaal hebben’. Dat vraagt een omslag en dat is de een volgende stap.”
Proactiever worden
De materiaalleveranciers moeten, stelt Brandwijk, ook hun verantwoordelijkheid pakken: “een materiaalleverancier moet niet alleen verkopen, maar moet ook kunnen innemen. Dat zijn ze niet gewend. Als het niet vezelversterkt is, dan kan je dat prima recyclen. Je zit natuurlijk dat als je er 30 procent maalgoed doorheen doet, hoe vaak is het dan al gebruikt. Ik ben verder geen chemicus maar als het tot op molecuulniveau kan worden teruggebracht, blijft het als nieuw. ik vind in elk geval dat de materiaalleveranciers – ook de grote jongens – zich druk moeten maken over de retourstroom. We moeten als hele kunststofindustrie proactiever worden en niet stil gaan zitten wachten tot er regelgeving komt.”
klaar met mijn opdracht. Want series van 100 of 250 producten, daar hebben we ook mee te maken. Dan moet slag twee eigenlijk al goed zijn.”
Het spuitgietproces is met de elektrische machine vrijwel onmiddellijk stabiel. Bijkomende voordeel: de machine is in de ochtend ook niet nog eens 20 minuten bezig met het opwarmen van de hydraulische olie en de cilinder. In theorie betekent dit dat de elektrische machines ook een bijdrage leveren aan de productiviteit.
kopen? Nu had Egmond Plastics een jaar of vier geleden al elektrische spuitgietmachines aangeschaft.
Daarom konden ze ook direct het verschil in energieverbruik meten met de hydraulische machines. Om de hoeveelheid merken te beperken is destijds de keuze gemaakt elektrische machines aan te schaffen van Sumitomo-Demag via Thiele & Kor Plastics Machinery en van een van hun concullega’s.
“Voor de nieuwe machines hebben we de keuze eigenlijk overgelaten aan onze operators. Ik heb gevraagd waar hun voorkeur naar uitging en zijn hebben gezegd ‘naar Demag’. Hun belangrijkste motivatie was de gebruiksvriendelijkheid van de machine, vanwege de net wat andere insteek als het gaat om de besturing.”
Brandwijk noemde overigens zonder zijn met zijn ogen te knipperen en een stalen gezicht in eerste instantie de naam van de andere partij. Bewust uiteraard om Thiele&Kor-accountmanager Mark Andringa – ook aanwezig bij het bezoek van Kunststof en Rubber aan Egmond Plastic – op de kast te jagen. Niet gelukt. Brandwijk vervolgt met een glimlach: “We worden ook prima ondersteund door Thiele & Kor. Dat is voor ons van groot belang. Het is in mijn ogen een voorwaarde om zaken met elkaar te doen. Zonder goede service had ik geen basis gezien voor onze relatie.” Wel wil hij benadrukken dat dit ook voor hun andere machineleverancier geldt.
Voor Brandwijk is de investering in elektrische machines niet alleen aantrekkelijk vanwege de huidige elektriciteitskosten en het effect op de terugverdientijd.
“Wij hebben relatief veel wissels op de machine omdat we vaak kleine aantallen spuitgieten. Dan is het wel zo fijn dat je met een elektrische machine vrij snel kan opstarten en veel sneller een stabiel proces hebt, zoals wij zien, zeker als je 500 producten moet maken.
Als je eerst 100 stuks moeten spuiten om een stabiel proces te hebben dan ben ik bij wijze van spreken al
Maar Brandwijk legt uit dat dit in het geval van Egmond Plastic toch ‘theorie’ blijft. “We moeten een matrijs wel eens voorverwarmen tot 200 °C. Daar heb je dan een hele nacht voor nodig om die temperatuur te bereiken. Dan kan je wel heel snel met de machine in de weer zijn, maar je hebt dan toch die beperking door de matrijs. Wat voor ons juist interessant is dat op het moment dat alles warm is en we op de op de knop drukken eigenlijk meteen een stabiel proces hebben. Dat vind ik wel lekker.”
Schuin oog
Maar wat nu nog met die drie hydraulische machines die ‘noodzakelijk’ zijn om die halvering in het energieverbruik in die anderhalf jaar tijd werkelijkheid te laten worden? De klokt tikt tenslotte door. Is daar al een beslissing gevallen wie die mag leveren? Brandwijk heeft nu natuurlijk al behoorlijk geïnvesteerd. “De drie machines die nu nog op de nominatie staan om te worden vervangen zijn eigenlijk de machines die de minste uren draaien. En het is ook een investering. Bij de laatste drie ga ik even kijken wat de elektriciteitsprijs doet. Bovendien zit er een bij die nog maar vier jaar oud is. Maar het idee is om naar volledig elektrisch te gaan of servogestuurd.” Brandwijk kijkt met een schuin oog naar Andringa en waagt nog een poging: “Ik vind ze ook nog wel steeds te duur.” Andringa pareert met: “Genoteerd.”
www.egmondplastic.nl
www.tkpm.eu
Robin Zander
As of the beginning of the year, the ECOTRIA® CR and SKYPET® CR product ranges have been certified according to REACH and are distributed by ALBIS throughout Europe. With their use of up to 99 percent chemically recycled plastics, the products of the South Korean manufacturer SK Chemicals have a lower carbon footprint than their fossil-based counterparts, with no compromise on properties or quality. They are now part of the ALBIS sustainable product portfolio.
ECOTRIA® CR and SKYPET® CR are based on chemically recycled polyethylene terephthalate (PET) waste, which is available as raw material after the chemical recycling process. Due to their excellent physical, chemical, and optical properties, they are ideally suited as a more environmentally friendly and sustainable drop-in solution for fossil-based plastics. The materials achieve outstanding results in numerous manufacturing processes, including the cosmetics and food packaging industries, thanks to excellent transparency and processability.
The CR materials of the proven ECOTRIA® and SKYPET® product series of the ALBIS portfolio contribute to increased sustainability in many ways. Chemical recycling of plastic not only reduces the CO2 footprint of the materials, but also enables HTR (hard-to-recycle) plastic waste to be
material cycle. The resulting wider range of recyclable plastics contributes to an overall higher recycling rate and reduces dependency as well as use of emission-intensive crude oil. SK Chemicals is one of a few companies worldwide to successfully apply this process in practice.
"Chemical recycling is a crucial technology to continuously strengthen the recycling of plastics and essential to our own goal of achieving zero emissions by 2040," says Sung-jin Lee, Managing Director of SK Chemicals Europe. "We are pleased that ALBIS is joining this vision and that our new solutions are reaching even more companies as part of their comprehensive sustainability portfolio."
"The new chemically recycled products are a clear commitment to sustainable plastics solutions from our partner SK Chemicals," says Stephan Schoen, Senior Director Product Management. "The brands perfectly complement our leading sustainable portfolio and offer our customers another way to integrate environmentally friendly and resource-saving solutions into their applications."
ALBIS is one of the world's leading distributors of standard polymers, engineering plastics and thermoplastic elastomers. With technical know-how, a
strong distribution network and a strong commitment to finding the best solution, ALBIS as an independent distributor offers its customers one of the market-leading and most comprehensive product portfolios in the entire plastics processing industry. With 24 locations worldwide and 500 employees, the Hamburg-based company has a strong presence in Europe, with a growing presence in the EMEA and Asia Pacific regions.
SK Chemicals is one of the world's leading manufacturers of chemical and life science products. The South Korean company's Green Chemicals business focuses particularly on the development and production of biocopolyesters, copolyesters and polyethylene terephthalates (PET), as well as engineering plastics. The Life Science business unit focuses on the production and marketing of medicines and vaccines. Through continuous innovations that meet the world's highest technological standards, SK Chemicals is known as a market-leading supplier of environmentally friendly materials and holistic medical products. Since 2020, the sustainability expert has been in a partnership with ALBIS that includes distribution rights for the copolyester portfolio throughout the EMEA region.
For more information, visit skchemicals.com
Met de Rethink Awards geven de NRK en Plastics Europe elke twee jaar het podium aan ondernemers die met hun producten en initiatieven bijdragen aan duurzaamheid en de circulaire economie. De winnaars worden bekendgemaakt op de Kunststoffenbeurs. In dit artikel leest u alvast wie dit jaar genomineerd zijn.
Veolia Nederland met PlastiLoop
PlastiLoop is de merknaam van een grote verscheidenheid aan hoogwaardige kant-en-klare gerecyclede kunststoffen. Deze worden op klantwens gemaakt, hebben dezelfde specs als virgin kunststoffen en kunnen worden gebruikt op de productielijnen in tal van sectoren. PlastiLoop is een wereldwijd initiatief van Veolia, dat hiermee tegemoetkomt aan de vraag naar een betrouwbaar aanbod van circulaire kunststoffen; een single point of contact volgens een mondiale standaard.
Coolrec/Renewi met Wiltopia
Met de nieuwe PLAYMOBIL-serie Wiltopia kunnen kinderen de planeet aarde, haar bijzonderheden en haar bewoners ontdekken. Het speelgoed is gemaakt van gemiddeld meer dan 80 procent gerecycled materiaal (rPS en rABS) dat Renewi-dochteronderneming
Coolrec haalt uit afgedankte koelkasten. Met geavanceerde mechanische recyclingtechnieken worden de vlokken omgezet naar granulaat, waarmee vrijwel alles kan worden gemaakt. Zelfs speelgoed, dat moet voldoen aan zeer strenge Toy safety standards.
bevestigd, zonder dat het materiaal wordt geperforeerd. Met hetzelfde systeem kan de dakbedekking zonder schade weer losgemaakt worden. Carlisle biedt zijn afnemers een terugneemgarantie op het materiaal, dat vervolgens kan worden hergebruikt of gedevulkaniseerd voor de compounds voor nieuwe dakbedekking. Het innovatieve systeem zorgt ervoor dat op daken toegepaste EPDM-membranen een toekomstige bron van grondstoffen worden.
SABIC Europe met de Stella McCartney Beauty cosmetica-navulverpakking
Stella McCartney Beauty ontwikkelde exclusieve, superlichte navulverpakkingen voor de Alter-Care Serum en Restore Cream.
SABIC Europe heeft de krachten gebundeld met Stella McCartney Beauty en drie gerenommeerde Franse kunststofverwerkers (Texen, Leygatech en STTP Emballage) en is in deze samenwerking verantwoordelijk voor de bio-renewable polymeren. De folie is gemaakt van biorenewable PE, de hersluitbare dop van bio-renewable PP en de pompjes van PE. Het zakje en de dop kunnen na gebruik worden gerecycled en het pompje en de glazen houder kunnen voor onbepaalde tijd worden gebruikt.
Circular Plastics Factory
Grote schone EPDM-membranen worden middels een inductiesysteem mechanisch aan de onderconstructie
Circular Plastics Factory helpt bedrijven en merkeigenaren bij de ontwikkeling van circulaire producten. De fabriek heeft alles in huis, letterlijk onder één dak, om de verschillende onderdelen in de keten te verbinden. Van fysieke recycling en granulering tot een volledig circulair eindproduct, door middel van spuitgieten of andere technieken in combinatie met productontwik-
keling, design for recycling en de logistiek. Het bedrijf werkt met een concreet stappenplan om de producten te ontwerpen en brengt zoveel mogelijk alle partijen aan tafel: van brandowners, spuitgieters en ontwerpers tot en met de logistiek.
Injection Point met de Ace & Tate brillenkokers
Injection Point is erin geslaagd om samen met ketenpartners een circulaire oplossing te vinden voor de pasglazen van de monturen van brillenmerk Ace & Tate. Deze pasglazen zijn bedoeld om de monturen tijdens het transport te beschermen.
Opticiens bewaren de pasglazen en sturen deze bij leveringen mee terug.
Het materiaal wordt gesorteerd en gewassen en door Reflow verwerkt tot granulaat (recycled PMMA). Injection point verwerkt de grondstof tot brillenkokers voor grote en kleine brillen, verkrijgbaar bij Ace & Tate.
Een groot deel van het speciaal ziekenhuisafval eindigt nog altijd in de verbrandingsovens. VinylRecycling wil het PVC-houdende afval verwerken tot grondstof voor nieuwe producten. Medio 2023 is het begonnen met de inzameling en verwerking middels een nieuw geïnstalleerde recyclinglijn. Samen met het Flevoziekenhuis is een inventarisatie gemaakt van de afvalstromen en wat er vrijkomt als infectieus en niet-infectieus afval. Ook is onderzocht welke stromen in aanmerking komen voor verwerking. De producenten van de medische artikelen worden gewezen op hun verantwoordelijkheid om groen(er) te produceren.
Categorie Circulair design
OPACKGROUP met Optilayer
Door de toepassing van gemengde materialen zijn verpakkingen van laminaten (PET/OPP of PVDC gecombineerd met PE) vaak slecht recyclebaar. Door de toepassing van een zevenlaagse PE extrusiefolie gelamineerd tegen een andere PE, kan OPACKGROUP een meerlaags monolaminaat produceren. De folie kan worden gebruikt voor het verpakken van voedingsmiddelen. Hoewel het materiaal met het oog op de voedselveiligheid is gemaakt van virgin plastics, zijn de verpakkingen goed recyclebaar.
Faerch met Evolve
Evolve is een circulaire oplossing voor niet-dectecteerbare carbonzwarte kant-en-klaar maaltijden. Met een nieuw recyclingproces voor PET-tray’s uit het PMD kan het voedselveilige granulaat worden ingezet voor de productie van nieuwe PET-voedselverpakkingen.
Faerch heeft zijn eigen recyclingbedrijf waar op jaar-
Voor het eerst sinds de start van de verkiezing zullen de prijzen worden uitgereikt tijdens de Kunststoffenbeurs in de Brabanthallen in Den Bosch. Dat gebeurt tijdens de Rethinknetwerkborrel op woensdag 20 september om 16.30 uur op het centrale beursplein.
Naast de drie winnaars van de Rethink Award in de bovenstaande categorieën is er een vierde prijs. Wie deze wint, bepalen de bezoekers van de Kunststoffenbeurs. Alle genomineerde inzendingen zullen op het centrale beursplein te zien zijn, vlak naast de Rethink Plastics Expo. De bezoeker kan gedurende de gehele eerste beursdag zijn stem uitbrengen door met de mobiel de QR-code van de inzending te scannen. Tijdens de prijsuitreiking is er een laatste mogelijkheid om te stemmen.
De organisatie nodigt iedereen uit bij de uitreiking van de Rethink Awards 2023 op woensdag 20 september om 16.30 uur. Op de Rethink Plastics Expo zijn bovendien nog veel meer circulaire en duurzame oplossingen met rubber en kunststof te zien. De expositie is op beide beursdagen van 10-17 uur geopend voor het publiek.
De genomineerden en winnaars per categorie zijn bepaald door een vakjury. De juryleden van de Rethink Awards van dit jaar waren: Marjan Minnesma (Urgenda), Rik van der Ploeg (Natuur & Milieu), Marc Spekreijse (Nationaal Groeifondsprogramma Circular Plastics NL) en John Vernooij (Omrin).
basis 24.000 ton PET-tray’s worden verwerkt tot grondstof voor nieuwe voedselveilige tray’s. Het materiaal is goed sorteerbaar en is bewezen en getest op NIR-detectie. Zodra de bakjes zijn ingezameld en gesorteerd, kunnen ze telkens opnieuw worden gerecycled tot nieuwe voedselveilige tray’s.
Timmerije met de ‘ReCycle’ geïntegreerde kettingkast/motorcover
Door Timmerije is voor de nieuwe Gazelle-elektrische fiets Avignon een kettingkast met geïntegreerde motorcover ontwikkeld. Normaal gesproken worden kunststofonderdelen geoptimaliseerd naar type grondstof. Bij dit ontwerp is gebruikgemaakt van één enkele post-consumer gerecyclede plastic , ABS, waaruit de gehele samenstelling is gemaakt. Snapverbindingen verhogen het gemak tijdens de productie en reparatie. Na de gebruiksfase is er minder energiegebruik nodig voor het uit elkaar halen.
www.rethinkplastics.nl/rethink-awards-2023
Dennis Derksen
Traditioneel gezien wordt polypthyleen (PE) gemaakt uit aardolie. Maar dit kan worden vervangen door hernieuwbare grondstoffen als suikerriet, of je kan PE maken van reststromen uit de papierverwerkende industrie of bijvoorbeeld gerecyclede frituurolie.
Bio-PE wordt op verschillende manieren gemaakt. 100% biobased polyethyleen wordt op dit moment enkel door het Braziliaanse bedrijf Braskem geproduceerd. Zij gebruiken duurzaam gewonnen suikerriet en verwerken dit tot ethanol. Vervolgens wordt vanuit de ethanol een ethyleen geproduceerd waar vanuit polyethyleen gemaakt kan worden. Het eindresultaat is een hoogwaardig biobased polyethyleen met dezelfde eigenschappen als fossiele polyethyleen en met een lagere CO2-footprint. Het bedrijf is ook gecertifieerd voor duurzame landbouw en productie.
Een andere manier om (deels) bio-PE te maken, is volgens het ‘mass balance'-systeem. Dit werkt als volgt: in Europa hebben we krakers waar nu olie in gekraakt wordt. Deze krakers kunnen in dit geval voor een bepaald percentage gevuld worden met ‘tweede generatie grondstoffen’. Dit zijn grondstoffen die niet geschikt zijn voor menselijke consumptie. Denk aan biomassa reststromen zoals lignine uit de papierindustrie of aan gerecyclede frituurolie. Deze biobased grondstoffen worden dan samen met de olie gekraakt. Hieruit kan in volgende stappen ethanol gemaakt worden, waar vervolgens eerst ethyleen en dan polyethyleen van gemaakt kan worden. Deze PE wordt dan voor een bepaald percentage als bio-PE verkocht. De rest als conventionele PE. Het systeem werkt met ‘mass balance’-certificaten, die aangeven hoeveel procent biobased content is gebruikt.
Is bio-PE al in grote hoeveelheden leverbaar? Zo ja, bij wie?
Ja, er zijn al grote volumes beschikbaar en de huidige producenten (zie kader) zijn ook bezig met opschaling en met nieuwe fabrieken.
Welke fossiele kunststof kan het vervangen? Polyethyleen.
Vervangt het dit 1 op 1 en kan het op dezelfde manier verwerkt worden?
Ja. Dit noemt men een ‘drop-in’: je kunt het op iden-
tieke wijze verwerken en gebruiken voor dezelfde producten en na afloop op dezelfde wijze samen met fossiele PE recyclen.
In 2050 willen we naar een volledig circulaire economie en alleen nog gebruik maken van gerecycled of biobased plastic. Omdat PE niet eindeloos recyclebaar is, is er steeds weer nieuwe virgin PE nodig. In de toekomst zal die instroom steeds meer uit biobased PE bestaan, die vervolgens uiteraard ook weer zoveel mogelijk gerecycled zal moeten worden.
Welke producten kan je ervan maken?
Bio-PE kan fossiele PE overal vervangen. Fossiele PE is nu nog het meest geproduceerde en gebruikte plastic ter wereld. Het is geschikt voor vele uiteenlopende producten en productietechnieken en wordt op dit moment toegepast in verpakkingen voor onder andere zuivel, cosmetica, wasmiddelen, diervoeding, diepvries en tassen. Daarnaast wordt het veel gebruikt in de bouw, landbouw, automotive et cetera.
Is het ‘biodegradable’?
Bio-PE is, net als z’n fossiele tegenhanger, niet ‘biodegradable’.
Wat zijn de ‘end-of-life’-opties?
Vormen van recycling die geschikt zijn voor (bio-)PE zijn mechanische recycling en verschillende vormen
• 100% biobased PE is beschikbaar
• Gemaakt van duurzame en gecertificeerde natuurlijke grondstoffen
• Eigenschappen identiek aan fossiel PE
• Verwerking via dezelfde productie- en verwerkingstechnieken
• Recyclebaar (mechanisch en chemisch) samen met fossiel PE
• Niet afbreekbaar
• Braskem: 100% biobased PE op basis van suikerriet (I’m Green PE)
• Borealis: <50% biobased, op basis van ‘mass balance’ (Bornewables)
• LyondellBasell: <50% op basis van ‘mass balance‘ (Circulen Plus)
• Dow Benelux: <50% op basis van ‘mass balance’
Dit is het vierde artikel in een serie over bioplastics naar aanleiding van gesprekken met bioplastic- en verpakkingsexpert Caroli Buitenhuis van Green Serendipity. Wie nadere vragen heeft, kan terecht in de Bioplastics Hub in Amsterdam, waar je alle producten kunt zien en voelen – en waar Buitenhuis geïnteresseerden kan koppelen aan producenten. Dit alles kostenvrij vanwege een overheidsregeling via ChemistryNL. Deze keer: biobased polyethyleen ofwel bio-PE. www.greenserendipity.nl
van chemische recycling. Onder andere:
• Pyrolyse: een proces waarbij PE door middel van hoge temperaturen en zonder zuurstof wordt omgezet in olie. De olie kan weer opgewerkt worden voor de productie van bijvoorbeeld PE.
• Solvolyse: een chemisch proces waarbij PE wordt afgebroken door een oplosmiddel. De oplosbare fracties kunnen worden gescheiden en weer opgewerkt worden tot bijvoorbeeld nieuwe PE.
• Gassificatie: een proces waarbij PE wordt omgezet in syngas wat vervolgens weer kan worden gebruikt als grondstof voor de productie van andere chemicaliën of brandstoffen.
Vanuit duurzaamheidsoogpunt heeft recyclaat altijd de voorkeur boven een virgin materiaal. Mocht er echter vanwege de benodigde eigenschappen of specificaties virgin kwaliteit nodig zijn, dan kan er gekeken worden naar chemisch gerecyclede PE of biobased PE. Er wordt nog onderzocht of chemische PE qua footprint (veel energie nodig en veel verlies in de keten) een betere of minder goede footprint heeft dan bio-PE. Mocht je een verpakking of product willen maken van geheel hernieuwbare grondstoffen, dan kun je ook kiezen voor een combinatie van deels mechanisch gerecyclede PE, deels chemisch gerecyclede PE en/of deels biobased PE.
Zowel mechanisch- als chemisch gerecyclede PE en bio-PE zijn momenteel nog wel aanzienlijk duurder dan virgin fossiele PE. Sommige bedrijven kiezen er echter al wel voor om op die manier hun CO2-footprint te verlagen. Financiële prikkels en wetgeving zullen in de toekomst de afbouw van virgin fossiel PE stimuleren.
Zijn er ook biobased kleurstoffen voor PE?
Ja. De kleurstoffen worden gemaakt van plantenextracten of andere natuurlijke materialen. De beschikbaarheid en het assortiment van biobased kleurstoffen is echter nog wel erg beperkt in vergelijking met de conventionele kleurstoffen. Hier is nog veel ruimte voor innovatie.
Maartje Henket
Sustaign gaat internationaal met bijzonder plaatmateriaal op groot formaat
Vier jaar geleden stond Lisanne Kamphuis tijdens de Kunststoffenbeurs op de stand van Kunststof & Rubber, met grote muurwerken en foto’s van kunststofafval. Twee jaar geleden was ze er weer. Dit keer met vazen van regranulaat met marmerachtige patronen. En dit jaar is Lisanne weer terug. Het materiaal van de vazen is nu zover doorontwikkeld dat ze het als plaatmateriaal kan gebruiken voor allerlei doeleinden. Tafels, stoelen, een bar, logo’s in grote afmetingen, noem maar op.
Duidelijk is dat een en ander geprofessionaliseerd is in de afgelopen twee jaar. Met een internationale klantenkring moest er ook een internationaal klinkende naam komen. Dat is Sustaign geworden, een samenvoeging van sustainable en design. Omdat Kamphuis samples rondstuurt van haar materiaal, krijgt ze uit allerlei hoeken aanvragen. “Voor een klant in Dubai heb ik een eigen kleurencombinatie ontwik-
keld. Met andere kleurpigmenten dan in de standaard collectie”, vertelt ze. “Ik doe de laatste tijd veel meer projectmatige dingen, echt maatwerk.”
De markt waarin Kamphuis opereert, is vrij klein, merkt ze. “De markt in duurzame materialen. Vooral op groot formaat, want ik kan nu dus echt platen maken van 2,40 x 1,20 meter. Het effect wat ik heb
Lisanne Kamphuis (links) met het plaatmateriaal van gerecycled kunststof.
gecreëerd, dat bestond nog niet. Ik merk dat het daardoor snel gevonden wordt door klanten die iets unieks zoeken.” Ze merkt het door zo’n aanvraag uit Dubai. Maar ook door andere architecten die haar benaderen. Die zijn op zoek naar duurzaam materiaal dat er visueel aantrekkelijk uitziet. En dat ze nog kunnen personaliseren. Kamphuis beperkt zich met Sustaign overigens niet tot het alleen leveren van plaatmateriaal. “Ik verkoop geen plaatmateriaal. Ik maak een plaat in de gewenste kleuren, vanuit dat gerecyclede kunststof en daarmee maak ik het eindproduct. Ik verkoop dus geen losse platen, maar echt een specifiek gepersonaliseerd eindproduct. Ik vind dat creatieve proces ook gewoon nog heel leuk”, zegt ze.
Twee jaar geleden was Kamphuis nog druk aan het experimenteren met de productie van het plaatmateriaal. “Toen was ik nog een beetje aan het stunten met die platen. Maar nu heb ik verschillende matrijzen, ik kan de platen in verschillende diktes maken en ik kan er alle kleuren aan toevoegen.” Ze heeft dat proces nu helemaal onder de knie, hoewel er nog steeds veel tijd in gaat zitten. Maar de plaat die eruit komt is altijd goed. En daardoor kan ze zich beter focussen op wat daarna komt: het creatieve proces voor de klant. “Het was een tijdje heel technisch. Om uit te zoeken hoe ik nou kan bereiken wat ik wil. En nu kan ik ook weer de creatieve kant op.” Twee jaar geleden vertelde ze inderdaad dat ze zich soms wel een machinebouwer voelde, omdat ze zo aan het experimenteren was en de machines aan het finetunen was, om het gewenste resultaat te behalen. “Het technische deel dat staat en
dat loopt goed.” Nu richt ze zich helemaal op het maatwerk voor klanten. Wel creatief, maar ook niet meer de autonome kunstwerken die ze eerder nog wel eens maakte. Het project van een beddenfabrikant dat werd genoemd in het vorige artikel is helemaal van de grond gekomen. “Dat is helemaal gelukt. Het was een lang traject, maar wel erg leuk”, vertelt Kamphuis over het traject waarin ze pootjes en plankjes voor een lijn boxsprings maakte. En het loopt nog steeds. Die bedden worden verkocht, en als er nieuw materiaal nodig is dan komt er een order en maakt Kamphuis de onderdelen.
Alle bewerkingen voor dit soort projecten voert Kamphuis uit in haar eigen fabriek. “Ik heb zelf een grote CNC-freesmachine aangekocht”, legt ze uit. “Eerst besteedde ik dat uit, maar logistiek werkte dat gewoon niet zo goed. Freesbedrijven zitten ook altijd vol, dus je hebt een lange wachttijd. Ik vind het ook leuk om met machines te werken. Dus heb ik een freesmachine laten maken voor het formaat van mijn platen. Met een werkgebied van 2,50 meter bij 1,30 meter. Die staat hier in de fabriek.” Een andere techniek die ze zich eigen maakte is het lassen van kunststof. Ze werkt onder andere met PP en HDPE en dat is heel moeilijk te lijmen. “Er zijn wel andere technieken om dat te verbinden en lassen is er één van. Ik heb bij RPP Kunststoffen in Nieuwleusen mogen meekijken. Daar lassen ze veel en daar heb ik het geleerd.”
Kamphuis wil op de Kunststoffenbeurs zo’n grote plaat laten zien. “Zodat je echt kunt zien hoe groot
die plaat is en hoe de patronen vloeien.” Daarnaast neemt ze wellicht nog wat van haar meubels mee. Qua contacten is ze benieuwd wie ze tegen gaat komen op de beurs. Ze is tevreden met haar huidige leveranciers, maar ze is wel benieuwd naar andere soorten kunststoffen dan het polypropyleen dat ze nu voornamelijk gebruikt. Of ze er ook potentiële klanten vindt? “Twee jaar geleden leerde ik iemand kennen die onlangs weer contact opnam en een groot logo voor in zijn nieuwbouwpand wilde. Dat was wel heel leuk.”
Kamphuis doet op het moment veel projecten voor de retail en in kantoorpanden. Dan gaat het om balies, vergadertafels, kleine koffietafels. “Allemaal op projectbasis en vooral samen met architecten. Voor een project in Frankrijk ben ik nu bezig met een tafel. Ik krijg best wel veel aanvragen uit het buitenland. Die hebben me dan een keer gezien op een beurs. Ik sta best wel vaak op materiaalbeurzen, in Londen, in Milaan laatst nog. Material District in Nederland was ook een goede beurs, specifiek alleen op materiaalgebied. Daar komt heel architect Nederland langs om te
kijken naar de nieuwste innovaties op het gebied van materialen. Soms verbaast het mij ook, waar mijn materialen allemaal terecht komen”, zegt ze. Maar die materiaalbeurzen, waar mensen zoeken naar materialen om hun eigen ontwerp mee maken, daar komt Kamphuis graag.
Te druk
Met al die internationale projecten is het natuurlijk verleidelijk om zelf ook de hele wereld over te reizen. Maar wie doet dan de productie? “Dat is wel een probleem. Door al die promotie ben je te druk om het werk te produceren.” Als projecten in Nederland worden afgeleverd, gaat ze altijd mee. Maar grotere projecten in het buitenland, waarbij je een aantal dagen weg bent, dat lukt eigenlijk niet. “Ik hoop binnenkort iemand in dienst te nemen die de randzaken kan oppakken. De productie vind ik zelf nog heel leuk”, besluit ze.
www.sustaign.nl
Met de nieuwe generatie innovatieve regelaars, Primezone H1281/... breidt HASCO zijn hotrunnerproductportfolio uit. De nieuwe regelaars overtuigen door hoogste regelnauwkeurigheid, intuïtief bedieningscomfort en uitgebreide diagnosefuncties.
“Bij het ontwikkelen van de nieuwe gebruikersinterface was het heel belangrijk voor ons om volledig nieuwe wegen in te slaan op het gebied van softwareontwikkeling. Ook wilden we gebruikers de intuïtieve bediening bieden die ze kennen van hun smartphones”, legt Florian Larisch, Executive Vice President Hot Runner Division, uit.
Eén van de hoogtepunten is de geïntegreerde
matrijsdiagnose, die de bedrading van de hotrunner-componenten controleert voordat de besturing wordt gestart en onmiddellijk mogelijke montagefouten detecteert. Het robuuste en onderhoudsvriendelijke ontwerp van de units met de externe koelribben garandeert een ideale warmteafvoer, wat de betrouwbaarheid nog verder verhoogt en de levensduur van de elektronica aanzienlijk verlengt.
Een zeer nuttig detail is dat de zekeringen van de regelcircuits van buitenaf toegankelijk zijn
Meer dan 100.000 hoogwaardige gestandaardiseerde componenten maken HASCO de meest betrouwbare full service leverancier voor moderne matrijzenbouw.
en indien nodig zeer snel vervangen kunnen worden zonder de controllerbehuizing te moeten openen. Er zijn momenteel in totaal vier versies beschikbaar van 6 tot 96 regelzones.
Hal 1 / Stand 258
Konica Minolta Sensing, toonaangevend fabrikant van meetsystemen voor kleurkwaliteitscontrole in de kunststofindustrie, staat op Kunststoffenbeurs 2023 stand nr. 210. Kom langs en ervaar zelf hoe onze instrumenten producenten kunnen helpen tijd, geld en afval te besparen door digitale kleurgegevens te implementeren.
Door traceerbare en herhaalbare meetinstrumenten te gebruiken, kunnen digitale kleurstandaarden het risico, de subjectiviteit en de vertraging die vaak worden veroorzaakt door fysieke standaarden sterk verminderen, en QC-teams helpen om snel en herhaalbaar kleurverschillen tussen standaard en productie te meten, beoordelen en documenteren. Te zien zijn draagbare en benchtop spectrofotometers met Konica Minolta's eerste geïntegreerde ISO 60° glanssensor, speciale glansmeters, eenvoudige colorimeters en
Konica Minolta's software om klanten te helpen bij het meten, onderhouden, rapporteren en communiceren van kleurgegevens.
Klanten met bestaande meetapparatuur zullen onder de indruk zijn van de vooruitgang in gebruikerservaring met de nieuwste instrumenten die zijn ontworpen om de bruikbaarheid te verbeteren, de kans op fouten te verkleinen en routinetaken te versnellen. Ons deskundige team in ons Europese hoofdkantoor in Nederland kan u helpen
met het opzetten van meetsystemen, het opleiden en trainen van operators en onze lokale servicemonteur kan ervoor zorgen dat uw oplossing gedurende de hele levensduur traceerbaar is.
Toekomst van kunststoffen:
Ontdek de laatste ontwikkelingen en ontmoet in korte tijd dé belangrijkste spelers uit de kunststof- en rubberwereld.
20 & 21 SEPTEMBER 2023
BRABANTHALLEN | ‘S-HERTOGENBOSCH
DIRECT GRATIS AANMELDEN
WWW.KUNSTSTOFFENBEURS.NL
ONZE EVENEMENTEN IN 2023
20 & 21 SEPTEMBER | KUNSTSTOFFENBEURS
03 OKTOBER | LIJMEN BENELUX
15 & 16 NOVEMBER | PRECISIEBEURS
30 NOVEMBER | MBD SOLUTIONS EVENT
LEVEN LANG ONTWIKKELEN IN DE HIGHTECH- EN MAAKINDUSTRIE
BEKIJK ONS OPLEIDINGEN AANBOD IN:
•Mechatronica
•Materiaalkunde
•Manufacturing technology
•Kunststof technologie en verwerking
•Meettechniek
•Precisietechnologie
HET VERBINDENDE PLATFORM VOOR DE HIGHTECH- EN MAAKINDUSTRIE MEER WETEN OVER ONS? BEZOEK WWW.MIKROCENTRUM.NL
Tijdens de 24e editie van de Kunststoffenbeurs, op 20 en 21 september in de Brabanthallen in ’s-Hertogenbosch, staan de mogelijkheden met kunststof en rubber voor duurzame productontwikkeling en productie centraal. Deze tweedaagse vakbeurs staat sinds 1999 bekend als dé centrale ontmoetingsplek waar de Benelux kunststof- en rubberketen elkaar jaarlijks ontmoet.
Kunststof- en rubber voor duurzame productontwikkeling en productie
Duurzaamheid is al jarenlang een vast thema op de Kunststoffenbeurs. Als ontmoetingsplek voor de gehele kunststof- en rubberketen ontdek je als bezoeker de laatste ontwikkelingen en ontmoet je in korte tijd dé belangrijke spelers uit de kunststof- en rubberwereld. Door de nauwe samenwerkingen met onder andere NRK, Rethink Plastics en PlasticsEurope ben je als bezoeker verzekerd van de laatste ontwikkelingen en mogelijkheden rondom de toekomst van kunststoffen. Dat we dit jaar ruim 230 vakexperts uit de kunststof- en rubberindustrie mogen verbinden met (inter)nationale bezoekers is best bijzonder. Het thema ‘Toekomst van Kunststoffen’ is een paraplu voor alle ontwikkelingen, initiatieven en nieuwe productietechnieken die met kunststoffen ontwikkeld worden. Denk aan de kansen voor de industrie rondom duurzaamheid, de energietransitie, mogelijkheden voor productontwikkeling en de innovaties in machines om kunststof te verwerken en bewerken.
De kunststof productieomgeving van de toekomst vereist multidisciplinaire ketensamenwerking en het optimaal benutten van (nieuwe) kennis. Het congresprogramma omvat diverse keynotes en lezingen om sectoren en bedrijven in de waardeketen te verbinden en kennis te delen. Op de beursvloer ontmoeten vakgenoten uit de gehele Benelux elkaar en kan er volop kennis worden uitgewisseld.
Een greep uit de highlights van het congres:
• Keynotesprekers Merijn Tinga en Dirk Groot (de Plastic Soup Surfer en de Zwerfinator) delen hun visie, verhalen en ervaringen over recyclebaar en gerecycled plastic
• Rethink Plastics Award uitreiking door Federatie NRK
• Bioplastics en verpakkingen – Caroli Buitenhuis, bioplastics expert for packaging & products bij Green
Serendipity
• Design for recycling van kunststofverpakkingen – Siem Haffmans, strategisch adviseur Circulaire Economie bij Partners for Innovation
• De toepassing van cobots in de kunststofindustrie - Mark Naves, onderzoeker bij Windesheim
Dit zijn de highlights van de beursvloer:
• 300 vakexperts, kennisinstellingen en prominenten uit de industrie laten je kennismaken met de nieuwste innovaties en ontwikkelingen
• 20 exposanten demonstreren live hun technieken en innovaties op het Machineplein
• Rethink Plastics Expo: ontdek vele voorbeelden van duurzaam geproduceerde producten
• Live Stage Plastics met korte talks door prominenten uit de industrie
• Diverse thema-area’s: Knowledge & Education, Innovation, Start-ups en AM for Plastics
Meer info en gratis bezoek aanmelden
Je bezoekt de Kunststoffenbeurs op beide dagen gratis, meld je direct aan via www.kunststoffenbeurs.nl. Ook voor het meest actuele programma en exposantenoverzicht, kun je hier terecht. We ontmoeten je graag op 20 en 21 september in de Brabanthallen, ‘s-Hertogenbosch!
Charlotte de Jong, programmamanager Kunststoffenbeurs
TOEKOMST VAN KUNSTSTOF EN RUBBER STAAT CENTRAAL OP DE KUNSTSTOFFENBEURS 2023: DUURZAAM, SLIM ÉN INNOVATIEF!
10:30 Plastic Soup Surfer / Zwerfinator
Merijn Tinga, Plastic Soup Surfer, en Dirk Groot, Zwerfinator Merijn Tinga en Dirk Groot (bekend als de Plastic Soup Surfer en de Zwerfinator) zijn al geruime tijd actief in de strijd tegen plastic vervuiling, ieder op zijn eigen unieke manier. Beiden heren zijn aanwezig als keynotesprekers in het veelbelovende congresprogramma dat nauw aansluit bij de toekomst van kunststoffen: duurzaam, slim én innovatief. Tijdens hun presentatie gaan ze in op de mogelijkheden van plastic, recycling en koppelen zij hun eigen ervaringen hieraan.
11:30 Duurzaamheid kunststoffen
Marc van Loon, Biesterfeld Plastic B.V.
12:00 Ontwikkeling van een game changing ultralichte elektrische stadsbus
Tjaard Sijpkes, Ebusco BV
Sijpkes vertelt over de reis die het Ebusco team heeft afgelegd om te komen tot een game changing ontwerp van een ultra lichte en efficiënte stadsbus. Hij zal ingaan op de stelling dat composiet nooit het uitgangspunt van een ontwerp mag zijn.
13:30 Polymer architecture enabling custom-made biomaterials with tailored end-of-life
Sil Nevejans, B4Plastics
Since their origin, plastics have been durable lightweight materials for functional articles such as fibers, films, parts and sheets. They have merged with our lives as silent spies that commissioned prosperity without claiming anything back. If time is money, why spend a thought on such a cheap thing as plastics? So, we never checked their resources. We hardly noticed their presence. Till now – because suddenly they came back. In places they became much more remarkable than before – although much smaller. As microplastics. In our food. In our natural habitats. In our bodies. And in our anxious dreams. The new generation of plastics can be made from local renewables, produced in our own countries, understood and enjoyed by our end-users, and designed for their specific end of life.
14:00 Spuitgietproducten met de ontwerpvrijheid van 3D-printen: Het gouden ei?
Paul Dijkstra MSc., Lectoraat Kunststoftechnologie van Hogeschool Windesheim
Spuitgieten en 3D-printen zijn uitgegroeid tot twee gescheiden werelden: Spuitgieten is door de combinatie van productiekosten, snelheid en afwerking dé keuze voor productie van grote series eindproducten. 3D-printen biedt nieuwe ontwerpmogelijkheden en is flexibel inzetbaar doordat er geen tooling nodig is. Toch blijft het met 3D-printen meestal bij prototyping en kleine
series door productiekosten van gehele producten. Maar is het dan niet mogelijk de krachten van beide technieken te combineren? Om daar achter te komen hebben wij de mogelijkheden verkend naar het integreren van 3D-geprinte onderdelen in spuitgietproducten middels insert moulding.
14:30 Meeting recycled content targets with the next generation of post-consumer recycled compounds
Pieter van Leeuwen, Resinex, en Pieter Serroyen, Ravago
With over 60 years' experience in recycling and compounding, Ravago's extensive portfolio of recycled products has expanded to incorporate Ravapura(r) post-consumer recycled plastics. Post-consumer recycled plastics have long faced the stigma of having poorer, variable quality and limited to lower end-applications. Ravapura(r) PCR compounds challenge that perception. Find out more about how Ravago & Resinex can support you in achieving your recycled content goals without sacrificing consistency or performance in your application.
15:00 Optimaliseren van plastic producten en productie met behulp van 3D metrologie en software
Dokus Soetemans, ZEISS
15:30 Circulaire kunststofoplossingen voor plasticvezelafval afkomstig uit de maritieme en agrarische sector
Door: Marcel Alberts, Healix BV
Healix is vastbesloten om het plastic probleem op te lossen dat het zeeleven vernietigt en onze planeet vervuilt. Met behulp van onze baanbrekende zuiveringstechnologie zetten we oude touwen en netten uit de visserij en landbouw om in hoge kwalitatieve circulaire polymeren, die worden gebruikt om nieuwe consumentenproducten te maken. Op deze manier willen we nieuwe normen stellen om primair nieuw plastic te vervangen door gerecycled plastic. Want door plastic in de economie te houden, houden we het uit het milieu.
11:30 Design for recycling: ontwerpen van kunststof verpakkingen
Siem Haffmans, Partners for Innovation
Uit onderzoek van de WUR in 2021 is gebleken dat slechts een kwart van de kunststofverpakkingen goed recyclebaar is met de bestaande sorteer- en recyclingtechnieken. Dat percentage moet omhoog wil Nederland zijn ambities waarmaken. Wat zijn de onderliggende oorzaken en hoe pak je die aan? Het goede nieuws is dat door vol in te zetten op design for recycling maatregelen, in combinatie met lopende en geplande acties van het Afvalfonds Verpakkingen en de ketenpartners, het mogelijk is om het aandeel goed recyclebare verpakkingen te verhogen tot minimaal 50% in 2025.
12:00 Chemische recycling van polyesters
Dr. Jan Jager, NHL Stenden Hogeschool
Elk jaar wordt wereldwijd meer dan 82 miljoen ton polyethyleentereftalaat (PET) geproduceerd om PET-flessen, verpakkingen voor voedingsmiddelen, kleding en tapijten voor eenmalig gebruik te maken. PET is een van de grootste bronnen van plastic afval. Maar liefst 91 % van het polyester-afval kan niet worden gerecycled omdat het vervuild is met kleurstoffen of andere toevoegingen. In deze presentatie zal worden ingegaan om PET chemisch te recyclen waarbij wederom een zuivere, virgin PET wordt verkregen. In het proces wordt PET chemisch afgebroken, de verkregen bouwstenen worden gezuiverd en tenslotte wederom gebruikt in een herpolymerisatie om virgin PET te produceren.
13:30 Thermoplastische composieten in beweging
Jos Lobée, Modified Materials BV
De wereld van thermoplastische composieten is sterk in beweging. Jos Lobee heeft in verschillende rollen jarenlang ervaring opgedaan met thermoplastische composieten. Hij schetst in deze lezing kort de bijzondere combinatie van eigenschappen van deze materialen (sterkte, stijfheid, slagvastheid, recyclebaarheid) en de verwerking ervan. Daarna wordt ingegaan op een aantal voor de Nederlandse industrie relevante ontwikkelingen, o.a. het project Lightweight E-mobility in het Nationaal Groeifonds en op een doorbraak van thermoplastische composieten: de eerste grootschalige toepassing van tape in elektrische voertuigen.
14:00 Climat e neutral polymers
Jan Willem Slijkoord, Bywyd BV
14:30 Gebruik van vloeisimulatietechnieken helpt bij de productontwikkeling van multicomponent-behuizingen
Remco Boer, Protyp BV / Moldex3D
In moderne multicomponent-behuizingen voor medische toepassingen worden diverse functies en daarmee dus materialen
geïntegreerd, zoals rubber drukknoppen, lenzen en metaaldelen. Tijdens dat overmolden van de verschillende materialen tot éé'n behuizing komen specifieke zaken naar voren, als hoge drukken, vervormingen van de inserts, inval en andere problemen. Door middel van simulatie met Moldex3D kunnen dit soort problemen vroegtijdig inzichtelijk gemaakt worden en voorkomen worden.
15:00 Sustainable Thermoplastic Elastomers (TPE)
Philippe Muylkens, KRAIBURG TPE GMBH CO. KG.
As plastics manufacturer, we bear a special social and ecological responsibility for long-term climate and environmental protection. On the way to the core competence ‘Corporate Sustainability’ with ambitious goals, challenging actions and innovative material solutions using the example of KRAIBURG TPE.
15:30 Xray inspection for zero defects @ production speed
Walter Nackaerts, Deltaray
Deltaray’s 3D - Xray scantechnologie, 3DAX, inspecteert producten direct en feilloos aan de lopende band met hoge snelheid. Onze AI-inspectiemethode is aanzienlijk sneller dan alternatieve technologieën die momenteel op de markt zijn. We gebruiken hiervoor het CAD-model als een digitale twin om snel kwaliteitsbeslissingen te nemen. Een volledig geautomatiseerde oplossing @ processnelheid die defecten of de geometrie van de vorm detecteert. 3DAX biedt een flexibel op AI gebaseerd inspectiesysteem om Zero Defects-fabrikanten te ondersteunen bij het bereiken van hun Industry 4.0-doelen.
12:00 Topsector Chemie ChemistryNL
Ir. Jacqueline Vaessen, Boegbeeld, Topsector Chemie ChemistryNL
13:30 Partners for Innovation
Siem Haffmans, Partners for Innovation
15:00 Circular Plastics NL
Marc Spekreijse, directeur, Circular Plastics NL
16:30 Uitreiking Rethink Awards
Kijk voor de laatste programma-updates op www.kunstoffenbeurs.nl
10:30 The art of using recyclate | Geen kunst
Cristel Rijnen, Injection Point, en Jan Willem Wieringa, Desch Plantpak
Vanaf 2027 wordt de Normering Plastics ingevoerd en moet 25% van de verwerkte plastics gerecycled- en/of biobased plastic zijn. Dat is een uitdaging voor de hele sector. Cristel Rijnen (Injection Point) en Jan Willem Wieringa (Desch) delen hun ervaringen, laten u zien dat het een uitdaging is, dat er problemen moeten worden opgelost, maar dat het mogelijk is. Of je nu een grote verwerker bent van massaproducten of een specialistische verwerker van technische producten. Ze zullen dat illustreren met tal van voorbeelden.
11:00 Werken aan een volhoudbare toekomst: naar strategisch partnerschap van leverancier en merkeigenaar
Erik de Ruijter, de Transitiemakelaar, en Markus Popkema, Hogeschool Windesheim
De wereld van productie en toelevering ondergaat op dit moment een transformatie. De opgave om te werken aan een volhoudbare toekomst gaat gepaard met veranderingen in wetgeving, technologische vooruitgang en wijzigende marktomstandigheden, en leidt tot nieuwe eisen aan producten en diensten. In dit artikel bespreken we hoe deze trends de rol van de toeleverancier veranderen en hoe merkeigenaren (Original Equipment
Manufacturers - OEM's) zich aanpassen aan deze veranderingen. We zullen ook kijken naar de kenmerken van de nieuwe samenwerking tussen merkeigenaren en toeleveranciers, evenals de implicaties voor beide partijen.
Ruud Heerkens, ENGEL Benelux
De thema’s hoge energie prijzen en de schaarste van gas en olie, zijn issues die ondernemers in de kunststof industrie zorgen baren. Maar er is een oplossing... Energie besparen levert meer op dan u in eerste instantie wellicht denkt!
Het thema heeft zowel voor onze klanten als voor ENGEL een compleet andere significatie, dan wellicht in het verleden het geval was. Hierdoor wordt het steeds vaker een belangrijke factor. ENGEL biedt oplossingen welke een stuk verder dan simpelweg het automatisch afschakelen van machines en periferie betreft. Kunststof is een waardevolle grondstof, veel te waardevol om na eenmalig gebruik weg te gooien. Daarom is het belangrijk om het in cycli te beheren. Onze diensten en oplossingen variëren van digitale producten tot innovatieve kunststofrecyclingprocessen.
12:00 Plastics quo vadis?
Pieter Lemstra, Plempolco
In the ‘Greendeal’ the EU should become CO2 neutral in 2050 and no virgin plastics will be made anymore. We will depend on a) recycling, b) bio-based and c) plastics based on CO2
Current activities and possibilities regarding recycling will be discussed and future scenario’s presented where plastics will be produced, recycled and converted in the world.
13:00 Polybatch Blowing Agents: Creating Plastics with Unparalleled Lightness
Martine Mechelaere, LyondellBasell
As part of the trend towards a circular economy, the search for lightweight materials has become a fundamental strategy in recent years. Lighter plastics mean lighter finished products. Which become even more important in the rapid transformation occurring in the automotive industry, where the reduction of weight mirrors significant improvements in fuel economy or in the building sector, where insulation comes out as highly cost effective. In the search for lightweight materials, an interesting opportunity is given by the use of sandwich structures with a foam core, in particular with polymers and advanced masterbatch solutions.
13:30 Contribution t o the improvement of quality and quantity of recycling
Floris Gerritsen, Veridis
Plastic waste streams need to be recycled & up-cycled into the highest attainable quality to be re-used in the economy and new products. To ensure high quality when recycling plastic, minimising the mixing of different polymer types is crucial. The purer a polymer stream, the better it can be used in high-end applications and products. The Veridis MADSCAN technology increases the value of recycling feedstock by enabling accurate insight into the composition and quality of complex material streams. As a higher quality product is more valuable, it also enables customers to ask for the optimal price for their recycled plastics.
14:00 Challenges and opportunities for biodegradable (textile) fibers
Gerard Nijhoving, Senbis Polymer Innovations B.V.
Polyester is the worlds most used material for our clothing. Millions of tons are produced each year of which close to nothing is recycled. Hundreds of thousands of tonnes end up in the open environment each year, where they accumulate. Synthetic textiles made from biopolymers offer great opportunities to reduce carbon emissions and microplastic pollution. This presentation first explains where biodegradable products make sense and why synthetic textiles like polyester fiber needs to be added to that list. Finally, the technical and business challenges and opportunities for a biodegradable synthetic textile fiber are tackled.
14:30 Mission to Zero
Ali El Abbassi, ABB
15:00 Updat e on EU’s environmental regulations and new market acceptance trends
Gözde Tuzcu, Kiwa N.V.
On 5 January 2023, the Corporate Sustainability Reporting Directive (CSRD) entered into force. A broader set of large companies will now be required to report on sustainability. EU proposed the Ecodesign for Sustainable Products Regulation (ESPR) on 30 March 2022. It aims to make products sold in the EU subject to performance and information-related requirements. The framework sets new annexes as ‘Digital Product Passport (DPP)’ providing information about products’ environmental sustainability. ECHA (European chemical agency published PFAS restriction proposal on February 2023: https://www.rivm.nl/en/pfas. The talk will be summarizing these developments and show the way how to follow and comply with these new regulations.
11:00 Textiel en tapijt: optimalisatie van de waardeketen, design en materiaal
Peter van Barneveld, Polymer Science Park
Jaarlijks komen grote hoeveelheden reststromen tapijt, kunstgras en textiel vrij. Gedurende een lange periode is er te weinig stilgestaan bij de recyclebaarheid van deze materialen. De uitdaging is groot en veelzijdig: verduurzamen, nieuwe recycletechnieken moeten worden (door)ontwikkeld, zowel mechanische als chemische, waarbij goed moet worden afgewogen wanneer welke optimaal is. Verder moeten er stappen worden ondernomen om zowel te verduurzamen en nieuwe recyclebare productconcepten te ontwikkelen (Design-for-Recycling). Aan de hand van een casussen zal worden toegelicht waar we staan en wat ons nog te doen staat.
11:30 De t oepassing van cobots in de kunststofindustrie
Dr.ir. Mark Naves, University op Applied Sciences Windesheim
De ontwikkeling van cobots geeft nieuwe mogelijkheden voor automatisering. Juist bij processen die van oorsprong lastig te automatiseren zijn met conventionele industriële robots, zoals high mix - low volume processen, of relatief langzame processen met een lange cyclustijd (bijv. spuitgietprocessen) kan de cobot uitkomst bieden. Doordat de cobot flexibel(er) inzetbaar is door minder obstructieve veiligheidsmaatregelen en omdat deze beschikt over extra functionaliteiten, zoals krachtterugkoppeling voor kracht gestuurde handelingen, biedt de cobot nieuwe kansen en mogelijkheden voor de volgende stap in de automatisering.
12:00 Introduction of TNO-Brightlands Materials Center
Circular Packaging Research Program
Door: Yibo Su, TNO-Brightlands Materials Center
TNO-Brightlands Materials Center (BMC) is a joint innovation center between TNO and the Province of Limburg working on applied R&D activities for sustainable solution of polymeric materials. Circular Packaging is one of the three research programs of BMC, which is currently focusing on the material performance development of plastic packaging with recycled content. This presentation introduces the activities and services offered by BMC Circular Packaging research program.
13:00 Bioplastics & Verpakkingen
Door: Caroli Buitenhuis, Green Serendipity
Bioplastics kunnen mechanisch, chemisch of organisch recyclebaar zijn en sommigen hebben ook nog de eigenschap dat ze op natuurlijke wijze kunnen biodegraderen zonder nalating van microplastics voor volgende generaties. Wereldwijd stapelen de problemen rondom plastic verpakkingen zich op. In deze presentatie worden innovatieve voorbeelden gegeven van fossielvrije verpakkingsmaterialen met ‘multiple end of life opties’. Wereldwijd toepasbaar.
13:30 Een verplicht aandeel recyclaat of biobased plastics: uitdagingen en ondersteuningsmogelijkheden
Ingeborg Gort, Partners for Innovations
Partners for Innovation heeft in opdracht van RVO, in samenwerking met de NRK, het ministerie van Economische Zaken en Klimaat, en het ministerie van Infrastructuur en Waterstaat een onderzoek uitgevoerd onder kunststof- en rubberverwerkers. Het doel van dit onderzoek was om te begrijpen waar kunststofen rubberverwerkers tegenaan kunnen lopen bij invoering van het verplichte aandeel recyclaat of biobased plastic en welke ondersteuning kan bijdragen aan een effectieve implementatie hiervan.
14.00 Markt voor recyclaat
NRK
15:00 Energietransitie: De energiebesparingsplicht en de effecten voor de kunststofindustrie
Jos Lenselink, BlueTerra Energy Experts
De rubber- en kunststofindustrie heeft te maken met de energietransitie. Bijna alle bedrijven krijgen te maken met de energiebesparingsplicht die vanaf 1 juli 2023 op een andere manier invulling krijgt en voor bijna alle bedrijven betekent dit dat actie nodig is naar de overheid. Maar daar stopt het niet mee. Het is vaak de start naar de uitvoering van ‘verplichte’ maatregelen, maar ook van vragen zoals wat doen we met het gasgebruik, kunnen we ons bedrijf elektrificeren, we willen uitbreiden, maar kan dit wel gezien onze energie aansluitingen. Bovendien stelt de markt steeds meer vragen komen over CO2-neutraal produceren en het maken van CO2-footprints. BlueTerra gaat in op een aantal onderwerpen van de energietransitie en CO2- reductie die spelen in de rubber- en kunststofindustrie.
12:00 Partners for Innovations
Ingeborg Gort, Partners for Innovations
14:00 Bywyd
Jan Willem Slijkoord, Bywyd B.V.
Kijk voor de laatste programma-updates op www.kunstoffenbeurs.nl
A3 KOEL EN VRIESTECHNIEK BV STAND 285
Veldegge 41, 7468 DJ Enter 0547-384544
www.a3-koeltechniek.nl
ACCES BENELUX BV
Vaartveld 1 16, 4704 SE Roosendaal 0165-564540
www.acces.nl
ADDVANCE AB
19 Makadamgatan 254 64 Helsingborg
Zweden
+46 (0)42-445 33 00
www.addvanze.com
ADSO BVBA
STAND 261
AJ SOLUTIONS
Vierselbaan 40, Unit 14/15 BE 2240 Zandhoven 0032-33662455
www.ajsolutions.be
ALPHA BV
Kleimoer 2, BE 9030 Gent 0032-92438090
www.alpha.be
STAND 290
STAND 303
Industriezone: Boom zone 3 Hoek76 - Unit 72, BE 2850 Boom 0032-32900502 www.adso.be
AESON STAND 191
Havenstraat 52, 1271 AG Huizen 035-5233828 www.aeson.nl
ALBIS STAND 206
ALBIS is één van de wereldwijd leidende resin distributeurs. Als onafhankelijk distributeur bieden wij onze klanten één van de meest toonaangevende en uitgebreide productportfolio’s, bestaande uit standaard polymeren, engineering plastics en een groeiend aantal duurzame producten.
Met trots vertegenwoordigen wij de global leading resin producenten zoals BASF, Covestro, INEOS Styrolution, Lanxess, Lyondellbasell, MOCOM, SK Chemicals, WIPAG en vele anderen. Met onze technische knowhow, ons sterke wereldwijde en lokale verkoopnetwerk en onze passie voor de beste oplossing voor de eindgebruiker, stimuleren wij de groei van onze partners en klanten in alle landen en sectoren.
Albis Benelux
Paardeweide 2, 4824 EH Breda 076-5433800
www.albis.com
STAND 2645
STAND 313
AMPACET STAND 95
Z.A.E. Wolser H 130 L-3451 Dudelange Luxemburg 00352-2920991
www.ampacet.com
ANZIPLAST NV
Prins Albertlaan 70, BE 8870 Izegem 0032-497977296
www.anziplast.be
APPKUNS BV
Nijverheidsweg 10, 4906 CL Oosterhout 0162-427 885
www.appkuns.nl
ARBURG BV
Krommewetering 81, 3543 AM Utrecht 030-2426060
www.arburg.nl
STAND 237
STAND 135
STAND 262
ART-GVW MOULD & DIE SERVICES BV STAND 127
De Hoef 4, 5311 GH Gameren 0418-562011
www.artooling.com
ARTISAN PRINTING SERVICE B.V. STAND 286
De Vest 2, 5555 XL Valkenswaard 040-2042485
www.artisan.eu
ATTERO STAND 306
Roermondseweg 53 6081 NT Haelen 06-25067597
www.attero.nl
AXXICON
Ekkersrijt 7501, 5692 HN Son 06-82393444
www.axxicon.com
STAND 92
AZO NV STAND 291
Katwilgweg, 15, BE 2050 Antwerpen 0032-32501603
www.azo.com
BB4 PLASTICS STAND 125
IQ-Parklaan 2 A, 3650 Dilsen-Stokkem 0032-89231131
b4plastics.com
BÄCKER STAND 320
Pieter Lieftinckweg 20, 1505 HX Zaandam 075-6818000 tbbacker.nl
BATENBURG BEVESTIGINGSTECHNIEK STAND 100
Einsteinstraat 32, 3902 HN Veenendaal 0318-547317
www.batenburg-bevestigingstechniek.nl
BEKINA INDURUB/COMPOUNDS STAND 327
Berchemstraat 124, 9690 Kluisbergen 0032-055390020
www.bekina-compounds.comww.batenburg-bevestigingstechniek.nl
BETECH INJECTION MOULDING B.V. STAND 123
Lange Baan 18B, 8331 LW Steenwijk 0521-520081
www.betech.nl/spuitgieten
BETECH KUNTSTOFFEN B.V. STAND 123
Wasaweg 12, 9723 JD Groningen 050-5474700
www.betech.nl
BIESTERFELD PLASTIC BENELUX B.V. STAND 108
Rolweg 27, 4104 AV Culemborg 0345-687878
www.biesterfeld-plastic.com
BMB - THE INJECTION MOULDING MACH STAND 297
Aquamarijnstraat, 39, 7554NM Hengelo (Ov.) 06-83440289
www.bmb-spa.com
BMSVISION STAND 299
Spinnerijstraat 99/1, BE 8500 Kortrijk 0032-477801793
www.bmsvision.com
BMTEC BV STAND 116
Henry Hudsonstraat 22, 7825 AG Emmen 085 019 1463
www.bmtec.nlmsvision.com
BODYCOTE STAND 45
Visseringweg 28, 1112 AS Diemen 020-5601082
www.bodycote.com
BRANDENBURGER ISOLIERTECHNIK STAND 139
Taubensuhlstrasse 6, DE 76829 Landau 0049-6341/5104-0
www.brandenburger-isoliertechnik.com
BRENNTAG BENELUX STAND 178
Industrieweg 1,1231 KG Loosdrecht www.brenntag.comww.brightlandsmaterialscenter.com
BYWYD B.V. STAND 6
Schubertlaan 9, 3723 LM Bilthoven 06 – 53904036 bywyd.nl
CCALDIC
Terlochtweg 1, BE 2620 Hemiksem 0032-38704859
www.caldic.nl
STAND 84
CENTEXBEL STAND 118
Etienne Sabbelaan 49, BE 8500 Kortrijk 0032-56292710
www.centexbel.be/en/vkc-homepage
CHEMIEURO BENELUX B.V. STAND 233 Oude Utrechtseweg 40B, 3743 KN Baarn 035-5435720
www.chemieuro.com
CONSTAB POLYOLEFIN ADDITIVES STAND 290
Industriestraße Möhnetal 16, 59602 Ruthen 0049-15154411475 constab.com/en/
CRCBV
Landpoortstraat 27, 4797 AM Willemstad 06-25279768 c-r-c.nl
CS PLASTICS
Spieveldstraat 14, BE 9160 Lokeren 0032-92620460
www.csplastics.be
CUMULUS NEDERLAND BV
Korte Beierd 3a, 5431 NP Cuijk 0485-478855
www.cumulus.nl
STAND 40
STAND 250
STAND 289
DDAHANAN | MOULD CONCEPTS STAND 329
Aaltenseweg 91, 7091EP Dinxperlo 0315-231114
www.dahanan.eu
DE MONCHY INTERNATIONAL BV STAND 72
Rivium 1e straat 109, 2909 LE Capelle aan den IJssel 06-11043209
www.monchy.com
DE PAAUW SUSTAINABLE RESOURCES STAND 302
Jadestraat 15, 7554 TZ Hengelo 06-57793301 dpsr.com
DE RIDDER STAND 241
IBCweg 10, 5683 PK Best 049-9392050 www.ridder.net
DELTA KUNSTSTOFFE AG STAND 290
Industriestrasse 48, DE 47652 Weeze 0049-283710510
www.delta-kunststoffe.de
DELTARAY BV STAND 131
Centrum Zuid 1111, 3530 Houthalen-Helchteren deltaray.euww.delta-kunststoffe.de
DEN HARTOG STAND 47
Wilgenweg 4, TowerA-12th Floor, 2964 AM Groot-Ammers 0184-661275
www.denhartogbv.com
DISTRUPOL STAND 229
Strawinskylaan 1209, TowerA-12th Floor, 1077 XX Amsterdam 0031- 653248622
www.distrupol.com
DME EUROPE STAND 282
Industrieweg 2, B 2845 Niel www.dmeeu.com
DUOLIM NV STAND 96
Klaverbladstraat 22, 3560 Lummen 0032-13531436
duolim.be
DYNISCO STAND 226
Pfaffenstrasse 21, DE 74078 Heilbronn 0049-71312970
www.dynisco.com
EECI SOFTWARE SOLUTIONS
Philipsstraat 7, 3833 LC Leusden 088 - 6363970
www.ecisolutions.com
EKON STAND 67
Holtum Noordweg 8, 6121 RE Born 046-489-1111
www.ekon.nl
ELSE GROEP
Korte Hei 36, 4715 RS Rucphen 0165-349134
www.elsegroep.nl
ENDUTEQ BV
Mollevite 24, 6931 KG Westervoort 026-3031540
www.enduteq.com
ENGEL BENELUX
Peppelkade 25, 3992 AL Houten 030-6380194
www.engelglobal.com/nl/nl
ENITOR PRIMO
Beatrixstraat 7, 9285 TV Buitenpost 0511-541700
www.enitor.com
STAND 242
STAND 88
STAND 26
STAND 260
STAND 29
EQUIP-PLAST VZW MACHINE AREA
Venlosesteenweg 259, BE 3640 Kinrooi 0032-475818154
www.equipplast.be
EURASIACORP NV
Dok Noord 4C - 005, BE 9000 Gent 0032-683574261
www.eurasiacorp.com
EURONYL PLASTICS GROUP
Venecoweg 18, 9810 Nazareth 0032-9380244 euronylplastics.com
STAND 194
STAND 330
EURO-TECHNIEK STAND 126
De Run 4311, 5503 LP Veldhoven 040-2539995 www.euro-techniek.nl
EWIKON HEISSKANALSYSTEME GMBH STAND 314
Siegener Strasse 35, DE 35066 Frankenberg 0049-64515010
www.ewikon.com
FFERLIN PLASTICS AUTOMATION STAND 310
Rudolf Dieselstraat 15a, 7701 SK Nijverdal 0548-745370
www.ferlin.nl
FERONYL STAND 171
Industrielaan 101, BE 7700 Moeskroen 0032-56857530
www.feronyl.com
FONTIJNE PRESSES BV STAND 109
Turbineweg 20, 2627 BP Delft 015-2010211
www.fontjnepresses.com
FORMIT STAND 179
Dragonder 6, 5554 GM Valkenswaard 040-2662920
www.formit.nl
FOURNIER POLYMERS BV STAND 155
Hoevestein 36 , 4903 SC Oosterhout NB 0162-491650
www.fournierpolymers.com
GGEMECO FIJNMETAAL BV STAND 211
Pampuslaan 143, 1382 JN Weesp 0294-412333
www.gemeco-fijnmetaal.nl
GREEN SERENDIPITY / BIOPLASTICS HUB STAND 13
Diemerparklaan 25, 1087 GN Amsterdam 06-24216733
www.greenserendipity.nl
GREENPAC/WINDESHEIM/STENDEN STAND 18
Campus 2-6, 8017 CA, Zwolle 06-27452342
www.windesheim.nl/onderzoek/lectoraten/kunststoftechnologie
GREIJN FORMING SOLUTIONS BV STAND 93
Broeklaan 103, 5953 NA Reuver 077-474 1682
www.greijn.com
HHACOPLAST B.V. STAND 263
Hulostraat 2, 6911 KX Pannerden 0316-240718
www.hacoplast.com
HAHN ROBOTICS BELGIEN STAND 338
Hochheid 1, 4728 Kelmis
0032-87480268
www.hahnrobotics.com/en/hahn-robotics-belgium
HAMOFA INJECTION MOULDING BV STAND 130
Middenweg 16, BE 3930 Hamont-Achel
0032-11445710
www.hamofa-moulding.be
HARTECH MEET- & TESTAPPARATUUR STAND 232
Bonte Kraaiweg 16, 1521 RD Wormerveer
075-6144080
www.hartech.nl
HASCO HASENCLEVER GMBH + CO KG STAND 258
Het maken van matrijzenbouw begint bij HASCO
Als toonaangevende fabrikant van gestandaardiseerde, modulaire kwaliteitscomponenten en individueel geplande hotrunnersystemen biedt HASCO innovatieve en economische oplossingen voor ontwerpers, matrijzenmakers en spuitgieters uit één hand. Meer dan 700 medewerkers op 35 locaties wereldwijd zorgen voor de gemakkelijkste manier om matrijzen te bouwen. Van idee tot productie worden HASCO-klanten ondersteund door tal van gebruiksvriendelijke tools en innovatieve CAD-functies. Meer dan 100.000 gestandaardiseerde kwaliteitscomponenten maken van HASCO, als DIN EN ISO 9001 gecertificeerd bedrijf, de meest betrouwbare totaalleverancier voor de moderne matrijzenbouw.
Römerweg 4, 58513 Lüdenscheid 0049-23519570
www.hasco.com
CATALOGUS
HEALIX STAND 9
Fregatweg 51, 6222 NZ Maastricht 0651 366 391 healix.eco
HENDRIKX MATRIJZEN SERVICE BV STAND 196
Laarakkerweg, 22, 5061JR Oisterwijk 06-14414985
www.hendrikxmatrijzen.nl
HENKEL
Brugwal 11, 3432 NZ Nieuwegein 030-6073911
www.henkel-adhesives.nl
HERCORUB N.V.
Industrieweg 72, 3620 Lanaken 0032-89778360
www.hercorub.be
STAND 224
HEXPOL TPE
Don Street, UK M242 GG, Manchester 0044-1616546616
www.hexpolTPE.com
HOGESCHOOL WINDESHEIM
Campus 2-6, 8017 CA Zwolle 0900 - 8899
www.windesheim.nl
HOLLARTS PLASTIC GROUP
Willibrordusweg 8, 6942 EN Didam 0316-227333
www.hollarts.nl
STAND 225
HERRMANN ULTRASCHALLTECHNIK GMBH & CO.
KG STAND 259
Descostrasse 3-11, 76307 Karlsbad 0049-7248790
www.herrmannultraschall.com
HEXAGON STAND 197
BIC 1, 5657 BX Eindhoven hexagon.com
HSV
Frankeneng 19, NL-6716 AA Ede 0318648999
www.hsv.nl
IIFG INDUSTRIAL FOAMS BV
Dommel 43, 5422 VH Gemert 0492 363571
ifgbv.com
IMCD BENELUX BV
Wilhelminaplein 32, 3072 DE Rotterdam 010-2908684
www.imcdgroup.com
INCOE INTERNATIONAL EUROPE
Carl-Zeiss-Straße 33, DE 63322 Rödermark 0049-607489070
www.incoe.de
INJECTION POINT BV
De Sonman 22B, 5066 GJ Moergestel 013-5134593
www.injection-point.nl
INJEXTRU PLASTICS NV
Szamotulystraat 15B, 8700 Tielt 0032-51423900
www.injextru.be
INTERPOLIMERI
STAND 202
STAND 17
STAND 91
STAND 300
STAND 31
STAND 167
STAND 173
STAND 41
STAND 328
STAND 142
Koningin Astridlaan 59 B - Astrid Bus. Centre - Lot D, BE 1780 Wemmel
0032-28804387
www.interpolimeri.com
ITALMASTER BELGIUM NV
Oefenpleinstraat 10, BE 9050 Gentbrugge
0032-93808754
www.italmaster.be
STAND 243
JJINNOVATION
Heukelenseweg 14 a, 7418 ED Deventer 0570 60 80 79 www.jinnovation.nl
JOKE TECHNOLOGY GMBH
STAND 82
STAND 317
Asselborner Weg 14-16, 51429 Bergisch Gladbach 0049-22048390
www.joke-technology.com
JUMI PLASTICS BELGIUM
Katteweidelaan 39, BE 3590 Diepenbeek 0032-11351003 jumi.be
STAND 154
KKEDU POLYMERS INDUSTRIES B.V. STAND 162
Kedu Polymers Industries B.V. levert technische thermoplastische kunststoffen voor de kunststof verwerkende industrie. Wij werken nauw samen met onze vaste toeleveranciers, zodat wij altijd uitstekende kwaliteit en service leveren. Het overgrote deel van onze materialen is ontwikkeld en geproduceerd op klant specificaties.
Wij vertegenwoordigen: Polymer Compounders Limited voor alle ABS; PC; PC/ABS en PC/ASA compounds, zowel standaard types, hoog vloeiende- en vlam dovende types volgens UL-94. API SPA voor alle TPE’s (SEBS; SBS; OBC; TPU; TPO; TPV); Kedumid® voor PA6 en PA66, maar ook de copolymeren PA66/6, zowel ongevuld als glasgevuld; Hostaform® POM; Celanex®. Toray voor PPS; PBT en SAN.
KEDU POLYMERS INDUSTRIES BV
Ampèreweg 46, 4338PT, Middelburg 06-634566341
www.kedupolymers.com
KELLPLA BV
Minckelersstraat 8, 5916 PE Venlo 06-48221838
www.kellpla.nl
KEYTEC NETHERLANDS B.V.
Rijksweg Noord 281, 6136 AC Sittard 046-4113 800
www.keytecgroup.com/nl
STAND 106
KIK KUNSTSTOFFEN INDUSTRIE BV
STAND 120
KIK is een modern, ISO 9001 & 140001 gecertificeerd productiebedrijf, gespecialiseerd in het spuitgieten van kunststof halffabricaten, hoe complex ook!
Het vroegtijdig bundelen van alle kennis & expertise levert voor u de hoogst mogelijke kwaliteit en kostenefficiency op. KIK treedt graag op als uw partner voor uw projecten.
KIK Kunststoffen Industrie BV
Havenweg 26, 5145 NJ Waalwijk
Postbus 516, 5140 AM WAALWIJK 0416-560970 www.kikplastics.nl
KISTLER
Vlierberg 4-06, 6931 KC Eemnes www.kistler.com
KOBESPA ENERGIE & ADVIES
Raadhuisstraat 3 A, 6581 AL Malden 024 – 355 59 93 kobespa.nl
STAND 165
KONGSKILDE INDUSTRIETECHNIK GMBH
Berliner Strasse 88-94, DE 44867 Bochum
0049-232794830
kongskilde-industries.com
STAND 36
STAND 335
STAND 39
KRAIBURG TPE GMBH & CO. KG
STAND 69
Friedrich-Schmidt-Strasse 2, DE 84478 Waldkraiburg
0032-485569318
www.kraiburg-tpe.com
KRAUSSMAFFEI GROUP
Minervum 7360, 4817 ZH Breda 076-5722522
www.kraussmaffei.com
STAND 247
Konica Minolta Sensing levert kleurmeetoplossingen voor de kunststofindustrie die klanten helpen om de kleur en het uiterlijk van producten nauwkeurig te specificeren, meten, controleren en goed te keuren. Met behulp van digitale kleurgegevens kan uw organisatie tijd besparen, verspilling tegengaan en geld besparen.
Ons ervaren team is beschikbaar om te bespreken hoe digitale kleur en kleurcommunicatie de risico's en subjectiviteit van fysieke standaarden kunnen verminderen.
De kleurmeetoplossingen van Konica Minolta Sensing worden ondersteund door een lokaal service- en kalibratieteam op het Europese hoofdkantoor in Nieuwegein, dat uw apparaat gedurende de hele levensduur kan onderhouden, repareren en traceerbaar kalibreren.
Marconibaan 57, 3439 MR Nieuwegein 06-11017269
www.konicaminolta.eu
KORRELS BV STAND 141
Ir. R.R. van der Zeelaan 1, 8191 JH Wapenveld 038-4479325
www.korrels.nl
KOTRACO PLASTIC MACHINERY STAND 295
Korte Schaft 23 C, 3991 AT Houten 030-6350603
www.kotraco.eu
KUNSTSTOF & RUBBER
STAND 8
Postbus 58, 7400 AB Deventer 0570-504331
www.kunststofenrubber.nl
KUNSTSTOF MAGAZINE
STAND 16
Oude Nieuwveenseweg 111-113, 2441 CT Nieuwveen 017-2578730
www.kunststof-magazine.nl
KUPRON
Industriestraat 2D, 6135 KH Sittard 06-53287061
www.kupron.nl
LLENCON ENGINEERING
STAND 180
STAND 71
‘s-Gravendijckseweg 41 a, 2201 CZ Noordwijk (ZH) 071-3416555
www.lencon.nlww.kurz.nl
LEONHARD KURZ BENELUX B.V.
Roggeweg 24, 6534 AJ Nijmegen 024-3781840
www.kurz.nl
LION LASER SYSTEMS
Nikkelstraat 47, 4823 AE Breda 076-5810101
www.lionlasers.com
LISTGROVE LIMITED
STAND 57
STAND 117
STAND 63
16 The Courtyard, UK CV 379 NP Stratford upon Avon 0044-1789207070
www.listgrove.com
LPKF WELDINGQUIPMENT GMBH STAND 256B
Alfred-Nobel-Straße 55-57, D 90765 Furth 0049-513170950
www.lpkf.com/de
LYONDELLBASELL STAND 188
Delftseplein 27 E, 3013 AA Rotterdam
010 275 5500
www.lyondellbasell.comww.listgrove.com
MMATA KUNSTSTOFFEN BV STAND 280
Pletterij 36, 2211 JT Noordwijkerhout 0252-343600
www.mata.nl
MEUSBURGER GEORG GMBH & CO KG STAND 212
Kesselstrasse 42, AT A 6960 Wolfurt 0043-557467060
www.meusburger.com
MIKROCENTRUM STAND 1
De Run 1115, 5503 LB Veldhoven 040-2969933
www.mikrocentrum.nl
MOLDEX3D STAND 304
Parijsboulevard 209, 3541 CS Utrecht 06-84847507
www.moldex3d.com
MOLD-MASTERS EUROPA GMBH STAND 231
Neumattring 1, 76532 Baden-Baden 0049-722150990
www.moldmasters.com
MORETEC PLASTIC MACHINERY STAND 246
De Factorij 37, 1689 AK Zwaag 0229-279030
www.moretec.nl
MS ULTRASCHALL TECHNOLOGIE GMBH STAND 152
Karlstraße 8 - 20, DE 78549 Spaichingen 0049-7424701800
www.ms-ultraschall.de
NNETSTAL BENELUX BV STAND 265
Kasteleinsstraat 13 Bus 0102, BE 9150 Kruibeke 0032-27253530
www.netstal.com
NOVIUM COMPOSITES B.V.
Schipleisingel 48, 6652 GK Druten 024-2022010 www.noviumcomposites.eu
STAND 139
NRK PVT KUNSTSTOFVERWERKERS STAND 3 Loire 150, 2491 AK ‘s-Gravenhage 06-23426593 www.pvt.nl
OOERLIKON BALZERS COATING BENELUX STAND 189
Nijverheidslaan 5470, BE 3800 Sint-Truiden 0032-11693040
www.oerlikon.com/balzers/be
OERLIKON HRSFLOW
STAND 189 4 Via Piave, IT 31020 San Polo di Piave (TV) 0039-422750111 www.hrsflow.com
ORA MACHINES NV
Ambachtenlaan 35, BE 3001 Heverlee 0032-16400383 www.ora.be
PPEDEO HOGEDRUKGIETERIJ
Westerring 25, 9700 Oudenaarde 0032-055335880
www.pedeo.be/nl
PEZY GROUP
Sleepboot 11, 3991 CN Houten 030-6354870
www.pezygroup.com
PICOPLAST BV
Swierderkerkweg 4, 6363 CJ Wijnandsrade 045-5245551
www.picoplast.nl
STAND 268
STAND 279
STAND 64
STAND 65
PLASTIC MACHINERY EQUIPMENT B.V. STAND 293
Minervum 7416-7418, 4817 ZG Breda 076-7370294
pme-benelux.com
PLASTIKCS BV
Energielaan 1a, Unit 12 , 2960 Brecht 0032-32848263
www.plastiKCs.be
STAND 254
PLASTIMA BREDA BV
Minervum 7101, 4817 ZN Breda 076-3030179
www.plastima.nl
POLYKEMI AB
Bronsgatan 8, SE 27139 Ystad 0046-41117030
www.polykemi.se
POLYMER SCIENCE PARK
Ceintuurbaan 15, 8022 AW Zwolle 085-4837800
www.polymersciencepark.nl
POLYMIX BENELUX
2, rue de Vienne, 68180 Horbourg-Wihr 0033-389201380
STAND 256A
RREHAU
STAND 198
STAND 81
Grauwmeer 1/12 bus 65, BE 3001 Leuven 0032-16399911
www.rehau.com/be-nl
REOBIJN BV
STAND 87
STAND 15
Industriestraat 28, 7482 EZ Haaksbergen 053-5740404
www.reobijn.nl
RESINEX NETHERLANDS BV
STAND 160
STAND 200
ampxgroup.com/polymix-france/polymix-benelux/
POLYRAM PLASTICS STAND 273
Rue Henri Nestlé 1, 77140 Nemours polyram-group.comww.posterama.nl
PRODUSOFT STAND 115
Koningin Astridlaan 46, 9990 Maldegem 0032-50729595
www.produsoft.com/nlww.pycnoplast.com
PROMATRIX BV STAND 98
Nijverheidsbuurt 13C, 3474 LA Zegveld 0348-692055
www.promatrix.nl
QQ PLASTICS/CIRCULAR PLASTICS FACT. STAND 27 Science Park 400, 1098 XH Amsterdam 020-8884253
www.q-plastics.com
QOLORTECH BV STAND 239
Aalbosweg 26, 8171MA Vaassen 0049-15112170802
www.qolortech.nl
QUANTIFY STAND 339
Leuvenselaan 172, 3300 Tienen 0032-016152412
quantifybv.be
QUICK CHANGE MOULD STAND 21
Thomas van Heereveldstraat 1, 6551 AK Weurt 0246790750
www.quickchangemould.com
Leeuwenbrug 105 b, 7411 TH Deventer 0570-677584
www.resinex.nl
RETHINK PLASTICS
Postbus 420, 2260 AK Leidschendam 06-23426593
www.rethinkplastics.nl
ROBOTECH BV
Weidehek 64B, 4824 AS Breda 076-5410495
www.robotech.nl
ROKOMA B.V.
Ambachtsweg 22, 5683 CD Best 06-15455242
www.rokoma.com
ROMÉDES SPECIAALMACHINES
Zilverlinde 22, 7131 MN Lichtenvoorde 0544-356180
www.romedes.nl
ROMPA GROUP
Ladonkseweg 1, 5281 RN Boxtel 0411-661200
www.rompagroup.com
ROTO ART
Theseusstraat 34, 5047 RJ Tilburg 013-5799406
www.rompagroup.com
RUD C&D BENELUX B.V.
Mechie Trommelenweg 10, 5145 ND Waalwijk 085-2738019
www.rudbenelux.com
SS-POINT B.V.
Prisma 87, 3364 DJ Sliedrecht 0184-413314
www.spointbv.nl
STAND 3
STAND 257
STAND 226
STAND 174
STAND 83
STAND 61
STAND 213
STAND 104
SEEPP.DE STAND 14
Fortuna Strasse 4, 57072 Siegen 0049-1707635426
seepp.de
SEPRO GROUP
STAND 245
Rue Henry Bessemer - Zone Acti Est - CS 10084, 85003 La Roche sur Yon CEDEX 0033-251454700
www.sepro-group.com
SHIMADZU BENELUX STAND 203
Australiëlaan 14, 5232 BB ‘s-Hertogenbosch 073-6430320
www.shimadzu.nl
SISE STAND 271
C Parc Industriel Sud - Voie Romaine Groissiat 1, 01100 Oyannax 0033-474773453
www.sise-plastics.com
SNETOR BENELUX STAND 163
Oudstrijdersstraat 43, BE 2520 Ranst 0032-33553545
www.snetor.com
STAALVORM BV STAND 25
Bedrijfsterrein Ziedewij 15, 2991 LA Barendrecht 0180-619351
www.staalvorm.nl
STÄUBLI BENELUX STAND 251
Meensesteenweg 407-409, BE 8501 Bissegem 0032-56364000
www.staubli.com
STICHTING CIRCULAR PLASTICS NL STAND 5
Bargelaan 200, 2333 CW Leiden circularplasticsnl.org
STORK IMM STAND 318
Alfred Marshallstraat 2, 7559 SE Hengelo (Ov.) 074-2405000
www.storkimm.com
STUFA STAND 35
Beatrixlaan 7, 5443 AV Haps 0485-350333
www.stufa.nl
SYNPRODO BV STAND 207
Nieuweweg 235, 6603 BM Wijchen 024-6491911
www.synprodo.nl
TTECH2B STAND 340
Fabrieksweg 3, 5531 PP Bladel 085-8768793
www.tech2b.cc
TECHNEX BV STAND 315
Industrieweg 35, 1521 NE Wormerveer 075-6474567
technex.nl
TECHNIRUB INTERNATIONAL STAND 102
Baardmeesweg 15E, 3898 LD Zeewolde 036-5236260
www.technirub.nl
TECHNISCH BURO HEMMES BV STAND 89
Granaatstraat 50, 7554 TR Hengelo (Ov) 074-2504374
www.tah.nl
TEKUMA KUNSTSTOFF GMBH STAND 172
Roentgenstrasse 2, DE 21465 Reinbek 0049-407277020
www.tekuma.de
TETRAVISION STAND 201
Kapeldreef 60, BE 3001 Leuven 0032-16910420
www.tetravision.be
THIELE&KOR PLASTICS MACHINERY BV STAND 255
Celsiusbaan 4a, 3439 NC Nieuwgein 030-7111395
www.tkpm.eu
TIMELINE CONSULTING BV STAND 341
Daalstraat 2, 6181 JR Elsloo (Lb) 046-2340099
www.timeline-erp.nl/impressum/
TIMMERIJE BV
Schoolweg 29, 7161 PK Neede 0545-283800
www.timmerije.nl
TOOL-TEMP BENELUX
Ambachtsweg 22, 5683 CD Best 06-53375124
www.tool-temp-benelux.nl
TOOLS & DIES BV
Stationsstraat 32, 4611CD Bergen op Zoom
06-83536140
www.td-c.com
STAND 42
STAND 226
STAND 175
TOSAF BENELUX B.V.
Hectorstraat 11, 5047 RE Tilburg 013-7676300
www.tosafbenelux.nl
TSG GROUP
Furkapas 8, 5624 MD Eindhoven 040-2548222
www.tsggroup.nl
TUMAG BV
Bremheidelaan 2, 2300 Turnhout 0032-14639850
www.tumag.be
UUEPRO, LDA
STAND 32
WERTH MESSTECHNIK
Siemensstraße 19, DE 35394 Giessen 06-51707990 werth.nl
STAND 62
WICRO PLASTICS
Karreweg-Noord 47-49, 5995 MG Kessel (Lb) 077-4621216 www.wicro.nl
STAND 176
WILL & CO BV
Dellaertlaan 24, 1171 HG Badhoevedorp 020-6597501
www.will-co.eu
WILMOD / KUWATEC
STAND 122
STAND 192
STAND 23
STAND 133
STAND 270
Rua Emilio Silva Ferreira, PT 2445-732 Martingança 00351-917679612
www.uepro.com
ULTRAPOLYMERS
6716 AE Ede 0318-641216
www.ultrapolymers.com
STAND 85
Amethistweg 39, 2665 NT Bleiswijk 079-3461919 www.wilmod.nl
WITTENBURG BV
Productieweg 12, 3899 AK Zeewolde 06-51129809 www.wittenburggroup.com
STAND 240
WITTMANN-BATTENFELD BENELUX NV STAND 253 De Vunt 9, 3220 BE Holsbeek 0032-16551180
www.wittmann-group.com/en_us
VVAN BOXTEL KUNSTSTOF BV STAND 153
Koperslagerstraat 2, 5405 BS Uden 0413-273559
www.vbv.nl
VEOLIA POLYMERS STAND 235
Kalkwijk 5, 7681 DV Vroomshoop 06-83662442
www.veolia.nl/nl/circulaire-economie-plastic-recycling
VERIDES STAND 10
High Tech Campus 27, 5656 AE Eindhoven veridis.tech
WW&R PLASTICS B.V.
Jean Monnetpark 73, 7336 BB Apeldoorn 055-5335224
www.wenrplastics.nl
STAND 134
WAGENINGEN FOOD & BIOBASED RESEARCH
Bornse Weilanden 9, 6708 WG Wageningen 0317-482689
www.wur.eu/wfbr
yYOUR PLASTIC SOLUTIONS B.V. STAND 54 Akkermansbeekweg 77, 7061 ZA Terborg 0315-395820
www.yourplasticsolutions.com
ZZEISS STAND 170
Graaf Engelbertlaan 75, 4837 DS Breda 06-12540093
www.zeiss.nl/metrologie
ZWEKO OPTICS
STAND 138
Goolderheideweg 11, Goolderheideweg 11 Bocholt 0032-89469330
zweko-optics.com
ZWICKROELL GMBH & CO. KG
August-Nagel-Strasse 11, DE 89079 Ulm
0049-7305100
www.zwickroell.com
STAND 199
Stand 300
Met Project+ is HSV de eerste producent in Europa die grote kunststofspuitgietdelen integreert met EPS/EPP-schuimdelen. Project+ helpt om productontwerpen te optimaliseren en besparingen te realiseren. Spuitgietdelen en particle foamdelen worden hierbij op elkaar aangesloten. Slim innoveren, in-lijnassemblage en doeltreffende logistiek spelen daarin een sleutelrol.Naast tijdsbesparing levert de Project+ aanpak meer voordelen, zoals:
• kortere Time-to-Market;
• een minimum aan componenten;
• gewichtsbesparing;
• lagere kosten;
• een doeltreffender en efficiënte logistiek;
• reductie van inkooprisico’s;
• duurzame realisatie.
HSV
Stand 41
Hoe kies je de juiste kunststof voor je product? Het ontwerp en de technische eisen zijn bepalend, maar duurzaamheid wordt ook steeds belangrijker. Injection Point helpt zijn opdrachtgevers al in de maakbaarheidsfase en het procesontwerp met advies.
De keuze voor een specifieke kunststof kent een aantal te nemen afslagen. Is er een bepaalde gewenste stijfheid, slijtvastheid of slagbestendigheid? Wat zijn de esthetische eisen?
Tijdens de ontwerpfase denkt Injection Point mee. Als de oplossing is gevonden, legt het de samenstelling en de gekozen kunststof vast.
www.injection-point.nl/ materiaalkeuze-kunststof-producten
Stand 117
Een nieuwe ontwikkeling in duurzame bedrijfsvoering is het inzetten van lasergraveermachines bij het aanbrengen van logo’s en markeringen op producten. Lasergraveermachines hebben een aantal interessante voordelen op het vlak van duurzaamheid, kostenbesparing en afvalvermindering.
Je hoeft nooit meer stickers of labels te printen en plakken, maar krijgt wel een goed zichtbare gravure op je producten. Zonder inkt of plastic en bestand tegen slijtage en vervaging. Lasergraveermachines genereren weinig afval, omdat het materiaal door middel van een laserstraal rechtstreeks van het oppervlak verwijderd wordt of het materiaal verkleurd wordt door warmte, zonder extra lagen of materialen toe te voegen. Het is bovendien kosten- en energie-efficiënt.
Nieuwsgierig? Bekijk alle voordelen op www.lionlasers. com/2023/05/23/duurzaam-lasergraveren
Lion Laser Systems B.V.
Stand 41
Hoe kunnen we zo duurzaam mogelijk kunststof producten spuitgieten? Dat is een vraag waar Injection Point iedere dag mee bezig is en waarvoor het team altijd op zoek is naar nieuwe antwoorden. Het duurzaam spuitgieten van kunststof producten gaat wat hen betreft dan ook verder dan het materiaal waarmee je werkt, het minimaliseren van je energiegebruik of zoveel mogelijk recyclen. Een aantal belangrijke aspecten:
• Productontwerp voor spuitgieten
• Energieverbruik en CO2 footprint per product meten
• In-house energiemanagementsysteem
Meer weten over duurzaam spuitgieten bij Injection Point? www. injection-point.nl/duurzaam-spuitgieten
Injection Point
Injection Point
Let's make it FIT Zeven redenen waarom lasergraveren een duurzame keus is
Ontdek de kracht van technische thermoplasten met Kedu Polymers Industries B.V. Onze toewijding aan kwaliteit, maatwerk en duurzaamheid maakt ons de leverancier voor de kunststofverwerkende industrie.
Excellente Kwaliteit & Service
Onze nauwe samenwerking met vaste toeleveranciers garandeert hoogwaardige materialen die voldoen aan de strengste industriestandaarden. Vertrouw op onze consistente kwaliteit en uitmuntende service.
Maatwerkoplossingen
Elk project is uniek. Daarom zijn onze materialen ontwikkeld en geproduceerd op klant specificaties. Wij begrijpen uw
behoeften en bieden op maat gemaakte oplossingen.
Partnerschap met Topleveranciers
Als exclusieve vertegenwoordigers van Polymer Compounders Limited, Kedumid®, Hostaform®, en Toray, bieden we een breed scala aan hoogwaardige materialen.
Veiligheid & Duurzaamheid
Onze Notoxicom lijn biedt PC/ABS UL94-V0
zonder schadelijke stoffen, waarmee we een stap zetten naar een veiligere en duurzamere toekomst.
Kedu Polymers Industries B.V. levert technische thermoplastische kunststoffen voor de kunststof verwerkende industrie. Wij werken nauw samen met onze vaste toeleveranciers, zodat wij altijd uitstekende kwaliteit en service leveren. Het overgrote deel van onze materialen is ontwikkeld en geproduceerd op klant specificaties.
Kedu Polymers Industries bv neemt haar verantwoordelijkheid door het ontwikkelen van milieuvriendelijke vlamvertragende PC/ABS en PC/ASA grades. Met Notoxicom® leveren wij Milieuvriendelijke alternatieven voor de industrie. Ook zetten wij ons in voor het hergebruik van technische kunststoffen in de industrie.
Wij leveren ABS; PC; PC/ABS en PC/ASA compounds volgens klant specificaties; TPE’s zoals: SEBS; SBS; OBC; TPU; TPO; TPV; Polyacetaal (POM). Torelina PPS; PBT en SAN. Sinds enkele jaren voeren wij onder onze eigen merknaam Kedumid® diverse PA6 en PA66 compounds.
Voor vragen:
Bel: +31-(0)634566341 of mail: kedupolymers@kedupolymers.nl
Moba geldt wereldwijd als toonaangevend fabrikant van machines voor het automatisch sorteren, verpakken en verwerken van eieren. Met een wereldmarktaandeel van pakweg 70 procent is dat geen overdreven uitspraak. Die positie krijg je niet zonder aandacht voor detail en een oog voor kwaliteit. Ook als het om de omspuitingen voor rollenassen gaat, die deel uitmaken van het transportsysteem voor de eieren. Met een nieuwe 2K-spuitgietmachine en hotrunnermatrijzen zetten ze in Barneveld een nieuwe kwaliteitsstap.
In1947 maakt Job Mosterd in Barneveld – zie daar de verklaring voor de bedrijfsnaam - zijn eerste eiersorteermachine. Dankzij zijn fascinatie voor technologie en innovatie – en een goed oor voor de wensen van de klant – is de Moba Groep inmiddels uitgegroeid tot een internationale en wereldwijd actieve onderneming. De grootste systemen van het bedrijf, nog altijd met het hoofdkantoor in Barneveld, verwerken meer dan 220.000 eieren per uur.
Dat innovatie nog altijd met hoofdletters wordt geschreven mag blijken uit recent geïntroduceerde Vision Crack detector. Dit gepatenteerde detectiesysteem maakt niet alleen gebruik van machine-vision
maar combineert beeldverwerking met kunstmatige intelligentie en machine-learning. Met behulp van duizenden beelden is het systeem ‘getraind’ om elke mogelijk breuk te detecteren - ook bijvoorbeeld haarscheurtjes die voor het menselijk oog niet zichtbaar zijn. Dat het systeem dit kan bij eieren van alle mogelijk kleuren – van wit tot diep donkerbruin – is volgens Moba een unicum op de markt. Of wat te denken van Vision Weighing, eveneens op basis van kunstmatige intelligentie. Ook hierbij is het AI-systeem getraind met een enorme dataset van duizenden afbeeldingen van eieren, maar nu met hun bijbehorende gewicht. Het model leert de visuele kenmerken herkennen die uniek zijn voor elk ei en kan ze correleren met hun specifieke gewicht. Zodra het
AI-model is getraind, kan het naadloos het gewicht van een nieuw ei bepalen door de afbeelding te analyseren.
Nu worden voor een vlot transport van de eieren tussen de verschillende onderdelen van de Mobasystemen onder andere rollenassen gebruikt. Deze rollenassen bestaan uit een roestvaststalen buis die met twee materialen wordt omspoten: polyamide (PA) en thermoplastisch elastomeer (TPE). De eieren rusten eigenlijk op twee TPE-omspuitingen tegelijkertijd van twee achterelkaar liggende rollenassen. De TPEomspuiting op de rollenas (elk ongeveer 18 gram materiaal per rolletje) wordt aan weerszijden geflankeerd door een PA-omspuiting (ongeveer 8 gram materiaal per elementje). De rollenassen oriënteren de eieren voor de verschillende inspectie- en selectiestappen in hun gang door de installatie.
processtappen
In de oude situatie werd voor de omspuitingen gebruikgemaakt van twee hydraulische spuitgietmachines – een voor de PA- en een voor de TPE -omspuiting. De productie van de rollenassen vond plaats in Roemenië. Voor de PA- en de daaropvolgende TPE -omspuiting had Moba daar twee spuitgietmachines. De gekozen productiemethode bleek echter niet zonder uitdagingen. Om de roestvaststalen assen compleet te kunnen omspuiten, werd iedere rollenas door de medewerker vier keer in de matrijs gelegd. Een zeer arbeidsintensief productieproces met meer kans op defecten en uitval.
Al die stappen – het omspuiten en de handmatige handelingen – kunnen van invloed zijn op de uiteindelijke kwaliteit van de omspuiting. Maar de rollenassen spelen wel een heel belangrijke rol in het oriënteren van de eieren en de uiteindelijke productiecapaciteit van een complete installatie.
Op het moment dat de machines in Roemenië aan het einde van hun levensduur begonnen te raken, heeft Hans Ruijs, senior engineer Plastics bij Moba, de productiewijze nog eens zorgvuldig onder de loep genomen: “De machines waren versleten en ook wat sluitkracht betreft zaten ze aan de lage kant. Dan ga je nadenken en rekenen. Wil je dan twee nieuwe machines van 300 ton hebben, dan heb je het over een flinke investering. Maar daar zouden we ook een 2K-machine voor kunnen aanschaffen.” Door bovendien te kiezen voor een hotrunnersysteem zou het omspuiten van de rollenassen met PA en TPE tegelijkertijd kunnen worden verricht. “En dan heb je één proces.”
Op de nieuwe machine zouden in eerste instantie rollenassen van drie verschillende lengtes moeten kunnen worden gemaakt - met zes TPE en zeven PA-, negen TPE - en tien PA- en twaalf TPE - en dertien
PA-omspuitingen. De rollenassen zijn dus in staat respectievelijk zes, negen en twaalf eieren parallel te vervoeren, al naar gelang het type, de capaciteit en de configuratie van de installatie.
Na uitgebreid vooronderzoek is uiteindelijk een hydraulische 2K-spuitgietmachinemachine van Arburg aangeschaft met een sluitkracht van 200 ton. Dat een lagere sluitkracht kan worden gekozen is te danken aan de keuze voor het hotrunnersysteem. Hierdoor vermindert het geprojecteerd oppervlak van de aanspuiting door het ontbreken van alle kanalen die vanuit de centrale aanspuiting de vloeibare kunststof naar de vormholte leiden.
Bij de keuze voor de hotrunnersystemen voor de drie matrijzen hebben de eigen matrijsmakers van Moba uiteraard een belangrijke rol gespeeld. Uiteindelijk is de keuze gevallen op de systemen van Günther Heisskanaltechnik, gevestigd in Frankenberg in de Duitse deelstaat Hessen. Het bedrijf ontwikkelt en maakt hotrunnersystemen en wordt al ruim 35 jaar vertegenwoordigd door Bäcker BV uit Zaandam. Ruijs vertelt: “Ik ben met de matrijsmakers om tafel gaan zitten en we hebben uitvoerig gediscussieerd over de keuze. Zij hadden een duidelijke voorkeur voor Günther. Het product moet uiteraard goed zijn. Maar de belangrijkste reden zeiden ze – en dat is leuk om te vertellen omdat Hans erbij is – is dat het wel zo makkelijk praten is in het Nederlands in plaats van in het Duits.”
Een duidelijk vergulde Hans van Dinteren van Bäcker moet bekennen dat hij dit argument niet voor de eerste keer hoort: “Het product moet natuurlijk goed zijn. Maar je hoort meer en meer dat een aanspreekpunt in eigen taal wel een rol speelt. Een optimale service is van uiterst belang, de klanten hebben vragen en wensen maar ook wel eens problemen, ook deze gaan wij ook niet uit de weg. Ons motto is: Onze service uw succes.”
Ruijs noemt nog een tweede factor van betekenis: “Ook de ondersteuning moet goed zijn. Ging er vroeger iets kapot of je moest een schroef gaan trekken dan deed je dat zelf. Als je nu kijkt hoe complex de machines zijn geworden, is onderhoud en reparatie aan spuitgietmachines steeds meer specialistenwerk. Dat betekent dat je dus steeds afhankelijker wordt van je toeleveranciers. En dat betekent ook dat die toeleveranciers het serviceapparaat, de kennis en de knowhow moeten hebben om ons te ondersteunen. Dat wordt steeds belangrijker, maar wordt wel vaak vergeten.”
In 2019 bezoekt Moba, met de rollenassen onder de arm, Günther in het Duitse Frankenberg in de deelstaat Hessen. Na de inventarisatie van wensen en eisen komt een constructief voorstel voor een hotrunnersysteem op tafel. Uiteindelijk komt het tot een definitieve opdracht, in eerste instantie voor de kleinste rollenassen met zes TPE -omspuitingen.
Inmiddels zijn ook voor de ‘negen-‘ en ‘twaalf-rijers’ de hotrunnersystemen geleverd, door Moba in de matrijzen geïntegreerd en succesvol in gebruik. De 2K Arburg-spuitgietmachine maakt met de hotrunnermatrijzen in een keer de omspuitingen voor een complete rollenas. De matrijs krijgt verticaal de PA aangevoerd en vanuit de achterzijde de TPE. De naalden die de spuitmonden in het hotrunnersysteem openen en afsluiten, worden individueel aangestuurd met behulp van stappenmotoren – 13 voor de zes-rijer, 19 voor de negen-rijer en 25 voor de twaalf-rijer. Omdat de aanspuiting van elke omspuiting nu op maat kan worden geregeld zijn de spuitgietcondities – druk en hoeveelheid materiaal – voor elke omspuiting gelijk.
Bij de oude productiemethode met conventionele matrijzen was dat veel lastiger voor elkaar te krijgen. Vanuit een centrale aanspuiting werd het vloeibare materiaal via kanalen naar de plekken voor de
omspuiting geleid. Die kanalen, ook wel de koude tak genoemd, waren niet allemaal even lang. Het vullen van de matrijsholtes vond dan ook niet altijd tegelijk plaats. Het materiaal dat de langste weg moest afleggen, begon al met afkoelen vóór de vormholte was bereikt en voldoende was gevuld.
Het resultaat in de oude situatie was dan ook dat de omspuitingen onderling maatafwijkingen lieten zien, vertelt Ruijs: “Onder de 3D-meetbank zagen we dat de rolletjes – ook onderling - aanzienlijke afwijkingen vertoonden. Eigenlijk was niet één rolletje hetzelfde. En dat wil je niet. Je wil dat de eieren de rollenassen mooi volgen. Hoe eerder ze met de punt naar een kant zijn gepositioneerd, des te sneller kan je ze grijpen met kunststof grijpers voor verdere verwerking in de machine.”
Met het hotrunnersysteem kunnen de spuitgieters bij Moba de vulling van elke vormholte in de matrijs besturen. Elke omspuiting krijgt voldoende materiaal en nadruk. Voor MOBA was dat de reden om voor een hotrunnersysteem te kiezen. Ook omdat voor de eindstukken een fractie meer materiaal nodig is. In de praktijk blijkt nu dat alle instellingen voor alle omspuitingen gelijk kunnen worden gehouden – de naalden maken per systeem allemaal dezelfde slag en worden op hetzelfde tijdstip geopend en gesloten.
Binnen de kortste keren na levering van de hotrunnersystemen hadden de MOBA-matrijzenmakers de
matrijzen samengebouwd en stonden ze op de machine. Van Dinteren: “Ik weet nog dat ik twee dagen na de levering van het systeem voor de grootste matrijs belde en hoorde dat de matrijs al op de machine had gestaan en goede producten had geleverd. Dat is een compliment waard voor de matrijzenmakers en de spuitgieters hier.”
De businesscase voor de investering in de hotrunnersystemen en de 2K-spuitgietmachine is gemaakt voor de drie specifieke series rollenassen, vertelt Ruijs. “Maar we willen ook alle andere typen rollenassen op de machine gaan produceren, omdat de productie van de huidige rollenassen berekend is op alleen dagproductie en volautomatische onbemande productie in de nachtelijke uren ook mogelijk is. Bovendien beschikt MOBA met deze machine over de mogelijkheid om hele nieuwe producten te maken.”
Door gebruik te maken van de Güntherhotrunnersystemen is ook het materiaalverbruik voor de productie van de rollenassen verminderd. Denk aan het ontbreken van de aanspuittak bij elke cyclus die in de oude situatie moest worden doorlopen. Met de hotrunnersystemen is een jaarlijkse forse besparing op het materiaal en logistiek gerealiseerd. Ook als het gaat om energieverbruik heeft het systeem van Günther volgens Van Dinteren specifieke voordelen. De hotrunnerneuzen zijn uitgevoerd met een schacht uit twee materialen: gereedschapstaal en titaan. Waar
aan de voorzijde de schacht in contact komt met de matrijsplaat, beperkt het titaan de warmteoverdracht tussen beide.
De hotrunnersystemen zijn voorzien van gepatenteerde BlueFlow- verwarmingselementen waardoor een heel compacte bouw en een zeer nauwkeurig en gelijkmatig temperatuurprofiel wordt bereikt. In combinatie met de titaan schacht komt dat niet alleen de cyclustijd bij het spuitgieten ten goede. Volgens Günther wordt in vergelijking met conventionele verwarmingselementen het energieverbruik met de helft verminderd en wordt de kwaliteit van het te verspuiten product hierdoor aanzienlijk verhoogd.
Ook zijn deze systemen voorzien van PM-stukken met een hardheid van 62Hrc. die zorgen voor een optimale voorcentrerring van de naald met een hardheid van 64Hrc, zodat voor de aanspuitopeningen een maximale standtijd is gegarandeerd.
Bij Moba wordt het energieverbruik ook nog eens verlaagd doordat van vier procesgangen op twee machines naar een enkele procesgang op één een machine wordt gegaan. Behalve de energiebesparing, kostenreductie en kwaliteitsverbetering noemt Ruijs ook nog ergono-
mie en arbeidsomstandigheden als voordelen van de nieuwe productieopzet. Is de rollenas gereed, dan roteert de matrijs op de draaitafel van de spuitgietmachine en pakt een robot de rollenas uit de geopende matrijs. In de matrijs is ruimte voor twee assen en na de rotatie ligt de volgende rollenas dan ook alweer klaar. Op de lege positie wordt, voordat de nieuwe cyclus begint, alweer een nieuwe as klaargelegd. Voor Ruijs is dat allemaal winst: ”We moeten ook zuinig zijn op onze mensen. Gezien de aantallen die we maken, is dit geen werk meer om handmatig te doen. Daar zijn mensen niet op gebouwd. Je wil dat iedereen gezond en fit blijft. Ik ben supertrots op hoe we dit hebben gedaan. De spuitgieters en onze matrijzenmakers hebben prachtig werk geleverd. We hebben de instellingen zo scherp staan dat mocht er eentje buiten de toleranties komen, dan legt de robot die apart in een bakje. Dat is toch wel prachtig of niet? De spuitgieters zijn hebben heel erg gekeken hoe ver ze kunnen gaan met de machine. Het is beter geworden dan ik had verwacht. Maar dat is ook het mooie. Door te doen leer je weer en kom je op een hoger niveau. Straks hebben we het zo goed in de vingers, dat je het bijna niet meer hoeft te controleren en er bijna geen afkeur meer is.”
Robin Zander
KIK is een modern, ISO 9001 & 140001 gecertificeerd en industrieel toeleveringsbedrijf, gespecialiseerd in het spuitgieten van kunststof producten. Naast een eigen matrijzenmakerij heeft KIK tevens een eigen assemblageafdeling of werkt hierin samen met sociale werkplaatsen.
De kwalitatief hoogwaardige, producten die KIK vervaardigt zijn van zeer uiteenlopende vorm en complexiteit en worden in een veelvoud aan markten ingezet. KIK produceert deze kunststof producten en onderdelen met 34 spuitgietmachines die variëren van 30 tot 440 ton. We kunnen hiermee producten spuitgieten van 0,2 gram tot 1.700 gram en door het aantal machines, kunnen wij veelal aan elke vraag voldoen.
‘Veel van onze klanten maken tevens slim gebruik van onze adviezen in de ontwerpfase. We zitten dan ook graag met de ontwerpers aan tafel, liefst lang voordat we het product gaan spuitgieten. Dit biedt beide partijen voordelen. Het vroegtijdig bundelen van alle beschikbare expertise levert de hoogst mogelijke kwaliteit en kostenefficiency op.’
KIK treedt voor uw projecten graag op als uw partner.
“Op dit moment hebben we 1600 unieke masterbatches en compounds. Dat geeft al meteen de diversiteit aan. En gaat niet alleen om een kleurtje. We hebben een RAL 6019 misschien wel 20 keer in de bibliotheek staan, maar 20 keer is het een andere receptuur - voor een andere polymeer, met een andere additief erbij”, vertelt Tim van Schijndel, eigenaar van Unique Qolors dat sinds de oprichting in 2018 een stormachtige groei doormaakt. “Vanaf 2018 zijn we eigenlijk elk jaar verdubbeld in omzet en in output. Vorig jaar hadden we een output van bijna 400 ton met masterbatches als hoofdmoot.”
Deuitbreiding en nieuwbouw die in september vorig jaar is afgerond aan de Oerstroom in Gemert, is met een dergelijke ontwikkeling geen overbodige luxe. Maar voorlopig kan de specialist in masterbatches en compounds dan ook vooruit. “ We zitten nu in principe op een maximum van 24 t per dag. Dat is nu het maximum als we volcontinu in ploegen gaan werken. Maar dat doen we op dit moment nog niet.” Unique Qolors beschikt daarvoor over 15 dubbelschroef-extruders (coompounders) in verschillende configuraties en met een uiteenlopende capaciteit. En om met zekerheid
aan de eisen van hun klanten te kunnen voldoen en volledig ‘on-spec’ materiaal te kunnen leveren, is ook een volledig nieuw analytisch laboratorium ingericht.
Nu is een laboratorium bij een producent van masterbatch en compounds zeker geen unicum, wil je materiaal consistent aan uitlopende eisen zoals uv-stabiliteit, kleurechtheid en brandwerende eigenschappen kunnen voldoen. Ook op het moment zo legt Van Schijndel uit als je niet boven een bepaalde materiaal-
prijs uit mag komen. “Dan stappen we het laboratorium in en kunnen dan bijvoorbeeld meteen andere pigmenten toepassen. We houden het binnen een bepaalde prijsklasse en zorgen dat het toch binnen de specificaties van de klant blijft. En als het niet kan dan zeggen we dat uiteraard ook. Het is het ‘peper en zout van het restaurant’ maar wel onmisbaar en we zijn er dagelijks mee bezig.”
Unique Qolors mag dan in 2018 zijn opgericht maar rust op een fundament van meerdere decennia aan kennis en kunde. Die wordt in belangrijke mate geleverd door Henry van Tilburg, geen onbekende in de wereld van de masterbatches en compounds, én Van Schijndels schoonvader. Na eerdere ondernemingen te hebben verkocht, bleef het bloed overduidelijk kruipen waar het niet gaan kon. Van Schijndel is wel al ondernemer maar dan nog in het ‘hout’. Als Van Tilburg zijn schoonzoon in 2017 voorstelt om samen een nieuwe onderneming op te starten is de zaak snel beklonken en gaat in juni 2018 Unique Qolors officieel van start.
Met 24 ton per dag – en daar zit zelfs nog wat speling op – is het duidelijk niet Van Schijndels ambitie om te concurreren met de hele grote spelers. “Een echte ‘usp’ (unique selling point) van ons is dat we echt de kleine volumes pakken. Onze machines zijn daar ook op toegespitst We zeggen eigenlijk altijd vanaf 1 kg tot 100.000 kg per batch is hier gewoon prima neer te leggen. Nu hebben we een grote lijn draaien. Dan is zo’n campagne binnen een week klaar. De machines zoals
ze hier nu staan zijn bovendien universeel opgebouwd. We kunnen daarom ook heel veel verschillende materialen op dezelfde machine draaien. En op het moment dat we een heel taai materiaal of juist een viskeus materiaal gaat – afhankelijk van de specificaties die de klant wil – dan hebben daar de machines voor. We hebben hier eigenlijk vanaf heel klein tot aan de grote batches alles in huis. We kunnen op laboratoriumschaal ontwikkelen. Zo houden we voor de klant en voor ons ontwikkelen ook interessant. Daar zijn ook geen hoge kosten mee gemoeid, voor beide partijen niet. Daarna kun je eigenlijk meteen een vertaalslag maken naar de productie. Dus stel dat ze bijvoorbeeld zeggen ‘Doe maar even een kilootje’, dan is dat geen enkel probleem. Is dat meteen goedgekeurd en het wordt een pallet? Prima, dat is ook geen probleem en een volle vrachtwagen ook niet.”
“Dat hebben we hier ook echt weten te bewerkstelligen in de nieuwe hal. We hadden voorheen een grote machine in de andere hal staan maar die was destijds nog niet operationeel. Die opschaling hebben we nu. We zijn continu bezig met efficiency. Materiaalaanvoer en -afvoer moet je daarbij ook zeker meenemen. Materiaal moet naar de machine toe en als je 600 kg per uur draait dan is dat handmatig eigenlijk niet meer te doen. Het is wat dat betreft mooi hier. Omdat hier zoveel kennis en het machinepark er ook op is draaien we vanaf polyolefines tot echte high-end engineeringplastics en alles wat daar tussenin zit. We draaien polyolefine-masterbatch – PP, PE, HDPE – en op de machine ernaast draaien we een A-PET die we ook
nog aan het kristalliseren zijn. Dat zit hier allemaal ‘in house’. We zijn denk ik toch wel echt een van de weinigen die dat doen in de Benelux. Vaak is het branchegerelateerd – automotive, medisch – maar wij kunnen een heel breed pakket aan. Het is heel niche, maar met een hele brede afzetgroep.”
Verantwoorden
“We denken mee in het hele proces. De klant heeft het eindproduct eigenlijk al voor zich, maar dan komt de hele processing daar rondom heen. We kunnen eigenlijk op alle terreinen de klant van advies dienen”, zegt Van Schijndel
Een hele ‘nieuwe’ ontwikkeling is in dat opzicht dat de hele keten zich steeds meer moet kunnen verantwoorden. Inderdaad – duurzaamheid. “We moeten ook steeds meer documentatie kunnen overleggen. Want waar komt het materiaal vandaan en hoe is het behandeld? Wij sturen het weer naar partij x en die moet exact weten wat erin zit. Daarom zijn we ook zo ingericht dat we alle materialen kunnen analyseren. Zodat we met 100 procent zekerheid op het moment dat we een maalgoedstroom binnen krijgen en die ‘on spec’ naar de klant versturen, we het certificaat kunnen afgeven dat het aan de specificaties voldoet. Deze vraag komt meer en meer en dan vooral de documentatieslag daarachter.”
Het betekent ook dat je retourstromen voor je maalgoed traceerbaar moeten zijn. Als het om masterbatches gaat kiest Unique Qolors nu dan ook voor virgin materiaal.
“Dat is puur omwille van de zuiverheid. Virgin materiaal is te allen tijde ‘on spec’. Voor de special compounds – we noemen die zo omdat we toch niet in die mega-volumes zitten – zetten wij alle materialen in die voldoen aan de wensen van de klant. Wil de klant een
gerecycled materiaal, waar een ‘closed-loop’-systeem eigenlijk ook om vraagt, dan gaan we naar onze leveranciers om te vragen waar we die materialen kunnen verkrijgen. Het liefst dan vanuit één stroom, dan is de bron bekend. We kunnen bijvoorbeeld voor de special compounds verschillende materialen bij elkaar voegen, al dan niet met additieven. Dat resulteert dan bijvoorbeeld in een ‘closed-loop’-systeem – een echte uitdaging. Is het product aan het einde van zijn levenscyclus, dan kunnen we materiaal gewoon blijven hergebruiken door het hier weer op te waarderen, zodat het weer volledig ‘on spec’ is.”
Project
Volgens Van Schijndel is dat echt wel een trend als het om hergebruik gaat. “Daar zijn we nu letterlijk mee bezig. Alles zit daarin. We zijn hier van het eerste begin bij betrokken geraakt om ook het hele proces mee te helpen opzetten. Het materiaal is volledig ontwikkeld op het uiteindelijke proces en eindapplicatie. Daar zit ook nog een afwerking in het proces die wel volledig compatible moet zijn met de compound die we leveren. En als het eindproduct dan aan het eind van zijn levensduur is, kan het worden vermalen en kan het materiaal opnieuw worden gebruikt.”
Het lijkt erop dat de uitbreiding van vorig jaar niet voor zijn tijd is. “In principe is er een volume-commitment van de klant. De opschaling is enorm. We hebben nu de eerste compounds voor de wat grotere volumes de deur uit. En dat wordt alleen maar meer.”
Lachend vertelt van Schijndel dat hij er verder niks over kan zeggen, ook niet over het product zelf. Maar hij wil nog wel kwijt dat “heel veel mensen het product gaan zien”. En over de hele wereld. Nederland staat al eerste op de nominatie om nog dit jaar kennis te maken met het product. Daarna volgen China en de Verenigde Staten.
Uiteindelijk wil hij er toch nog wel wat over kwijt. Het gaat om het herontwerp van een bestaand product.
“De eerste vraag was eigenlijk, wat zijn de eisen waar het materiaal aan dient te voldoen, en wat zijn de nice to haves. Het product zoals het nu traditioneel wordt gemaakt is heel energie-inefficiënt en het is kostbaar.”
Daarom is nu een heel nieuw proces bedacht om het te vervaardigen én een heel nieuw materiaal. Het materiaal voldoet nu aan specificaties waar het in de oude vorm totaal niet aan voldoet, vertelt Van Schijndel.
’We zeggen eigenlijk altijd vanaf 1 kg tot 100.000 kg per batch is hier gewoon prima neer te leggen.’
”Het is eigenlijk heel merkwaardig waarom het daar niet aan voldoet.” Unique Qolors heeft aan de ontwikkeling van het materiaal en de eigenschappen het nodige weten toe te voegen. En die aanvullingen konden op de volledige instemming van hun klant rekenen “Ze waren lyrisch wat dat betreft. Natuurlijk moeten zij
de vertaalslag maken naar hun klant. En dat is een ‘global’ speler. Maar die waren in alle staten: ‘Start maar op.’ Dat is heel erg leuk om daar deel van uit te mogen maken.”
En dat is echt het laatste dat hij erover kwijt wil, omdat in relatie tot het project – het materiaal, het proces en de eindapplicatie – patentaanvragen spelen. “Een patent aanvragen op een materiaal is lastig. Maar het is zodanig gemodificeerd dat er prima een patent op aan te vragen is. Er zit een hele ontwikkeling achter. Is het na te boosten? Zeker. Maar komt het direct in contact met het proces dat wij daarvoor hebben – daar hebben wij dan een patent op. Het materiaal zelf kunnen we breed inzetten. Het is ‘multi-purpose’ wat dat betreft.”
Van Schijndel verwacht dat projecten als deze in de toekomst zeker vaker voorbij zullen komen. Hij juicht die ontwikkeling zeker toe. Maar een kanttekening is wat hem betreft zeker op zijn plaats.
“Dat er minimaal 10 tot 20 procent aan gerecycled materiaal in een product moet zitten, is een mooie beslissing die Europa heeft genomen. Maar het is op dit moment nog niet reëel. Kijk naar A-PET. Daar is
ontzettend veel van maar het wordt in de eigen productie ook meteen hergebruikt. Wil je daar dan 10 of 20 procent van hergebruiken dan kom je erachter dat het gerecyclede materiaal duurder is dan het virgin materiaal. Daar gaan we wrijving krijgen. Ik ben benieuwd hoe de ontwikkeling verder gaat.”
Robin Zanderuniquecolors.nl
Bij het lectoraat Lichtgewicht Construeren, beter bekend als TPAC –ThermoPlastic composites Application Center, vormen vlasvezels de basis voor duurzaam plaatmateriaal, en gaan composiet-tapes van gerecycled kunststof door de weefmachine. Het zijn innovaties in de geest van de Twentse maakindustrie. Recent rondden lector Ferrie
van Hattum en zijn collega’s Ilse ten Bruggencate en Rik Brouwer twee innovatie samenwerkingsprojecten af: Rightweight en 3DFlax.
Inproject Rightweight is onder andere een composiet ontwikkeld dat volledig uit gerecycled kunststof bestaat. Binnen het ELIIT-project 3DFlax werd biomateriaal verwerkt tot composiet. Over vlas uit Turkije, lokale makers en een groenere automotive- en aerospace-industrie.
“Wij zijn een beetje de R&D-afdeling van het middenen kleinbedrijf in de maakindustrie”, zegt Ferrie van Hattum, lector Lichtgewicht Construeren. “Als je een klein bedrijf bent, kun je je duurste mensen niet een half jaar lang alleen maar onderzoek laten doen. Dus die taak nemen wij van ze over. Op die manier is het
Rightweight-project ook ontstaan.”
Hoewel de Nederlandse economie niet wordt gekenmerkt door grootschalige productie van voertuigen, is er wel een innovatieve maakindustrie; iets wat je onder andere terugziet in het midden- en kleinbedrijf van Oost-Nederland. De vraag wat innovatieve makers in het mkb kunnen betekenen voor de automotive of aerospace industrie, vormde de aanleiding voor het Europese project Rightweight, waarin TPAC penvoerder is. Ferrie vertelt: “We hebben eindgebruikers gevraagd: op welke technologieën zitten jullie te wachten? De vraagstukken die we terugkregen hebben we
Ilse ten Bruggencate, onderzoeker Lichtgewicht Construeren over project Rightweight: “Het idee was om kennis van beide partijen onderling te delen. Om automotive verder te helpen met materialenkennis en aerospace met die productiesnelheid.”
vervolgens uitgezet bij het midden- en kleinbedrijf van de deelnemende landen, en die bedrijven konden zich daarop inschrijven met oplossingen.”
Groene maakindustrie
De maakindustrie is zichzelf momenteel aan het ‘vergroenen’. Bedrijven in die sector zien dat hun klanten aan steeds meer eisen op het gebied van duurzaamheid moeten voldoen. Het gebruik van een materiaal als kunststof staat daarom steeds meer onder druk. “Tegenwoordig is de productie nog op aardolie geba-
De projecten Rightweight en 3DFlax zijn in lijn met de Europese Green Deal, waarin beleid is geformuleerd dat moet leiden tot een klimaatneutraal Europa in 2050; in 2030 moet de CO2-uitstoot tenminste 55 procent zijn teruggedrongen ten opzichte van 1990. De ‘thuisbasis’ voor beide projecten was het ThermoPlastic composites Application Center (TPAC) van Saxion, waarbinnen het lectoraat Lichtgewicht Construeren samenwerkt met partners.
seerd”, licht Ferrie toe. “Dat is ook onderdeel van het milieuprobleem: het duurt wel heel lang voordat kunststof weer door de natuur is afgebroken.”
De noodzaak voor verduurzaming, vertaalt zich voor de maakindustrie naar verwachting in een soort ‘CO2paspoort’. Hierin moet aan het eind van een productieketen duidelijk worden hoe groot de CO2-uitstoot was. Ferrie: “Een van de eerste en belangrijkste stappen is dan de overgang van op olie gebaseerde kunststoffen naar gerecyclede kunststoffen.
Precies dat was een van de uitdagingen binnen
Rightweight. De kennis om een dergelijke uitdaging aan te gaan, is aanwezig binnen verschillende industrieën. “Rightweight probeerde een connectie te maken tussen automotive en aerospace”, vertelt Ilse ten Bruggencate, onderzoeker bij TPAC. “Beide industrieën excelleren op een ander punt. Aerospace is heel ver met hightech materialen en automotive is weer goed in snelle en grote productie. Het idee was om kennis van beide partijen onderling te delen. Om automotive verder te helpen met materialenkennis en aerospace met die productiesnelheid.”
Hoe zet je de eerste stappen als het gaat over de productie van gerecycled kunststof op grote schaal? Een van de stappen die Ilse heeft gezet, was het aangaan van een samenwerking met de Enschedese startup SPIRAL: “Zij hebben samen met ons onderzoek gedaan naar het recyclen van een vliegtuigaf-
valstroom, en hoe je daar spuitgietgranulaat van kunt maken. We zitten nu echt in de eerste ontwikkelingsfase. Het doel is om het van lab naar productie te krijgen, en te bewijzen wat de mogelijkheden van het materiaal zijn. Eindgebruikers moeten uiteindelijk hun klanten overtuigen van de mogelijkheden van het recyclaat. Vanaf daar zet je weer de volgende stap.”
‘Booming business’
“Thermoplastische composieten zijn behoorlijk in ontwikkeling,” benadrukt Ferrie. “Er zijn al onderdelen van gemaakt in de aerospace industrie. De automotive industrie begint het ook steeds meer te gebruiken voor dragende delen, en overige industrieën gaan in het kielzog mee. Die wachten tot het allemaal rijp is voor de markt. Maar de eerste echt grote toepassingen mag je dus verwachten in de aerospace- en automotive-industrie.”
In dat verband noemt Ferrie Stellantis, een automotive-multinational die bijdraagt aan de fabricage van veertien automerken. “Automotive-partijen lopen aan tegen de milieueisen die er vanaf 2030 aan zitten te komen vanuit Europa,” zegt Ferrie. “De helft van je materialen moet tegen die tijd uit eigen afvalstromen komen. Met een materiaal als staal, dat qua mogelijkheden al tegen z’n grenzen aanloopt, wordt het heel moeilijk om bij het recyclen nog te voldoen aan de eigenschappen die nodig zijn voor de auto's van de toekomst. Denk aan elektrische auto’s: hoe lichter, hoe beter.”
Focus op composieten
Daarom wordt in de automotive-industrie de focus langzaam maar zeker verlegd naar het gebruik van composieten. “Er zijn grote bedrijven in Nederland die al een constante stroom kunststofkorrels kunnen leveren”, zegt Ferrie. “Bijvoorbeeld gemaakt van shampooflesjes of ander kunststofafval. We hebben daar vezel-versterkte composiettapes van gemaakt, samen met het Nederlandse bedrijf CompTape. En voor die tapes hebben we weeftechnologie ontwikkeld, want die was nog niet beschikbaar op een betaalbare manier. Zo zijn we tot de eerste demonstrators gekomen.”
Met ‘weeftechnologie’ verwijst Ferrie naar een speciale weefmachine, waarin tapes van gerecycled kunststof kruislings tot matten worden geweven, wat voordelen oplevert wat betreft de verwerkbaarheid. Deze matten kunnen weer worden geperst tot hoogwaardige composietplaten. “Vanuit die platen konden we onderdelen maken”, vervolgt Ferrie. “Die onderdelen hebben we op kleine schaal laten zien aan Stellantis als eindgebruiker.” Dit leidde tot een enthousiaste reactie en de verdere ontwikkeling van een demonstrator specifiek voor de automotive-industrie.
Geen glasvezel, maar
“Bij 3DFlax gaat het over biocomposiet”, vertelt Rik Brouwer, hoofddocent en onderzoeker bij TPAC.
“Biocomposiet is echt een nieuw materiaal, dat zijn weg nog moet vinden.” Binnen het ELIIT-project is een 3Dprinttechnologie ontwikkeld waarmee natuurlijke vezeldraden in elke gewenste figuur kunnen worden
‘neergelegd’. Dit met het doel om tot zo sterk mogelijk composietmateriaal te komen, dat bloot kan staan aan grote krachten.
“Wat je ziet”, zegt Rik, “is dat biocomposiet zijn toepassingen met name vindt waar extra eisen ten aanzien van het milieu worden gesteld.” En hoe staat het met biocomposiet in vergelijking tot bestaande, hoogwaardige vezelmaterialen? Rik: “Met bepaalde biocomposieten kun je constructief heel ver komen, dan kom je echt in de buurt van glasvezels. Het gaat dan vooral om vlásvezels, die zijn qua prestaties het beste. Alleen is de vlasindustrie op dit moment nog niet zover. Daar zijn ze nog gefocust op het produceren van linnen.”
Schakel
Ferrie vult aan: “Aan die kant van het spectrum – de biomaterialen – zijn nog weinig grondstoffen beschikbaar. Een van de weinige partners in ons netwerk die daarmee kunnen helpen, is het kleine Turkse bedrijf BPreg. Eigenlijk een startup nog. Het ELIIT-project was er bewust op gericht om kleinere bedrijven een zetje in de goede richting te geven. Samen met BPreg hebben we de beschikbare grondstoffen op zo’n manier verbeterd dat we ze goed in onze processen kunnen gebruiken. Wij zijn echt die schakel tussen eindgebruikers en kleinere bedrijven.”
thermoplasticcomposites.nl
Jos Eertink (tekst) en Thomas Busschers (fotografie), Hogeschool Saxion
Benefit from our experience to increase your success!
The valve technology by Schubert & Salzer Control Systems offers you the perfect solution for your individual control applications.
Schubert & Salzer - Your Partner in the tire, rubber & plastic processing industry!
www.schubert-salzer.com
Een hogere productiviteit in spuitgietprocessen vertaalt zich in lagere eenheidskosten, een sterkere concurrentiepositie en meer winst. Om dit doel te bereiken staat het optimaliseren van productwisseltijden bovenaan de agenda. Maar het is een complex onderwerp.
Erzijn veel verschillende maatregelen die kunnen helpen om tijd te besparen en ze zijn niet allemaal even geschikt voor elk bedrijf. Daar komt nog bij dat het tekort aan geschoold personeel optimalisatieprojecten vaak vertraagt. ENGEL ondersteunt kuntstofververwerkers met op maat gemaakte scholingsaanbiedingen bij het vinden van de juiste maatregelen en de efficiënte uitvoering.
Onderzoek
Een onderzoek van ENGEL onder klanten toont duidelijk het enorme tijdbesparingspotentieel van het spuit-
gieten aan. 73 procent van alle ondervraagde spuitgieters zegt meer dan een uur nodig te hebben om producten te wisselen en meer dan de helft van de respondenten moet minstens eenmaal per dag matrijzen omstellen. "Met de juiste maatregelen kan de stilstandtijd van machines door matrijswissels met 50 tot 80 procent worden gereduceerd", zegt Mario Wilke, consultant en trainer in het hoofdkantoor van ENGEL in Oostenrijk.
Scala aan technologieën
De Oostenrijkse spuitgietmachinebouwer biedt een
breed scala aan technologieën voor het eenvoudig en snel wisselen van matrijzen. Daartoe behoren magnetische opspanplaten en snelkoppelingen, intelligente hulpsystemen, het matrijswisselsysteem famox voor de volledige automatisering van het ombouwproces en een scholingsaanbod dat de optimalisatie van de productwisselstrategie ondersteunt.
De advisering door ENGEL begint al bij de keuze van het passende scholingspakket. Er zijn drie verschillende cursussen beschikbaar, Basics, Advanced en Expert, elk afgestemd op de verschillende eisen van de verwerkers, de omstandigheden in het bedrijf en de knowhow van de productiemedewerkers. De cursussen verschillen wat betreft de diepgang van de onderwezen kennis en de matrijswisselmethoden die worden behandeld.
Terwijl de basiscursus een inleiding vormt en de mogelijkheden demonstreert aan de hand van een pilotmachine in het ENGEL-opleidingscentrum, hebben de twee Advanced- en Expert-cursus voor gevorderden plaats op locatie bij de verwerker. Samen worden de matrijs-setup processen geanalyseerd en de verschillende methoden voor de optimalisatie van productwissels geëvalueerd. Van magnetische snelspansystemen en meervoudige koppelingen via matrijspositionering en voorverwarming tot het gebruik van een Setup- wizard in de Expert-cursus.
In de drie cursussen werkt ENGEL samen met Stäubli en andere partnerbedrijven. Zo krijgen de deelnemers waardevolle informatie en praktische tips die verder reiken dan het toepassingsgebied van de spuitgietmachine.
"Met het oog op het tekort aan vakmensen komt de matrijs-setup op basis van de Wizard steeds meer binnen de focus van de verwerkers", zoals Wilke benadrukt. "Gestandaardiseerde menugestuurde matrijswissels besparen niet alleen tijd, maar verkleinen ook de kans op fouten."
De Setup-wizard is een soort checklist die de machinebediener interactief door de afzonderlijke stappen leidt die nodig zijn voor de matrijswissel. Voor zover mogelijk voert de Setup wizard de programmastappen automatisch uit. Handmatige stappen moeten bevestigd worden op de besturing. Hierdoor kunnen minder ervaren medewerkers veilig en zonder fouten matrij-
In Oostenrijk is het sinds het einde van vorig jaar beschikbaar –pay per use. Engel biedt zijn klanten dit model aan, naast de klassieke aanschaf van de machine. Met het pay-per-use model wordt het investeringrisico lager, maar kan je wel de productieflexibiliteit verhogen. De betaling gebeurt op basis van de bezettingsgraad van de machine.
Een gegarandeerde hoge machinebeschikbaarheid is volgens Engel een ander voordeel. Alle in het kader van het pay-peruse-model geleverde productiecellen beschikken over de online support- en onderhoudstool e connect.24 en worden regelmatig onderhouden door ENGEL servicetechnici. In een servicegeval kunnen de ENGEL technici direct beginnen met het oplossen van storingen. Onderhoudswerkzaamheden kunnen vroegtijdig worden gepland om onvermijdelijke machinestilstand tot een minimum te beperken. En e connect.24 gebruikt de machinebenutting als basis voor de afrekening.
Aan het einde van de overeengekomen contractperiode heeft de klant de mogelijkheid om de machine te kopen. Als alternatief kan ENGEL Used Machinery, het bedrijf voor tweedehandsmachines van de ENGEL Groep, de machine terugnemen. Pay per Use levert zo een bijdrage aan duurzaamheid. Het bedrijfsmodel zorgt er immers voor dat de potentiële levensduur van de spuitgietmachine maximaal wordt benut.
zen instellen. Bij ervaren teams verhoogt de Setupwizard de efficiëntie nog verder.
Profiteren van sputgiet-knowhow
Een wezenlijk bestanddeel van het ENGEL-aanbod is de opleiding van medewerkers die de omzetting van optimaliseringsmaatregelen in de spuitgietinstallatie ondersteunen.
In alle fasen van de optimalisatie van productwissels profiteert de verwerker van de grondige kennis van ENGEL-trainers op het gebied van spuitgieten. "Daarmee onderscheiden wij ons van veel andere seminaraanbieders op de markt, die zich niet op de spuitgietbranche richten", benadrukt Wilke. "Wij zorgen ervoor dat onze klanten de spuitgietcel optimaal benutten - en met zo min mogelijk overhead."
De optimalisatiecursussen worden aangeboden in Oostenrijk, Duitsland en Zwitserland. In andere landen zijn de cursussen op aanvraag beschikbaar.
www.engelglobal.com
De kanteltafel voor matrijzen tot 64 ton is al ruim 10 jaar op de markt. En voor matrijzen gereedschappen tot 2,5 ton had de afdeling Mold Handling Solutions van het Duitse RUD al een gecombineerde kantel- en werktafel op de markt gebracht. Nu is daar een kanteltafel voor matrijzen tot 5 ton bijgekomen.
DeRUD TECDOS TM 08/10-5 kan overweg met matrijzen en gereedschappen tot 5 ton en heeft een tafel van 80 bij 100 cm. De kantelbare werkbank is specifiek bedoeld voor gebruik in de spuitgietindustrie. Maar dat houdt niet in dat de tafel niet in een andere industrie zou kunnen worden toegepast – natuurlijk in de gereedschapmakerij voor stempels en matrijzen of in de automobiel, elektronica- en verpakkingsindustrie aldus RUD. De tafel meet 140 x 80 cm x 100 cm en kan met een palletwagen, vorkheftruck of kraan worden verplaatst.
Perfecte aanvulling "Fabrikanten van kunststof onderdelen voor de automobielsector, gebruikers uit de medische technologie-
sector, verpakkingsfabrikanten – en iedereen die spuitgietgereedschappen gebruikt – kunnen zich verheugen: we hebben nu ook een oplossing voor het veilig, efficiënt en ergonomisch hanteren van matrijzen en gereedschappen met een gewicht tot 5 ton", zegt Anne Kühling, productmanager van de divisie Conveying & Driving bij RUD Ketten Rieger & Dietz GmbH u. Co. KG, uit. "Met de nieuwe gewichtsklasse van de RUD Tecdos TM hebben we onze portfolio voor het hanteren van matrijzen perfect aangevuld en consequent uitgebreid."
In 30 seconden. Vergeleken met het gebruik van een kraan gaat het draaien van een matrijs met de RUD TECDOS TM 08/10-5 minstens twee keer zo snel en duurt volgens RUD maar een halve minuut. Pluggen of koelslangen, die bij kraanonderhoud om veiligheidsredenen vaak moeten worden verwijderd, kunnen bij gebruik van de kanteltafel tijdens het onderhoud gewoon blijven zitten.
Ergonomie en arbeidsveiligheid
De RUD TECDOS TM 08/10-5 houdt het onderhoudswerk aan de matrijs veilig en ergonomisch. Bij het inspecteren en onderhouden van spuitgietmatrijzen zijn veel handelingen nodig. Dat kan misschien wel met een kraan of een takel kom je al een heel eind, maar dit is in de meeste gevallen niet volgens de regelgeving en daarom niet toegestaan. Met een hulpmiddel als de kanteltafel – en niet door met een kraan lasten over de vloer te trekken of te kantelen – kan je wel voldoen aan de regelgeving.
Vraag vanuit de markt.
"De impuls voor de ontwikkelingen van onze Mold Handling Solutions kwam rechtstreeks uit de markt. Dit was ook het geval met onze uitbreiding, de 5-tons variant van de RUD TECDOS TM. Dit toont aan: de behoefte en vraag naar efficiënte, veilige en ergonomische handling oplossingen voor matrijzen en gereedschappen van verschillende gewichtsklassen is nog steeds groot," zegt Kühling.
www.rud.com/nl
Bent u geïnteresseerd in ons assortiment aan voorraad-machines? Wij vertellen ugraag meer over onze mogelijkheden.
Als een van de toonaangevende bedrijven in de productie van spuitgietmachines wereldwijd, bieden wij onze klanten totaaloplossingen op maat. Dit betekent: spuitgiettechnieken uit één hand. Of het nu gaat om machines, automatisering, processen, scholing en service, bij ENGEL is het mogelijk. Wij zijn ook toekomstgericht bezig. Door innovatie en de nieuwste technologieën bieden wij onze klanten een beslissend concurrentievoordeel. be the first.
engelglobal.com/stockmachines
