Lukasia Elizegi Baraibar (Pello Errotaren illoba) (1896 - 1941) BIZITZA
Lukasia Teresa Elizegi Baraibar Oiartzunen jaio zan, 1886 urteko urriaren 14an, Zuloagako errotan. Juan Krutz Elizegi bertsolariaren alaba zen, eta Pello Errotaren iloba eta besoetakoa.
Jose Joakin Isidro Retegi Mitxelenarekin ezkondu zen. Lehenengo Aranbide baserrian eta gero Arane baserrian bizi izan ziren.
Sei seme-alaba izan zituzten: Maria Lukasia, 1918-III-6an jaioa; Maria Justa, 1919-V-29an jaio eta hiru hilabeterekin hila; Inazio Maria, 1920-VII-29an jaio eta sei urterekin peritonitis gaitzarekin hila; Pio, 1922-IX-6an jaioa; Frantziska Inazia, 1925-II-11n; eta Inazio Maria, 1927-II-1ean. Lanez kanpora, bertso jartzen -idazten alegia-, bertso kantari edo errezatzen jarduten zen. Ondoezik denbora luzean egon zen. Baina medikuek ez zioten sumatu zer zuen, eta 1941eko abuztuaren 14an hil zen. Aukeratutako bertsoak:
1) SEMEAREN ERIOTZA
Honako atal hau Manuel Lekuona zenak idatzia da: «Lukasia Elizegi, Pello Errotaren illoba, bera ere bertsolari polita zan; eta ederrak kantatu ere, kantatu izan zizkion bati baño geiagori, ez bearbada plazan, bañan bai lagunarte zenbaitetan, eta parra galanki eragin ere bai, zenbait mutillen neskatxetako ibilliak kantatzen asten zanean. Semetxo bat il zitzaion, umetxo zalarik artean: Iñaxio Mari’. Eta, bere sentimentuak ala eskaturik, bertso batzuek kantatu zizkion ari ere. Bertso aietatik iru auetxek logratu degu gure eskuratzea:
1/
Non zara, gure seme Iñaxio Mari? Ebaren umietan etzara ageri... Erregutzen gugatik Aita Jainkuari zeru eder orretan gizarajo ori.
3/
Bizitza ta eriyotzan gabiltz zuen billa, gure izatea ortan bukatu dedilla; ikust’ezutenian gure gorputz illa, erakutsi zeruan guretzako silla!»
2/
Etzerade bakarrik... arreba Juxtakin ... Jaungoikua goratzen biyek alkarrekin; arren errukiya izan zazute gurekin, zuen aita ta ama ta senideakin.
Hauetaz gain jasotakoak ADAN DA EBA TA GURE JAUNAREN BIZITZA TA ERIOTZA (41 BERTSO), ERREPUBLIKA DENBORAN, EUKARISTIARI bertso idatziak Antonio Zavala, Pello errota Pedro Elizegi Maiz, Auspoaren sail nagusia, Tolosa, (1992), Semearen eriotza sortakoekin batera irakur litezke. Guk pare bat ekarri ditugu hona: ADAN DA EBA TA GURE JAUNAREN BIZITZA TA ERIOTZA (41 BERTSO) 01) Zeruko Aita, argitasun bat Bidaldu zaidazu neri, Oraingotikan bete dezadan Nigan dagoen nai ori; Zure aunditasuna adierazi Nai nioke jendeari, Kantak gogoz egiñaz Jesus, Maria eta Joseri.
29) Iltzera zijuan aurre egunez Eseri Jesus aundia, Apostoluakin egin nairik Bere azken afaria; Ondorenean eskutan artu, Konsagratzen du ogia: <<Au da bada nire gorputza Animaren janaria>>. HISTORIA |
49