Wandelgids voor de Kempen 2016-2017

2016-2017

WANDEL

Neem mij

GRATIS

de

GIDS

mee

Wandelen is alles even loslaten

voor de Kempen

Meer dan

40

wandeltips

Neem even de tijd en kom genieten …

De locatie bij uitstek voor een ontbijt, lunch, diner of een onvergetelijk feest!

LUNCH

•

DINER

•

ONTBIJT

•

BAR

•

FEESTZALEN

•

TERRASTUINEN

WWW.CORSENDONKS-HOF.BE Corsendonk 2 • 2360 Oud-Turnhout • 014.450751 • info@corsendonks-hof.be

Beste wandelliefhebber,

In deze gids vind je heel wat tips om de Kempen al wandelend te ontdekken.

Een regio die zeker de moeite waard is, met veel natuur en prachtige bezienswaardigheden. Van zo’n wandeling kan je dus ook probleemloos een hele daguitstap maken. Lekker knus met je partner, rustig met een groepje vrienden of gezellig met de kinderen of kleinkinderen. Mogelijkheden genoeg.

Probeer bijvoorbeeld eens een tocht uit het Onderox Wandelfestival. Onderox is een maandelijks magazine dat alleen in de Antwerpse Kempen verschijnt.

Speciaal voor onze lezers bundelen we onder de titel ‘lekkerstappen.be’ al heel wat jaren de meest adembenemende wandelroutes in de regio. Dit jaar verkennen we daarbij ook de Noordertuin van Antwerpen, een regio waar het heerlijk wandelen is. En wij verzekeren jou: zo’n wandeling, dat smaakt altijd naar meer! Laat je door deze gids dus vooral inspireren om de wandelschoenen aan te trekken en de gezonde buitenlucht op te zoeken.

Want wandelen is goed voor je hart, bloedvaten, bloeddruk, cholesterol en je botten. En niet te vergeten: zelfs je humeur wordt er beter van. Hup, naar buiten dus!

Vriendelijke groeten, Bert Huysmans Onderox Magazine

© Fotoclub ISO-2400 Mol

Colofon ‘Wandelgids voor de Kempen’ is een uitgave van Uitgeverij De Heuvel, Akkerstraat 51, B – 2370 Arendonk Werkten mee aan dit nummer: Gert-Jan Vandervoort, Wouter Adriaensen, Suzanne Antonis, Bert Huysmans, Noordertuin van Antwerpen, Toerisme Malle, Toerisme Lommel, Toerisme Provincie Antwerpen, Yvan Decoster (Digitale Fotografiegroep Turnhout), Monique Abrahams, Fotoclub Malle en Fotoclub ISO-2400 Mol Foto cover: Rita Adriaensen & Els Van Brabant (Fotoclub Malle), Fotoclub ISO-2400 Mol V.U. Guido Geenen, Akkerstraat 51, 2370 Arendonk - info@lekkerstappen.be, www.lekkerstappen.be

Recordaantal nieuwe wandelingen in Onderox Wandelfestival Het Onderox Wandelfestival bundelt dit jaar een recordaantal van 33 wandelingen die allemaal vertrekken en aankomen in een stijlvolle horecazaak in de Kempen. Elke tocht is zo’n 10 kilometer lang, een afstand die zowel voor de getrainde als voor de gelegenheidswandelaar perfect haalbaar is. Als inschrijvingsgeld betaal je 5 euro per persoon, een bedrag dat je meteen terugverdient in de vorm van een huisproevertje of een korting op de rekening van de horecazaak in kwestie. Bovendien maak je kans op prachtige prijzen zoals waardebonnen en overnachtingen in enkele sfeervolle hotels en B&B’s. En hoe meer wandelingen je doet, hoe groter de kans wordt dat je als winnaar uit de bus komt.

Hoe neem je deel?

• Je vraagt tijdens de normale openingsuren van één van de deelnemende horecazaken een routebeschrijving.

• Je betaalt 5 euro en ontvangt daarvoor een huisproever of een tegoedbon.

• Tijdens de tocht beantwoord je drie vragen en zet je vier foto’s in de juiste volgorde.

• Bij aankomst steek je het deelnemingsformulier in de urne waarmee je meteen kans maakt op een waardebon van 25 euro van de zaak in kwestie.

• Telkens je een deelnemingsformulier koopt, krijg je een stempel op jouw wandelkaart, die is ook ter plaatse te verkrijgen. Met vijf stempels is die vol en maak je kans op één van de hoofdprijzen. Daarna begin je gewoon aan je volgende spaarkaart.

De vertrekpunten van de wandeltochten 1 Balen: De Orangerie, Vaartstraat 123, 014/81 18 27, www.brasseriedeorangerie.be, open vanaf 9u, di gesloten (10 km) 2 Balen: Villa Muun, Nieuwstraat 8, 014/75 07 58, wo tem vr open vanaf 12u, za + zo vanaf 9u, ma + di gesloten (10,5 km) 3 Bergeijk (NL): De Oude Belg, Kleine Witrijt 3a, +31 497 74 50 50, www.deoudebelg.nl, open vanaf 10u, di + wo + zat gesloten (10 km) 4 Dessel: Vijverzicht, Zanddijk 64, 014/75 80 78, www.hetvijverzicht.be, open vanaf 11u, di + wo gesloten (11,4 km)

4

5 Geel: De Netevallei, Eindhoutseweg 110, 014/73 64 45, www.tavernenetevallei.be, open vanaf 10u, ma + di gesloten (10 km) 6 Herenthout: ’t Schipke aan de Nete, Niemandshoek 12, 014/50 01 74, www.schipkeaandenete.be, alle dagen open vanaf 12u, zo vanaf 11u (10,5 km) 7 Hooge Mierde (NL): De Spartelvijver, Weeldsedijk 1, +31 135/09 11 55, www.spartelvijver.nl, open vanaf 10u, ma + di gesloten (10,4 km) 8 Kasterlee: Koningsbos, Koningshof 9, 014/84 84 00, www.koningsbos.be, ma open vanaf 17u, do tem zo vanaf 12u, di + wo gesloten, jaarlijks verlof van 31okt tem 17nov, di 27dec tem 5jan gesloten (9,8 km) 9 Kapellen: De Bosduif, Marcottedreef 37, 03/666 51 11, www.debosduif.be, open vanaf 12u, ma + di gesloten (9 km) 10 Lage Mierde (NL): De Buitenman, Buitenman 2, +31 135/09 13 36, www.debuitenman.nl, april tem oktober alle dagen open vanaf 10u, nov tem mrt do + vr open vanaf 12u en za + zo vanaf 10u, 2wkn Kerst-Nieuw alle dagen open, Carnaval 2 wkn gesloten (11 km) 11 Lichtaart: Floreal, Herentalsesteenweg 64, 014/55 61 20, ma + di + wo + vr + za open vanaf 11u, zo vanaf 10u30, do gesloten (11,2 km) 12 Lille: De Brouwketel, Wechelsebaan 164, 014/43 48 81, www.brouwketel.be, open vanaf 11u, ma + di gesloten (11 km) 13 Lommel: Lommel Broek, Kanaalstraat 91, 011/39 10 34, www.lommelbroek.be, open vanaf 10u, wo gesloten (10 km) 14 Meerhout: Magazijn, Gasthuisstraat 1 (markt), 0496/28 46 74 of 0496/50 25 41, ma open vanaf 14u, di tem zo vanaf 10u (10 km) 15 Mol: Breykenshoeve, Sas VI 14, 014/31 36 07, www.breykenshoeve.be, open vanaf 11u, ma + vr gesloten, jaarlijks verlof van 1 nov tem 13 nov (10 km) 16 Mol-Postel: De Kaasboerin, Eerselseweg 99, 014/37 70 84, www.dekaasboerin.be, open vanaf 10u, vr gesloten (11,5 km) 17 Mol: Port Aventura, Zilvermeerlaan 9, 014/47 22 57, www.zilvermeerhaven.be, ma tem wo open vanaf 11u, za + zo vanaf 10u, do + vr gesloten (10,8 km)

18 Mol: Tennis Club Field - Field Café, Kiezelweg 1, 014 81 00 03, www.tcfield.be, open vanaf 9u30 (5,4 km) 19 Mol-Wezel: Weselo, St. Jozefslaan 1, 014/68 72 14, www.weselo.be, ma + do tem zo open vanaf 11u, di + wo gesloten (9,7 km) 20 Oud-Turnhout: Burcht Hertog Jan, De Laks 8, 014/65 11 65, www.burchthertogjan.com, open vanaf 11u, ma + di gesloten (10,2 km) 21 Oud-Turnhout: Corsendonks Hof, Corsendonk 2, 014/45 07 51, www.corsendonks-hof.be, open vanaf 12u, wo + do gesloten (9,8 km) 22 Oud-Turnhout: Couverture, Stwg op Turnhout 25, 014/45 43 42, www.couverture-chocolade.be, open vanaf 9u, zo + ma gesloten (10,3 km) 23 Reusel (NL): D’n Ouwe Brandtoren, Burg.

Willekenslaan 2, +31 497/62 03 11, www.ouwebrandtoren.nl, open vanaf 9u30 (9,3 km) 24 Reusel (NL): Hollandershoeve, Turnhoutseweg 46b, +31 497 64 40 50, www.hollandershoeve.nl, open vanaf 10u, ma gesloten (11 km) 25 Stabroek: De Neus, Hoogeind 85, 03/568 89 10, www.deneus-stabroek.be, ma tem do open vanaf 11u, vr tem zo vanaf 10u (10 km) 26 Turnhout: Cake&Coffee, Zevendonkplein 11, 0496/05 15 26, www.cakecoffee.be, open vanaf 9u, zo + ma + feestdagen gesloten (11 km) 27 Vlimmeren: ’t Vlimmershof, Antwerpseweg 244,

03/312 01 37, www.tvlimmershof.be, open vanaf 8u (11 km) 28 Vorselaar: Cardijn, Cardijnlaan 14, 014/50 60 26, www.cardijnvorselaar.be, open vanaf 10u30, ma gesloten (10,5 km) 29 Westerlo: Westelhof, Polderstraat 11, 014/54 24 24, www.westelhof.be, wo open vanaf 9u, do vanaf 18u, vr tem zo vanaf 12u, ma + di gesloten (9,5 km) 30 Wortel: De Bouwhoeve, Bouwhoef 2, 03/314 34 20, www.debouwhoeve.be, open vanaf 11u30, ma gesloten (10,6 km) 31 Wuustwezel: Patisserie Meeussen, Dorpsstraat 59, 03/298 39 93, www.patisserie-meeussen.be, di tem zo open vanaf 7u, ma gesloten (9,6 km) 32 Zichem: Hof van Zichem, Ernest Claesstraat 67, 013/66 66 42, www.hofvanzichem.com, open vanaf 11u (9,5 km) 33 Zoersel: De Castelijnshoeve, Kasteeldreef 52, 03/336 66 21, www.decastelijnshoeve.be, open vanaf 11u, zo vanaf 10u (10,3 km)

Overnachten Lommel: B&B De Watering, Wateringstraat 7 Malle: B&B Aux Charmes du Passé, Leo Bauwensstraat 8 34

35

Ook aanbevolen 36

Geel: Abitare, Antwerpseweg 65

5

De Noordertuin van Antwerpen Ontspannen en inspannen in ’t groen Ten noorden van grootstad Antwerpen liggen de gemeentes Brasschaat, Kapellen, Stabroek, Brecht, Wuustwezel, Kalmthout en Essen. Samen vormen zij de groene Noordertuin van Antwerpen.

De zeven gemeentes ten noorden van de Antwerpse provinciehoofdstad werken samen op toeristisch en recreatief vlak. Zo kunnen ze optimaal inspelen op de behoeften van zowel de eigen bevolking als de toeristen. En die weten maar al te goed wat de Noordertuin hen kan bieden: onthaasting en actief genot in een prachtige groene omgeving. Brasschaat, Kapellen, Stabroek, Brecht, Wuustwezel, Kalmthout en Essen zijn namelijk ook met elkaar verbonden door de ongerepte natuur. En er is geen betere manier immers om daar ten volle van te genieten dan al wandelend of fietsend.

Met de Kalmthoutse Heide, een van de oudste natuurreservaten in Vlaanderen, en het Brasschaatse Groot Schietveld, dat nog steeds gebruikt wordt als militair oefenterrein, bevinden de grootste natuurgebieden van de provincie zich in het groene noorden, samen goed voor meer dan 5000 hectare natuurpracht.

Brasschaat, het ‘Antwerpse Versailles’, staat bovendien ook bekend als de gemeente der parken, met prachtige domeinen zoals het gemeentepark, De Inslag en het Peerdsbos. In het gemoedelijke en gezellige Kapellen stelen een aantal mooie kastelen, waaronder het Beukenhof, de aandacht.

In polderdorp Stabroek zijn het kasteel Ravenhof, met een park van vijfentwintig hectare, en het voormalige Fort van Stabroek, dat dateert uit 1902 en onlangs gerestaureerd werd, bezienswaardigheden. Brecht, Wuustwezel en Essen zijn dan weer typische groene plattelandsgemeentes met een rijke geschiedenis, die je kunt ontdekken in o.a. het Karrenmuseum in Essen en aan de uitkijktoren de Klot in Wuustwezel. De twee meest noordelijke gemeentes, Kalmthout en Essen, herdenken momenteel de Eerste Wereldoorlog.

Over hun grondgebied liep Den Doodendraad, een elektrische afsluiting met het neutrale Nederland.

Onder meer een wandel- en fietsroute vertellen het verhaal van de vluchtelingen en de smokkelaars. Heel wat moois dus om te bezoeken. En bovendien eenvoudig te combineren met een Onderox-wandeling in de buurt. Het Onderox Wandelfestival loopt nog tot eind maart 2017.

6

WWW.TAVERNENETEVALLEI.BE

Taverne Netevallei · FIETS- EN WANDELCAFE · MOOISTE TERRAS VAN DE KEMPEN · MOOIE VERANDA AAN HET WATER · LEKKER ETEN

TAVERNE NETEVALLEI · EINDHOUTSEWEG 110 - 2440 OOSTERLOO (GEEL) 014-73.64.45 Wandelgids 2016_Taverne Netevallei_128x90_vs2.indd 1

5/10/16 15:27

Temidden de Demerbroeken, vlakbij het geboortehuis van Ernest Claes, is het Hof Van Zichem een aangename rustplaats in uw ontdekkingstocht doorheen het Hageland.

Een verfijnde keuken, aangenaam kader en perfecte bediening staan garant voor een prettig brasserie-bezoek.

Het Hof Van Zichem biedt u smaak en sfeer!

Hof Van Zichem | Ernest Claesstraat 67 - 3271 Zichem | 013 66 66 42

WWW.HOFVANZICHEM.COM Wandelgids 2016_Hof van Zichem_128x90_vs1.indd 1

5/10/16 14:02

7

Ontstressen in eeuwenoude abdijen Niets zo heerlijk ontspannend als een wandeling door de Kempense bossen en velden. Maar wie echt wil vluchten van de smartphone en het jachtige leven, kan volledig tot rust komen in deze drie oases van sereniteit uit lang vervlogen tijden.

De provincie Antwerpen telt slechts enkele oude kloosters en abdijen. De mooiste daarvan liggen ongetwijfeld in de bosrijke Kempen. Zo stichtten de Norbertijnen van Floreffe (Namen) in de twaalfde eeuw een priorij in Postel, vandaag een gehucht van Mol vlak tegen de grens met Nederland. In 1615 zorgde Rombout Colibrant er voor dat Postel een zelfstandige abdij werd. Er woont nog steeds een twintigtal Witheren in de abdij.

Met uitzondering van de romaanse kerk dateren de abdijgebouwen voornamelijk uit de zeventiende en achttiende eeuw. Abt Colibrant maakte het begin van een ondertussen wereldvermaarde bibliotheek van ongeveer 100 000 banden met onder meer

8

waardevolle wiegendrukken en atlassen. De heerlijke geurende kruidentuin werd aangelegd rond het gerestaureerde pesthuisje, waar vroeger de slachtoffers van de ‘zwarte dood’ hun einde moesten afwachten. De abdijwinkel aan het wit poortgebouw is elke dag behalve maandag open. Je vindt er je typische abdijproducten zoals het Postelbier en de verschillende Postelkazen en kruidenproducten.

Het was vrouwe van Turnhout Maria van Brabant zelve die in 1395 de priorij van Corsendonk stichtte op wat nu het grondgebied van Oud-Turnhout is.

De Augustijner broeders verwierven bekendheid omwille van het kalligrafisch kopiëren van teksten.

Tijdens de Franse Revolutie werd de priorij verkocht en de kerk afgebroken. In de negentiende eeuw werden de gebouwen gebruikt als buitenverblijf door rijke industriëlen.

De priorij kwam in 1968 in handen van de huidige eigenaar, die er een conferentiecentrum en hotel

in onder bracht en later nieuwe gastenverblijven liet bouwen. Van het oorspronkelijke klooster is enkel de noordvleugel bewaard gebleven, de contouren van de andere gebouwen worden aangegeven door een grindpad. De wereldberoemde Corsendonkse bieren worden uiteraard ook geschonken in de nabijgelegen brasserie Corsendonks Hof. Omstreeks dezelfde tijd als in Postel stichtten de Norbertijnen van de Sint-Michielabdij (Antwerpen) ook een abdij in Tongerlo, een deelgemeente van Westerlo. En net als in Corsendonk maakte de Franse Revolutie een voorlopig einde aan het kloosterleven. Dat werd echter terug opgepikt in 1838 en gaat nog steeds op de traditionele wijze verder.

Het binnenplein van de abdij van Tongerlo is vrij toegankelijk. Je kan er onder meer het abtshuis,

het bisschopshuis, de Onze-Lieve-Vrouwkerk en de gerestaureerde tiendschuur bekijken. In dat laatste gebouw toont een permanente expo de geschiedenis van de abdij. De hoeve, de smidse, de schrijnwerkerij, de stallingen, de bakkerij en het karrenhuis, waar zich nu boekhandel De Oude Linden bevindt, herinneren aan het harde werk dat de broeders verzetten. In de abtstuin bevindt zich het da Vinci-museum met de oudste bekende kopie van ‘Het laatste avondmaal’.

Een gouden tip is het Ijskaffee, recht tegenover de ingang van de abdij. Het artisanaal ijs en ambachtelijk gebakken brood zullen gegarandeerd in de smaak vallen.

www.abdijpostel.be www.corsendonkhotels.com/hotels/priorij-corsendonk www.tongerlo.org

De koe moet op

Winkel

Producten van eigen boerderij en de Kempen.

Boerderij

Biologische asperges.

Educatie/natuur/bio

Slapen

Gastenkamers/B&B Individueel Tot 10 personen Tot 19 personen

HERBERG BUITENMAN

WINTER(nov-mrt) do-vr 12 uur/za-zo 10 uur - 2 wkn Kerst-Nieuw 7 dgn open/Carnaval 2 wkn dicht - ZOMER(apr-okt) 7 dgn open ma-zo 10 uur Buitenman 2 5094 EJ Lage Mierde Nederland

www.debuitenman.nl

info@debuitenman.nl

Wandelgids 2016_De Buitendam_128x44_vs1.indd 1

+ 31 1 35 09 13 36

Herberg

Alles huisgemaakt Dagschotels, appeltaart Borrelen met een plankje Lunch en avondkaart

6/10/16 08:42

9

Wandelen op kindermaat Kinderen motiveren om te gaan wandelen is niet altijd eenvoudig: het is vermoeiend, ze willen liever spelen, wandelen is saai… De gemeente Brecht brengt verlossing in de vorm van een kleurrijk boek.

Zo wordt wandelen letterlijk kinderspel!

Kik de kikker en Eek de eekhoorn ontdekken op hun tochten door Brecht wonderlijke natuurgeheimen, mysterieuze fabels en spannende verhalen. In het boek ‘Op stap met Kik en Eek’ nemen ze kinderen op sleeptouw tijdens vier wandelingen van één tot zes kilometer. Voor elke wandeling zijn een heldere routebeschrijving en leuke weetjes opgenomen in het boek.

De allerkleinsten komen zo op een speelse manier in contact met het Brechtse erfgoed. Zo komen ze te weten hoe de boomstamkoffer in de Sint-Leonarduskerk belandde en hoe de dieren in natuurgebied Groot Schietveld zich camoufleren. Na afloop kunnen ze het boek zelf opfleuren met de extra stickers. Kik en Eek, die verwijzen naar de talrijke waterplassen en bossen in de omgeving, werden getekend door Vera Smeulders, tekenleerkracht aan het IKO Brecht.

Het boek ‘Op stap met Kik en Eek’ is voor 7,5 euro te koop bij de dienst Vrije Tijd van de gemeente Brecht.

Voor 5 euro koop je een doezak met spelletjes en opdrachten. Het boek en de doezak samen krijg je voor de voordelige prijs van 10 euro.

Andere kindvriendelijke wandelingen Neerpelt: in het Klankenbos in het provinciaal domein Dommelhof prikkelen dertien klankkunstwerken niet alleen de ogen maar ook en vooral de oren.

Essen: elfje Fien neemt de kinderen in het bos van Wildert mee op een zoektocht naar de verloren toverkracht van Turfje en vertelt hen onderweg over het gedroogd veen dat vroeger als brandstof werd gebruikt.

Balen: op de Olmense markt vertrekt het net geen drie kilometer lange Tutterpad waarop kleuters leren over het zooggedrag jonge dieren en halverwege hun eigen tutje in de Tutjesboom kunnen hangen.

Malle: beleef het avontuur van boswachter Zander en gravin Anemoontje en kom meer te weten over de natuur en de geschiedenis van Kasteel de Renesse en zijn domein. Volgende data: 9 oktober & 13 november 2016.

10

Een sfeervol kasteel in een mooi park!

Het kasteel van de graven de Renesse vormt een opvallende blikvanger in het hart van Oostmalle.

Het kasteel is gebouwd in een Vlaamse neo-renaissance stijl. Het kende een woelige geschiedenis.

Na de verwoesting van de 15de-eeuwse burcht in 1542, bouwde Jan van Renesse een nieuw en groot kasteel. Beroemde gasten waren Keizer Karel, Margaretha van Parma en Willem Van Oranje. In 1983 werd het eigendom van de gemeente en kreeg Domein de Renesse vzw het beheer toevertrouwd. In het Domein de Renesse, een natuurgebied van 127 ha, kan je het hele jaar door vrij wandelen. Ontdek de Engelse tuin en merkwaardige uitheemse bomen zoals de sequoia of mammoetboom.

Bewegwijzerde routes Het kasteeldomein biedt ook enkele bewegwijzerde wandeltochten aan. Het volgen van de bruine pijlen, beginnend op de parking van het kasteeldomein, levert een prachtige wandeling van zo’n 5km op. Het volgen van de blauwe pijlen levert een wandeltocht van 11km op. Deze laatste wandeltocht start aan het koetshuis van kasteel de Renesse. Op zondagnamiddag is het kasteel steeds geopend van 13u00 tot 18u00. Omstreeks 15u00 neemt een gids je mee doorheen het kasteel voor een boeiende rondleiding en dit aan de prijs van €3 per persoon.

Op stap met Anemoontje Ook het jongere publiek krijgt hier de nodige aandacht! Op 9 oktober en 13 november kunnen kinderen van 5 tot 10 jaar met een verteller op stap doorheen het park. Beleef het avontuur van boswachter Zander en gravin Anemoontje en kom meer te weten over de natuur en de geschiedenis van het kasteel en zijn domein. Inkomprijs is €3 per kind. Volwassenen dienen hier niet te betalen.

Kasteel de Renesse, Lierselei 28-30, 2390 Malle Tel: 03-311.55.91, www.domeinderenesse.be

© Beeldenbank Toerisme Provincie Antwerpen vzw

B&B Aux Charmes du Passé

Rustig gelegen in een groene omgeving. Ideaal voor fiets- en wandeltochten in de Noorderkempen. Gasten die reserveren met de vermelding “Onderox” krijgen een trappist of tripel van Westmalle als welkomstdrankje. We vragen slechts €60 voor twee personen voor één nacht. Uiteraard is hier een heerlijk ontbijt bij inbegrepen.

Ria Grootjans en Staf Verhoeven heten je van harte welkom.

WWW.AUXCHARMESDUPASSE.EU Leo Bauwensstraat 8, 2390 Malle (Oostmalle) | s.verhoeven@skynet.be | 0477697876 of 0476278456 Wandelgids 2016_Aux Charmes du Passé_128x44_vs1.indd 1

5/10/16 14:33

11

De schilderachtige Liereman De Liereman in Oud-Turnhout is een van de oudste beschermde natuurgebieden in Vlaanderen. Je mag de natuurpracht er zelfs letterlijk schilderachtig noemen. Zonder de Lieremanschilders was het gebied vandaag allicht volgebouwd.

In het begin van de twintigste eeuw werden de ruwe en uitgestrekte Kempen een pleisterplaats voor landschapsschilders. Vanuit Frankrijk was de trend van het pleinairisme doorgedrongen, waarbij onder meer Jean-François Millet en Charles-François Daubigny met ezel, kwasten en verf de natuur in trokken. Eind negentiende eeuw vestigde de Vlaams-Nederlandse schilder Jakob Smits zich in het Molse Achterbos. Zijn werken worden vandaag tentoongesteld in het naar hem genoemde museum in de Kempense gemeente.

Eugeen Surinx, Albert Sohie en koster-organist Jef Claesen volgden zijn voorbeeld in Oud-Turnhout, waar ze een uniek lappendeken van bossen, heide, graslanden, stuifduinen en vennen ontdekten. Onder impuls van hun oom Jef Claesen trokken ook broers Theo en Jozef Op de Beeck vaak naar het pittoreske natuurgebied in hun geboortedorp om de schoonheid ervan vast te leggen op doek. Jos Stokbroeckx, Eugeen Machielsen, Karel Melis, Toon van Mierlo en Alfons Waterschoot vervolledigden de groep Lieremanschilders. Een van hun favoriete plekjes in het gebied staat nu nog steeds bekend als het Schildershoekje.

De schilders ijverden jarenlang voor het behoud van het grillige en kleurrijke landschap en het unieke stuk natte heide dat de Liereman nog steeds is. In 1914 al verhinderde de Koninklijke Vereniging voor Natuuren Stedenschoon, waar zij één voor één lid van waren, dat het gebied omgevormd werd tot bouwgrond.

In 1933 vormden de Liereman en het Oud-Turnhoutse landschap de aanleiding voor het oprichten van natuurvereniging De Wielewaal, vandaag beter bekend als Natuurpunt. In 1940 werd het toen 167 hectare grote landschap een van de eerste beschermde gebieden in Vlaanderen. Vandaag is de Liereman drie keer groter.

De laatste Lieremanschilders, Karel Melis en Alfons Waterschoot, overleden in 2008. Hun passie werd overgenomen door tal van amateurkunstenaars die nog steeds met veel plezier aan pleinairisme doen in een van de mooiste groene streken van het land. Het beheer van de Liereman en van het gezellige bezoekerscentrum zijn sinds 2002 in handen van Natuurpunt.

© Yvan Decoster

12

Wandelgebied Heuvelse Heide Een prima manier om Lommel te ontdekken? Het bewandelen van één van de vele bewegwijzerde routes. Aan de noordzijde van het kanaal Bocholt-Herentals nabij Lommel-Kolonie, ligt een klein verborgen heidepareltje genaamd de Heuvelse Heide. Ondanks de geringe omvang biedt het plaats aan een aantal typische heidesoorten. De boomleeuwerik en de geelgors zingen er in het voorjaar ook uitbundig hun lied.

De duur van deze routes is afhankelijk van de gewenste afstand. Het volgen van de groene rechthoeken levert een tocht van 3km op. Het volgen van de blauwe ruiten levert een tocht van 7km op en het volgen van de rode driehoeken loodst wandelaars doorheen een prachtige wandeltocht van 9km. Deze wandelingen starten aan De Meerpaal (Boskantstraat 60) op zo’n 10km van het congrescentrum de Soeverein. Infobrochures omtrent deze routes zijn te verkrijgen bij Toerisme Lommel of aan de balie van de Soeverein. © Monique Abrahams

Tips?

Breng een bezoekje aan museum De Kolonie, het Wateringhuis of jachthaven De Meerpaal.

Huur een fiets (fietspunt Park de Soeverein) om bij het startpunt te geraken en combineer de wandeling met een gezellige fietstocht.

B&B De watering *** Wij heten u vanharte welkom in B&B De Watering!

Onze B&B is gelegen in Lommel, de parel van Limburg. De rustige en landelijke omgeving is ideaal voor wandelaars en fietsers. Alle kamers zijn uitgerust met airco. Ook verhuren we onze eigen fietsen.

WWW.DEWATERING.BE B&B DE WATERING WATERINGSTRAAT 7 B-3920 LOMMEL 0032 478 60 39 59 INFO@DEWATERING.BE

Wandelgids 2016_B&B Watering_128x90_vs1.indd 1

5/10/16 14:38

13

Spiegels van een verdwenen tijd Nergens staan we dichter bij de grens van ons bestaan als op een kerkhof. In de novembermaand verdwijnt dat onontkoombare onder een zee van chrysanten, om hen die deze grens al overstaken te herinneren. Maar we zouden ook eens bij oudere grafmonumenten moeten stilstaan, waar niemand nog bloemen legt. Want vaak vertellen die stenen een boeiend verhaal. Zo ook op het kerkhof aan de Kwakkelstraat in Turnhout dat dit jaar 200 jaar bestaat.

Tot het einde van de 18de eeuw begroeven we onze doden in gewijde grond rondom de kerk. Met de wet van de Oostenrijkse Keizer Jozef II kwam daar in 1784 een einde aan. Om hygiënische redenen moesten de graven voortaan buiten de stadsmuren liggen. Meteen kwam ook de naam ‘kerkhof’ onder druk.

De begraafplaats werd een aangelegenheid van de overheid die geen onderscheid maakte in religie of overtuiging. De cultuur van monumentale grafstenen overleefde nog lange tijd. Want wie zich bij leven belangrijk waande, wilde dat ook in de dood nog zijn. Wat niet wil zeggen dat elke beroemdheid zichzelf van een praalgraf voorzag. Zij die écht het verschil maakten, liggen vaak onder de eenvoudigste steen.

Het kerkhof van de Kwakkelstraat Ten gevolge van die onomkeerbare wet van de Oostenrijkse keizer werd in 1816 in de Turnhoutse Kwakkelstraat een nieuw kerkhof aangelegd. “Na enkele uitbreidingen is het kerkhof nu 2,5 ha groot. In zijn tweehonderdjarig bestaan vonden ongeveer 30.000 zielen hier een laatste rustplaats”, zegt stadsgids Gib Van der Celen. Samen met Luc Deckx verdiepte hij zich in de geschiedenis van deze begraafplaats die gevuld is met merkwaardige grafstenen, de laatste rustplaatsen van notabele Turnhoutenaren en datums die vragen oproepen. Gib: “In de buurt van het calvariekruis is bv. een grafsteen met een sterfdatum van 22 juni 1816. Alleen, op dat moment reikte het kerkhof nog niet zover. Is de dode nadien herbegraven of lag hij werkelijk buiten de ommuring? We zijn nog steeds op zoek naar een verklaring.” Ook veel oorlogsslachtoffers vonden hier een plek. Luc: “Regelmatig komt iemand in opdracht van de Commonwealth War Graves Commission de perkjes onderhouden.” Op het perk dat voorbehouden is voor de slachtoffers van WOI, springen twee hagelwitte grafstenen in het oog. Luc: “Hier rusten twee Engelse soldaten van de Royal Naval Division die uit een Duitse krijgsgevangenis waren ontsnapt en via het neutrale Nederland terug naar huis wilden keren. Hun vlucht eindigde aan de dodendraad niet ver van Turnhout.”

De kracht van symbolen Een kerkhof kan je op twee manieren bekijken. Enerzijds zijn er de boeiende verhalen van belangrijke families met de soms eigenaardige wensen voor hun hiernamaals. Anderzijds zijn hier veel graven ge-

14

tooid met mooie symbolen. Gib: “Een afgebroken zuil staat symbool voor een onverwachts of jong beëindigd leven. Wie onder de ‘Ouroborus’ ligt, zegt: mijn einde is het begin.” En verder het anker van de hoop, een kruis voor het geloof en het vuur van de liefde. In het grafmonument van de architectenfamilie Schellekens zijn ze mooi verenigd in een kunstwerk. Niets mag dan voor eeuwig zijn, de herinnering blijft.

Info: Kerkhofwandeling in Turnhout De begeleide themawandeling ‘200 jaar kerkhof Kwakkelstraat’ gaat door op zondag 6 november 2016 van 14 tot 16 uur. Deelnameprijs: 2 euro per persoon. Afspraak aan de ingang van het kerkhof, Kwakkelstraat 129. Info bij de Turnhoutse Stadsgidsen, tel. 014 44 33 55.

Kerkhoftoerisme Toegegeven, het klinkt misschien wat oneerbiedig, toch is een begraafplaats een stukje patrimonium dat onze aandacht verdient. Niet alleen rond de steden zijn ze een verzameling van kunst en lokale geschiedenis. Ook in kleine dorpjes vonden grote personaliteiten hun laatste rustplaats. Zwerf je in de novembermaand, of wat later, door de Kempen, stap dan zeker eens af bij volgende dodenakkers: Het Engels Kerkhof in Kasterlee (Geelsebaan) Een oase midden in het groen, om te bezinnen over wat een oorlog aanricht. Hier liggen precies honderd Gemenebestmilitairen begraven waarvan de meeste omkwamen in de woelige septemberdagen van 1944 tijdens de slag om Ten Aard. De Tommies die toen een bruggenhoofd probeerden te vormen bij het Kempisch kanaal werden dagenlang onafgebroken bestookt door de Duitse artillerie.

Een pionier in Vosselaar Ongetwijfeld één van de oudste graven in de Kempen. In oktober 1676 werd aan de kerk van Vosselaar Adriaen Ghys begraven. Hij was de man die de allereerste dennenbomen in de Kempen zaaide. De aanplanting gebeurde met zaden uit een ouder mastbos vlakbij Breda. De dennen verhinderden de verdere verstuiving van de zandige Kempense bodem zodat het unieke duinenreliëf rondom Vosselaar bewaard bleef.

Toch nog begraven worden rond de kerk van Schoonbroek Hoewel de wet van 1784 verbood om nog rond de kerk te begraven, wordt dat in Schoonbroek nog altijd gedaan. Niet zo lang geleden werd het kerkhof zelfs nog uitgebreid. Tot op vandaag is er geen historische verklaring voor het niet naleven van de wet van de Oostenrijkse keizer.

Tekst: Suzanne Antonis

15

BIJZONDERE ACCENTEN OM WONEN ÉCHT MOOI TE MAKEN

Kom onze nieuwe collectie ontdekken in één van onze sfeervolle winkels en ontdek hoe wij uw interieur tot een mooi wonen kunnen maken.