Οδηγητής #1093 - Δεκέμβριος 2021

ΣΥΖΗΤΑΜΕ ΣΥΛΛΟΓΙΚΑ ΔΡΟΥΜΕ ΜΑΧΗΤΙΚΑ

σελ. 18

σελ. 26-29

9 771791 359004

12

ΓΙΑ ΤΙΣ ΕΞΕΛΙΞΕΙΣ ΣΤΟ ΜΕΤΩΠΟ ΤΗΣ ΠΑΝΔΗΜΙΑΣ

#1093 | ΔΕΚEMBΡΙΟΣ 2021 | 2,50 ευρώ

30 ΧΡΟΝΙΑ ΑΠΟ ΤΙΣ ΑΝΤΕΠΑΝΑΣΤΑΤΙΚΕΣ ΣΤΗΝ ΕΣΣΔ

Η ΖΩΗ ΟΤΙ ΤΟ ΜΑΣ Η ΚΟΙΝΩΝΙΑ ΤΗΣ Η ΑΠΑΝΤΗΣΗ ΓΙΑ ΤΟΝ 21ο ΑΙΩΝΑ σελ. 19-24

2

«Γιορτινές» όψεις της κλασικής λογοτεχνίας

38

Για τις εκλογές των Συλλόγων Σπουδαστών στα Δημόσια ΙΕΚ Συνέντευξη με τον Κυριάκο Ιωαννίδη, μέλος της ΚΕ του ΚΚΕ και υπεύθυνο του Τμήματος Παιδείας και Έρευνας της ΚΕ

8 Οικονομική Εξόρμηση Νοέμβρη-Δεκέμβρη 2021: Προετοιμάζοντας την κατάκτηση της «πρωτιάς»και την κάληψη των μεγάλων μας στόχων

TO 3

Άρθρο του Φρίξου Μπρούσγου, μέλους του Γραφείου του ΚΣ της ΚΝΕ

4 Σχόλια 6 Το «καλό», το αισχρό και το όμορφο 12 «Απαντήσεις»... σε καλέσματα άμιλλας στρατολογίας νέων μελών μεταξύ φοιτητικών Οργανώσεων της ΚΝΕ

13 Συζητώντας με νέους ερευνητές

11

16 Ρεπορτάζ από τις δραστηριότητες που έγιναν με αφορμή την Παγκόσμια Ημέρα για την Εξάλειψη της Βίας κατά των Γυναικών

18 Πανδημία: όταν η εγκληματική πολιτική παρουσιάζεται ως φάρμακο

19 30 χρόνια από τις αντεπαναστατικές ανατροπές στην ΕΣΣΔ 25 Πού βρίσκεται η λύση στο «στεγαστικό πρόβλημα»; 26 Συζητάμε συλλογικά και δρούμε μαχητικά Ξανά στις οθόνες μας το αγαπημένο

30

32 Καμπάνια του ΚΣ της ΚΝΕ για τα 100 χρόνια της ΚΟΜΕΠ 33 Όπλα μαζικής καταστροφής: Απόλυτα ταυτισμένα με

την εγκληματική φύση του ιμπεριαλισμού

34

Νέοι στρατευμένοι: Με αφορμή μια άδικη τιμωρία που πάρθηκε πίσω

35 Για την Παγκόσμια Ημέρα Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων 36 Συνέντευξη με μέλη του

Εργατικού Αθλητικού Συλλόγου «Μαχητής» Ιωαννίνων

Ντοκιμαντέρ της ΚΕ του ΚΚΕ για τη Μακρόνησο

Τ

ο Podcast της ΚΝΕ ανανεώνεται και πλέον … εισβάλλει στον «φυσικό» του χώρο! Από την Κυριακή 5/12, όλα τα επεισόδια, με πρώτο το επεισόδιο με καλεσμένο τον Κώστα Μαλιάτση Σάλα, εκτός από την καθιερωμένη προβολή στο κανάλι της ΚΝΕ στο YouTube, θα είναι διαθέσιμα δωρεάν σε όλες τις πλατφόρμες που φιλοξενούν podcasts: Spotify, Apple Podcasts, Google Podcasts, Pocket Casts και στο kne.gr.

Μείνετε συντονισμένοι!

OΔΗΓΗΤΗΣ: Όργανο του ΚΣ της ΚΝΕ, www.odigitis.gr, e-mail: mail@odigitis.gr Ιδιοκτησία: ΣΥΓΧΡΟΝΗ ΕΠΟΧΗ ΕΚΔΟΤΙΚΗ ΑΕΒΕ, Εκδότρια - Διευθύντρια: Αναστασία Μοσχόβου, Διεύθυνση: Λεωφόρος Ηρακλείου 145, Νέα Ιωνία, ΤΚ: 14231, Κωδικός: 3995, ISSN 1791-3594, Τηλ.: 210-2592514, 210-2592517 Fax: 210 5241.526

Το επόμενο διάστημα θα προβάλλεται απο τις Κομματικές Οργανώσεις του ΚΚΕ

Οδηγητής



Δεκέμβριος 2021

3

Οι εξελίξεις μας επιβεβαιώνουν, δημιουργούν νέες δυνατότητες & καθήκοντα

Τ

α μέλη και στελέχη της ΚΝΕ προβληματιζόμαστε καθημερινά πώς θα δυναμώνει η συζήτηση, η δράση, για την προοπτική εναλλακτικής διεξόδου, έξω από τα όρια του σημερινού συστήματος. Ερχόμαστε σε επαφή με χιλιάδες νέους που είναι λογικό να έχουν διαφορετικές γνώμες, προβληματισμούς, που δεν μπορούν να απαντηθούν σε μια συζήτηση. Με αφορμή τα 30 χρόνια ανατροπής της ΕΣΣΔ, ας σκεφτούμε πόσες και πόσες ερωτήσεις μας έχουν τεθεί από νέους σχετικά με τον Σοσιαλισμό, την πείρα της ΕΣΣΔ, που πολλές φορές εκ των υστέρων σκεφτόμαστε «τι θα μπορούσα να συζητήσω καλύτερα»; Το δικό μας «σχολείο» για να γινόμαστε καλύτεροι, είναι η συζήτηση στις ΟΒ, η δράση με τις αποφάσεις μας στους μαζικούς φο-

1

Επιβεβαιώνεται συνεχώς πως «προοδευτική εναλλακτική» δεν μπορεί να υπάρξει εντός των τειχών του συστήματος. Ότι τα «κακώς κείμενα» δεν είναι αποτέλεσμα κακοδιαχείρισης, αλλά εγγενή χαρακτηριστικά του. Ότι κάθε «μηχανοδηγός» του συστήματος αναγκαστικά κινείται στις ίδιες ράγες. Διεθνώς, ανεξάρτητα της πολιτικής ταυτότητας της κάθε κυβέρνησης, δόθηκαν τεράστια ποσά προς τους μονοπωλιακούς ομίλους, για να τροφοδοτηθεί η καπιταλιστική ανάπτυξη, γιατί αυτό επέβαλαν οι ανάγκες κερδοφορίας του κεφαλαίου. Στη χώρα μας, είναι ενδεικτικό, πως η «ξαναζεσταμένη» πρόταση για «προοδευτική διακυβέρνηση» του ΣΥΡΙΖΑ δεν «σκοντάφτει» μόνο από το τι έκανε την περίοδο που ήταν στην κυβέρνηση, αλλά και από το «τι είδους» αντιπολίτευση κάνει σήμερα (υπερψήφιση μισών άρθρων νομοσχεδίου Χατζηδάκη, αποζημιώσεων Fraport, “στρατηγικού διαλόγου” με ΗΠΑ κ.ά.). Αποδεικνύεται, έτσι, πως το έργο της σημερινής κυβέρνησης πατάει πάνω στο έργο της προηγούμενης. Γνωρίζουμε, άρα, το πρόγραμμα της επόμενης αστικής κυβέρνησης, όποια κι αν είναι, αφού ήδη έχει αποτυπωθεί στις κατευθύνσεις της ΕΕ, στα δελτία του Συνδέσμου Ελλήνων Βιομηχάνων. Μπορούμε τελικά να δείχνουμε πως οι υπαρκτές διαφορές ΝΔ – ΣΥΡΙΖΑ είναι προϋπόθεση για να στήνεται η δικομματική «κοκορομαχία» έτσι ώστε από κοινού να εγκλωβίζουν νέους που προβληματίζονται από τη δύσκολη σημερινή πραγματικότητα στον καπιταλιστικό «μονόδρομο».

2

Οι νέοι με τους οποίους συζητάμε, έζησαν την καπιταλιστική κρίση μέσα στην πανδημία, την καπιταλιστική ανάπτυξη πριν από αυτήν, ενώ ένα μικρότερο τμήμα τους και την κρίση του 2008-2015. Δεν πρόλαβαν να ειπωθούν οι αναπτυξιακές υποσχέσεις προς τον λαό και ήδη εκφράζονται ανησυχίες για ενδεχόμενη νέα κρίση, σε διεθνές επίπεδο. Πρόλαβαν, όμως, να δείξουν «τα δόντια» της ανάπτυξής τους. Με το ξεχείλωμα του χρόνου εργασίας, την κατα-

ρείς του κινήματος. Ένα «σχολείο» με συγκεκριμένο πρόγραμμα, απαιτήσεις για ατομική και συλλογική μελέτη των επεξεργασιών του Κόμματος, του πολιτικού βιβλίου, των κλασικών του μαρξισμού που μας βοηθάνε να συζητήσουμε ολοκληρωμένα, να δράσουμε πρωτοπόρα, να συσπειρώσουμε περισσότερους νέους και νέες στην πάλη για την διεκδίκηση των σύγχρονων αναγκών μας, στην πάλη για τον Σοσιαλισμό. Σε αυτήν την προσπάθεια υπάρχουν «νέες δυνατότητες», γιατί οι εξελίξεις επιβεβαιώνουν τις αδιέξοδες αντιφάσεις του καπιταλιστικού τρόπου παραγωγής, είναι περισσότεροι όσοι προβληματίζονται και σε ορισμένες περιπτώσεις αμφισβητούν τις υποσχέσεις για «βελτίωση» του συστήματος, σκέφτονται πως «κάτι πρέπει να γίνει».

στολή του λαϊκού κινήματος, την ακρίβεια κ.λπ. Υπάρχει, λοιπόν, το υπόβαθρο να αναδείξουμε τη «μεγάλη εικόνα», το ότι σε όποια φάση κι αν βρίσκεται ο κύκλος της καπιταλιστικής οικονομίας δεν μπορεί να ικανοποιήσει τις σύγχρονες ανάγκες τις νεολαίας. Μπορούμε, δηλαδή, καλύτερα να φωτίσουμε την ανωτερότητα του Σοσιαλισμού, της κοινωνίας που η παραγωγή οργανώνεται με επίκεντρο τις δικές μας ανάγκες.

3

Έχουμε ακόμα περισσότερα δείγματα για τον χαρακτήρα του αστικού κράτους. Η στάση των αστικών κρατών απέναντι στην πανδημία έδειξε ανάγλυφα τον προσανατολισμό στη διασφάλιση της απρόσκοπτης κερδοφορίας μονοπωλιακών ομίλων. Κάθε δυνατότητα προστασίας της υγείας του λαού προσκρούει συνεχώς στα επιχειρηματικά συμφέροντα καπιταλιστών της υγείας, των φαρμακοβιομηχανιών, του τουρισμού κ.ά. Ακόμα και τα εμβόλια αξιοποιούνται στη δίνη των ενδοϊμπεριαλιστικών ανταγωνισμών, στα μεταξύ τους παζάρια. Μπορούμε, δηλαδή, πιο επιθετικά να αναδεικνύουμε την ανάγκη τσακίσματος του αστικού κράτους, τη διαφορετική κατεύθυνση και περιεχόμενο της εργατικής εξουσίας.

4

Πιο αποδεικτικά μπορούμε να ενώσουμε τα κομμάτια του «παζλ» που σχηματίζει τη σακατεμένη εικόνα του καπιταλισμού διεθνώς. «Βγάζει μάτι» η αναποτελεσματικότητα των αστικών συστημάτων υγείας απέναντι στην πανδημία, από το Λονδίνο μέχρι το Βερολίνο και το Μιλάνο με εκατομμύρια νεκρούς. Από τις καταστροφικές πλημμύρες της Νέας Υόρκης και της κεντροδυτικής Γερμανίας μέχρι τις καταστροφικές πυρκαγιές σε Αττική, Εύβοια, Αχαΐα και τις πλημμύρες που ακολούθησαν. Όλα σημάδια ενός συστήματος που με το σημερινό επίπεδο της επιστήμης αδυνατεί να προστατέψει τη ζωή του εργα-

ζόμενου λαού. Μπορούμε, δηλαδή, πιο αποδεικτικά να αναδεικνύουμε πως το κριτήριο του μέγιστου ποσοστού κέρδους στην παραγωγή γίνεται τροχοπέδη ακόμα και για βασικές ανάγκες.

5

Έχουμε απτά παραδείγματα πως οι ιμπεριαλιστικές συμμαχίες ούτε μόνιμες είναι ούτε παντοδύναμες. Οι ανταγωνισμοί μεταξύ τους οξύνονται, όπως επιβεβαιώνει το BREXIT, η συζήτηση για το μέλλον του ΝΑΤΟ με αφορμή τη στάση της Γαλλίας. Η στρατιωτική αποχώρηση των ΗΠΑ από το Αφγανιστάν δείχνει πως αλλάζουν οι προτεραιότητες, τα σχέδιά τους δεν τους βγαίνουν πάντα όπως θα ήθελαν. Αναδεικνύοντας αυτές τις αντιθέσεις, φαίνεται καλύτερα τι σημαίνει «η μόνη υπερδύναμη είναι οι λαοί», πως μόνο αν δυναμώνει η επαναστατική προοπτική αυτές οι αντιθέσεις θα μπορούν να αξιοποιηθούν για να υπάρξουν θετικές για τον λαό εξελίξεις.

6

Έχουμε δημιουργήσει σημαντική παρακαταθήκη με τη δράση μας. Γιατί ο κόσμος «στήνει αυτί» να ακούσει την πρότασή μας, ενδιαφέρεται τι «έχει να του πει» ο νέος που πρωτοστατεί για τα προβλήματά του, τα αναδεικνύει. Η ίδια η συζήτηση για τα αιτήματα, το περιεχόμενο ενός αγώνα, η πείρα από αυτόν, συμβάλλει ώστε κάθε νέος και νέα να σκεφτεί «ποια η ευθύνη μου σε αυτήν την προσπάθεια;». Να ενισχύεται η πεποίθηση πως σύγχρονη εναλλακτική, μοναδικός δρόμος για να υπάρξει ελπιδοφόρα προοπτική είναι ακριβώς το να αντιπαλεύεις σήμερα την αδικία όπου εκδηλώνεται, να πυκνώνουν οι εστίες διεκδίκησης, να οξύνεται η ταξική πάλη. Φρίξος Μπρούζγος, μέλος του Γραφείου του ΚΣ της ΚΝΕ

4 Ούτε πρόστιμα και κανιβαλισμός…

…ούτε δώρα και εξαγορά!

Στη θέσπιση της «ατομικής ευθύνης», πλέον και με ποινή, προχώρησε η κυβέρνηση, με το μέτρο του προστίμου στους ανεμβολίαστους άνω των 60 ετών που ανακοίνωσε, χωρίς, φυσικά, για μια ακόμη φορά να ανακοινώσει κανένα ουσιαστικό μέτρο αντιμετώπισης της πανδημίας. Βέβαια, σε όποιον «του περισσεύουν» και δεν έχει πρόβλημα να πληρώνει τα 100 ευρώ τον μήνα, δεν υπάρχει θέμα να μείνει ανεμβολίαστος, αρκεί να πληρώνει το «αντίτιμο υγείας», όπως το ονόμασε ο Μητσοτάκης, που θα κατευθύνεται στη χρηματοδότηση των νοσοκομείων. Καθόλου τυχαία, λοιπόν, όλες τις προηγούμενες μέρες διάφοροι «λαγοί» της κυβέρνησης, έβγαιναν και έλεγαν ότι οι ανεμβολίαστοι πρέπει να πληρώνουν για τις ΜΕΘ. Πρόκειται για μια πολύ επικίνδυνη λογική, που όμως «ταιριάζει γάντι» στο εμπορευματοποιημένο σύστημα υγείας και στη νέα μείωση που φέρνει ο προϋπολογισμός του 2022 στις δαπάνες για την υγεία. Και επειδή ο «κατήφορος» και ο «κανιβαλισμός» δεν έχει τέλος, αναρωτιόμαστε πόσο απέχουν όλα αυτά από το να καλείται να πληρώσει από την τσέπη του για τη νοσηλεία του κάποιος που τραυματίστηκε οδηγώντας μηχανή χωρίς κράνος, ή ένας καρκινοπαθής που κάπνιζε κ.ό.κ..

Απάντηση στην παραπάνω λογική δεν μπορεί να αποτελέσει, βέβαια, η «ατομική ευθύνη από την ανάποδη» του ΣΥΡΙΖΑ και του Τσίπρα, που είπε απευθυνόμενος στην κυβέρνηση: «Αντί να βάζεις πρόστιμα, θα έχει αξία να σκεφθεί κανείς να ενθαρρύνει ακόμη και με οικονομικά κίνητρα αυτούς που θα κάνουν την πρώτη και την τρίτη δόση». Πρόκειται για το ίδιο κόμμα που πριν λίγους μήνες χαρακτήριζε -σωστά αλλά, όπως φαίνεται, υποκριτικά- ως «χυδαία εξαγορά» τα «χαρτζιλίκια» και τα megabyte που έδινε τότε η κυβέρνηση ως δήθεν κίνητρο στους νέους για να εμβολιαστούν, χωρίς, φυσικά, κανένα ουσιαστικό αποτέλεσμα, πέρα από την τροφοδότηση του ανορθολογισμού. Είτε με τα πρόστιμα και τον κανιβαλισμό που ανακοίνωσε η κυβέρνηση, είτε με τα δωράκια και την εξαγορά που προτείνει ο ΣΥΡΙΖΑ, το πρόβλημα δεν αντιμετωπίζεται. Αυτό που απαιτείται είναι η ουσιαστική, επιστημονική ενημέρωση του λαού και της νεολαίας, η αποφασιστική στήριξη του δημόσιου συστήματος Υγείας και ιδιαίτερα των πρωτοβάθμιων υπηρεσιών.

Η κοινωνία που γεννάει «τέρατα»… Τι μπορείς να γράψεις όταν η είδηση αφορά ένα 8χρονο κορίτσι που εγκλωβίστηκε από τη μεταλλική πόρτα γνωστής αλευροποιίας και αφέθηκε εκεί αβοήθητη μέχρι που ξεψύχησε… Επί μία ολόκληρη ώρα διάφοροι πήγαιναν και έρχονταν, άλλοι σαν να μην συμβαίνει τίποτα, άλλοι κοιτάζοντας προς το μέρος της μικρής Όλγας και βγάζοντας το κινητό τους από την τσέπη συνεχίζοντας. Ένας πλησίασε και τη σκούντηξε με το πόδι, λες και ήταν σακί, για να δει αν θα αντιδράσει… Σύμφωνα με μια κατάθεση, η εντολή που δόθηκε από τους ανθρώπους της εταιρείας, όταν ειδοποιήθηκαν, ήταν «κλειστείτε στην αποθήκη και μείνετε εκεί». Τι να γράψεις για την περίπτωση του 8χρονου Άρθουρ στην Αγγλία, που πέθανε από τα βασανιστήρια που τον υπέβαλαν οι γονείς του; Στο βίντεο που κυκλοφόρησε αυτές τις μέρες φαίνεται αδυνατισμένος, να προσπαθεί να μαζέψει το πάπλωμα από το πάτωμα όπου τον έβαζαν να κοιμάται, ενώ φωνάζει με παράπονο ότι κανείς δεν τον αγαπάει… Η γιαγιά του καταγγέλλει ότι είχε ειδοποιήσει τις αρμόδιες υπηρεσίες, οι οποίες δεν έκαναν τίποτα. Κι όμως, οφείλουμε, έστω και με «σφιγμένο» στομάχι, να γράψουμε και ακόμα περισσότερο οφείλουμε να δράσουμε. Γιατί εκτός από τα «τέρατα», που ποτέ δεν προέρχονταν αποκλειστικά από την κυρίαρχη τάξη, υπάρχει και η κοινωνία που τα γεννά. Και μια κοινωνία που γεννά τέτοια τέρατα, δεν μπορεί παρά να έχει σαπίσει, να θέλει ανατροπή. Το οφείλουμε στην Όλγα, στον Άρθουρ, σε όλα τα παιδιά του κόσμου και στο δικό μας μέλλον!

Πολυτέλειες στην απογραφή Αιφνιδιάστηκαν ορισμένοι από την ερώτηση που υπάρχει στις φόρμες απογραφής πληθυσμού σχετικά με τον αν υπάρχει... καζανάκι στο νοικοκυριό ή αν το σπίτι διαθέτει τουαλέτα εντός της οικίας. Τους διαφεύγει μάλλον ότι στην καπιταλιστική Ευρώπη του 21ου αιώνα τέτοιου είδους... πολυτέλειες δεν έχουν γίνει κατάκτηση σε διάφορα μέρη της χώρας, κυρίως σε χωριά της επαρχίας. Λίγη υπομονή χρειάζεται, μερικές δεκαετίες, και μπορεί και αυτοί που έχουν δει καζανάκι μόνο στην τηλεόραση -ευτυχώς δηλαδή που έχουν και ηλεκτρισμό- να νιώσουν τα ευεργετήματα του καπιταλισμού και να μάθουν πώς είναι να πηγαίνεις τουαλέτα χωρίς μπουφάν, σκούφο και μία λεκάνη νερό ανά χείρας.

Κλουβί με καλαίσθητη επίπλωση Η γνωστή εταιρεία ΙΚΕΑ παρουσίασε ένα μικροσκοπικό διαμέρισμα, μόλις 10 τετραγωνικών, το οποίο βρίσκεται στο Shinjuku, σε μια κεντρική γειτονιά του Τόκιο και αποτελεί μέρος της νέας καμπάνιας της εταιρίας «Tiny Homes», μικροσκοπικά σπίτια δηλαδή. Το διαμέρισμα, σύμφωνα με την καμπάνια, είναι «πλήρως λειτουργικό» και επιπλωμένο. Φυσικά, δεν είναι κάτι καινούργιο στις καπιταλιστικές μητροπόλεις του κόσμου, όπως το Τόκιο ή τη Νέα Υόρκη, οι εργαζόμενοι να αναγκάζονται να μένουν σε διαμερίσματα-κλουβιά λίγων τετραγωνικών. Τα τελευταία χρόνια, ειδικά, το φαινόμενο τείνει να γίνει κανονικότητα και παίρνει μεγάλες διαστάσεις, αφού το κόστος διαμονής και διαβίωσης για την πλειοψηφία των εργαζόμενων είναι δυσβάσταχτο. Τώρα, όμως, φαίνεται ότι βρίσκει το κατάλληλο «αμπαλάζ» από μεγάλες πολυεθνικές. Διότι, μπορεί να προσπαθείς να στριμώξεις τη ζωή σου σε μερικά τετραγωνικά, σε ένα κλουβί λίγο μεγαλύτερο από τα ασανσέρ που έχουν στα ΙΚΕΑ, αλλά τουλάχιστον αυτό θα έχει καλαίσθητη επίπλωση...

Οδηγητής



Δεκέμβριος 2021

5

Κρίση ευαισθησίας «Κατάπιαν» τη γλώσσα τους Την ώρα που τα συστήματα υγείας κατέρρεαν από την πανδημία, ανά τον κόσμο, αποδεικνύοντας πως ο καπιταλισμός αδυνατεί να προστατέψει ακόμα και την ανθρώπινη ζωή, οι ειδήσεις κατακλύστηκαν με …την άσχημη κατάσταση που επικρατεί δήθεν στα νοσοκομεία της Κούβας, βλέπαμε fake news περί ελλείψεων σε οξυγόνο και σε νοσοκομειακά υλικά, με την προπαγάνδα να δουλεύει στο κόκκινο. Δυστυχώς, όμως, για όλους αυτούς έχει πέσει σιγή ασυρμάτου τώρα, που το νησί της Επανάστασης ανακοίνωσε μηδέν (0) θανάτους από Covid-19 για 2 συνεχόμενες μέρες. Τη στιγμή, μάλιστα, που η πανδημία φουντώνει παγκοσμίως και στη χώρα μας ο αριθμός θανάτων αγγίζει θλιβερά νούμερα καθημερινά. Η Κούβα, λοιπόν, όχι μόνο ήταν η χώρα που στο πρώτο κύμα της πανδημίας έστειλε γιατρούς και βοήθεια σε χώρες που είχαν ανάγκη, αλλά κατάφερε, παρά το σκληρό εμπάργκο, που της έχουν επιβάλει οι ΗΠΑ, να αναπτύξει και να παράξει δικά της εμβόλια, αλλά και να έχει ήδη εμβολιασμένο με τουλάχιστον μία δόση πάνω από το 90% του πληθυσμού της με τα θετικά αποτελέσματα να είναι κάτι παραπάνω από ορατά. Άλλωστε, αυτός ήταν και ένας από τους καλύτερους λόγους τις μαζικής συμμετοχής χιλιάδων Κουβανών στις διαδηλώσεις υπεράσπισης της επανάστασης που έλαβαν χώρα στους δρόμους της Αβάνας το Σάββατο 27 Νοέμβρη, με αφορμή τη συμπλήρωση 150 χρόνων από την εκτέλεση 8 φοιτητών από τους Ισπανούς αποικιοκράτες, την περίοδο του εθνικοανεξαρτησιακού αγώνα της Κούβας.

«Γνωρίζει πολύ καλά ότι δεν στρέφονται εναντίον του...» Τo the point, όπως λέμε, ο στρατηγός Κωσταράκος για το ρόλο που αναλαμβάνει η Αλεξανδρούπολη στα σχέδια των ΗΠΑ-ΝΑΤΟ σημειώνοντας ότι οι βάσεις και τα στρατεύματα που αναπτύσσονται εκεί «δεν απειλούν την Τουρκία». Πόσους μύθους καταρρίπτουν τέτοιες ειλικρινείς δηλώσεις; Μύθους που λένε επίμονα ότι τα ΝΑΤΟικά σχέδια συγκρατούν την επιθετικότητα της τουρκικής αστικής τάξης στην περιοχή, ενώ δεν υπάρχει τέτοιος σκοπός. Μύθους που συνδέουν το ΝΑΤΟ με την ειρήνη και την άμυνα στην περιοχή, ενώ παραδέχονται ευθέως ότι κάνουν κυκλωτικές κινήσεις ενάντια στη Ρωσία. Μύθους που λένε ξεδιάντροπα ότι η περιοχή θα έχει οικονομική ανάπτυξη από την ύπαρξη υπέρογκων στρατευμάτων των ΗΠΑ-ΝΑΤΟ την ίδια στιγμή που η Αλεξανδρούπολη και κάθε πόλη ενταγμένη στο ΝΑΤΟικό σχέδιο, θα είναι στόχος αντιποίνων. Ο στρατηγός μπορεί να έδωσε λόγους για να «ησυχάσει» η Τουρκία. Έδωσε όμως και λόγους για να ανησυχήσει ο λαός μας από τέτοιου είδους σχεδιασμούς που τον βάζουν στο στόχαστρο της διαπάλης αντικρουόμενων ιμπεριαλιστικών δυνάμεων και γι' αυτό πρέπει αποφασιστικά να τους αντιπαλέψει.

«Κρίση ευαισθησίας» φαίνεται να έπιασε την κρατική εταιρεία ηλεκτρισμού στη Γαλλία, απέναντι στα χιλιάδες νοικοκυριά που αδυνατούν να πληρώσουν τους λογαριασμούς τους. Πέρα από την «περίοδο χάριτος» που έδωσε μέχρι και το τέλος του χειμώνα για τις διακοπές ηλεκτροδότησης -τι να το κάνεις το ρεύμα μετά το Φλεβάρη άλλωστε;- άνοιξε η συζήτηση και για παροχή μειωμένης ισχύος ρεύματος στα «ευάλωτα νοικοκυριά», δηλαδή να έχουν ρεύμα ίσα-ίσα για να λειτουργεί ο ανεμιστήρας το καλοκαίρι και η σόμπα το χειμώνα. Μάλιστα αυτή η «κρίση» φαίνεται να είναι και μεταδοτική, αφού δεν άργησε μερίδα του αστικού Τύπου και στη χώρα μας να παροτρύνει την κυβέρνηση να πάρει παρόμοια μέτρα για να εξασφαλιστεί ο «σύγχρονος ευρωπαϊκός τρόπος ζωής». Τους παραδεχόμαστε ότι είναι αρκετά εύηχος όρος, όμως δεν μπορούμε να παραβλέψουμε την ειρωνεία, την ίδια ώρα που διανύουμε την 3η δεκαετία του 21ου αιώνα, να χαρακτηρίζεται «σύγχρονος τρόπος ζωής» το να κλείνεις την τηλεόραση για να ανοίξεις θερμοσίφωνο, να χρειάζεται καθημερινά να διαλέγεις αν θα ζεσταθείς ή θα μαγειρέψεις, επειδή δε φτάνει το ρεύμα που τόσο γενναιόδωρα σου παρέχουν ή το να σου δίνεται το «πλεονέκτημα» να μένεις χωρίς ρεύμα μόνο αφού «περάσουν τα κρύα»...

ΜΙΚΡΕΣ αγγελίες ΣΕ ΑΚΟΥΣΑ Να λες ότι οι νέοι γυρίζουν πίσω στην Ελλάδα γιατί πλέον βρίσκουν «καλές δουλειές». Σαν παράδειγμα έφερες τον γιο του επιχειρηματία που έχει την εταιρεία «Βίκος», ο οποίος γύρισε γιατί τον… προσέλαβε ο πατέρας του. Κυριάκο, σκέψου την ιδέα, στο πλαίσιο της καμπάνιας για το «brain gain» να επαναφέρεις στις κινηματογραφικές αίθουσες και την «κόρη μου τη σοσιαλίστρια».

ΣΕ ΕΙΔΑ Στο Θησείο, χαρούμενη, με το πλαστικό σου σημαιάκι που είχε πάνω τον πράσινο ήλιο του ΠΑΣΟΚ. Θα ‘ταν πριν λίγους μήνες, Αθηνά, που ο ΣΥΡΙΖΑ σε είχε προτείνει για υπουργό υγείας κοινής αποδοχής με τη ΝΔ. Αλλά και η αμερικανική πρεσβεία δείχνει να σου έχει μεγάλη συμπάθεια και σε συμπεριλαμβάνει στις καμπάνιες της. Μα πώς τους έχεις τρελάνει όλους έτσι και τους κάνεις να ξεχνάνε τις «ανυπέρβλητες» διαφορές τους…;

6

Το «καλό», το αισχρό και το όμορφο

Τ

ο τελευταίο διάστημα γίνεται μεγάλη προσπάθεια από την αστική τάξη και τα κόμματά της να πειστεί η νεολαία ότι ο μόνος δρόμος για να βελτιωθεί η ζωή της είναι να περιμένει παθητικά τα «θετικά αποτελέσματα» της καπιταλιστικής ανάπτυξης, ότι τώρα δεν είναι ώρα για «παράλογες» απαιτήσεις και διεκδικήσεις, αλλά το πολύ-πολύ που μπορεί να κάνει ο καθένας είναι να επιλέξει τον πιο «κατάλληλο» διαχειριστή μεταξύ των αστικών κομμάτων. Οι αγώνες και οι μάχες του τελευταίου διαστήματος στο εργατικόσυνδικαλιστικό κίνημα, δείχνουν, όμως, ότι υπάρχει μια μάζα νέων αν-

Το «βλέμμα στο μέλλον», με όρους δουλειάς και ζωής από το παρελθόν… Είναι χαρακτηριστική για αυτά που ετοιμάζει και για το επόμενο διάστημα η κυβέρνηση για τους νέους, η πρόσφατη φιέστα που στήθηκε στα Γιάννενα από τη ΝΔ με την παρουσία του πρωθυπουργού. Κάτω από τον τίτλο «Για τις επόμενες γενιές - το βλέμμα στο μέλλον», στήθηκε μια συζήτηση υπό τον πρωθυπουργό με τη συμμετοχή παιδιών βιομηχάνων και επιχειρηματιών της πόλης, κάνοντας έτσι ακόμα πιο γλαφυρά τα ταξικά χαρακτηριστικά της πολιτικής τους. Το τρίπτυχο που ανέπτυξε ο πρωθυπουργός για τους στόχους της κυβέρνησης είναι «καλές σπουδές, καλές δουλειές, καλή ζωή». Αυτό στην πραγματικότητα για τη νεολαία σήμερα μεταφράζεται ως εξής: «Καλές σπουδές» εκτός πανεπιστημίων για τους περισσότερους, με πιο πολλούς ταξικούς φραγμούς και «κόφτες», όπως η ελάχιστη βάσης εισαγωγής, υπέρογκα έξοδα για το σχολείο-εξεταστικό κέντρο, πανάκριβα ενοίκια για όσους σπουδάζουν σε άλλη πόλη, αφού οι εστίες δεν επαρκούν. «Καλές δουλειές» γίνονται μόνο ανάμεσα στους εργοδότες και την κυβέρνηση με τη στήριξη του ΣΥΡΙΖΑ. Η «δυνατότητα» που δίνεται σε έναν νέο είναι να εργαστεί για πρώτη φορά με τα 12ωρα του επισιτισμού, τα «σπαστά» ωράρια και τα 4ωρα του εμπορίου, τα ολοήμερα «on call» στις τηλεπικοινωνίες, χωρίς συλλογική σύμβαση εργασίας, μέσω δουλεμπορικών γραφείων κ.ο.κ., χρηματοδοτώντας ουσιαστικά τον εργοδότη μέσω της φορολογίας με το πρόγραμμα «πρώτο ένσημο».

θρώπων που δεν «τσιμπάει», που μαζί με τους πιο έμπειρους συναδέλφους τους επιλέγουν τον δρόμο της οργάνωσης και της πάλης για βελτίωση των όρων δουλειάς, για να «μείνουν στα χαρτιά» τα αντεργατικά μέτρα που ψηφίστηκαν το προηγούμενο διάστημα. Απέναντί τους σε αυτόν τον αγώνα, βρίσκουν δυνάμεις που δρουν στο συνδικαλιστικό κίνημα, άλλες φιλικές προς τη σημερινή κυβέρνηση και άλλες που τους καλούν να εναποθέσουν τις ελπίδες τους στην εκλογή μιας άλλης, αλλά που «μια χαρά» τα βρίσκουν μεταξύ τους όταν πρόκειται για το καλό των εργοδοτικών συμφερόντων.

«Καλή ζωή» για τη νέα γενιά σήμερα είναι να έχει φτάσει στο σημείο να αναπολεί τη ζωή των γονιών τους και των παππούδων της, γιατί πραγματικά καλή ζωή δεν μπορεί να έχει χωρίς έναν αξιοπρεπή μισθό που παραμένει αγκυλωμένος στα 500 και τα 600 ευρώ για την πλειοψηφία, χωρίς να μπορεί να φτιάξει το δικό της σπίτι. Καλή ζωή η νέα γενιά δεν μπορεί να έχει μακριά από τις δυνατότητες που έχει γεννήσει ο 21ος αιώνας και δεν μπορεί να τις αξιοποιήσει προς όφελός της. Στην άλλη όψη του ίδιου νομίσματος για τη νεολαία, ο ΣΥΡΙΖΑ προσπαθεί να «εξαγοράσει» τη στήριξη των νέων εργαζομένων στον στόχο της κυβερνητικής εναλλαγής. Τάζει γενικόλογα «επέκταση των συλλογικών συμβάσεων εργασίας», αυτό που ο ίδιος ως

κυβέρνηση ποτέ δεν έκανε πράξη, δηλαδή το δικαίωμα της συλλογικής συζήτησης και απόφασης στο πλαίσιο του σωματείων για διαπραγμάτευση με την εργοδοσία για καλύτερους όρους δουλειάς. Μάλιστα, ως κυβέρνηση ενεργοποίησε τον πιο μνημονιακό νόμο της κυβέρνησης Σαμαρά, που απαγορεύει τις συλλογικές διαπραγματεύσεις για τον ορισμό του κατώτατου μισθού! Μιλάει για το ύψος του βασικού μισθού, λες και αυτό από μόνο του θα λύσει το βασικό πρόβλημα των νέων εργαζομένων, όταν οι ελαστικές σχέσεις απασχόλησης είναι παντού καθεστώς, η φορολογία είναι στα ύψη, τα ενοίκια είναι απλησίαστα, τα βασικά αγαθά έχουν αρχίζει και φαντάζουν πολυτελείας.

Οδηγητής

Όταν οι «κοκορομαχίες» γίνονται συμμαχίες απέναντι στο ταξικό κίνημα Βρισκόμαστε πέντε μήνες μετά τον απαράδεκτο νόμο Χατζηδάκη που ψήφισε η κυβέρνηση της ΝΔ και την πλειοψηφία των άρθρων του ο ΣΥΡΙΖΑ. Οι παρατάξεις τους κάνουν ιδιαίτερες προσπάθειες σε αρκετά σωματεία, εργατικά κέντρα και ομοσπονδίες να βάλουν «πάγο» σε κάθε ζωντανή διαδικασία του συνδικαλιστικού κινήματος εισάγοντας την ηλεκτρονική ψηφοφορία, την ίδια στιγμή που ετοιμάζονται από το νέο έτος να παραδώσουν σε κράτος και εργοδοσία τις λίστες με τα μέλη των σωματείων, δείχνοντας την υποταγή τους στον νόμο-έκτρωμα. Άλλωστε, οι όποιες διαφωνίες τους και οι «κοκορομαχίες» που μπορεί να στήνουν ΝΔ και ΣΥΡΙΖΑ, πέρα από ξένες προς τις ανάγκες των εργαζομένων, είναι πολύ εύκολο να «πάνε περίπατο». Έχουμε ένα ακόμα παράδειγμα - σταθμό της στάσης τους στο συνδικαλιστικό κίνημα. Στο συνέδριο της Ομοσπονδίας Ιδιωτικών

Υπαλλήλων Ελλάδας, όταν διαπίστωσαν ότι δεν μπορούν να αποτρέψουν τη σημαντική άνοδο της ΔΑΣ, της παράταξης που στηρίζει το ΠΑΜΕ, έκαναν κοινό ψηφοδέλτιο και πήρανε μαζί 11 έδρες έναντι 10 που πήρε η ΔΑΣ, για να μη βγει αυτή πρώτη δύναμη. Βέβαια και για να φτάσουνε στις 11 έδρες, κάνανε καμιά δεκαριά ψηφοφορίες μέχρι να «βγούνε τα κουκιά» και να νομιμοποιήσουν το «καμάρι» της εργοδοσίας των σούπερ μάρκετ και της ηγεσίας της ΓΣΣΕ, το εργοδοτικό μόρφωμα υπό τον τίτλο «σωματείο τροφίμων». Φαίνεται πως το «άνοιγμα» που θέλει να κάνει ο ΣΥΡΙΖΑ «μέσα στην κοινωνία και τα κινήματά της» είναι «φτιαγμένο» με συνεργασίες με τη ΝΔ και με ψήφους διευθυντών σούπερ μάρκετ και ανθρώπων της εργοδοσίας. Με παρόμοιο τρόπο, στις εκλογές του Εργατικού Κέντρου Ηρακλείου στην Κρήτη, ΠΑΣΚΕ-ΣΥΡΙΖΑ-ΔΑΚΕ συντάχθηκαν από κοινού. Αντίστοιχα τέτοια παραδείγματα υπάρχουν σε σωματεία σε όλη την Ελλάδα.

Αντλούμε αισιοδοξία και ορμή από τις μάχες των τελευταίων μηνών

στον αγώνα, πετάνε στα σκουπίδια τις διατάξεις του νόμου Χατζηδάκη και άλλων τέτοιων νόμων. Όπως οι εργάτες της COSCO, που δεν περίμεναν 4 Με την αποφασιστικότητα των κομμουνιστών και άλμέρες να στεγνώσει το αίμα του συναδέλφου τους Δηλων τίμιων συνδικαλιστών, εκατοντάδες σωματεία ενιμήτρη Δαγκλή όπως προβλέπει ο νόμος, για κήρυξη σχύονται και δυναμώνουν τη δράση τους: απεργίας, ούτε έστησαν… ηλεκτρονικές ψηφοφορίες Με τη μαχητική, συλλογική και ζωντανή δράση, μέσα και με άμεση μαχητική γενική συνέλευση στην πύλη του λιμανιού, αποφάσισαν ΑΠΕΡΓΙΑ. Έτσι αγνόησαν και τις αποφάσεις του δικαστηρίου που έλεγαν ότι η απεργία τους είναι παράνομη. Το δίκιο τους κερδήθηκε εκεί που γεννιέται το άδικο, μέσα στο χώρο δουλειάς, εκεί που τα κοντέινερ γίνανε στοίβες και τα καράβια που περίμεναν να ξεφορτώσουν κοντέψανε να φτάσουνε εκτός Σαρωνικού. Στα κλαδικά σωματεία του επισιτισμού στην Αθήνα και τη Θεσσαλονίκη, η πλειοψηφία όσων συμμετείχαν στις πρόσφατες Από την απεργιακή συγκέντρωση των εργαζομένων στον επισιτισμό-τουρισμό εκλογές ήταν νέοι εργαζόμενοι στις 9 Νοεμβρίου στην Αθήνα, με αιτήματα την υπογραφή και εφαρμογή Συλλογικών Συμβάσεων Εργασίας, τη στήριξη των ανέργων και μέτρα προστασίας για από επισιτιστικά καταστήματα, διτους διανομείς. ανομείς, εργαζόμενοι στα ξενοδο-

«Κάτω απ’ τη γλώσσα του κρατεί, τους βόγγους και τα ζήτω κι αν κάνει πως τα τραγουδεί, ραγίζουν τα λιθάρια» «Λαός» (Γ. Ρίτσος)



Δεκέμβριος 2021

7

Οι αντιπρόσωποι της ΔΑΣ στο συνέδριο της Ομοσπονδίας Ιδιωτικών Υπαλλήλων έδωσαν μάχη, κόντρα στις δυνάμεις της νοθείας και του εκφυλισμού, για να πραγματοποιηθεί πραγματικό εργατικό συνέδριο, να συζητηθεί η κατάσταση στον κλάδο, η πείρα από τους αγώνες του προηγούμενου διαστήματος και να σχεδιαστούν τα επόμενα βήματα.

χεία. Αντίστοιχα στον ίδιο κλάδο, μέσα στη μάχη των κινητοποιήσεων των διανομέων, δημιουργήθηκαν νέα σωματεία, όπως στην e-food στην Αθήνα, στους διανομείς στην Πάτρα και τα Χανιά. Στήθηκαν επιτροπές αγώνα σε πολλές πόλεις για τους εργαζόμενους ντελίβερι, που μέχρι και σήμερα και με τις νέες κινητοποιήσεις τους έχουν νέες κατακτήσεις, όπως η Κοινή Υπουργική Απόφαση για την οποία δεσμεύτηκε το υπουργείο Εργασίας να προβλέπει ότι τα μέσα ατομικής προστασίας των διανομέων επιβάλλεται να τα παρέχουν οι εργοδότες και να πληρούν συγκεκριμένες προδιαγραφές. Σημαντική ήταν η μάχη που δόθηκε στους χώρους των τηλεπικοινωνιών και πληροφορικής, ειδικά στις εκλογές του ΣΕΤΗΠ στην Αθήνα η μάχη δόθηκε σπίτι το σπίτι, άνθρωπο τον άνθρωπο καθώς η συντριπτική πλειοψηφία των εργαζομένων βρίσκονται σε καθεστώς τηλεργασίας. Τα συναισθήματα πολλών εργαζομένων συμμετέχοντας στην ε/α συνέλευση του σωματείου, αλλά και φτάνοντας στις κάλπες των εκλογών, επιβεβαιώνουν την ανάγκη της ζωντανής συζήτησης και τον προβληματισμό που υπάρχει. Αρκετοί από αυτούς συναντήθηκαν και συζήτησαν με συναδέλφους τους μετά από πολύ καιρό. Απέδειξαν πως ό,τι εμπόδιο και να βάζει η εργοδοσία, το ταξικό κίνημα μπορεί να το ανατρέπει.

Ο

ι τελευταίοι μήνες ήταν αρκετά πλούσιοι σε αγώνες, απεργίες και αρχαιρεσίες στο εργατικό-συνδικαλιστικό κίνημα σε όλη την Ελλάδα. Δημιουργούνται ακόμα περισσότερες δυνατότητες να ανέβει ο βαθμός οργάνωσης, να δυναμώσει η αγωνιστική συμπόρευση με το ΚΚΕ και την ΚΝΕ. Από την απεργιακή μάχη των εργαζόμενων στην e-food μέχρι τις συγκλονιστικές στιγμές αποφασιστικότητας και αλληλεγγύης που αναπτύχθηκαν στο λιμάνι του Πειραιά. Από τους εκατοντάδες νέους που πήρανε ορμή και θάρρος και ενίσχυσαν τα σωματεία σε όλη την Ελλάδα μέχρι τις μάχες του επόμενου διαστήματος για Συλλογικές Συμβάσεις Εργασίας σε κλάδους και χώρους δουλειάς, τη μάχη για την ενίσχυση του δημόσιου συστήματος υγείας, τα μέτρα απέναντι στην ακρίβεια και τη φτώχεια, μπορούν να βγουν και βγαίνουν περισσότερα συμπεράσματα για το πού μπορεί να φτάσει η δύναμη του λαού, γιατί το σύνθημα «μόνο ο λαός μπορεί να σώσει τον λαό βαδίζοντας στο δρόμο της ανατροπής» είναι τόσο ζωντανό και ελπιδοφόρο. Επιμέλεια: Εργατική Επιτροπή του ΚΣ της ΚΝΕ

8

Το σχολείο που φτιάχνουν δεν χωράει τις ανάγκες των μαθητών

Ο

μεγαλειώδης αγώνας των εκπαιδευτικών το προηγούμενο διάστημα ενάντια στο νομοσχέδιο που έφερε το Υπουργείο και οι κινητοποιήσεις των μαθητών, έχουν συμβάλει για να ανοίξει για τα καλά και φέτος η συζήτηση για το πώς είναι το σχολείο σήμερα, αν οι κατευθύνσεις του Υπουργείου απαντούν στις αγωνίες των μαθητών. Με αυτή την αφορμή ο «Οδηγητής» συζήτησε με τον σ. Κυριάκο Ιωαννίδη, μέλος της ΚΕ του ΚΚΕ και υπεύθυνο του Τμήματος Παιδείας και Έρευνας της ΚΕ.

• • • ΣΥ

••• ΞΗ

ΝΤΕΥ ΝΕ

«Οδηγητής»: Η κυβέρνηση ψήφισε ακόμα ένα νομοσχέδιο για το σχολείο, ενώ ανακοίνωσε μια σειρά αλλαγές, μεταξύ αυτών για τα αναλυτικά προγράμματα. Όλα αυτά παρουσιάζονται από το Υπουργείο ως αναγκαίος εκσυγχρονισμός. Είναι πράγματι έτσι; Κυριάκος Ιωαννίδης: Οι αλλαγές που φέρνει η κυβέρνηση της ΝΔ με τον περίφημο νόμο του καλοκαιριού, αλλά και με αυτά που εξήγγειλε για τα αναλυτικά προγράμματα, δείχνουν ένα πράγμα που χρειάζεται να κρατήσουμε: ‘Oτι το ζήτημα της παιδείας είναι σαν κινούμενη άμμος, μέσα από συνεχείς αλλαγές και κινητικότητα. Τι κρύβεται πίσω από αυτό; Πως η αστική τάξη έχοντας την εξουσία επιδιώκει να παρέμβει ουσιαστικά και πιο αποτελεσματικά για τα συμφέροντά της στο περιεχόμενο και τη λειτουργία του σχολείου. Οι τελευταίες εξαγγελίες για τα αναλυτικά προγράμματα επιβεβαιώνουν την παρέμβαση της αστικής τάξης στο περιεχόμενο, δηλαδή για να το πούμε πιο απλά, τι και πώς διδάσκεται ο μαθητής. Γι’ αυτό το λόγο το ΚΚΕ δίνει πολύ μεγάλη βάση σε αυτό το ζήτημα. Μέσα από εκδηλώσεις, συσκέψεις και αρθρογραφία, το επόμενο διάστημα, θα γίνει προσπάθεια να διαφωτίσουμε ορισμένες πλευρές αυτών των διακηρύξεων. Ένας ακόμη λόγος των αλλαγών είναι δημοσιονομικός. Η κυβέρνηση θέλει ένα σχολείο φθηνό για το κράτος, ακριβό για τους γονείς και κερδοφόρο για το κεφάλαιο. Ας σταθούμε στο πρώτο ζήτημα. Μπροστά μας έχουμε έναν κρατικό προϋπολογισμό που δεν προβλέπει ούτε έναν μόνιμο διορισμό για όλο το σχολικό έτος, την ίδια στιγμή που 50.000 αναπληρωτές μπαινοβγαίνουν στα σχολεία, με αποτέλεσμα να μην εξασφαλίζεται η απαραίτητη σταθερότητα στη σχέση εκπαιδευτικού-μαθητή, πέρα από το θέμα των εργασιακών δικαιωμάτων των αναπληρωτών. Υπάρχει μια ακόμα πλευρά, αυτή που όλοι βιώνουμε στο κατά τ’ άλλα «αξιολογημένο» σχολείο. Τα μεγάλα προβλήματα των υποδομών, με τα παιδιά που έστηναν αυτοσχέδιες γέφυρες για να βγουν από το πλημμυρισμένο σχολείο τους, με τους σεισμούς και τα σχολεία που κατέρρευσαν ή έχουν σοβαρά προβλήματα. Ένα μεγάλο ποσοστό των σχολικών μονάδων είναι πάνω

από 50 ετών, για να μην αναφερθούμε στο γεγονός ότι μόνο ένα 20-25% των σχολικών μονάδων είναι εξοπλισμένο με εργαστήρια φυσικών επιστημών. Τα τελευταία χρόνια μετά την καπιταλιστική κρίση, πραγματοποιήθηκε μείωση των δαπανών για την Παιδεία, της τάξεως των 1,8 δισ. Το μόνιμο επιχείρημα όλων των κυβερνήσεων είναι ότι λεφτά δεν υπάρχουν. Ας σκεφτούμε όμως πόσα λεφτά δίνονται κάθε χρόνο για ΝΑΤΟϊκές δαπάνες, άσχετες με την άμυνα της χώρας, πόσα λεφτά δίνονται μέσα από φοροαπαλλαγές στο μεγάλο κεφάλαιο. Ταυτόχρονα, δίπλα στις τεράστιες ελλείψεις φανερώνονται και τεράστιες δυνατότητες. Χαρακτηριστικό παράδειγμα ο σεισμός στη Λάρισα: Μέσα σε 3 μήνες φτιάχτηκε ένα σύγχρονο σχολείο (με εμπλοκή φυσικά του ιδιωτικού τομέα). Γιατί η κυβέρνηση δεν αξιοποιεί αυτές τις δυνατότητες για να προχωρήσει ένα θαρραλέο πρόγραμμα ανέγερσης νέων σχολικών μονάδων χωρίς την παρέμβαση του ιδιωτικού τομέα; Άρα, λοιπόν, τεχνογνωσία υπάρχει, πλούτος υπάρχει, ο οποίος όμως διοχετεύεται σε άλλες κατευθύνσεις με προϋπόθεση την κερδοφορία του κεφαλαίου. Ταυτόχρονα, το σχολείο γίνεται πιο ακριβό για τους γονείς. Χρόνια τώρα βάζουν από την τσέπη τους ολοένα και περισσότερα είτε για φροντιστήρια είτε για δραστηριότητες μετά το σχολείο. Με την αξιολόγηση που πραγματοποιείται με τα κριτήρια που αναφέραμε πριν, το σχολείο γίνεται ακόμα πιο ακριβό, γιατί διαμορφώνονται σχολεία όχι δύο, αλλά πολλαπλών ταχυτήτων, ενώ ταυτόχρονα στο εσωτερικό κάθε τμήματος ενισχύονται ακόμα περισσότεροι διαχωρισμοί. Το σχολείο δε βρίσκεται σε μια γυάλα, έχουμε απέναντί μας ένα τρομερό κύμα ακρίβειας, ανεργίας, υποαπασχόλησης. Όλα αυτά επιδρούν καταλυτικά στον μαθητή και τελικά στο ίδιο το επίπεδο του σχολείου. Το κατά τ' αλλά αυτόνομο σχολείο εξαρτάται από την τσέπη των γονιών. Aς αναρωτηθούμε αν έχει τη δυνατότητα ένας μαθητής να πάει μία εκδρομή π.χ αν δεν έχουν οι γονείς του την οικονομική δυνατότητα. Τέλος, στα σχέδιά τους, έχουν ένα σχολείο κερδοφόρο για το κεφάλαιο. Μπροστά σε αυτό το σκοπό το κράτος δεν «τσιγκουνεύεται». Θα δοθεί 1 δισ. για την αναβάθμιση των δεξιοτήτων στο εκπαιδευτικό σύστημα, 300 εκ. για ψηφιακό μετασχηματισμό της εκπαίδευσης. Άρα λεφτά δίνονται, το θέμα είναι σε ποια κατεύθυνση.

Οδηγητής

«Ο»: Θα μπορούσε κάποιος να πει ότι είναι θετικό στοιχείο η ενίσχυση των δεξιοτήτων στο σχολείο, που έτσι κι αλλιώς είναι κατεύθυνση που προωθείται από κάθε κυβέρνηση πολλά χρόνια τώρα. Γιατί το ΚΚΕ εναντιώνεται σε αυτή την κατεύθυνση; Κ.Ι: Τις δεξιότητες δεν τις αντιμετωπίζουμε με αμηχανία. Υπάρχουν ζητήματα που η εξέλιξη της επιστήμης, της τεχνολογίας επιτάσσουν ο μαθητής να τις χρησιμοποιεί, μια σειρά επίκαιρα ζητήματα που έχουν να κάνουν με τις σχέσεις των δύο φύλων, το περιβάλλον κ.ά. Δεν αρνούμαστε κάτι τέτοιο, ίσα-ίσα λέμε ότι είναι αναγκαία και αυτή η συζήτηση, όμως το Υπουργείο με τις παραπάνω αναβαθμίσεις δεν εννοεί αυτό. Οι δεξιότητες που επιδιώκονται από το Υπουργείο είναι δεξιότητες για την αγορά εργασίας, οι οποίες έχουν ημερομηνία λήξης. Ο ίδιος ο ΣΕΒ αναφέρει ότι οι δεξιότητες κάθε 2-2,5 χρόνια απαξιώνονται. Τι σημαίνει αυτό για ένα παιδί στη μαθητεία για παράδειγμα; Ότι συνεχώς θα ζει στο άγχος και την αβεβαιότητα, αν η δεξιότητά του έχει ημερομηνία λήξης, αν θα πεταχτεί στην ανεργία, αν θα μειωθεί ο μισθός του. Άρα τελικά το θέμα είναι σε ποια υποδομή και σε τι σχολείο θα είναι ενταγμένες αυτές οι δεξιότητες. Ένα ακόμα θέμα που εκφράζεται μέσα και από την Τράπεζα Θεμάτων, είναι ότι οδηγούν τον εκπαιδευτικό σε ένα μάθημα τυποποιημένο, αναζήτησης των «sos». Όσο «τρέχει» με τον ρυθμό που του επιβάλλει το υπουργείο, ενισχύονται δύο κατηγορίες μαθητών: Από τη μία αυτοί που μπορούν να προσαρμοστούν σε αυτούς τους ρυθμούς, γιατί μπορούν να πάνε φροντιστήριο για παράδειγμα και από την άλλη παιδιά που μένουν στην απ’ έξω. Επίσης, αυτοί οι ρυθμοί «sprint» εμποδίζουν τη δημιουργία μιας ουσιαστικής συζήτησης για ζητήματα που σε αυτή την κρίσιμη ηλικία απασχολούν τα παιδιά. Γι’ αυτούς τους λόγους και το σύνθημα «Σχολείο να μορφώνει και όχι να εξοντώνει», αγκαλιάστηκε από χιλιάδες μαθητές, γονείς και εκπαιδευτικούς.

«Ο»: Αναφερθήκατε σε ένα σημείο για τον ψηφιακό εκσυγχρονισμό. Είναι δεδομένο ότι οι σημερινοί μαθητές είναι εξοικειωμένοι με τα τεχνολογικά μέσα περισσότερο από ό,τι προηγούμενες γενιές. Σε αυτό τον τομέα το σχολικό περιβάλλον μοιάζει απαρχαιωμένο. Εδώ και χρόνια ακούμε εξαγγελίες από όλες τις κυβερνήσεις για αλλαγές που αφορούν σε ζητήματα του ψηφιακού εκσυγχρονισμού, ενώ αντίστοιχα τα ίδια ανέφερε και η κυβέρνηση στην ανακοίνωσή της. Τι συμβαίνει ακριβώς με αυτό; Κ.Ι: Ο ψηφιακός εκσυγχρονισμός πατάει πάνω σε δύο μεγάλες ανάγκες: Aπό τη μία έχουμε την ΕΕ που έχει θέσει ως στόχο την ανάπτυξη ψηφιακών δεξιοτήτων, αυτό που ονομάζουμε «ψηφιακός γραμματισμός» και από την άλλη η ανάγκη που καλύπτεται μέσα από τον ψηφιακό εκσυγχρονισμό είναι αυτή για ζεστό χρήμα στα μονοπώλια, π.χ. χρήματα για τα voucher που πάνε κατευθείαν στα ταμεία των μονοπωλίων αυτών των κλάδων. Προφανώς και δεν είμαστε αντίθετοι στην ανάπτυξη των ψηφιακών δεξιοτήτων. Ακόμη ένα ζήτημα που προκύπτει είναι ότι τα ΜΚΔ, το διαδίκτυο έχουν και έναν ιδεολογικό ρόλο, δεν μπορούν (και είναι φυσιολογικό να μην μπορούν) να δημιουργήσουν μορφωτικά αντισώματα, απέναντι στον όγκο πληροφοριών που βομβαρδίζουν το μαθητή σήμερα. Το θέμα είναι πώς αυτή η εξοικείωση με τα σύγχρονα μέσα παραγωγής, θα πατάει σε ένα στέρεο υπόβαθρο, πώς το ίδιο το σχολικό πρόγραμμα θα δημιουργήσει το ίδιο αυτά τα μορφωτικά αντισώματα. Όταν μαθαίνουμε να γράφουμε και να οργανώνουμε τη σκέψη μας με όρους social media και μετρημένων 280 χαρακτήρων στο twitter, φτωχαίνει η σκέψη. Άρα χρειάζεται να οραματιστούμε με διαφορετικό τρόπο το εκπαιδευτικό σύστημα χωρίς να κοιτάμε με αμηχανία και φοβικά τέτοιες εξελίξεις. Φυσικά υπάρχει και η στρεβλή κοινωνικοποίηση που προωθείται μέσα από τα ΜΚΔ, που εντάθηκε μέσα στην

Η αξιολόγηση είναι μια πολύ όμορφη λέξη, όμως αν τη δούμε πιο «βαθιά» και «τι τελικά αξιολογείται;» στους αλλεπάλληλους νόμους που έχουν ψηφιστεί θα διαπιστώσουμε ότι μάλλον αλλού πάει το πράγμα.

Από τη μεγαλειώδη συγκέντρωση των εκπαιδευτικών στο Εφετείο στις 11/10, τη μεγαλύτερη που έχει δει ο κλάδος εδώ και πολλά χρόνια



Δεκέμβριος 2021

9

πανδημία και τα αλλεπάλληλα lockdown. Εδώ το θέμα έχει να κάνει με τους ρυθμούς ζωής των μαθητών, τους χώρους που έχουν οι μαθητές για να ξεσκάνε, να δημιουργούν, να έχουν πρόσβαση στον αθλητισμό, τον πολιτισμό. Αυτά έρχονται να δείξουν ότι είναι μονόπλευρη και τελικά «κουτσή» η αντίληψη του αστικού κράτους για τις ψηφιακές δεξιότητες.

«Ο»: Αναφερθήκατε στην αξιολόγηση. Είναι κοινώς αποδεκτό ότι υπάρχει προβληματισμός από μαθητές για τη γνώση που παίρνουν τόσο από το σχολείο όσο και από καθηγητές τους. Θα μπορούσε η αξιολόγηση των καθηγητών που νομοθέτησε το Υπουργείο να είναι απάντηση σε αυτό το πρόβλημα; Κ.Ι: Η αξιολόγηση είναι μια πολύ όμορφη λέξη, όμως αν τη δούμε πιο «βαθιά» και «τι τελικά αξιολογείται» στους αλλεπάλληλους νόμους που έχουν ψηφιστεί θα διαπιστώσουμε ότι μάλλον αλλού πάει το πράγμα. Αρχικά δεν υπάρχει κανείς που δεν αξιολογεί τον εαυτό του: O εκπαιδευτικός μετά το μάθημα αξιολογεί την προσπάθεια του, οι ίδιοι οι μαθητές αξιολογούν τους καθηγητές τους. Είναι ανάγκη να στηριχτούν οι εκπαιδευτικοί και η σχολική μονάδα για να γίνεται το μάθημα σωστά. Αυτό απαιτεί διαφορετικό πρόγραμμα σπουδών, επιστημονικά θεμελιωμένο που να βοηθάει ολόπλευρα τους εκπαιδευτικούς και τους μαθητές. Άλλο ένα ζήτημα είναι το για ποια αξιολόγηση μας μιλούν όταν υπάρχουν εκπαιδευτικοί στο Λύκειο που διδάσκουν μαθήματα άσχετα με το αντικείμενό τους. Ο φυσικός να διδάσκει Χημεία και Μαθηματικά, ο φιλόλογος ξένης γλώσσας να διδάσκει Ιστορία. Πολύ περισσότερο που υπάρχουν χιλιάδες κενά που δεν καλύπτονται, πανελλαδικά εξεταζόμενα μαθήματα που καλύπτονται το Γενάρη. Ακόμη ένα θέμα στους συγκεκριμένους νόμους είναι πώς αξιολογείται η παιδαγωγική σχέση. Το Υπουργείο αξιολογεί το σχολείο για το αν παραχωρεί σε ιδιώτες τις σχολικές υποδομές, για το αν αναζητά χορηγούς, για το πώς διαχειρίζεται το προσωπικό του, δηλαδή τα κενά του. Αλήθεια, αυτό είναι δουλειά του σχολείου ή του Υπουργείου; Αυτά αξιολογούν. Ισχυρίζονται ότι αξιολογούν τα μαθησιακά αποτελέσματα, δηλαδή τι έμαθαν οι μαθητές, λες και είναι μόνο ευθύνη του σχολείου, την ίδια ώρα που διεθνείς έρευνες αποδεικνύουν ότι οι μαθησιακές επιδόσεις είναι κατά 60% αποτέλεσμα του οικογενειακού περιβάλλοντος και μόνο κατά 20% αποτέλεσμα της επίδρασης του σχολείου. Άρα τα μαθησιακά αποτελέσματα εκφράζουν τις άνισες αφετηρίες από τις οποίες ξεκινούν οι μαθητές, αυτές είναι που πρέπει να αλλάξουν. Παράλληλα το σχολείο πρέπει να στηριχθεί για να συμβάλει στο 20% που του αναλογεί. Αυτή είναι η αξιολόγηση, χωρίς αυτό να σημαίνει ότι δεν έχουν ευθύνη και εκπαιδευτικοί που δεν κάνουν καλά τη δουλειά τους, που μπαίνουν εμπόδιο στις διεκδικήσεις των μαθητών. Και από την άλλη πλευρά αν μια μικρή μειοψηφία λόγω άλλων προβλημάτων (ασθένειας κτλ) δεν μπορούν να μπουν μέσα στην τάξη, και εκεί υπάρχουν τρόποι να διοχετευθεί η εργασία τους αλλού, σε διοικητικές θέσεις κτλ.

10

1,8 δισ. €

η μείωση των δαπανών στην Παιδεία τα τελευταία 11 χρόνια

70%

περικοπή των κρατικών κονδυλίων για τη Σχολική Στέγη

700.000

μαθητές και μαθήτριες φοιτούν σε τμήματα από 21 έως 30 μαθητών, και τώρα συγχωνεύονται και άλλο!

1,2 δισ. €

το χρόνο από τις τσέπες των γονέων στην ιδιωτική εκπαίδευση

30%

των σχολικών κτηρίων είναι 50ετίας

«Ο»: Συνεχώς καταγράφονται προβλήματα στις σχολικές υποδομές, από σοβάδες που πέφτουν, μέχρι σχολικά εργαστήρια χωρίς εξοπλισμό κ.ά. Πριν λίγο αναφέρατε ότι το σχολείο πλέον αξιολογείται και για το κατά πόσο αξιοποιεί τις υποδομές του, τις παραχωρεί σε ιδιώτες, αναζητά χορηγούς κτλ. Θα μπορούσε το πρόβλημα των απαρχαιωμένων και επικίνδυνων υποδομών να λυθεί σε αυτή την κατεύθυνση; Κ.Ι: Εμείς λέμε από θέση αρχής ότι το σχολείο είναι δημόσιος χώρος και μέσα σε αυτό δεν έχουν ρόλο οι επιχειρήσεις. Ταυτόχρονα μελετάμε όσα προκύπτουν από την διεθνή και εγχώρια πείρα. Όταν μια επιχείρηση μπαίνει στο σχολείο στόχος της είναι η διαφήμιση, άρα οι μαθητές είναι ένα «target group» για αυτή, ενώ ενδεχομένως να ανοίγει και ο δρόμος για φοροαπαλλαγές μέσω δωρεών. Επιπλέον, το ζήτημα των υποδομών δεν θα λυθεί στα χιλιάδες σχολεία που έχει η Ελλάδα αφού το πιθανότερο είναι οι εταιρείες να ξεχωρίσουν 1-2 σχολεία με σκοπό να διαφημίσουν την «εταιρική κοινωνική ευθύνη» τους. Ακόμα, η παρέμβαση των επιχειρήσεων στο σχολείο έχει και απαιτήσεις παρέμβασης στο περιεχόμενο. Για παράδειγμα σε ένα ΕΠΑΛ μια επιχείρηση θα δεχτεί να γίνει χορηγός, δίνοντας παράλληλα ένα δικό της λογισμικό για να διδαχθεί στους μαθητές. Μετά από κάποιο χρονικό διάστημα, αυτό το πρόγραμμα θα απαξιωθεί επιφέροντας συνέπειες και στον απόφοιτο αφού η γνώση που έχει είναι πλέον παρωχημένη. Αν πραγματικά ήταν αυτό το μόνο θέμα στο σχολείο και η κυβέρνηση ήθελε να το λύσει, τότε θα μπορούσε να εξοικονομήσει λεφτά από τις φοροελαφρύνσεις στο κεφάλαιο και τις ΝΑΤΟϊκές δαπάνες, προκειμένου να χρηματοδοτηθούν τα σχολεία, μία ανάγκη που ούτως ή άλλως έχει ζωτική σημασία σήμερα.

«Ο»: Το ΚΚΕ σταθερά τοποθετείται στις αλλαγές που γίνονται στην εκπαίδευση, λέγοντας ότι χτυπιέται ο γενικός χαρακτήρας της μόρφωσης. Τι ακριβώς εννοούμε με αυτό; Κ.Ι: Ως σύγχρονη Γενική Παιδεία δεν εννοούμε το ΓΕΛ ούτε το Γυμνάσιο σήμερα, πρόκειται για τη σύνδεση θεωρίας και πράξης, να επιβεβαιώνονται αυτά που μαθαίνει ο μαθητής μέσα από τη δραστηριότητά του. Θα μου πείτε, μια πλευρά είναι τα εργαστήρια. Ας σταθούμε σε μια άλλη: Για παράδειγμα, να πάρουμε το μάθημα της Ιστορίας, όπου γίνεται με αποστεωμένο τρόπο, με ξερή παπαγαλία και αποστήθιση γεγονότων, χωρίς αναφορά στο ιστορικό-κοινωνικό πλαίσιο της κάθε εποχής με ουσιαστικό τρόπο. Εδώ υπάρχει η σοσιαλιστική πείρα του 20ου αιώνα, όπου υπήρχαν ειδικά διαμορφωμένες τάξεις ιστορίας, με χάρτες κτλ., όπως υπήρχαν και εργαστήρια φυσικών επιστημών. Αν αυτά γίνονταν πριν 50 χρόνια καταλαβαίνετε σήμερα τι δυνατότητες υπάρχουν. Σύγχρονη γενική παιδεία είναι να οδηγείται ο μαθητής μέσα από τα μαθήματά του στο βασικό συμπέρασμα ότι ο κόσμος είναι γνώσιμος, έχει νόμους και νομοτέλειες που μπορεί να μάθει, κόντρα στο δηλητήριο που διδάσκεται, ότι ο καθένας μπορεί να έχει μια γνώμη που να κοιτάει ένα φυσικό ή κοινωνικό νόμο από μια πλευρά. Αυτό το ουσιαστικό συμπέρασμα μπορεί να το δώσει ένα πρόγραμμα σπουδών που βασίζεται σε επιστημονική κοσμοθεωρία, το διαλεκτικό υλισμό, που αναδεικνύει τις βασικές αρχές κίνησης του κόσμου σε όλες τις μορφές του. Ακόμα και για τον ρόλο του ανθρώπου στην εξέλιξη της ιστορίας, στο προχώρημα των κοινωνιών, μέσα από την ταξική πάλη, τις επαναστάσεις. Εδώ να σημειώσουμε ότι στα προγράμματα σπουδών σήμερα, η επανάσταση ταυτίζεται με την αναστάτωση και την παθολογία.

Σύγχρονη γενική παιδεία είναι να οδηγείται ο μαθητής μέσα από τα μαθήματά του στο βασικό συμπέρασμα ότι ο κόσμος είναι γνώσιμος, έχει νόμους και νομοτέλειες που μπορεί να μάθει.

Μου έρχεται στο μυαλό ένα ωραίο απόσπασμα στην πρόταση της Μαθητικής Επιτροπής του ΚΣ, για το σχολείο που έχουμε ανάγκη σήμερα, ότι το σχολείο ξεμπερδεύει με απόψεις που ακούγονται και σήμερα, που λένε ότι «αφού δε θα γίνεις ζωγράφος, γιατί να μάθεις τέχνες», «αφού δε θα γίνεις πρωταθλητής, γιατί να ασχοληθείς με τον αθλητισμό», «αφού δε θα γίνεις φυσικός, γιατί να ξέρεις φυσική», «αφού δε θα γίνεις ιστορικός, γιατί να ξέρεις ιστορία;» Ένας σοβιετικός παιδαγωγός έλεγε ότι «από όλα τα μαθήματα, όταν τελειώσεις το σχολείο, μία πρέπει να είναι η ειδικότητα: άνθρωπος». Πού μας έχει οδηγήσει το σημερινό σχολείο; Με κορυφαίους μαθητές που γράφουν 18 και 19 και ένα μήνα μετά ξεχνούν αυτά που έχουν μάθει. Γιατί γίνεται αυτό; Γιατί το στοιχείο της αποστήθισης ήταν ανεπτυγμένο, αλλά το «να έχει αξία για εμένα» αυτή η γνώση είχε ημερομηνία λήξης. Άρα η πρότασή μας βρίσκεται στον αντίποδα αυτού που επιδιώκει η αστική τάξη. Δεν αφορά μόνο το σχολείο του σοσιαλισμού, είναι για να εξοπλίζει στο σήμερα τον τρόπο σκέψης πολλών περισσότερων μαθητών, που προβληματίζονται, που έχουν ερωτηματικά και αδιέξοδα, τα οποία το σχολείο ούτε λύνει ούτε απαντά, αλλά σαν κομμάτι της αστικής κοινωνίας δημιουργεί. Με αυτά τα παιδιά μπορούμε να βαδίσουμε μαζί, να γίνει η ΚΝΕ ακόμα πιο πρωτοπόρα σε κάθε πλευρά της κοινωνικής ζωής, σε καθετί που αφορά τη ζωή ενός μαθητή. Ο Μαρξ έλεγε «κάθε τι ανθρώπινο δε μου είναι ξένο», ούτε μπορεί να μας είναι, ούτε μας είναι ξένο. Ειδικά μιλώντας για μαθητές αυτή η φράση έχει πολλαπλάσια αξία.

ꠃ갃븃萃 쐃

쀃넃섃넃쀃넃봃줃

 «Τι σχολείο έχουμε ανάγκη σήμερα;», Μαθητική Επιτροπή του ΚΣ της ΚΝΕ  «Το Ενιαίο Δωδεκάχρονο Σχολείο Σύγχρονης Γενικής Παιδείας», Τμήμα Παιδείας και Έρευνας της ΚΕ του ΚΚΕ

Οδηγητής



Δεκέμβριος 2021

11

ΕΚΛΟΓΕΣ ΤΩΝ ΣΥΛΛΟΓΩΝ ΣΠΟΥΔΑΣΤΩΝ ΣΤΑ ΔΗΜΟΣΙΑ ΙΕΚ

Δυνατό ξεκίνημα

Από την εκλογοαπολογιστική συνέλευση του ΣΥΣΔΙΕΚ στην Αθήνα.

για συλλόγους ισχυρούς, μαζικούς, αγωνιστικούς!

Α

υτό το διάστημα και μέχρι τις αρχές Φεβρουαρίου πραγματοποιούνται οι εκλογές στους Συλλόγους Σπουδαστών Δημοσίων ΙΕΚ πανελλαδικά. Τα μηνύματα είναι ελπιδοφόρα! Αυτό φαίνεται και από τη συμμετοχή στις πρώτες μέρες των εκλογών στην Αττική, καθώς μέχρι τη στιγμή που γραφόταν αυτό το άρθρο (πρώτη εβδομάδα των εκλογών) η συμμετοχή είχε ξεπεράσει το 50% των προηγούμενων, με την κάλπη να έχει φτάσει μόνο στο 1/4 των σχολών και έχοντας ακόμα μπροστά μας άλλες δύο εβδομάδες. Αυτό που έχει πραγματική ουσία και πρέπει να μπει στο επίκεντρο της συζήτησης, είναι ότι οι σπουδαστές, όπως και όλος ο λαός, έχουν παραδείγματα για το πώς μπορούν να αντιπαλέψουν την κατάσταση που ζουν και να έχουν κατακτήσεις σήμερα. Οι κινητοποιήσεις στην Efood και την COSCO δείχνουν τον δρόμο: συλλογική οργάνωση και μάχη απέναντι στον πραγματικό εχθρό.

Οι πρωτοετείς, με τη στήριξη των «παλιότερων», κάνουν τον Σύλλογο δική τους υπόθεση Από τις πρώτες κιόλας περιοδείες των μελών του ΔΣ του ΣΥΣΔΙΕΚ Αττικής στα ΙΕΚ του νομού, φάνηκε η ανάγκη και η όρεξη των σπουδαστών «κάτι να γίνει», «κάτι να αλλάξει». Ο Σύλλογος μπορεί να γίνει το αποκούμπι τους. Ιδιαίτερα ένας Σύλλογος που σε όλη την προηγούμενη θητεία είχε αγώνες μικρούς και μεγαλύτερους, άλλοτε με κατακτήσεις και άλλοτε όχι, αλλά σίγουρα πάντα στην πρώτη γραμμή των αναγκών των σπουδαστών, μέσα και έξω από τις σχολές. Αυτή η δράση είναι που αναγνωρίζεται από τους «παλιότερους» σπουδαστές και αυτή η πείρα μεταφέρεται στους πρωτοετείς. Εκεί κυμάνθηκε, άλλωστε, η συζήτηση και στην πρόσφατη εκλογοαπολογιστική συνέλευση του Συλλόγου, όπου μπήκε στόχος ο Σύλλογος να μεγαλώσει, να γίνει πιο ισχυρός. Χαρακτηριστικό παράδειγμα μέχρι τώρα είναι η αύξηση στο Δ. ΙΕΚ Περιστερίου κατά 40% μέχρι τώρα στους ψηφίσαντες και τα νέα μέλη του Συλλόγου. Δεν είναι τυχαία αυτή η αύξηση, καθώς σε αυτό το ΔΙΕΚ το προηγούμενο διάστημα υπήρχε έντονη δραστηριότητα του ΣΥΣΔΙΕΚ με γενικές συνελεύσεις, παρεμβάσεις στη διοίκηση για προβλήματα κ.λπ. Αντίστοιχα, οι σπουδαστές μαγειρικής στο ΙΕΚ του ΟΑΕΔ στο Καλαμάκι «έμαθαν» τον ΣΥΣΔΙΕΚ μέσα από τον αγώνα τους, καθώς δεν υπήρχαν ούτε τα βασικά αναλώσιμα για να μάθουν το επάγγελμα της μαγειρικής. Μετά από κινητοποίηση στη διοίκηση του ΟΑΕΔ, μαζί με τον ΣΥΣΔΙΕΚ, κατάφεραν να δοθούν αυτά τα αναλώσιμα, όλο το τμήμα των σπουδαστών έγιναν μέλη του Συλλόγου και ψήφισαν στις εκλογές.

Ο προβληματισμός και η αγανάκτηση να γίνει δύναμη οργάνωσης και αγώνα Το «αφήγημα» της κυβέρνησης, όπως και το ψέμα, είχε κοντά ποδάρια και αυτό φάνηκε από τις πρώτες ημέρες στα ΙΕΚ. Δεν χρειάζεται όμως εδώ να επαναφέρουμε τα προβλήματα που οι σπουδαστές ξέρουν από πρώτο χέρι και που ο «Οδηγητής» σε προηγούμενα τεύχη έχει αναλύσει. Θα αναφέρουμε μόνο ένα ακόμα χαρακτηριστικό παράδειγμα από το Δ.ΙΕΚ του Αιγάλεω, όπου την πρώτη μέρα, ο Διευθυντής διαβάζοντας και το «σκονάκι» του υπουργείου, αποθέωσε τις ειδικότητες που έχουν να κάνουν με τις Ανανεώσιμες Πηγές Ενέργειας, λέγοντας ότι σε αυτές οι σπουδαστές θα έχουν εξασφαλισμένη εργασία. Λίγο μετά από αυτές τις μεγαλοστομίες ο ίδιος διευθυντής είπε στους σπουδαστές ότι επειδή το ΙΕΚ είναι μεγάλο σε έκταση και επειδή δεν υπάρχουν χρήματα για πετρέλαιο στις τάξεις, θα γίνει προσπάθεια να υπάρχουν.. σόμπες!

«Μαζί είμαστε πιο δυνατοί!» Η ενίσχυση των σπουδαστικών συλλόγων των ΙΕΚ ενισχύει ακόμα περισσότερο τη φωνή και τη δύναμη των σπουδαστών, μέσα και έξω από τις σχολές, δίνει νέα πνοή στο εργατικό-συνδικαλιστικό κίνημα. Κλείνοντας αυτό το άρθρο, αντί επιλόγου, παραθέτουμε τα λόγια του εκπροσώπου του Συνδικάτου Οικοδόμων στην εκλογοαπολογιστική συνέλευση του ΣΥΣΔΙΕΚ στην Αθήνα, που στον σύντομο χαιρετισμό του μεταξύ άλλων είπε: «Σας απευθυνόμαστε ως ίσο προς ίσο, ως συνάδελφο προς συνάδελφο γιατί εμείς τους σπουδαστές των ΙΕΚ μέσα στους χώρους δουλειάς τους έχουμε συναδέλφους, δεν ανεχόμαστε να δουλεύουν απλήρωτοι, γιατί και εμείς περάσαμε από αυτές τις σχολές (...) Αυτό κάνει την υπόθεση της ενίσχυσης των συλλόγων, υπόθεση του ίδιου του ταξικού εργατικού κινήματος (...)».

Απόσπασμα από την εισήγηση της Περιφερειακής Αρχής Ηπείρου (ΝΔ) προς το Περιφερειακό Συμβούλιο. Επικαλούμενη δήθεν πρόβλημα συνεννόησης με το υπουργείο (επίσης ΝΔ…), θέλει να προσλάβει σπουδαστές διαφόρων ειδικοτήτων για να κάνουν πρακτική άσκηση σε δομές της Περιφέρειας, χωρίς να αναλαμβάνει καμία υποχρέωση να τους αποζημιώσει! Και όλα αυτά στα Γιάννενα, στην ίδια πόλη όπου ο Πρωθυπουργός μιλούσε δυο μέρες πριν για το σχέδιο της κυβέρνησης για «καλές δουλειές» με «ελκυστικούς όρους» για τη νεολαία…

12

Πιο πολλοί και πιο ικανοί ανοίγουμε το δρόμο της ανατροπής!

Σ

την τελική ευθεία μπαίνουν όλες οι φοιτητικές Οργανώσεις της ΚΝΕ μπροστά στην μεταξύ τους άμιλλα στρατολογίας νέων μελών μέχρι το τέλος του έτους. Κάθε ΟΒ εξετάζει τους στόχους της, σχεδιάζει την παρέμβασή της μαζικά στη νεολαία με στόχο να κερδίσει περισσότερες νεανικές συνειδήσεις, με την αλήθεια που περικλείει το σύνθημα «Μόνο ο λαός θα σώσει τα λαό βαδίζοντας στο δρόμο της ανατροπής»! Αυτό τον δρόμο για την ανατροπή της καπιταλιστικής βαρβαρότητας και την οικοδόμηση της νέας, της σοσιαλιστικής κοινωνίας καλούμε εκατοντάδες νέους να τον βαδίσουμε μαζί! Σε αυτά τα πλαίσια φουντώνει και η άμιλλα μεταξύ των Οργανώσεων, ενισχύοντας την πρωτοβουλία, τη μαχητικότητα, τη συντροφική βοήθεια για να πετύχουμε τους υψηλούς μας στόχους. Ανάμεσα στις Οργανώσεις που ξεχωρίζουν είναι και οι Οργανώσεις Σπουδάζουσας Αθήνας και Θεσσαλονίκης που από τη μέχρι τώρα πορεία της μεταξύ τους άμιλλας, η «μάχη» θα κριθεί στις λεπτομέρειες…

Όλοι σαν ένας άνθρωπος στην μάχη για την υπερκάλυψη των στόχων! Βρισκόμαστε στην τελική ευθεία για την ολοκλήρωση του έτους. Αυτό το διάστημα όλες οι Τομεακές Οργανώσεις και ΟΒ μπορούν και πρέπει να δώσουν τον καλύτερό τους εαυτό για να καταφέρουν να υπερκαλύψουν τους στόχους στρατολογίας που έχουν αποφασίσει. Η πλούσια εσωοργανωτική διαδικασία με την προετοιμασία των εκλογοαπολογιστικών συνελεύσεων των ΟΒ και τομεακών συνδιασκέψεων μπορεί να τροφοδοτήσει τη μαχητική δράση της κάθε ΟΒ στο χώρο ευθύνης της. Η αισιοδοξία και η πίστη ότι μπορούμε να τα καταφέρουμε δεν στηρίζεται σε «κενό αέρος». Στηρίζεται στη σημαντική προσπάθεια που έγινε όλο το προηγούμενο διάστημα από τις ΟΒ της ΚΝΕ στη διαμόρφωση δεσμών πλατιά με φοιτητές κύρια σε πρώτο και δεύτερο έτος. Στηρίζεται στην πρωτοπόρα δράση των μελών της ΚΝΕ στους φοιτητικούς συλλόγους για τα οξυμμένα προβλήματα που αντιμετωπίζουν οι φοιτητές από την πρώτη ημέρα ανοίγματος των σχολών. Η επιτυχία του στόχου προϋποθέτει την υλοποίηση ενός πλούσιου προγράμματος πολιτικής δραστηριότητας των Οργα-

νώσεων που να απαντάει στους προβληματισμούς και στα ερωτήματα που θέτουν οι φοιτητές στους χώρους μας. Η συζήτηση της θέσης μας για το «Πανεπιστήμιο των σύγχρονων αναγκών και δυνατοτήτων της εποχής μας» σε κάθε τμήμα, καθώς και άλλες δραστηριότητες συμβάλλουν σε αυτή την κατεύθυνση. Οργανώνουμε τη συζήτηση με το «Κάλεσμα αγωνιστικής συμπόρευσης με το ΚΚΕ» με τους εκατοντάδες φοιτητές που συναντηθήκαμε μαζί τους στο Φεστιβάλ, σε εκδηλώσεις, σε κινητοποιήσεις. Είναι πολλοί περισσότεροι όσοι μπορούν σήμερα να κάνουν το βήμα και να γίνουν μέλη της ΚΝΕ. Όσοι κατανοούν ότι είναι κρίσιμο ζήτημα το πόσοι κομμουνιστές βρίσκονται σε κάθε χώρο για να οργανώνουν τον αγώνα, να σπέρνουν τον σπόρο της αμφισβήτησης, να καλλιεργούν την ελπίδα και να μη συμβιβάζονται με τα αδιέξοδα του συστήματος, με τον «παραλογισμό» οι νεότερες γενιές να ζούνε χειρότερα από τις μεγαλύτερες. Όσοι αντιλαμβάνονται ότι ο σοσιαλισμός δεν είναι μια «ωραία ιδέα» αλλά ανάγκη των καιρών, η απάντηση στο ερώτημα που βρίσκεται σε χιλιάδες μυαλά για το «τι πρέπει να γίνει σήμερα». Ότι η ζωή τους, τα όνειρά τους είναι άμεσα συνυφασμένα με την ανατροπή αυτού του συστήματος . Στην άμιλλα που βρίσκεται σε εξέλιξη ως Π.Ο. χαιρόμαστε που όλες οι φοιτητικές οργανώσεις στην Ελλάδα μετράνε βήματα, προσεγγίζουν τους στόχους τους. Εμείς θα φροντίσουμε, σε κάθε περίπτωση, να είμαστε στο +1 ώστε να έχουν κίνητρο να μας (ξανα)προκαλέσουν την επόμενη χρονιά! Αλέξανδρος Μπουγάς, γραμματέας Σπουδάζουσας Αθήνας της ΚΝΕ

Περισσότεροι νέοι στον αγώνα για την κοινωνία της πραγματικής ελευθερίας Δίνουμε τον καλύτερό μας εαυτό στην τελική ευθεία με σαφείς στόχους: περισσότεροι νέοι, σε περισσότερα έτη, σε περισσότερα τμήματα στο ΑΠΘ, το ΠΑΜΑΚ, το ΔΙΠΑΕ στον αγώνα για την πιο όμορφη υπόθεση, την κοινωνία της πραγματικής ελευθερίας, τον σοσιαλισμό – κομμουνισμό! Τα μέλη της ΚΝΕ στις Οργανώσεις της Σπουδάζουσας Θεσσαλονίκης δίνουμε με επιμονή, αποφασιστικότητα και σιγουριά τη μάχη της ανόδου των ρυθμών στρατολογίας σε όλες τις Σχολές και Τμήματα των Πανεπιστημίων της πόλης μας! Γνωρίζουμε ότι αυτή η προσπάθεια εδράζεται σε στέρεο έδαφος, σε υπαρκτή υποδομή που η πρωτοπόρα μας δράση διαμόρφωσε για όξυνση του προβληματισμού, βάθεμα της συζήτησης γύρω από «κεντρικά» ερωτήματα: «Μπορεί η εργατική τάξη, ο λαός να νικήσουν; Ποια τα χαρακτηριστικά της κοινωνίας για την οποία παλεύουν το ΚΚΕ και η ΚΝΕ; Μπορεί να γίνει πράξη σήμερα και πως;». Η δραστηριότητα της προηγούμενης περιόδου για τα επίκαιρα διδάγματα από τα 80 χρόνια του ΕΑΜ, ο τριήμερος εορτασμός και η μαζική συμμετοχή στην μεγάλη αντιιμπεριαλιστική κινητοποίηση του Πολυτεχνείου μας γεμίζουν αυτοπεποίθηση ότι η ιστορική πείρα δεμένη με κρίσιμα συμπεράσματα μπορεί να γίνει όπλο ώστε οι επαναστατικές μας ιδέες να συναντήσουν, να αγκαλιάσουν και να εμπνεύσουν πολύ περισσότερους! Παράλληλα, η πλούσια, ζωντανή συζήτηση των Οργανώσεών μας για το Πανεπιστήμιο των σύγχρονων αναγκών και δυνατοτήτων της εποχής μας δημιουργεί τους όρους να ανοίξει πολύ πιο μαζικά η συζήτηση για το ποια κοινωνία, ποια οικονομία και οργάνωση της παραγωγής χρειάζεται για να γίνει πράξη ένα τέτοιο πανεπιστήμιο, τι αγώνας και τι περιεχόμενο διεκδικήσεων χρειάζεται σήμερα! Με τον «Οδηγητή» και το καταστατικό στο χέρι οργανώνουμε την τελική ευθεία της μάχης! Να μη λείψει κανείς! Κάθε μέλος της ΚΝΕ να αποτελέσει πόλο συσπείρωσης, αγωνιστικής συζήτησης και δράσης, μαζικό διαφωτιστή στο χώρο του! Έχουμε τα εφόδια, την πλούσια πείρα, το μεράκι και το πείσμα να καταφέρουμε να βρεθούμε στην πρώτη θέση της άμιλλας! Καλούμε τους συντρόφους από την Οργάνωση Σπουδάζουσας Αθήνας να συνεχίσουν την καλή προσπάθειά γνωρίζοντας ότι οι Οργανώσεις της Θεσσαλονίκης έχουν μάθει σε «πρωτιές», δε θα συμβιβαστούν με κάτι λιγότερο από αυτό! Άννα Μαρία Ηλιού, γραμματέας Σπουδάζουσας Θεσσαλονίκης της ΚΝΕ

Οδηγητής



Δεκέμβριος 2021

13

Συζητώντας με νέους ερευνητές

Η

εξέλιξη της επιστημονικής γνώσης, τα νέα δεδομένα αλλά και αναπάντητα ερωτήματα, που προβάλλουν σε όλα τα επιστημονικά πεδία, δικαίως σήμερα προσελκύουν το ενδιαφέρον ολοένα και περισσότερων φοιτητών, που με ενδιαφέρον και όνειρα αντιμετωπίζουν τις σπουδές τους, σχεδιάζουν το μέλλον τους μετά το πτυχίο. Ταυτόχρονα, όλο και πιο έντονα απασχολεί τα αστικά επιτελεία, η πιο άμεση σύνδεση της ερευνητικής δραστηριότητας με τις ανάγκες κερδοφορίας και ανταγωνιστικότητας των μονοπωλίων. Χαρακτηριστική είναι η πρόσφατη συζήτηση στη Διαρκή Επιτροπή Μορφωτικών υποθέσεων της Βουλής, με στόχο «τη μέγιστου βαθμού διασύνδεση των Πανεπιστημίων με την οικονομία, τη βιομηχανία και την αγορά εργασίας».

• • • ΣΥ

••• ΞΗ

ΝΤΕΥ ΝΕ

Είναι γεγονός ότι πολλοί φοιτητές, συχνά από την εισαγωγή τους κιόλας στο Πανεπιστήμιο, ονειρεύονται να ασχοληθούν με την έρευνα, να συνεχίσουν τις σπουδές τους. Τι ήταν αυτό που έδωσε σε εσάς το κίνητρο να κάνετε κάτι τέτοιο; Επιβεβαιώθηκαν οι προσδοκίες σας; Πάρης Ζάμπας: Οπωσδήποτε η έρευνα αποτελεί μια πολύ δημιουργική και ζωντανή διαδικασία. Η προσπάθεια ανακάλυψης της αντικειμενικής αλήθειας, που παρέχει νέα γνώση και δυνατότητες για την αντιμετώπιση σοβαρών προβλημάτων, ανάμεσά τους η υγεία, νομίζω ότι ήταν το στοιχείο που με ώθησε να δοκιμάσω αυτόν τον δρόμο. Οι προσδοκίες μου ως προς την αξία του συγκεκριμένου χώρου νομίζω επιβεβαιώθηκαν. Παρ’ όλα αυτά σιγά-σιγά αντιλαμβάνεσαι πως η φύση κάθε εργασίας επηρεάζεται από τους όρους που αυτή οργανώνεται. Αντικειμενικά η καθημερινότητα του νέου ερευνητή, που αναγκάζεται να κυνηγά χρηματοδοτήσεις για μισθούς και εργαστηριακό εξοπλισμό, που βιώνει την αβεβαιότητα, αφού η εργασιακή κατάσταση, η εξέλιξή του, αλλά και η συνέχεια της επιστημονικής του εργασίας δεν είναι δεδομένη, πολλές φορές υποβαθμίζει το ουσιαστικό σκέλος της δουλειάς μας. Παναγιώτης Παππάς: Η αλήθεια είναι ότι από αρκετά μικρή ηλικία μου είχε κεντρίσει το ενδιαφέρον η διαδικασία κατανόησης του φυσικού κόσμου, επομένως είχα από τότε μια ροπή προς τη μελέτη της φυσικής.

Ο «Οδηγητής» συζήτησε με νέους επιστήμονες και μέλη του ΚΚΕ, τους: Πάρη Ζάμπα, υποψήφιο διδάκτορα στο τμήμα Φαρμακολογίας του ΕΚΠΑ, με διατριβή στο Ερευνητικό Κέντρο Ιατροβιολογικών Ερευνών της Ακαδημίας Αθηνών. Παναγιώτη Παππά, μεταδιδακτορικό ερευνητή στο Ινστιτούτο Νανοεπιστήμης και Νανοτεχνολογίας του ΕΚΕΦΕ «Δημόκριτος». Κωνσταντίνα Χαλικιοπούλου, μεταδιδακτορική ερευνήτρια στο Εθνικό Ίδρυμα Ερευνών. Μέσα από τη δική τους πείρα φωτίζουν την πραγματικότητα στον τομέα της έρευνας σήμερα, το αληθινό αποτύπωμα της «διασύνδεσης με την αγορά»...

Περνώντας τα χρόνια κατέληξα στο ότι θέλω να ασχοληθώ με την έρευνα, ακριβώς γιατί έβλεπα ότι όλη η πορεία κατανόησης ενός φυσικού φαινομένου, ο σχεδιασμός ενός πειράματος και η ερμηνεία του ήταν μια εξαιρετικά δημιουργική διαδικασία για μένα, κάτι σαν να λύνεις έναν γρίφο… Βέβαια, η πραγματικότητα είναι καμιά φορά διαφορετική απ' ό,τι την φαντάζεσαι. Έτσι, πολλές φορές, ακόμα και η πιο δημιουργική ενασχόληση υπό το βάρος της πίεσης του «να πιάσουμε το deadline…», του άγχους του «τώρα που τελείωσε το πρόγραμμα από πού θα πληρώνομαι…» και της ανασφάλειας για το αύριο, μπορεί εύκολα να μεταμορφωθεί σε ρουτίνα.

Στο πλαίσιο που διεξάγεται σήμερα η έρευνα στα Πανεπιστήμια -και όχι μόνο- ένας νέος επιστήμονας μπορεί να διεξάγει ελεύθερα το ερευνητικό του έργο; Π.Ζ.: Σε έναν βαθμό μπορεί. Γιατί κάθε ερευνητής μπορεί να ψάξει τη βιβλιογραφία, να αναπτύξει μια ορισμένη μεθοδολογία και να καταλήξει σε μια ερευνητική πρόταση που είναι σίγουρα αποτέλεσμα της διανοητικής του εργασίας και των ενδιαφερόντων του. Όμως, αυτό το πλάνο, σε τελική ανάλυση, δεν μπορεί να πάει μακριά, αν δεν χρηματοδοτηθεί. Και τα κριτήρια τα θέτει η αγορά, που βάζει ως κριτήριο το κέρδος και όχι την χρησιμότητα της κάθε έρευνας. Έτσι είναι πραγματικότητα σήμερα ότι όλα τα ερευνητικά προγράμματα (ακόμα και τα μικρότερα) οφείλουν να έχουν ξεχωριστή ενότητα εργασίας, οδικό χάρτη για το πώς η προτεινόμενη ερευνητική ιδέα θα βρει το δρόμο της στην αγορά ή και πώς το έργο θα είναι βιώσιμο με δικά του έσοδα μετά το πέρας της χρηματοδότησης. Είναι αυτό πραγματική ελευθερία; Τα επιστημονικά ερωτήματα στην πραγματικότητα τίθενται από την καπιταλιστική οικονομία. Σήμερα, ας πούμε, στην εποχή της πράσινης μετάβασης τα επιστημονικά ερωτήματα σε μια σειρά κλάδους είναι προκαθορισμένα. Το μεγαλύτερο Ευρωπαϊκό πρόγραμμα

«Horizon 2021-2027» κατευθύνει περίπου το 40% της συνολικής χρηματοδότησης στις ανανεώσιμες πηγές ενέργειας και τα λεγόμενα bigdata. Άρα πώς μπορεί κάποιος να προτείνει ένα ερευνητικό πλάνο που σχετίζεται με την αξιοποίηση του ορυκτού πλούτου της χώρας και αυτό να περιμένει ότι θα χρηματοδοτηθεί; Είναι χαρακτηριστικό πως οι συγγραφείς της πλειοψηφίας των ερευνητικών προτάσεων πασχίζουν ώστε λέξεις-κλειδιά όπως «Πράσινη Ενέργεια/Τεχνολογία», «Τεχνητή Νοημοσύνη», «Κβαντικοί Υπολογιστές», «Μεγάλα Δεδομένα» κ.λπ. να τις εντάξουν στην ερευνητική τους πρόταση έστω και τεχνηέντως ώστε να αυξηθούν οι πιθανότητες να χρηματοδοτηθεί η πρότασή τους. Ένα ακόμα παράδειγμα που φωτίζει το θέμα είναι η ανάπτυξη των κοινωνικών επιστημών. Στον καπιταλισμό, όπου κυριαρχεί το κυνήγι του μέγιστου ποσοστού κέρδους, δίνεται προτεραιότητα στις επιστήμες που προσφέρουν άμεσα καινοτομία στην παραγωγή. Παράλληλα, χρηματοδοτούνται μόνο οι κυρίαρχες ιδεολογικά τάσεις που «θωρακίζουν» την ιδεολογική κυριαρχία της αστικής τάξης. Για παράδειγμα, στις κοινωνικές επιστήμες κυριαρχεί η τάση προς την ανάλυση των ατομικών βιωμάτων, που όσο κι αν είναι αναγκαία, ως σκαλοπάτι προς την επιστημονική γενίκευση, μένει όμως μόνο εκεί και δεν ερμηνεύονται οι σχέσεις του κάθε ανθρώπου με την κοινωνία, μέσω της δραστηριότητάς του, η κοινωνική του θέση. Πόσο εύκολο είναι να στηριχθεί ερευνητικά μια δουλειά που στηρίζει την αντίθετη άποψη; Κωνσταντίνα Χαλικιοπούλου: Ελευθερία θα μπορούσαμε να πούμε ότι θα είχαμε εάν δεν υπήρχε υποβάθμιση της βασικής έρευνας, εάν δεν εξαρτιόταν κάθε φορά το αντικείμενο μελέτης του κάθε ερευνητή από τις προτεραιότητες της αγοράς (π.χ. με τη μη χρηματοδότηση της έρευνας για τους κορονοϊούς μετά την εμφάνιση της επιδημίας SARS το 2003), εάν δεν αναγκαζόταν ο ερευνητής να αγχώνεται και να «τρέχει» να κυνηγάει χρηματοδοτήσεις απ' όπου μπορεί (ερευνητικά προγράμματα, ιδιωτικούς φορείς) και αντί αυτού να ασχολιόταν ουσιαστικά με τη μελέτη και επίλυση του ερευνητικού του ερωτήματος, να μην

14

αναγκάζεται να φύγει στο εξωτερικό για να μπορέσει να ασχοληθεί με αυτό που του αρέσει ή να μην απομακρύνεται από το χώρο της έρευνας, επειδή δεν μπορεί να ανταπεξέλθει οικονομικά στη ζωή του.

Τελευταία, με πολλές αφορμές, φουντώνει η συζήτηση για το πώς πιο αποτελεσματικά θα συνδεθούν τα Πανεπιστήμια με την καπιταλιστική οικονομία. Είναι χαρακτηριστικό το παράδειγμα της σύμπραξης του ΣΕΒ με το ΟΠΑ, για τα λεγόμενα βιομηχανικά διδακτορικά. Τι έχει δείξει η δική σας εμπειρία πάνω σε αυτό; Τελικά, ωφελείται ένας νέος επιστήμονας από τη σύνδεση του έργου του με την αγορά; Π.Ζ.: Κάθε υπ. Διδάκτορας θα ωφελούνταν αν υπήρχε κρατική χρηματοδότηση στο ύψος των αναγκών, ώστε κάθε διδακτορική διατριβή να είναι εξασφαλισμένη από την αρχή ως το τέλος τόσο από μισθολογική άποψη με κρατικές ασφαλισμένες υποτροφίες όσο και από την εξασφάλιση των απαραίτητων υποδομών, πρόσβαση σε βιβλιογραφία και εργαστηριακό εξοπλισμό. Γιατί δεν ικανοποιούν αυτό το πάγιο αίτημα των συλλόγων υπ. διδακτόρων και των σωματείων των εργαζόμενων ερευνητών στα Πανεπιστήμια; Η μεγαλύτερη διασύνδεση της παραγόμενης έρευνας με τις ανάγκες των επιχειρήσεων δε λύνει το πρόβλημα, γιατί καθορίζει το περιεχόμενο, τα ερωτήματα, τις υποθέσεις, τη μεθοδολογία των διδακτορικών εργασιών στενεύοντας ακόμα περισσότερο την ελευθερία του νέου ερευνητή στην αναζήτηση της αλήθειας. Είναι ενδεικτικό ότι η ίδια η συμφωνία ΟΠΑ-ΣΕΒ θέτει ως πεδία υψηλού ενδιαφέροντος για χρηματοδότηση «θέματα ψηφιακού μετασχηματισμού και αιχμής στις τεχνολογίες πληροφορικής και επικοινωνιών, διοικητικής επιστήμης και διοίκησης επιχειρήσεων στην εποχή της 4ης βιομηχανικής επανάστασης, στατιστικής, λογιστικής και χρηματοοικονομικής επιστήμης, οικονομικών, μάρκετινγκ στην ψηφιακή εποχή». Έτσι σειρά επιστημονικών αντικειμένων, γενικά χρήσιμων για την ικανοποίηση των κοινωνικών αναγκών θα μένουν στο περιθώριο, ενώ σε περίοπτη θέση θα βρίσκονται αντι-

κείμενα εντός του πλαισίου της αστικής στρατηγικής, όπως τα οικονομικά της υγείας (η καταστροφική λογική κόστος-όφελος), η «ψηφιακή μετάβαση» που υποτάσσει τις νέες τεχνολογίες στο βωμό του κέρδους των μονοπωλίων, της έντασης της εκμετάλλευσης και της καταστολής. Παράλληλα, θα σταματήσουν οι ελαστικές μορφές απασχόλησης την επόμενη μέρα για έναν κάτοχο διδακτορικού; Θα αυξηθούν οι θέσεις μόνιμων διδασκόντων στα Πανεπιστήμια; Θα σταματήσει η αγορά να ρυθμίζει την απορρόφηση των εργαζόμενων υψηλής ειδίκευσης βάσει της ανταγωνιστικότητας και κερδοφορίας, με τους κατόχους διδακτορικού σε πολλές περιπτώσεις να χαρακτηρίζονται ως overqualified δηλαδή με περισσότερα από τα απαιτούμενα προσόντα; Θα χρηματοδοτηθεί μέσω των βιομηχανικών διδακτορικών το 60% των υποψήφιων διδακτόρων που δεν έχουν καμία μορφή οικονομικής στήριξης και τα βγάζουν πέρα με μπόλικη ατομική ευθύνη;

Π.Π.: Το παράδειγμα της σύμπραξης του ΣΕΒ με το ΟΠΑ δεν είναι το μόνο. Στον «Δημόκριτο» τα βιομηχανικά διδακτορικά υπάρχουν ήδη, σε συνεργασία με το Ίδρυμα Σταύρος Νιάρχος (ΙΣΝ), όπου το ΙΣΝ χρηματοδοτεί τα τρία χρόνια έρευνας και κάποια εταιρεία ένα χρόνο ακόμα. Τα βιομηχανικά διδακτορικά, επομένως, δεν είναι κάποια «νέα ανακάλυψη». Κατ' αρχάς θα έλεγα ότι υπάρχει ένα ζήτημα στο κατά πόσο μπορεί να συγκεραστεί η έρευνα στο πλαίσιο ενός διδακτορικού που υποτίθεται πρέπει να είναι μια πρωτότυπη ερευνητική εργασία με την «κατά παραγγελία» έρευνα γύρω από τα προϊόντα μιας ή περισσότερων εταιρειών ή την βελτιστοποίηση κάποιων ζητημάτων στη γραμμή παραγωγής τους. Ακόμα περισσότερο όλοι καταλαβαίνουμε πού θα καταλήξουν τα επιστημονικά πορίσματα αν δεν συμφέρουν την εταιρεία-χορηγό. Επιπλέον, αντί να υπάρχει σταθερή κρατική χρηματοδότηση για να μπορεί ο υποψήφιος διδάκτορας να προχωρήσει απρόσκοπτα τη διατριβή του, προστίθεται μια ακόμα ψηφίδα στο μωσαϊκό των ελαστικών σχέσεων εργασίας των νέων ερευνητών. Βεβαίως, αυτού του είδους τα διδακτορικά προβάλλονται ως η «λύση» για να γεφυρωθεί το χάσμα μεταξύ έρευνας και παραγωγής κι έτσι ο νέος ερευνητής να έχει εργασιακές προοπτικές στην παραγωγή μετά το πέρας του διδακτορικού του. Αυτό που αποκρύπτεται είναι ότι όσα βιομηχανικά διδακτορικά κι αν γίνουν και όσα γραφεία διασύνδεσης κι αν ανοίξουν δεν αλλάζουν ούτε οι όροι με τους οποίους θα δουλέψει ένας εργαζόμενος ούτε λύνεται το ζήτημα της ανεργίας και της εργασιακής περιπλάνησης που είναι σύμφυτα με την αναρχία, τον ανταγωνισμό και το κυνήγι του κέρδους. Εν κατακλείδι το πρόβλημα δεν είναι αν η έρευνα πρέπει να συνδέεται με την παραγωγή, κάτι που πάντα ίσχυε και θα ισχύει, αλλά ποιος είναι ο κινητήριος μοχλός της παραγωγής, ποιον σκοπό υπηρετεί η ίδια η ερευνητική διαδικασία.

Τι αλλάζει με το νομοθετικό πλαίσιο για τις spinoff εταιρείες στα Πανεπιστήμια; Πώς θα σχολιάζατε αυτή την εξέλιξη; Π.Ζ.: Κατ’ αρχάς δεν είναι κάτι καινούργιο. Στο Πανεπιστήμιο, οι πιο “in” λέξεις έχουν καταντήσει οι τεχνοβλαστοί (spinoff) και οι νεοφυείς επιχειρήσεις (stratup).

Οδηγητής

«Κάνε την ιδέα σου επιχείρηση». Αυτό που νομίζω αξίζει να σχολιάσουμε είναι πως η κυβέρνηση με το νέο θεσμικό πλαίσιο επιδιώκει την ταχύτερη, πιο αποδοτική και σε μεγαλύτερη κλίμακα αξιοποίηση της συγκεκριμένης μορφής επιχειρήσεων στα Πανεπιστήμια. Αγχώνεται για το πώς οι επιχειρηματίες θα ιδιοποιηθούν όσο το δυνατόν περισσότερη από τη γνώση που παράγουμε όλοι εμείς και με το ελάχιστο δυνατό κόστος, αφού το Πανεπιστήμιο μέσω των spinoff αναλαμβάνει όλο το επενδυτικό ρίσκο και οι μεγάλες επιχειρήσεις έρχονται να εξαγοράσουν και αναπτύσσουν πατέντες χωρίς πολύ κόπο. Με τον συγκεκριμένο νόμο κάνουν ένα ακόμα βήμα. Φρόντισαν να εξασφαλίσουν κίνητρα υπηρεσιακής ανέλιξης για τους ερευνητές που θα γίνονται μάνατζερ, ενώ αφήνουν ελεύθερα τα ιδρύματα να τζογάρουν ποσά από τη χρηματοδότησή τους για να συμμετέχουν ως μέτοχοι, όταν δεν δίνουν δεκάρα για τις ανάγκες των φοιτητών, εργαζόμενων και ερευνητών. Σε καμία περίπτωση δεν μπορούν να βοηθήσουν την ανάπτυξη της έρευνας. Ας σκεφτούμε τη δυσκολία που αντιμετωπίζουν οι υπόλοιπες ερευνητικές ομάδες μιας πανεπιστημιακής σχολής, όταν μια εταιρεία δεσμεύει κάποιον εργαστηριακό εξοπλισμό για λογαριασμό της. Ποιος μπαίνει σε προτεραιότητα; Αλλά και ποια αντικείμενα νομίζετε ότι θα αναπτύσσονται με αυτό τον τρόπο; Καινοτόμα και προς αξιοποίηση θα κρίνεται η έρευνα πιθανών τεχνοβλαστών που γίνεται για εγκατάσταση γιγαντιαίων αιολικών πάρκων ακόμη και μέσα στα δάση ή για την αντιπυρική προστασία των δασικών εκτάσεων; Ρητορικό το ερώτημα. Κ.Χ.: Οι «νεοφυείς επιχειρήσεις-startups» ή οι «τεχνοβλαστοί-spinoffs» προωθούνται και έρχονται να λύσουν τη δυσκολία διασύνδεσης και πιο άμεσης μεταφοράς των ερευνητικών αποτελεσμάτων από ακαδημαϊκά ή ερευνητικά ιδρύματα στην αγορά και σε μεγάλες επιχειρήσεις. Σε συνέχεια, λοιπόν, αυτού, ενισχύεται και προωθείται πολύ έντονα η ιδέα της «νεανικής επιχειρηματικότητας». Προφανώς -και στην πλειοψηφία τους- οι ιδέες που έχουν οι νέοι άνθρωποι μπορεί να είναι και χρήσιμες και αναγκαίες, ωστόσο τις περισσότερες φορές έρχονται αντιμέτωπες με την απόρριψη γιατί δεν είναι αρκετά κερδοφόρες ή απαραίτητες εκείνη τη χρονική στιγμή για την αγορά. Ταυτόχρονα, οι νέοι καλούνται να στήσουν μια εταιρεία με δικά τους χρήματα, να έρθουν αντιμέτωποι με μεγάλο ανταγωνισμό και με λίγες

ευκαιρίες. Στατιστικά και μόνο φαίνεται ότι 9 στις 10 από τις εταιρείες αυτές είναι καταδικασμένες να αποτύχουν. Όσες επιβιώνουν ψάχνουν να δουν ποια μεγάλη επιχείρηση θα τους «εξαγοράσει», με κίνδυνο ακόμη και εάν θα κρατήσουν τα διανοητικά αποτελέσματα της δικιά τους δουλειάς!

Τι θα συμβούλευες ένα φοιτητή, που φιλοδοξεί να ασχοληθεί με τον τομέα της έρευνας; Κ.Χ.: Η κοινωνία έχει ανάγκη από νέους επιστήμονες, που μελετάνε και αναπτύσσουν την επιστήμη και την έρευνα, που έχουν διάθεση και όρεξη για το αντικείμενό τους, που θέλουν να προσφέρουν, που μπορούν να συμβάλουν στην κατάκτηση νέας γνώσης. Μαζί, λοιπόν, με την αγάπη για το επιστημονικό τους πεδίο, την απαραίτητη διάθεση και κοπιαστική δουλειά για να γίνουν καλοί επιστήμονες, αξίζει να «ερευνήσουν» το γιατί και το πώς η εργασία τους θα αποδεσμευτεί

Τους επόμενους μήνες, ο «Οδηγητής» θα φιλοξενεί στις σελίδες του αρθρογραφία νέων επιστημόνων, φοιτητών, ερευνητών, παρουσιάζοντας ενδιαφέρουσες εξελίξεις και νέα επιστημονικά δεδομένα, σε μια προσπάθεια να τροφοδοτήσουμε το ενδιαφέρων των φοιτητών για το αντικείμενό τους, αναδεικνύοντας ταυτόχρονα τις ανεξάντλητες δυνατότητες ανάπτυξης της ίδιας της επιστήμης, χωρίς το βαρίδι του κέρδους και του ανταγωνισμού.



Δεκέμβριος 2021

15

από τις βαριές αλυσίδες των νόμων της αγοράς και θα γίνει κτήμα της κοινωνίας, που αποτελεί και τη μεγαλύτερη ανταμοιβή για κάθε ερευνητή. Π.Π.: Να ακολουθήσει τα όνειρά του, να μην συμβιβαστεί με τίποτα λιγότερο και να έχει σαν οδηγό την προτροπή του μεγάλου παιδαγωγού Δ. Γληνού «μελέτα, μα έχε άγρυπνα και ανοιχτά τα μάτια της ψυχής σου στη ζωή». Μέσα στην πραγματική ζωή θα συνειδητοποιήσει την ανάγκη να αγωνιστεί για να αλλάξει το κοινωνικοοικονομικό σύστημα στο οποίο ζούμε, ο καπιταλισμός και να αντικατασταθεί από τον σοσιαλισμό όπου - όπως έδειξε και η πείρα από την ΕΣΣΔ - η έρευνα μπορεί να βρει τον πραγματικό σκοπό της, την εξύψωση της ανθρώπινης νόησης και την κάλυψη των διευρυμένων αναγκών του λαού. Π.Ζ.: Οι δυνατότητες υπάρχουν και αυτές είναι η τεχνολογική ανάπτυξη, αλλά και η ύπαρξη υψηλού επιπέδου εργατικού δυναμικού. Χρειάζεται απλώς όλοι εμείς που παράγουμε μαζί τη νέα γνώση, όλοι εμείς που τη βάζουμε σε εφαρμογή και που παράγουμε ό,τι χρειάζεται η κοινωνία με εργαλείο και όπλο μας την επιστήμη, να κάνουμε κουμάντο στην οικονομία, χωρίς να μπαίνουν εμπόδιο οι ανάγκες του κεφαλαίου. Αξίζει, επίσης, κάθε νέος ερευνητής να ακούσει από πρώτο χέρι τι προτείνει το ΚΚΕ. Με την πρόταση του ΚΚΕ εξασφαλίζεται με τον επιστημονικό κεντρικό σχεδιασμό η αξιοποίηση όλου του εργατικού δυναμικού υψηλής ειδίκευσης για την στελέχωση της σοσιαλιστικής παραγωγής. Οργανώνεται η συνεργασία κρατικών οργανισμών, Πανεπιστημίων, ερευνητικών κέντρων για την ανάπτυξη των διάφορων αντικειμένων με γνώμονα τις κοινωνικές ανάγκες και όχι το καπιταλιστικό κέρδος. Έτσι μπορεί να αναπτυχθεί η επιστήμη εξασφαλίζοντας την απρόσκοπτη ανάπτυξη της δημιουργικότητας, χωρίς την ανασφάλεια και τον οικονομικό καταναγκασμό. Γι' αυτή την εξουσία αξίζει να παλέψει κάθε νέος ερευνητής.

16 Με αφορμή την παγκόσμια μέρα για την εξάλειψη της βίας κατά των γυναικών

ς

Βαδίζουµε στον δρόµο της ανατροπής της γυναικείας ανισοτιµίας

Μ

ε αυτό το σύνθημα οι Οργανώσεις της ΚΝΕ σε όλη την Ελλάδα ξεδίπλωσαν πολύμορφη δραστηριότητα με αφορμή την Παγκόσμια Ημέρα για την Εξάλειψη της βίας κατά των γυναικών, στις 25 Νοέμβρη. Με την ανακοίνωση της ΚΝΕ, που μοιράστηκε από χέρι σε χέρι, φτάνοντας σε χιλιάδες νέες και νέους σε όλη την Ελλάδα, τα αμφιθέατρα, τα σχολεία, μετατράπηκαν σε εστίες συζήτησης, ανταλλαγής απόψεων και προβληματισμών για το πώς μπορεί να σπάσει ο “φαύλος κύκλος” της βίας κατά των γυναικών.

Άνοιξε στα «γεμάτα» η συζήτηση για τις πραγματικές αιτίες- οικονομικές και κοινωνικές- που γεννούν τους δράστες-«τέρατα» και αφήνουν τις γυναίκες εκτεθειμένες στην ανασφάλεια και κάθε είδους κίνδυνο. Για τους εκβιασμούς και τις πιέσεις που βιώνει μια φοιτήτρια στην πορεία για να πάρει πτυχίο, όπως διαμορφώνονται πάνω στο έδαφος της επιχειρηματικής λειτουργίας του Πανεπιστημίου ΑΕ και την καθιστούν εκτεθειμένη στην ανασφάλεια για τις σπουδές και το εργασιακό της μέλλον, που την αναγκάζουν να δουλέψει παράλληλα με τις σπουδές της, που την καθιστούν τελικά ευάλωτη με μια σειρά κινδύνους. Πολλά τα ερωτήματα που απασχόλησαν τις συζητήσεις, όπως το «κατά πόσο μπορεί να αντιμετωπιστεί ριζικά η βία σε βάρος των γυναικών με αλλαγές στη νομοθεσία» ή «αν μπορεί η πάλη ενάντια στην κυριαρχία των

Με οργανωμένες παρεμβάσεις, πρωτοβουλίες και περιοδείες στις σχολές, τα μέλη της ΚΝΕ, που γίνονταν αποδεκτοί μέσα σε χειροκροτήματα και ενθουσιαμό, καλούσαν κάθε νέα και νέο να μετατρέψει τη δικαιολογημένη οργή και αγανάκτηση που νιώθει για τα απαράδεκτα περιστατικά, σε δύναμη συσπείρωσης ώστε κάθε φοιτητικός σύλλογος, η κάθε μορφή οργάνωσης στις σχολές, στα σχολεία, στις γειτονιές, να γίνει πραγματική κυψέλη αλληλεγγύης για να βρει κάθε νέα το κουράγιο να αντιπαλέψει τέτοια φαινόμενα, να παλέψει μαχητικά για να αλλάξει τη ζωή της.

ανδρών στα όργανα εξουσίας να ανατρέψει τη ρίζα της βίας κατά των γυναικών». Μεγάλο μέρος της κουβέντας που ξεδιπλώθηκε αφιερώθηκε στο «αν μπορεί η καταπολέμηση των αναχρονιστικών, σκοταδιστικών αντιλήψεων για τις σχέσεις μεταξύ των δύο φύλων να συμβάλει από μόνη της στην εξάλειψη της βίας». Μια πρώτη απάντηση σε αυτά δόθηκε με την ανακοίνωση της ΚΝΕ και με τις εκδηλώσεις που πραγματοποιήθηκαν σε πολλές πόλεις.

Καμιά γυναίκα μόνη απέναντι στη βία, πολεμάμε το σύστημα που γεννά την αιτία! «Πώς μπορεί μια γυναίκα να ξεφύγει από αυτή την κατάσταση;» ήταν το δικαιολογημένο ερώτημα πολλών νέων κοριτσιών. Αναδείχτηκε πως μέσα στη συλλογική πάλη για τις σύγχρονες ανάγκες των γυναικών στη μόρφωση,

την εργασία, σε κάθε πλευρά της κοινωνικής ζωής, χτίζεται πραγματική ασπίδα προστασίας για κάθε γυναίκα. Ότι χρειάζεται να δυναμώσει η διεκδίκηση όλων των προϋποθέσεων για να είναι κάθε γυναίκα χειραφετημένη οικονομικά, κοινωνικά, συναισθηματικά. Ενάντια στη λογική του «ατομικού δρόμου» που καλλιεργείται από το σύστημα και τους μηχανισμούς του- ακόμα και από το σποτάκι μεγάλης σοκολατοβιομηχανίας που έγινε viral και μας πληροφορεί ότι είναι «ατομική ευθύνη» της κοπέλας να δει «τα σημάδια» και να ξεφύγει από μια παθογόνα, βίαιη σχέση. Μπορεί και πρέπει να γίνει υπόθεση κάθε νέας και νέου η πάλη για την κοινωνία της πραγματικής ελευθερίας, τον σοσιαλισμό- κομμουνισμό, εκεί όπου μπαίνουν τα θεμέλια για να καταργηθεί κάθε κοινωνική ανισοτιμία και καταπίεση.

Με αφορμή την παγκόσμια ημέρα για την εξάλειψη της βίας κατά των γυναικών , οι Οργανώσεις της Σπουδάζουσας Θεσσαλονίκης προχωρήσαμε σε πολύμορφη δραστηριότητα. Πολλές νέες θέλησαν να μιλήσουν μαζί μας, συμφώνησαν με τη θέση μας για ενίσχυση των κρατικών δομών, για ψυχολόγους και συμβουλευτικά κέντρα μέσα στο ΑΠΘ, στο ΠΑΜΑΚ και σε κάθε πανεπιστημιακό ίδρυμα, για προγράμματα ενημέρωσης από ειδικούς ανά σχολή, όπως και ενίσχυση της φύλαξης και του φωτισμού του Πανεπιστημίου για αποτροπή κακοποιητικών συμπεριφορών. Προσπαθούμε να οργανώσουμε την πάλη μας μέσα από την Ομάδα γυναικών «Ειρήνη Γκίνη». Με συλλογικό τρόπο να αντιμετωπίσουμε τα προβλήματα που βιώνει στο σήμερα κάθε νέα, την ανασφάλεια, τον φόβο. Αντίστοιχα, με πλήθος ανακοινώσεων, γκράφιτι σε χώρους του Πανεπιστημίου τονίσαμε την αλληλεγγύη, τη δύναμη της οργάνωσης, οργανώσαμε την κινητοποίηση των φοιτητικών συλλόγων στην Πρυτανεία. Παρασκευή Τσεκούρα, ΠΟ ΑΕΙ Θεσσαλονίκης

Οδηγητής



Δεκέμβριος 2021

“Στη σχολή, στο σπίτι και την εργασία, με αγώνα και αλληλεγγύη θα σπάσουμε τη βία κατά των γυναικών” Με πρωτοβουλία των μελών της ΚΝΕ και πρωτοπόρων αγωνιστών που είναι εκλεγμένοι στα Διοικητικά Συμβούλια των φοιτητικών συλλόγων, οργανώθηκαν κινητοποιήσεις και αγωνιστικές δράσεις. Διεκδίκησαν από τις Πρυτανείες και τις διοικήσεις των ιδρυμάτων τα αναγκαία μέτρα για τη στήριξη των φοιτητριών, τη διοργάνωση ενημερωτικών προγραμμάτων στις σχολές από κρατικούς επιστημονικούς φορείς, τη συγκρότηση συμβουλευτικών σταθμών στα ιδρύματα, στελεχωμένων με το αναγκαίο επιστημονικό προσωπικό. Παράλληλα ανέδειξαν την ανάγκη να ενισχυθούν οι σχολές με την υποδομή που είναι απαραίτητη για την ασφαλή πρόσβαση των φοιτητριών από και προς τη σχολή.

«Στο Πάντειο Πανεπιστήμιο οργανώσαμε κινητοποίηση στην Πρυτανεία του ιδρύματος όπου και καταθέσαμε τα αιτήματά μας, τα οποία εξέφραζαν εκατοντάδες φοιτήτριες και φοιτητές που συζητήσαμε μαζί τους αυτές τις μέρες. Οι διεκδικήσεις μας, όμως, βρήκαν απέναντί τους την αδιαφορία από την πλευρά της διοίκησης που δεν δίστασε να ισχυριστεί ότι για την απουσία συμβουλευτικών και ενημερωτικών προγραμμάτων ευθύνεται η έλλειψη ενδιαφέροντος από τη μεριά των φοιτητριών... πως δεν προβλέπεται να προσληφθεί άλλος ψυχολόγος για να στελεχώσει τον υπάρχοντα συμβουλευτικό σταθμό, που αυτή τη στιγμή λειτουργεί με μία ψυχολόγο που αντιστοιχεί σε εκατοντάδες φοιτητές και μάλιστα με σύμβαση με ημερομηνία λήξης! Για τον ελλιπή φωτισμό στον προαύλιο χώρο του Πανεπιστήμιου κάλεσε τους φοιτητές να αντικαταστήσουν οι ίδιοι τις καμένες λάμπες «ως ένδειξη εθελοντικής προσφοράς, αφού ο ηλεκτρολόγος του Παντείου νοσεί από κορωνοιό»!! Λυδία Βενετοπούλου, ΤΟ Παντείου της ΚΝΕ

Κ

ορύφωση της δραστηριότητας της ΚΝΕ αποτέλεσε η εκδήλωση που διοργανώθηκε στο Πάντειο Πανεπιστήμιο με θέμα «Σπάμε τον “φαύλο κύκλο” της βίας – Βαδίζουμε στον δρόμο της ανατροπής της γυναικείας ανισοτιμίας». Η κεντρική ομιλία έγινε από την Ελένη Μπέλλου, μέλος του ΠΓ της ΚΕ του ΚΚΕ. Ακολούθησαν παρεμβάσεις από τους Βαγγέλη Κατσιάβα, νομικό και μέλος της Ευρωκοινοβουλευτικής Ομάδας του ΚΚΕ, Ορέστη Παπαγιαννόπουλο, ψυχολόγο και ειδικευόμενο στη θεραπεία τραύματος και τη Χρύσα Λεμπέση, φοιτήτρια και μέλος της Επιτροπής του ΚΣ για τις Νέες Γυναίκες και τα Νέα Ζευγάρια. Το ενδιαφέρον της νεολαίας για τα επίκαιρα αυτά ζητήματα επιβεβαιώθηκε με τη μαζική προσέλευση στην εκδήλωση και την πλούσια συζήτηση που ακολούθησε τις κεντρικές ομιλίες. Οι φοιτητές και φοιτήτριες, που συμμετείχαν, διατύπωσαν ενδιαφέρουσες ερωτήσεις σχετικά με την πρόσφατη συζήτηση για τη νομική κατοχύρωση του όρου της «γυναικοκτονίας» ως αυτοτελές έγκλημα στον ποινικό κώδικα, με τους ομιλητές να απαντούν γιατί διαφοροποιείται το ΚΚΕ από αυτήν τη νομική κατοχύρωση, καθώς διαχωρίζει την ίδια την ανθρώπινη ζωή απέναντι στον νόμο ανάλογα με το φύλο του θύματος ή το κίνητρο του δράστη, για τα φαινόμενα βίας που εκδηλώνονται ανάμεσα σε ένα νέο ζευγάρι ή μια λαϊκή οικογένεια και τις αιτίες που τα προκαλούν, αλλά και κατά πόσο είναι εφικτό να εξαλειφθεί η βία στον καπιταλισμό. Τη συζήτηση προβλημάτισε και ο ρόλος των Επιτροπών Ισότητας στα Πανεπιστήμια, αν μπορούν οι φοιτήτριες να προσμένουν θετικές αλλαγές στις σπουδές και τη ζωή τους από την ύπαρξη αυτών των επιτροπών μέσα στα ιδρύματα. Οι Οργανώσεις της ΚΝΕ συνεχίζουν να πρωτοστατούν και να καλούν κάθε νέα και νέο στον αγώνα για την ανατροπή της γενεσιουργού μορφής βίας, την εκμετάλλευση ανθρώπου από άνθρωπο, στην κοινή πάλη αντρών και γυναικών πάνω στη βάση των κοινών ταξικών συμφερόντων. Εκεί όπου σπάνε στην πράξη οι αναχρονιστικές, αντιδραστικές κοινωνικές αντιλήψεις για τις σχέσεις μεταξύ των δύο φύλων και διαμορφώνονται ισότιμες σχέσεις μεταξύ των συντρόφων που έχουν τα ίδια όνειρα, τις ίδιες ανησυχίες. Καλούν τις νέες και τους νέους να βαδίσουν μαζί με την ΚΝΕ στο δρόμο για την ανατροπή της γυναικείας ανισοτιμίας και καταπίεσης.

Δείτε την εκδήλωση της ΚΝΕ στο Πάντειο Πανεπιστήμιο:

Προμηθεύσου από τις Οργανώσεις της ΚΝΕ την έκδοση της Επιτροπής του ΚΣ για τις νέες γυναίκες και τα νέα ζευγάρια με τίτλο: «Η εξειδικευμένη δουλειά της ΚΝΕ στις νέες γυναίκες, όρος και προϋπόθεση για να γίνουμε πιο πολλοί και πιο ικανοί στην πάλη για το σοσιαλισμό- κομμουνισμό».

17

18

Πανδημία: όταν η εγκληματική πολιτική παρουσιάζεται ως φάρμακο

Μ

πορεί να συμπληρώνονται σχεδόν δύο χρόνια πανδημίας όμως για μία ακόμα φορά βρισκόμαστε μπροστά σε μία νέα αναζωπύρωση με καθημερινά ρεκόρ κρουσμάτων, εκτόξευση των διασωληνωμένων, με το εμβολιαστικό πρόγραμμα να προχωράει ακόμα και σήμερα με πολύ αργούς ρυθμούς. Όλα αυτά, ενώ πλέον έχει αυξηθεί σημαντικά η αναγκαία επιστημονική γνώση και εμπειρία γύρω από το ζήτημα και η ανθρωπότητα έχει στη διάθεσή της πολύτιμα όπλα, προκειμένου να την αντιμετωπίσει αποτελεσματικά. Για μία ακόμα φορά ο λαός και η νεολαία βρίσκονται εκτεθειμένοι και απροστάτευτοι, τη στιγμή μάλιστα που μία νέα μετάλλαξη προκαλεί πρόσθετη αγωνία και ανασφάλεια.

Ολόκληρη η πορεία της πανδημίας στη χώρα μας αποδεικνύει ότι η διαχείριση από πλευράς της κυβέρνησης δεν προτάσσει την προστασία της ανθρώπινης ζωής και της υγείας, αλλά τις προτεραιότητες και τα συμφέροντα των επιχειρηματικών ομίλων. Χαρακτηριστικό παράδειγμα η απάντηση που έδωσε ο Υπουργός Ανάπτυξης, Άδωνις Γεωργιάδης, σε νοσοκομειακή γιατρό που έθεσε το επείγον αίτημα της επίταξης του ιδιωτικού τομέα λέγοντας ότι «κομμουνισμό στην Ελλάδα δεν έχουμε», παραδεχόμενος χωρίς να το καταλαβαίνει ότι το σύστημα, που ο συγκεκριμένος με γραφικό και κυνικό τρόπο υπερασπίζεται, εγκληματεί κατά της ανθρώπινης ζωής. Ας δούμε ορισμένα παραδείγματα που δείχνουν ότι τα κυβερνητικά επιχειρήματα συγκρούονται με την πραγματικότητα…

«Πανδημία ανεμβολίαστων»

Η

κυβέρνηση εξακολουθεί να αξιοποιεί με προκλητικό τρόπο τον αδιέξοδο διαχωρισμό εμβολιασμένων και ανεμβολίαστων ως βολικό άλλοθι για την απουσία μέτρων στήριξης του ΕΣΥ, την παντελή έλλειψη μέτρων προστασίας της υγείας σε κρίσιμους χώρους διασποράς του ιού, όπως είναι τα μέσα μεταφοράς, οι χώροι εκπαίδευσης και δουλειάς. Επιμένει να διαχειρίζεται την πανδημία επικεντρώνοντας σε ένα μόνο μέτρο, εκείνο του εμβολιασμού, προχωρώντας σε επιβολή «lockdown» στους ανεμβολίαστους αλλά και χρηματικού προστίμου για τους ανεμβολίαστους άνω των 60. Αυτά, τη στιγμή που:

‣ Ακόμα και αυτό το βασικό όπλο απέναντι στον ιό, δεν μπορεί να αποδώσει πλήρως, όταν δεν εντάσσεται σε ένα καθολικό σύστημα δωρεάν εμβολιασμού, με στενή παρακολούθηση της πορείας των εμβολιασμένων, εξατομικευμένη και εξαντλητική ενημέρωση για να αντιμετωπιστεί ο δισταγμός, αλλά και η επίδραση σκοταδιστικών αντιλήψεων σε τμήμα του πληθυσμού. ‣ Προκύπτει ανάγκη για τρίτη αναμνηστική δόση στον εμβολιασμένο πληθυσμό, ενώ έχει προηγηθεί το κλείσιμο των μεγάλων εμβολιαστικών κέντρων. ‣ Χιλιάδες άνθρωποι, εργάτες γης ζουν σε άθλιες συν-

θήκες με σοβαρούς κινδύνους για την υγεία τους πόσο μάλλον για τη διασπορά του κορονοϊού. Η συντριπτική πλειοψηφία από αυτούς είναι χωρίς χαρτιά, ανασφάλιστοι, χωρίς στοιχειώδη μέτρα υγιεινής και ιατροφαρμακευτικής περίθαλψης. Οι ίδιοι ζητούν επίμονα να εμβολιαστούν και οι κρατικές αρχές αδιαφορούν. ‣ Η πρόσφατη μετάλλαξη «Όμικρον» έφερε στο φως τις τραγικές συνέπειες της εμπορευματοποίησης του εμβολίου, αφού μόλις το 6% του πληθυσμού των πιο φτωχών χωρών έχει εμβολιαστεί, αλλά για αυτή την παγκόσμια «πανδημία ανεμβολίαστων» δεν μιλούν.

«Ενισχύεται κι άλλο το Εθνικό Σύστημα Υγείας»

Μ

άλιστα, στην προσπάθειά τους να αποδείξουν ότι όλα τα κάνουν καλά το «τερμάτισαν». Δεν διστάζουν να χαρακτηρίσουν ως ανακρίβειες τις καταγγελίες των σωματείων των υγειονομικών για τις τραγικές ελλείψεις στα νοσοκομεία, όπως έκανε πρόσφατα ο Υπουργός Υγείας από το βήμα της Βουλής, απαντώντας σε Επίκαιρη Επερώτηση του ΚΚΕ. Αντίθετα από τους κυβερνητικούς ισχυρισμούς, το δημόσιο σύστημα υγείας βρίσκεται αδιαμφισβήτητα σε χειρότερη θέση απ' ό,τι βρισκόταν πριν την έναρξη της πανδημίας. Το υγειονομικό προσωπικό είναι υπό κατάρρευση από την εξουθένωση και τις συνεχείς προσπάθειες να περιθάλψει όλους τους ασθενείς λόγω των τεράστιων ελλείψεων στα δημόσια νοσοκομεία που διατηρούνται στο ακέραιο μέχρι σήμερα. Κενά, που αντί να καλυφθούν για να ενισχυθεί το σύστημα υγείας μπροστά στις αυξανόμενες ανάγκες της προστασίας της υγείας του λαού σε περίοδο πανδημίας, ενισχύθηκαν με τις αναστολές που επέβαλε η κυβέρνηση σε υγειονομικούς. Για μία ακόμα φορά, η κυβέρνηση για να εξοικονομήσει υγειονομικό προσωπικό και κλίνες ΜΕΘ δίνει εντολή για περικοπή έως 80% για τακτικά χειρουργεία, δίνοντας ένα ακόμα χτύπημα στη ζωή και την υγεία του λαού. Το παράδειγμα του νοσοκομείου ΚΑΤ είναι χαρακτηριστικό. Στη λίστα αναμονής στα χειρουργεία του νοσοκομείου βρίσκονται πλέον πάνω από 16.000 ασθενείς, μία τεράστια δεξαμενή, δηλαδή, από την οποία αντλούν πελατεία οι ιδιωτικές κλινικές.

Την ώρα που οι αντοχές του εθνικού συστήματος υγείας δοκιμάζονται, η κυβέρνηση προκλητικά προχωράει σε παραπέρα μείωση του ήδη ελλιπούς κρατικού προϋπολογισμού για την Υγεία περιορίζοντας στο μισό τη χρηματοδότηση της Πρωτοβάθμιας Φροντίδας Υγείας και κόβοντας 139 εκατομμύρια από τη χρηματοδότηση των νοσοκομείων για το 2022. Οι προτεραιότητες της κυβερνητικής πολιτικής επιβεβαιώνονται στην πράξη με τη διάθεση 7,5 δις ευρώ για τους ΝΑΤΟϊκούς εξοπλισμούς το ίδιο έτος.

Σήμερα η ανασφάλεια που βιώνει ο λαός και η νεολαία για την προστασία της υγείας και της ζωής του, η πορεία εξέλιξης της πανδημίας στη χώρα μας αλλά και διεθνώς, υποδεικνύουν ότι χρειάζεται να αποβληθεί κάθε εμπιστοσύνη στην κυβερνητική πολιτική. Η αγανάκτηση της νεολαίας, που «φουντώνει», πρέπει να μετατραπεί σε αγωνιστική στάση και συμπόρευση με το ΚΚΕ και την ΚΝΕ, για να δυναμώσει η λαϊκή απαίτηση και πάλη, για να παρθούν όλα τα απαραίτητα μέτρα για την προστασία της υγείας, να γίνουν πράξη τα δίκαια αιτήματα που έχουν διατυπώσει από την πρώτη στιγμή υγειονομικοί, σωματεία εργαζομένων και μαζικοί φορείς και παραμένουν ανεκπλήρωτα μέχρι σήμερα.

Οδηγητής



Δεκέμβριος 2021

19

Κ’ είσαι τραγούδι κ’ είσαι φως στης εργατειάς το στόμα πλάθεις μαζί και πλάθεσαι, σου φέγγει ο Σοσιαλισμός κι η ελπίδα η πανανθρώπινη σού ανθοβολάει το χώμα Γιάννης Ρίτσος - «ΕΣΣΔ»

Τ

ον Δεκέμβρη του 1991, γράφονταν η «τελευταία πράξη του δράματος» των αντεπαναστατικών ανατροπών στην Ένωση Σοβιετικών Σοσιαλιστικών Δημοκρατιών. Η κόκκινη σημαία με το σφυροδρέπανο κατέβηκε από το Κρεμλίνο. Η εφημερίδα «Ριζοσπάστης» το Σάββατο 28 Δεκέμβρη, μια μέρα μετά, κυκλοφόρησε με τίτλο, «Ελπίδα η πάλη των λαών», καλώντας τους κομμουνιστές και την εργατική τάξη της χώρας μας να κρατήσουν ψηλά τη σημαία της πάλης για τον Σοσιαλισμό. Τι ήταν αυτό που κατέστησε την Σοβιετική Ένωση «φάρο» για τους λαούς του κόσμου; Ήταν το νέο που έφερε η κατάργηση των εκμεταλλευτικών σχέσεων, μέσω των νομοτελειών του Σοσιαλισμού, ενσαρκώνοντας την πάλη εκατομμυρίων εργαζομένων. Ποιες είναι αυτές οι νομοτέλειες όμως και πως εκφράστηκαν στην ΕΣΣΔ;

Κοινωνική ιδιοκτησία των μέσων παραγωγής Με την Οκτωβριανή Επανάσταση, η σοβιετική εξουσία καταργεί την ατομική ιδιοκτησία των καπιταλιστών σε συγκεντρωμένα μέσα παραγωγής, τις βιομηχανίες, τον ορυκτό πλούτο, τη γη. Δίνει την ιδιοκτησία αυτών των μέσων σε αυτούς που τα δουλεύουν, τους εργαζόμενους. Κανείς έτσι, δεν μπορούσε να έχει άλλον άνθρωπο «στη δούλεψή του». Παρόλα αυτά συνέχιζαν να υπάρχουν επιβιώσεις ομαδικής ιδιοκτησίας, ιδιαίτερα στην αγροτική παραγωγή. Ωστόσο η αστική τάξη έπαψε να παρασιτεί από την εκμετάλλευση των εργαζομένων όπως πριν. «Δώστε μου ένα πλούσιο άτομο. Δεν υπάρχει όμως τέτοιο άτομο. Μπορείτε να μου πείτε την ακριβή διεύθυνση έστω και ενός σοβιετικού εκατομμυριούχου;»1. Αυτή ήταν και η μήτρα όλων των κατακτήσεων που γνώρισαν οι σοβιετικοί λαοί.

Κριτήριο η κάλυψη των κοινωνικών αναγκών Καταργώντας το καπιταλιστικό κέρδος ως κριτήριο στην παραγωγή, η σοβιετική οικονομία έβαλε στο επίκεντρο τις κοινωνικές ανάγκες, την προσπάθεια για την κάλυψή τους. Χαρακτηριστικά, για το ζήτημα της κατοικίας και της ενέργειας που σήμερα κατατρώει το εισόδημα των οικογενειών μας, περιγράφεται: «Οι κατοικίες ήταν κρατικές και δίνονταν στους εργαζόμενους ... στην άκρη κάθε πόλης στηνόταν εργοστάσιο θερμικής ενέργειας για την κάλυψη των αναγκών των κατοίκων της πόλης»2. Είναι χαρακτηριστικό πως τα έξοδα για νοίκι, θέρμανση, ηλεκτρικό και λοιπά, δεν ξεπερνούσαν το 5% του οικογενειακού προϋπολογισμού3. Από το 1917 καθιερώνεται το οχτάωρο – πενθήμερο. Μέχρι το 1939 οι εγγράμματοι πολίτες φτάνουν το 90% σύμφωνα με την απογραφή, ενώ πριν την επανάσταση ο αναλφαβητισμός έφτανε το 70%. Καθιερώνεται δωρεάν πρόσβαση σε Υγεία και Παιδεία, τον πολιτισμό

και τον αθλητισμό4. Αποδείχθηκε έτσι η απελευθερωτική δύναμη των σοσιαλιστικών σχέσεων παραγωγής ιδιαίτερα αν αναλογιστούμε το επίπεδο παραγωγής και τεχνολογίας της προεπαναστατικής Ρωσίας που παραλήφθηκε από τους μπολσεβίκους.

Κεντρικός Σχεδιασμός Στη βάση της κοινωνικής ιδιοκτησίας των συγκεντρωμένων μέσων παραγωγής, αναπτύσσεται ο κεντρικός σχεδιασμός. Η σύνδεση των εργαζομένων με τα μέσα παραγωγής δεν γίνεται πλέον μέσω της καπιταλιστικής αγοράς και των αντίστοιχων νόμων της. Αντίθετα μέσω του κεντρικού σχεδιασμού αξιοποιείται το σύνολο του εργατικού και επιστημονικού δυναμικού, εξασφαλίζεται η ενιαία δράση της κοινωνίας για την κάλυψη των αναγκών της. Σε αυτή την προσπάθεια δεν «περίσσευε» κανένας, καταργήθηκε η ανεργία ως κοινωνικό φαινόμενο. Από τη στιγμή λήψης του πτυχίου, όπως περιγράφεται «εκεί, επιτόπου επικυρώνεται ο διορισμός μας. Εκεί, μέχρι τον τελευταίο»5. Μέσω του κεντρικού σχεδιασμού και με την ενεργό συμμετοχή εκατομμυρίων εργαζομένων, έγινε δυνατή η υλοποίηση γιγαντιαίων αλμάτων στην παραγωγή όπως ο εξηλεκτρισμός ολόκληρης της χώρας τη δεκαετία του 1920, το έπος της μετατροπής της ειρηνικής σε πολεμική βιομηχανία πριν και μέσα στο Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο, το άλμα της διερεύνησης του Διαστήματος στη συνέχεια.

Εργατική εξουσία Τα Σοβιέτ (δημιουργήθηκαν το 1905 σε συνθήκες οξυμμένων ταξικών συγκρούσεων) αποτελούσαν πυρήνες οργάνωσης της εργατικής τάξης, λειτουργούσαν με εκλεγμένους αντιπροσώπους. Κατά την Οκτωβριανή Επανάσταση καθιερώθηκαν ως φύτρα της μελλοντικής εργατικής εξουσίας και αποτύπωσαν τη συμμετοχή των εργαζομένων στη διαχείριση πλευρών της κοινωνίας τους. Στο 5ο Πανρωσικό Συ-

νέδριο των Σοβιέτ (1918) ψηφίστηκε το πρώτο σύνταγμα αποτυπώνοντας πως «όλη η εξουσία ανήκει σε όλο τον εργαζόμενο πληθυσμό της χώρας, που ενώνεται σε Σοβιέτ της πόλης και της υπαίθρου». Για πρώτη φορά, το δικαίωμα του εργαζόμενου και του νέου να εκλέγουν και να εκλέγονται έγινε ουσιαστικό από τυπικό που είναι στον καπιταλισμό. «Ποιές ήταν οι συνθήκες που έδωσαν σε εμένα, μια πρώην αγράμματη εργάτρια γης, να γίνω μια νομοθέτης, μια βουλευτής του Ανώτατου Σοβιέτ»;6 θέτει σαν βασικό ερώτημα η Πάσα Αγγελίνα, η πρώτη γυναίκα ποντιακής καταγωγής σε δημόσιο αξίωμα. Τα παραπάνω φωτίζουν αφενός τις πρωτοφανέρωτες κατακτήσεις που είχε η εργατική τάξη στο πλαίσιο της ανωτερότητας των σοσιαλιστικών-κομμουνιστικών σχέσεων παραγωγής, το ποίες είναι οι νομοτέλειες που πρέπει με πρώτη ευθύνη του ΚΚ σχεδιασμένα να καθορίζουν την άσκηση της πολιτικής του. Όταν αυτό δεν γίνεται (ορισμένα σχετικά ζητήματα παρουσιάζονται στο κείμενο των επόμενων σελίδων του «Οδηγητή») υπάρχουν αρνητικές συνέπειες. Παραπομπές 1. Σατιρικό λογοτεχνικό έργο «Το χρυσό μοσχάρι”. Εκδόσεις «Σύγχρονη Εποχή», 2021.

2. Κώστας Τάτσης «Ο Σοσιαλισμός που γνώρισα. Η 40χρονη ζωή και δράση μου στην ΕΣΣΔ». Εκδόσεις «Σύγχρονη Εποχή», 2017.

3. Μπόρις Πονομαριόφ: «Ο κομμουνισμός στον κόσμο που αλλάζει». Εκδ. «Σύγχρονη Εποχή», 1983 4. «Επιτεύγματα και κατακτήσεις της εργατικής τάξης στο Σοσιαλισμό. Για τα 100 χρόνια από την Οκτωβριανή Σοσιαλιστική Επανάσταση». Εκδόσεις «Σύγχρονη Εποχή», 2017 5. Ριζοσπάστης «Πείρα από την εκπαίδευση στο Σοσιαλισμό» 9/11/2014 6. Πάσα Αγγελίνα: «Άξιο τέκνο ενός καταξιωμένου λαού». Εκδόσεις «Σύγχρονη Εποχή», 2016.

20

30 χρόνια από τις αντεπαναστατικές ανατροπές στην ΕΣΣΔ

Γιατί το ΚΚΕ μιλάει για αντεπανάσταση και όχι για «κατάρρευση» «κατάρρευση»;;

Α

στικές και οπορτουνιστικές δυνάμεις χαρακτήρισαν τις αντεπαναστατικές ανατροπές στην ΕΣΣΔ «λαϊκές εξεγέρσεις» ανθρώπων που επιθυμούσαν «ελευθερία και οικονομική ανάπτυξη». Επιμένουν να χρησιμοποιούν τη φράση «κατάρρευση του υπαρκτού σοσιαλισμού». Με αυτούς τους χαρακτηρισμούς στοχεύουν να κυριαρχήσει στη νέα γενιά η άποψη πως όσοι ζούσαν στην ΕΣΣΔ και τα άλλα σοσιαλιστικά κράτη επιθυμούσαν την καπιταλι-

Παρεκκλίσεις από νομοτέλειες της σοσιαλιστικής οικοδόμησης...

Τ

α γεγονότα την περίοδο 1989-1991 δεν προέκυψαν στο κενό. Ήταν μια κορύφωση κοινωνικοοικονομικών συνθηκών που πηγάζουν από εξελίξεις προηγούμενων δεκαετιών. Το ΚΚΕ εστιάζοντας ακριβώς σε αυτές τις συνθήκες έχει καταλήξει σε κάποια σημαντικά συμπεράσματα για τη σοσιαλιστική οικοδόμηση και τις αιτίες ανατροπής της, ενώ συνεχίζει τη διερεύνηση και την εμβάθυνση. Η σοσιαλιστική-κομμουνιστική κοινωνία αναπτύσσεται στη βάση συγκεκριμένων νομοτελειών. Επειδή είναι ανώτερος, μη εκμεταλλευτικός κοινωνικοοι-

...που εξελίχθηκαν σε αντεπαναστατική δράση...

Ν

έοι άνθρωποι είναι πιθανό να έχουν ακούσει την προπαγάνδα αστικών και οπορτουνιστικών δυνάμεων πως στην ΕΣΣΔ ωφελημένος ήταν μόνο ένας «κομματικός και κρατικός μηχανισμός εξουσίας». Ποια είναι η αλήθεια; Όπως αναφέρθηκε παραπάνω, ταξικές αντιθέσεις υπάρχουν στον σοσιαλισμό και αναπαράγονται στο βαθμό που δεν ξεπερνιούνται τα κατάλοιπα της προηγούμενης κοινωνίας. Αυτές ενισχύθηκαν και παγιώθηκαν όταν στην οικονομία έγιναν συγκεκριμένες επιλογές στην κατεύθυνση της «αγοράς» και του καπιταλισμού. Βεβαίως, αυτό εκφράστηκε σε δυνάμεις, στελέχη του μηχανισμού διεύθυνσης των εργοστασίων, στελέχη των συνεταιριστικών μονάδων

στική παλινόρθωση, να εμπεδώνεται, όπως περιγραφικά συχνά αναφέρεται, πως η πρώτη προσπάθεια σοσιαλιστικής οικοδόμησης ήταν «νομοτελειακό να καταρρεύσει γιατί οι ιδέες του κομμουνισμού είναι πρακτικά ανεφάρμοστες».

Είναι όμως πράγματι έτσι;

κονομικός σχηματισμός,ο σοσιαλισμοσς, οι σχέσεις παραγωγής-κατανομής δεν αναπτύσσονται αυθόρμητα, όπως σε όλους τους προηγούμενους, προϋποθέτουν τη συνειδητή δράση της εργατικής τάξης και της πρωτοπορίας της, του Κομμουνιστικού Κόμματος. Τα ΚΚ, που ηγούνται της σοσιαλιστικής οικοδόμησης, οφείλουν να αναπτύσσουν τη θεωρία του επιστημονικού κομμουνισμού, να εφαρμόζουν επιστημονική-ταξική πολιτική συνειδητοποιώντας τις νομοτέλειες που υπάρχουν. Η πείρα από την πρώτη απόπειρα οικοδόμησης της σοσιαλιστικής κοινωνίας έδειξε πως τα ΚΚ που αναμετρήθηκαν με αυτό το καθήκον δεν κατάφεραν να λύσουν πάντα τις πρωτόγνωρες αντιφάσεις και δυσκολίες που προέκυψαν σε αυτή την πορεία, παρά τα πρωτοφανή επιτεύγματα που υπήρξαν λόγω της σοσιαλιστικής οικοδόμησης. Ένα από τα βασικά επιχειρήματα που χρησιμοποιούν τα αστικά επιτελεία για να «αποδείξουν» πως η ΕΣΣΔ δεν μπορούσε να επιβιώσει είναι πως «ένα σύστημα που δεν έχει ως κίνητρο της παραγωγής το κέρδος, όλα

ρυθμίζονται κεντρικά και η “αγορά” δεν λειτουργεί, είναι καταδικασμένο να αποτύχει». Όμως, τα προβλήματα στην οικονομία της ΕΣΣΔ, που όντως υπήρξαν, προέκυψαν όταν, αντί να σχεδιαστεί η εμβάθυνση των σοσιαλιστικών σχέσεων αυτές «αδυνάτισαν», υιοθετήθηκαν καπιταλιστικά κριτήρια στην παραγωγή-κατανομή, όταν «αφέθηκαν» να λειτουργήσουν τα «στοιχεία» της αγοράς. Τα αστικά επιτελεία παρουσιάζουν την πραγματικότητα «ανεστραμμένη». Δεν είναι οι κομμουνιστικές σχέσεις παραγωγής που «απέτυχαν». Το ακριβώς αντίθετο συνέβη. Το ότι το ΚΚ έκανε τέτοιες επιλογές δεν σημαίνει πως οι κομμουνιστικές σχέσεις είναι «ανεφάρμοστες». Η σοσιαλιστική, που είναι ανώριμη κομμουνιστική κοινωνία, σε μεγαλύτερο ή μικρότερο βαθμό «κληρονομεί» κατάλοιπα του καπιταλισμού. Η ταξική πάλη συνεχίζει να υπάρχει, επιβιώνουν μέχρι ενός σημείου κοινωνικές δυνάμεις που για μια σειρά λόγους αντιπαλεύουν το «βάθεμα» της σοσιαλιστικής οικοδόμησης.

αγροτικής παραγωγής, του εξωτερικού εμπορίου κ.ά. Άλλωστε, σε αυτές τις δυνάμεις στηρίχτηκε η «περεστρόικα» (αλλαγή-ανασυγκρότηση, έτσι ονομάστηκαν οι μεταρρυθμίσεις του Μ. Γκορμπατσόφ, τελευταίου Γενικού Γραμματέα του ΚΚΣΕ). Τέτοιες κοινωνικές δυνάμεις ήταν οι κάτοχοι του λεγόμενου «σκιώδους κεφαλαίου». Χρημάτων δηλαδή που προέρχονταν από το επιχειρησιακό κέρδος, από τη

«μαύρη» αγορά και άλλες εγκληματικές ενέργειες σε βάρος της κοινωνίας. Αντικειμενικά, λοιπόν, ήθελαν να επιβάλουν τη νόμιμη δράση τους με την επαναφορά της ατομικής ιδιοκτησίας στα μέσα παραγωγής. Δεν επειδίωκαν δηλαδή μόνο να «φρενάρουν» την επέκταση και την πλήρη κυριαρχία των σοσιαλιστικών σχέσεων, αλλά είχαν συμφέρον από την ανατροπή τους. Έτσι, τη δεκαετία του 1980, με όχημα την «περεστρόικα» προωθήθηκε η θεσμική κατοχύρωση των καπιταλιστικών σχέσεων παραγωγής που έγινε πράξη με νόμο το 1987, με την αποδοχή της «ποικιλομορφίας των σχέσεων ιδιοκτησίας» στην ΕΣΣΔ. Το Κόμμα μας, με βάση και τις Συνεδριακές του αποφάσεις, έχει επισημάνει πως απαιτείται συνέχιση της έρευνας, χωρίς μηδενιστική λογική και συναισθηματισμούς, για το τι οδήγησε ΚΚ που πραγματοποίησε την επανάσταση να γίνει φορέας αντεπαναστατικής δράσης.

Γραμματόσημο της εποχής που προπαγανδίζει τα «οφέλη» της «περεστρόικα».

Οδηγητής

...με την στήριξη του διεθνούς ιμπεριαλισμού

Σ

ε όλες τις παραπάνω εξελίξεις σαφώς και επιδρούσαν οι ιμπεριαλιστικοί σχεδιασμοί, ο στόχος τους να διαλύσουν την ΕΣΣΔ. Αναμφίβολα, στην εξέλιξη των πραγμάτων έπαιξαν ρόλο οι ανυπολόγιστες καταστροφές που υπέστη η ΕΣΣΔ (τόσο σε υποδομές όσο και σε ανθρώπινο δυναμικό) κατά τη διάρκεια του Β΄ Παγκοσμίου Πολέμου. Μετά την επικράτηση του σοσιαλισμού και σε άλλες χώρες της Ευρώπης η ιμπεριαλιστική παρέμβαση αναβαθμίστηκε από τα «μέσα» και από τα «έξω» των σοσιαλιστικών κρατών, ενώ αξιοποιήθηκαν και μεγάλες στρατιωτικές επεμβάσεις

για την αναχαίτιση του επαναστατικού κινήματος σε μια σειρά κράτη. Σε αυτή τη κατεύθυνση, ιδιαίτερα οι ΗΠΑ ακολούθησαν μια πολιτική για να διευρύνουν την επιρροή τους στον μεταπολεμικό κόσμο διεισδύοντας οικονομικά,



Δεκέμβριος 2021

21

πολιτικά και στρατιωτικά σε χώρες της Ευρώπης (Σχέδιο Μάρσαλ, Δόγμα Τρούμαν, ίδρυση ΝΑΤΟ κ.ά.). Ρόλο έπαιξε και το ότι με την απειλή ενός πυρηνικού πλήγματος (όπως φρόντισαν να διατρανώσουν οι ΗΠΑ με τη ρήξη ατομικών βομβών στη Χιροσίμα και το Ναγκασάκι), η ΕΣΣΔ οδηγήθηκε σε μια κούρσα αμυντικών εξοπλισμών που της σπαταλούσε πολύτιμους πόρους. Ταυτόχρονα, οι ιμπεριαλιστικές δυνάμεις οργάνωναν και μια τεράστια αντικομμουνιστική προπαγανδιστική εκστρατεία, δημιουργούσαν θύλακες αντεπαναστατικής δράσης μέσα στο έδαφος της ΕΣΣΔ. Σε όλη την πορεία στήριζαν τις πολιτικές επιλογές που συνιστούσαν παρέκκλιση από τη σοσιαλιστική πορεία, είχαν «ανοιχτή αγκαλιά» για όσους, προερχόμενους από την ΕΣΣΔ, επέλεγαν να περάσουν «απέναντι».

Και γιατί δεν αντέδρασε ο λαός;

Α

ντιδράσεις υπήρξαν. Όμως οι συνεπείς κομμουνιστικές δυνάμεις που υπήρχαν στο ΚΚ δεν κατόρθωσαν έγκαιρα να αποκαλύψουν τον προδοτικό αντεπαναστατικό χαρακτήρα της γραμμής που επικράτησε τελικά και στο 27ο Συνέδριο του ΚΚΣΕ το 1986. Σε αυτές τις εξελίξεις αποδείχθηκαν αδύναμες να κυριαρχήσουν, να οργανώσουν την απάντηση του λαού. Ως συνέπεια αυτού, με το ΚΚ, που αποτελεί την πρωτοπορία της τάξης, να ηγείται της αντεπανάστασης, η όποια αντίδραση από τον λαϊκό παράγοντα δε θα μπορούσε να κινηθεί στην κατεύθυνση υπεράσπισης της Σοσιαλιστικής οικοδόμησης. Βέβαια έχει πολύ ενδιαφέρον πως ακόμα κι έτσι οι λαϊκές μάζες δεν αρνούνταν τον σοσιαλισμό. Τα συνθήματα που χρησιμοποίησε η «περεστρόικα» ήταν «επανάσταση μέσα στην επανάσταση», «σοσιαλισμός με ανθρώπινο πρόσωπο», «περισσότερος σοσιαλισμός», «επιστροφή στις λενινιστικές αρχές»! Είναι επίσης ενδεικτικό πως τον Μάρτη του 1991, σε δημοψήφισμα που έγινε στις Σοβιετικές Δημοκρατίες που είχαν παραμείνει στην ΕΣΣΔ, ψήφισαν 148,5 εκατομμύρια (79,5%) και υπέρ της διατήρησης της ΕΣΣΔ τάχθηκαν 113,5 εκατομμύρια, το 77,85%. Το βασικό δηλαδή σε όλη αυτή τη πορεία ήταν πως, όσο η σοβιετική ηγεσία έπαιρνε μέτρα που αποδυνάμωναν τον κοινωνικό χαρακτήρα της ιδιοκτησίας και δυνάμωναν το ατομικό-ομαδικό συμφέρον, αναμφίβολα καλλιεργούνταν και η αδιάφορη στάση απέναντι στα ζητήματα της οικοδόμησης, στην άσκηση κριτικής απέναντι σε παρεκκλίσεις, στη συμμετοχή στην άσκηση του εργατικού ελέγχου στην παραγωγή. Με σταθμό το 20ο Συνέδριο του ΚΚΣΕ, το 1956, η υποχώρηση των σοσιαλιστικών-κομμουνιστικών σχέσεων παραγωγής, «αντιστοιχήθηκε» και σε μέτρα στον τρόπο

Η κοινωνική οπισθοχώρηση είναι προσωρινή

Α

ναμφίβολα με τη νίκη της αντεπανάστασης, το κομμουνιστικό εργατικό κίνημα υπέστη μεγάλο πλήγμα. Είναι τρομερές οι συνέπειες για την εργατική τάξη σε όλο τον κόσμο. Όμως η ιστορία διδάσκει πως δεν είναι μοναδικό φαινόμενο στην κοινωνική εξέλιξη το «νέο» να μην εδραιώνεται μεμιάς, να συντελείται ένα πισωγύρισμα. Και η ίδια η πορεία επικράτησης των καπιταλιστικών σχέσεων έναντι της φεουδαρχίας αυτό επιβεβαιώνει. Το Κόμμα μας δεν έχει παραιτηθεί ποτέ από το καθήκον της υπεράσπισης της σοσιαλιστικής οικοδόμησης τον 20ο αιώνα. Δεν πέταξε «το μωρό μαζί με τα νερά». Έχει συναίσθηση των δυσκολιών που κλήθηκαν να αντιμετωπίσουν τα ΚΚ σε αυτή τη διαδρομή και συνεχίζει την ερευνη-

άσκησης της εξουσίας. Για παράδειγμα, σταδιακά αυξήθηκε ο χρόνος θητείας των οργάνων, ενισχύθηκε η «μονιμότητα» των στελεχών στα Σοβιέτ κ.λπ. Το 1988 το σύστημα των Σοβιέτ είχε εκφυλιστεί πλήρως. Υπήρχε μονιμότητα στηθητεία, υψηλές αμοιβές των στελεχών, διαχωρισμός εκτελεστικών και νομοθετικών λειτουργιών κ.λπ.

100 90 80 70

66%

60

58% ΝΑΙ

50 40 30 20 10 0

23% 11% 1992

26% ΟΧΙ 16% ΔΞ/ΔΑ 2017

Αποτελέσματα έρευνας, που διεξήχθη από το 1992 έως το 2017, που αντανακλά το αν ο ρώσικος λαός έχει μετανιώσει την ανατροπή της ΕΣΣΔ. Πηγή: Levada-Center

τική-μελετητική δουλειά ώστε να βαθύνει στις αιτίες των αντεπαναστατικών ανατροπών, να αποκτούμε συνεχώς νέα εφόδια κοιτώντας προς το μέλλον, τις σοσιαλιστικές επαναστάσεις του 21ου αιώνα. Η πεποίθηση πως η Ιστορία δεν τελειώνει στον καπιταλισμό δεν είναι πολιτική επιλογή. Το ότι αυτός με την επαναστατική δράση των μαζών θα ανατραπεί και θα οικοδομηθεί η σοσιαλιστική-κομμουνιστική κοινωνία δεν είναι κάποια «θεωρία», προβάλλει ως αναγκαιότητα από τον κοινωνικό χαρακτήρα που ήδη έχει προσλάβει η παραγωγή στον καπιταλισμό με τα αποτελέσματά της να τα καρπώνονται μια «χούφτα» μέτοχοι μονοπωλιακών ομίλων. Το ΚΚΕ και η ΚΝΕ δίνουν όλες τους τις δυνάμεις στην αναζωογόνηση της σοσιαλιστικής προοπτικής. Ο Σοσιαλισμός τον 21ο αιώνα θα ξεκινήσει αναμφίβολα από καλύτερη αφετηρία σε σχέση με το 1917, έχοντας ταυτόχρονα «εγγράψει» την πολύτιμη πείρα από την πρώτη απόπειρα οικοδόμησής του.

Απόφαση του 18ου Συνεδρίου του ΚΚΕ. Εκτιμήσεις και συμπεράσματα από τη σοσιαλιστική οικοδόμηση στον 20ό αιώνα, με επίκεντρο την ΕΣΣΔ. Η αντίληψη του ΚΚΕ για το Σοσιαλισμό.

22

Η επαναστατική δράση γεννά αντεπαναστατική αντίδραση

Α

πό την πρώτη στιγμή της νίκης της, η Οκτωβριανή Επανάσταση δέχθηκε τη λυσσασμένη επίθεση της εγχώριας και διεθνούς αστικής τάξης. Η νεαρή σοβιετική εξουσία υποχρεώθηκε σε σκληρό εμφύλιο ταξικό αγώνα ως το 1922, ενώ από το 1919, 14 καπιταλιστικά κράτη οργάνωσαν ιμπεριαλιστική επέμβαση –με τη συμμετοχή και της Ελλάδας επί πρωθυπουργίας Ελ. Βενιζέλου– στην Ουκρανία για την κατάπνιξη της επανάστασης. Η ταξική πάλη πήρε διάφορες μορφές. Για παράδειγμα, γίνεται απόπειρα δολοφονίας του Λένιν το 1918 από την εσέρα Φάνια Καπλάν, οργανώνεται η αντεπαναστατική «εξέγερση της Κροστάνδης» το 1921, οργανώνονται δολοφονίες μπολσεβίκων, όπως του Σέργκει Κίροφ το 1934 κ.ά.

“...αν αποφάσισες να φέρεις την υπόθεση της ανατροπής ως το τέλος, τότε πρέπει να ξέρεις ότι θα αναγκαστείς να υποστείς την πίεση των εκμεταλλευτών όλου του κόσμου...” 1

Μ

ε την επικράτηση της επανάστασης, δεν λύνονται αυτόματα όλα τα κατάλοιπα του προηγούμενου εκμεταλλευτικού συστήματος. Συνεχίζεται η πάλη του “νέου” απέναντι στο “παλιό”, απέναντι σε επιβιώσεις ατομικής και ομαδικής ιδιοκτησίας που κληρονομούνται. Αυτή η πάλη συντελείται συνειδητά και σχεδιασμένα από την εργατική τάξη και την εξουσία της με την καθοδήγηση του Κομμουνιστικού Κόμματος, σε κατεύθυνση εμβάθυνσης των σοσιαλιστικών σχέσεων παραγωγής. Η ταξική πάλη, λοιπόν, συνεχίζεται σε συνθήκες σοσιαλιστικής οικοδόμησης. Χαρακτηριστικά, με βάση και τις συνθήκες που κληρονόμησε η σοβιετική εξουσία από την προεπαναστατική τσαρική Ρωσία, οι μπολσεβίκοι κατά το πρώτο πεντάχρονο σχέδιο (1929-1934) παλεύουν για την ανάπτυξη των νέων σχέσεων, την εκβιομηχάνιση και την κολεκτιβοποίηση της αγροτικής παραγωγής. Σε αυτή την προσπάθεια έρχονται αντιμέτωποι με την αντίδραση του «παλιού» που εκφράστηκε με σαμποτάζ σε μονάδες παραγωγής, την επιρροή και ένοπλη αντίδραση των κουλάκων (μεγαλογαιοκτημόνων) στην ύπαιθρο κ.ά. Κατά τον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο, με τη μεγάλη αντιφασιστική νίκη, η ΕΣΣΔ απέτρεψε τις επιδιώξεις ΗΠΑ – Μ. Βρετανίας που προσδοκούσαν η επίθεση της χιτλερικής Γερμανίας να πετύχει την ανατροπή του εργατικού κράτους.

Η «χείρα βοηθείας» του ιμπεριαλισμού «Η αμερικανική εξωτερική πολιτική μπορεί να έχει ένα και μοναδικό στόχο: την εξαφάνιση της κομμουνιστικής εξουσίας».

James Burnham (αξιωματούχος CIA)

«Πρέπει να καταστρέψουμε την ΕΣΣΔ (...) και να δράσουμε ενεργά για να επιφέρουμε την ανατροπή στο εσωτερικό της ΕΣΣΔ».

John Foster Dulles, Υπουργός Εξωτερικών των ΗΠΑ

Στη συνέχεια, κυρίως τη δεκαετία του 1950, οξύνεται η διαπάλη μέσα στο ίδιο το Κομμουνιστικό Κόμμα Σοβιετικής Ένωσης (ΚΚΣΕ) σχετικά με το πώς θα δοθεί περαιτέρω ώθηση στην ανάπτυξη της σοβιετικής οικονομίας, θα αυξηθεί η παραγωγικότητα σε συγκεκριμένους κλάδους κ.ά. Σταδιακά θα επικρατήσει η λαθεμένη αντίληψη της αξιοποίησης της λειτουργίας της αγοράς. Οι λαθεμένες αυτές απόψεις, που για να εδραιωθούν αξιοποίησαν και προϋπάρχουσες θεωρητικές αδυναμίες, αποτυπώθηκαν και πιο ολοκληρωμένα με την οπορτουνιστική στροφή στο 20ο Συνέδριο του ΚΚΣΕ το 1956. Τη δεκαετία του ‘60, για παράδειγμα, υιοθετείται η αρχή της ιδιοσυντήρησης βιομηχανιών, αδυνατίζοντας τον κεντρικό σχεδιασμό. Στο βαθμό που χρησιμοποιούνταν “καπιταλιστικά εργαλεία” για τη λύση υπαρκτών προβλημάτων - όπως τα χρηματικά κίνητρα αύξησης της παραγωγικότητας για διευθυντικά στελέχη (πριμ)- σχηματιζόταν κοινωνικές δυνάμεις με την τάση «να αυτονομούν το ατομικό ή και το ομαδικό συμφέρον τους από το κοινωνικό συμφέρον, να διεκδικούν μεγαλύτερο μερίδιο από το συνολικό κοινωνικό προϊόν». Είναι αυτές οι δυνάμεις που σε λίγες δεκαετίες θα ηγηθούν των αντεπαναστατικών ανατροπών, κυριαρχώντας μέσα στο ίδιο το ΚΚ.

1. Β. Ι. Λένιν, Άπαντα, τόμ. 38, σελ. 52, εκδ. Σύγχρονη Εποχή.

«Οι μέχρι σήμερα αναγνωρισμένοι κανόνες ανθρώπινης συμπεριφοράς δεν ισχύουν πια. Πρέπει να μάθουμε να υποσκάπτουμε, να σαμποτάρουμε και να καταστρέφουμε τον εχθρό μας και μάλιστα με μεθόδους, οι οποίες είναι πιο έξυπνες, ραφιναρισμένες (...)»

Η

αντίδραση από «μέσα» και από «έξω», εκφράστηκε στις απόπειρες αντεπαναστατικών ανατροπών στη Γερμανική Λαοκρατική Δημοκρατία το 1953, στην Ουγγαρία το 1956, στην Τσεχοσλοβακία το 1968, στην Πολωνία το 1980.

Έκθεση CIA (1951)

Ένα χαρακτηριστικό παράδειγμα, Ουγγαρία 1956 Τον Οκτώβρη γίνεται σχεδιασμένη απόπειρα ανατροπής της λαϊκής εξουσίας από την αστική τάξη της χώρας που είχε ηττηθεί, συντονισμένη με ισχυρά ιμπεριαλιστικά κράτη. Οι αστικές δυνάμεις στην Ουγγαρία, που παρέμεναν ζωντανές, έκαναν την πρώτη τους απόπειρα –με ηγέτη τον καρδινάλιο Μιντσέντι– να ανατρέψουν την κυβέρνηση του Λαϊκού Μετώπου. Ο Ίμρε Νάγκι – υποστηρικτής ενός «κρατικού καπιταλισμού» - αναδεικνύεται στη θέση του προέδρου μετά από πολύχρονες αντιπαραθέσεις και ανοίγει τα σύνορα της Ουγγαρίας με την Αυστρία, με αποτέλεσμα να περάσουν στη χώρα φασιστικά, αντιδραστικά στοιχεία που είχαν εγκαταλείψει τη χώρα μετά την επανάσταση. Στη χώρα μπήκαν χιλιάδες ένοπλοι, εξοπλισμένοι κι εκπαιδευμένοι κι επιχείρησαν ανοιχτό ένοπλο πραξικόπημα για την καπιταλιστική παλινόρθωση. Ο εξοπλισμός και ο ανεφοδιασμός των αντεπαναστατών γινόταν μέσω της αερογέφυρας Βιέννης-Βουδαπέστης κυρίως από αμερικανικά αεροπλάνα. Οι αντεπαναστάτες, σε πρώτη φάση, απέφυγαν να χρησιμοποι-

ήσουν ανοιχτά αντισοσιαλιστικά συνθήματα. Κυριαρχούσαν αιτήματα όπως, π.χ. «αποσταλινοποίηση», «εκδημοκρατισμός και αποκέντρωση», «δημοκρατικός σοσιαλισμός με ελευθερία». Στη συνέχεια πέρασαν στην ανοιχτή τρομοκρατία, με ομαδικές δολοφονίες μελών του Κόμματος και άλλων προοδευτικών ανθρώπων. Ταυτόχρονα άρχισαν να εμφανίζονται, με επικεφαλής τον καρδινάλιο Μιντσέντι, καπιταλιστές, γαιοκτήμονες, πρίγκιπες και κόμητες. Χαρακτηριστικό ήταν ότι μέσα σε δύο μέρες ίδρυσαν 28 αντεπαναστατικά κόμματα. Στις 3 Νοέμβρη 1956 δημιουργήθηκε, με πρωτοβουλία μελών της ΚΕ, άλλων στελεχών και με επικεφαλής τον Γιάνος Κάνταρ, η επαναστατική εργατοαγροτική κυβέρνηση, κάνοντας έκκληση στην ουγγρική εργατική τάξη για υπεράσπιση της λαϊκής εξουσίας από την αντίδραση. Η Σοβιετική Ένωση ανταποκρίθηκε στην παράκληση της νέας ουγγρικής κυβέρνησης για διεθνιστική βοήθεια και συνέβαλε στη συντριβή των ένοπλων αντεπαναστατικών ομάδων.

Απαγχονισμός κομμουνιστών, Βουδαπέστη 1956

Οδηγητής

Μ. Γκορμπατσώφ, πρόεδρος ΕΣΣΔ, 25/12/1991 «Καθώς η οικονομία οδεύει προς τη μορφή της αγοράς, είναι σημαντικό να θυμόμαστε ότι η πρόθεση πίσω από αυτή τη μεταρρύθμιση είναι η ανθρώπινη ευημερία και μέσα σε αυτή τη δύσκολη περίοδο πρέπει να γίνουν τα πάντα για να παρέχεται κοινωνική ασφάλεια».

Τζ. Μπους, πρόεδρος ΗΠΑ, 25/12/1991 «Στεκόμαστε απόψε μπροστά σε έναν νέο κόσμο ελπίδας και δυνατοτήτων για τα παιδιά μας, έναν κόσμο που δεν θα μπορούσαμε να έχουμε σκεφτεί λίγα χρόνια πριν».

30 χρόνια μετά… πόσο καλύτερος έγινε ο κόσμος μας;



Δεκέμβριος 2021

23

Διακήρυξη της ιδρυτικής συνόδου του ΝΑΤΟϊκού Βορειοατλαντικού Συμβουλίου Συνεργασίας, 20/12/1991 «Οι αναμετρήσεις και ο διχασμός των περασμένων δεκαετιών έχουν αντικατασταθεί από τον διάλογο, τη σύμπραξη και τη συνεργασία. Είμαστε αποφασισμένοι να δουλέψουμε για μια νέα, διαρκή κατάσταση ειρήνης στην Ευρώπη».

Ό

ταν η κόκκινη σημαία με το σφυροδρέπανο κατέβαινε για τελευταία φορά από τον τρούλο του Κρεμλίνου στη Μόσχα, οι εκπρόσωποι των προσωρινών νικητών, δηλαδή οι ηγέτες, τα κόμματα, οι διεθνείς οργανισμοί και τα μέσα ενημέρωσης της αστικής τάξης, μιλούσαν για το «τέλος του Ψυχρού πολέμου» που θα αποτελούσε την αρχή μιας νέας εποχής «διαρκούς ειρήνης», ευημερίας για όλους τους λαούς και φυσικά όλα αυτά σε έναν κόσμο πιο «ελεύθερο»… Δικαιώθηκαν, άραγε, αυτές οι προσδοκίες;

Τελικά υπάρχει περισσότερη ειρήνη στον κόσμο;

Η

Σοβιετική Ένωση ήταν ένα αχανές, πολυεθνικό κράτος, στο οποίο κατοικούσαν πάνω από 100 έθνη κι εθνότητες, με διαφορετικές γλώσσες, πολιτισμικά χαρακτηριστικά, ήθη κι έθιμα. Εκτός από τις 15 Δημοκρατίες από τις οποίες αποτελούταν η ΕΣΣΔ, υπήρχαν ακόμη 20 αυτόνομες Δημοκρατίες, 8 αυτόνομες περιοχές και 10 αυτόνομες Περιφέρειες. Παρά το γεγονός ότι τα προβλήματα που είχαν να κάνουν με εθνοτικές και θρησκευτικές διενέξεις αιώνων, δεν μπορούσαν φυσικά να «εξαφανιστούν» μέσα σε ένα ιστορικά σύντομο χρονικό διάστημα και παρά το ότι οι ΗΠΑ και οι άλλες ιμπεριαλιστικές δυνάμεις ποτέ δε σταμάτησαν με διάφορα μέσα, όπως για παράδειγμα με ραδιοφωνικές εκπομπές σε όλες τις βασικές γλώσσες των λαών της ΕΣΣΔ, να προσπαθούν να σπείρουν το μίσος ανάμεσα στα έθνη, όλοι αυτοί οι λαοί ζούσαν γενικά ειρηνικά για 7 δεκαετίες, όσο διήρκησε η σοσιαλιστική οικοδόμηση. Με τη νίκη της αντεπανάστα-

Tο 1979 περίπου 475 χιλιάδες Αρμένιοι ζούσαν ειρηνικά και εργάζονταν μέσα στα εδάφη του Αζερμπαϊτζάν και 160 χιλιάδες Αζέροι ζούσαν εξίσου ειρηνικά στα εδάφη της Αρμενίας. Σήμερα αυτοί οι αριθμοί έχουν πρακτικά μηδενιστεί, ενώ η ατμόσφαιρά στο Ναγκόρνο Καραμπάχ «μυρίζει» ακόμα μπαρούτι, μετά τις πρόσφατες σφοδρές συγκρούσεις.

σης, αλλά και στην τελική πορεία προς αυτή, πήραν ξανά «κεφάλι» οι εθνικισμοί. Αλλά και σε παγκόσμιο επίπεδο, η ύπαρξη της Σοβιετικής Ένωσης και του σοσιαλιστικού «στρατοπέδου» κρατών λειτουργούσε ως «αντίβαρο» στην επιθετικότητα των ιμπεριαλιστικών δυνάμεων και αυτό είναι κάτι που πλέον το αναγνωρίζουν όλοι. Οι ιμπεριαλιστές, οι ΗΠΑ, το ΝΑΤΟ έπρεπε να το σκεφτούν δύο και τρεις φορές πριν εξαπολύσουν μία επέμβαση, ενώ σε ορισμένες περιπτώσεις, με την καθοριστική στήριξη της ΕΣΣΔ στους λαούς που αγωνίζονταν, γεύτηκαν και την πίκρα της στρατιωτικής ήττας, με πιο εμβληματική -αλλά όχι μοναδική- περίπτωση τον πόλεμο στο Βιετνάμ. Η ΕΣΣΔ, ως μόνιμο μέλος του Συμβουλίου Ασφαλείας του ΟΗΕ, άσκησε, προς το συμφέρον των λαών και ενάντια στην ιμπεριαλιστική επιθετικότητα, περίπου 120 φορές το δικαίωμα του βέτο. Χάρη και στην ύπαρξη

της ΕΣΣΔ ο ΟΗΕ πήρε ορισμένες σημαντικές, θετικές αποφάσεις σε βάρος των ιμπεριαλιστικών σχεδίων και δυνάμεων, π.χ. καταδίκη των ενεργειών των ΗΠΑ κατά της Κούβας, για το Παλαιστινιακό, το Κυπριακό κλπ. Με την πίεση της ΕΣΣΔ υπογράφηκαν μια σειρά Συμβάσεις και Συνθήκες, αποφάσεις για τον περιορισμό των εξοπλισμών, την απαγόρευση των πυρηνικών δοκιμών, το βακτηριολογικό πόλεμο, το διάστημα. Φυσικά τα παραπάνω, που ήταν αποτέλεσμα ενός διαφορετικού συσχετισμού δύναμης, δεν σημαίνουν ότι άλλαξε ποτέ η φύση του ιμπεριαλισμού. Πολλές από αυτές τις αποφάσεις έμειναν και τότε «στα χαρτιά», αλλά η απουσία της ΕΣΣΔ τα τελευταία 30 χρόνια έχει κάνει την κατάσταση πολύ χειρότερη (και στο επίπεδο του ΟΗΕ) του «Διεθνούς Δικαίου».

Στην εποχή της αντεπανάστασης, ο «ψυχρός πόλεμος» έδωσε τη θέση του σε πολλούς «θερμούς» πολέμους: Γιουγκοσλαβία, Ιράκ, Αφγανιστάν, Λιβύη, Συρία και η λίστα δεν έχει τέλος… Σε 3.000.000 αποτιμά ο ΟΗΕ τους νεκρούς των πολεμικών συγκρούσεων που σημειώθηκαν μόνο την περίοδο 1991 - 2005. Τουλάχιστον 82,4 εκατομμύρια είναι σήμερα οι εκτοπισμένοι σε όλον τον κόσμο. Ανάμεσά τους υπάρχουν περίπου 26,4 εκατομμύρια πρόσφυγες, περίπου οι μισοί εκ των οποίων είναι ανήλικοι.

24

Επαληθεύτηκαν οι υποσχέσεις για διαρκή ευημερία για όλους;

Α

Αυτά είχαν, μεταξύ άλλων, σαν αποτέλεσμα στη Ρωσία να μειωθεί ο πληθυσμός από 148,4 εκατομμύρια το 1991 σε 144,1 εκατομμύρια το 2020 (-4,7 εκατομμύρια), ενώ στα 30 χρόνια που προηγήθηκαν του 1991, ο πληθυσμός είχε αυξηθεί κατά 27,2 εκατομμύρια. Όμως και στον καπιταλιστικό κόσμο οι τελευταίες δεκαετίες χαρακτηρίζονται από το «σάρωμα» των όποιων κατακτήσεων είχε πετύχει το εργατικό-λαϊκό κίνημα σε κάθε χώρα, έχοντας σαν «φάρο» τις κατακτήσεις των λαών που οικοδομούσαν τον σοσιαλισμό. Αυτές, έδιναν μεγαλύτερη «ορμή» στους αγώνες των εργαζομένων στις καπιταλιστικές χώρες, ασκούσαν επιπλέον «πίεση» στα αστικά κράτη να κάνουν παραχωρήσεις στο πλαίσιο του λεγόμενου «ανταγωνισμού μεταξύ των δύο συστημάτων». Σήμερα, η πλήρης και σταθερή εργασία, οι Συλλογικές Συμβάσεις, το 8ωρο αποτελούν άγνωστες λέξεις για τη νέα γενιά. Η «διαρκής ευημερία» αποδείχθηκε τελικά ένας «φαύλος κύκλος» της καπιταλιστικής ανάπτυξης που γεννά την καπιταλιστική κρίση με τα βάρη ξανά στους λαούς.

ρχικά δεν επαληθεύθηκαν για τους λαούς της πρώην ΕΣΣΔ, οι οποίοι, στα 30 χρόνια που πέρασαν, έμαθαν από «πρώτο χέρι» τις μέχρι τότε άγνωστες έννοιες, όπως ανεργία, αστεγία κλπ. Έμαθαν τι σημαίνει να ζεις με το άγχος της επιβίωσης, να μην ξέρεις τι σου «ξημερώνει». Είδαν να χάνονται κατοχυρωμένες κατακτήσεις δεκαετιών στη δημόσια και δωρεάν παιδεία, στην καθολική υγειονομική περίθαλψη, στις διακοπές κλπ. Το «σκιώδες κεφάλαιο» που διαμορφώθηκε στη μακροχρόνια πορεία αδυνατίσματος των σοσιαλιστικών σχέσεων παραγωγής, μετατράπηκε στη νέα ρωσική αστική τάξη που «σάρωσε» τα πάντα από το 1991 και μετά. Όσο υπήρχε η ΕΣΣΔ ποτέ δεν λύθηκαν όλα τα προβλήματα, όμως, σε γενικές γραμμές, ό,τι είχε επιτευχθεί, είχε επιτευχθεί για όλους. Η Ρωσία είναι σήμερα μια από τις χώρες όπου παρατηρούνται οι μεγαλύτερες κοινωνικές ανισότητες. Σύμφωνα με την «Παγκόσμια Έκθεση Πλούτου» της «Credit Suisse» για το 2021, το πλουσιότερο 1% στη Ρωσία κατέχει το 58,2% του πλούτου, το μεγαλύτερο σχετικό ποσοστό από όλες τις χώρες που περιλαμβάνει η έκθεση.

Είμαστε τουλάχιστον ελεύθεροι ;

Κ

αλά όλα αυτά που λέτε, αλλά στον καπιταλισμό τουλάχιστον είμαστε ελεύθεροι, ενώ στον σοσιαλισμό δεν υπάρχει ελευθερία». Πρόκειται για την τελευταία γραμμή «άμυνας», το τελευταίο «καταφύγιο» κάθε υπερασπιστή του καπιταλισμού που σέβεται τον εαυτό του, αλλά και έναν ειλικρινή προβληματισμό για χιλιάδες νέους. Δεν είναι σκοπός αυτού του άρθρου μια εκτενής παρουσίαση των προτερημάτων, αλλά και των αδιαμφισβήτητων αδυναμιών που εμφάνισε η εργατική δημοκρατία στην ΕΣΣΔ. Ας αναρωτηθεί απλά ο καθένας πόσες φορές έχει κληθεί να πάρει μέρος ο ίδιος, με τον λόγο του και την ψήφο του, στη λήψη σημαντικών αποφάσεων που αφορούν από την επιχείρηση στην οποία δουλεύει, το πανεπιστήμιο όπου σπουδάζει, τη γειτονιά όπου μένει, μέχρι το ίδιο το Σύνταγμα

«

της χώρας. Ε, στη Σοβιετική Ένωση αυτό γινόταν κάθε μέρα… Πόσο πιο ελεύθεροι μπορούν -αλήθεια- να πουν ότι είναι σήμερα οι άνθρωποι στις πρώην σοσιαλιστικές χώρες όταν βιώνουν όλα αυτά που περιγράψαμε παραπάνω; Δεν εννοούμε, φυσικά, αυτούς που έκαναν περιουσίες γιατί απέκτησαν την «ελευθερία» να εκμεταλλεύονται την εργατική δύναμη των άλλων, μια «ελευθερία» που -πράγματι- στερούνταν τα χρόνια της σοσιαλιστικής οικοδόμησης, αφού η εργατική δύναμη είχε πάψει να είναι εμπόρευμα και τα μέσα παραγωγής δεν ανήκαν σε μεμονωμένα άτομα, αλλά ήταν ιδιοκτησία όλης της κοινωνίας. Αυτοί σίγουρα θα νιώθουν πιο ελεύθεροι σήμερα… Εννοούμε τους πολλούς, τους «κάτω» ολόκληρου του καπιταλιστικού κόσμου, αυτούς που έχουν, θεω-

ρητικά, την «ελευθερία» να κάνουν ό, τι θέλουν, αλλά δεν έχουν τη δυνατότητα να κάνουν σχεδόν τίποτα από όσα θα ήθελαν, αφού τα πάντα (από την υγεία και την κατοικία, μέχρι τον αθλητισμό και τα ταξίδια) μετατρέπονται σε εμπόρευμα, που για να το αγοράσεις πρέπει να «έχεις». Στα 30 χρόνια που πέρασαν, έγιναν περισσότερα τα εμπόδια που συναντά ένας νέος στην προσπάθειά του να μορφωθεί, να μάθει να αντιλαμβάνεται τον κόσμο ώστε να δρά για να τον αλλάξει, κάτι που είναι ίσως η βασικότερη προϋπόθεση για να είναι κανείς ελεύθερος. Έγινε πολύ περισσότερο το άγχος, το τρέξιμο από το πρωί ως το βράδυ, έγινε πολύ λιγότερος ο χρόνος που μπορεί να διαθέσει ο καθένας για ό, τι του αρέσει. Με δυο λόγια, ζούμε σε ένα λιγότερο ελεύθερο κόσμο…

Το μέλλον μας δεν είναι ο καπιταλισμός…

Τ

α γεγονότα της διετίας 1989-1991 αποτελούν ένα προσωρινό μεν, αλλά κοσμοϊστορικής σημασίας πισωγύρισμα. Η επίδρασή του, όσο και αν δεν είναι εύκολο να την αντιληφθεί ως τέτοια ένας νέος άνθρωπος που γεννήθηκε αρκετά μετά τα γεγονότα αυτά, ρίχνει τη «σκιά» της σε όσα ζούμε σήμερα, στην κατάσταση του Διεθνούς Κομμουνιστικού Κινήματος και του εργατικού κινήματος σε κάθε χώρα, στον διεθνή συσχετισμό δυνάμεων, ακόμα και στον τρόπο που σκέφτεται και δρα η πλειοψηφία του κόσμου. Στα 30 χρόνια που μεσολάβησαν, όλες οι ελπίδες που καλλιέργησαν τότε οι ισχυροί του κόσμου, διαψεύσθηκαν. Το βασικό που χαρακτηρίζει αυτή την περίοδο είναι το πρωτόγνωρο άνοιγμα της «ψαλίδας» ανάμεσα στο πώς ζει η μεγάλη πλειοψηφία και στο πώς θα μπορούσε να ζει, με βάση τις δυνατότητες της εποχής. Κάθε μέρα που περνάει, οι αντιθέσεις του συστήματος γίνονται πιο «χτυπητές», «φωνάζουν» για την αναγκαιότητα της ανατροπής του. Η ανεπάρκεια των συστημάτων υγείας, ακόμα και εκεί που υποτίθεται ότι «όλα δουλεύουν ρο-

λόι», να σώσουν ανθρώπινες ζωές που θα μπορούσαν να έχουν σωθεί, οι εικόνες των ομαδικών τάφων της πανδημίας στη «μητρόπολη» του καπιταλισμού, έχουν «ραγίσει» τη γυαλιστερή βιτρίνα του. Είναι περισσότεροι αυτοί που ψάχνουν απαντήσεις, που αναζητούν -έστω και βουβά ακόμα- «τι διαφορετικό μπορεί να γίνει». Ο σοσιαλισμός στον 21ο αιώνα θα έχει ασύγκριτα μεγαλύτερες δυνατότητες από ότι είχε στον 20ο, για να προσφέρει ένα πολύ ανώτερο επίπεδο κάλυψης όλων των αναγκών. Η μελέτη της θετικής και αρνητικής πείρας από την πρώτη απόπειρα σοσιαλιστικής οικοδόμησης, είναι (και αυτή) ένα πολύτιμο επιπλέον εφόδιο που έχουμε στα χέρια μας. Σήμερα, με τη συνολική δράση μας, με την παρέμβασή μας στους αγώνες για κάθε τι που «καίει» τους εργαζόμενους και τη νεολαία, με τις θέσεις μας που επιδιώκουμε να «αποκαλύπτουν» με εύστοχο τρόπο τον πραγματικό αντίπαλο και να «δείχνουν» προς την κατεύθυνση της λύσης, ανοίγουμε το δρόμο ώστε η αναγκαιότητα του σοσιαλισμού να γίνεται πιο «χειροπιαστή» σε περισσότερους.

Οδηγητής



Δεκέμβριος 2021

25

Πού βρίσκεται η λύση στο «στεγαστικό πρόβλημα»;

Σ

το προηγούμενο τεύχος του «Οδηγητή» ασχοληθήκαμε εκτενώς με αυτό που αποκαλείται «στεγαστικό πρόβλημα» και την έντονη συζήτηση που αναπτύσσεται γύρω από αυτό το τελευταίο διάστημα. Είδαμε ότι, σε τελική ανάλυση, η ρίζα του προβλήματος βρίσκεται στις ίδιες τις καπιταλιστικές σχέσεις παραγωγής, στην αναρχία που χαρακτηρίζει την παραγωγή στον καπιταλισμό, στο κριτήριο του κέρδους, που, εκτός των άλλων, καθορίζει και το τι πώς, πότε και γιατί θα χτιστεί. Με βάση τα παραπάνω προκύπτει ότι, ταυτόχρονα με τις απαραίτητες διεκδικήσεις για άμεσα μέτρα ανακούφισης, η οριστική λύση στο πρόβλημα πρέπει να αναζητηθεί «εκτός του πλαισίου» του σημερινού συστήματος: Στην κοινωνικοποίηση της γης και του κλάδου των κατασκευών, στον κεντρικό σχεδιασμό που μπορεί

να προϋπολογίσει τις συνεχώς διευρυνόμενες ανάγκες στη στέγαση και να κινείται προς την κατεύθυνση της κάλυψής τους, να παίρνει διορθωτικά μέτρα όπου χρειάζεται. Η οικοδόμηση του σοσιαλισμού στον 20ο αιώνα προσφέρει και εδώ πλούσια πείρα, τόσο από τις πρωτόγνωρες για την εποχή κατακτήσεις, όσο και από τα προβλήματα που δημιουργούνταν καθώς αδυνάτιζαν οι σοσιαλιστικές σχέσεις παραγωγής, αλλά και την τραγική κατάσταση που διαμορφώθηκε με την επαναφορά των καπιταλιστικών σχέσεων. Η σημερινή αλματώδης ανάπτυξη της τεχνολογίας των κατασκευών δημιουργεί τη δυνατότητα ο σοσιαλισμός στον 21ο αιώνα να προσφέρει ένα ασύγκριτα ανώτερο επίπεδο κάλυψης των αναγκών στον τομέα της στέγασης.

Από το Πρόγραμμα ΚΚΕ

Τ

ο Πρόγραμμα του ΚΚΕ, στην υποενότητα με τίτλο «Χωροταξικός σχεδιασμός – κατασκευές» μιλά για: «Χωροταξικό σχεδιασμό στη βάση των αποτελεσμάτων ερευνών για τη διάγνωση νέων αναγκών, την εκπόνηση κανονισμών και προδιαγραφών, καθώς και εθνικού σχεδίου διαχείρισης αποβλήτων, ολοκληρωμένης διαχείρισης των υδάτινων πόρων για την προστασία και την αξιοποίησή τους με κριτήριο τη λαϊκή ευημερία, τη διαμόρφωση πόλεων φιλικών στον

Στις αρχές της πανδημίας, στη Γουχάν της καπιταλιστικής Κίνας, χτίστηκε μέσα σε μόλις 10 μέρες ένα ολοκαίνουριο νοσοκομείο έκτασης 25.000 τ.μ. (φωτό). Στην ίδια χώρα και με αυτές τις δυνατότητες, λίγο έξω από τα αστικά κέντρα, θα συναντήσει κανείς ολόκληρους αγροτικούς πληθυσμούς να ζουν σε συνθήκες «στέγασης» που θυμίζουν άλλες εποχές.

άνθρωπο. Ισόμετρη ανάπτυξη κατασκευών για την κάλυψη αναγκών στέγασης, δημόσιων έργων υποδομής, στήριξη της αγροτικής παραγωγής, της βιομηχανίας, των κοινωνικών υπηρεσιών. Η βιομηχανική παραγωγή μπορεί να καλύψει τις ανάγκες του κλάδου των κατασκευών σε τσιμέντο και δομικά υλικά. Διασφάλιση λαϊκής στέγης, σύγχρονων προδιαγραφών, σε συνδυασμό με αναμόρφωση των πόλεων, υποδομές στήριξης γρήγορης και ασφαλούς μεταφοράς, προστασίας από πλημμύρες, πυρκαγιές, σεισμούς. Διασφάλιση επαρκών πνευμόνων πρασίνου, σε συνδυασμό με ζώνες λαϊκού αθλητισμού, πολιτισμού και ψυχαγωγίας».

Η λαϊκή κατοικία στη σοσιαλιστική οικοδόμηση του 20ού αιώνα

Τ

ο σοβιετικό κράτος θεωρούσε την παροχή κατοικιών στο λαό κοινωνική υπηρεσία και το καθολικό δικαίωμα στη στέγαση ήταν κατοχυρωμένο από το σοβιετικό Σύνταγμα. Οι κατοικίες παραχωρούνταν από το κράτος και δίνονταν στα νέα ζευγάρια ή στις οικογένειες που αυξάνονταν τα μέλη τους μέσω του συνδικάτου ή του τοπικού Σοβιέτ. Από τη δεκαετία του ’30 κιόλας, η σοβιετική εξουσία κήρυξε την εξαφάνιση της αστεγίας από τη χώρα. Με το τέλος του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου, οι ναζί άφησαν πίσω τους 1.700 πόλεις και 70.000 χωριά κατεστραμμένα, κάτι που μεταφραζόταν σε 25 εκατομμύρια αστέγους. Παρά το ότι το πρόβλημα της κατοικίας βασικά αντιμετωπίστηκε, το μέγεθος (τ.μ. ανά άτομο) της κατοικίας δεν ήταν για όλους ικανοποιητικό. Αξίζει να σημειώσουμε ότι υπήρχε νομοθετική ρύθμιση με βάση την οποία το ενοίκιο δεν μπορεί να ξεπερνά το 10% του μηνιαίου εργασιακού εισοδήματος. Το 1975 οι επιβαρύνσεις για ηλεκτρισμό, γκάζι, θέρμανση, ζεστό νερό, δεν ξεπερνούσαν, γενικά, το 3% του εισοδήματος μιας οικογένειας.

Στην ΕΣΣΔ, όσοι πήγαιναν να σπουδάσουν σε άλλη πόληστεγάζονταν σε εστίες, καταβάλλοντας ως αντίτιμο ένα ποσό που έφτανε έως το 7% του φοιτητικού επιδόματος που λάμβαναν. Στη φωτογραφία φαίνεται το κεντρικό κτήριο του Κρατικού Πανεπιστήμιου της Μόσχας, του γνωστού Λομονόσοφ, το 90% των φοιτητών του οποίου δεν ήταν κάτοικοι της Μόσχας.

Στη Γερμανική Λαοκρατική Δημοκρατία, το 1973, καθορίστηκε ο στόχος να έχει λυθεί μέχρι και το 1990 το ζήτημα της στέγασης ως κοινωνικό πρόβλημα. Στόχος ήταν η εξασφάλιση ατομικού διαμερίσματος σε κάθε νέο και νέα που ενηλικιωνόταν, ενώ με το που παντρευόταν και με τη γέννηση κάθε παιδιού δικαιούνταν αμέσως μεγαλύτερο διαμέρισμα. Τον Οκτώβριο του 1988 παραδόθηκε το υπ’ αριθμόν 3.000.000 διαμέρισμα σε νεαρή οικογένεια του Βερολίνου.

26

Με Οργανώσεις

πυρήνες συλλογικής δράσης

δίνουμε διέξοδο στη σκέψη και τη δράση κάθε νέου

Η

εκλογοαπολογιστική διαδικασία βρίσκει την Οργάνωσή μας δραστήρια, μαχητική και ανανεωμένη με εκατοντάδες νέους συντρόφους, με νέες εμπειρίες και εφόδια. Εμπειρίες και εφόδια που κατακτήθηκαν από την πρωτοπόρα δράση των Οργανώσεων σε συνθήκες σκληρής διαπάλης, αλλά και από την παρακαταθήκη των αποφάσεων του 21ου Συνεδρίου του Κόμματος που μας εξοπλίζει πολύπλευρα στο καθήκον να γίνει πιο διακριτός ο ρόλος μας μέσα στο λαό και τη νεολαία ως νους, καρδιά και οργανωτής της πάλης στις σύγχρονες συνθήκες. Το επόμενο διάστημα χρειάζεται να σηματοδοτηθεί από την ένταση των προσπαθειών μας για να γίνει πράξη το σύνθημα «πιο πολλοί και πιο ικανοί». Σε αυτό το πνεύμα θα είναι βοηθητική η ενότητα που επαναφέρει ο «Οδηγητής» με τίτλο «Συζητάμε συλλογικά-Δρούμε μαχητικά», προσπαθώντας να τροφοδοτήσει με πείρα που κατακτούν οι Οργανώσεις της ΚΝΕ σε όλη την Ελλάδα στην κοινή μας προσπάθεια να ανταπεξέλθουμε στους μεγάλους στόχους που βάζουμε.

Μπορούμε με αποφασιστικότητα να ανταποκριθούμε στις νέες απαιτήσεις Την ίδια ώρα που τα αστικά κόμματα και οι νεολαίες τους αντιμετωπίζουν τους νέους σαν ψηφοφόρους ή «ψηφιακούς ακόλουθους» σε νέα ευφάνταστα «υβριδικά» σχήματα μετατρέποντάς τους σε «κομπάρσους» των σχεδιασμών τους (γιατί ακριβώς οι στόχοι τους για την καπιταλιστική ανάπτυξη όσο κι αν ντύνονται με «πράσινους» και «δίκαιους» προσδιορισμούς παραμένουν για τους λίγους) η ΚΝΕ θέτει όλες τις δυνάμεις της ώστε οι νέοι να γίνουν πρωταγωνιστές! Θέλουμε, λοιπόν, να συγκεντρωθεί η προσοχή όλων στο τι χρειάζεται να βελτιώσουμε ώστε: Η κάθε Οργάνωση Βάσης να γίνεται πιο ικανή να παρεμβαίνει μαχητικά και πιο διεισδυτικά στη σκέψη και τον προβληματισμό που αναπτύσσουν οι νέοι για να κερδίζουμε όλο και περισσότερους στην υπόθεση της σοσιαλιστικής προοπτικής. Να δρούμε αποφασιστικά ώστε να αναπτύσσουμε και να ανανεώνουμε δεσμούς, να αυξάνουμε τις δυνάμεις μας, να διαμορφώνεται σε κάθε χώρο με ζωντανά τμήματα νέων μια νεολαιίστικη πρωτοπόρα δύναμη συμβολής στον αγώνα ενάντια στον καπιταλισμό.

Μας απασχολεί η «καθημερινότητα» της ΟΒ Απαραίτητη προϋπόθεση για να βελτιωθεί η δουλειά μας είναι να στρέψουμε την προσοχή μας στην ΟΒ και τη ζωή της. Στο σύνολο της καθημερινής δράσης των νέων κομμουνιστών. Να μας απασχολήσει δηλαδή η ιδεολογικοπολιτική θωράκιση, η ανάπτυξη της ικανότητας να διαφωτίζουμε πειστικά με τις θέσεις μας, το πώς σε κάθε φάση προσδιορίζεται η «ατομική αποστολή» του κάθε συντρόφου στο πλαίσιο του συλλογικού σχεδίου. Η ζωή της ΟΒ δεν αφορά μόνο τη συνεδρίαση, που συμπυκνώνει τη σκέψη και τη δράση των μελών της, αλλά και την καθημερινότητα της Οργάνωσης, την κάθε στιγμή, οποιοδήποτε ερέθισμα, όλους τους «τομείς» της ζωής μας ως νέοι κομμουνιστές, που τελικά διαμορφώνουν τους όρους της επαναστατικής μας διαπαιδαγώγησης. Σε μια περίοδο που συνολικά οι όροι ζωής έχουν δυσκολέψει, τα μέλη της ΟΒ πρέπει να συναντιούνται, να συζητάνε για ζητήματα που τους απασχολούν, να μαθαίνουν ο ένας από τον άλλον, να αναπτύσσουν σχέσεις αλληλεγγύης στο έδαφος της κοινής προσπάθειας, να ασκούν την κριτική και την αυτοκριτική τους, να κα-

ταμερίζουν τις ανάγκες της δράσης, να ανταλλάσσουν εμπειρίες, να διασκεδάζουν και τελικά να δρουν σαν μια γροθιά. Η λειτουργία της ΟΒ χρειάζεται πολύπλευρα να καλλιεργεί την υπεροχή στις δυνάμεις μας μέσα από τη συνειδητοποίηση της «μεγάλης εικόνας». Δηλαδή των δυνατοτήτων που διαμορφώνονται από την δυναμική των εξελίξεων. Να συνειδητοποιείται ότι σήμερα ο καπιταλισμός ασφυκτιά μέσα στις αντιθέσεις του, ότι κάθε τι διαφορετικό ή εναλλακτικό δεν μπορεί κάποιος να το αναζητήσει στο «μια από τα ίδια» καπιταλιστικό πλαίσιο, αλλά να «δώσει νόημα» στην καθημερινή προσπάθειά του με τη συμμετοχή στον αγώνα. Σε αυτή την κατεύθυνση επιδιώκουμε τη δημιουργική δραστηριοποίηση όλων μας των δυνάμεων. Έτσι θα καλλιεργείται η μαχητικότητα για να τα καταφέρουμε ο καθένας στο χώρο του ως αναπόσπαστο μέρος της πανελλαδικής προσπάθειας της ΚΝΕ.

Να βοηθήσουμε ώστε η κάθε ΟΒ να διαμορφώνει συγκεκριμένο σχέδιο δράσης Χρειάζεται να συμβάλουμε στη διαμόρφωση του σχεδίου δράσης της κάθε ΟΒ αξιοποιώντας την πείρα που δημιουργεί η πανελλαδική μας δράση. Η ανομοιομορφία που υπάρχει μαρτυρά και τις ιδιαιτερότητες που υπάρχουν στο κάθε χώρο ευθύνης, τα χαρακτηριστικά του, τη σύνθεση των νέων που παρεμβαίνουμε, την παρέμβασή μας. Τα παραπάνω δεν τα εντοπίζουμε για να συμβιβαστούμε, αλλά για να προσαρμόσουμε την παρέμβασή μας στο συγκεκριμένο έδαφος, για να γίνει πιο αποτελεσματική. Να συζητήσουμε, δηλαδή, περισσότερο το «πώς» και όχι μόνο το «τι» θέλουμε να κάνουμε. Μας απασχολεί για παράδειγμα: Α) πώς επιδρούμε σήμερα πραγματικά στην πλειοψηφία των νέων που μας ενδιαφέρουν, για να διαμορφώνουμε τις προϋποθέσεις να δημιουργούμε παντού Οργανώσεις της ΚΝΕ. Για να το πετύχουμε χρειάζεται εύστοχο περιεχόμενο παρέμβασης. Να μας απασχολήσει πώς φωτίζουμε στο χώρο μας την πραγματική διέξοδο, τον Σοσιαλισμό, ως αναγκαία-ρεαλιστική προοπτική αξιοποιώντας τις επεξεργασίες του Κόμματος προβάλλοντας εμείς πρώτοι επιθετικά και γειωμένα τις θέσεις μας, ξεπερνώντας τα συγκεκριμένα εμπόδια και ιδεολογήματα που θα συναντάμε.

Οδηγητής

Ο τρόπος που απευθύνεται το Κάλεσμα της ΚΕ στο λαό είναι οδηγός, σε μια περίοδο που το χάσμα ανάμεσα στο πώς ζούμε και πώς θα μπορούσαμε να ζούμε συνεχώς μεγαλώνει και τα ερωτήματα δυναμώνουν για το «κάτι διαφορετικό» που πρέπει να γίνει. Χρειάζεται να καταφέρουμε να «καθοδηγήσουμε» τη σκέψη των νέων, να δίνουμε βάθος στα αρχικά «ρηχά» σημάδια αμφισβήτησης που εκφράζονται αντιφατικά -και ως τέτοια πρέπει να γίνουν αντιληπτά- ώστε να συνεχίζεται η υπομονετική δουλειά μαζί τους βοηθώντας τους να διαμορφώνουν κριτήριο για τις εξελίξεις. Να δίνουμε απάντηση σε αυτά που σκέφτονται και όχι απλά σε αυτά που μας «λένε», στα βασικά ιδεολογικά και πολιτικά ζητήματα που «κρύβονται» πίσω από κάθε σκέψη. Σε αυτή την κατεύθυνση ξεχωρίζουμε την ανάγκη αποφασιστικής ανόδου της διακίνησης του «Οδηγητή», ως κρίσιμο στοιχείο για να διαμορφώνεται ένα στέρεο έδαφος στη δουλειά μας για την ανάπτυξη δεσμών αφού έχει ανέβει η απαιτητικότητα τεκμηρίωσης των θέσεών μας. Με αυτή τη δουλειά μπορούμε να αναπτύσσουμε σταθερά μια κρίσιμη δύναμη νέων σε κάθε χώρο, που να συνδέεται ο προβληματισμός της με ευρύτερες απαντήσεις που θα δίνουμε και θα συναντιέται με τις επαναστατικές μας ιδέες. Β) πώς γινόμαστε ικανοί στο να τραβάμε νέους στον αγώνα με τη δράση μας, να αναπτύσσονται μαζικοί

αγώνες για τις σύγχρονες ανάγκες των νέων. Να εξετάσουμε με ποιο σχέδιο παρεμβαίνουμε στο μαζικό φορέα που έχει στην ευθύνη η ΟΒ. Τον φοιτητικό σύλλογο, το μαθητικό συμβούλιο, το σωματείο, στον πολιτιστικό, αθλητικό σύλλογο μιας περιοχής ή πώς εκεί που δεν υπάρχει σχεδιάζουμε τη δημιουργία του. Επομένως, να εξετάσουμε ποια η συμβολή των μελών μας στη ζωντανή λειτουργία, την αύξηση της συμμετοχής νέων, στην ανάδειξη μετώπων πάλης που συμβάλλουν στην άνοδο της απαίτησης για τη διεκδίκηση των σύγχρονων αναγκών της νεολαίας στις σπουδές, δουλειά, ελεύθερο χρόνο κτλ. Η πείρα μας επιβεβαιώνει ότι υπάρχουν προϋποθέσεις να τραβήξουμε νέους στους αγώνες. Τα όποια αποτελέσματα καταγράφουμε προϋποθέτουν πολλές φορές την υπομονετική και μακρόχρονη δουλειά των Οργανώσεων στο να σχεδιάζουμε θαρρετά πρωτοβουλίες, να διαμορφώνουμε πλαίσιο διεκδικήσεων, να γινόμαστε ικανοί στο να το ζυμώνουμε παίρνοντας υπόψη το επίπεδο σε κάθε χώρο, την πείρα των νέων. Μόνο έτσι θα δυναμώνει ο προσανατολισμός του αγώνα ενάντια στον πραγματικό αντίπαλο, στοιχείο που εξασφαλίζεται με την ενεργητική παρέμβασή μας μέσα στους αγώνες και σε εύστοχη αντιπαράθεση με τις άλλες δυνάμεις που παρεμβαίνουν με σχέδιο για να μην κουνιέται φύλλο ή να αξιοποιούνται οι αγώνες της νεολαίας ως «ντεκόρ» των αστικών σχεδιασμών.



Δεκέμβριος 2021

27

Με εμπιστοσύνη στις δυνάμεις μας και τον σκοπό μας! Η εκλογοπολογιστική διαδικασία μπορεί να συμβάλει αποφασιστικά στη μαχητικοποίηση και βελτίωση της λειτουργίας της Οργάνωσής μας, αλλά και στην ωρίμανση όλων μας. Γνωρίζουμε καλά ότι δρούμε σε δύσκολες συνθήκες. Γνωρίζουμε, επίσης, καλά ότι η εποχή μας μοιάζει έτοιμη να «εκραγεί». Από κάθε όμως ρήγμα προβάλλει το αύριο, η αναγκαιότητα της νέας κοινωνίας! Μπορούμε να γίνουμε από «γενιά χωρίς δικαιώματα η γενιά της πάλης για της πάλης για την ανατροπή!». Βαγγέλης Μαγνήσαλης, μέλος του Γραφείου του ΚΣ της ΚΝΕ

Συζητώντας και σχεδιάζοντας σε μια μαθητική ΟΒ

Ο

ι μαθητές ενδιαφέρονται για όλους και για όλα. Σπάνια βέβαια θα ακούσεις πολιτική συζήτηση στα δεκάλεπτα διαλείμματα στο σχολείο, στο προαύλιο, στη βόλτα ή στις πλατείες. Αυτό μπορεί να δημιουργεί την αίσθηση ότι οι μαθητές δεν πολύ ενδιαφέρονται για αυτά, δεν τα ξέρουν, δεν τους νοιάζει να μάθουν. Δεν είναι όμως έτσι γιατί αφενός ήδη ξέρουν πολλά, αφετέρου πολλά ζητήματα “παίζουν” είτε το θέλει κανείς είτε όχι. Το σύστημα έτσι κι αλλιώς παίρνει τα μέτρα του για να μας «απασχολεί» καθημερινά και να μας πείσει από χίλιους δύο δρόμους ότι είναι αιώνιο, ότι δεν αλλάζει ή ότι έχει «ανθρώπινο» πρόσωπο. Πόσες φορές ακούγεται στην τάξη ότι το «κράτος είμαστε όλοι», ότι το «κράτος είναι η κυβέρνηση» ή ότι «το κράτος ταυτίζεται με την πατρίδα μας και άρα πρέπει να το υπερασπιζόμαστε»;

Πόσες φορές ακούγεται ότι η «Ευρωπαϊκή Ένωση είναι συνεργασία κρατών που υπάρχουν στην Ευρώπη και άρα είναι καλό και φυσιολογικό να γίνεται κάτι τέτοιο ασχέτως του ποιόν εξυπηρετεί»; Πόσες φορές έχει ακουστεί ότι ο «κόσμος δεν αλλάζει, ότι ο άνθρωπος έχει έμφυτη την ανάγκη για κέρδος και για εκμετάλλευση άλλου ανθρώπου, ότι είναι άπληστος»; Ακόμα και για πιο «ψαγμένα» ζητήματα καθημερινά υπάρχει προσπάθεια παρέμβασης μέσω πολλών καναλιών. Για παράδειγμα, σε μεγάλο σχολείο της Πάτρας, υπήρξε καθηγητής που θα αφιέρωνε μια ώρα από το μάθημά του στο τοίχος του Βερολίνου. Πέρα από το σχολείο αυτά τα ζητήματα είναι αντικείμενο συζήτησης στα σπίτια των μαθητών, στους συγγενείς και φίλους, στις ίδιες τις οικογένειες.

28 Η συζήτηση είναι η αρχή για κάθε μας βήμα στην οργανωμένη δράση

Ο κάθε μαθητής, πέρα από το σχολείο έχει και μια ολόκληρη ζωή να ζήσει

Επειδή, λοιπόν, τα πάντα αφορούν τους μαθητές, η δική μας παρέμβαση δεν πρέπει να φαντάζει σαν μια «άμυνα», όπου κάθε φορά θα απαντάμε σε όσα ακούγονται λες και δεν πρέπει να φάμε γκολ. Ζητούμενο είναι εμείς συνεχώς να τους χαλάμε τη σούπα αμφισβητώντας τα «αδιαμφισβήτητα». Η πραγματική δύναμη κάθε ΟΒ της ΚΝΕ, όπου κι αν βρίσκεται, είναι η συλλογική συζήτηση που καταλήγει σε σχέδιο για συλλογική, πρωτοπόρα δράση. Στις μαθητικές ΟΒ, αντικειμενικά η συζήτηση πολλές φορές παίρνει χαρακτήρα «μαθήματος», αφού η ΚΝΕ είναι όντως ένα σχολείο που μαθαίνουμε πράγματα που κανένας άλλος δεν θα μας μάθαινε. Η ΟΒ είναι εκεί που λέμε τους προβληματισμούς μας, κάνουμε ερωτήσεις για πράγματα που ακούμε και δεν ξέρουμε, ρίχνουμε ιδέες για δράση, ανταλλάσσουμε γνώμες. Η συζήτηση για τον ρόλο της ΕΕ και του ΝΑΤΟ φούντωσε στις ΟΒ όταν πανελλαδικά θέσαμε το ζήτημα ότι η κυβέρνηση επιλέγει να δώσει λεφτά για να αγοράσει Rafale και πολεμικούς εξοπλισμούς για τις ανάγκες του ΝΑΤΟ και όχι για μέτρα προστασίας της υγείας μας. Το ταξίδι του Τζεφ Μπέζος στο διάστημα αποτέλεσε αφορμή να ανοίξουμε τη συζήτηση για τον καπιταλισμό, την αδικία, αλλά και για τις τεράστιες δυνατότητες που υπάρχουν σήμερα. Η δράση φασιστικών ομάδων σε σχολεία της Θεσσαλονίκης επανέφερε την ανάγκη να συζητήσουμε τι είναι πραγματικά φασισμός και από πού πηγάζει. Η αγορά της Newcastle από τον Σαουδάραβα πρίγκιπα άνοιξε τη συζήτηση για την εμπορευματοποίηση του αθλητισμού. Η συζήτηση, λοιπόν, για τέτοια θέματα θα ανοίξει πλατιά όταν οι μαθητές δουν στην πράξη πως αυτά επηρεάζουν άμεσα τη ζωή τους. Όταν βοηθάμε να κατανοείται πως δεν συζητάμε για «ορισμούς», αλλά για τον πραγματικό αντίπαλό μας στην προσπάθειά μας να ζήσουμε φυσιολογικά, να κάνουμε όνειρα, να καθορίσουμε όπως εμείς θέλουμε τη ζωή μας. Ένα ίσως από τα πιο βασικά ζητήματα σε αυτή την προσπάθεια είναι να αποφύγουμε για κάθε ζήτημα την προβληματολογία, αλλά αντίστροφα κάθε συζήτηση να είναι μια διαρκής σύγκριση νέου και παλιού, δυνατότητας και πραγματικότητας, προόδου και οπισθοδρόμησης.

Η συζήτηση γύρω από το σχολείο και την παιδεία που έχουμε ανάγκη σήμερα είναι που μπορεί να προβληματίσει μαζικά για την κοινωνία που έχουμε ανάγκη σήμερα. Γι’ αυτό και το σχέδιο που βάζουμε, η βοήθεια που δίνουμε, το πού βρισκόμαστε, δεν μπορεί να αφορά αποκλειστικά το σχολείο. Σε συνθήκες που υπήρχαν τα περιοριστικά μέτρα λόγω της πανδημίας και τα σχολεία ήταν κλειστά, που αντικειμενικά η μόνη «ανάσα» ήταν η πλατεία, τα γηπεδάκια, η ενασχόληση με τη μουσική, την τέχνη, τον αθλητισμό και τόσα άλλα, αυτό ήταν ακόμα πιο φανερό. Δεν γίνεται δηλαδή να συζητάμε για την ανάγκη να υπάρχουν σύγχρονες σχολικές αίθουσες και να μην εξετάζουμε αν σε μια ολόκληρη περιοχή δεν υπάρχουν αθλητικά γήπεδα ή άλλες αναγκαίες υποδομές. Η προσπάθεια να αναδείξουμε αν υπάρχει καλλιτεχνική εκπάιδευση στο σχολείο δεν μπορεί να μην παίρνει υπόψη αν στη περιοχή που ζουν οι μαθητές υπάρχουν πολιτιστικοί σύλλογοι, μουσικά στέκια κ.λπ. Ή επιπλέον, την εναντίωσή μας ενάντια σε όλα τα ναρκωτικά δεν την διατρανώνουμε μόνο σαν «θεωρία», μας απασχολεί αν υπάρχουν ολόκληρες γειτονιές που εμφανίζεται οξυμμένο αυτό το πρόβλημα. Άλλωστε, πολλοί μαθητές προσεγγίζουν την ΚΝΕ επειδή τους κάνει εντύπωση το σύνολο των θέσεών μας σε μια σειρά ζητήματα που απασχολούν, όπως είναι ο ρατσισμός, ο φασισμός, η στάση μας ενάντια σε όλα τα ναρκωτικά, η αντίληψή και η δραστηριότητά μας για την τέχνη, οι αγωνιστικές διεκδικήσεις για χώρους άθλησης. Είναι ενδεικτικό πως σε πολλές πόλεις έχουμε κατοχυρωθεί ως αγωνιστές, όταν μαζικά και οργανωμένα ανοίξαμε τη συζήτηση και τη δράση γύρω από αυτά ακριβώς τα ζητήματα.

Από Skate-event της Τ.Ο. Πάτρας της ΚΝΕ για τη διεκδίκηση skate-park στη πόλη.

Για παράδειγμα, η πρότασή μας για τον αθλητισμό, σε συνδυασμό με την αγωνιστική διεκδίκηση, μπορεί να συγκινήσει και να προβληματίσει μαθητές σε δεκάδες αθλητικούς συλλόγους, και ερασιτεχνικά σωματεία. Η παρέμβασή μας σε πολιτιστικούς συλλόγους αφενός μπορεί να δώσει πνοή στους ίδιους τους συλλόγους και αφετέρου να μας φέρει σε επαφή με χιλιάδες νέους που έχουμε τα ίδια προβλήματα! Η ενασχόληση της ΚΝΕ με όλα τα ζητήματα που αφορούν τη ζωή των μαθητών, απο το σχολείο μέχρι τα ιδιαίτερα ενδιαφέροντά τους είναι το κλειδί για να μπορούμε να γίνουμε πιο πειστικοί, πιο διεισδυτικοί και πιο ικανοί στην πάλη για το κέρδισμα των συνειδήσεων, στην προσπάθειά μας να εκφραστεί ακόμα πιο μαζικά και στη νεολαία η δυνατότητα που υπάρχει για συμπόρευση με το ΚΚΕ και την ΚΝΕ. Γιάννης Αποστολόπουλος, μέλος του ΚΣ της ΚΝΕ και του Γραφείου Περιοχής της ΟΠ Δυτικής Ελλάδας.

Αγρίνιο Κεφαλονιά

Μαθητικές κινητοποιήσεις ενάντια στις συγχωνεύσεις σχολείων και τμημάτων , την Τράπεζα θεμάτων και τη ΕΒΕ.

Διεξάγουμε τη μάχη των ιδεών απέναντι σε όλες τις «αποχρώσεις» του αντιδραστικού συστήματος

Η

πείρα των Οργανώσεων της ΚΝΕ όλο το προηγούμενο διάστημα ανά περιοχή, σχολείο, σχολή και χώρο δουλειάς είναι πλούσια. Μέσα στις συνελεύσεις των ΟΒ το επόμενο διάστημα καλούμαστε να εκτιμήσουμε την πείρα, τα συμπεράσματα από τις προσπάθειές μας να συμβάλουμε στην οργάνωση της συλλογικής αγωνιστικής διεκδίκησης, το περιεχόμενο και τον προσανατολισμό της πάλης μαζικών φορέων που είτε συμμετέχουν τα μέλη και οι φίλοι της ΚΝΕ είτε αφορούν τον χώρο ευθύνης της αντίστοιχης ΟΒ. Να συζητήσουμε πώς θα γίνουμε πιο ικανοί στην προσπάθεια να κερδίσουμε την καρδιά και το μυαλό των νέων ανθρώπων με την πρωτοπόρα θεωρία του μαρξισμούλενινισμού. Να σχεδιάσουμε πώς θα «ενταχθούν» στον σχεδιασμό μας η αξιοποίηση των «όπλων» που έχουμε στη διάθεσή μας: Το Πρόγραμμα του ΚΚΕ, την εξειδικευμένη επεξεργασία μας για το Σχολείο των Σύγχρονων Αναγκών και Δυνατοτήτων, την αντίστοιχη επεξεργασία για το Πανεπιστήμιο, τις θέσεις μας για τον εργάσιμο χρόνο, την προστασία του περιβάλλοντος, την υγεία, τον πολιτισμό και τον αθλητισμό κ.λπ.

Οδηγητής



Δεκέμβριος 2021

29

Η μελέτη της πείρας, η ουσιαστική κριτική και αυτοκριτική εξέταση της μάχης για το κέρδισμα περισσότερων νεανικών συνειδήσεων, γίνεται μέσα στο «γήπεδο» της αντιπαράθεσης με την κυρίαρχη ιδεολογία και τους εκφραστές της, τα αστικά κόμματα και τα διάφορα επιτελεία του συστήματος. Η αποτίμηση της δουλειάς μας, η επισήμανση ελλείψεων, καθυστερήσεων με πνεύμα συντροφικό που στοχεύει στο σχέδιο επίλυσης, αναμέτρησης με αυτά ,δεν διεξάγεται έξω από την παρακολούθηση της ιδεολογικής και πολιτικής διαπάλης ανά χώρο και τμήμα νεολαίας, από την επίμονη προσπάθεια να προβάλλουμε τον άλλο δρόμο ανάπτυξης, αυτόν που συμφέρει τους πολλούς, αυτούς που παράγουν σήμερα τον πλούτο.

Αντιμετωπίζοντας «πράσινα» σχέδια… Για παράδειγμα, σε μία περιοχή όπως η Δυτική Θεσσαλονίκη, όπου συγκεντρώνονται εργαζόμενοι, λαϊκά στρώματα και τα παιδιά τους και είναι συσσωρευμένα τα προβλήματα σε όλα τα μέτωπα, χρειάζεται να αναδεικνύουμε το ταξικό, αντιλαϊκό πρόσημο της κυβερνητικής πολιτικής, τον εχθρικό χαρακτήρα του αστικού κράτους. Ταυτόχρονα να κάνουμε πολεμική και με τις προτάσεις του ΣΥΡΙΖΑ, άλλων εκδοχών διαχείρισης του συστήματος που πλασσάρονται ως πιο «φιλολαϊκές» που, όπως παρουσιάζονται, αν δεν μπορούν να λύσουν όλα τα προβλήματα, τουλάχιστον μπορούν να ανακουφίσουν… Από την εσωοργανωτική διαδικασία και από την μαζική πολιτική δραστηριότητά μας να δίνουμε εύστοχα το νόημα του συνθήματος «Μόνο ο λαός μπορεί να σώσει το λαό, βαδίζοντας τον δρόμο της ανατροπής».

Σε μια επιβαρυμένη περιβαλλοντικά περιοχή, λόγω της επιχειρηματικής δραστηριότητας μεγάλων βιομηχανικών μονάδων, είναι λογικό να «πιάνει» η προπαγάνδα ότι «με την πράσινη μετάβαση θα ανακουφιστούμε όλοι», ότι θα έχουμε ταυτόχρονα «ανάπτυξη που θα είναι φιλική για το περιβάλλον και θα δίνει δουλειές». Οι ΟΒ της περιοχής θα πρέπει να συζητήσουν σχέδιο που να αναδεικνύει τις νομοτέλειες της καπιταλιστικής οικονομίας, τον «ατσάλινο νόμο» του κέρδους ως κριτήριο κάθε επενδυτικού και συνολικότερου σχεδίου. Μόνο έτσι θα μπορούμε να αναδείξουμε στους νέους το γιατί τελικά και σε επίπεδο προγραμματικών διακηρύξεων, πολύ περισσότερο σε πρακτικό επίπεδο, μόνο το ΚΚΕ και η ΚΝΕ, οι μαζικοί φορείς που παλεύουν με κριτήριο τις ανάγκες του λαού και την προστασία του περιβάλλοντος και της υγείας του, μπορούν να απα-

Από κινητοποίηση φορέων στη Δυτική Θεσσαλονίκη ενάντια στη καύση καρκινογόνων απορριμάτων από τη τσιμεντοβιομηχανία TITAN

ντήσουν στο πρόβλημα. Πως όποια πολιτική διαμορφώνεται «εντός των τειχών» του συστήματος, όσο «πράσινη» κι αν προσπαθεί να εμφανιστεί, δεν θέλει ούτε μπορεί να λύσει το ζήτημα της προστασίας του περιβάλλοντος. Έτσι θα μπορούμε να αποκαλύπτουμε ολοκληρωμένα γιατί δυνάμεις του ΣΥΡΖΑ που παρουσιάζονται πως αγωνίζονται ενάντια στην καρκινογόνα καύση σκουπιδιών από την μεγάλη τσιμεντοβιομηχανία που βρίσκεται στην περιοχή, όταν η κυβέρνηση του ΣΥΡΙΖΑ ήταν αυτή που της έδωσε την άδεια για να το κάνει! Όλα τα παραπάνω θα γίνονται ταυτόχρονα με την προσπάθειά μας να φωτίσουμε ολοκληρωμένα τους όρους ζωής που διαμορφώνονται σήμερα μέσα από τους δεκάδες αντιλαϊκούς νόμους των τελευταίων χρόνων, που διαμορφώνουν ένα ασφυκτικό πλαίσιο για τους νέους εργαζόμενους και απαιτείται η οργάνωση της πάλης με κατεύθυνση να ανατραπεί το πλαίσιο αυτό, να μειωθεί ο εργάσιμος χρόνος, να εξασφαλιστεί για όλους η παιδεία, η υγεία, η προστασία από φυσικές καταστροφές με τα απαραίτητα έργα υποδομής, να διαμορφωθούν όροι για την δημιουργική και ποιοτική αξιοποίηση του ελεύθερου χρόνου σε κατάλληλα διαμορφωμένες σύγχρονες υποδομές, να αντιμετωπιστούν φαινόμενα σήψης και παρακμής που ο καπιταλισμός γεννά, όπως η πολύμορφη βία και κακοποίηση των γυναικών, ο σχολικός εκφοβισμός και οι συμμορίες ανηλίκων, οι διάφορες μορφές εξαρτήσεων κ.ά.

Και «μαύρους» αντιπάλους Σε σχολεία και γειτονιές που αναπτύχθηκε το προηγούμενο διάστημα έντονη εγκληματική φασιστική δράση, μετατροπή σχολείων σε ορμητήρια φασιστοειδών, με στόχο την τρομοκράτηση των μαθητών και την επιβολή σιγής νεκροταφείου στις μαθητικές κοινότητες, είναι φυσικό να ανοίγει τώρα η συζήτηση γύρω από το τι πρέπει να γίνει για να αντιμετωπιστεί ο φασισμός. Δυνάμεις όπως ο ΣΥΡΙΖΑ, τοπικοί παράγοντες του ΚΙΝΑΛ-ΠΑΣΟΚ, ομάδες του οπορτουνιστικού χώρου παρουσιάζονται ως όψιμοι «αντιφασίστες», προβάλλοντας διάφορες ερμηνείες πως όλα αυτά τροφοδωτούνται απλά από «ακροδεξιούς υπουργούς της ΝΔ» κ.λπ. Έτσι, την ίδια στιγμή που τους «έψαχνες με το κιάλι» όταν οι δυνάμεις της ΚΝΕ αντιμετώπιζαν τις φασιστικές επιθέσεις και τη δράση τους μέσα στα σχολεία, διατυμπανίζουν πως η λύση είναι «περισσότερη δημοκρατία», επαναφέρουν την χρεοκοπημένη αυταπάτη πως μια «προοδευτική κυβέρνηση» θα τα βάλει με τους φασίστες και τις εγκληματικές ιδέες τους, καλλιεργώντας στην πράξη τη στάση αναμονής και την αδράνεια σήμερα. Χρειάζεται σχέδιο με επιμονή και καλά δουλεμένο το περιεχόμενο γύρω από το ποια πολιτική, ποιο

σύστημα αξιοποιεί τους φασίστες, τους χρειάζεται. Με βάση την πείρα, όπου διαμορφώθηκε συζήτηση, ομαδική δραστηριότητα, αγωνιστική διεκδίκηση για το σχολείο που έχουν σήμερα οι μαθητές ανάγκη μπήκαν στην άκρη οι φασιστικές απόψεις, απομονώθηκαν στοιχεία που στοχοποιούν την προοδευτική, ριζοσπαστική ιδεολογία, την πρωτοπόρα αγωνιστική δράση των μαθητών, όποιον βγαίνει μπροστά και οργανώνει τον αγώνα. Η ανάδειξη των δυνατοτήτων της εποχής μας, των μεγάλων νικηφόρων αγώνων των εργατών της «efood» και της «Cosco», είναι αυτά που μπορούν να δώσουν αισιοδοξία και δύναμη στους μαθητές, να σηκώσουν κεφάλι απέναντι στην πολιτική που λογαριάζει τη μόρφωση και την υγεία τους ως «κόστος» και ταυτόχρονα καταστέλλει όποιον αντιδρά, αξιοποιεί το «φασιστικό τέρας» και τον αντικομμουνισμό για να σπέρνει τον φόβο και την υποταγή. Οι ιδέες μας είναι

ανίκητες γιατί είναι αληθινές! Αλήθεια είναι ό,τι συμφέρει τους πολλούς, αυτούς που παράγουν τον πλούτο! Με τη συλλογική σκέψη, την προσωπική μας γνώμη και τοποθέτηση, που είναι κομμάτι ενός μεγάλου πανελλαδικού σχεδίου, και την τολμηρή, αποφασιστική μαζική δράση, μπορούμε να τα καταφέρουμε! Γιάννης Βασιλειάδης, μέλος του ΚΣ της ΚΝΕ και Γραμματέας της ΤΟ Δυτικής Θεσσαλονίκης.

30

ΓΙΑ ΤΗΝ ΆΜΙΛΛΑ ΜΕΤΑΞΎ ΤΩΝ ΟΠ ΤΗΣ ΚΝΕ ΣΤΟ ΠΛΑΊΣΙΟ ΤΗΣ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΉΣ ΕΞΌΡΜΗΣΗΣ ΝΟΈΜΒΡΗ-ΔΕΚΈΜΒΡΗ 2021

Προετοιμάζοντας την κατάκτηση της «πρωτιάς»…

και την επίτευξη των μεγάλων μας στόχων

Σ

τα μισά της μάχης, η κάλυψη του πανελλαδικού πλάνου της ΚΝΕ είναι στο 52,01%, δείχνοντας τις δυνατότητες να καταφέρουμε τους υψηλούς στόχους που έχουμε θέσει. Οι προσπάθειες χρειάζεται να ενταθούν από όλους μας, να δώσουμε όλοι τον καλύτερό μας εαυτό.

ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗ ΕΞΟΡΜΗΣΗ ΝΟΕΜΒΡΗΣ - ΔΕΚΕΜΒΡΗΣ 2021

1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11

ΟΡΓΑΝΩΣΗ ΠΕΡΙΟΧΗΣ

ΠΟΣΟΣΤΟ ΚΑΛΥΨΗΣ

ΚΕΝΤΡΙΚΗ ΜΑΚΕΔΟΝΙΑ ΔΥΤΙΚΗ ΜΑΚΕΔΟΝΙΑ ΑΙΓΑΙΟ ΑΝΑΤΟΛΙΚΗ ΜΑΚΕΔΟΝΙΑ-ΘΡΑΚΗ ΠΕΛΟΠΟΝΝΗΣΟΣ ΚΡΗΤΗ ΑΤΤΙΚΗ ΔΥΤΙΚΗ ΕΛΛΑΔΑ ΗΠΕΙΡΟΣ ΑΝΑΤΟΛΙΚΗ ΣΤΕΡΕΑ - ΕΥΒΟΙΑ ΘΕΣΣΑΛΙΑ ΟΡΓΑΝΩΣΕΙΣ ΕΞΩΤΕΡΙΚΟΥ

64,10% 53,30% 52,01% 48,00% 46,50% 45,40% 45,01% 45,00% 43,14% 43,00% 34,00% 105,48%

ΚΝΕ

52,01%

Με αφορμή τα βραβεία που ανακοίνωσε το Γραφείο του ΚΣ της ΚΝΕ, στο πλαίσιο της άμιλλας για την Οικονομική Εξόρμηση, που θα έχουν και χαρακτήρα ιδεολογικό-πολιτικό, μορφωτικό και διαπαιδαγωγητικό, κάνουμε μια προσπάθεια να παραθέσουμε ορισμένα στοιχεία, αλλά και ιστορίες, που σχετίζονται με το περιεχόμενο και το «στίγμα» που επιδιώκει να έχει το καθένα από αυτά. Προφανώς με αυτά δεν μπορεί να αποδοθεί ολοκληρωμένα το ιστορικό και πολιτικό υπόβαθρο που αφορά τα μέρη που θα πραγματοποιηθούν οι επισκέψεις και τα γεγονότα που συνδέονται με αυτά. Άλλωστε, το αναλυτικό πρόγραμμα της κάθε επίσκεψης-δραστηριότητας δεν έχει ανακοινωθεί ακόμα. Ευελπιστούμε, όμως, με το υλικό που δημοσιεύουμε, να δημιουργήσουμε ένα ερέθισμα, να παρακινήσουμε με τη σειρά μας όλες τις Οργανώσεις και τους φίλους της ΚΝΕ να «ανεβάσουν» ρυθμούς, να βάλουν τον φιλόδοξο και τιμητικό στόχο να κόψουν πρώτες το «νήμα» της άμιλλας. Θυμίζουμε πως στα πλαίσια της άμιλλας που έχει ανακοινώσει η Γραμματεία της ΚΕ του ΚΚΕ οι οι 10 πρωτοπόροι σύντροφοι - μέλη της ΚΝΕ θα επισκεφτούν τον Γράμμο, στα πεδία των μαχών και στα μνημεία του Κόμματος για τον Δημοκρατικό Στρατό Ελλάδας.

Για την πρώτη Οργάνωση Περιοχής

Ο

ι 5 πρωτοπόροι σύντροφοι της Περιοχής, καθώς και σύντροφοι από τις Οργανώσεις εξωτερικού της ΚΝΕ, θα συμμετάσχουν στην επίσκεψη που θα οργανώσει το Κόμμα, βραβεύοντας αντίστοιχα την 1η ΟΠ, στην Ισπανία, σε μέρη που συνδέονται με τις μάχες στον Ισπανικό Εμφύλιο. Στο πλαίσιο της επίσκεψης θα εγκατασταθεί και τιμητική πλακέτα στο γνωστό μνημείο στη Μαδρίτη για τους Έλληνες μαχητές των Διεθνών Ταξιαρχιών και τον Λόχο «Νίκος Ζαχαριάδης». Θα γίνει, επίσης, κοινή εκδήλωση με το Κομμουνιστικό Κόμμα των Εργαζομένων της Ισπανίας. Για τον Ισπανικό εμφύλιο ο ποιητής Πάμπλο Νερούδα, στο «Εξηγώ μερικά πράγματα» από την ποιητική συλλογή «Στα χθόνια δώματα» έγραφε: Στρατηγοί προδότες: Κοιτάτε το νεκρό μου σπίτι, κοιτάτε τη ρημαγμένη Ισπανία. Όμως από κάθε νεκρό σπίτι βγαίνει πυρωμένο μέταλλο αντί λουλούδια, όμως από κάθε λάκκο της Ισπανίας βγαίνει η Ισπανία, κι από κάθε νεκρό παιδί βγαίνει ένα ντουφέκι με μάτια, κι από κάθε έγκλημα γεννιούνται σφαίρες που κάποια μέρα θα σας βρούνε ίσα στην καρδιά.

Ο συνολικός αριθμός των Ελλήνων που πολέμησαν στις Διεθνείς Ταξιαρχίες εκτιμάται μεταξύ 300 - 500. Πολέμησαν σε όλα τα μέτωπα του πολέμου, δίνοντας αλλεπάλληλες σκληρές μάχες. Πέρα από αυτούς που συμμετείχαν σε πολεμικές αναμετρήσεις, ξεχωριστή συνδρομή είχαν και οι Έλληνες ναυτεργάτες (υπό την καθοδήγηση της Ναυτεργατικής Ένωσης), που με εξαιρετική αυτοθυσία και ηρωισμό επάνδρωσαν τα ισπανικά πλοία, μεταφέροντας πολεμοφόδια, συχνά με το όπλο στο χέρι.

Σε αρκετές περιπτώσεις, με πρωτοβουλία των κομμουνιστών ναυτεργατών, τα πληρώματα των πλοίων με προορισμό τα λιμάνια που ήλεγχαν οι φασίστες κατέβηκαν σε απεργία ή στασίασαν μεταφέροντας τα φορτία τους στη Δημοκρατική Ισπανία. Οι ενέργειες αυτές είχαν εξαιρετική σημασία δεδομένου ότι με την επιστροφή τους στην Ελλάδα οι ναυτεργάτες αντιμετώπιζαν με βεβαιότητα είτε τη φυλακή είτε την πείνα (σε μια εποχή όπου η ανεργία στους ναυτεργάτες ήταν τρομακτική).

Πέντε από τα στελέχη των Ελλήνων εθελοντών των Δ. Ταξιαρχιών. Από αριστερά: Γιάννης Σακαρέλλος, Παντ. Παντελιάς, Παν. Αϊβατζής, Αναγν. Δεληγιάννης και Νίκος Βαβούδης.

Από την επίσκεψη των Κολεκτίβων στο πλαίσιο του Διημέρου τους, το 2015 (με τη συμμετοχή και αντιπροσωπείας της ΚΝΕ) στο «Μέτωπο του Νερού», λίγα χιλιόμετρα έξω από τη Μαδρίτη, όπου δόθηκαν σκληρές μάχες κατά την περίοδο του Ισπανικού Εμφυλίου.

Οδηγητής



Δεκέμβριος 2021

31

Για την πρώτη μαθητική ΟΒ «Συμπεράσματα από τη στρατηγική του ΚΚ Ισπανίας κατά τον εμφύλιο πόλεμο», του Άστορ Γκαρσία, Γενικός Γραμματέας του Κομμουνιστικού Κόμματος Εργαζομένων Ισπανίας (PCTE), ΚΟΜΕΠ τεύχος 2/2019. «Ισπανικός Εμφύλιος (1936 - 1939). Ένα «εθνικό - διεθνικό» ταξικό πεδίο μάχης, β’ μέρος: Η συμβολή των Ελλήνων κομμουνιστών», του Αναστάση Γκίκα μέλους του Τμήματος Ιστορίας της ΚΕ του ΚΚΕ, Ριζοσπάστης 5/2/2017.

Ο

ι σύντροφοι θα επισκεφτούν την Κέρκυρα και το Λαζαρέτο, μέρη όπου αναδείχθηκαν με συγκλονιστικό τρόπο οι επαναστατικές αρετές των κομμουνιστών, η αφοσίωση, η σεμνή και ευγενική προσφορά στους μεγάλους μας σκοπούς. Όσα είχαμε την ευκαιρία να διαβάσουμε και να δούμε, με αφορμή την επίσκεψη του ΓΓ της ΚΕ του ΚΚΕ, Δημήτρη Κουτσούμπα, στην Κέρκυρα και την εκδήλωση που πραγματοποιήθηκε στο Λαζαρέτο στις 21 Νοεμβρίου, ήταν πραγματικά συγκλονιστικά. Με αφορμή το ότι σύντροφοι μαθητές θα επισκεφτούν το νησί της Κέρκυρας, φιλοξενούμενοι από τις Οργανώσεις της ΚΝΕ στο νησί σκεφτήκαμε να θυμίσουμε έναν ιστορικό περίπατο που είχαν πραγματοποιήσει οι σύντροφοι στο νησί στο πλαίσιο ενός μαθητικού διημέρου το καλοκαίρι του 2018. Τότε, λοιπόν, ξεναγήθηκαν στο νησί ακολουθώντας την πορεία των συμμαθητών τους που το 1941 είχαν πραγματοποιήσει αντιφασιστική κινητοποίηση ενάντια στους Ιταλούς φασίστες που είχαν καταλάβει το νησί. Έμαθαν για τους δύο βομβαρδισμούς της Κέρκυρας, για την αντίσταση που έδειξαν οι Κερκυραίοι κομμουνιστές στον πόλεμο και τη δικτατορία Μεταξά. Ο ιστορικός περίπατος έκλεισε με συμβολικό κατέβασμα της σημαίας της ΕΕ από το παλιό Δημαρχείο μιας και το 1941 οι μαθητές είχαν κατεβάσει την ιταλική σημαία…

Για την πρώτη φοιτητική ΟΒ

Για την πρώτη εδαφική-κλαδική ΟΒ

Ο

Ο

ι σύντροφοι θα επισκεφτούν την Κωνσταντινούπολη και θα συμμετάσχουν σε δραστηριότητες που θα οργανωθούν από την ΚΝΕ και την Κομμουνιστική Νεολαία Τουρκίας, δίνοντας και με αυτόν τον τρόπο το στίγμα των συντροφικών δεσμών που διατηρούμε με τους συντρόφους στην Τουρκία. Ανάμεσα σε άλλα πολλά που ετοιμάζονται στο πλαίσιο της επίσκεψης, σίγουρα μπορούμε να κάνουμε ξεχωριστή αναφορά στη δυνατότητα που θα έχουν οι σύντροφοι να επισκεφτούν το «Πολιτιστικό Κέντρο Ναζίμ Χικμέτ» του Κομμουνιστικού Κόμματος Τουρκίας στην πόλη. Ένα χώρο με μεγάλο ενδιαφέρον, που πραγματοποιούνται μαθήματα λογοτεχνίας, μουσικής, πολιτικές-πολιτιστικές εκδηλώσεις κ.λπ.

ι σύντροφοι θα επισκεφτούν τη Γερμανία, στο Διήμερο που θα πραγματοποιήσουν οι Οργανώσεις Εξωτερικού της ΚΝΕ το καλοκαίρι του 2022. Αν και το αναλυτικό πρόγραμμα δεν έχει ανακοινωθεί ακόμα, ο χώρος όπως μας ενημέρωσαν οι σύντροφοι, έχει «κλείσει» και είναι εκπληκτικός. Στα πλαίσια των εκδηλώσεων είναι σίγουρο ότι θα πραγματοποιηθούν πολύ ενδιαφέρουσες συζητήσεις, επισκέψεις και δραστηριότητες. Τα Διήμερα των Οργανώσεων Εξωτερικού της ΚΝΕ όλα αυτά τα χρόνια έχουν αναβαθμιστεί και αποτελούν μια συντροφική «γιορτή», αλλά και μοναδική ευκαιρία γνώσης για σημαντικές στιγμές της ταξικής πάλης και της σοσιαλιστικής οικοδόμησης στην πρώην Γερμανική Λαοκρατική Γερμανία.

Το κτήριο που στεγάζεται το «Πολιτιστικό Κέντρο Ναζίμ Χικμέτ» στην Κωνσταντινούπολη.

Από την επίσκεψη που πραγματοποίησαν μέλη και φίλοι της ΚΝΕ, στα πλαίσια του 11ου Διημέρου στο ναζιστικό στρατόπεδο συγκέντρωσης του Buchenwald.

Από εκδήλωση εκεί το 2015 που είχε μιλήσει και ο ΓΓ της ΚΕ του ΚΚΕ Δημήτρης Κουτσούμπας.

Ο χώρος που θα πραγματοποιηθεί η κατασκήνωση, στην Ερφούρτη.

32

Τ

ο Κεντρικό Συμβούλιο της ΚΝΕ, για να τιμήσει τη συμπλήρωση 100 χρόνων από την 1η έκδοση της “Κομμουνιστικής Επιθεώρησης”, του θεωρητικού και πολιτικού οργάνου της Κεντρικής Επιτροπής του ΚΚΕ, προκήρυξε δίμηνη καμπάνια εγγραφής νέων συνδρομητών στην ΚΟΜΕΠ και αύξησης της διακίνησής της. Το δίμηνο της καμπάνιας, νέοι και νέες σε μεγάλες πόλεις της χώρας θα έχουν την ευκαιρία να έρθουν σε επαφή με την εκατοντάχρονη πορεία της ΚΟΜΕΠ, μέσω κεντρικής έκθεσης σχετικού υλικού από το αρχείο του ΚΚΕ και σχετικών εκδηλώσεων.

ΚΟΜΕΠ: Πολύτιμο όπλο στο επαναστατικό σχέδιο της κάθε Οργάνωσης της ΚΝΕ

Η

καμπάνια αυτή, απευθύνεται σε όλα τα μέλη, τα στελέχη, τους φίλους και τις φίλες της ΚΝΕ, που δίνουν καθημερινά τη μάχη για να γίνουμε πιο πολλοί και πιο ικανοί στη διεκδίκηση των σύγχρονων αναγκών μας, στην επαναστατική πάλη για τον πιο όμορφο, τον πιο δίκαιο, τον πιο ανθρώπινο και σπουδαίο στόχο: την ανατροπή του συστήματος της εκμετάλλευσης και της αδικίας και την οικοδόμηση της κοινωνίας της πραγματικής ελευθερίας, της ζωής με δικαιώματα, του σοσιαλισμού-κομμουνισμού. Η ΚΟΜΕΠ, ιδιαίτερα στις σημερινές συνθήκες αποτελεί βασικό μέσο των νέων αγωνιστών για τη συλλογική και ατομική τους μόρφωση, σημαντικό εργαλείο των Οργανώσεων της ΚΝΕ στην επεξεργασία σχεδίου δράσης με όρους ιδεολογικής, μορφωτικής αντεπίθεσης. Μέσα από τις σελίδες της “Κομμουνιστικής Επιθεώρησης” τα τελευταία χρόνια, δόθηκε η ευκαιρία σε χιλιάδες νέους και νέες να έρθουν σε επαφή με πλευρές από τη ζωή και το θεωρητικό έργο των Κ. Μαρξ και Φρ. Ένγκελς, με συμπεράσματα και προβληματισμούς από την πείρα της μεγάλης Οκτωβριανής Σοσιαλιστικής Επανάστασης, της Παρισινής Κομμούνας. Πλήθος Οργανώσεων συζήτησε οργανωμένα και συλλογικά σύγχρονα φαινόμενα και εξελίξεις που ακουμπάνε την ζωή της νεολαίας, δίνοντας νέα ώθηση στην πολιτική τους παρέμβαση. Αυτή η δουλειά μπορεί να βελτιωθεί, να ενταθεί, ανεβάζοντας τον πήχη ακόμα ψηλότερα. Προϋπόθεση για την επιτυχία της αποτελεί η ορμητική αύξηση της διακίνησης της ΚΟΜΕΠ σε μέλη και φίλους της ΚΝΕ, η επέκταση του συνδρομη-

τικού δικτύου της. Η εκπτωτική ετήσια συνδρομή για τους μήνες Δεκέμβρη 2021 – Γενάρη 2022 μπορεί να συμβάλει καθοριστικά στην επίτευξη των στόχων που έχουν τεθεί. Οδηγός αυτής της σημαντικής προσπάθειας πρέπει να είναι το σύνθημα που υιοθετήθηκε τον Μάη του 1931 στο 1ο τεύχος επανέκδοσης της ΚΟΜΕΠ: «Κανείς κομμουνιστής, κανένα μέλος της Κομμουνιστικής Νεολαίας χωρίς την ΚΟΜΕΠ».

Η πορεία της ΚΟΜΕΠ, άρρηκτα δεμένη με την πορεία διαμόρφωσης της στρατηγικής του ΚΚΕ σε κάθε περίοδο

Μ

έσα από την έκθεση που προετοιμάζεται από την Ιδεολογική Επιτροπή του Κ.Σ. της ΚΝΕ, αποτυπώνονται σημαντικά στοιχεία για τα «εφόδια» που μπορεί να προσφέρει η ΚΟΜΕΠ σε κάθε νέο κομμουνιστή: ‣ Στις σελίδες της αποτυπώθηκαν τόσο τα θετικά βήματα και οι επεξεργασίες για τη διαμόρφωση στρατηγικής σε επαναστατική κατεύθυνση, όσο και οι υποκειμενικές αδυναμίες του Κόμματος και η πορεία της εσωκομματικής διαπάλης ενάντια στον οπορτουνισμό, όπως στη κρίση - διάσπαση του 1968 και του 1989 - 1991. Μελετώντας αυτήν την πορεία και τα συμπεράσματα της, αναδεικνύεται η σημασία των αποφάσεων του 21ου Συνεδρίου του ΚΚΕ για αναβάθμιση της δουλειάς με τη στρατηγική μας, το Πρόγραμμα μας. ‣ Η ΚΟΜΕΠ αποτέλεσε πυλώνα της προσπάθειας του ΚΚΕ για την υπεράσπιση της σοσιαλιστικής οικοδόμησης και την προβολή της σοσιαλιστικής διεξόδου. Από τη δεκαετία του ‘90 έως σήμερα, στις σελίδες της ΚΟΜΕΠ φιλοξενήθηκε και η επίπονη προσπάθεια του ΚΚΕ

για έρευνα των αιτιών που οδήγησαν στην ανατροπή του σοσιαλισμού και στη νίκη της αντεπανάστασης. Αυτή η προσπάθεια συνεχίζεται, εμπλουτίζοντας τα εφόδια για την ανεπιστρεπτί επικράτηση του Σοσιαλισμού – Κομμουνισμού στην Ελλάδα του 21ου αιώνα. ‣ Η ΚΟΜΕΠ είχε διαχρονική συμβολή στην ανάδειξη και διάδοση του έργου των Μαρξ, Ενγκελς και Λένιν. Σήμερα με τα εργαλεία της μαρξιστικής κοσμοθεωρίας, μέσα από την αρθρογραφία της έχουν “χτιστεί” χρήσιμες εκδόσεις που αξιοποιούνται από τις οργανώσεις της ΚΝΕ όπως η έκδοση “Σοσιαλισμός: Η απάντηση στον 21ο αιώνα” κ.α.

‣ Στην εκατοντάχρονη διαδρομή της, αντανακλώνται οι μεγάλες στιγμές της ταξικής πάλης. Καταγράφεται η ιδεολογική, πολιτική και οργανωτική συμβολή του ΚΚΕ, που βρέθηκε πάντα με τις δυνάμεις του στην πρώτη γραμμή των λαϊκών αγώνων. Χαρακτηριστικά, η έκδοση της ΚΟΜΕΠ συνεχίζεται και μέσα στις δύσκολες συνθήκες της ένοπλης πάλης του ΕΑΜ – ΕΛΑΣ αλλά και του ΔΣΕ την περίοδο 1940 – 1949, επιβεβαιώνοντας στην πράξη πως “Χωρίς επαναστατική θεωρία δεν μπορεί να υπάρξει και επαναστατική δράση”, σε όλες τις συνθήκες.

Τόσο η θετική, όσο και η αρνητική πείρα αξιοποίησης της ΚΟΜΕΠ από τις οργανώσεις τις ΚΝΕ, δείχνει πως «Η γνώση είναι δύναμη» όταν κατατίθεται με σχέδιο, στη συσπείρωση ακόμα περισσότερων νέων στην πάλη για τον σοσιαλισμό – κομμουνισμό, στην ολοκληρωμένη παρέμβαση στο εργατικό, φοιτητικό και μαθητικό κίνημα. Κατ’ επέκταση, η επιτυχία της καμπάνιας μπορεί να συμβάλει καθοριστικά στο δυνάμωμα των οργανώσεών μας.

Οδηγητής



Δεκέμβριος 2021

33

Όπλα μαζικής καταστρόφης: Απόλυτα ταυτισμένα με την εγκληματική φύση του ιμπεριαλισμού

Τ

α όπλα μαζικής καταστροφής είναι εκείνα τα όπλα τα οποία έχουν τη δυνατότητα «να προκαλέσουν θάνατο και καταστροφή σε μια τόσο μεγάλη κλίμακα και χωρίς καμία διάκριση που μόνο η ύπαρξη αυτών στα χέρια εχθρικής δύναμης θεωρείται θανάσιμος κίνδυνος»1. Αν και η ακριβής κατηγοριοποίηση τους αποτελεί θέμα συζήτησης έως σήμερα, η πιο αποδεκτή αντίληψη είναι αυτή που τα διαχωρίζει σε πυρηνικά, βιολογικά και χημικά όπλα, συχνά αναφέρονται ως NBC (Nuclear, Biological, Chemical). Η ευθύνη για την παραγωγή, διάδοση και χρήση Όπλων Μαζικής Καταστροφής, ανήκει αποκλειστικά στις ιμπεριαλιστικές δυνάμεις, με την πρωτοκαθεδρία να την έχουν οι ΗΠΑ αλλά και άλλες χώρες της ΕΕ. Στην παλαιότερη και πρόσφατη ιστορία οι ιμπεριαλιστές δεν έχουν διστάσει να διαπράξουν τα πιο αισχρά εγκλήματα χρησιμοποιώντας και τέτοιες μεθόδους.

Ορισμένα γεγονότα: ‣ Το 1945, σε μια ενέργεια που δεν υπαγορευόταν από καμία πολεμική σκοπιμότητα, οι ΗΠΑ κάνοντας επίδειξη δύναμης στην ΕΣΣΔ και σε όποιον λαό σκόπευε να «σηκώσει» κεφάλι ρίχνουν ατομικές βόμβες στη Χιροσίμα και το Ναγκασάκι της Ιαπωνίας. Πάνω από 300.000 είναι τα καταγεγραμμένα θύματα λόγω της ραδιενέργειας σε αυτές τις δύο πόλεις.

δες χιλιάδες άνθρωποι έχουν υποστεί σοβαρά γενετικά ελαττώματα, όπως εγκεφαλική παράλυση, σωματικές και πνευματικές αναπηρίες, ελλείψεις ή παραμορφώσεις άκρων. Επειδή οι επιπτώσεις της χημικής ουσίας μεταφέρονται από τη μία γενιά στην άλλη, ο «Πορτοκαλί Παράγοντας» βασανίζει τώρα την τρίτη και την τέταρτη γενιά στο Βιετνάμ.

‣ Το 1949 στο Χαμπάροφσκ (ΕΣΣΔ), δικάστηκαν 12 Γιαπωνέζοι εγκληματίες πολέμου. Ωστόσο, παρά το σοβιετικό αίτημα προς τις ΗΠΑ, δεν εκδόθηκε ο βασικός «εγκέφαλος» των βιολογικών πειραμάτων σε αιχμαλώτους, ο αντιστράτηγος και μικροβιολόγος Σίρο Ισιι. Ο συγκεκριμένος εγκληματίας φρόντισε να παραδοθεί στα αμερικανικά στρατεύματα. Οι αρχές των ΗΠΑ τού έδωσαν το 1946 ασυλία με αντάλλαγμα την παράδοση των δεδομένων από τα γιαπωνέζικα πειράματα βιολογικών όπλων σε αιχμαλώτους. ‣ Κατά την διάρκεια της εισβολής στο Βιετνάμ και του πολέμου που ακολούθησε, οι ΗΠΑ, από το 1961 έως το 1971, ψέκασαν την ύπαιθρο της χώρας με 73 εκατομμύρια λίτρα διαφόρων δηλητηρίων για να εξαφανίσουν την βλάστηση, τις καλλιέργειες, το πόσιμο νερό και γενικά να μετατρέψουν την γη σε κρανίου τόπο. Εκτιμάται ότι, συνολικά, δεκά-

Όταν οι «φιλειρηνιστές» σκοτώνουν Κάθε «απόχρωση» των ιμπεριαλιστών, όσο «ειρηνικοί» κι αν δήλωναν, διέπραξαν εγκλήματα κατά των λαών και της ανθρωπότητας. Η ίδια η ζωή έχει αποδείξει ότι κανένας υπηρέτης του ιμπεριαλισμού δεν μπορεί να δηλώσει «αθώος» καθώς ο εγκληματικός χαρακτήρας του δεν αφήνει κανένα «περιθώριο». Ο γ.γ του ΝΑΤΟ όταν βομβαρδιζόταν η Γιουγκοσλαβία με όπλα απεμπλουτισμένου ουρανίου ήταν ο «σοσιαλιστής» Χ. Σολάνα, ενώ επί «δημοκρατικού» Μπ. Ομπάμα, που του δόθηκε και το Νόμπελ Ειρήνης, αιματοκυλίστηκαν οι λαοί της Λιβύης, της Συρίας, της Ουκρανίας. Επιπλέον, οι ιμπεριαλιστές επικαλούνται - ως πρόσχημα - τα διάφορα όπλα μαζικής καταστροφής για να προωθήσουν σχεδιασμούς τους, π.χ. τα χημικά όπλα του Ιράκ ή της Συρίας.

Η πάλη ενάντια σε όλα τα όπλα μαζικής καταστροφής είναι αναπόσπαστη πλευρά της πάλης ενάντια στον ιμπεριαλιστικό πόλεμο Σαφώς και μέσα στο αντιιμπεριαλιστικό κίνημα είναι απαραίτητη η στήριξη αιτημάτων για την υπογραφή και τήρηση σχετικών συμφωνιών, που αφορούν τον έλεγχο έως και την απαγόρευση ανάπτυξης και παραγωγής των κάθε είδους όπλων μαζικής καταστροφής. Θα ήταν παραπλάνηση όμως η καλλιέργεια αυταπατών σχετικά με την δυνατότητα μέσα στα πλαίσια

του συστήματος να επιλυθεί το συγκεκριμένο ζήτημα, να απαγορευθεί και να σταματήσει η δημιουργία και η χρήση των όπλων μαζικής καταστροφής. Αυτό επιδιώκουν εκτός των άλλων, οι δυνάμεις που διαχωρίζουν το όποιο φονικό όπλο από τα «χέρια» των ιμπεριαλιστών στα οποία αυτό βρίσκεται, φτάνοντας στο σημείο αποδεχόμενοι τα διάφορα προσχήματα που αξιοποιούν οι αστικές πολιτικές δυνάμεις να ψηφίζουν τις πολεμικές δαπάνες των χωρών τους καθώς και τις ιμπεριαλιστικές αποστολές και επεμβάσεις σε άλλες χώρες, Ο συνεπής αντιπολεμικός αγώνας, ο συνεπής αγώνας για τη κατάργηση των μαζικών όπλων καταστροφής δεν μπορεί παρά να συνδυαστεί με την πάλη για την εξουσία σε κάθε χώρα. Στον βαθμό που «καταλαβαίνουμε την αναπόφευκτη σύνδεση που υπάρχει ανάμεσα στους πολέμους και την πάλη των τάξεων στο εσωτερικό μιας χώρας (...) καταλαβαίνουμε ότι είναι αδύνατο να εξαλειφθούν οι πόλεμοι χωρίς την εξάλειψη των τάξεων και τη δημιουργία του σοσιαλισμού»2. Κι αυτό γιατί «μόνο αφού ανατρέψουμε, νικήσουμε οριστικά και απαλλοτριώσουμε την αστική τάξη σ’ όλο τον κόσμο κι όχι μονάχα σε μια χώρα, οι πόλεμοι θα γίνουν αδύνατοι»3. Παραπομπές 1. https://www.britannica.com/technology/weapon-of-mass-destruction 2. Β. Ι. Λένιν, «Σοσιαλισμός και πόλεμος», Απαντα, τ. 26, εκδ. «Σύγχρονη Εποχή», σελ. 317 3. Β. Ι. Λένιν, «Το στρατιωτικό πρόγραμμα της προλεταριακής επανάστασης», Απαντα, τ. 30, εκδ. «Σύγχρονη Εποχή», σελ. 133 - 134

34

ΝΕΟΙ ΣΤΡΑΤΕΥΜΕΝΟΙ

Με αφορμή μία άδικη τιμωρία

που πάρθηκε πίσω...

Τ

ο γεγονός είναι γνωστό... Η Διοίκηση του Κέντρου Εκπαίδευσης Ειδικών Δυνάμεων (ΚΕΕΔ) στο Μεγάλο Πεύκο, μία μέρα μετά τη φετινή επέτειο του Πολυτεχνείου, τιμώρησε καταδρομέα, ο οποίος συμμετείχε στη μεγαλειώδη αντιιμπεριαλιστική πορεία στην Αθήνα. Η απαράδεκτη αυτή απόφαση πάρθηκε τελικά πίσω, μετά το κύμα καταδίκης από δεκάδες στρατιώτες από όλη τη χώρα, την Επιτροπή Αλληλεγγύης για τα Δικαιώματα των Στρατευμένων, απόστρατους αξιωματικούς των Ενόπλων Δυνάμεων και δεκάδες φορείς του εργατικού – λαϊκού κινήματος. Θυμίζουμε ότι πριν λίγους μήνες, με ευθύνη της κυβέρνησης της ΝΔ, είχε τιμωρηθεί άδικα οπλίτης γιατρός του 98ου Τάγματος Υγειονομικού Εθνοφυλακής (ΤΥΕΦ) που στήριξε την 30η Αντιιμπεριαλιστική Κατασκήνωση της ΚΝΕ στη Μυτιλήνη, αλλά και άλλος οπλίτης του 98ου ΤΥΕΦ, που εξέφρασε την αλληλεγγύη του στον συνάδελφό του χαιρετίζοντας και αυτός το Διήμερο της ΚΝΕ. Αντίστοιχα, τον Φλεβάρη του 2018, με ευθύνη της τότε κυβέρνησης ΣΥΡΙΖΑ - ΑΝΕΛ είχε τιμωρηθεί στρατιώτης, που συμμετείχε και μίλησε σε αντιπολεμικό συλλαλητήριο του ΚΚΕ στο Σύνταγμα. Σε όλες αυτές τις περιπτώσεις αναπτύχθηκε ένα μεγάλο κύμα αλληλεγγύης προς τους φαντάρους, μέσα και έξω από τα στρατόπεδα της χώρας.

Τι είναι όμως αυτό που ενοχλεί το σύστημα και τις δυνάμεις που το υπηρετούν; ‣ Τους ενοχλεί το σύνθημα που ακούστηκε και φέτος στις εκδηλώσεις για το Πολυτεχνείο “Έξω οι ΗΠΑ – Έξω το ΝΑΤΟ – Το Πολυτεχνείο ζει”, γιατί ξέρουν καλά και οι ίδιοι ότι είναι επίκαιρο, όταν όλες διαχρονικά οι κυβερνήσεις, με την πολιτική τους μπλέκουν τη χώρα στα σχέδια του ΝΑΤΟ και τη μετατρέπουν απ’ άκρη σ’ άκρη σε ορμητήριο πολέμων και στόχο αντιποίνων! ‣ Τους ενοχλεί το σύνθημα της φετινής κατασκήνωσης της ΚΝΕ “Σε Ελλάδα και Τουρκία ίδιος ο εχθρός: ΝΑΤΟ – κυβερνήσεις – καπιταλισμός. Ο Σοσιαλισμός είναι το μέλλον!”, γιατί καταρρίπτει την προσπάθειά τους να πείσουν ότι τάχα η τουρκική επιθετικότητα οφείλεται αποκλειστικά στον “τρελό Ερντογάν” ή όταν προσπαθούν να πείσουν ότι τάχα η ελληνική αστική τάξη είναι αμυνόμενη, όταν κρύβουν τα σχέδια συνεκμετάλλευσης για το Αιγαίο των αστικών τάξεων Ελλάδας και Τουρκίας με την εμπλοκή των ΗΠΑ και της ΕΕ, όταν προσπαθούν να σπείρουν τον εθνικισμό και το μίσος ανάμεσα στους λαούς. ‣ Τους ενοχλεί το σύνθημα που είχε το συλλαλητήριο του ΚΚΕ ενάντια στον πόλεμο στη Συρία, με τίτλο: “Όχι στα σχέδια κυβέρνησης – ιμπεριαλιστών. Αλληλεγγύη στην πάλη των λαών. Αποδέσμευση από ΝΑΤΟ – ΕΕ”, γιατί η προηγούμενη κυβέρνηση του ΣΥΡΙΖΑ, όπως κάνει και η σημερινή της ΝΔ πάσχιζαν και πασχίζουν να πείσουν τον λαό ότι έχει να κερδίσει από τη λεία που διεκδικεί η αστική τάξη της χώρας μας, από τη συμμετοχή της σε ιμπεριαλιστικές επεμβάσεις εις βάρος άλλων λαών και τους ιμπεριαλιστικούς οργανισμούς ΝΑΤΟ-ΕΕ. Με δύο λόγια, τους ενοχλεί η αλήθεια, αυτή που το ΚΚΕ σταθερά λέει στον λαό, καλλιεργώντας το κριτήριο του, ώστε να μην παρασύρεται από την απάτη της “εθνικής ενότητας” των εκμεταλλευόμενων με τους εκμεταλλευτές τους, “να κρατά μικρό καλάθι” όταν ακούει περί “γεωστρατηγικής αναβάθμισης της χώρας” που τάχα “όλοι θα τρώμε με χρυσά κουτάλια” κ.λπ.

...και τι είναι αυτό που τους εξοργίζει; Τους εξοργίζει σε σημείο να βάζουν ακόμα και ...τις μούμιες τους να γράφουν άρθρα για το ότι πρέπει να τιμωρηθούν οι στρατευμένοι που συμμετείχαν στην πορεία του Πολυτεχνείου, το γεγονός ότι υπάρχουν εργαζόμενοι και νέοι που σκέφτονται, έχουν άποψη και δε διστάζουν να τη λένε, αρνούνται τον δρόμο της σιωπής και της υποταγής. ‣ Όπως ο σμηνίτης Αλέξανδρος Σάρρος, που μιλώντας στην εκδήλωση της Επιτροπής Αγώνα Ενάντια στην Ελληνοαμερικανική Συμφωνία και τη βάση στην Αλεξανδρούπολη, σημείωσε μεταξύ άλλων: «Είναι προκλητικό η χώρα μας να πρωταγωνιστεί στις ΝΑΤΟϊκές δαπάνες δίνοντας δισεκατομμύρια κάθε χρόνο, την ίδια ώρα που οι φαντάροι αμειβόμαστε με 8 ευρώ τον μήνα, ενώ οι συνθήκες διαβίωσης και οι υποδομές σε αρκετά στρατόπεδα είναι σε απαράδεκτη κατάσταση. Την ίδια ώρα που βλέπουμε τα σπίτια των οικογενειών μας να καίγονται, να πλημμυρίζουν, να γκρεμίζονται από τους σεισμούς, να δίνονται άλλες προτεραιότητες αντί να γίνονται αντιπυρικά, αντιπλημμυρικά,

αντισεισμικά και άλλα έργα για τον λαό μας. Γι’ αυτό και σήμερα είναι σημαντικό να δυναμώσει αυτός ο αγώνας από τους συλλόγους, τα σωματεία και τους υπόλοιπους φορείς, ωστε να απεμπλακεί η χώρα μας από αυτούς τους σχεδιασμούς και τους κινδύνους που φέρνουν για τον λαό μας και τους υπόλοιπους λαούς της περιοχής». ‣ Όπως ο καταδρομέας Ανδρέας Κοράκης που σε επιστολή του στον “Οδηγητή” σημειώνει μεταξύ άλλων: «Μαζί με την αλληλεγγύη μπορεί να δυναμώσει και η διεκδίκηση και όχι να κλαίμε τη μοίρα μας μέσα στο ΚΨΜ γιατί κανείς «δεν μας υπολογίζει», όπως συχνά ακούγεται. Για τις συνθήκες διαβίωσης, την καθαριότητα, τα υλικά που πρέπει να μας παρέχουν, τις άδικες τιμωρίες και καμπάνες. Κανείς να μην νιώθει μόνος του, αλλά η κατανόηση, η εμπιστοσύνη ανάμεσα στις “σειρές” είναι η λύση για να μην είσαι ούτε “ψάρακας” ούτε να νιώθεις αδύναμος. Χρειάζεται η διεκδίκηση να είναι υπόθεση περισσότερων. Όπως για παράδειγμα με τον καταδρομέα στο ΚΕΕΔ, που μόνο περηφάνια μας γέμισε η στάση του. Συμμετείχε στην αντιιμπεριαλιστική πορεία του Πολυτεχνείου και όταν βγήκε η απόφαση για τη καταδίκη του, το κύμα αλληλεγγύης που αναπτύχθηκε ...έβαλε τα πράγματα στη θέση τους». Εδώ είναι και η ουσία! Η πραγματική, αναντικατάστατη δύναμη που έχουν στα χέρια τους οι νέοι στρατευμένοι, την περίοδο της θητείας τους, είναι η αλληλεγγύη και η διεκδίκηση και αυτό επιβεβαιώνεται μέχρι σήμερα από αμέτρητα παραδείγματα. Άλλωστε, όσες κυβερνήσεις κι αν έχουν περάσει, συνεχίζοντας η μία από εκεί που το άφηνε η προηγούμενη, πρόσθεταν νέα εμπόδια στη στρατιωτική θητεία. Οι κατακτήσεις που υπάρχουν μέσα σε στρατόπεδα και βελτιώνουν σε ορισμένες περιπτώσεις τις συνθήκες διαβίωσης, ήταν επειδή οι στρατευμένοι διεκδίκησαν τις ανάγκες τους. Άλλωστε, όπως ανέδειξε και το γεγονός στο ΚΕΕΔ, η μεγαλύτερη τιμή για τους στρατευμένους, είναι να συντάσσονται μαζί με τον λαό και τους αγώνες του.

Οδηγητής



Δεκέμβριος 2021

35

10 ΔΕΚΕΜΒΡΗ

ο! ι σ ά μν

...γυ

Παγκόσμια Μέρα Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων

Τι είναι τα ανθρώπινα δικαιώματα; !

ιο σ ά ν υμ

Δεν είναι απλώς μια λέξη...

...γ

Τα ανθρώπινα δικαιώματα αφορούν όλους τους ανθρώπους, πρέπει να είναι καθολικά για όλη την κοινωνία, ανεξάρτητα από το φύλο, τη φυλή, τη θρησκεία, το χρώμα δέρματος του καθενός και της καθεμιάς. Τα δικαιώματά μας εξελίσσονται όσο εξελίσσεται η ανθρωπότητα, όσο γεννιούνται νέες δυνατότητες με την ανάπτυξη της επιστήμης και της τεχνολογίας και μαζί γεννιούνται νέες ανάγκες των ανθρώπων.

Κράτησέ το ... Όταν οι παππούδες μας ήταν στη δική μας ηλικία δεν ήξεραν καν τι σημαίνει ίντερνετ, στη σημερινή όμως εποχή είναι ανάγκη αυτό να αξιοποιείται στην καθημερινή ζωή για να τη διευκολύνει: να ενισχύει την εκπαίδευση, να απαλλάξει στην εργασία, τον εργαζόμενο από άχαρες δουλειές, όπως για παράδειγμα αυτή της αρχειοθέτησης με στυλό και χαρτί.

Σ

ήμερα εκτός από το δικαίωμα στην υγιεινή διατροφή, στο νερό, στη στέγη, στην ένδυση κλπ, όλοι οι άνθρωποι έχουν δικαίωμα στη μόνιμη και σταθερή δουλειά, στη δημόσια και δωρεάν Υγεία και Παιδεία, στον ελεύθερο χρόνο, στον πολιτισμό, τον αθλητισμό, στην πρόσβαση στις νέες τεχνολογίες. Όλα αυτά αποτελούν προϋπόθεση για να έχουμε ελευθερία επιλογών και έκφρασης. Για να ζούμε με αξιοπρέπεια, να αναπτύσσουμε ολόπλευρα την προσωπικότητά μας.

Προστατεύονται πραγματικά τα ανθρώπινα δικαιώματα;

Τι είναι αυτό που μπαίνει εμπόδιο να εξασφαλιστούν τα δικαιώματα για όλους;

Υπάρχει η Παγκόσμια Ημέρα Προστασίας τους, ψηφίζονται νόμοι με τον τίτλο: «Για την προστασία των Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων…» από τις κυβερνήσεις της χώρας μας, από την Ευρωπαϊκή Ένωση... Κι όμως, η πραγματικότητα είναι λίγο διαφορετική... Κατά τη διάρκεια της πανδημίας φάνηκε πόσο απροστάτευτος είναι ο άνθρωπος και το δικαίωμά του στην υγεία. Εκατομμύρια άνθρωποι σε όλο τον κόσμο, τα δυο τελευταία χρόνια, δεν έχουν πρόσβαση σε νοσηλεία, σε φροντίδα της υγείας τους. Ακόμα και τώρα στις χώρες της Αφρικής και της Ασίας το εμβόλιο δεν έχει φτάσει... Το δικαίωμα της προστασίας της ανθρώπινης ζωής δεν ήταν δεδομένο για χιλιάδες ανθρώπους που κινδύνευσαν είτε από τις φωτιές του καλοκαιριού είτε από τις πρόσφατες πλημμύρες. Η ΕΕ που «γιορτάζει» την Παγκόσμια Ημέρα για την Προστασία των Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων έχει σφραγίσει σε συμφωνίες τον εγκλωβισμό προσφύγων σε απαράδεκτες συνθήκες στερώντας τους το δικαίωμα να φτάσουν στις χώρες προορισμού τους. Το δικαίωμα σε “δημόσια και δωρεάν Παιδεία” δεν έχει καμία βάση όταν για να βγάλει ένας μαθητής πέρα το σχολείο, πόσο μάλλον να περάσει σε μια σχολή, πρέπει να κάνει φροντιστήρια και ιδιαίτερα.

Η σημερινή κοινωνία λειτουργεί μόνο για να βγαίνει όλο και περισσότερο κέρδος για κάποιους λίγους βιομηχάνους, μετόχους, εφοπλιστές από την εκμετάλλευση της εργασίας των πολλών. Δε βρίσκονται στο επίκεντρο οι ανθρώπινες ανάγκες και τι χρειάζεται να παραχθεί ή να αναπτυχθεί για να τις καλύψει. Κέρδος και ανθρώπινη ζωή με δικαιώματα δε συμβαδίζουν. Το κριτήριο του κέρδους που ορίζει το πώς θα ζούμε μας στερεί τελικά τα δικαιώματα και αφήνει ακάλυπτες τις σύγχρονες ανάγκες μας. Μια σειρά από επιστημονικές ανακαλύψεις δεν εφαρμόζονται γιατί δεν συμφέρει τους καπιταλιστές (π.χ. φαρμακευτική βιομηχανία κ.ά.) ή δεν γίνονται επενδύσεις παρόλο που είναι απαραίτητες γιατί δεν βγαίνει κέρδος (π.χ. αντισεισμική θωράκιση).

Μπορείς να σκεφτείς κάποιο άλλο τέτοιο παράδειγμα;

Δες αυτό το παράδειγμα!

Μπαίνουμε στον αγώνα για να κερδίσουμε τα δικαιώματά μας! Ο καθένας μας μπορεί και πρέπει να αγωνίζεται για να κάνει πραγματικότητα τα όνειρά του! Να μη συμβιβάζεται ούτε να παραιτείται. Ξέρουμε, όμως, πως αυτό δεν αρκεί! Αυτή η προσπάθεια και ο αγώνας δεν μας προστατεύει ούτε είναι εγγύηση ότι θα ικανοποιήσουμε τα όνειρά μας, αν δεν γίνει προσπάθεια και αγώνας των πολλών! Αυτός ο αγώνας τους χωρά όλους, ανεξαρτήτως φύλου, θρησκείας, χρώματος δέρματος, σεξουαλικού προσανατολισμού. Αυτός μετατρέπει σε δύναμη τη δικαιολογημένη οργή και αγανάκτηση των μαθητών. Αυτός ο αγώνας είναι το πιο σημαντικό μας όπλο!

Σκέψου! Η ατομική ευθύνη να προσέχουμε εν μέσω πανδημίας θα γίνει πιο αποτελεσματική αν συνδυαστεί με ενίσχυση των Νοσοκομείων, με προσλήψεις γιατρών, με περισσότερα ΜΜΜ και λιγότερους μαθητές στις τάξεις! Η προσπάθειά μας να μορφωθούμε θα είναι πιο εύκολη αν καταφέρουμε συλλογικά με τους αγώνες μας να μπλοκάρουμε την Τράπεζα Θεμάτων και την ΕΒΕ, τα σχέδιά τους για διαχωρισμό των σχολείων σε “πλουσίων και φτωχών”! Η ανάγκη μας να αθλούμαστε δεν μπορεί να ικανοποιηθεί αν δεν αγωνιστούμε για να υπάρχουν στις γειτονιές μας χώροι άθλησης, σύγχρονοι και δωρεάν για όλους!

Δυναμώνουμε τον αγώνα για να γίνει πραγματικότητα η κοινωνία, στην οποία: «... η ελεύθερη ανάπτυξη του καθενός είναι η προϋπόθεση για την ελεύθερη ανάπτυξη όλων» Μανιφέστο του Κομμουνιστικού Κόμματος

36

«ΜΑΧΗΤΗΣ» ΙΩΑΝΝΙΝΩΝ

Δράση εντός και εκτός γηπέδων για το δικαίωμα

στον αθλητισμό και όχι μόνο...

Λ

ίγο πιο δίπλα από τα φώτα των προβολέων των μεγάλων ποδοσφαιρικών γηπέδων, υπάρχουν πολλά μικρότερα, λιγότερο φανταχτερά, συνήθως κακοδιατηρημένα γήπεδα. Σε αυτούς τους αγωνιστικούς χώρους χιλιάδες ερασιτέχνες αθλητές και οι σύλλογοί τους, κάθε Σαββατοκύριακο, αγωνίζονται υπό αντίξοες συνθήκες, ξεκλέβοντας μερικές ώρες από τη σκληρή τους καθημερινότητα για να απολαύσουν αυτό που αγαπούν: το ποδόσφαιρο. Ανάμεσά τους είναι και ο Εργατικός Αθλητικός Σύλλογος «Μαχητής» Ιωαννίνων, ένα σωματείο που διαφέρει όμως από όλους τους υπόλοιπους. Κι αυτό, γιατί αποτελεί «παιδί» των εργαζομένων και σωματείων της πόλης των Ιωαννίνων και της γύρω περιοχής. Ένας σύλλογος που δεν περιορίζει τη δράση του στις τέσσερις γραμμές του γηπέδου, μια φορά τη βδομάδα, αλλά πρωτοστατεί καθη-

• • • ΣΥ

••• ΞΗ

ΝΤΕΥ Ε Ν

«Οδηγητής»: Πώς δημιουργήθηκε ο «Μαχητής»; Ποια ήταν η ανάγκη για τη δημιουργία αθλητικού σωματείου και ποιοι πήραν την πρωτοβουλία; Γιάννης Βλάχος: Ο «Μαχητής» ιδρύθηκε το 2015, με πρωτοβουλία σωματείων της πόλης, Φοιτητικών Συλλόγων και Μαθητικών Συμβουλίων, από την αγάπη και το μεράκι για το ποδόσφαιρο δεκάδων μελών τους. Στόχος ήταν όχι μόνο να δοθεί η δυνατότητα σε εργαζόμενους και στα παιδιά τους να αθληθούν χωρίς κόστος, χωρίς όρους και προϋποθέσεις, αλλά και να παλέψουμε, μέσα και έξω από τα γήπεδα, μαζί με όλους όσοι αγανακτούν για την κατάσταση που επικρατεί στο ελληνικό ποδόσφαιρο, για έναν αθλητισμό, όπως τον ονειρευόμαστε και όπως μας αξίζει σήμερα. Παλεύουμε ο ερασιτεχνικός αθλητισμός να είναι δωρεάν και προσβάσιμος για όλους, για να έχουν όλοι τη δυνατότητα να αθλούνται απρόσκοπτα και με ασφάλεια, σε σύγχρονες υποδομές.

μερινά για το δικαίωμα του λαού σε δωρεάν, ποιοτική άθληση, για τα δικαιώματα των εργαζομένων, αλλά αναπτύσσει και πολύμορφη δράση για κάθε ζήτημα που αφορά τον λαό και τη νεολαία της περιοχής. Ο «Οδηγητής», ξεκινώντας μια προσπάθεια, που θα συνεχιστεί στα επόμενα τεύχη, να ρίξει φως στην κατάσταση στον ερασιτεχνικό αθλητισμό και τα προβλήματα που αντιμετωπίζει, συνομίλησε με τον Γιάννη Βλάχο, μέλος της Διοίκησης του «Μαχητή», και τον Κωνσταντίνο Σίμο, μέλος Διοίκησης Εργατικού Κέντρου και ερασιτέχνη ποδοσφαιριστή στην περιοχή, τόσο για τον σκοπό ίδρυσης του «Μαχητή» και τη δράση του, όσο και για τα μεγάλα και σοβαρά προβλήματα που αντιμετωπίζουν συνολικά τα ερασιτεχνικά σωματεία της περιοχής, σε οικονομικό επίπεδο και στο κομμάτι των υποδομών.

Κωνσταντίνος Σίμος: Ο «Μαχητής» είναι αποκούμπι για όποιον θέλει να αθληθεί και να διεκδικήσει αθλητισμό δωρεάν για όλους.

«Ο»: Ποια κατάσταση επικρατεί στα αθλητικά σωματεία της περιοχής; Ποια προβλήματα αντιμετωπίζουν; Κ. Σ.: Το ερασιτεχνικό ποδόσφαιρο φυτοζωεί. Ουσιαστικά, αυτό που καλείται να κάνει ένας ποδοσφαιριστής είναι να βάλει λεφτά από την τσέπη του για να μπορεί να παίζει μπάλα. Ο νόμος Αυγενάκη σκοτώνει το ερασιτεχνικό ποδόσφαιρο. Ομάδες διαλύονται γιατί δεν μπορούν να εκπληρώσουν τα κριτήρια για να χρηματοδοτηθούν. Συγκεκριμένα, μόνο 12 από τις πάνω από 80 ομάδες της περιοχής πληρούσαν τα κριτήρια για να

γραφτούν στο μητρώο ερασιτεχνικών σωματείων και να λαμβάνουν χρηματοδότηση. Τεράστιο είναι το πρόβλημα των υποδομών και των εγκαταστάσεων. Υπάρχουν μόνο δύο γήπεδα διαθέσιμα, της ΕΠΣΗΠ και της Λιμνοπούλας, καθώς όλες οι υπόλοιπες εγκαταστάσεις της περιοχής πηγαίνουν σε ΠΑΕ. Ως αποτέλεσμα, όσες ομάδες δεν έχουν γήπεδο, στριμώχνονται σε δύο γήπεδα που μπορεί να έχουν μέχρι και 6 ματς τη μέρα. Γενικά οι ομάδες συντηρούνται μόνο με το μεράκι. Αυτό μόνο συντηρεί το ερασιτεχνικό ποδόσφαιρο. Η πανδημία ήταν ευκαιρία για την περαιτέρω εμπορευματοποίηση του ερασιτεχνικού ποδοσφαίρου, γιατί λόγω της πολιτικής που εφαρμόζει η κυβέρνηση, χρειάζονται πιο επιτακτικά χορηγούς για να καλύψουν τα έσοδα που έχασαν εκείνη την περίοδο.

Οδηγητής



Δεκέμβριος 2021

37

Γ.Β: Πολύ σοβαρό είναι και το πρόβλημα με την προστασία της υγείας των αθλητών με τους αρμόδιους φορείς να σφυρίζουν αδιάφορα. Την κάρτα υγείας οι αθλητές την πληρώνουν από την τσέπη τους και κατά τ΄ άλλα «ατομική ευθύνη» για σωματεία και αθλητές στους αγώνες, αλλά καμία μέριμνα για τις προπονήσεις. Υπάρχει η λογική ότι «στον αγώνα κολλάει, στην προπόνηση δεν κολλάει». Και όλα αυτά σε προπονητικές εγκαταστάσεις που μπορεί να χρησιμοποιούνται μέχρι και από 4 διαφορετικές ομάδες σε μία μέρα! Όσο για απινιδωτές και άλλο ιατρικό εξοπλισμό δεν υπάρχουν ούτε για αστείο στα γήπεδά μας. Από καθαρή τύχη δεν έχουμε κάποιο σοβαρό περιστατικό υγείας μέσα στον αγωνιστικό χώρο. Και αν κάποιος τραυματιστεί, αν είσαι ανασφάλιστος, ούτε για εξετάσεις δεν πας χωρίς να πληρώσεις.

«Ο»: Και όταν δεν παίζει ποδόσφαιρο ο «Μαχητής» τι πρωτοβουλίες παίρνει; Πώς εκφράζεται η σχέση του σωματείου με τα εργατικά σωματεία; Γ.Β: Από την ίδρυση του Σωματείου, ενημερώσαμε τις υπόλοιπες ομάδες της περιοχής, τους αθλητές, για ποιους λόγους δημιουργήθηκε ο «Μαχητής». Από την ίδρυσή του έχουμε πάρει μια σειρά πρωτοβουλίες. Το θέμα των ναρκωτικών μας απασχόλησε και πήραμε θέση ενάντια στις εξαρτήσεις, ανοίγοντας και την πλευρά του ντόπινγκ. Ακόμα, με ενημερωτικό φυλλάδιο που μοιράζεται σε φιλάθλους, αλλά και στους παίκτες των «αντίπαλων» ομάδων, κατά τη διάρκεια των αγώνων, προσπαθούμε να δημιουργούμε κλίμα αλληλεγγύης ανάμεσα στις ομάδες. Ο «Μαχητής» είναι για όλους τους αθλητές όλους της πόλης, είναι σωματείο για να έχει «μάτια» το Εργατικό Κέντρο για το τι συμβαίνει στον ερασιτεχνικό αθλητισμό και τα προβλήματά του. Ακόμα, πήραμε θέση ενάντια στους βομβαρδισμούς στη Συρία, σηκώνοντας πανό πριν από αγώνα, ενώ πρωτοστατούμε σε δράσεις για την Υγεία των αθλητών πριν αλλά και κατά τη διάρκεια της πανδημίας. Επίσης, την περίοδο της πανδημίας και του

lock down στον ερασιτεχνικό αθλητισμό, με αφορμή τις κινητοποιήσεις αθλητών σε Αθήνα και Θεσσαλονίκη για την επανέναρξη των αθλημάτων, πήραμε πρωτοβουλία να παλέψουμε για την ενίσχυση των ομάδων, όχι με ψίχουλα που έδινε η κυβέρνηση, αλλά παρθούν μέτρα για την υγεία, για γήπεδα και χώρους άθλησης. 32 σωματεία στήριξαν την πρωτοβουλία και έγινε κινητοποίηση στην πλατεία των Ιωαννίνων. Κ.Σ: Οι πρωτοβουλίες του «Μαχητή» δίνουν τόνο και σε άλλες ομάδες της περιοχής. Οι αθλητές συστρατεύονται με τις πρωτοβουλίες του «Μαχητή», ανοίγει η κουβέντα για το δίλημμα «αθλητισμός-εμπόρευμα ή αθλητισμός δικαίωμα για όλους». Ο «Μαχητής» προσπαθεί να ανοίγει αυτή την κουβέντα στην προπόνηση, στην κινητοποίηση, στην ΕΠΣΗΠ. Αν δεν υπήρχε ο «Μαχητής» και δεν στηριζόταν από το Εργατικό Κέντρο, αυτή η συζήτηση δεν θα άνοιγε. Προσπαθούμε να περάσουμε τη λογική 90 λεπτά αντίπαλοι, αλλά

Η «ΤΑΥΤΟΤΗΤΑ»

μαζί στη ζωή για τα δικαιώματά μας στον αθλητισμό, την υγεία, την εργασία, γιατί τα περισσότερα παιδιά που παίζουν μπάλα είναι εργαζόμενοι στην περιοχή.

«Ο»: Οι δράσεις του «Μαχητή» μέσα και έξω από τα γήπεδα είχαν αντίκτυπο στους εργαζόμενους, τους νέους και τους αθλητές της περιοχής; Γ.Β: Ήρθε πολύς κόσμος της περιοχής σε επαφή με την ομάδα, παιδιά από χώρους δουλειάς που ενημερώθηκαν για τον χαρακτήρα του «Μαχητή», για το ότι δεν στηρίζεται σε χορηγίες, αλλά από τα σωματεία του Εργατικού Κέντρου και τους εργαζόμενους. Έτσι αρκετοί εργαζόμενοι ήρθαν σε επαφή με τα σωματεία, με άλλες δράσεις του Εργατικού Κέντρου που παλεύουν για όλες τις πτυχές της ζωής τους. Όμως και από άλλες ομάδες, ποδοσφαιριστές που είδαν το παράδειγμα του «Μαχητή», ήρθαν κοντά με τα σωματεία.

Έτος ίδρυσης: 2015, με πρωτοβουλία εργατικών σωματείων, φοιτητικών συλλόγων και μαθητικών συμβουλίων

Έδρα: (πρώτη έδρα στο Ξηρό Γήπεδο Σταυρακίου) πλέον στο Γήπεδο «Στάθης Τσανακτσής» της ΕΠΣΗΠ Χρώματα: κόκκινο- Λευκό

Πρωτάθλημα: Γ’ Ερασιτεχνική Κατηγορία της ΕΠΣ Ηπείρου

Ονομασία: Εργατικός Αθλητικός Σύλλογος Μαχητής Ιωαννίνων

Καλύτερη στιγμή: Στις 18 Δεκέμβρη 2016. Η νίκη, με ανατροπή της ομάδας, αφιερωμένη στον πρώτο πρόεδρο της ομάδας, Σ. Μανούση, και πρόεδρο του Συνδικάτου Οικοδόμων που είχε χαθεί τραγικά από τη ζωή λίγες μέρες πριν.

38

«Γιορτινές» όψεις της κλασικής λογοτεχνίας

Τ

ο γιορτινό δωδεκαήμερο της τελευταίας βδομάδας κάθε χρόνου και της πρώτης του επόμενου θεωρείται ως μία από τις πιο χαρούμενες και γεμάτες προσμονή περιόδους. Για τα παιδιά είναι η εποχή των δώρων, του χριστουγεννιάτικου δέντρου, του Αϊ-Βασίλη, της ανταλλαγής ευχών, της γλυκιάς επανάληψης εθίμων που έχουν επιβιώσει στο πέρασμα των αιώνων. Όλα αυτά δεν θα μπορούσαν παρά να έχουν αποτυπωθεί και στην παγκόσμια κλασική λογοτεχνία, μαζί και με κάποιες άλλες πλευρές, ίσως όχι τόσο ευχάριστες, αλλά που προβληματίζουν και σήμερα κάθε νέο και νέα που αναζητά το δίκαιο. Ας ρίξουμε μια ματιά…

Το χριστουγεννιάτικο δέντρο Από τον 16ο αιώνα οι Αλσατοί ύψωναν στο σπίτι τους ένα χριστουγεννιάτικο έλατο. Το στόλιζαν με χάρτινες ροδέλες, μήλα, όστιες, γλυκά. Αυτή η παράδοση υιοθετήθηκε στη Γερμανία τον επόμενο αιώνα. Τα μήλα αντικαταστάθηκαν από γυάλινα στολίδια, η

Γιορτινές αντιθέσεις… Κάποιοι θα πουν πως τα Χριστούγεννα είναι περίοδος “αλληλεγγύης”, αλλά τι ακριβώς σημαίνει “αλληλεγγύη”; Τίποτα περισσότερο ή λιγότερο από την αλληλοβοήθεια μεταξύ ανθρώπων που έχουν συμφέρον να παραμείνει ισχυρή η δύναμη του συνόλου τους. Αλληλεγγύη μπορεί να υπάρχει μόνο ανάμεσα σε ίσους. Η έννοιά της δεν μπορεί να μπερδεύεται με την ελεημοσύνη των εκμεταλλευτών προς τους εκμεταλλευόμενους, στην οποία μάλιστα επιχειρούν να απονείμουν και τον βαρύγδουπο τίτλο της “φιλανθρωπίας”… Η λογοτεχνία ποτέ δεν έμεινε αδιάφορη μπροστά στο φαινόμενο της υποκρισίας των εκμεταλλευτών απέναντι στη φτώχεια και την εξαθλίωση των θυμάτων τους. Τα προσωπεία της πρόσκαιρης και ουσιαστικά ανώφελης ελεημοσύνης τους έγιναν η μαγιά ώστε να γεννηθούν ιστορίες όπως «Το κοριτσάκι με τα σπίρτα». Ο

όστια από αμυγδαλωτά, ενώ άναψαν τα πρώτα κεριά. Στο τέλος του 18ου αιώνα, το δέντρο έφτασε στην Πενσυλβανία από τους Γερμανούς μετανάστες. Στη συνέχεια, εξαπλώθηκε σ’ όλη την Αμερική και στην Αγγλία. Η «Ιστορία ενός Καρυοθραύστη», που υπογράφεται από τον Αλέξανδρο Δουμά, βασίζεται σ’ ένα παραμύθι του Χόφμαν. Ο κανονικός του τίτλος είναι «Ο Καρυοθραύστης της Νυρεμβέργης». Γνωστό και σαν «Ο Καρυοθραύστης και ο Βασιλιάς των Ποντικών», διαδραματίζεται μία παραμονή Χριστουγέννων. Αν και δε γίνεται σαφές ποιας χρονιάς, είναι βέβαιο ότι πρόκειται για τον 18ο αιώνα. Η περιγραφή του Χριστουγεννιάτικου Δέντρου είναι λεπτομερέστατη. Στο αυτοβιογραφικό μυθιστόρημα της Μαρίας-Αυγούστας Κούτσερα Τραπ υπάρχει ένα κεφάλαιο με τον τίτλο Αυστριακά Χριστούγεννα. Η συγγραφέας, διάσημη

Χανς Κρίστιαν Άντερσεν δεν δίστασε να γράψει ίσως την πιο θλιβερή πρωτοχρονιάτικη ιστορία της παγκόσμιας λογοτεχνίας. Μάλιστα, υπάρχει και δεύτερη ιστορία, παρόμοια με αυτήν, όχι τόσο γνωστή, «Το παιδί στο Χριστουγεννιάτικο Δέντρο», παρότι ο συγγραφέας της, Φιοντόρ Ντοστογιέφσκι, είναι το ίδιο γνωστός με τον προγενέστερό του Άντερσεν. Το φαινόμενο των παρατημένων, πεινασμένων και παγωμένων παιδιών υπήρχε στη Δανία του Άντερσεν, όπως και στη Ρωσία του Ντοστογιέφσκι. Οι δυο συγγραφείς αποτύπωσαν αποφασιστικά στο έργο τους τη φτώχεια, τον πόνο, την εξαθλίωση των ταπεινών ανθρώπων.

από τη μεταφορά της ζωής της στον κινηματογράφο («Η μελωδία της ευτυχίας»), περιγράφει αναλυτικά τον γιορτασμό των Αυστριακών, δίνοντας ιδιαίτερη έμφαση στο χριστουγεννιάτικο δέντρο. Το αμερικάνικο έθιμο ήθελε τον Σάντα Κλάους να φέρνει ο ίδιος το έλατο στη διάρκεια της χριστουγεννιάτικης νύχτας και να το στολίζει μόνος του. Αρχικά, ήταν λιλιπούτειο κι έμοιαζε μ’ ένα φουσκωμένο γλυκό πάνω στο τραπέζι! Η Γαλλία γνώρισε το χριστουγεννιάτικο δέντρο μετά τον πόλεμο του 1870 από τους Αλσατούς μετανάστες. Στην Ελλάδα, το έθιμο ήρθε με τον Βαυαρό βασιλιά Όθωνα, το 1833. Αρχικά στολίστηκε στα ανάκτορα του Ναυπλίου και μετά στην Αθήνα. Οι Αθηναίοι έκαναν ουρές για να το θαυμάσουν, αλλά σαν γιορταστική συνήθεια στα σπίτια άργησε πολύ να καθιερωθεί.

Οδηγητής

Ο

Αϊ-Βασίλης

Τα παιδιά τον σκέφτονται πάντα, αλλά δεν τον λένε παντού το ίδιο. Father Christmas (Αγγλία), Weihnachtsmann (Γερμανία), pere Noel (Γαλλία), Babbo Natale (Ιταλία), Santakurosu (Ιαπωνία), Noel Baba (Τουρκία)… είναι μόνο λίγα από τα αναρίθμητα ονόματά του. Οι Ολλανδοί, στους οποίους χρωστάει το ταξίδι του στην Αμερική, τον αποκαλούν Σίντερ Κλάας, αφού πρόκειται για τον Άγιο Νικόλα, Επίσκοπο Μύρων, ενώ ο ελληνορθόδοξος «Αϊ-Βασίλης» είναι ο Επίσκοπος Καισαρείας Βασίλειος. Στην Αμερική, ο Άγιος Νικόλας έγινε ο Σάντα Κλάους. Η φιγούρα του

δεν σχετίζεται πια με τη θρησκεία, εξάλλου, η προσωπικότητά του έχει υποστεί μια σειρά μεταβολές στην εξέλιξή της. Το πιο γνωστό ποίημα που υπάρχει για τον Αϊ-Βασίλη (Σάντα Κλάους) δημοσιεύτηκε στις 23 Δεκεμβρίου 1823, με τίτλο «Η νύχτα της Παραμονής» σε μια μικρή πόλη της Πολιτείας της Νέας Υόρκης. Συγγραφέας του ο Κλέμεντ Μουρ. «Τη Νύχτα της Παραμονής σ’ ολόκληρο το σπίτι / κανένας δεν κουνιότανε ούτε και τα ποντίκια / Οι κάλτσες κρεμαστήκανε κοντά στην καμινάδα / ελπίζοντας να ’ρθει ξανά ο καλός ο Αϊ-Νικόλας…» Οι δεκατέσσερις στροφές του



Δεκέμβριος 2021

39

ποιήματος διαμόρφωσαν και παγίωσαν σε μεγάλο βαθμό την εικόνα του Σάντα Κλάους. Είναι ένας παχουλός και κοκκινομάγουλος ηλικιωμένος που φοράει γούνα, κουβαλάει σάκο με παιχνίδια και γεμίζει τις κάλτσες στο τζάκι. Ο Μουρ αναφέρει και τα ονόματα των οχτώ ταράνδων του (σε ελεύθερη απόδοση: Ορμητικός, Χορευτής, Άλτης, Δύστροπος, Κομήτης, Άπληστος, Βροντερός, Αστραφτερός). Ο ένατος τάρανδος προστέθηκε αργότερα, ύστερα από την επιτυχία της ιστορίας «Ρούντολφ, το κοκκινομύτικο ελαφάκι» (1939), που έγραψε ο Ρόμπερτ Λιούις Μέι.

Τα δώρα στις κάλτσες και τα παπούτσια Το πιο σημαντικό πράγμα για τα παιδιά ήταν πάντα τα δώρα! Στη Γερμανία και την Αυστρία τα δώρα βρίσκονταν στο τραπέζι πάνω στο οποίο στηνόταν το δέντρο. Το έθιμο να μπαίνουν μέσα σε κάλτσες, κρεμασμένες στο τζάκι, είναι αμερικανική επινόηση. Ο εικονογράφος Τόμας Ναστ έχει απεικονίσει πολλά χριστουγεννιάτικα τζάκια με κάλτσες. Το 1869, στο αυτοβιογραφικό μυθιστόρημά της, «Μικρές Κυρίες», η Λουίζα Μέι Άλκοτ περιγράφει την απογοήτευσή της, «όταν είδε ότι δεν υπήρχαν οι κάλτσες με τα δώρα στο τζάκι»… Στην Ευρώπη τα δώρα δεν έμπαιναν στις κάλτσες, αλλά στα παπούτσια, όπου τα έβαζε τη νύχτα ο Άγιος Νικόλας. Το πρωί ήταν γεμάτα πορτοκάλια, μήλα, αχλάδια, σταφιδόψωμα και τσουρεκάκια. Γύρω

από τα παπούτσια υπήρχαν καραμέλες, σοκολατάκια, αμυγδαλωτά, μαρέγκες και, ανάμεσά τους, παιχνίδια, τρομπέτες, αλογάκια, κούκλες… Στους «Αθλίους» του Ουγκώ (1862), η πρώτη συνάντηση του Γιάννη Αγιάννη με τη μικρή Τιτίκα γίνεται τη μέρα των Χριστουγέννων του 1823, στο χωριό Μομφερμέιγ. Εκεί, δίνεται στον Γιάννη Αγιάννη η ευκαιρία να θυμηθεί «την χαριτωμένη και παλιά παιδική συνήθεια, να βάζουνε την ημέρα των Χριστουγέννων τα παπουτσάκια τους στο τζάκι, για να πάει τη νύχτα ο Μπάρμπα Νοέλ να τους βάλει μέσα κανένα λαμπρό δώρο».

Η ιστορία του Σκρουτζ

Σύγχρονοι Σκρουτζ και Κράτσιτ…

Η «Χριστουγεννιάτικη Ιστορία» (“A Christmas Carol”) του Ντίκενς κυκλοφόρησε ακριβώς μια βδομάδα πριν τα Χριστούγεννα του 1843. Ο συγγραφέας βρισκόταν σε πολύ άσχημη οικονομική κατάσταση. Φημολογείται ότι πλήρωσε ο ίδιος τα χρήματα για να εκδοθεί το βιβλίο, απαίτησε ωστόσο η τιμή να είναι χαμηλή, για να μπορούν αρκετοί να το αγοράσουν. Ο Ντίκενς αναφέρεται ξεκάθαρα και στην παιδική εργασία. Η μεγαλύτερη κόρη του Κράτσιτ, υπαλλήλου του εκμεταλλευτή και τσιγκούνη Σκρουτζ, είναι μαθητευόμενη σε καπελού. Δουλεύει ασταμάτητα, ενώ ο μικρότερος γιος πρόκειται να μπει παραγιός σε κάποιο ενεχυροδανειστήριο. Το φαινόμενο της παιδικής εργασίας είχε λάβει σημαντικές διαστάσεις στην Αγγλία κατά τα τέλη του 18ου και τις αρχές του 19ου αιώνα, ειδικότερα στον κλάδο της βαμβακουργίας. Οι Άγγλοι βιομήχανοι στρατολογούσαν κυρίως ορφανά, σε συμφωνία με τις ενορίες ή τις κοινότητες υπό την προστασία των οποίων υποτίθεται ότι βρίσκονταν οι ανήλικοι. Όταν τα ορφανά δεν επαρκούσαν πλέον για τις ανάγκες των εργοστασίων, οι εργοδότες απευθύνονταν στους εξαθλιωμένους γονείς. Έτσι, επικράτησε η συνήθεια να προσλαμβάνονται παιδιά από την ηλικία των 4 και των 5, όταν δηλαδή κρίνονταν ικανά να εκτελέσουν μια εργασία «σωστά». Το 1831 (μια δεκαετία περίπου πριν γραφτεί η «Χριστουγεννιάτικη ιστορία»), η ερευνητική επιτροπή Σάντλερ είχε καταγγείλει δριμύτατα την εκμετάλλευση του χρόνου εργασίας των μικρών παιδιών, αποκαλύπτοντας τις συνθήκες κάτω από τις οποίες δούλευαν, που ήταν πράγματι τρομακτικές.

Στην ιστορία του Ντίκενς, ο Εμπενίζερ Σκρουτζ, τη νύχτα της Παραμονής των Χριστουγέννων δέχεται την επίσκεψη τριών φαντασμάτων που τον βοηθούν να δει τους ανθρώπους και τον εαυτό του με άλλο μάτι. Σήμερα δεν υπάρχουν αυταπάτες για το αν μπορεί να διαφοροποιηθεί η στάση των σύγχρονων Σκρουτζ, παρά μόνο σε εκείνους που τις επιτρέπουν στον εαυτό τους… Ο καπιταλιστής δεν γίνεται να «αλλάξει», εκτός αν πάψει να υπάρχει εκμετάλλευση ανθρώπου από άνθρωπο. Όσο για τους σύγχρονους Κράτσιτ, ευτυχώς δεν είναι μόνοι τους! Υπάρχει η αλληλεγγύη, το εργατικό σωματείο, υπάρχει ένα ολοκληρωμένο όραμα για το πώς μπορεί να είναι το μέλλον, χωρίς εκμεταλλευτές Σκρουτζ και χωρίς καταπιεσμένους Κράτσιτ και υπάρχουν πολλοί που παλεύουν για αυτό, ενώ στο χέρι του καθενός είναι να γίνουν ακόμα περισσότεροι. Δεν είναι τυχαίο, λοιπόν, που μεγάλοι συγγραφείς, όπως είναι ο Ντίκενς, ο Παπαδιαμάντης, ο Ουγκώ κ.ά., έχοντας βιώσει και οι ίδιοι την ανέχεια, στρέφουν την προσοχή τους στον φτωχό, απροστάτευτο λαϊκό άνθρωπο και, με τα χριστουγεννιάτικα διηγήματά τους, δεν αποκαλύπτουν μόνο, αλλά και καταγγέλλουν, έμμεσα ή άμεσα, την κοινωνική αδικία. Αν και οι αντιλήψεις τους για τον άνθρωπο και τον κόσμο έχουν διαφορετική ιδεολογική αφετηρία με τον βαθύ ανθρωπισμό τους και τους οραματισμούς τους για μια καλύτερη ζωή, κατορθώνουν να μας θυμίσουν ότι αυτός ο κόσμος πρέπει επιτέλους να αλλάξει.