Udalainformatzen68 baxua qxd

udalainformatzen68.qxp:udalainformatzen57.qxd

23/5/12

17:53

Pรกgina 1

udalainformatzen68.qxp:udalainformatzen57.qxd

23/5/12

17:53

Página 2

sarrera TELEFONO INTERESGARRIAK

Udal telefono zenbakiak

Informazioa 943 49 01 42 Alkatetza 943 49 18 62 Gizarte Ongizatea 943 49 05 52 Hirigintza 943 49 03 77 Kultura 943 49 10 34 Manuel Lekuona Biblioteka 943 49 38 64 Udaltzaingoa 943 49 33 11 Elorsoro Udal Kiroldegia 943 49 25 52 Udal Igerileku irekia 943 49 37 45 Arritxulo Udal Mendi-Aterpea 943 58 00 10 Atez ateko Informazio Bulegoa 900 49 11 11 Etxebizitza Bulegoa 943 49 10 00

Turismoa

Turismo bulegoa 943 49 45 21 Herri Musikaren Txokoa 943 49 35 78 Luberri Ikasgune Geologikoa 943 26 25 93

Komunikabideak

Oiartzun irratia 943 49 37 11 Oarsoaldeko Hitza 943 34 03 30

Zerbitzuak

Osasun zentroa 943 49 11 01 / 943 49 26 04 DYA 943 46 46 22 Jubilatuen elkartea 943 49 00 02 Zaharren egoitza 943 49 05 38 Taxiak 943 49 14 74 Herribus - Iparbus 943 49 18 01 Posta 943 49 35 74 Epaitegia 943 49 09 13 Nekazal bulegoak 943 49 03 47 / 943 49 06 69 Oiartzun Kirol Elkartea 943 49 36 38 Oarsoaldea eskualdearen garapenerako agentzia 943 49 41 29 Behemendi 943 49 02 19 Hezkuntza

Haurtzaro ikastola 943 49 22 12 Elizalde Herri eskola 943 49 01 93 Oiartzungo Udal Ikastola Partzuergoa 943 49 16 59 / 943 49 00 37 AEK Intxixu euskaltegia 943 49 39 57 Helduen Heziketa Iraunkorra (Altzibar) 943 49 00 48

Harremanetarako, ekimenen berri emateko, proposamenak egiteko…hau da Oiartzungo udal aldizkariaren helbide elektronikoa:

komunikazio@oiartzun.org

OHAR GARRANTZITSUA

Udal aldizkaria euskara hutsean kaleratuko da Oiartzungo Udalak urte asko daramatza euskara normalizatzearen aldeko lana eginez. Aldizkari hau bera, esate baterako, euskara hutsean kaleratzen zen, duela zenbait urte. Horregatik, 2009tik aurrera udal aldizkaria berriro euskara hutsez kaleratuko da.

Nolanahi ere, nahi duenak ale bakoitzaren eduki nagusien laburpena jasoko du gaztelaniaz. Horretarako, ordea, eskaera egin beharko du udaletxeko informazio gunean, 943 49 01 42 telefono zenbakira deituz edo komunikazio@oiartzun.org helbide elektronikora mezu bat bidaliz. Eskaera egitean, nork bere datuak eman beharko ditu, aldizkaria jaso ahal izateko.

NOTA IMPORTANTE

La revista se publicará íntegramente en euskera El ayuntamiento de Oiartzun lleva muchos años comprometido con la normalización del euskera. Esta misma revista, por ejemplo, se publicaba únicamente en euskera, hace tan sólo unos años. Por esta y otras muchas razones, a partir de 2009 la revista se volverá a publicar íntegramente en euskera.

No obstante, todo aquel que este interesado tendrá la posibilidad de recibir un resumen de los contenidos más importantes de cada número. Para ello, deberá ponerse en contacto con nosotros, acercándose a la oficina de información, llamando al número de teléfono 943490142 o enviando un correo electrónico a la dirección komunikazio@oiartzun.org. Al realizar la solicitud, el interesado deberá facilitar sus datos, para poder recibir la revista.

Argitaratzailea: Oiartzungo Udala

2

Diseinua eta maketazioa: Dixidu Diseinu Grafikoa

Inprimaketa: Harman

Lege Gordailua: Donostia-1216/91

udalainformatzen68.qxp:udalainformatzen57.qxd

23/5/12

17:53

PĂĄgina 3

agurra

Kaixo oiartzuarrak!

Krisiak markatutako legegintzaldia da hau. Askotan esan dizuegu guk geuk ere hori. Oiartzungo Udala ere ez dago gurpil horretatik kanpo eta zuzen-zuzenean ari da pairatzen ondorioak. Batzuetan, badirudi mezu negatiboak baino ez ditugula ematen krisi ekonomikoa gora, eta krisi ekonomikoa behera; baita erakundeetatik ere.

Baina beti ikasten da zerbait, egoerarik zailenetan ere. Ondorio eta ikasketa positiboak ere atera daitezke egoera txarrenetan. Guri, adibidez, egoera ekonomiko honek erakutsi digu badela garaia eredu ekonomiko zaharkituak alde batera utzi eta beste bide batzuk jorratzeko. Burbuila inmobiliarioa deitutakoak ekarri gaitu egoera gordin honetara, eraikuntzan eta higiezinetan oinarritu zen hazkunde ekonomiko irrealak.

Hausnarketa ariketa bat egitea funtsezkoa da, badirudien arren makroekonomian agintzen dutenak ez daudela hori egiteko prest eta nahiago dutela egoera hau probokatu zutenei lagundu, herritarrei baino.

Egoera ekonomiko honek erakutsi digu gauzak beste modu batera egin daitezkela. Diru gutxiago izateak ez du esan nahi herri baten garapena gelditu egiten denik, ezta gutxiago ere. Beste formula batzuk jorratu behar direla esan nahi du, besterik ez. Eta formula horien artean, guretzako ezinbestekoa, funtsezkoa eta oinarrizkoa da bat: AUZOLANA.

Auzolanean, badakigu Oiartzunek aurrera egiten jarraituko duela, oiartzuarrek eramango dutela aurrera Oiartzun. Horregatik, Udaletik lanerako modu hau –zaharra bai, Euskal Herrian historikoki egin baita auzolana, baina zaharkitua ez- bultzatu nahi dugu, herritarrekin batera lan eginez eta herritarrei lanerako baliabide materialak emanez.

Krisi ekonomiko honetan, badakigu ezinbestekoa dela herritarrekin harreman zuzena izatea. Udalgintza ezin dezakegu ulertu oiartzuarren parte-hartzerik gabe. 2012ko aurrekontuak lantzen hasi ginenean, auzo guztietara joatea funtsezkoa zela genekien, auzoetako beharrak lehen eskutik jasotzeko. Herritarrek egindako proposamenak aintzat hartuta prestatu genituen 2012ko aurrekontuak.

Otsailean berri txarrak jaso genituen Gipuzkoako Foru Aldunditik eta Oiartzungo Udalak diru mordoxka itzuli behar zuela jakin genuen. Horregatik, errebisatu behar izan ditugu aurtengo aurrekontuak.

Errebisio honetan, aintzat hartu ditugu berriz ere herritarrak. Lehentasuna eman diegu beraiek jasotzen dituzten zerbitzuak mantentzeari eta bestelako egitasmo batzuk aparkatu ditugu (obra berri handirik gabeko urtea izango da 2012a). Eta honen berri emateko, berriz bildu gara herritarrekin, Udalak lehen eskutik eman nahi izan dielako egoeraren berri.

Duela urtebete, Bilduk udal hauteskundeak irabazi zituenean, talde berri-berri bat sartu ginen Udalean lanera, gogoz. Hasiberriak ginen guztiok, herrigintzan esperientziadunak (jai batzordeetan, euskalgintzan, auzo elkarteetan, sindikalgintzan, irakaskuntzan, memoria historikoan‌), baina udalgintzan esperientzia gabeak.

Urtebete pasatu den honetan, esperientzia hartu dugu eta dagoeneko badakigu zer den gure eginbeharra egunerokotasunean. Taldean lanerako giro polita dugu.

Eskerrak eman behar dizkiegu oiartzuarrei, urtebeteko ibilbide honetan bidelagun izan ditugulako. Orain arte egin duguna egitea ezinezkoa izango zatekeen zuek hor izan ez bazinate. Eta badakigu aurrerantzean ere elkarrekin izango garela, eta horrek lanerako eta aurrera jarraitzeko indarra ematen digu.

Mailu Iragorri GaztaĂąaga Obra zinegotzia

3

udalainformatzen68.qxp:udalainformatzen57.qxd

23/5/12

17:53

Pรกgina 4

udal albisteak AUZOLANA, OIARTZUARRAK UDAL JARDUERETAN PARTE-HARTZAILE AKTIBO IZATEKO Udalak auzoetan jasotako proposamenak martxan jartzeko plangintza zehaztu du

Auzolana lanerako aspaldiko eredua da Euskal Herrian. Oiartzungo Udalak elkartasun eta parte-hartzea oinarri dituen lanerako eredu hau sustatu eta bultzatu nahi du legegintzaldi honetan.

Udalak uste du garai egokiak direla auzolana bultzatzeko eta indartzeko. Izan ere, egun bizi dugun krisi ekonomikoak nabarmen utzi du aurreko kudeaketa ereduak porrot egin duela eta bestelako udalgintza bat ezinbestekoa dela: herritarrek udal erabakietan eta udal jardueretan parte hartzea ezinbestekoa da. Oiartzungo Udalak beti egin du herritarrek udal-kudeaketan parte hartzearen aldeko apustua, batzar ireki, edonor joan daiteken batzorde edota kontsultarako foroak sortuz.

Orain, pauso bat haratago eman nahi du. Udal erabakietan parte-hartzaile aktibo izatetik, udal jarduera batzuetan ere, auzolanean, oiartzuarrak parte-hartzaile aktibo izatea bultzatu nahi du.

Zertarako auzolana?

Herrian, batik bat auzoetan, dauden behar, bestela konpondu ezin direnak, asetzeko.

4

Zer auzolanean?

Auzolanean egin behar diren gauzak, iazko azaroa eta abenduan auzoetan Udalak egindako batzarretan atera ziren proposamenetatik abiatuko dira.

Non auzolana?

Beharra dagoen tokietan. Auzoetako errondan proposamen ugari egin zituzten oiartzuarrek.

Noiz auzolana?

Lehen bailehen hastea da Udalaren asmoa. Uda partean egingo da lehendabiziko auzolana.

Nork auzolana?

Herritarrekin Auzolan Brigadak osatuko dira. Dagoeneko herritar batzuek auzolanean aritzeko prest daudela jakinarazi dute.

udalainformatzen68.qxp:udalainformatzen57.qxd

23/5/12

17:53

Página 5

udal albisteak

Bilduko hamar zinegotziek maiatzaren hasieran mintegi bat egin zuten auzolana lantzeko. Eurek ere, herritarrek aukeratutako udal ordezkari gisa, auzolan brigadetan parte hartzeko prestutasuna dute.

Auzolanerako lehentasunak zein izango dira?

Auzo batzarretan auzoetan bertan interbenitzeko proposamenak bildu ziren, baina bada herritar guztientzako den azpiegitura bat hobekuntza dexente behar dituena: BIDEGORRIA. Seinalizazioa, baranda, sarrerak (Ugaldetxoko Igerobi bidea, Ergoiengo Arbelaitz bidea…), errekaren garbiketa… txukundu beharrean daude. Nahiz eta auzoetarako egin diren proposamen guztiak kontutan hartuko ditugun, lehenengo bidegorriaren atonketarekin hasiko gara.

Nola auzolana?

Pixkanaka-pixkanaka, auzolanean ariko diren herritar kopurua handitzen joatea nahi du Udalak. Hasiera batean, akaso, ez dira herritar asko animatuko, baina elkarrekin lan eginez, bakoitzak bere aldetik oso gutxi emanaz, auzoak, ingurumena eta herria zenbat hobetu daitezken konturatu ahala, Udala ziur dago geroz eta oiartzuar gehiagok parte hartuko dutela Auzolan Brigadetan.

Eta Udalak nola lagunduko du auzolana?

Udalak auzolana hasi aurretik, tokia aztertuko du udal teknikariekin eta baliabide materialak jarriko ditu auzolana gauzatu ahal izateko. Horrez gain, aurrekontuetan diru kopuru bat jaso du (100.000 €) auzolanerako.

Orain arte auzolana egin al da?

Orain arte ere auzolanean gauzak egin izan dira Oiartzunen eta ez dugu adibideak aurkitzeko urte asko atzera jo beharrik. Hor ditugu herribideak konpontzeko egin diren auzolanak edota Iturriotzen auzoko helduentzako lokala moldatzeko egindakoak, esate baterako.

Zenbat auzolan?

Urtea bukatu aurretik, bizpahiru auzolan deialdi egitea aurreikusten du Udalak.

Auzolana, etorkizunari begira?

Udalaren helburua auzolan-sare bat antolatzea da, lanerako molde honek jarraipena izan dezan datozen urteetan.

Eta auzolanean egin ezin daitezken eskaerak?

Udalak auzoz auzo erronda egin zuenean, herritarrek euren auzoak hobetzeko egindako proposamenak bildu zituen. Ekarpen horien guztien zerrenda egin du Udalak: batzuk udaltzaingoitik bideratzeko kontuak dira (aparkalekuen erabilerari dagozkien kontuak…); beste batzuk Obra batzordetik bideratu beharrekoak dira eta beste batzuk, Gipuzkoako Foru Aldundira bideratu beharrekoak, haien eskumenekoak direlako. Lehentasunak markatu eta beharraren arabera, pixkanaka horiek guztiak erantzuten ere saiatuko da Udala.

5

udalainformatzen68.qxp:udalainformatzen57.qxd

23/5/12

17:53

PĂĄgina 6

udal albisteak 2012KO AURREKONTUAK MOLDATU BEHAR IZAN DITU UDALAK

Gipuzkoako Foru Aldundiak 2011ko aurreikuspenak murriztu ondoren, egoera errebisatzea ezinbestekoa bihurtu da Udalak 2012ko aurrekontuak moldatu behar izan ditu, 2011 zenbaki negatibotan bukatu delako. Zenbaki horiek doitzeko, ezinbestekoa izan da aurtengo aurrekontuak errebisatzea, beharrezko moldaketak egin eta egoerari buelta emateko.

2011 urtea zenbaki negatibotan bukatzeko arrazoi nagusia Gipuzkoako Foru Aldundiko Fondo Foralak 2011n hasieran aurreikusitakoa baino gutxiago eman duela izan da. Ondorioz, Gipuzkoako Udal guztiek dirua itzuli behar izan dute Aldundira. Oiartzungo Udalaren kasuan, 707.000 â‚Ź izan dira itzuli beharreko kopurua. Kopuru horren zati bat dagoeneko itzulita dago. Itzulketa lau zatitan egingo du Oiartzunek, zenbait alkatek hala eskatu baitzioten aldundiari eta honek onartu egin zuen proposamena.

EAJk aurreko legegintzaldian Foru Aldundian egindako kudeaketa eta aurreikuspen kaxkarraren ondorio zuzena da itzulketa

6

hau eta Udalen egoera zaila. Gaizki egindako kalkuluengatik, hasieran diru-kopuru bat banatu zuten eta gero itzultzeko eskatu digute, Udalok egoera zailean jarriz.

Horri, iaz hirigintzatik jasotzea espero zena baino gutxiago jaso dela gehitu behar zaio, krisi ekonomikoaren ondorioz.

Zerbitzuak mantentzea lehenetsi da.

Guztira, milioi bat euroko murrizketa egin behar izan da 2012ko udal aurrekontuetan, zenbaki negatiboak zeron uzteko. Azkenean, 14 milioi â‚Ź inguru izango ditu Oiartzungo Udalak 2012an.

Aurrekontuen moldaketak Udaleko arlo guztietan izan dute eragina. Hala ere, oiartzuarrek jasotzen dituzten zerbitzuak lehen bezala eskaintzen jarraitzea izan da ahalegin nagusia.

udalainformatzen68.qxp:udalainformatzen57.qxd

23/5/12

17:53

Pรกgina 7

udal albisteak

Oiartzungo Udalak lasaitasun mezua helarazi nahi die herritarrei. Izan ere, hartu diren neurri zuzentzaileak kontuan hartuta, 2012 urtea berriz ere inongo defizitik gabe bukatzea aurreikusten da, eta kalkuluak betetzen badira, baita irabazi batzuekin ere.

Egin diren doikuntza eta kalkuluak zuhurrak eta errealistak dira, krisi ekonomikoa aintzat hartzea ezinbestekoa baita.

Egoera ekonomikoa herritarrekin konpartitu da berriz

Aurrekontuak hasiera-hasieratik herritarrekin elkarlanean egin nahi izan ditu Udalak. Horregatik, 2011ko urte bukaeran auzoz auzoko errondak, bi herri batzar eta merkatariekin saioak egin ziren, hauen ikuspuntua

jaso eta proposamenak apuntatzeko. 225 oiartzuarrek hartu zuten parte aurrekontu parte-hartzaileak egiteko prozesu hartan.

Orain, hasiera batean egindako aurrekontu proposamena errebisatu eta aldatu behar izan duenean ere, herritarrak ez ditu ahaztu Udalak. Hori dela eta, herri batzar ireki bat egin zen maiatzaren erdialdean, egoeraren berri zuzenean emateko eta herritarrei eduki zitzaketen zalantzak eta kezkak Udal ordezkariei zuzenean kontatzeko aukera izan zezaten.

50 herritarrek parte hartu zuten batzar honetan eta balantzea, berriz, ere positiboa da. Oiartzuarrek berriz ere erakutsi baitute beren herriak eta Udalak kezkatzen dituela.

7

udalainformatzen68.qxp:udalainformatzen57.qxd

23/5/12

17:54

Página 8

udal albisteak ‘Irrien Lagunak Oarsoaldean’, eta Oiartzunen

Irrien Lagunak Klubak, HUHEZIKO Sorguneak ikertegiak, eskualdeko lau Udalek eta herrietako eragile eta norbanakoen artean, Irrien Lagunak Oarsoaldean egitasmo pilotua martxan jarriko da.

Helburua, haurrei zuzendutako aisialdi euskaldun, hezitzaile, herrikoi eta parte-hartzailea martxan jartzea da. Oiartzunen, Udalaz gain hainbat eragile (Haurtzaro Ikastola, Elizalde Herri Eskola, Ttiruki Aisialdi Elkartea, Ttur-Ttur Euskaltzaleon Bilgunea, Ttak, Oiartzun Irratia, Oarso-Bidasoko Hitza…) eta norbanako ere animatu dira egitasmoan parte hartzera.

Zortzi etorkin euskarara eta euskal kulturara hurbiltzen

M. del Pilar, Ayurzana, Rahma, Johnny, Rhizlane, Flor de Maria, Rebeca eta Saidek AISA programaren bidez euskarara eta euskal kulturara hurbiltzeko lehenengo urratsa eman dute aurten. Udalak lagundutako programa honetan Olatz Jauregi Intxixu AEK-ko irakaslea ari da lanean.

Guztiek “euskaraz ikasten jarraitzeko gogoa” dutela adierazi dute, “euskara eta euskal kultura ezagutzeak integrazioa errazten duelako”.

UEMAren ‘Kontuz haurrak’ pegatina berria

Udala UEMAren Kontuz haurrak pegatina berria banatzen ari da martxotik, herrian erroldatzen diren haur jaioberrien gurasoei.

Familia bidezko transmisioaren garrantziaz jabetzeko moduetako bat da hau, haur oiartzuarren lehendabiziko hizkuntza euskara izan dadin.

8

udalainformatzen68.qxp:udalainformatzen57.qxd

23/5/12

17:54

Pรกgina 9

udal albisteak www.kataxulo,com-ekin, Ihoteak sarean

Ihote Taldeak www.kataxulo.com sortu du, Udalaren laguntzarekin. Ihoteen inguruan dagoen materiala digitalizatu eta edonoren eskura jartzeko asmoz sortu du taldeak webgunea.

Webgunean Ihote Taldearen historia, festaren nondik norakoak, ikastetxeentzako material didaktikoa edo multimedia materiala eskuratu daiteke. Pixkanaka, webgunea osatuz joango da taldea. Horretarako, jendeak duen materiala eurei helarazteko eskatu dute, webgunea osatzen joateko asmoz.

Soinuenea Fundazioa sortu da

Herri Musikaren Txokoa kudeatzeko Soinuenea fundazio sortu da.

Udalak parte hartuko du fundazioan (Aiora Perez de San Roman alkatea lehendakaria da eta Asier Legorburu Kultura zinegotzia ordezkari) eta diruz lagunduko du proiektuak aurrera jarraitu ahal izateko.

Fundazioa sortuta, museoak izaera juridiko eta administratibo sendoagoa lortu du.

Kontxa Murgia, Euskal Herriaren eta Galiziaren arteko lotura Aurten ere, Kontxa Murgia zenaren omenaldia Euskal Herriaren eta Galiziaren arteko batasunaren ikur bihurtu da. Udalak eta Trintxerpeko Daniel Castelao Fato Galegoko kideek elkarrekin ekarri zuten gogora Murgia.

Murgia Manuel Martinez Galiziako abertzaletasunaren lehendabiziko teorizatzailearen eta Academia Galegaren (gure Euskaltzaindiaren pareko erakundea) sortzaile eta lehendabiziko lehendakariaren ama izan zen; oiartzuarra sortzez.

9

udalainformatzen68.qxp:udalainformatzen57.qxd

23/5/12

17:54

PĂĄgina 10

udal albisteak Ikasleentzako zerbitzua, berriz martxan

Manuel Lekuona bibliotekako beheko aretoa uztailaren 6a arte irekita egongo da unibertsitateko ikasleentzat. Astelehenetik larunbatera, 08:00etatik 22:00etara egongo da irekita beheko aretoa.

Gainera, bibliotekako goiko solairuan apalategi berriak jarri dira, liburu gehiagorentzako tokia egiteko.

Antzerki jardunaldiak, Antzerki Eskolaren atari

Antzerki jardunaldiak izan dira maiatza bukaeran. Ikastetxeetan, DBHko ikasleen aurrean 25 esketx egin dituzte eta herrian ere ikuskizunak eskaini dituzte Azpeitiko eta Pasaiako antzerki talde gazteek.

Dejaburen Gure bide galduak ikusteko aukera ere izan da jardunaldi hauen baitan.

Irailetik aurrera, Udala 12-18 urte arteko gaztetxoentzako Antzerki Eskola martxan jartzeko egitasmoa lantzen ari da antzerkigintzan dabiltzan herriko hainbat lagunekin. Izena emateko epea ekainaren 15a arte, ikastetxeetan eta udaletxean.

Argazki Artxiboko 1.359 argazkiak, sarean

Argazki Artxiboko 1.359 argazkiak sarean eskuragarri daude, (http://www.euskomedia.org/udalak/oiartzun eta Oiartzungo Udalaren webgunean, www.oiartzun.org helbideetan). Oiartzungo kultura eta historiaren ondare grafiko paregabea da Udala 2009an egiten hasi zen bilduma hau. 1897tik 2002 urteean arteko argazkiak dira aurki daitezkeenak.

Laster, Udalaren webgunetik ere zuzenean sartu ahal izango da Argazki Artxibora.

IĂąaki Arbelaitzek eta Eneko Salaberriak erakutsitako ardura eta herriko elkarte eta norbanakoek argazkiak uzteko garaian erakutsi duten eskuzabaltasuna eskertu nahi ditu Udalak, bestela ezinezkoa izango zatekeelako Argazki Artxibo aberats hau osatzea.

10

udalainformatzen68.qxp:udalainformatzen57.qxd

23/5/12

17:54

PĂĄgina 11

udal albisteak Maria Etxebestek, 100 urte

Maria Etxebeste herritarrak 100 urte bete ditu. Pello Aramendi Gizarte-Ongizateko zinegotziaren eskutik jaso zuen Udalaren oroigarria, 100 urte betetzen dituzten oiartzuar guztiek jasotzen duten bezala, Maritxu GoĂąi alabarekin eta Salbador Isasa suhiarekin. Maria Etxebeste Lopetegi 1912ko martxoaren 12an jaio zen Ugaldetxoko Juansendo baserrian. Urte askoan, Maria!

Bestetik, Faustina Santa Kruz 101 urterekin hil zaigu. Goian bego, Faustina.

Esteban Muruetagoiena anbulatorioa eta plaza

Oiartzungo medikua zen Esteban Muruetagoiena torturaren ondorioz hil zela 30 urte bete dira aurtengo martxoan. Data esanguratsu horretan, Udalak bere izena jarri dio herriko anbulatorioari eta honen inguruan dagoen plazari. Aiora Perez de San Roman alkateak Muruetagoienaren alaba Tamararen laguntzarekin inauguratu zuen plaka. Memoria historikoa eta biktima guztien aitortzan emandako urratsa da Muruetagoiena gogora ekartzea.

Esperientzia eskola, martxan

Esperientzia Eskola 13 ikaslerekin martxan jarri da lehen aldiz Oiartzunen. Bi hilabetez, astean bi orduz hainbat gai landu dituzte irakasle adituekin 50 urtez goitiko ikasle hauek. Esperientzia eskolen helburua zahartzaro aktiboa lantzea eta dependentzia atzeratzea da.

11

udalainformatzen68.qxp:udalainformatzen57.qxd

23/5/12

17:54

PĂĄgina 12

udal albisteak Gipuzkoa ezagutzeko planetako bat, Aiako Harrian

Gipuzkoako Foru Aldundiak argitaratu berri duen Gipuzkoa ezagutzeko sei plan liburuxkan Aiako Harrian barrena egin daiteken mendi ibilaldi bat sartu du. Honekin, gure herria bera ezagutzeko aukera eman nahi die gipuzkoarrei. Liburuxka hau dohainik eskuratu daiteke Turismo Bulegoan (FermiĂąene etxean).

Oarsoaldeko igerilekuak konpartitzeko egitasmoa

Oarsoaldeko igerilekuak konpartitzeko aukera eman du Oarsoaldea Garapen Agentziaren bidez sortu den Kirol Mahaiak. Oiartzungo, Lezoko, Errenteriako eta Pasaiko kiroldegietako bazkideek, gehiago ordaindu beharrik gabe, beste herrietako igerilekuak erabili ahal izan dituzte hiru hilabetez, martxotik maiatzera.

Kirol instalakuntzak konpartitzeak onurak dakartzala begibistakon geratu da egitasmoarekin, kiroldegi bakoitzaren onurak baliatu daitezkeelako eta gabeziak ase.

XVI. mendeko udal artxibo bat publikatu du Eusko Ikaskuntzak

Eusko Ikaskuntzak Fuentes documentales medievales del Pais Vasco bildumako liburuki bat Oiartzungo Udaleko artxibo zahar bati eskaini dio: Libros de estimaciones fiscales de vecinos y bienes raĂ­ces (1499-1520). Liburu garrantzitsua da Erdi Aroko zerga-sistema eta Oiartzun ezagutzeko.

Udalak eta Eusko Ikaskuntzak egindak hitzarmenari esker, Iago Irijoa eta Jose Angel Lemak traskribaketa egin dute, izan ere, XVI. mendeko grafian idatzitako liburua da berezkoa. 2002an, liburua errestauratu zuen Udalak, Gipuzkoako Foru Aldundiaren laguntzari esker. Liburua www.euskoikaskuntza.org atariko argitalpenen txokoan irakur daiteke artxibo osoa.

12

udalainformatzen68.qxp:udalainformatzen57.qxd

23/5/12

17:54

Pรกgina 13

udal albisteak Uzpurun bertako zuhaitzak berreskuratuz Zuhaitz Egunean parte hartu zuten 140 herritarrei esker, Uzpurun bertako espezietako 1.200 zuhaitz gehiago daude orain (ametzak eta urkiak). Aurten, izan ere, Karrikako eremu hori berreskuratzera bideratu da Udalak antolatutako Zuhaitz Eguna.

Garbigunea, irekita

Talaiako behin betiko garbigunea martxan dago. Maiatzaren 4an inauguratu zuten San Markoseko Mankomunitateko, Udaleko eta Gipuzkoak Foru Aldundiko ordezkariek. Arraztalo Elkarteak kudeatuko du etxeetan sortzen diren noizbehinkako hondakin bereziak bereizteko gunea.

Talaiako garbigunearen ordutegia hau izango da: astelehenetik larunbatera 10:00etatik 13:00etara eta astelehen, asteazken eta ostiraletan, 17:00etatik 20:00etara ere bai.

Oiartzungo herritarrez gain, Errenteria, Lezo eta Pasaiako herritarrek ere erabili ahal izango dute Talaiako garbigunea aurrerantzean.

Hondakin organikoak etxean kudeatzen dituztenentzako hobaria Atez ateko bilketa martxan jarri zenetik, doikuntzak egiten ari da Udala, sistema hobetzeko. Hondakin organikoak kudeatzeko konposta-kaxak dituzten herritarrei hondakinen tasan %20ko hobaria aplikatzen zaie.

Orain, hobari hori baliatu dezaketenen kopurua zabadu egingo da. Izan ere, Udala kontziente da Oiartzunen badaudela hainbat etxe hondakin organikoak abereekin, simaur-pilatan edota norbere konposta kaxekin kudeatzen dituztenak. Horrela funtzionatzen dutenek, Atez Ateko Informazio Bulegoarekin harremanetan jarrita eta konpromiso batzuk beren gain hartuta, hobaria jaso ahal izango dute aurrerantzean.

13

udalainformatzen68.qxp:udalainformatzen57.qxd

23/5/12

17:54

Pรกgina 14

udal albisteak Olaldeko etxebizitza tasatutan izen-ematea, ekainaren 1a arte Olaldeko promozioko 42 etxebizitza tasatutako bat lortzeko izenematea ekainaren 1ean bukatuko da. Udalaren Etxebizitza Bulegoan jaso daiteke etxebizitza hauei buruzko informazioa eta eskaera egiteko inprimakiak. Etxebizitza hauek esleitzeko zozketa ere ostiralez eta udaletxeko areto nagusian egingo da, edonork joan ahal izateko, nahiz eta oraindik eguna ez dagoen zehaztua.

Era berean, uztailaren 14a arte Zokolo bidea itxita egongo da autoentzat, Olaldeko urbanizazio lanen baitan Donepetri kalea Zokolorekin lotzen duen zubia eraitsi eta berria eraikiko baita.

Partzuergorako espaloia egiten

Sibeluts bidean espaloia egiten ari da udaletxeko brigada. Udal Ikastola Partzuergoaren atzealdeko bidetik ibiltzen diren oinezkoentzako hobekuntza nabarmena izango da, batik bat kontuan hartuz haur asko pasatzen dela bertatik egunero. Eguraldiak baldintzatutako lanak dira eta apirila euritsuak lanen erritmoa moteldu du. Asfaltoa bota artean, Haurtzaro Ikastolatik kanposantuko bidea itxita egon da, baina behin lan hauek eginda, autoentzako bidea ireki da.

ZUZENKETA 67. Udala Informatzen aldizkarian, eremu urbanoko etxebizitza handiak zatitzeko ordenantzaren baldintzetan akatsa argitaratu genuen. 1000 m2 baino handiagoak diren etxeak zatitu ahal izango zirela publikatu zen, baina datu hori ez da zuzena: 100 m2 baino handiagoko etxeak zatitu ahal izango dira.

14

udalainformatzen68.qxp:udalainformatzen57.qxd

23/5/12

17:54

PĂĄgina 15

udal albisteak Udaleko langileen mobilizazioak sektore publikoaren alde

Espainiako Gobernuak sektore publikoan egin dituen murrizketen kontra mobilizazioak egin dituzte Oiartzungo Udaleko langileek. Bilduko zinegotziek ere bat egin zuten LAB, ELA eta STEE-EILAS sindikatuek deitutako mobilizazioekin eta murrizketen kontrako jarrera erakutsi dute.

Lodosako Ibaialde Ikastolari laguntza Lodosa eta Sartagudako Ibaialde Ikastolak bizi duen egoera larriaren aurrean, Udalak 786 â‚Źko laguntza ematea erabaki du. Haurtzaro Ikastolan eta Udal Ikastola Partzuergoan ikasten duen ikasle bakoitzeko euro bat eman dio Udalak, Ikastolen Konfederazioak hasitako kanpainarekin bat eginez, Nafarroako Erriberan euskaraz ikasi ahal izateko gaur-gaurkoz dagoen aukera bakarrak biziraun dezan.

Gweseniko diwaneko ikasleen bisita Bretainian bretoiera hutsean ikasteko aukera diwan eskola-komunitateak bakarrik eskaintzen du. Urtero, Gweseni herriko diwaneko ikasleek elkartrukea egiten dute Haurtzaro Ikastolako ikasleekin. Aurten ere, diwaneko 40 ikasle etorri dira Oiartzunera, bertako beste hainbeste familiaren etxeetan astebeteko egonaldia egitera. Udalak ongietorria eman zien, eta Oiartzunen inguruko kontu batzuk kontatu zizkien Asier Legorburuk gaztetxoei.

15

udalainformatzen68.qxp:udalainformatzen57.qxd

23/5/12

17:54

Página 16

udal albisteak PLENOAK

12/01/25. Kanpo Kaiaren eragina jasoko duen administrazio gisa kontuan hartzeko eskatu da.

Pasaiako Kanpo Kaiak eragingo lukeen administrazio gisa kontuan hartzeko eskatu zuen udalbatzarrak. Kanpo kaiaren azpiegituren artean Lezo-Gaintxurizketa-Oiartzun (Lanbarren ingurua) plataforma logistikoa eraikitzea aurreikusten da eta hori hala izanik, Oiartzungo Udalak dokumentazioa jaso, aztertu eta alegazioak jartzeko denbora eskatu du. Era berean, Gipuzkoan eraiki nahi diren azpiegitura erraldoien kontrako mozioa onartu zen, Bilduren aldeko botoekin (kanpo kaia, erraustegia, AHT…) eta oposizioaren aurkakotasunarekin.

Kutxabanken EAJk eta PPk egin duten akordioaren kontra ere azaldu zen Udala, “errealitatea kontuan ez hartzea” egotzi diote bi alderdi horiei. Oiartzungo Udaleko EAJk mozioaren kontra bozkatu zuen.

12/02/01. Udala, sektore publikoaren erreformaren kontra.

Espainiako Gobernuak sektore publikorako egindako erreformaren kontrako mozioa onartu zuen Bilduk. Sektore publikoaren

16

alde eta ongizate estatuaren aldeko apustua berretsi zuen Udalak eta sektore publikoa pribatizatu, herritarrek jasoko dituzten zerbitzuen kalitatea kaltetu eta langileen baldintzak okertuko dituen erreformaren kontra egin zuen.

EAJ eta H1!ek urtarrileko ohiko udalbatzarraen mozioa aztertzeko denbora eskatu zuten eta Bilduk hori onartu eta ezohiko udalbatzarra deitu zuen astebete beranduago. Oposizioko zinegotziak, baina, ez ziren bertaratu ere egin.

Udalbiltzako Oiartzungo ordezkari izendatu zuten Asier Legorburu Del Sol (Bildu) zinegotzia egun horretan.

12/02/29. Udalak politika feminista bultzatuko du.

Bilduren babesarekin, Udalak “politika feminista” bultzatzeko konpromisoa hartu zuen, martxoaren 8ko Emakumearen Nazioarteko Egunaren bezperan, “emakumeak subjektu aktibo bihurtzeko”. Oposizioko taldeak abstenitu egin ziren, mozioarekin orokorrean “ados” egon arren, “politika feminista” kontzeptua erabiltzeagatik.

udalainformatzen68.qxp:udalainformatzen57.qxd

23/5/12

17:54

Página 17

udal albisteak

Tibeten Txinak 1959tik egiten duen okupazioaren kontrako mozioa ere onartu zen, ahobatez. Phagma Drolma Elkarteak aurkeztu zuen mozioa.

Udalbatzar honetan, Olaldeko babes ofizialeko etxebizitzen eskatzaileen behin betiko zerrenda osatu zen eta eskatzaileei zozketarako zenbakiak esleitu zitzaizkien. Udal Ikastola Partzuergoari aurten egin beharreko ekarpena ere onartu zen (700.500 €) eta Oihan Tello Loiarte Bilduko zinegotzia egun erdiz Udal lanetarako liberatzea ere onartu zen.

12/03/28. Esteban Muruetagoiena anbulatorioa.

Esteban Muruetagoiena herriko medikua Guardia Zibilaren torturen ondorioz hil zela 30 urte bete direnean, Udalak ahobatez

onartu zuen herriko anbulatorioari eta honen inguruari bere izena jartzea.

Honez gain, Bateragune auziko bost auzipetuak –Rafa Diez, Sonia Jacinto, Arnaldo Otegi, Arkaitz Rodriguez eta Miren Zabaleta- askatzeko eskatu zuen udalbatzarrak, Gobernu Taldearen aldeko botoekin.

12/04/25. Xorrola Cuadrabusek kudeatuko du.

Xorrola herri barruko autobus zerbitzua Cuadrabus konpainiari esleitu zitzaion 125.000 €tan, bost urterako, ahobatez. 2011ko kontuen likidazioaren berri ere eman zen. Honekin lotuta, kreditu gehikuntza eta aurrekontuen diru-kopurua murriztea ere onartu ziren, Bilduren aldeko botoarekin.

17

udalainformatzen68.qxp:udalainformatzen57.qxd

23/5/12

17:54

PĂĄgina 18

iritzia Xanistebanetan su artifizialak jarri edo ez erabakiko du Jai Batzordeak, aurrekontuen arabera.

Zure esku balego, zer egingo zenuke?

Bitoriano Galarza

Suak beti egon izan dira xanistebanetan, lehendik heldu den zerbait da, eta niri gustatzen zait betiko gauzak mantentzea. Baina egitetik egitera, badago diferentzia. Auskalo zenbat diru botatzea suak jartzen ez zait ongi iruditzen, neurria aurkitu behar da. Gu mutil kozkorrak ginenean suzko zezena ikustea libre egunean, hura ikusi eta etxera, eta suziri batzuk botatzea ez dago gaizki.

Izaskun Gorrotxategi

Ez nituzke jarriko. Esaten duten adina balio badute, hainbeste diru gastatzea su artifizialetan txorakeria iruditzen zait. Krisia egon, edo ez. Dirutza gastatzea ikusgarriak ez direnean‌

Junkal Kazabon

Guk beti ezagutu ditugu suak xanistebanetan, eta edade handiakok gara. Politak izaten dira. Baina krisiarengatik bada, dirua aurreztu behar bada, ba ulertzen dut ez jartzea.

18

udalainformatzen68.qxp:udalainformatzen57.qxd

23/5/12

17:54

PĂĄgina 19

iritzia Lourdes Labandibar

Jarriko nituzke suak. Urtean behin ikusten dira eta gustatzen zaizkit. Xanistebanetan, orokorrean, jarri izan dira suak eta mantenduko nituzke.

Maika Mendiburu

Berdin zait suak dauden, edo ez. Aspaldiko urteetan ez naiz ikustera joan. Jai Batzordeak hartu behar du erabaki hori, eta erabakitzen dutena ongi irudituko zait.

Inazio Ribera

Jarriko nituzke, geroz eta gehiago orduan eta festa handiagoa izaten da eta. Eta baita ere jarriko nituzke pilota partida gehiago, zezen gehiago –handiak, ttikiak....-, baina horretarako dirua behar da eta hori da zaila. Trabatarako badira diru aldetik, ez dira egiten eta kito.

Luis Urdanpileta

Diru asko da sutan gastatzen dena, eta ez baldin badago eta ez jartzea erabakitzen bada, ez dut asko sufrituko. Donostiara joaten gara suak ikustera eta hemen jartzen direnak ez daude hangoekin konparatzerik.

19

udalainformatzen68.qxp:udalainformatzen57.qxd

23/5/12

17:54

Pรกgina 20

auzoak Altzibar Olaldeko etxebizitzak bukatzen direnean, auzotar berriak izango dira Altzibarren. Babes ofizialeko 90 etxebizitzak esleitu dira dagoeneko. Udan, eremu horretan eraikiko diren tasatutako 42 etxebizitzak esleitzeko zozketa ere egingo da.

Arragua

Lanbarren txukuntzeko lanetan hasi da Udala. Horretarako, industrialdean dauden enpresekin lantaldeak osatu dira.

Gaizki aparkatutako kamioiak erretiratu ondoren, tokia berreskuratzeko lanak egingo dira urtea bukatu aurretik.

20

udalainformatzen68.qxp:udalainformatzen57.qxd

23/5/12

17:54

Pรกgina 21

auzoak Elizalde

Elizalde Eskolako jantokian bazkaltzen dute dagoeneko zerbitzua erabiltzen duten ikasleek. Jantokia handitzeko eta berritzeko lanak martxoan bukatu ziren.

Handitzeko lan hauei esker, jantoki zerbitzua erabiltzen duten Elizalde Herri Eskolako eta Elizalde Institutuko ikasleek behin betiko tokia dute.

Ergoien

Ergoiengo Jai Batzordea auzoko festak prestatzen ari da dagoeneko, buru-belarri. Baina jai batzordea lanerako tokia izateaz gain, giro ezinhobea duten ergoindarren bilgunea ere bada. Horren adierazgarri, auzoko Ordozelai sagardotegian egin zuten afaria.

21

udalainformatzen68.qxp:udalainformatzen57.qxd

23/5/12

17:54

Pรกgina 22

auzoak

Gurutze

Duela 500 urte konkistatu zuen Gaztelak Nafarroako Erresuma. Nafarroa Bizirik 1512-2012 elkarteak Beloagako gazteluan, Arkalen, oroigarria jarri du eta euskaldunok independentzia galdu genuen data esanguratsua gogora ekartzeko ekitaldia egin. Joxe Mari Iturriotz eta Sergio Iribarren Nafarroa Bizirik-eko kideek parte hartu zuten. Asier Legorburu Kultura zinegotziak ere parte hartu zuen ekitaldian.

Iturriotz

Olazi Berri nekazalturismoa landa turismoa egiteko beste modu bat eskaintzen hasi da: elkartasun turismoa, hain zuzen ere. Ekimen berri honekin bat egiten duten nekazalturismoek, euren tarifako %15a (gutxienez) irabazi asmorik gabeko elkarteei bideratzen diete. Gipuzkoan bost nekazalturismok egin dute bat sarearekin eta horietako bat da Olazi Berri.

22

udalainformatzen68.qxp:udalainformatzen57.qxd

23/5/12

17:54

PĂĄgina 23

auzoak Karrika

Artaso Elkarteak bertso-barrikotea antolatu du aurten.

BeĂąat Gaztelumendi Gipuzkoako Bertso Txapelketako txapeldunorde donostiarra eta Julen Zelaieta bertsolari beratarra, Nafarroako txapelduna, aritu ziren ingurukoak zirikatzen.

Ugaldetxo

Ugaldetxoko ibaian isurketa izan zen otsaila bukaeran. Udaltzainek, gertakariaren berri izan orduko Gipuzkoako Foru Aldundiari eman zioten berri, hauen esku baitago ibaien zainketa. Herritar bat izan zen isurketaren abisua eman eman zuena.

23

udalainformatzen68.qxp:udalainformatzen57.qxd

23/5/12

17:54

Página 24

herriko berri TTUR-TTUR EUSKALTZALEON BILGUNEA: “Tttur-Ttur Euskal Herri euskaldun batera doa, zuzen-zuzenean” Ttur-Ttur Euskaltzaleon bilguneak 10 urte bete ditu, herriko euskalgintzaren erreferentea da. Bertan biltzen dira Intxixu AEK, EHE, Oiartzun Irratia, Euskeran Itotiyak eta norbanako euskaltzaleak. Ioritz Aizpuru, Saioa Ballesteros eta Iraia Etxebeste euskaltzaleekin aritu gara TturTturren iraganaz, orainaz eta etorkizunaz.

Duela hamar urte sortu zen Ttur-Ttur Euskaltzaleon Bilgunea. Eta, tturttur, 2012an gaude. Nolakoa zen orduko Ttur-Ttur?

SAIOA BALLESTEROS: Tamainaz ttikiagoa zen, ez genuen orain dugun bezalako egoitzarik… Hasi ginenean Intxixu AEK euskaltegian biltzen ginen, plazan.

IRAIA ETXEBESTE: Helburua euskalgintzan genbiltzan taldeok elkarren berri izatea zen. Hasieran Oiartzun Irratia, AEK, Euskal Herrian Euskaraz (EHE) eta norbanako batzuk hasi ginen biltzen. Oiartzungo Bertso Eskola ere bazegoen hasiera hartan. Gero, bertso eskolako kide batzuek norbanako gisa jarraitu dute.

Taldea aldatzen, handitzen joan da urte hauetan.

IORITZ AIZPURU: Bai, talde eta norbanako gehiago gabiltza orain; adibidez, Euskeran Itotiyak sartu zen bilgunera duela urte batzuk. Lantzen ditugun egitasmoen kopurua ere handitu da. Eta aldaketen artean, lan-taldeak sortu direla funtzionamendurako.

ETXEBESTE: Norbanakoak agian gehiago ez dira, baina taldeetan hasi zirenek jarraitu egiten dute, behin taldeetatik kanpo egonda ere. Bolumena handitzearekin batera, gure funtzionamendua egokitu behar izan dugu, bestela ezinezkoa zen funtzionatzea.

AIZPURU: Bilerak egokitu ditugu motzagoak eta emankorragoak izateko…

Lehen astero-astero biltzen ginen, orain bi astean behin.

Herriko euskalgintzaren osasuna zer moduzkoa da?

BALLESTEROS: Zure burua bakarrik ikusten duzunean, dena hobeto egin daitekeela iruditzen zaizu. Baina ondokoei ere begiratzen badiezu, eta eskualdean euskalgintzak zein egoera duen ikusita, pozik egoteko arrazoiak baditugu. Lezon ez dago ezer, Oreretan zerbaitetan hasi nahian dabiltza, Pasaian ere oso gutxi dago… Gauzak erlatibizatu behar dira. Egoera okerragoan dauden herrietan, pentsa daiteke jendeak lanerako prestutasun gehiago behar lukeela, lan gehiago dagoelako egiteko, baina beti ez da horrela.

ETXEBESTE: Suposatzen da beharra ikusten den tokian jendea mugitu egiten dela, baina…

Nolako errealitatea du aurrean Ttur-Tturrek?

BALLESTEROS: Oiartzun herri euskalduna delako, %80a euskalduna delako, askok uste dute euskalgintzak ez duela zer eginik. Akats bat da hori pentsatzea. Oiartzunen ere badugu lana…

AIZPURU: Erabileran, adibidez. Gaztetxoek kezkatzen gaituzte. Eta erabiltzen den euskararen kalitatea ere asko kaxkartu da.

BALLESTEROS: Lehen, Oiartzundik Oreretara joaten ginenean ikastera, oiartzuarrak beti euskaraz aritzen ginen gure artean eta errenteriarrek zuten erdaraz aritzeko ohitura. Kalean, haur eta gazteen artean duela hamarhamabost urte ez zen gaztelera entzuten. Eta orain, bai. Erabileran badago zeregina.

AIZPURU: Herria handitu den bezala, euskararen erabilera jaitsi da.

24

udalainformatzen68.qxp:udalainformatzen57.qxd

23/5/12

17:54

Página 25

herriko berri BALLESTEROS: Egia da kanpotik jendea etorri dela, baina justuak izan behar dugu; errua ez da beraiena. Azkeneko ikerketek ere erakusten dute euskararen erabilera jaitsi dela Oiartzunen. Ohitura batzuk aldatu dira, eta lana badago horiek bideratzen.

ETXEBESTE: Aisialdian ere hutsuneak daude, lan handia dago egiteko.

Badaude aisialdi gune batzuk euskararen presentzia lotsagarria dena.

BALLESTEROS: Modu berriak eta ideia berriak behar ditugu euskararen erabileran eragiteko, nola, zer egin… Berritu egin behar da!

Ttur-Tturren ibilbidean, zer nabarmenduko zenukete?

BALLESTEROS: Lortu dugu Ttur-Ttur sortu genuenean izatea nahi genuena izatea. Herriko euskalgintza bilduko zuen gune bat nahi genuen, eta hori da Ttur-Ttur. Garai hartan, bazeuden euskalgintzan lan egiten zuten elkarteak, langileekin, baina ez ziren bilguneak, beste eremu bat lantzen zuten.

Gure beldurra zen horrelako zerbait bihurtzea, ez genuen nahi.

ETXEBESTE: Horregatik, hasierako hausnarketa haietan “elkarte” hitza baztertu genuen eta “bilgune” hobetsi.

BALLESTEROS: Asmoa euskalgintza osatzen genuen taldeon arteko informazioa trukatzea, elkarren berri izatea, hartuemana egotea… zen, eta hori lortu dugu.

ETXEBESTE: Nik azpimarratuko nuke hamar urte hauetan plangintza egonkortzea ere lortu dugula.

AIZPURU: Esperientzian irabazi dugu, eta hori denean nabaritzen da.

Herrigintzarekin ere lotura handia duzue: Txerri Eguna, liburu eta disko azoka, Seaskaren alde Haurtzaro Ikastolarekin, orain Nafarroa Bizirikekin…

ETXEBESTE: Noski. Gu herrigintzako parte gara. Eragileek osatzen dute Ttur-Ttur, eta eragileak dira herrigintzaren oinarria. Nik, behintzat, nire burua hala ikusten dut: Ttur-Tturreko kide izanda herrigintzan nabilela.

BALLESTEROS: Ttur-Tturrek baditu langileak; baina bilguneko kideak hemen euskararen aldeko militantziagatik eta borondatez ari dira lanean.

ETXEBESTE: Eta Ttur-Tturreko langileek, euren lan orduetatik kanpo, bilguneko kide diren heinean parte hartzen dute borondatez eta militanteki gauzak egiten.

AIZPURU: Ttur-Tturren zutabea eta oinarria hori da. Bakarrik, badaudela egitasmo batzuk profesionalizatu egin direnak.

ETXEBESTEK: Azkenean, Udalak egitasmo hauek martxan jartzeko enpresa bat kontratatu beharrean, herriko euskalgintzan jarri du konfiantza eta bera kontratatu du.

Eta ttur-ttur, aurrera diju… Nora?

BALLESTEROS: Nora? Euskal Herri euskaldun batera, zuzen-zuzenean!

AIZPURU: Helburua hori da. Baina hroretarako urratsak ematen jarraitzen dugun bitartean, bilguneari buruzko hausnarketa egingo dugu –maiatzean-.

Udalaren EBPN diagnostikoa eta guk geuk egindako diagnostikoa erabiliz, hausnartuko dugu ea nola egiten ditugun gauzak, ea aldatu behar dugun zerbait, etorkizuna plangintzatzeko.

Euskalgintzako profesionalak ere bazarete. Euskara Merkataritzara, Kuadrillategi, Euskara Elkartera, DBHko ikasleentzako motibazio saioak, Oiartzuarron Baitan, Jolas eta Kantu tailerra… Udalarekin harreman estua duzue euskara arloan. Erakundeen eta euskalgintzaren elkarlana ezinbestekoa da?

AIZPURU: Egitasmoak aurrera ateratzeko dirua behar dugu, eta erakundeek jartzen dute hori. Beste gauza batzuetarako, harreman hori ez da beharrezkoa.

BALLESTEROS: Eskertu behar diogu Oiartzungo Udalari herriko euskalgintzaren alde egin duen apustua. Udalarekin dugun harremanari esker, adibidez, egoitza daukagu Ttur-Tturrek eta AEK-k, plazaren erdian. Dena errazten du erakundeekin elkarlanean aritzeak, ekonomikoki, eta bestela ere bai.

Eta herri txiki batean, gehiago.

ETXEBESTE: Gure lan egiteko modua, hala ere, herrigintzarena da. Nahiz eta erakundeekin harreman egotea positiboa den.

TTUR-TTURREN 10 URTEURRENA:

Maiatza-ekaina: Ttur-Ttur Euskaltzaleon Bilgunearen barne gogoeta.

Abuztua: Xanistebanak.

Iraila: 10 urte hauetako argazki erakusketa.

Urria: Udazken jaia. Ttur-Tturren urteurren jaia izango da.

Abendua: Liburu eta Disko Azoka, eta Txerri Eguna.

25

udalainformatzen68.qxp:udalainformatzen57.qxd

23/5/12

17:54

Página 26

Herriko berri MARIA GARAIAR eta MARIA GARAIAR, IZEN BEREKO BI EMAKUME HISTORIA EGITEN

Bata sindikalista eta bestea Comète sareko kolaboratzaile izan ziren.

Maria Garaiarrek eta Maria Garaiarrek izen bera zuten. Izen-abizen berak izateaz gain, bestelako puntu komunak izan zituzten euren bizimoduetan: bien bizitzek lotuta egon ziren politikarekin, biak izan ziren eredugarri eta ausartak, nahiz bakoitza eremu ezberdin batean aritu ze, isilpeko lanean, askotan.

Biak hilak 22z jaio ziren, XIX. mende bukaeran eta euren bizimoduek izan dute zer kontatua, Euskal Herriarem egoera soziopolitikoak erabat baldintzatutako bizimoduak izan baitzituzten.

Maria Garaiar Karrera, sindikalista

Maria Josefa Garaiar Karrera sindikalista izan zen. Eta sindikalista eta ideia ezkertiarrak izateagatik, errepresio gogorra bizitu behar izan zuen 36ko Gerran eta ondorengo urteetan. Dakigunaren arabera, bera izan zen 36ko Gerran Gerra Kontseilu bat pairatu zuen emakume oiartzuar bakarra.

Bere bizitzari buruz, gauza gehiegi ez dakigu. 1889ko maiatzaren 22an jaio zen Ugaldetxoko Txipito baserrian. Jose Ramon Garaiar Mitxelena eta Manuela Josefa Karrera Lekuonaren alaba zen.

Errenteriako paper-fabrikan egiten zuen lan eta han ezagutu zuen langile borroka; UGT sindikatuko afiliatua zen.

Frankistek 1937ko martxoaren 11n atxilotu zuten. Garai, hartan, Errenterian bizi zen Segundo Andueza senarrarekin. “Matxinadari atxikitzea” egotzita, Gerra Kontseilua egin zioten Donostian urte hartako uztailaren 5ean.

Honela dio Gerra Kontseilu hark: “Resultando que la procesada (…) se distinguió siempre, y aún más durante el dominio rojoseparatista en Rentería por sus exaltadas ideas extremistas, acudiendo a cuentos mítines y reuniones se celebraban los partidos marxistas.

Hechos probados.

Resultando que por motivo de haber sido detenido Dn. Juan Lopez Retenaga y un hijo de éste, significadas personas derechistas de la citada población (Errenteria), la procesada desde el balcón de la Casa del Pueblo (UGTren egoitza gaur egun Olibet auzoa dagoen inguru horretan zegoen eta Papelerazo langileen jabetzakoa zen), empezó a vociferar (…) añadiendo frases soeces dirigidas a los detenidos y enardeciendo las turbas para que acabaran con ellos. Posteriormente y en ocasión de que varios individuos de la Delegación de Hacienda de San Sebastián se presentaron en la Administración de Loterías que dicho señor Retenaga regentaba, al objeto de incautarse de la misma, la procesada al frente de unos grupos se estacionó delante del domicilio manifestando “a ese tío tenéis que quitarlo del medio”, no habiéndose llegado a cometer ningún acto violento por las súplicas de la esposa del detenido. Hecho probado”.

26

Fiskaltzak heriotz-zigorra eskatu zuen berarentzako, eta azkenean, bizi osoko kartzela zigorra eta ezgaitasuna ezarri zion epaimahai militarrak. Gero, bizi-osorako kartzela zigorra 30 urtekogatik konmutatu zioten. Saturraranen, Zornotzan eta Palma de Mallorcan egon zen preso. Bere pista 1945ean galtzen da. Ziurrenik, urte hartan askatu zuten.

1973ko abenduaren 10ean hil zen, 84 urterekin. Orduan, Altzibarko Klarenen bizi zen eta alarguna zen. Aurretik, Karmen Gallastegi zenaren testigantzaren arabera, Putxutxoerrekan bizitu omen zen, ezkondu aurretik.

Bere izena darama Udal Ikastola Partzuergoaren eraikin berriko plazak. Udalak, hain zuzen ere, emakumeen presentzia kaleizendegian ere agertzea gizon-emakumeen arteko berdintasunerako ezinbesteko urratsetako bat delako proposatu eta onartu zuen plaza honi bere izena ematea.

84 urterekin hil zen, 1973ko abenduaren 10ean. Orduan, Altzibarko Klarenen bizi zen eta alarguna zen. Aurretik, Karmen Gallastegi zenaren testigantzaren arabera, Putxutxoerrekan ere bizitu omen zen ezkon aurretik.

udalainformatzen68.qxp:udalainformatzen57.qxd

23/5/12

17:54

Página 27

Herriko berri Maria Garaiar Rekalde, Comète sareko kolaboratzailea

Maria Garaiar Rekalde, berriz, Hernanin jaio zen 1893ko urriaren 22an.

Maria Salome Antonia zen bere izen osoa eta Rosario Garaiar Ubiria eta Celedonia Rekalde Geluagaren hamalau seme-alaben arteko zaharrena zen.

18 urterekin etorri zen Oiartzunera, Altzibarko Torrera, hango osaba Joxeri laguntzera. Aldako baserriko Pedro Arbide Martiarenarekin ezkondu zen eta zazpi seme-alaba izan zituzten (alaba (Juanita, Luziano, Manuel, Benantxio, Bixente, Nikolas eta Maitere).

Familia Altzibarren bizi zen, Torren. Euren etxean, taberna-jatetxe-dena negozio bat zuten.

Comète Sareak II. Mundu Gerran naziekin kolaboratzen zuen Frantziako eremuan erortzen ziren hegazkin-pilotu aliatuei ihes egiten laguntzen zien, Lapurditik Gipuzkoara pasatzen zituzten kontrabandistek.

Oiartzunen, Sarobe baserria zen lehendabiziko geltokia eta Altzibarko Torre, Mariaren etxea, bigarrena. Handik, Errenteriara eramaten zituzten hegazkin-pilotuak eta Donostian, haien pista galtzen zen.

Florentino Goikoetxea kontrabadinsta hernaniarraren bidez hasi zen Maria Garaiar Comète Sarean laguntzen. Bera zen etxean konpromiso handiena zuena, baina etxekoek ere laguntzen zuten.

Esaterako, Benantxio semea bizikletan Errenteriara joaten zen, karabineroak nondik zebiltzan begiratzeko, aliatuek bidea libre ote zuten jakiteko. Bitartean, Nikolasek etxean zituztenei bidean sartutako arantzak kentzen zizkien.

1944an, Maria eta Pedro, senar-emazteak, atxilotu zituzten Comèten laguntzen ari zirela susmatuta. Ondarretako kartzelan egon ziren biak preso. Mariak sei hilabete pasatu zituen kartzelan –senarra lehenago atera zen-. Fidantza ordainduta atera ziren kalera. Dirutza handia eskatu zioten garai hartarako, eta Karrikako Bidasaro baserria eta hango zelaiak eta harrobi bat saldu behar izan zituzten fidantza ordaindu ahal izateko.

Luzaro bizitu zen Maria Garaiar Rekalde, 1984an hil baitzen.

27

udalainformatzen68.qxp:udalainformatzen57.qxd

23/5/12

17:54

Pรกgina 28

iruditan

Gazteen kontrako epaiaren kontrako martxa

Muxikoak

Santa Ageda bezpera

Realeko neskak Gazte Foruan

Floren Aoizen hitzaldia

Santa Ageda bezpera

Ihoteak

Euskal Herriko Mus Txapelketa

Kuestazioa

28

Torturaren Kontrako Eguna

udalainformatzen68.qxp:udalainformatzen57.qxd

23/5/12

17:55

Pรกgina 29

iruditan

Inauteriak

Herri kirolen jaialdia

Gaztiak bagatoz!

Artzain eta Inudeak

Kaldereroak

Emakumeen Eguneko ekimenak

29

udalainformatzen68.qxp:udalainformatzen57.qxd

23/5/12

17:55

Pรกgina 30

iruditan

Bertso poteoa

Girizia Mendi Taldearen mendizaleen basoa

Dultzaineroen Topaketa

San Markosen bigarren eskuko azoka

Aurresku eta Soinu Zahar Txapelketa

Kuadrillategiren asteburupasa

Aiako Harriko I. Txakurkrossa

Euskal Herriko Pala Txapelketa

M-29, greba orokorra

30

udalainformatzen68.qxp:udalainformatzen57.qxd

23/5/12

17:55

Pรกgina 31

iruditan

Torturaren kontrako jardunaldiak

Presoen aldeko barrikotea

Gaztetxeko urteurrena

Liburuaren Nazioarteko Eguna

Preso ohien erronka

OKEko denboraldi ona

31

udalainformatzen68.qxp:udalainformatzen57.qxd

23/5/12

17:55

Pรกgina 32