ElektroData 2 - 2024

Page 1

Meten aan de propagatie van draadloze signalen in een binnenomgeving

WWW.ELEKTRODATA.NL/EZINE

INDUSTRIËLE ELEKTRONICA INDUSTRIËLE AUTOMATISERING

INDUSTRIËLE IOT

INSTALLATIE & ENERGIETECHNIEK

TESTEN & METEN

8

Betere functionaliteit en produceerbaarheid van PCB’s door het definiëren van keepouts in je ontwerptool.

14

Het brede assortiment aan switches maakt de keuze voor de best bij een specifieke toepassing passende switch niet gemakkelijk.

18

LTE Cat 1bis, dat profiteert van wereldwijde uitrol LTE Cat 1-netwerk, is IoT-alternatief voor LTE-M en NB-IoT.

24

Field attachable connectoren installeer je in een handomdraai met de basisuitrusting van een gereedschapskist.

30

Met één instrument de werking van je ontwerp testen voor de nieuwste cellulaire en niet-cellulaire standaarden.

Middenspanningskabels met gerecyclede kunststof in buitenmantel

Netbeheerder Liander gaat middenspanningskabels van TKF toepassen met een buitenmantel die voor de helft bestaat uit hergebruikt kunststof, dat deels afkomstig is van oude shampoo essen. Samen met Borealis is het TKF gelukt deze herbruikbare kunststoffen zodanig te optimaliseren dat ze aan alle vereiste eigenschappen voldoen

voor langdurig gebruik in kabels. Met de deels gerecyclede buitenmantel denkt Liander tot en met 2027 ongeveer 2.240 ton minder nieuw plastic nodig te hebben, wat je qua bespaarde CO2uitstoot kunt vergelijken met zes miljoen minder autokilometers.

Rob Roeloefs, manager Corporate Social Responsibility bij TKF: “Samen is er hard gewerkt aan het toepassen van gerecycled kunststof in producten van TKF. Werd er op de eerste kabels nog wat lachwekkend gereageerd vanwege de zachtroze kleur en de heerlijke shampoolucht in onze fabriek, inmiddels staan we aan de vooravond van de productie van distributiekabels met kunststof recyclaat die voldoen aan alle geldende kwaliteits- en milieunormen.

Door samenwerking in de keten veranderen we de berg kunststofafval in een nieuwe grondstof.”

www.tkf.nl

Nieuwe producten
OP PAGINA 21 53 28
PAGINA
JAARGANG 43 | 2024 | NUMMER 2

MPLAB® Machine Learning Development Suite

Integrated Workflow for Streamlined ML Model Development

Take your embedded designs to the next level. Our MPLAB® Machine Learning Development Suite is a comprehensive and integrated intuitive workflow that provides everything that you need to develop and improve products integrating machine learning inference. Whether you’re working on new designs or optimizing existing ones, our Development Suite is the ultimate solution to streamline your development process with ease.

This platform enables faster development and quicker time to market, while also keeping costs down. Everything you need is fully integrated into our intuitive MPLAB® Integrated Development Environment (IDE). Elevate your designs and discover unparalleled success with our MPLAB Machine Learning Development Suite.

Key Features

• Designed for embedded engineers

• AutoML mode available

• Available for 8/16/32B MCU/MPU

• Models library developed and optimized for edge devices

microchip.com/ML The Microchip name and logo and the Microchip logo are registered trademarks of Microchip Technology Incorporated in the U.S.A. and other countries. All other trademarks are the property of their registered owners. © 2023 Microchip Technology Inc. All rights reserved. MEC2530A-UK-10-23

Omlaag met die ‘purple brick walls’!

Ietsje verderop in deze Elektro-Data kan je een berichtje lezen over de routekaart voor de massaproductie van PIC’s, de fotonische chips. Onder de bezielende leiding van PhotonDelta en het Microphotonics Center van het MIT hebben ruim 400 technologie-, academische en industriële organisaties van over de hele wereld zich de afgelopen jaren het hoofd gebogen over wat er de komende vijftien jaar allemaal nog verbeterd moet worden om de transformatie te realiseren, die met fotonica voor tal van toepassingsgebieden en industrieën in het verschiet ligt.

‘De volledige routekaart kan worden gedownload op de site van PhotonDelta’, zo eindigt het berichtje. Op zoek naar een handzaam overzicht van die routekaart, die ik als illustratie zou kunnen gebruiken, heb ik de daad bij het woord gevoegd. Maar -spoiler alert– die heb ik daar niet gevonden. Wat ik wel in het mapje ‘IPRS-I-2024-Roadmap-April-2024’ zag waren zestien PDF’s met in totaal bijna 400 pagina’s met zowel qua tekst als diagrammen ‘ultra high-density’ informatie.

Wat opvalt bij de roadmaps zijn de ‘purple brick walls’ in de guren. Waar allerhande deelontwikkelingen de eerste jaren nog wel gerealiseerd kunnen worden op basis van de huidige inspanningen, komen we soms nu al, soms over een paar jaar in situaties waar het er echt om gaat spannen. Daar moeten namelijk technologiebarrières worden geslecht om in de achterliggende toekomst

zodanig kosteneffectief te kunnen produceren dat het ook commercieel gezien een succes kan worden.

Je kunt over die muur met die paarse steentjes springen, er omheen lopen, er doorheen beuken of je kunt hem afbreken. Maar welke strategie je ook kiest, er is veel ontwikkelinspanning (lees: heel veel geld) voor nodig om dat voor elkaar te krijgen.

Onder de vlag van het PhotonDelta-ecosysteem zit er ook nancieel aardig wat ‘schwung’ in het aanpakken van die roadmap, niet in de laatste plaats door een in 2022 toegezegde bijdrage van bijna een half miljard euro uit het Nationaal Groeifonds voor een zesjarig programma dat ‘onze’ leidende positie in deze nieuwe generatie van halfgeleiders bestendigt en uitbouwt.

‘Aangeraakt is zetten’ zeggen wij thuis altijd bij een potje schaken. Het is te hopen dat de nieuwe politieke realiteit, die zich helaas aan lijkt te dienen, ook zo recht in de leer blijft als het aankomt op het nakomen van gemaakte afspraken uit het Groeifonds. Met het uitstellen van de vierde ronde zie ik echter wat barstjes komen in dat innovatiecement...

REDACTIONEEL 3
APRIL 2024 Meer elektroDATA op
MEER WETEN? WWW.TELEREX-EUROPE.COM | T: +31 (0)76 - 578 20 00 POWERING THE FUTURE AETINA - MET NIEUWSTE NVIDIA JETSON ORIN FAMILIE IDEAAL IN FACTORY AUTOMATION - SAFETY & SECURITY

Consortium bouwt aan alles-in-één cellulair IoT-platform

Murata is één van de participanten van de ‘Alliance’, die een gecombineerde service biedt op basis van mobiele cellulaire connectiviteit, clouddiensten en een device connectivity management platform (CMP) voor wereldwijd gedistribueerde IoT-toepassingen. Dit initiatief neemt een groot deel van de complexiteit en technische barrières weg die samenhangen met cellulair IoT-beheer, en helpt de implementatie te versnellen met een eenvoudige, uniforme oplossing.

Om op effectieve wijze wijdverspreide IoT-oplossingen te implementeren, hebben bedrijven een snelle, schaalbare en efficiënte implementatie nodig die wordt ondersteund door kosteneffectieve beheersystemen en energiezuinige hardware die batterijgebaseerde ontwerpen faciliteert. Dit geldt met name voor kleine en middelgrote ondernemingen, die niet over de onderhandelingskracht en middelen beschikken van grotere organisaties. Om in meer dan één regio te kunnen opereren, moeten bedrijven meestal ook meerdere contracten en SKU's beheren met talloze cellulaire Connectivity Service Providers (CSP's), op verschillende netwerken, waardoor de complexiteit van een wijdverspreide IoT-implementatie nog verder toeneemt.

Alles in één

De ‘Alliance’ voorziet voor batterijgevoede IoToplossingen zoals wearables, smart city-infrastructuur, nutsmeters, industriële sensoren en point of sale-apparatuur essentiële elementen die nodig zijn voor een wijdverspreide cellulaire IoT-implementatie. Het brengt een marktleidende cloudservice, cellulaire connectiviteit (inclusief zero-touch verbindingsproces met de cloud), eSIM's en Connectivity

Management Platform (CMP) samen, evenals een ‘one SKU’ cellulaire module voor alomtegenwoordige inzet en snellere ontwikkeling. De ‘Alliance’ coördineert een ecosysteem van leveranciers die IoT-ontwikkelaars een vooraf gedefinieerde set producten en diensten leveren die veel bestaande technische en zakelijke uitdagingen overwinnen. Door gebundelde diensten aan te bieden wordt het ontwikkelings- en implementatieproces voor kleine tot middelgrote bedrijven vereenvoudigd, waardoor ze dezelfde voordelen krijgen als hun concurrenten met grotere volumes, zo is de gedachte.

Energiezuinig

In vergelijking met veel bestaande cellulaire IoToplossingen wordt ook een lager energieverbruik geclaimd. Om verbinding te maken met cloudservices maakt een IoT-apparaat meestal gebruik van TLS-certificering (Transport Layer Security), waarbij informatie wordt verzonden om de verbinding te beveiligen. Dit proces verhoogt het stroomverbruik van het apparaat, waardoor de totale levensduur van de batterij afneemt en het cellulaire dataverbruik onnodig toeneemt. De ‘Alliance’ voorziet

bedrijven van een veilige en efficiënte verbinding met de Hyperscaler-cloud, die het verbindingsproces vereenvoudigt tot ‘zero-touch’. Door als tussenpersoon op te treden, worden de verwerkingsen energievereisten voor de edge IoT-apparaten verlaagd zonder afbreuk te doen aan de verbinding met de cloud of de beveiliging en wordt er ook bespaard op het cellulaire dataverbruik.

Ecosysteem

De ‘Alliance’ behelst een compleet ecosysteem van toonaangevende leveranciers op hun vakgebied. Clouddiensten worden geleverd door Amazon Web Services (AWS). De veilige en efficiënte verbinding met AWS IoT Core wordt mogelijk gemaakt door Tartabit op het Aeris-connectiviteitsplatform. Murata levert de hardware in de vorm van het Type 1SC, 's werelds kleinste Cat. M1/NB-IoT module met wereldwijde certificering. De CMP is gebouwd op één enkel kernnetwerk dat gehost wordt door Aeris. Deze oplossing zorgt voor vereenvoudigd beheer van wereldwijd verspreide cellulair verbonden IoT-activa, ongeacht hun regionale locatie en CSP. Een aantal regionale CSP's, waaronder Deutsche Telekom IoT en Ooredoo, fungeert als verkooppunt voor de oplossing en levert de cellulaire netwerkverbinding.

Voor IoT-implementatie in meerdere markten werkt

Murata samen met Bridge Alliance, de mobiele alliantie met meer dan 34 aangesloten operators die samen meer dan 1 miljard klanten bedienen. Thales biedt een eSIM-beheeroplossing waarmee bedrijven de levenscyclus van cellulaire abonnementen van IoT-apparaten veilig kunnen beheren.

www.mutata.com

Industriële aandrijftechniek van ebm-papst naar Siemens

Siemens AG gaat de activiteiten van ebmpapst op het gebied van industriële aandrijftechniek overnemen. Het gaat om intelligente, geïntegreerde mechatronicasystemen van 12 V tot 24 V en innovatieve motion control-systemen, die de automatisering en digitalisering van productieprocessen ondersteunen. Toepassing kan de flexibiliteit en productiviteit vergroten, bijvoorbeeld bij mobiele robots, onbemande transportvoertuigen en bij taken als het verstellen en ombouwen van productiemachines.

De mechatronicasystemen vormen een aanvulling op Siemens’ Xcelerator-portfolio en vormen volgens Siemens dan ook een manier om nieuw bedrijfs- en klantenpotentieel aan te boren in de snelgroeiende markt voor intelligente, accugevoede aandrijfoplossingen in de intralogistiek en robotica. De transactie is, behoudens de benodigde goedkeuringen, naar verwachting medio 2025 afgerond.

www.siemens.nl

NIEUWS 4

Pilz en MA-IT bundelen krachten in veiligheid

Pilz Nederland en MA-IT MyAutomation gaan de krachten bundelen in een strategische samenwerking die moet leiden tot een voor de Nederlandse markt unieke propositie op het gebied van veiligheid, van de ontwikkeling en implementatie van veiligheidsoplossingen tot het opleiden van personeel. De kennis en kunde van MA-IT en Pilz zorgen voor een duurzame samenwerking waarbij klanten ondersteuning krijgen in het op orde brengen van hun machinepark en installaties volgens de laatste stand der techniek.

De partijen kennen elkaar al langer. “Wij werken al geruime tijd samen voor grote projecten en inmiddels zijn vele MA-IT collega’s door ons opgeleid op het gebied van machineveiligheid. Het bleek dat we elkaar uitstekend aanvullen en versterken”, aldus Peter Eland van Pilz Nederland.

“Safety first, dat is de visie die we hebben als het gaat om techniek en mensen. Dat begint al in ons Experience Center waar studenten kunnen werken aan de doorontwikkeling van een geautomatiseerd magazijn, industriële robot, mini factory en een frisdrankfabriek. De veiligheidsmaatregelen zijn zodanig dat ze niet beperkt worden in technische

Aram Malas van MA-IT MyAutomation (links) en Peter Eland van Pilz Nederland bij de ondertekening van de overeenkomst over de strategische samenwerking op het gebied van veiligheid.

mogelijkheden, maar dat ze wel beschermd worden tegen eventuele gevolgen van onregelmatigheden. Op die manier blijft het testen en uitvoeren van experimenten verantwoord”, vertelt Aram Malas van MA-IT MyAutomation.

www.pilz.nl

www.my-automation.nl

Routekaart voor fotonica

Ruim 400 technologie-, academische en industriële organisaties hebben onder leiding van stichting PhotonDelta en het Microphotonics Center van het MIT een routekaart voor fotonica gemaakt. Deze IPSR-I omvat een overzicht van belangrijke technologische hiaten voor de massaproductie van PIC’s en een gedetailleerde analyse van de uitdagingen die de fotonica-industrie moet overwinnen om de toegedichte potentie waar te maken.

Peter van Arkel, CTO van PhotonDelta: “Het bundelen van alle onderzoeks- en ontwikkelingsmiddelen van de geïntegreerde fotonica-industrie en academische wereld om de technologische hiaten op te lossen die zijn geïdentificeerd door de IPSR-I, zal bijdragen aan het oplossen van de grote maatschappelijke uitdagingen. In het hart van de routekaart ligt een wereldwijde aanpak voor de geïntegreerde fotonica-industrie om de kernuitdagingen aan te gaan.”

Lionel Kimerling, Thomas Lord Professor of Materials Science and Engineering aan MIT, voegt daar aan toe: “Elektronisch-fotonische integratie heeft het vermogen om een hele reeks

industrieën radicaal te transformeren en een scala aan nieuwe technologieën te ontsluiten die ons leven zullen veranderen. Het overbrengen van deze visie naar massaproductie vereist een goed doordacht plan gebouwd op de kennis van een enorme reeks experts uit verschillende vakgebieden, organisaties en landen. IPSR-I schetst een duidelijke weg voorwaarts en specificeert een innovatieve leercurve voor het opschalen van prestaties en toepassingen voor de komende vijftien jaar.”

De volledige routekaart kan worden gedownload op de site van PhotonDelta.

www.photondelta.com/ipsri-2024/

©

Ready to automate and accelerate productivity?

Stay one step ahead in your planning and business automation. Connect your software systems directly using our REST API without the need of a third party provider. Access current and future stock availability, technical product parameters, data sheets and more – all in real time in a common standard format. Discover the capabilities of our API!

www.we-online.com/API

WE meet @ embedded world Hall 2-110

NIEUWS 5 APRIL 2024 Meer elektroDATA op
eiSos STAY AHEAD. CONNECT VIA API.

Keysight en Raditeq maken slag in efficiency EMC-testen

Keysight Technologies en Raditeq gaan een gecombineerde softwareoplossing creëren waarmee autofabrikanten EMC-testprocessen in het laboratorium kunnen vereenvoudigen en versnellen. Dit door de integratie van PathWave Laboratory Information Management System (LIMS) van Keysight en EMC testsoftware RadiMation van Raditeq. Deze zal gezamenlijk worden gepromoot. Met de snelle acceptatie van elektronica is het valideren van de elektromagnetische compatibiliteit (EMC) van systemen en systeemcomponenten een cruciale stap geworden om ervoor te zorgen dat ze goed samenwerken voor de veiligheid en functionaliteit van voertuigen. Fabrikanten hebben intensieve EMC-tests nodig om ervoor te zorgen dat onbedoelde elektromagnetische interferentie (EMI) en elektromagnetische gevoeligheid (EMS) binnen de gespecificeerde limieten blijven en dat elektronische componenten immuun zijn voor interferentie

van externe elektromagnetische bronnen. Dit is een complexe taak die slimme en efficiënte EMC-tests vereist, evenals een holistisch beheer van EMClaboratoriumactiviteiten.

Keysight en Raditeq onderkennen deze uitdagingen en hebben daarom een Memorandum of Understanding (MoU) ondertekend om de inspanningen op het gebied van EMC-testmanagement te bundelen. Hiertoe zal de RadiMation Pro EMC software voor testcontrole en -uitvoering worden geïntegreerd in PathWave Lab Operations for EMC Test, een laboratoriumbeheerplatform (LIMS) dat EMC-testprojecten op holistische wijze beheert. Deze gecombineerde softwareoplossing maakt een optimalisatie en versnelling van de hele laboratoriumworkflow mogelijk: van het compleet en geautomatiseerd testen van DUT’s tot het efficiënte beheer van administratieve taken zoals geautomatiseerde planning en het genereren van testrapporten.

Signaaltester breidt testgamma uit met NTN NB-IoT

Anritsu Corporation heeft de functionaliteit van zijn signaaltester MD8430A uitgebreid met een protocoltestoplossing voor NTN-apparaten (Non-Terrestrial Network) voor GEO-satellieten (Geostationary Earth Orbit). Als gevolg van de upgrade kan de MD8430A nu NTN Narrow Band Internet of Things (NB-IoT) technologieën ondersteunen.

NTN NB-IoT is een IoT-communicatiedienst voor gebieden die niet door terrestrische basisstations kunnen worden gedekt en wordt gebruikt in bijvoorbeeld de scheepvaart, logistiek en mijnbouw. Het stelt een groot aantal IoT-apparaten in staat om verbinding te maken met het netwerk met een laag energieverbruik.

In het verleden boden individuele satellietoperatoren eigen satellietcommunicatiediensten aan. Sinds de standaardisatie van NTN-communicatie in 3GPP Release 17 is de markt voor satellietcommunicatiediensten snel gegroeid en zijn diverse controles op basis van de standaardspecificaties noodzakelijk geworden. Voor GEO-satellieten hebben NTN-leveranciers testomgevingen nodig die de communicatievertraging over een afstand van ongeveer 36.000 km tussen satelliet en apparaat kunnen simuleren. Satellieten moeten over deze afstand ook informatie naar het apparaat sturen voor vertragingscompensatie. Om aan deze testvereisten te voldoen, heeft Anritsu een protocoltestoplossing ontwikkeld, die is gebaseerd op testervaringen met klanten en een hoge flexibiliteit biedt bij het instellen van de condities.

www.anritsu.com

Op de EMV 2024, die plaatsvond van 12 t/m 14 maart in Köln, is door René Dijkstra (Raditeq) en Sven Kopacz (Keysight) de MoU ondertekend.

www.raditeq.com

www.keysight.com

Farnell lanceert Design, Build & Maintain

hub

Farnell heeft met de Design, Build & Maintain hub een platform gecreëerd om ontwikkelaars, OEM's en industriële klanten te ondersteunen bij elke fase van de productlevenscyclus. Omdat de ontwerpfase cruciaal is voor het leggen van de basis van elk succesvol product, biedt de hub ontwikkelaars toegang tot een breed scala aan op voorraad zijnde componenten die essentieel zijn voor ontwerp en prototyping, waardoor het ontwikkelingsproces wordt gestroomlijnd en de time-to-market wordt versneld. Met meer dan 13.000 beschikbare ontwikkelkits en evaluatieboards kunnen klanten de nieuwste technologieën van toonaangevende leveranciers over de hele wereld verkennen. Ter ondersteuning van de bouwfase biedt Farnell een uitgebreide selectie elektronische componenten, waaronder halfgeleiders, elektromechanische onderdelen, kabels en connectoren, hardware en accessoires voor het bouwen van producten. Met producten van meer dan 2.000 fabrikanten kunnen klanten alles wat ze nodig hebben op één plek vinden.

De onderhouds- en reparatieoplossingen omvatten een breed scala aan automatiserings- en besturingsoplossingen, productiebenodigdheden en industriële tests en gereedschappen om operationele efficiëntie en veiligheid te helpen garanderen. Door toegang te bieden tot deze producten helpt Farnell klanten om hun faciliteiten soepel te laten draaien, de veiligheid van hun werknemers te garanderen en stilstand tot een minimum te beperken.

www.farnell.com

NIEUWS 6

Interactieve realtime hardwaresystemen op afstand

DigiKey en LabsLand brengen het Prism4 remote engineering systeem uit, een modulaire hard- en softwarestructuur voor het sneller en efficiënter bouwen van interactieve realtime hardwaresystemen op afstand.

Prism4 ondersteunt externe hardwaresystemen met camera's, modulaire verlichting en evaluatiekaarten. Het platform bevat ook Phase Dock-werkbankonderstellen waarop apparaten kunnen worden bevestigd. Er zijn kant-en-klare Prism4-hardwaresystemen voor verschillende technologieën, waaronder FPGA's, bepaalde microprocessoren en microcontrollers.

Daarnaast ondersteunt het uitbreidbare systeemontwerp van de Prism4 de inrichting van werkplekken of laboratoria voor toepassingen als onderwijs en training op afstand met echte apparatuur.

“Met de technologie van LabsLand kunnen hardwareplatforms overal ter wereld op afstand worden bestuurd, 24 uur per dag, zeven dagen per week”, zegt David Sandys, senior director technische marketing voor DigiKey. “Door samen te werken met LabsLand

kunnen wij deze technologische oplossing nu wereldwijd aanbieden aan studenten, scholen, ingenieurs en ontwerpers voor real-time evaluatie en onderwijs.” De LabsLand hardwaresystemen voor remote engineering, die oorspronkelijk zijn ontwikkeld voor onderwijsomgevingen, bieden ingenieurs, studenten en docenten toegang tot hardware- en softwareoplossingen die voor de meeste onderwijsbudgetten een onhaalbare kaart zijn. Met de ontwikkeling en release van de Prism4 hebben ook ingenieurs, ontwerpers en leveranciers toegang tot een remote engineering platform voor productdemonstratie, -evaluatie, producttesten en -ontwerpen, zodat ingenieurs hardware kunnen uitproberen voordat ze tot aanschaf overgaan. Software engineers kunnen het platform ook gebruiken om code te leren en te ontwikkelen en remote targets te programmeren met behulp van echte hardware in plaats van simulatoren.

LabsLand is een platform voor laboratoria op afstand dat toegang biedt tot hun netwerk van laboratoria op afstand voor hoger onderwijs, technische en professi-

onele opleidingen, scholen en particulieren. LabsLand biedt ook diensten aan met betrekking tot externe hardwaresystemen, waaronder ontwerp en ontwikkeling, en het leveren van kant-en-klare externe labapparatuur.

www.digikey.com

www.labsland.com

EEMC en Albatross Projects trekken samen op in EMC/RF-meetkamers

Onlangs hebben EEMC en Albatross Projects een overeenkomst gesloten om samen te werken op het gebied van EMC/RF-meetkamers en EMClaboratoria. In deze samenwerking brengt EEMC lokale marktkennis in, en Albatross Projects de technische expertise voor en het projectmanagement bij het bouwen en inrichten van test- en meetkamers.

Met een bedrijfsgeschiedenis van 25 jaar en een historie van bijna 100 jaar vanuit Siemens op het

gebied van afgeschermde kamers, heeft de Duitse specialist een naam opgebouwd op het gebied van het ontwerpen en bouwen van niet alleen anachoïsche ruimtes, maar ook MRI-kamers en testkamers voor diverse sectoren, waaronder de automotive-, defensie- en luchtvaarttechnologie. Daarbij biedt Albatross Projects uitgebreide nazorg, waaronder inspecties, verificaties en reparaties van de bekleding en bewegende delen zoals positioneringssystemen, draaitafels, deuren en poorten. www.eemc.nl

NIEUWS 7 APRIL 2024
TIP!

Keepouts voor betere functionaliteit en produceerbaarheid van PCB’s

Op basis van keepouts kan je in jouw ontwerptool gebieden op de printplaat definiëren waar bepaalde componenten of andere elementen niet mogen voorkomen. Bijvoorbeeld omdat ze de antennefunctie storen of dat er op die plek een schroefje is voorzien. Door dat vast te leggen kunnen ook collega-ontwerpers daar niet omheen en kan het in een later stadium van het productieproces ook niet voor miscommunicatie zorgen.

Een rechthoekige connector, zoals deze 4-pins header, kan een keepout-gebied nodig hebben om te voorkomen dat componenten en andere elementen, zoals koper, onder de pinnen komen te zitten die boven de printplaat ‘zweven’. Het is handig om ook een courtyard te hebben, hoewel deze alleen bedoeld is om andere componenten buiten te houden, niet andere circuitelementen, zoals sporen.

Keepouts zijn gebieden op de printplaat waarvoor we in onze ontwerptool beperkingen opleggen voor wat er wel en niet in dat gedeelte van de PCB mag zitten. Keepouts kunnen bijvoorbeeld elke combinatie van sporen, kopervullingen, componenten, via’s of zelfs componenten van een bepaalde hoogte uitsluiten. Hiermee helpen ze om tot een verdere verbetering te komen van zowel de functionaliteit als de produceerbaarheid van printplaten.

Voorbeelden

Keepouts komen van pas in verschillende situaties, zoals blijkt uit de volgende voorbeelden:

een keepout die andere componenten in dat gebied uitsluit. We willen bijvoorbeeld niet dat een 0603 onder een haakse connector terechtkomt waarvan de pinnen boven de printplaat ‘zweven’. Ook voor de actuator van een haakse schakelaar moet de ruimte eronder vrij zijn.

www.eurocircuits.com

euro@eurocircuits.com

+32 (0)15 28 16 30

• Antennes die gemaakt zijn van kopersporen, zoals gebruikelijk is bij Bluetooth, vereisen normaal gesproken in alle andere lagen van de printplaat binnen een bepaalde afstand een gebied dat vrij is van koper.

• Componenten die een gebied ‘boven’ de printplaat innemen dat groter is dan de soldeervoet, vereisen

• Sommige koellichamen hebben een groter oppervlakte dan de component waarvan ze warmte afvoeren. Een keepout kan in dat geval worden gebruikt om te voorkomen dat daar componenten worden geplaatst: helemaal geen of alleen van een bepaalde hoogte. Dit heeft niet alleen gevolgen voor de assemblage, maar ook voor de betrouwbaarheid. Als een component te dicht bij een koellichaam zit, kunnen de wamtewisselingen voor een snellere aantasting van de component zorgen dan normaal.

• Soms moeten we voorkomen dat sporen tussen pads komen. Een keepout, vooral als deze gedefinieerd kan worden op het niveau van de footprint van de component, kan ons hierbij helpen.

• Als we ruimte nodig hebben voor behuizingsvoorzieningen en mechanische bevestigingen zoals schroeven, kan een keepout garanderen dat er niets in die ruimtes wordt geplaatst.

• Als de ontwerptool het niet anders toelaat, kan een keepout gebruikt worden om een door veel PCBfabrikanten vereiste vrije ruimte te behouden tussen de contour van de printplaat en enig layout element.

• Veel componenten, met name componenten die een hoge spanning vereisen of elektromagnetische interferentie kunnen veroorzaken, hebben een bepaalde mate van isolatie nodig ten opzichte van nabijgelegen sporen om fouten of overspraak te minimaliseren. Met keepouts kunnen we ervoor zorgen dat dit lokaal wordt afgedwongen zonder impact op de algemene ontwerpregels.

INDUSTRIËLE ELEKTRONICA 8

Effectief gebruik van keepouts

Het volgende citaat over softwareontwikkeling is ook van toepassing op keepouts. ‘Bij een softwareproject zijn minstens twee ontwikkelaars betrokken: jijzelf en jij over drie maanden.’ Keepouts stellen ons namelijk in staat om beperkingen te creëren waar we later – als we de details alweer vergeten zijn – niet meer omheen kunnen. Ze vormen ook een handige manier om beperkingen te communiceren naar andere teamleden die aan het ontwerp werken. Het alternatief om markeringen in het schema aan te brengen met toelichtingen heeft ook zijn waarde, maar die kunnen gemakkelijk onopgemerkt blijven, vergeten of verkeerd begrepen worden. De software dwingt de keepouts af en is daarin veel standvastiger en consequenter dan de mens achter de ontwerper.

Wat minder goed passend bij de keepouts is de aanbeveling, die je wel eens ergens tegenkomt, om een zichtbaar element aan de keepout toe te voegen, bijvoorbeeld in de witdruk. Die markeringen zijn dan geen keepouts in de zuivere zin van het

PRODUCTNIEUWS

Een keepout in KiCAD houdt een kopervulling buiten en dwingt er een baan omheen. In versie 5 kan je alleen aangeven om sporen, via’s en opvullingen te weren. In versie 6 komen daar pads en footprints bij.

woord, maar ze kunnen dienen om de PCB-assembleur of de gebruiker een bepaalde instructie in te peperen, in de trant van: ‘lijm de kabelboom niet vast in dit gebied’. Echter, de doelen van keepouts en van de legenda zijn niet hetzelfde en we moeten erover waken om ze niet door elkaar te halen. Dat kan er alleen maar toe leiden dat beide methoden van markering hun effec-

SiC-poortstuurschakeling

Microchip breidt de mSiC oplossingen uit met de 3,3 kV XIFM plug-and-play mSiC poortstuurschakeling om de acceptatie van hoogspannings SiC vermogensmodulen te versnellen. Deze gate driver met gepatenteerde augmented switching technologie is ontwikkeld om meteen vanuit de verpakking te werken met vooraf geconfigureerde instellingen voor de module en beperkt zo de ontwikkel- en testen kwalificatietijd.

De poortstuurschakeling is een compacte oplossing met digitale regeling,

een geïntegreerde voeding en een robuuste glasvezelinterface die de ruisongevoeligheid verbetert. Deze poortstuurschakeling heeft vooraf geconfigureerde ‘schakel-in/uit’ poortschakelprofielen om de prestaties van de aangesloten module te optimaliseren. Verder is er voorzien in een dubbel-geïsoleerde 10,2 kV primaire-naar-secondaire isolatie met ingebouwde bewakings- en beveiligingsfuncties, zoals temperatuur en DC-verbindingsbewaking, onderspanningsafschakeling (UVLO), overspanningsafschakeling (OVLO), kortsluit/ overstroombeveiliging (DESAT) en negatieve temperatuurcoëfficiënt (NTC). Hij voldoet aan de EN 50155, een essentiële specificatie voor spoorwegtoepassingen.

tiviteit verliezen. Over effectiviteit gesproken: voeg nooit een keepoutmarkering of enig ander kenmerk toe aan de contour laag!

Hoe Visualizer helpt De Eurocircuits Visualizer-software is een krachtig hulpmiddel waarmee je kunt controleren of alles in orde is voordat je je PCB bestelt. Keepouts worden normaal gesproken niet

gecommuniceerd naar de fabrikant omdat ze een ontwerptool zijn; alleen hun effect op het ontwerp wordt getoond. We gebruiken ze echter wel intern, zodat we niet onvoorzien tabs plaatsen op plekken waar keepouts onder componenten zijn bedacht. Dan ontstaan ook niet de problemen rond correcte plaatsing van de PCB, zoals die zijn beschreven in deel drie van deze serie, over outlines.

SBC voor AI-toepassingen

De BeagleY-AI is een opensource single board computer (SBC) van BeagleBoard. org die ontwikkelaars in staat stelt om direct te beginnen met het maken van AI-toepassingen in onder meer robotica, fabrieks- en gebouwautomatisering, testen en meten, medische technologie, HMI's en intelligente vision. De SBC levert de benodigde rekenkracht voor het ontwikkelen van taken als beeldclassificatie, objectdetectie, semantische segmentatie en vele andere.

BeagleY-AI beschikt over een 64-bit, quad-core A53 processor, meerdere krachtige AI-versnellers gekoppeld aan C7x DSP's, geïntegreerde 50 GFLOP GPU met ondersteuning voor maximaal drie gelijktijdige display-uit-

gangen (microHDMI, OLDI (LVDS) met touchscreen-ondersteuning en MIPIDSI met touchscreen-ondersteuning (gemengd met MIPI-CSI)) en diverse connectiviteit, waaronder USB3.1, PCIe Gen 3, Wi-Fi 6 en BLE 5.4. Het bord is compatibel met Power Over Ethernet (PoE), NVMe-opslag en 5G-connectiviteit. Qua geheugen kan 4 GB LPDDR4, microSD-kaartaansluiting en EEPROM voor kaartidentificatie worden vermeld.

9 APRIL 2024 Meer elektroDATA op
Microchip Farnell

Batenburg Applied Technologies

Energiezuinige GNSS-module

GNSS-tracking wordt in de landbouw-, tuinbouw- en transportsector veel

toegepast, maar ook in de sport- en medische sector ontstaan tal van nieuwe mogelijkheden. Veel van deze applicaties worden gevoed door een batterijsysteem. Ongeacht de situatie wil je dat deze systemen zo lang mogelijk online blijven met een minimale belasting van de voedingsbron. De focus ligt ook hier op zuinige chips en modules. Iets waar halfgeleiderfabrikant u-blox met zijn MIA-M10 SiP-module grote stap-

pen zet. Deze nauwkeurige GNSS-module van slechts

4,5 bij 4,5 millimeter heeft een energieverbruik van minder dan

25 mW. De compacte afmetingen en het lage energieverbruik maken de MIA-M10 een ideale module voor de kleinste asset-tracking apparatuur. Afhankelijk van de applicatie kan de batterijduur met een factor vier worden verlengd, wat gunstig is voor het traceren van autonome robotica, vee en huisdieren, alsmede het langdurig volgen van voertuigen en zendingen.

Adapterkaart voor positionering Microcontrollers

Real-Time Kinematic (RTK) biedt een grotere nauwkeurigheid dan conventionele multi-GNSS-systemen. Door met behulp van een basisstation correctiegegevens naar een bewegende ontvanger te sturen, is een nauwkeurigheid van één tot twee centimeter mogelijk, zelfs bij snel bewegende objecten. De technologie is niet nieuw, maar wordt door de beschikbaarheid van goedkopere modules voor meer toepassingen interessant. Met het Adapter Board RAB4 kunnen de prestaties van RTK worden getest zonder hardware te ontwerpen. Het bord bevat de UM980 RTK

positioneringsmodule van Unicore Communications, die is gebaseerd op de NebulasIV GNSS SoC en alle beschikbare GNSS-frequenties ondersteunt. Voor absolute positionering is een 4G LTE-module met een geïntegreerde standaard multiGNSS-ontvanger uit de LE910-serie van Telit Cinterion geïntegreerd. De integratie van een GNSS- en RTKontvanger maakt het mogelijk om de uitgangen direct met elkaar te vergelijken zonder verschillende ontwikkelkits van verschillende leveranciers te hoeven gebruiken. De RAB4 bevat ook een prepaid simkaart van 100 MB. Dankzij deze combinatie kunnen NTRIPcorrectiedata van het internet worden gedownload. Het is niet nodig om een eigen referentiestation te gebruiken.

De RA2A2 microcontrollers zijn gebaseerd op de 48 MHz Arm Cortex-M23 processor. Ze hebben een 24-bits Sigma-Delta analoog-digitaalomzetter (SDADC) en een dual-bank codeflash en bank-swapfunctie die het eenvoudig maken om firmware over-the-air (FOTA) updates te implementeren voor slim energiebeheer, gebouwautomatisering, medische apparatuur, consumentenelektronica en andere IoT-toepassingen. De MCU’s bieden meerdere vermogensstructuren en spanningsdetectiehardware voor realisatie van energiezuinige werking, tot 100 µA/MHz in actieve modus en 0,40 µA in softwarestandby-modus. Een

onafhankelijke real-time klok voor de voeding verlengt de levensduur van de batterij voor toepassingen die een lange levensduur vereisen in extreme omstandigheden. De MCU's bieden ook AES-hardwareversnelling, een zeer nauwkeurige (±1,0%), snelle on-chip oscillator, een temperatuursensor, 8 kHz/4 kHz hybride sampling en een breed werkspanningsbereik van 1,6 V tot 5,5 V. De MCU’s zijn beschikbaar in 100-, 80- en 64-pins LFQFP-behuizingen.

SD-kaart met softwarebescherming

De PS-66(u) DP SD- en microSD-kaarten van Swissbit onderscheiden zich niet alleen door hun bewezen robuustheid en industriële geschiktheid, maar zijn ook CmReady gecertificeerd door Wibu-Systems, waardoor de integratie van CodeMeter-technologie voor softwarebescherming en licentiebeheer mogelijk is. CmReady biedt hoogwaardige hardwarebeveiliging in combinatie met de flexibiliteit van softwarematige licenties. Door CmReady te implementeren in de PS-66(u) DP-serie van Swissbit, kunnen de SD- en microSD-geheugenkaarten uitgebreide softwarebeveiligings- en licentiefuncties aannemen. De technologie maakt gebruik van de hardware-

unieke ID (UID) van de kaarten in combinatie met veilige, monotoon stijgende tellers om replay-aanvallen te voorkomen en biedt eenvoudige bediening door de integratie in het CodeMeter licentiebeheersysteem van Wibu-Systems.

De PS-66(u) DP-kaarten, die verkrijgbaar zijn in capaciteiten van 16 GB, 32 GB en 64 GB, ondersteunen de SDHC-standaard en high-speed modi volgens de SD 6.10-specificatie. Swissbit biedt de kaarten aan in twee edities: ‘endurance’ en ‘longevity’. Alle kaarten zijn ontworpen voor gebruik bij temperaturen van -40 °C tot 85 °C, wat hun geschiktheid voor industriële toepassingen onderstreept.

INDUSTRIËLE ELEKTRONICA 10
Rutronik Renesas Swissbit

Binder Nederland

M12-connectoren in SMT-uitvoering

Verschillende M12-connectoren van Binder zijn verkrijgbaar in SMT-uitvoeringen. Deze nemen minder plaats in op de print, en maken automatisering van de assemblage gemakkelijker. Er zijn SMT-versies met 4, 6 en 8 contacten en met verschillende coderingen. Ze zijn leverbaar in uitvoeringen met en zonder afscherming. Ze zijn ook verkrijgbaar in verschillende versies, bijvoorbeeld als een set met verschillende flensbehuizingen, als ingebouwd onderdeel in

Microchip

blisterverpakking of in tape & reel-verpakking voor geautomatiseerde verwerking.

Het betreft A-gecodeerde M12-connectoren uit de 713/763serie, B-gecodeerde connectoren uit de 715/766-serie, connectoren uit de 825/876-serie met D-codering en de 876-serie met X-codering. Afhankelijk van de codering zijn deze uitvoeringen geschikt voor verschillende toepassingen: A-codering voor sensoren en DC-voeding, B-codering voor Profibus en D- en X-codering voor respectievelijk 100 Mbit- en 10 Gbit-Ethernet. Alle M12-producten zijn voorzien van bescherming tegen het binnendringen van stof en water conform IP67.

Root of trust oplossing

De CEC1736 Trust Shield familie is een microcontroller-gebaseerd platform van root of trust oplossingen voor cyberbeveiliging van datacenters, telecom, netwerken, embedded computing en industriële toepassingen. Als onderdeel van het TrustFLEX-platform, zijn deze devices gedeeltelijk geconfigureerd en voorzien van door Microchip ondertekende Soteria-G3-firmware om de ontwikkelingstijd te verkorten die nodig is om root of trust te integreren. Deze devices helpen ook bij het versnellen van de levering van vereiste cryptografische middelen en ondertekende firmware-images, waardoor het proces van veilige productie wordt vereenvoudigd.

De CEC1736 TrustFLEXdevices zijn speciaal ontworpen om te voldoen aan de NIST 800-193 richtlijnen en OCP-eisen en kunnen beveiligingsfuncties ondersteunen

die nodig zijn om hardware root of trust in verschillende markten mogelijk te maken. Met de Trust Platform Design Suite tool kunnen klanten platformspecifieke configuratieinstellingen personaliseren, inclusief unieke referenties, om elke toepassing, hostprocessor of SoC te ondersteunen die opstart vanuit een extern SPI Flash-apparaat om de root of trust in het systeem uit te breiden. De configureerbare, mixed-signal I/O CEC1736 controllers integreren een 32-bit 96 MHz Arm Cortex-M4 processorkern met gekoppeld geheugen voor optimale code-uitvoering en gegevenstoegang.

LTE Cat 1 bis modules

De LE910R1 en de aankomende LE910Q1 zijn industriële en kosten geoptimaliseerde LTE Cat 1 bis modules.

LTE Cat 1 bis is een bewezen en betaalbare oplossing. Het is geschikt voor IoT-toepassingen met gebruiksscenario's die hogere prestaties vereisen in vergelijking met Cat M1 en NB-IoTzoals:

* Datasnelheid

* Reactiesnelheid

* Flexibiliteit en beweging

* Spraakondersteuning

Het gebruik van een enkele antenne geeft aanzienlijke kostenbesparing vergeleken met LTE Cat 1 (met twee antennes). Het maakt de afmetingen compacter waardoor het mogelijk wordt om IoTtoepassingen kleiner te bouwen.

AVE helpt u graag, +20 jaar ervaring met draadloze netwerk modules...

11 Meer elektroDATA op APRIL 2024 PRODUCTNIEUWS

Loodvrije geheugenmodules

Momenteel bevatten alle DRAMmodules die in de EU worden verkocht componenten die lood bevatten. De RoHS-richtlijn van de EU verbiedt het gebruik van lood in elektronische apparaten, maar heeft in het verleden uitzonderingen gemaakt voor lood in DRAM-modules middels de RoHS 7(c)-I vrijstelling, die in 2024 afloopt. Er is nog een andere vrijstelling gepland, 7(c)-V, maar die vervalt in 2026.

Met de volledig loodvrije geheugenmodules van Apacer, waarbij lood in

Elektronik

Intelligente LED's

WL-ICLED is een nieuwe serie RGB LED's met geïntegreerde controller. De componenten, bestuurbaar als pixels, combineren een rode, groene en blauwe LED met een programmeerbare controller-IC. De intelligente LED's, verkrijgbaar in vier designs, zijn afzonderlijk regelbaar in hun pixelkleur en helderheidsniveaus van 0 tot 100 procent. Hiermee kunnen meer dan 16 miljoen verschillende kleur- en helderheidsniveaus worden ingesteld. Omdat er minder componenten (zoals serieweerstanden) nodig zijn, zijn beeldschermoplossingen met intelligente

LED's niet alleen sneller te implementeren, maar ook compacter dan oplossingen met afzonder-

de resistieve laag wordt vervangen door andere elementen en legeringen, hoef je je geen zorgen meer te maken over hoe de RoHS-normen in de toekomst kunnen veranderen. Dit is vooral handig voor producten met lange certificeringstijden en hoge initiële kosten, zoals de nieuwste AI- en edge-servers.

Apacer biedt de loodvrije technologie voor het gehele DRAM productassortiment, met UDIMM, SODIMM, RDIMM, ECC UDIMM en ECC SODIMM vormfactoren. Deze producten zijn door eigenschappen als VLP (‘very low profile’), werking bij hoge temperaturen en antisulfatering ook geschikt voor meer uitdagende toepassingen en omgevingen.

10 tot 50 W industriële voedingen

De ZWS-C serie industriële AC-DC voedingen van 10, 15, 30 en 50 W voldoen aan EN55011/EN55032-B geleide en uitgestraalde EMI in een Class I of Class II (dubbel geïsoleerde) constructie, zonder dat externe filtering of afscherming nodig is. Met elektrolytische condensatoren die tot 15 jaar meegaan, is de ZWS-C geschikt voor toepassing bij fabrieksautomatisering, robotica, fabricage van halfgeleiders en test- en meetapparatuur.

Alle modellen uit de ZWS-C serie zijn er met uitgangsspanningen van 5 V, 12 V, 15 V of 24 V; model ZWS50-C heeft ook een 48 V uitvoering. Bij convectiekoeling en standaard montage kunnen de voedingen werken bij bedrijfstemperaturen tussen -10 °C

en 70 ’C. Hierbij geldt dat tussen 50 °C ent 70 °C de maximale belasting lineair afneemt tot 50% van het vermogen. Met een externe luchtstroom van 0,8 m/s kunnen de voedingen op volle belasting werken. Het stroomverbruik bij nullast is doorgaans minder dan 0,3 W.

De voedingen hebben een isolatiespanning van 3 kVAC tussen in- en uitgang, van 2 kVAC tussen ingang en aarde en van 750 VAC tussen uitgang en aarde (Class I).

Snelle simulatie voor elektronica

lijke LED's. Toepassingen zijn onder andere signaalbesturingssystemen, matrixdisplays in full-color, audio- en spelsystemen, binnenverlichting en displays op oplaadstations.

De intelligente LED's zijn met een MSL3 vochtgevoeligheidsniveau (in plaats van de gebruikelijke MSL5a of MSL6) minder vochtgevoelig. Sommige componenten voldoen aan beschermingsklasse IPx7, zodat ze zelfs korte tijd onder water kunnen worden gedompeld. Een ander kwaliteitskenmerk van de LED chipsets is de gouden coating op de 'Chip LED' modellen en zilveren coating voor PLCC modellen, wat leidt tot betere soldeerbaarheid. De LED's zijn verkrijgbaar in 8-bits en 12-bits versies.

Altair kondigt de beschikbaarheid van SimSolid voor de elektronicamarkt aan. Deze software maakt een snelle, gemakkelijke en nauwkeurige multi-fysica scenarioverkenning voor elektronica mogelijk, van PCB’s en IC's tot volledige systeemontwerpen. De simulatiemarkt gaat steeds meer AItechnologie gebruiken om op fysica gebaseerde neurale netwerken te ontwikkelen. De kracht van Altair SimSolid om complexe elektronische systemen snel en nauwkeurig te modelleren en te simuleren wordt essentieel voor het snel en economisch trainen van grote gebruiksscenario's.

vraagstukken accuraat en razendsnel te voorspellen. Daarbij elimineert deze analysesoftware geometrische vereenvoudiging en meshing, de meest tijdrovende en kennisintensieve taken. Als gevolg daarvan zijn de resultaten al in enkele seconden tot minuten bekend, tot zo’n 25 keer sneller dan bij traditionele eindigeelementenoplossers.

Altair SimSolid heeft eindigeelementenanalyses de afgelopen jaren al getransformeerd door het vermogen om complexe structurele

De eerste release ondersteunt structurele en thermische analyses voor PCB's en IC's, terwijl volledige-golfelektromagnetische analyse in een volgende versie verschijnt.

INDUSTRIËLE ELEKTRONICA 12
Apacer Würth TDK-Lambda Altair

De niet-geïsoleerde DC/DC-omzetters

met geïntegreerde inductoren van de RPZ-serie omvatten varianten met uitgangen van 0,5

A, 1 A, 2 A, 3 A en 6 A, met ingangen tussen 2,3 V en 7 V. Uitgangsspanningen zijn programmeerbaar van 0,6 V tot een fractie van een volt onder de maximale ingang. Een andere variant, de RPL-5.0 van nominaal 5 A, werkt over een breed ingangsbereik van 2,75 tot 17 V en kan worden geprogrammeerd voor een uitgang van 0,6 V tot 12 V. Alle DC/DC-omzetters hebben een laagprofiel QFN-behuizing met footprints van 2 x 2 mm voor de 0,5 A-versie tot 4 x 6 mm voor de hogere stromen. De RPL-5.0 meet 3 x 3 mm.

De componenten zijn voorzien van thermisch verbeterde flipchiptechnologie, wat in combinatie met een rendement tot 92% werking bij hoge omgevingstemperaturen mogelijk maakt.

Alle omzetters zijn beschermd tegen kortsluiting, overstroom, overtemperatuur en onderspanning bij de ingang, waardoor de RPZ- en RPL-series robuust en betrouwbaar zijn onder de meest veeleisende omstandigheden. Op geselecteerde varianten zijn een power good- en enable-pin beschikbaar. Toepassingen zijn imaging systemen, gedistribueerde vermogensarchitecturen, optische modules en draagbare batterijgevoede apparatuur.

Na de lancering van de verbeterde schakelaarfamilie MSM II voegt Schurter nu indicatorelementen toe uit hetzelfde hoogwaardige roestvrij staal. Deze zijn verkrijgbaar in een groot aantal verlichtingsvarianten: punt-, ring- of vlakverlichting. Een breed scala aan verlichtingskleuren dat bijna het hele spectrum (16,7 miljoen kleuren) bestrijkt, biedt optimale ondersteuning voor onmiddellijke informatieherkenning. Van klassiek wit tot heldere, dynamische kleuren, de gebruiker heeft alle opties om de optimale signalering voor zijn toepassing te bereiken. De signaleringselementen zijn daarbij geschikt voor een breed scala aan spanningen (5,

12, 24 VDC of variabel).

Met een hoge slagvastheid volgens de IK08-norm zijn de indicatoren jarenlang bestand tegen intensief gebruik. De volledige MSM II-reeks is verkrijgbaar in twee verschillende inbouwdieptes, wat ontwikkelaars de nodige vrijheid geeft om de optimale oplossing te kiezen voor apparaten met verschillende installatievereisten.

Whether you’re developing a complete edge to cloud concept, working on a new design or facing complex supply chain issues, Avnet Silica is the partner that fully anticipates your challenges and requirements. Solving your problems is what we do best.

13 Meer elektroDATA op APRIL 2024 PRODUCTNIEUWS
Recom Power Schurter
FIND OUT MORE! avnet-silica.com
QFN SMT DC/DC-omzetters Roestvrijstalen indicatoren AVNET SILICA: THE ENGINEERS OF EVOLUTION Helping intelligent products to market
AVnet.indd 1 03-04-2024 12:21

Kies de juiste switch voor jouw toepassing

HET MAKEN VAN DE VERKEERDE KEUZE KAN LEIDEN TOT VERTRAGINGEN, EXTRA KOSTEN EN GEMISTE KANSEN

In een wereld waar de digitale transformatie in volle gang is, staan betrouwbare netwerken centraal. Elke keuze telt, ook als het gaat om het selecteren van de juiste netwerkswitch voor jouw industriële omgeving. Het maken van de verkeerde keuze kan leiden tot vertragingen, onnodige kosten en gemiste kansen. Maar hoe weet je zeker dat je de juiste beslissing neemt met zoveel opties op tafel?

Moderne netwerkcomponenten zijn de sleutel tot het implementeren van op Ethernet gebaseerde automatiseringsoplossingen. Ook hebben ze impact op het bouwen van netwerkstructuren die zowel aanpasbaar als schaalbaar zijn. IP20 Managed Switches, zoals de Xelity IP20, faciliteren de communicatie tussen Ether netapparaten via netwerkverbindingen. Ze geven de mogelijkheid om verschillende netwerktopologieën op te zetten, zoals een ster of een boom.

De kunst van het kiezen

hangt af van meerdere factoren, zoals de benodigde snelheid voor het versturen van data, het gewenste niveau van beveiliging, en of er functies voor netwerkbeheer en -monitoring nodig zijn. Met de komst van technologieën zoals Power over Ether net (PoE), wordt het nog belangrijker om zorgvuldig te kiezen.

PC-monitoring

Het brede assortiment aan switches maakt de keuze voor de best bij een specifieke toepassing passende switch niet gemakkelijk.

www.murrelektronik.nl

sales@murrelektronik.nl

(085) 222 02 82

Met een breed assortiment aan switches op de markt, variërend van eenvoudige Unmanaged Switches voor basisconnectiviteit tot Managed Switches met diverse configuratieopties en netwerkbeheermogelijkheden, komt elke beslissingsmaker voor een lastige keuze te staan. Dit brede aanbod weerspiegelt de diverse eisen die aan netwerken worden gesteld, waarbij de behoeften variëren van dataoverdracht tot beheer- en beveiligingswensen.

De beslissing voor de juiste switch

Neem bijvoorbeeld een situatie waarbij een netwerkverbinding met PCmonitoring wordt gevraagd. Dit leidt tot de vraag: welke switch is geschikt voor deze behoefte? Wanneer we kijken naar de verschillende opties, is het monitoren alleen mogelijk met een Managed Switch.

Keuzekaart

Murrelektronik begrijpt dat het uitdagend het kan zijn om de juiste switch voor je netwerk te kiezen. Het gaat niet alleen om het controleren van technische specificaties. Maar ook dat je duidelijk weet wat je nodig hebt voor zowel nu als voor de groei en flexibiliteit in de toekomst. Om je

hierbij te ondersteunen, biedt Murrelektronik een keuzekaart aan, die je wegwijs maakt in het brede aanbod van switch-technologieën.

Drie veel voorkomende situaties, waarbij een Managed Switch (A), PoE-Switch (B) of Basic Switch (C) de voorkeur geniet.

14 INDUSTRIËLE AUTOMATISERING
A B C

Compact solid-state relais

De Celpac solid-state relais bieden in een slanke behuizing van maar 22,5 mm breed een breed scala aan ingangs- en meerdere AC- of DC uitgangsopties. De SA-serie heeft een aan te brengen transparante IP20 beschermkap en de SU-serie heeft een geïntegreerde aanraakbeveiliging. Kenmerkend voor deze relais zijn de snelle en eenvoudige aansluitingen en installatie. Dankzij het geïntegreerde koellichaam is er geen thermische berekening nodig. De relais zijn compatibel met zowel ohmse als inductieve belastingen en zijn geschikt tot 75 A / 690 VAC. Uitvoeringen zijn met

nuldoorgang of random schakelend. Verder hebben ze een RC-snubber voor elektrische filtering en overspanningsbeveiliging met VDR. Optioneel kan een diagnostische stroommonitoring module worden aangebracht om kortsluiting of juist onderbreking in de belasting of foutcondities in het relais te detecteren. Hierdoor is er meer grip op productieprocessen. De solid-state relais zijn ontworpen voor de meeste soorten toepassingen die betrouwbaarheid en een lange levensduur vereisen, met name temperatuurregelingen en motorbesturingen vanwege de hoge schakelfrequenties.

Sick

Mid-range afstandsensoren

De Dx80 afstandsensor biedt een nauwkeurigheid van ± 2 mm bij een reikwijdte van 0,05 tot 80 meter op wit en 0,05 tot 14 meter op zwart. Daarmee is hij geschikt voor bijvoorbeeld de verticaalpositionering van kranen, botspreventie tussen kranen en de detectie van zwarte en glimmende objecten op afstand. Ruwe omgevingscondities brengen de afstandsensor niet van de wijs. Zijn uiterst compacte formaat maakt hem inzetbaar tot in de kleinste ruimtes.

Kenmerken:

• Maximale resolutie: 0,1 mm.

• Ongevoelig voor vreemdlicht en temperatuurveranderingen.

• TFT-kleurendisplay en gebruiksvriendelijke menunavigatie voor

Radarsysteem met vergroot gezichtsveld

Naast de radarsensor met een detectiebereik van 0 tot 5 meter is nu ook de veilige radarsensor PSEN rd1.2 sensor F-FOV LR met een bereik van 0 tot 9 meter verkrijgbaar. Dit maakt het mogelijk om mobiele applicaties efficiënt te beveiligen. Nieuw bij beide sensorapparaten zijn de opties voor het flexibel configureren van gezichtsvelden. Naast de symmetrische kijkhoek kunnen nu ook asymmetrische en corridorvormige kijkhoeken worden ingesteld. Dit betekent dat PSENradar betrouwbaar kan worden gebruikt in verschillende productieomgevingen. Dit bespaart ook ruimte. PSEN-

radar biedt samen met de configureerbare besturing PNOZmulti 2 een veilige totaaloplossing voor de bewaking van beschermde ruimtes, inclusief veilige gegevensoverdracht met FSoE via EtherCAT. De nieuwe verwerkingseenheid van PSENradar maakt FSoEfunctionaliteit mogelijk conform IEC 61508 voor veiligheidstoepassingen tot SIL 3. Als FSoE-MainInstance (FSoE-Master) combineert PNOZmulti 2 de bewaking van alle veiligheidsfuncties van een radartoepassing in één apparaat en maakt verbindingen met veilige FSoE SubordinateInstances (FSoE-slaves) in het netwerk.

intuïtieve gebruikerservaring en ongecompliceerde ingebruikname.

• IO-Link V1.1, analoge en digitale output biedt toegang tot omvangrijke sensorgegevens voor beter procesbeheer.

• Isolatieklasse IP65 en IP67.

15 Meer elektroDATA op APRIL 2024 PRODUCTNIEUWS
Pilz
Elincom Electronics
1-48 lagen | 1 werkdag Express Meer dan 30 jaar ervaring b.v. 1 st. 115mm x 120mm Nettoprijzen, plus BTW indien van toepassing. Verkoop alleen aan commerciële en openbare instellingen. b.v. 1 st. € 29,80 net b.v. 30 st. elk € 3,55 net b.v. 100 st. elk € 2,07 net b.v. 500 st. elk € 1,40 net Dubbelzijdige PCB b.v. 80mm x 100mm stuks b.v. 5 st. elk € 11,49 net € € 9,90net Inclusief: Onbeperkt pads, roestvrij staal, dikte 100-120μm, optionele padreductie, eindbehandeling aan beide zijden ontbraamd (geborsteld) Inclusief: 0,1 mm spoorbreedte en isolatieafstand, 0,2 mm boring, FR4 1,55 mm Cu, metaalfinish loodvrij HAL, 2x soldeermasker groen, 1x tekstopdruk wit, E-test, Design Rule Check, opstartkosten Precisie-SMD-Stencil (laser) Hoogtechnologische printplaten Automatisering maakt het mogelijk! -47% tot Sinds 2021 - Verlaagde prijzen: Prijzen en productietijden online: www.multi-cb.nl Verzending in NL vanaf €4,95 Een van de grootste aanbieders van hoogwaardige printplaten in Europa. Uit Duitsland verzonden.

Monitoring van Ethernet datakabels

Nauwkeurige monitoring van Ethernet-kabels maakt een betere planning van onderhoudswerkzaamheden mogelijk, vermindert onvoorziene downtime en verhoogt de machinebeschikbaarheid. De Ethernet Cable Guard van Helmholz geeft de kabelstatus in realtime weer als een percentage. De meting is gebaseerd op een algoritme dat continu gegevens van verschillende fysieke transmissieparameters evalueert. De alarmdrempelwaarde kan individu-

eel worden ingesteld, en de module kan de gemonitorde kabelstatus via MQTT en via uitgangen naar andere systemen sturen.

De Ethernet Cable Guard is geschikt voor EtherCAT, EtherNet/IP, Profinet en andere op Ethernet gebaseerde toepassingen. Het apparaat kan worden gebruikt in gedecentraliseerde schakelkasten en kan eenvoudig worden gemonteerd op standaard DIN-rails. Het apparaat ondersteunt Ethernet-kabels tot 100 meter en heeft geen invloed op de functionaliteit van het netwerk.

Geautomatiseerde parameterisering (teach-in binnen enkele seconden) maakt de ingebruikname eenvoudig. Het apparaat kan worden beheerd en de status kan ook handmatig worden gecontroleerd via een webinterface op elk apparaat.

Gigabit Ethernet-switches

ORing heeft de release aangekondigd van zijn Profinet-gecertificeerde industriële Ether net-switches. Deze productlijn is ontworpen om te voldoen aan de netwerkvereisten in industriële automatisering en zorgt voor soepele connectiviteit en stabiele gegevensoverdracht tussen controllers en apparaten. Met een werktemperatuurbereik van -40 tot +75 °C en ingebouwde PoE-injector zijn de 4- tot 16-ports switches geschikt voor heavy duty omgevingen. De Ethernet-switches in deze IGS/IGPS-9000-PN serie zijn eenvoudig te bevestigen op een DIN-rail. Profinet is een open industriestan-

daard voor Ethernet die voldoet aan verschillende eisen van automatiseringstechnologie, waaronder productieautomatisering en procesautomatisering. Deze standaard zorgt voor hoge efficiëntie en stabiele gegevensoverdracht in automatiseringssystemen.

Deze ORing-serie is ontworpen voor verschillende industriële toepassingen, waaronder productie, procesautomatisering, transport en energie-industrieën. De PN (Profinet) certificering van deze productlijn waarborgt de naleving van strenge industriestandaarden en naadloze communicatiecompatibiliteit met Profinet-systemen.

Meer flexibiliteit met webvisualisatie

Met de Lasal VisuDesigner van Sigmatek kan ook de view-optie flexibel worden gedefinieerd. Deze webvisualisatie is gebaseerd op webtechnologieën als HTML5, CSS# en JavaScript. Visualisaties kunnen eenvoudig worden gecreëerd zonder programmeerkennis en ondersteunen multi-touch interacties. Moderne (web)visualisatieconcepten vragen om een user-id paginalayout die een positieve gebruikerservaring creëert. Afhankelijk van het ter plaatse of op afstand openen van de machine, welk eindapparaat wordt gebruikt en de toegangsrechten en expertise van de operator, kan de juiste bestemmingspagina met de bijbehorende rechten worden opgeslagen in het ‘View Management’. Het kan daarbij praktisch zijn een hoeveelheid op afstand te verhogen/

verminderen met smartphone of tablet om overproductie te voorkomen. Wijzigingen in belangrijke machineparameters mogen echter alleen door experts worden aangepast, en in het beste geval ter plaatse. In het ‘View Management’ kunnen de voorwaarden waaronder een weergave moet worden geladen, worden gedefinieerd in de grafisch geprogrammeerde logica. In de VisuDesigner kunnen schaalbare vectorafbeeldingen (.svg) worden gebruikt. Hierdoor kunnen eenvoudige aanpassingen aan verschillende schermformaten gedaan worden.

Modulaire PLC’s

De XC204 modulaire PLC’s bieden op een minimale footprint van 104 x 29 x 80 mm maximale functionaliteit voor standaard automatiseringstaken in kleine tot middelgrote toepassingen bij seriematige machine- en systeembouw. Belangrijkste specificaties:

• Programmeerbaar met Codesys 3.

• 100 Mbit/s Ether net-interfaces met eigen netwerkadapter, standaard seriële interfaces, USB-host, 2 digitale in-/uitgangen.

• Modbus TCP client/server, OPCUA server, Ethernet IP, EtherCAT, CANopen, Modbus RTU, RS485.

• Webvisualisatieop-afstand dankzij HTML5-standaard.

• Steekbare aansluitingen (Push-in & stekker).

De lokale I/O van de XC-204 kan worden uitgebreid tot 16 I/O-modules van het modulaire XN300systeem. Afzonderlijke Ethernetinterfaces en extra standaard seriële interfaces maken het gebruik in verschillende systeemarchitecturen mogelijk. Hierdoor fungeert de XC200 als universeel besturings- en communicatiepunt binnen een netwerksysteem. Exter ne I/O-units (XN300) en apparaten van derden kunnen gemakkelijk worden geïntegreerd.

16 INDUSTRIËLE
AUTOMATISERING
Helmholz Benelux Lextron SigmaControl Eaton

Displayfabrikant EDT brengt met de LiquidUX serie een drietal capacitieve touch displays op de markt voor extremere gebruikssituaties, waarbij omgevingsinvloeden zoals zonlicht, condens, regen en spatwater een rol kunnen spelen.

De serie, verkrijgbaar in een 10,1", 12,1" en 15,6" versie met LEDachtergrondverlichting, heeft een TouchNetix controller voor een optimale touch interactie. EDT heeft de prestaties van de LiquidUX displays

getest in gesimuleerde praktijksituaties met onder andere condensvorming, water, zeep, en bediening met handschoenen. Ook is de serie getest in verschillende temperatuuren bewegingsscenario’s en op multitouch bediening met een coverlens tot tien millimeter dik. Het resultaat is een hoogwaardig touch display dat kan worden toegepast in veel industriële applicaties, maar uiteraard ook in medische en commerciële toepassingen gebruikt kan worden.

De W10 fotocel is uitgerust met een touchscreen. Op het scherm – ter grootte van een sporthorloge – kiest de operator al swipend de gewenste instellingen, afstand en beveiligingsstatus (uitgebreide configuratie via IO-Link). Wie een smartwatch kan bedienen, kan ook overweg met het intuïtieve scherm met pictogrammen van de W10. Om te zorgen dat de instellingen niet worden aangepast biedt de W10 lock-outbeveiliging. De fotocel is breed inzetbaar, of het nu gaat om standaardtoepassingen of om applicaties waarbij het aankomt op snelheid of precisie. En of er nu voorgrond- of achtergrondonderdrukking nodig is. Met vier varianten (hybride en standaard behuizing / kort bereik of lang bereik) wordt dit spectrum van detectievraagstukken ingevuld.

De robuuste roestvaststalen behuizing – verkrijgbaar met en zonder snuit – herbergt een lasertriangulatiesysteem met een lijnimager. Het detectiebereik is 25–700 mm (long range) of 2 –400 mm (short range). Er zijn drie detectiemodi: speed, standard en precision.

17 Meer elektroDATA op APRIL 2024 PRODUCTNIEUWS
Batenburg Applied Technologies Sick
REGISTREER NU VIA AE-EXPO.BE Met uw persoonlijke code BBAC1000 Of scan & registreer 15 & 16 mei 2024 Antwerp Expo Het event voor innovatieve productontwikkeling AE24_Advertentie.indd 4 19/03/2024 13:10 your critical application Our reliable solutions IIoT Gateways, HVAC Protocol Converters, Remote Access, Dashboards, Data analyse industrial.duranmatic.nl +31 (0)78 65 31 871 industrial@duranmatic.nl Voor service en informatie
Touch displays Fotocel met touchscreen

LTE Cat 1bis als IoT-alternatief voor LTE-M en NB-IoT

Voor het ontwikkelen van IoTtoepassingen op basis van cellulaire LPWAN-standaarden was lange tijd de keuze bijna vanzelfsprekend voor LTE-M of NB-IoT. Dat waren immers relatief goedkope alternatieven voor non-cellulaire concurrenten als LoRaWAN en Sigfox, die zich ook nog eens onderscheidden door een laag energieverbruik, wat gunstig is voor de veelal batterijgevoede applicaties. Voor de in 2016 in dezelfde 3GPP 13 release gespecificeerde LTE Cat 1bis standaard was aanvankelijk veel minder belangstelling. Onterecht, want deze standaard kan zich qua energieverbruik en kosten prima meten met LTE-M en NB-IoT. En biedt aanvullende voordelen, zeker voor toepassingen die een wereldwijde cellulaire uitrol vereisen.

Als je de wereldkaart bekijkt met daarop de uitrol van cellulaire LTEM- en NB-IoT-netwerken, dan levert dat niet bepaald een homogeen beeld op. Waar het grootste deel van AziëPacific en de EMEA-regio rood kleuren vanwege NB-IoT, ligt bij Noord- en Zuid-Amerika alsmede Australië en en een deel van Europa de nadruk op LTE-M. Weliswaar ondersteunen de netwerken in de Amerika’s en Europa meer en meer LTE-M en NB-IoT naast elkaar, maar de manier waarop is per regio en per operator vaak nog verschillend, waardoor je niet van een complete dekking kunt uitgaan, Leveranciers van modules en chips hebben dit aanvankelijk ondervangen door producten te maken die

beide protocollen coveren. Sterker, ze voegden er ook nog 2G aan toe, als een soort van achtervang voor de gebieden waar NB-IoT en LTE-M nog niet voldoende waren geïmplementeerd, zodat je met drie protocollen voldoende coverage had voor een cellulaire verbinding in de meeste landen. Dat maakte het echter allemaal vrij complex, omdat je moest dealen met verschillende frequentiebanden, verschillende operators, enzovoorts.

LTE Cat 1

Als het op wereldwijde uitrol aankomt heeft LTE Cat 1 wel een streepje voor. Want dit standaard LTE-netwerk is beschikbaar op zo’n beetje ieder cellulair netwerk in de wereld. Nadelen

voor IoT-toepassingen waren hogere prijzen voor componenten en modules, een hoger energieverbruik en een vereist gebruik van twee antennes. Dat laatste was ingegeven door specifieke Amerikaanse regelgeving die het niet toestaat om LTE cat 1 met één antenne te gebruiken. Het probleem met de Amerikanen werd wat betreft de antennes al opgelost in 2016. In 3GPP release 13, waar de LTE-M en NB-IoT werden aangekondigd, werd namelijk ook LTE Cat 1bis geïntroduceerd. Deze gebruikt maar één antenne, en heeft ook andere eigenschappen die leiden tot een lager energieverbruik, wat LTE Cat 1bis in combinatie met de wereldwijde LTE Cat 1-dekking tot Evolutie van cellulaire technologie, die voor LPWAN LTE Cat 1bis begon bij 3GPP release 13 (bron: 3GPP).

www.avnet.eu

breda@avnet.eu

(076) 572 27 00

Specificaties van LTE Cat 1, LTE Cat 1bis, NB-IoT en LTE-M (bron: Qualcomm).

18 INDUSTRIËLE IOT

een concurrerend alternatief maakt voor LTE-M- en NB-IoT, zeker wat betreft niet-stationaire applicaties, die over de hele wereld worden uitgerold, zoals tracking van containers. Het heeft echter één tot twee generaties aan modules gevergd voordat leveranciers modules met volwaardige LTE Cat 1bis-functionaliteiten hebben ontwikkeld. Die zijn nu bij Avnet Silica beschikbaar, van onder andere Quectel en u-blox.

NB-IoT en LTE-M

Om een goede vergelijking te maken tussen NB-IoT en LTE-M aan de ene kant en LTE Cat 1bis aan de andere kant zoomen we eerst in op enkele typische eigenschappen van NB-IoT en LTE-M.

NB-IoT, dat nadrukkelijk niet voor mobiele apparaten is ontwikkeld, maakt gebruik van een subset van de LTE-standaard, maar beperkt de bandbreedte tot een single narrow band van 180 kHz. Als MNO’s (mobile network operators) NB-IoT willen implementeren, moeten ze (kostbare) netwerk-upgrades doorvoeren. De MCL (maximum coupling loss), een indicatie voor het bereik vanuit één station, is met 164dB meer dan prima. Nadeel van NB-IoT is dat het SMS niet ondersteunt, wat voor IoT-toepassingen als remote maintenance en alarmsystemen niet handig is. NB-IoT is geoptimaliseerd voor laag vermogen en kent latencies

van 1,6 tot 10 sec. Het complexere en duurdere LTE-M heeft qua spec’s meer te bieden, zoals 1,4 MHz bandbreedte, lagere latency (10-20 ms), veel hogere datasnelheid (1 Mbit/s) en SMS-functionaliteit. Met een MCL van 156dB doet LTE-M niet veel onder voor NB-IoT. Ook kan het, net als LTE Cat1/1bis, handover van basisstations handlen.

Energiezuinig

Zowel NB-IoT als LTE-M zijn uitgerust met eDRX (‘extended Discontinuous Reception’). Deze feature, die ook al bij 2G-technologie is geïmplementeerd, komt neer op een reductie van het aantal kortdurende verbindingen om te checken of het netwerk nog steeds beschikbaar is en of er berichten zijn. Als je minder vaak een verbinding maakt, kost dat minder energie. Een andere functionaliteit, PSM (‘power saving mode’) maakt het mogelijk voor het device om voor een willekeurige tijd (of dat nu een uur of een week is) in de slaaptoestand te komen.

Waar eDRX en PSM aanvankelijk niet in LTE Cat 1 zaten, zijn die wel geïmplementeerd in 3GPP release 13 voor LTE Cat 1bis. Hierdoor is het energieverbruik van LTE Cat 1bis in slaaptoestand bij gebruik van de PSM-modus vergelijkbaar met dat van LTE-M: 1,7 µA resp. 1,4 µA, blijkt uit metingen met bepaalde chipsets. Met eDRX meten we met LTE Cat 1 minder dan 50 µA, waar dat voor LTE-M 120 µA

is. Qua energieverbruik heeft LTE Cat 1bis zelfs nog enige streepjes voor, die te maken hebben met de inrichting van het protocol. Zo is de MCL met 141dB aanmerkelijk lager dan die voor NB-IoT (164dB) en LTE-M (156dB). Die hoeft in dit geval ook niet zo hoog te zijn, omdat LTE Cat 1bis aanhaakt op het alomtegenwoordige LTE-netwerk met meer dan voldoende basisstations in de buurt, zodat het energievretende long distance bereik helemaal niet nodig is.

Sneller

Het energieverhaal wordt voor LTE Cat 1bis nog gunstiger als je ook de snelheid van de datatransfer erbij betrekt. Voor Cat 1bis zijn de piekwaarden 10 Mbit/s downlink en 5 Mbit/s uplink. Voor LTE-M is dat 1 Mbit/s voor zowel up- als downlink, en bij NB-IoT halen we de 100 Kbit/s niet eens. Vanwege die veel hogere transfersnelheid ben je minder lang ‘on air’, wat relatief minder energie kost. Dat betaalt zich ook uit bij OTAupdates, die vanwege de omvang bij NB-IoT al vaak in stukjes moeten worden gehakt om überhaupt goed over te komen. Daarbovenop is er vanwege de betere netwerkbeschikbaarheid bij LTE Cat 1bis geen noodzaak om terug te vallen op 2G, een backup-voorziening die bij NB-IoT en LTE-M op zijn tijd moet worden aangesproken. Overigens zitten NBIoT en LTE-M al onder de 5G-paraplu.

Dat geldt nog niet voor LTE Cat 1bis, maar de verwachting is dat dit in de komende 3GPP-release geregeld is. Dat is dan in versie 18, waar ook NR RedCap, speciaal ontwikkeld voor slecht bereikbare IoT-apparaten een upgrade krijgt, die veel weg heeft van de LTE Cat 1bis-architectuur. LTE is voor RedCap-devices dan ook de fallback-technologie, waardoor werking in de Cat 1bis-modus op LTE mogelijk is.

Afwegen per toepassing

Er zijn zeker toepassingen waar gebruik van NB-IoT of LTE-M de voorkeur heeft. Als de devices in een bepaalde regio worden gebruikt, als er echt een hoge range noodzakelijk is. Of als je zo laag mogelijk met energieverbruik wil zitten vanwege de batterijlevensduur. Maar wil je global roaming met één partner in standaard LTE, dan is LTE Cat 1bis de beste optie. Daarnaast kan LTE Cat 1bis ook een optie zijn voor toepassingen die eerder bijna op de automatische piloot werden ingevuld met NB-IoT of LTE-M. Daarbij zijn factoren als de payload (ook met eenvoudige toepassingen zijn steeds meer data gemoeid) en de impact daarvan op de batterij, frequentie en omvang van updates, latency (je kunt niet altijd minuten wachten op een goede verbinding) en TCO (qua investering ontlopen ze elkaar niet zoveel meer) zeker te overwegen.

Meer elektroDATA op
APRIL 2024 19
De uitrol van cellulaire LTE-M- en NB-IoT-netwerken is wereldwijd gezien nogal een rommeltje (bron: GSMA).

Draadloze IoT-toepassingen communiceren via LEO-satellieten

SATIOT IS KOSTENEFFECTIEVE METHODE VOOR HET IMPLEMENTEREN VAN WERELDWIJDE IOT-CONNECTIVITEIT

Een van de populairste IoTtoepassingen is het tracken van bedrijfsmiddelen, zoals zeecontainers en kapitaalintensieve machines. Sommige van deze goederen worden over grote afstanden vervoerd en komen in gebieden waar geen cellulaire of LPWAN-dekking is. Een recente innovatie biedt draadloze IoTconnectiviteit via satellieten die zich in een lage baan rond de aarde bevinden. Dit artikel legt uit hoe satelliet IoT (SatIoT) een kosteneffectieve methode biedt voor het implementeren van wereldwijde IoT-connectiviteit en geeft informatie over de Astrocast-producten.

Mark Patrick, Mouser Electronics

Misschien wel de populairste toepassing van IoT is het tracken van bedrijfsmiddelen. Dit kunnen bijvoorbeeld zeecontainers op weg van Azië naar Europa zijn, maar ook grote, kapitaalintensieve machines of individuele zendingen van medische benodigdheden. Ook de landbouw kent gebruiksscenario's voor het tracken en monitoren van bedrijfsmiddelen waarbij energiezuinige sensoren worden ingezet die verbonden zijn met het LPWAN.

De keuze van de juiste draadloze connectiviteit is afhankelijk van verschillende factoren, zoals het geogra sch bereik (afstand, nauwkeurigheid van de positiebepaling, noodzaak van mobiele roaming) , de energievoorziening (beschikbare omgevingsenergie voor opladen batterij, frequentie van communicatie) en de informatiebehoefte (hoeveelheid data, frequentie, latency).

gra sch verspreide implementaties, wordt de noodzaak om meerdere connectiviteitsmethoden in een enkel apparaat te combineren groter. De ontwikkelingen op het gebied van satelliettechnologie en de dalende kosten maken satelliet IoT-connectiviteit steeds meer tot een concurrerend alternatief.

Satelliet IoT-connectiviteit

De Astronode

S SatIoTzendontvangmodule is ontworpen om apparaten met het Astrocast satelliet IoT-netwerk te verbinden.

www.mouser.com

nederlands@mouser.com

(088) 130 07 00

Naarmate het aantal IoT-gebruiksscenario's toeneemt, met name voor wereldwijde toepassingen zoals het tracken van bedrijfsmiddelen of het beheren van grootschalige, geo-

In het afgelopen decennium is het aantal lanceringen van communicatiesatellieten spectaculair toegenomen, zodat er nu talloze compacte, betaalbare satellieten rond de aarde cirkelen, die vaak niet groter zijn dan een schoenendoos. Deze kleine satellieten worden CubeSats en NanoSats genoemd. Ze zijn inmiddels zo populair dat sommige zelfs op hogescholen en universiteiten worden gebouwd en door NASA en commerciële lanceerbedrijven worden gelanceerd. Een 1U nanosatelliet meet 10 cm x 10 cm x 10 cm en weegt doorgaans niet meer dan 1,3 kg. Het CubeSat Launch Initiative biedt onderwijsinstellingen en wetenschapscentra betaal-

bare toegang tot de ruimte. Er kunnen tientallen CubeSats tegelijk worden gelanceerd.

LEO

Het in een lage baan (de zogenaamde LEO, ‘low earth orbit’) om de aarde (zo rond de 500 km) brengen van CubeSat-constellaties voor IoT-connectiviteit wordt voor veel gebruiksscenario's steeds interessanter. Hoewel elke CubeSat telkens slechts kort zichtbaar is voor een IoT-apparaat op aarde, zullen er ongeveer 10 tot 12 passages per dag zijn. Bovendien neemt dit aantal toe met elke CubeSat die aan de constellatie wordt toegevoegd. Ook is de vertraging (de RTT (‘round trip latency’) is 20 ms) van een CubeSat in LEO aanzienlijk minder dan die van satellieten in hogere banen (400 ms voor MEO en 600 ms voor GEO) en voldoet deze ruimschoots voor de meeste nietdeterministische toepassingen. Toepassingen die van SatIoTconnectiviteit kunnen pro teren zijn onder meer de slimme landbouw, het wereldwijd tracken van bedrijfsmid-

20 INDUSTRIËLE IOT

De Astrocast CubeSats, hier nog veilig op aarde in een testruimte, meten van 10 cm x 10 cm x 34 cm en wegen zo’n 5 kg.

delen en het monitoren van de prestaties van zware machines. Andere gebruiksscenario's omvatten het verzamelen van data op zee en het optimaliseren van het brandstofverbruik van schepen.

SatIoT-connectiviteit

Het Zwitserse bedrijf Astrocast is een voorbeeld van een satelliet IoTconnectiviteitsprovider die sinds 2019 CubeSats met een gewicht van ongeveer 5 kg lanceert. Dit gebeurt voornamelijk via SpaceX. Bij de laatste missie in januari 2023 werden nog

De Astrocast SatIoT-service is opgebouwd rond een uitdijende reeks aan CubeSats, die zijn uitgerust met een Astronode S/S+ SatIoT-zendontvangemodule.

eens vier 3U CubeSats van 10 cm x 10 cm x 34 cm gelanceerd, zodat Astrocast nu in totaal achttien satellieten in een baan rond de aarde heeft. Naast het bouwen en implementeren van de satellietconstellatie, biedt Astrocast een reeks geïntegreerde Astronode-modules met energiezuinige L-band zendontvanger die volledig zijn geoptimaliseerd voor directe communicatie met het eigen satellietnetwerk. Het Astrocast-netwerk biedt een bidirectionele verbinding met een geringe vertraging van minder dan 15 minuten met de gehele constellatie

PRODUCTNIEUWS

Karakteristieken van de GEO-, MEO- en LEOsatellietbanen.

Single-mode LTE Cat 1bis IoT-module

De LEXI-R10 module van u-blox is een ultracompacte module voor IoTtoepassingen die beperkte datasnelheid vereisen. Voor applicaties die geen hoge bandbreedte vereisen, zoals voertuig telematica, blijkt dit een prima benadering op draadloze connectiviteit. Met een oppervlakte van

slechts 16 bij 16 millimeter voldoet de LEXI-R10 aan de groeiende vraag naar ultrakleine LTE Cat 1bis modules. Zo is de module goed onder te brengen in compacte en batterijgevoede apparaten.

De module is een single-mode LTE-only oplossing, waardoor deze

en voorzieningen voor over-the-airupdates voor IoT-apparaten. Het geheel is beveiligd met multi-level AES 256-bit encryptie.

Communicatiemodules

De Astronode S module is ontworpen om apparaten met het Astrocast satelliet IoT-netwerk te verbinden. De module omvat een ARM Cortex M33 microcontroller en een ASIC L-band radiozendontvanger voor communicatie met de Astrocast-satellietconstellatie. Communicatie met een IoT-apparaathost vindt plaats via een energiezuinige UART en GPIO-poorten. Data kunnen op elk moment worden opgeslagen in de berichtenbuffer van de Astronode, die een capaciteit heeft van maximaal acht berichten met elk een maximale payload van 160 bytes. Deze berichten worden automatisch verzonden bij de volgende satellietpassage. Het stroomverbruik bedraagt maximaal 76 mA tijdens transmissie en is tot 320 nA in de diepe slaapmodus van de module. Het zendvermogen

bedraagt maximaal +20 dBm. De Astronode S+ module omvat een Astronode S zendontvangmodule en een compacte ceramische Astronode patch-antenne. Deze is geoptimaliseerd voor de L-band, heeft een grote bundelbreedte, een transmissieversterking van +3 dBic en een impedantie van 50 Ω.

Lagere drempel

Naarmate er meer IoT/IIoT-gebruiksscenario's worden ontwikkeld, wordt de beschikbaarheid van wereldwijde, betaalbare en energiezuinige connectiviteit cruciaal. In het verleden bleef de toegang tot satellietcommunicatie beperkt tot overheidsinstanties en nationale onderzoeksorganisaties. Satelliet IoT lijkt klaar om commerciële toegang te bieden tot wereldwijde, betaalbare en energiezuinige connectiviteit. De combinatie van SatIoT met bestaande draadloze protocollen maakt een exibele en veelzijdige benadering van IoTconnectiviteit mogelijk

geschikt is voor toepassingen die geen 2G fallback of geïntegreerde GNSS-positioneringsfuncties nodig hebben. Voor toepassingen waar dit wel nodig is, is de grotere LENA-R8 module met embedded u-blox M10 GNSS-platform een betrouwbaar alternatief. De LEXI-R10 is wel uit-

gerust met een Wi-Fi radio om naar hotspots te scannen. Deze informatie wordt door applicaties als u-blox CellLocate Wi-Fi gebruikt voor het bepalen van posities.

21 APRIL 2024 Meer elektroDATA op
Batenburg Applied Technologies

Batenburg Applied Technologies

Wi-Fi 6 voor IoT en smart home

Begin dit jaar heeft u-blox de singleband, tri-radio NORA-W4 aangekondigd, een serie compacte draadloze modules met Wi-Fi 6, Bluetooth LE 5.3, Thread, Zigbee, Matter-protocol en een verbeterde beveiliging. Met deze modules richt u-blox zich nog sterker op smart home applicaties en industriële automatisering. De modules zijn geoptimaliseerd voor

TOP-electronics

IoT-applicaties en verminderen overbodig netwerkverkeer aanzienlijk. Voornamelijk in fabriekshallen, werkplekken en magazijnen zie je dit terug in een verbeterde datadoorvoer met lagere latency. De modules kunnen ook overweg met oudere Wi-Fi 4 apparatuur of met netwerken waar de draadloze infrastructuur nog niet is gemigreerd naar de Wi-Fi 6 standaard. Deze compatibiliteit vereenvoudigt ook de migratie van oudere NORA-modules naar de nieuwe variant. De modules komen beschikbaar in zes varianten: met open CPU of u-connectXpress, antenne-pin of PCB-antenne, en met 4 MB of 8 MB ashgeheugen.

Antennes voor IoT-apparaten

Quectel Wireless Solutions heeft zijn assortiment antennes voor IoTapparaten verder uitgebreid:

• De YEMN016AA is een 5G en GNSS 5-in-1 antenne van 204,4 mm x 86,7 mm x 32 mm. Deze 5G/4G-antenne biedt een bereik van 600-6.000 MHz en is achterwaarts compatibel voor ondersteuning van 3G- en 2G-netwerken, LTE Cat-M en NB-IoT.

• De YEMN017AA is een 5G 5-in-1 antenne puck geoptimaliseerd voor 5G- en 4G-netwerken. Met een diameter van 103,5 mm en een hoogte van 42,5 mm kan de antenne verschillende antennes integreren, zoals 5G-, 4G-, GNSS- en WiFi-antennes. De antennedoos is verkrijgbaar met

meerdere montageopties.

• De externe 5G-antennes

YECN001J1A en YECT000WBA

dekken de 5G NR Sub-6 GHz frequentiebanden en zijn compatibel met 4G-, 3G-, 2G- en LPWA-banden. Beide antennes bieden een omni-directionele oplossing voor snelle datatransmissie.

• De YEGB000Q1A en YEGN000Q1A actieve GNSS L1 en L5 antennes werken in de 1164-1189 MHz en 1559-1606 MHz frequentiebanden en meten 62 mm x 56 mm x 23 mm.

Multi-band LoRa-module

De LGA-behuisde Type 2GT multiband, low-power radio (LoRa) module meet 9,98 x 8,70 x 1,74 mm. Hij is gebaseerd op Semtech's geavanceerde LR1121 RF transceiver IC, een thermisch gecompenseerde kristaloscillator (TCXO), een tweede 32 kHz kristal, een RF-schakelaar en een RF-matching netwerk. Deze componenten zorgen voor maximale frequentienauwkeurigheid en betrouwbare prestaties onder wisselende omgevingscondities. Voor ontwerpers van eindapparaten betekent dit eenvoudigere en kleinere PCB-ontwerpen, een kortere time-tomarket en lagere ontwikkelingskosten.

De ondersteuning van deze module voor meerdere frequentiebanden,

waaronder sub-GHz banden, de 2,4 GHz ISM-band en de 2,1 GHz S-band voor satellietcommunicatie, onderstreept de exibiliteit en schaalbaarheid en komt tegemoet aan de behoeften van verschillende IoT-toepassingen. Ondersteuning voor de 2,4 GHz ISM-band maakt hogere datasnelheden mogelijk en stelt ontwerpers ook in staat om de beperkingen van de duty-cycle, die door Europese normen worden opgelegd aan sub-GHz communicatie, te omzeilen.

SaaS voor veilige IoT

Om de beveiliging van IoT-producten te verbeteren en de installatie en het beheer te vereenvoudigen, heeft Microchip de ECC608 TrustManager met Kudelski IoT keyStream als Software as a Service (SaaS) toegevoegd aan zijn Trust Platform-portfolio van apparaten, diensten en tools. In plaats van beperkt te zijn tot een statische certi caatketen die tijdens de productie wordt geïmplementeerd kunnen nu via beveiligingsreferenties apparaten in het veld worden beheerd en bijgewerkt via keyStream, waarbij de ECC608 TrustManager het mogelijk maakt om aangepaste cryptogra sche referenties af te leveren op het eindpunt. KeyStream biedt zo een apparaatnaar-cloud oplossing voor het endto-end beveiligen van bedrijfsmiddelen in een IoT-ecosysteem gedurende de gehele levenscyclus van een product.

De ECC608 TrustManager is geba-

seerd op een veilig authenticatie-IC dat is ontworpen om cryptogra sche sleutels en certi caten op te slaan en te beschermen, die vervolgens worden beheerd door de keyStream SaaS. Hiermee kan de gebruiker een eigen root Certi cate Authority (root CA) opzetten met de bijbehorende publieke sleutelinfrastructuur (PKI) om een dynamische certi caatketen aan te maken en te beheren, en apparaten in het veld daarvan te voorzien zodra ze worden aangesloten. Eenmaal geclaimd in het SaaS account, worden de apparaten automatisch geactiveerd in de keyStream service van de gebruiker via ‘in- eld provisioning’.

22 INDUSTRIËLE IOT
Murata Microchip

Protocol converter/gateway

Deutschmann Automation presenteert een embedded versie van de nieuwe generatie van de Unigate Falcon protocol converter/gateway serie. Deze kan rechtstreeks in bestaande eindproducten worden geïntegreerd als een volledige module zonder behuizing. Dankzij de lage inbouwhoogte van ongeveer 25 mm is de embedded versie ook geschikt voor inbouwsituaties waar de ruimte beperkt is en een

herontwerp van de bestaande elektronica niet gepland is.

Bovendien is deze embedded oplossing geschikt voor toepassingen waarbij montage op DIN-rail van een afzonderlijke of externe protocolconverter of gateway niet mogelijk of wenselijk is.

Omdat deze compacte embedded versie rechtstreeks in eindproducten kan worden geïntegreerd zonder enige ontwikkelingsinspanning is hij ook geschikt voor de productie van kleine series. Door gebruik te maken van deze kant-enklare communicatieoplossing voor een Industrial Ethernet- of veldbusinterface kunnen de ontwerptijd en de time-to-market van de individuele automatiseringsoplossing aanzienlijk worden geoptimaliseerd.

Full-stack edge IoT-oplossing

Avassa, leverancier van een platform voor edge-toepassingsbeheer en -functionaliteit en OnLogic, fabrikant van industriële computers, kondigen een partnerschap aan om een fullstack edge oplossing te bieden die hardware en software op maat maakt voor industriële IoT-omgevingen aan de edge. Industriële IoT ondergaat

een belangrijke transformatie, met een duidelijke beweging naar de intelligente edge met complete standaardpakketten van software, zogenaamde containers. Deze containers zijn voorbereid op een toekomst van gemakkelijker te beheren en met de cloud verbonden industriële IoT. Dit vereist gecombineerde nextgen industriële IoT-oplossingen van

Wi-Fi 5- en Bluetooth-module

De FCS950R van Quectel is een krachtige Wi-Fi 5- en Bluetooth 4.2-module in LCC-behuizing. Hij kan worden gebruikt om WLAN- en Bluetooth-verbindingen tot stand te brengen. In de IEEE 802.11ac modus levert de module een maximale gegevenssnelheid tot 433,3 Mbps.

Met een formaat van 12,0 mm × 12,0 mm × 2,35 mm kan de module gemakkelijk worden ingebouwd in toepassingen met beperkte afmetingen.

Dankzij de

SMT-technologie is de module een ideale oplossing voor duurzame en robuuste ontwerpen. Ontworpen met een betrouwbare

SDIO 3.0 interface om WLAN mogelijkheden te bieden, bereikt de module een laag stroomverbruik en snelle gegevensoverdracht. In combinatie met de compacte afmetingen en het brede bedrijfstemperatuurbereik van -20 °C tot +70 °C kan de FCS950R voldoen aan verschillende behoeften van commerciële toepassingen.

zowel software als hardware die aan deze eisen voldoen en zo mogelijk overtreffen. Via hun samenwerking leveren Avassa en OnLogic een fullstack oplossing waarmee bedrijven IoT-systemen volledig kunnen benutten. De industriële computers van OnLogic zijn fanless, rugged, bestand tegen extreme temperaturen en gebouwd voor

ruige, industriële omgevingen. Het Edge Platform van Avassa is speciaal ontwikkeld voor het beheren en bedienen van containertoepassingen die aan de rand van het netwerk worden uitgevoerd. Het biedt unieke functionaliteit voor edgespeci eke uitdagingen, zoals gerichte implementaties, OS-upgrades en mogelijkheden voor of ine toepassingen.

PRODUCTNIEUWS 23 Meer elektroDATA op APRIL 2024
Deutschmann Automation TOP-electronics
OnLogic
Solutions that connect and secure tomorrow’s industries +31 (0)10 - 292 87 87 wireless@batenburg.nl batenburg.nl/wireless Cellular Short Range Positioning certified distributor Wireless Chips & Modules

Field attachable connectoren installeer je in een handomdraai

INSTALLATEUR KAN VOOR AANSLUITEN BEKABELING TOE MET DE BASISUITRUSTING VAN EEN GEREEDSCHAPSKIST

Field attachable is de term die wordt meegegeven aan connectoren die ter plaatse kunnen worden voorbereid en geïnstalleerd voor de overdracht van stroom, signalen en/of gegevens zonder dat er speciaal gereedschap voor nodig is. De toepassingsgebieden voor veldconnectoren zijn divers: ze variëren van fabrieksautomatisering, windenergie en processystemen tot railvoertuigen en gebouwinstallaties. Deze connectortechnologieën worden overal gebruikt waar in korte tijd en zonder veel logistieke of planningsvoorbereiding betrouwbare en robuuste verbindingen tot stand moeten worden gebracht.

Het voordeel van field attachable technologie ligt in de eenvoudige installatie, die zonder speciaal gereedschap kan worden uitgevoerd.

www.harting.com/nl/nl verkoop.nl@harting.com

(073) 641 04 04

Het voordeel van field attachable technologie ligt in de eenvoudige installatie, die zonder speciaal gereedschap kan worden uitgevoerd. Handmatig of automatisch krimpen en andere gereedschappen die exclusief zijn ontworpen voor het vormen van de contacten die nodig zijn voor de connector, worden in dat perspectief al als ‘speciaal’ beschouwd. Uiteraard moet een interfacefitter toch nog wat gereedschap bij zich hebben: een zijsnijder, stripgereedschap, een schroevendraaier, een platte en/of combinatietang, eventueel een set steeksleutels. De basisuitrusting van een gereedschapskist.

Als ter plaatse blijkt dat een elektrische verbinding is uitgevallen en een defecte connector de oorzaak is,

kan deze direct bij de kabel worden losgekoppeld. De draden hoeven aan het uiteinde van de kabel slechts een klein stukje te worden afgeknipt en in het inzetstuk te worden gestoken. De verbinding wordt opnieuw tot stand gebracht. Het is niet nodig om nieuwe krimpcontacten en speciaal gereedschap te regelen, zodat de storing ter plaatse snel en eenvoudig kan worden verholpen. Hoe sneller dit gebeurt, hoe korter de downtime van het systeem.

Krimpen

Bij niet-field attachable connectoren wordt doorgaans een andere techniek gebruikt om de elektrische geleider aan te sluiten: krimpen. Gekrompen contacten zijn normaal gesproken

zeer duurzaam en kunnen niet worden verwijderd. Krimpcontacten kunnen worden gebruikt als ze door middel van plastische vervorming op het uiteinde van een koperen geleider zijn gedrukt. Het contact, dat in de isolator van de connector wordt geplaatst, bevindt zich aan het uiteinde van de geleider

Bij field attachable connectoren daarentegen vormen de contacten, isolator en connectorbehuizing al na enkele handelingen een vast geheel. De geleider wordt aangesloten met behulp van geprefabriceerde mallen: IDC-klemmen, kooiklemmen of schroefverbindingen.

Wanneer field attachable? Als er slechts kleine hoeveelheden

INSTALLATIE & ENERGIETECHNIEK 24

nodig zijn, is een ter plekke te bevestigen connector zinvol en bespaart in vergelijking met het gebruik van voorgemonteerde eenheden 25% van de tijd bij het voorbereiden en monteren van de verbinding. Van tevoren de kabellengtes op de dichtstbijzijnde millimeter meten en vervolgens bij de fabrikant op exacte lengte afknippen is geen bijzonder goed idee, behalve in speciale omgevingen. In plaats daarvan worden de kabels voor de systemen meestal naar behoefte van machine naar machine uitgerold, op lengte gesneden en vervolgens worden de uiteinden zo snel mogelijk voorbereid en worden de contacten aangesloten.

Ook bij reparaties kunnen field attachable connectoren de betere oplossing zijn, omdat bestaande kabels gebruikt kunnen blijven worden. Als kabels moeizaam via kabelgoten moeten worden omgeleid, kan dit tot lange serviceonderbrekingen leiden.

Snelle upgrade

Als het nodig is om de IP-beschermingsklasse van de connector tijdens

PRODUCTNIEUWS

de levensduur van een machine te wijzigen of om een betere EMCbescherming te garanderen, kan je punten scoren met oplossingen die in het veld snel en eenvoudig kunnen worden aangesloten. Zo kan de overstap van IP20 RJ45 naar M12 X-gecodeerd in slechts enkele minuten worden uitgevoerd.

Een upgrade voor meer bandbreedte kan ook een probleem zijn in de levenscyclus van een connector. In

een hal kunnen bijvoorbeeld 8-aderige kabels worden gelegd die in eerste instantie slechts 100 Mbps hoeven te leveren. Later kan dezelfde kabel eenvoudig worden voorzien van een nieuwe Gbit-interface en kan de vooraf geïnstalleerde kabel blijven worden gebruikt.

Prefabriceren

Als er in een systeem of een gebouw zeer grote aantallen connectoren

Snap-in connectoren

Draagbare meet- en bedieningsapparaten in hygiëne-kritische toepassingsgebieden, zoals in medische apparatuur, moeten veilig in gebruik zijn en beschermd tegen verontreiniging. Daarom heeft Binder zijn 709- en 719-snap-in-serie uitgerust met een nieuw ontwikkeld driehoekig

ingietontwerp zonder openingen, groeven of overhang, dat met één hand aansluiten en losnemen ondersteunt en ook betere bescherming tegen verontreiniging biedt. De connectoren met snap-in-vergrendeling kenmerken zich door hun grote houdkracht, maar zijn toch snel aan en af te koppelen. Dit biedt voordelen bij bijvoorbeeld metrologie en medische toepassingen, waar extra zware functionele veiligheidseisen gelden. De producten zijn verkrijgbaar als male en female kabelconnectoren met of zonder trekontlasting. De 3- tot 5-polige connectoren zijn ontworpen voor draaddiameters tot 0,25 mm2 (AWG 24) en voorzien van soldeer- of dipsoldeeraansluiting. De producten met beschermingsfactor IP40 hebben een mechanische levensduur van 100 of meer aansluitcycli.

Van tevoren de kabellengtes op de dichtstbijzijnde millimeter meten en vervolgens bij de fabrikant op exacte lengte afknippen is niet nodig. In plaats daarvan worden de kabels voor de systemen naar behoefte van machine naar machine uitgerold, op lengte gesneden. Vervolgens worden de uiteinden zo snel mogelijk voorbereid en worden de contacten aangesloten.

moeten worden gebruikt, is het zinvol om de benodigde kabellengtes te plannen en complete kabelassemblages te prefabriceren. In dit geval kunnen de contacten het beste in grote hoeveelheden worden verwerkt en voorgemonteerd met behulp van automatische krimpmachines, wat ook veel efficiënter is dan handmatige verwerking ter plaatse.

Elektronicabehuizing

Bopla Gehäuse Systeme lanceert met BoVersa een nieuw behuizingssysteem met een driedelige opbouw, die bestaat uit de naar believen te combineren componenten onderbak, deksel en frontframe. Naast de uitvoering in kunststof kan ook voor een onderbak uit aluminiumdrukgietmateriaal met aangevormde koelvinnen en bevestigingsogen worden gekozen. Het open frontframe is geschikt voor het integreren van toetsenborden en displays, terwijl de gesloten variant een heldere optiek of individuele designs mogelijk maakt. De behuizingsonderdelen kunnen in diverse

kleurschakeringen worden gecombineerd.

De transparante deksel biedt zicht op het interieur van de behuizing of op ingebouwde displays. Met de doorzichtige of de doorschijnende deksel kunnen bovendien lichttechnische designaccenten, lichteffecten en statussignaleringen worden geïmplementeerd. Het puntsymmetrische design van de koelvinnen maakt een optimale luchtstroom in horizontale en verticale montagepositie mogelijk.

De behuizing is ook geschikt voor IoT-toepassingen. De onderbak uit metaal en de deksel uit kunststof vormen een optimale combinatie voor wireless-toepassingen, waarbij koeling nodig is.

INSTALLATIE & ENERGIETECHNIEK 25 APRIL 2024 Meer elektroDATA op
Binder Nederland Phoenix Mecano

De meest gangbare oplossing om condensatie te voorkomen in apparatuur, is het dauwpunt verhogen door een interne verwarming. Soms is die oplossing niet afdoende omdat er te veel water is of omdat het opwarmen van de apparatuur niet gewenst is.

Seifert Systems heeft hiervoor de TG-3039, een peltier-gebaseerde

ontvochtiger die werkelijk vocht verwijdert en afvoert. Het peltierelement vormt de koudste plek binnen de applicatie, dus daar condenseert het vocht. Het overtollige vocht kan passief afgevoerd worden met een slangetje of actief met een optioneel geïntegreerd pompje.

Deze 24 VDC ontvochtiger kan circa 0,5 liter water afvoeren per etmaal, is zelf IP56 en kan ingezet worden bij temperaturen van 0 tot 65 °C. De TG-3039 meet 176 mm x 136 mm. De diepte is 72 mm zonder pompje, en 133 mm met pompje. Typische toepassingen zijn outdoor telecomkasten, verkeersregelsystemen en laadpalen.

De ultrasone niveaumeetsystemen uit de UP56 Pure-serie werken contactloos en zijn hiermee ideale oplossing voor natchemische processen in de elektronica- en PV-industrie. Dankzij hun PTFE-beschermlaag zijn ze goed bestand tegen gebruik in omgevingen met hoge concentraties zuren en logen. Ze zijn drukvast tot 6 bar en temperatuurbestendig tot 85 °C. De UP56 Pure is eenvoudig te integreren via de GF-procesaansluiting. Zelfs bij vloeistoffen met schommelende dichtheden worden hoge meet-

nauwkeurigheden bereikt. Zo kunnen de ultrasone niveaumeetsystemen ook voor doseerapplicaties worden toegepast.

Bij installaties met een minimale inbouwruimte is de compact UP56 Pure Mini de juiste keuze. Bij gebruik in containers met veel inbouwelementen verdient een dompelbuis aanbeveling. Net zoals bij alle sensoren uit de UP56 Pure-serie kan het meetbereik eenvoudig worden aangepast met de pc-programmeertool Connect+.

26 INSTALLATIE & ENERGIETECHNIEK Elincom Electronics Sick
Hét online platform voor engineers! Vind de juiste engineer voor uw vacature met Engineersonline.nl! Dagelijks bezocht door duizenden engineering professionals. vacatures.engineersonline.nl
Outdoor apparatuur vochtvrij Niveaumeetsysteem

De wandcontactdoos NR520R is een variant op de modellen NR010, NR020 en NR021 in het assortiment NEMA wandcontactdozen. De nieuwe variant voldoet aan UL 498 en CSA C22.2 nr. 42. De hogere belastbaarheid van 20 A bij 125 VAC maakt de NR520R geschikt voor toepassingen waar zowel hoge prestaties als temperatuurbestendigheid tot 150

°C vereist zijn. De contactdozen zijn hiermee ideaal voor toepassingen in datacenters, telecommunicatie, stroomdistributie en energiebeheer. De nieuwe contactdozen zijn ontworpen voor efficiënte snap-in installatie en kunnen snel en eenvoudig bedraad worden dankzij IDC of Quick Connect terminals. Met deze eigenschappen combineert de NR520R de hoogste veiligheids- en prestatienormen met een tijdbesparende en gebruiksvriendelijke installatie. Dit is vooral interessant voor fabrikanten van stroomverdelingsproducten.

De NR520R is verkrijgbaar in drie kleuren: zwart, grijs en wit. Deze kleuropties bieden niet alleen esthetische voordelen, maar maken ook een gerichte aanpassing aan verschillende omgevingen en toepassingsgebieden mogelijk.

De DRB serie DIN-rail voedingen is uitgebreid met driefase AC-ingangsuitvoeringen met hogere vermogens. De nieuwe modellen met 24 V-, 48 Vof 72 V-uitgang zijn er met uitgangsvermogens van 480 W of 960 W en kunnen gedurende zeven seconden een piekvermogen leveren van 720 W respectievelijk 1440 W. In combinatie met de overbelastingskarakteristiek bij constante stroom maakt dit deze voedingen geschikt voor zowel capacitieve als inductieve belastingen. De voedingen hebben bovendien een lage inschakelstroom bij opstarten, wat het ongewenst uitschakelen door ingangsstroomonderbrekers vermindert.

De voedingen hebben een ingangsspannings-

bereik van 350 tot 575 VAC en zijn ondergebracht in een robuuste metalen behuizing. De smalle behuizing bespaart ruimte op de DIN-rail voor andere componenten en verlaagt de kosten. Aansluiting van de bedrading kan via verschillende soorten schroefklemmen of push-in connectoren worden gerealiseerd. De DRB480- en 960-modellen hebben een hoog rendement tot 96,3% en een laag stand-by stroomverbruik van minder dan 2,3 W bij gebruik van de aan/uitfunctie op afstand.

De confocalDT IFS2407-1.5 chromatische precisiesensor voor verplaatsings- en diktemeting is geschikt voor gebogen en gestructureerde oppervlakken. Op diffuse oppervlakken bereikt de sensor met een numerieke apertuur van 0,70 een hoge meethoek van ±70°.

De sensor is een uitkomst voor het meten aan precisieonderdelen zoals

tandwielen, waar steile en glanzende flanken met hoge precisie worden gereproduceerd. Dit geldt vooral in combinatie met de IFC2465HP confocale besturing, waarmee de sensor uitstekende resultaten behaalt dankzij automatische aanpassing van de belichtingstijd, hoge lichtintensiteit en snelle meetsnelheid.

Een ander toepassingsgebied is het meten van lenzen, omdat hier grote meethoeken nodig zijn. De sensor heeft een lichtvlek die met 5,5 µm extreem klein is en een laterale resolutie biedt van <3 µm. Dit maakt stabiele metingen van de fijnste structuren mogelijk.

DC-connectoren met ArcZerotechnologie beschermen operators tegen de gevaarlijke vlamboog. Direct in de DC-connector ingebouwde elektronica dooft actief de vlamboog. Door veilig aan- en afkoppelen onder belasting kunnen installatiecompo-

nenten veilig worden uitgeschakeld, bijvoorbeeld bij onderhoud, terwijl de installatie verder in bedrijf blijft. Dankzij deze hoge beschikbaarheid behoren stilstandtijden tot het verleden. Met beschermklassen tot IP69, een hoge slagvastheid tot IK08 en geschiktheid voor langdurig buitengebruik kan de connector zijn sterke punten in vele toepassingen laten zien. Tegelijkertijd blijft de bediening intuïtief eenvoudig. Er is geen gereedschap nodig, omdat er geen knoppen of schakelaars hoeven te worden bediend. Het grote aantal mogelijke steekcycli zorgt voor een hoge rentabiliteit en duurzaamheid.

APRIL 2024 PRODUCTNIEUWS 27 Meer elektroDATA op
Schurter
Micro-Epsilon Phoenix Contact TDK-Lambda
Confocale chromatische sensor Veilige gelijkstroomconnectoren NEMA wandcontactdoos AC-DC
voedingen MOTORBEVEILIGINGSSCHAKELAARS MOTORSTARTER COMBINATIES SERIE SM • beschikbaar van 0,1 tot 100A • hoog kortsluitvermogen • bediening met drukknop of draaiknop • modulaire afmetingen • uitvoering tot 40A breedte 45mm • ruim assortiment accessoires • behuizing zowel inbouw als opbouw IP65 officieel distributeur CALPE.NL
DIN-rail

Propagatie van draadloze signalen in een binnenomgeving

VERGELIJKING TUSSEN RSSI-WAARDEN GEEFT INZICHT IN HET GEDRAG VAN DRAADLOZE SIGNALEN

Voor een betrouwbare werking van draadloze netwerken is het belangrijk om de propagatiekarakteristieken van draadloze signalen nauwkeurig te kunnen voorspellen. Maar door de complexiteit van de propagatie van draadloze signalen in onstabiele (binnenhuis)omgevingen is het lastig om dergelijke scenario's te simuleren. Daardoor worden draadloze netwerken vaak opgezet op basis van eenvoudige metingen. In het bij Microwaves & RF gepubliceerde artikel

‘An investigation into wireless signal propagation’ laat Oscar Appelman, oprichter van Aptab, aan de hand van gedetailleerde metingen de impact van omgevingsfactoren op de propagatie van draadloze signalen zien. Hiermee biedt hij inzicht in de vereisten voor een optimale implementatie van draadloze netwerken. Dit artikel is een ingekorte bewerking van de publicatie.

De meetopstelling voor de RSSI-metingen met links de MegiQ RMS-0460 ontvanger en rechts de MegiQ VNA-0460e Vector Network Analyzer.

Om het effect van afstand en objecten op de signaalontvangst van een draadloos apparaat te onderzoeken is op één specifieke locatie in een gebouw voor zes verschillende zenderlocaties de ontvangen signaalsterkte-indicator (RSSI) bepaald. Een vergelijking tussen RSSI-waarden geeft inzicht in het gedrag van draadloze signalen in een typisch binnenscenario.

Meetopstelling

Voor de signaaloverdracht werd een MegiQ VNA-0460e Vector Network

Analyzer gebruikt en voor signaalontvangst een MegiQ RMS-0460 Antenna Radiation Measurement System. De gebruikte antennes zijn lineair gepolariseerde breedband paddle-antennes van Summit Electronics, geleverd door TOP-electronics. Een volledige karakterisering van de RF-impedantie van deze antennes is uitgevoerd met behulp van de MegiQ VNA voor frequenties tussen 400 MHz en 6 GHz. De draadloze signaalpropagatie is gekarakteriseerd met behulp van de MegiQ RMS. RMS-metingen omvatten onder andere veldsterkte,

antenneversterking, effectief isotroop uitgestraald vermogen (EIRP) en totaal uitgestraald vermogen (TRP) voor frequenties tussen 370 MHz en 6 GHz.

Stralingspatronen

Om 3D elektromagnetische stralingspatronen van de antennes te verkrijgen, werd binnen enkele minuten een volledige scan over drie antennerotaties uitgevoerd voor het gehele frequentiebereik. Afgebeeld zijn de resulterende stralingspatronen voor een horizontaal gepolariseerde zendantenne met een frequentie van 2,4 GHz.

De grafiek geeft het retourverlies (RL) en de totale isotrope versterking (TIG) van de antennes weer. Om de correlatie tussen deze twee eigenschappen te bepalen, kan de MegiQ VNA-software de RL vertalen naar het voorwaartse verlies (FL), dat de hoeveelheid stroom weergeeft die door de antenne wordt geaccepteerd. In een ideale situatie zouden de FL en TIG gelijk moeten zijn als al het geaccepteerde vermogen door de antenne wordt uitgestraald. De afwijking daartussen maakt het belang duidelijk van metingen aan draadloze signaalpropagatie. De TIG omvat alle antenneverliezen en omgevingseffec-

www.top-electronics.com

support@top-electronics.com

(0180) 58 04 92

www.aptab.nl

contact@aptab.nl (085) 799 00 24

Stralingspatronen van de horizontaal gepolariseerde breedband paddle-antenne voor een frequentie van 2,4 GHz. Naast het 3D-stralingspatroon zijn de YZ-, ZX- en XY-rotatie afzonderlijk afgebeeld. ‘H’, ‘V’ en ‘HV’ duiden de ontvangen horizontaal, verticaal en gecombineerde gepolariseerde velden aan.

28 TESTEN & METEN

ten die niet worden gedetecteerd met de VNA-impedantiemetingen.

RSSI-metingen

Tijdens de RSSI-metingen werden de paddle-antennes aangesloten op de VNA om ze op een nauwkeurig gecontroleerd vermogensniveau aan te sturen. De RMS heeft vervolgens de RSSI gemeten met dezelfde paddle-antennes, omdat dit een realistisch scenario vertegenwoordigt waarin twee vergelijkbare apparaten communiceren. De antennes waren zo georiënteerd dat zowel een horizontaal als een verticaal lineair gepolariseerd elektromagnetisch veld werd uitgezonden en ontvangen.

Om de RSSI voor verschillende zenderlocaties te meten, moest de draaitafel van de RMS ook op deze locaties worden geplaatst. Hiervoor werd deze draadloos bediend met behulp van een Silex DS-600 Network USB Server. Nadat de draaitafel hierop was aangesloten, kon de RMS-software deze besturen zonder dat er een bekabelde verbinding tussen de RMS en de draaitafel nodig was.

Variatie in RSSI

De afbeelding met de plattegrond toont de gemeten RSSI voor verschillende zenderlocaties op de begane grond van een kantoor, met waarden die zijn gemiddeld over de uitgestraalde horizontale en verticale lineair gepolariseerde elektromagnetische velden. Dit is zo gedaan omdat veel draadloze apparaten vaak in verschillende oriëntaties worden gebruikt, waardoor de polarisatierichting willekeurig wordt.

De ontvangstantenne is aangegeven met een kruis. De zwarte stippen zijn de locaties van de zendantennes.

De staafdiagrammen visualiseren de gemeten RSSI voor de verschillende zenderlocaties, waarbij het grijze deel de ruis vertegenwoordigt, het lichtgekleurde deel de minimale RSSI en het donkergekleurde deel de gemiddelde RSSI.

De zes frequenties komen overeen met veelgebruikte frequenties van draadloze signalen. Bijvoorbeeld 868

MHz voor LoRa, Zigbee, Thread en RFID, 1,9 GHz voor draadloze 3Gen 4G-communicatie, 2,4 GHz voor Wi-Fi, Bluetooth en Thread, en 3,4 GHz voor 5G-communicatie.

Zoals verwacht geven de staafdiagrammen aan dat de RSSI afneemt naarmate de afstand tussen zender en ontvanger groter wordt. Bovendien laten ze zien dat deze afname groter is voor hogere frequenties. Dit effect wordt versterkt door de objecten in de omgeving. Door de kleinere golflengte van signalen met een hogere frequentie hebben deze signalen de neiging om meer details in objecten waar te nemen. Als gevolg hiervan is de kans groter dat ze interacteren met bijvoorbeeld het metalen rooster in gewapend beton, metalen onderdelen in meubels of de coatings in isolatieglas.

Verstoringen

Telkens wanneer een signaal interacteert met objecten, kan het worden geabsorbeerd, gereflecteerd, doorgelaten, verstrooid en afgebogen. Al deze interacties kunnen veranderingen in het signaal veroorzaken, zoals de intensiteit, frequentie, fase, polarisatie en richting. Ook kan het leiden tot multipath-propagatie, waarbij het signaal langs verschillende routes naar de ontvanger gaat. De gedetecteerde RSSI bij de ontvanger wordt sterk beïnvloed door al deze interacties.

Retourverlies (RL) en de totale isotrope versterking (TIG) van de breedband paddle-antenne.

De op de MegiQ VNA-0460e aangesloten breedband paddle-antennes van Summit Electronics zenden horizontale respectievelijk verticale lineair gepolariseerde golven uit.

Tot 30 keer sneller voor breedband metingen

In februari 2024 is de RMS-software en firmware ingrijpend aangepast om de signaalverwerving voor EUT-signalen (breedband) te verbeteren. In deze versie 3.0 is de meetsnelheid voor EUT-signalen met een factor 30 verbeterd. Samen met een grotere basisbandbreedte van de ontvanger, zorgt dit voor een sterk verbeterde meetsnelheid voor EUT-signalen. Vooral voor signaalbronnen met een grote bandbreedte en/of een lage duty-cycle. Het signaal zoekscherm bevat nu een tijdbemonsteringsmodus waarmee nauwkeurig de signalen van een apparaat kunnen worden gemeten.

Afhankelijk van de samenstelling en elektrische eigenschappen van objecten kunnen interacties met objecten mogelijk de polarisatie van een signaal veranderen. Dit heeft op zijn beurt invloed op de interactie tussen multipath-componenten aan de ontvangerzijde en de vorm van de gedetecteerde stralingspatronen. Antennediversiteit, ofwel het integreren van meerdere antennes met verschillende polarisatie in een apparaat, kan de ontvangen sterkte van de draadloze signalen aanzienlijk verbeteren.

Conclusie

De ontvangst van draadloze signalen die zich in een binnenomgeving voortplanten, hangt sterk af van de karak-

teristieken van het signaal, de afstand tussen antennes en de indeling van de omgeving. Dit werd aangetoond met een vergelijking tussen stralingspatronen voor verschillende zenderlocaties, waaruit bleek hoe de RSSI en de polarisatie kunnen veranderen door een draadloos apparaat fysiek binnen hetzelfde netwerk te verplaatsen. De metingen laten ook zien dat signalen met een hogere frequentie sterker verslechteren naarmate de afstand tussen zender en ontvanger groter wordt.

Deze signalen interacteren sterker met de omgeving, waardoor hun draadloze propagatie onvoorspelbaarder en gevoeliger voor vervorming wordt.

De gemiddelde RSSIwaarden voor verschillende zenderlocaties op de begane grond van een kantoor.

29 Meer elektroDATA op APRIL 2024

Wi-Fi 7 testoplossingen voor R&D en productie

Rohde & Schwarz toonde op het Mobile World Congress 2024 in Barcelona de R&S CMX500 4G/5G radio communicatie tester met recent toegevoegde Wi-Fi 7 testmogelijkheden. Hierdoor kunnen R&D-engineers, die werken aan draadloze toepassingen, de werking van hun ontwerp met één en hetzelfde instrument testen voor de nieuwste cellulaire en nietcellulaire standaarden. Daarnaast werd ook de R&S CMP180 radiocommunicatie tester getoond met de capaciteit om een signaalgolfvorm van 480 MHz bandbreedte in loopback mode te verifiëren. Met deze systemen hebben gebruikers in R&D en productie de beschikking over een toekomstbestendige oplossing, die nog verder gaat dan de eisen voor Wi-Fi 7.

Waar de huidige generatie smartphone’s al moet kunnen dealen met zowel 4G/5G-technologie als die van niet3GPP netwerken zoals WLAN, zal dit in de volgende generaties alleen maar toenemen. De toenemende parallelle werking van bijvoorbeeld Wi-Fi met LTE en 5G cellulaire standaarden brengt ook de nodige testuitdagingen met zich mee. Ook de volgende generaties WLAN-technologie, die een stuk krachtiger en efficiënter zijn, brengen aardig wat extra testcomplexiteit met zich mee.

Wi-Fi 7

Terwijl de markt voor de zesde generatie Wi-Fi (IEEE 802.11ax) apparaten

nog steeds groeit, is de ontwikkeling van Wi-Fi 7 (IEEE 802.11be) al in volle gang. Deze volgende generatie Wi-Fi-technologie is ontworpen voor extreem hoge gegevensdoorvoer. Met tientallen gigabits data per seconde en een lage latency voldoet dit protocol aan de groeiende vraag naar ultrahigh-definition videostreaming, virtual reality en augmented reality toepassingen. De belangrijkste elementen om een hogere datatransfer te bereiken zijn een vergrote kanaalbandbreedte van 320 MHz, tot 16 spatial streams (onafhankelijk van elkaar verstuurde datastromen) en QAM-4096 quadratuur amplitude modulatie, die voor 12-bit codeert. In de overigens

Het repertoire van de R&S CMX500 meerkanaals

signaaltester is onlangs uitgebreid met Wi-Fi 7 testmogelijkheden.

www.rohde-schwarz.com/nl

info.bnl@rohde-schwarz.com

(030) 600 17 00

nog nader te definiëren Wi-Fi 8 (IEEE 802.11bn) standaard zijn nog grotere bandbreedtes voorzien.

Wi-Fi 7 testen

Tijdens de ontwikkeling van WLANapparaten moeten metingen van de RF TX- en RX-karakteristieken in de signaalmodus worden uitgevoerd onder praktijkcondities. Vooral bij Wi-Fi 7 waar Multi-Link-Operation (MLO) een belangrijk kenmerk is, is een testomgeving voor meerdere RFkanalen cruciaal. De R&S CMX500 one-box tester is daar met de nu geïntegreerde Wi-Fi 7-testfunctionaliteit geschikt voor. De flexibiliteit van de tester, ondersteuning voor meer-

De belangrijkste kenmerken van Wi-Fi 5, Wi-Fi 6 en Wi-Fi 7.

30 TESTEN & METEN
UITBREIDING RADIO COMMUNICATIE TESTERS MET ONDERSTEUNING VAN WI-FI 7

5G via de satelliet

Rohde & Schwarz en MediaTek hebben op de MWC een 5G non-terrestrial network (NTN) new radio (NR) verbinding op basis van de 3GPP Release 17 specificatie gedemonstreerd. Voor de live 5G NTN-NR-verbinding is een Low Earth Orbit (LEO) satelliettoegangsknooppunt geëmuleerd. Aan de hand van simulatie van praktijkscenario’s kunnen de mogelijkheden van 5G-technologie worden getoond om connectiviteit te bieden in gebieden zonder terrestrische dekking. NTN-NR zorgt er voor dat mobiele diensten zoals spraak, messaging en toepassingen met lage datasnelheden ook in situaties waar terrestrische netwerkdekking niet beschikbaar is wereldwijd toegankelijk zijn.

De R&S CMX500 OBT radiocommunicatie tester simuleert het satelliet basisstation in combinatie met de R&S SMBV100B vector signaal generator, die de verschillende satellietconstellaties simuleert met zijn geïntegreerde GNSS optie. De CMX500 werkte in een interactieve callboxmodus, waardoor gebruikers spraakoproepen kunnen triggeren naast RF-gerelateerde metingen. Deze testmodus, gebaseerd op een intuïtieve gebruikersinterface, benadrukt de veelzijdigheid van de tester bij het evalueren van zowel de prestaties als de betrouwbaarheid van 5G-verbindingen onder verschillende omstandigheden om ervoor te zorgen dat toekomstige NTN-NRapparaten van MediaTek overal ter wereld vlekkeloos zullen werken.

dere radiotechnologieën en geïntegreerde IP-testmogelijkheden maken het een veelzijdige oplossing voor een breed scala aan Wi-Fi 7-specifieke tests, zoals 2x2 MIMO, 6 GHz band met out-of-band discovery, coëxistentie en E2E-testmogelijkheden.

Voice over WLAN

WLAN-offloading is het proces waarbij gegevens die oorspronkelijk bedoeld waren voor cellulaire netwerken via WLAN worden geleverd. Dit helpt

om de hoeveelheid data op de cellulaire banden te verminderen, waardoor bandbreedte vrijkomt voor andere gebruikers. Het wordt ook gebruikt om de continuïteit van de dienst te verzekeren in gevallen waar de cellulaire dekking onvoldoende is, maar wel een WLAN-hotspot beschikbaar is om de verbinding over te nemen. De handover tussen een cellulair netwerk en WLAN tijdens een telefoongesprek, veelal Voice over WLAN genoemd, is bedoeld om een ononderbroken gesprekservaring te bieden. Met de R&S CMX500 kan ook traffic offloading en interworking tussen cellulaire 5G- en WLAN-netwerken worden getest. De onlangs geïntegreerde non-3GPP Interworking Function (N3IWF) gateway in de tester maakt het een eenvoudig te gebruiken oplossing voor het testen van WLAN-offloading met Voice over WLAN, waardoor fabrikanten van apparaten en operators deze toepassingen efficiënt kunnen testen. Daarnaast biedt de geïntegreerde POLQA voice quality meetfunctie een oplossing om de kwaliteit voor voice over WLAN-toepassingen in een vroeg stadium te garanderen.

R&D- en productietester

Om tijd te besparen worden in de productiefase alle RF-metingen aan WLAN-apparaten uitgevoerd in de non-signalling modus. Hiervoor is de R&S

CMP180 radiocommunicatietester geoptimaliseerd. Het instrument ondersteunt vele cellulaire en nietcellulaire technologieën waaronder Wi-Fi 6E, Wi-Fi 7 en 5G NR FR1 tot 8 GHz met bandbreedtes tot 500 MHz.

Tijdens de MWC demonstreerde Rohde & Schwarz met deze tester de verificatie van een WLAN-golfvorm met 480 MHz bandbreedte in loopback modus. Deze bandbreedte wordt toegedicht aan de nog te definiëren Wi-Fi 8 (IEEE 802.11bn) standaard. Dit laat zien dat het instrument toekomstbestendig is voor gebruikers, niet alleen in de productie, maar ook in R&D. Twee analyzers, twee generatoren en twee sets van acht RF-poorten zijn geïntegreerd in de R&S CMP180 om 2x2 MIMO testen in een enkel apparaat te ondersteunen. Twee R&S CMP180 instrumenten kunnen worden gecombineerd en geschaald om vier analyzers en generatoren te ondersteunen voor het efficiënt testen van 4x4 MIMO access points.

Testen telefoons voor EEI-label

Vanaf medio volgend jaar moeten in de EU verkochte telefoons en tablets voorzien zijn van een label, dat aangeeft hoe energiezuinig (of juist niet) ze zijn. Het energielabel, dat vooral bekend is van koelkasten en vriezers, is nu gegoten in het jasje van de Energy Efficiency Index (EEI).

Rohde & Schwarz and SmartViser werken samen aan de ontwikkeling van een complete testoplossing hiervoor. Deze bestaat uit de R&S CMX500 communicatietester, waarmee naast RF-metingen, protocol- en applicatietesten ook energiemetingen kunnen worden uitgevoerd.

SmartViser heeft op basis van viSer, een voor Android en iOS beschikbare automatische testapplicatie, een op het testen op compliance met de EEI toegespitste procedure ontwikkeld. Deze is gebaseerd op de in Annex IV van (EU) 2023/1669 gepubliceerde methode, die acties als bellen, browsen en streamen omvat.

31 Meer elektroDATA op APRIL 2024
Rohde & Schwarz en MediaTek hebben op de MWC een 5G non-terrestrial network (NTN) new radio (NR) verbinding op basis van de 3GPP Release 17 specificaties gedemonstreerd. Rohde & Schwarz and SmartViser werken samen aan een oplossing voor het bepalen van de energieefficiëntie van telefoons en tablets conform het EEI-label.

De I-V600 van Elektro Lijn kan de I-V-curve bepalen van PV-modules en strings tot 1.500 V en 40 A, conform IEC/EN60891 en IEC/EN62446-1.

De I-V600 is toepasbaar bij zowel enkelzijdige als tweezijdige (bifaciale) zonnepanelen.

De behuizing van het instrument bestaat uit een robuuste draagkoffer. Onder het deksel bevindt zich een groot kleurendisplay met omkeerfunctie, waarmee het toestel goed is af te lezen, zelfs als het ondersteboven aan een modulerail hangt. De

bijgeleverde datalogger/afstandsunit, referentiecel en temperatuursonde maken het mogelijk om de temperatuur en instraling te meten bij de zonnepanelen. De afstandsunit beschikt over draadloze communicatie tot 100 m (in het veld) en een logfunctie voor het geval draadloze communicatie negatief wordt beïnvloed door obstakels, zoals betonnen constructies. De I-V600 meet spanning, stroom, vermogen en berekent het I-V-curvediagram onder bedrijfscondities en standaardcondities (STC). De STCwaarden worden vergeleken met de nominale waarden met een OK/NO resultaat. De testresultaten worden opgeslagen op een Micro-SD card en vervolgens via Wi-Fi naar een PC gecommuniceerd, voor analyse en meetrapportage met de bijgeleverde software.

Magnetische absoluut encoder

De SMA3 non-contact magnetische absoluut encoder van Lika Electronic is uitgerust met Multi Adaptive Range Sensor (MARS)-technologie om de breedte van de poolverdelingen aan te passen, waardoor de leeskop zich automatisch aanpast aan een lineaire magneetband of ronde magnetische ring. Dit betekent dat de diameter van de ring op klantwens aangepast kan worden wat de encoder ideaal maakt voor positionerings- en snelheidsfeedback in veeleisende motion control-toepassingen.

Kenmerken:

• Meetlengte tot 19,3 meter

• Resolutie tot 0,29 μm.

• Vernieuwingsfrequentie van 15 μs zorgt voor real-time feedback voor toepassingen die snelle en accurate respons vereisen.

De galvanische scheiding en de microgolfvrije meetaanpak in combinatie met de extreme detectiegevoeligheid en het brede detectiebereik maken met de DMFS-C2 glasvezel magneetveldsensor van Quantum Technologies zeer nauwkeurige metingen mogelijk. Het compacte en robuuste ontwerp maken de sensor geschikt voor gebruik in de industrie voor het meten van variabelen zoals temperatuur, snelheid, elektrische en magnetische velden of positie.

De sensor onderscheidt zich van andere magneetveldsensoren door de compacte afmetingen, de robuuste behuizing en de manier van werken. De sensorkop bestaat uitsluitend uit niet-magnetische en nietgeleidende materialen, wat zorgt voor een betrouwbare en nauwkeurige meting, ongeacht externe invloeden. Zelfs in het hoogspanningsbereik levert de sensor snel nauwkeurige en betrouwbare resultaten (in minder dan 20 nanoseconden).

Bovendien wordt de DMFSC2 gekenmerkt door zijn isotrope karakter, wat betekent dat de signaalamplitude alleen afhangt van de sterkte van het magnetische veld en niet van de richting ervan. Omdat het diamanten oppervlak de maximale hardheid (10) heeft, kan de sensor ook direct in contact komen met bewegende vlakken.

De SMA3 encoder is bestand tegen zware industriële omgevingen dankzij zijn volledig ingekapselde elektronica en IP67-afscherming.

• Dankzij een ruime tolerantie tot 2 mm is montage eenvoudig en flexibel.

• BiSS-C en SSI interfaces.

4 kW militaire vermogensversterker

De militaire productlijn van Exodus solid state vermogensversterkers biedt oplossingen voor LOS-, SATCOM-, radar-, jamming-, telemetrie- en landmobiele communicatietoepassingen, variërend van HF- tot V-banden. Deze producten zijn ontwikkeld voor een lange levensduur bij gebruik onder zware omstandigheden.

De AMP2074P-4KW is een SolidState Power Amplifier (SSPA) die werkt van 1,0 tot 2,5 GHz. Hij levert een gepulseerd uitgangsvermogen van meer dan 4 kW met een vermogensversterking van 66 dB. Deze SSPA is gebaseerd op het lineaire geavanceerde technologieontwerp van klasse AB dat een hoog rendement levert met een grote betrouwbaarheid en robuustheid.

De versterker kan worden geïntegreerd in systemen die een lineair hoog piekvermogen in de L- en S-banden vereisen. De AMP2074P4KW is voorzien van meerdere flexibele remote interfaces en heeft een LCD-touchscreen voor lokale bediening en statusindicaties. Deze eindversterker is verkrijgbaar in een 10 U-rekmonteerbare behuizing en is ideaal voor gebruik in EMC/RFI-laboratoria, EMC/EMI MIL-STD 461/464, HIRF/puls en radartoepassingen.

32 TESTEN & METEN Euro-Index
Reichelt elektronik
Techniek
Tevel EEMC
PV-testinstrument Magneetveldsensor

Luchtverontreiniging binnenshuis veroorzaakt gezondheidsrisico's zoals hoofdpijn en duizeligheid en kan zelfs in verband worden gebracht met chronische aandoeningen aan de luchtwegen. Daarom kan het zorgen voor een goede binnenluchtkwaliteit door ventilatie of luchtbehandelingsapparatuur te helpen een veilige omgeving te creëren en de levenskwaliteit te verbeteren. Om te weten wanneer gesloten ruimten moeten worden

geventileerd of gezuiverd, is het belangrijk inzicht te hebben in de luchtkwaliteitsomstandigheden binnenshuis. Met de SEN6X omgevingssensor node maakt Sensirion nauwkeurige bewaking van de niveaus van veel voorkomende verontreinigende stoffen in de lucht mogelijk. De SEN6X- is een alles-in-één modulaire sensor oplossing die PM1, PM2.5, PM4, PM10, RH, T, VOC Index, NOx Index, CO2 of HCHO meet. Door de modulaire opbouw kan Sensirion eenvoudig verschillende combinaties van sensoren leveren in dezelfde behuizing. Doordat deze sensor communiceert met een I2C bus is deze oplossing eenvoudig te integreren in nagenoeg iedere applicatie.

De DC-voedingen in de IT-N2100 reeks van Itech zijn ontwikkeld voor het testen van zonnecel- en zonnepaneelgevoede toepassingen. Ze kunnen de uitgangskarakteristiek (IV-curve) van alle types zonnepanelen simuleren onder de meest uiteenlopende omstandigheden. Ook factoren die invloed hebben op de werking van een zonnecel zoals temperatuur, verouderingslichtinval en schaduwprofielen zijn eenvoudig in te stellen. De IT-N2100 reeks bestaat uit een 80 V en 150 V uitvoering met vermogens van 800 W en 1500 W. De reeks dekt hiermee veel toepassingen af waar zonnepanelen worden ingezet om apparatuur te voorzien van energie. Voor het testen

van een degelijke werking van deze apparatuur is de IT-N2100 met snelle MPPT tracking de ideale partner. Een veel voorkomende toepassing is het testen van micro-inverters en power optimizers. Die worden tegenwoordig veel ingezet om een performantere PV-opstelling te verkrijgen met een minimum aan conversieverliezen. De IT-N2100 simulator is ook geschikt om meerdere omvormers synchroon te testen. Op die manier kan een volledige opstelling van meerdere zonnepanelen worden gesimuleerd.

Euro-Index

De isolatieweerstandtesters uit de Fluke 1530-serie beschikken over testspanningen van 250 V tot 2.500 V DC en overspanningscategorie CAT IV 600 V. Hiermee zijn deze toestellen geschikt voor toepassing in de industrie en infrastructuur. Naast meting van isolatieweerstand met een meetbereik tot 500 GigaOhm biedt deze serie diverse diagnostische functies, zoals PI (Polarisatie Index) en DAR (Diëlektrische Absorptie Ratio).

Model 1537 biedt daarnaast ook DD (Dielectric Discharge of ontladings-

snelheid) en een hellingtest, waarbij de testspanning lineair wordt verhoogd met 100 V/s. Dit toestel biedt ook meting van wissel- en gelijkspanning tot 600 V, meting van weerstand in drie meetbereiken en controle van de continuïteit, met een visuele en akoestische indicator. De Fluke 1537 is voorzien van een intern geheugen voor opslag van meetresultaten. Met de bijgeleverde PC-software kunnen deze resultaten worden gerapporteerd en gearchiveerd. Uiteraard kunnen zowel de Fluke 1535 als de 1537 worden voorzien van KWS, waarbij ze jaarlijks voor een vaste prijs worden onderhouden en gekalibreerd, gedurende de levensduur van het instrument.

PRODUCTNIEUWS 33 Meer elektroDATA op APRIL 2024 BMF System Parts
TTMS
Isolatieweerstandtesters Alles-in-één modulaire sensor Zonnepaneel-simulator Contacteer onze applicatie engineers: Tel. +31 162 510 400 micro-epsilon.com/opto ƒ Ideaal voor nauwkeurige afstandsmeting ƒ Hoge meetsnelheid van 8 kHz voor snelle processen ƒ Optimale prijs-prestatieverhouding voor serieproductie en OEM-gebruik ƒ Compact en robuust IP67-ontwerp voor integratie in kleine installatieruimten ƒ Meetbereiken tot 500 mm NIEUW opto NCDT 1x20 Meer precisie Slimme lasersensoren

DIRECT ZOEKEN NAAR PRODUCTEN

Ga naar www.engineersonline.nl en klik op ‘zoeken’. U kunt bijvoorbeeld zoeken op naam of op productrubriek.

DIRECT ZOEKEN NAAR LEVERANCIERS EN MERKEN

Op zoek naar de leverancier van dat ene merk, leveranciers van sensoren, merken in testapparatuur, via de zoekfuncties op www.engineersonline.nl kunt u alle mogelijke zoekcombinaties maken. De zoekresultaten leiden altijd tot één of meer leveranciers die u verder kunnen helpen. Bovendien vindt u bij de leveranciers direct de informatie over de nieuwste producten uit het leveringspakket.

ENGINEERING SHOP

De vernieuwde website www.engineersonline.nl biedt nu ook de mogelijkheid om boeken, dossiers, losbladigen en CD’s te bestellen met informatie over engineering in de volle breedte: van elektronica-ontwerp tot aandrijftechniek, van besturingstechniek tot werktuigbouwkundig construeren. Kijk ook snel naar de speciale aanbiedingen, want op is op!

Redactie

Postbus58,7400ABDeventer e-news@mybusinessmedia.nl

RichardBezemer(hoofdredacteur) Tel.0634659502,r.bezemer@mybusinessmedia.nl

RobinZander,r.zander@mybusinessmedia.nl

Advertenties

DennisWielheesen,d.wielheesen@mybusinessmedia.nl,06 53 69 24 61

René Wibbelink, R.Wibbelink@mybusinessmedia.nl, (0570) 50 43 43

Publishingservices

José Schermer traffic@mybusinessmedia.nl, (0570)504352 Advertentieswordenuitgevoerdovereenkomstig de-‘RegelenvoorhetAdvertentiewezen1990’ Uitgever

Arjan Stoeten a.stoeten@mybusinessmedia.nl

EenuitgavevanMYbusinessmediaHoldingb.v., Postbus58,7400AB Deventer, Tel.(0570)504300. Vakbladoverindustriëleelektronicaenindustriële automatiseringvoorNederlandenBelgië.

ISSN0168-2873

Reproductie

Overnamevanartikelen,tekeningenen/offoto’suitElektroData isslechtsmogelijknaschriftelijketoestemmingvandeuitgever. ©MYbusinessmedia,2024

‘Hetauteursrechtopdeinhoudvandittijdschriftwordt uitdrukkelijkvoorbehouden.’Doorhetaanbiedenvanbijdragen aandittijdschriftverklaartdeauteurzichaccoordmetde Standaardpublicatievoorwaardenvoorbijdragenaantijdschriften ensoortgelijkeuitgaven.

Beschermingpersoonsgegevens

MYbusinessmedialegtuwgegevensvastvoordeuitvoeringvan de(abonnements)overeenkomst.Uwgegevenskunnendoor MYbusinessmediawordengebruiktomuteinformerenover relevanteproductenendiensten.Indienuhiertegenbezwaar heeft,kuntuditmeldenaanMYbusinessmedia,t.a.v.afdeling Relatiebeheer, Postbus58,7400AB Deventer.

Abonnementen

Voorvragenoverabonnementen,bezorgingenofadreswijzigingen kuntu: Bellenmet:+31570504325

Mailennaar:klantenservice@mybusinessmedia.nl

Schrijvennaar: MYbusinessmediaHoldingbv

Elektrodata

Postbus58

7400ABDeventer

Abonnementstarieven JaarabonnementNederland€199,00*

JaarabonnementBuitenland€230,00*

Studentenabonnement50%korting

* Prijzen zijnexclusief9%BTWen€3,95administratiekosten exclusief21%BTW.

Jaarabonnementgeldttotwederopzegging.

Beëindigingvanhetabonnementkanschriftelijk,pere-mailof telefonischgeschieden,uiterlijkdriemaandenvoorheteindevande abonnementsperiode;nadienvindtautomatischverlengingplaats.

Verzendingenfacturering

MYbusinessmedia

Basislayout|Opmaak

BureauOMA,Doetinchem,www.bureauoma.nl

Druk

DrukkerijRoelofs,Enschede

COLOFON / ADVERTEERDERSINDEX 34
JE VINDT HET SNELLER OP APRIL 2024 Added Value Electronics ave 11 Avnet Silica 13 Batenburg Applied Technologies 23 Calpe Industrial Products 27 C.N. Rood 1 Duranmatic 17 EasyFairs Belgium 17 Lextron 7 Microchip 2 Micro-Epsilon Messtechnik 33 Multi CB Leiterplatten 15 MYbusinessmedia 26 & 35 Rohde & Schwarz Benelux 36 Telerex Nederland 3 Würth Elektronik Nederland 5 Dé ingang voor producten en leveranciers: www.engineersonline.nl. U kunt nu nog sneller en eenvoudiger informatie vinden over producten en leveranciers via onze vernieuwde site www.engineersonline.nl.
Colofon Adverteerdersindex
Meld u nu aan voor de gratis nieuwsbrief!

U ontvangt

2x per week de gratis e-nieuwsbrief

•Productinnovaties

• Nieuws

• Leveranciers

• Vacatures

En u blijft op de hoogte van:

Ga naar
nieuwsbrief
www.engineersonline.nl/
RETHINK 5G TESTING Get more out of your 5G testing solution Designed to make 5G testing as simple and straightforward as never before, the ¸CMX500 enables even complex test setups for all 5G NR deployments, supporting a large variety of the present and future 3GPP band combinations - all in a single box.
Rohde & Schwarz Benelux B.V. | Ptolemaeuslaan 900 | 3528 BV Utrecht | +30 30 600 1700 | info.bnl@rohde-schwarz.com
www.rohde-schwarz.com/rethink5gtesting
Issuu converts static files into: digital portfolios, online yearbooks, online catalogs, digital photo albums and more. Sign up and create your flipbook.