www.tunezja.org.pl
Bechateur
Ś R Ó D Z I E M N E
ne jna o d Se o g M
ANNABA
Tabarka
El Kala
s. 12-13 .669
Camp des Chénes
Ain Draham
CONSTANTINE
Tell Ghozlane Nebeur
El Kef
Aïn Beïda
.
Haïdra
J
Chéria
Sa ebel
m
m
Dernaïa i b
.1202
b
.978
ce f
gu
eff
bir
rda
Zannouch
Gafsa
s. 26-29
Redeyef
Ké
Tamerza
Sidi Ali Ben Aoun
Chott El Guettar
Metlaoui
Regueb
Nefta
s. 26-29
Chott El Jerid
.31
Menchia
(Wielki Szott)
Cho tt Ke b i li
Chott El Ahzem
Cho tt E l Frani g
.27
El Oued
.302 J e b e l Te b a
Bazma
Blidet
Jemna
s. 26-29
Zagrata
Es Sabria
Tarta
Chott Regoug
Zatoka
Ouali
Mała Syrta
Metouia
ga
.290
Oum Ech Chia
Douz
Ś R Ó D Z I E M N E
Skhira
GABÉS
Oued Khalifa
Nouvelle Matmata
Zeraoua
Zarat Bou Gara
Sidi Makhlouf
G
r
a (
n W
d i e
E l
k i
r E
g r
g
O W s
r c
h o
i
e d
n
n i
t
Chenini
El Guetar
.448
20
30
40
50 km
iret
f
f
Tounkett Krachaoua
a
r
a Taguelmit .235Areg El Makhzéne Sebkhet
Bir Ejoj
s. 24-25
Ksar Jedid
r
Borj Bourguiba
.608
Drogi międzynarodowe International roads
.195
Ksar Segdel
Dehhiba
.664 Jadu
Drogi inne Other roads
Borj Jenein
l m e R e
Kolej Railways
El Mammadia
El Borma
Lotniska międzynarodowe International airports
L I B I A
.274
d i o A b
Numery stron z opisem regionu Page numbers with a description of the region
E l
Miejsca opisane w folderze Places described in the publication
.275
Lotniska Airports
Tiaret
Porty morskie Sea ports
Sinawan
Grand Erg Oriental
Plaże Beaches
(Wielki Erg Wschodni)
Latarnie morskie Lighthouses
Rezerwaty przyrody Nature reserves
Borj Stil
Borj Machehed Salah
Remada
Drogi główne Main roads
Ruiny Ruins
El Mguissem
Bir Thethine
Autostrady Motorways
s. 12-13
e
Ksar Morra
a
Granice państwa State boundaries
Metlaoui
iban
Ben Guerdane
Ksar El Glaa
Kichaou
El B
h
10
a
0
e
Tlalet
D
OBJAŚNIENIA ZNAKÓW �/ KEY TO SYMBOLS
Bah
Neffatia
J
Guermessa Tataouine s. 24-25 Douiret Deghagra a
)
Sebkhet
Darghoulia
Ghomrassen
Ksar Gilane
El Kantara El Kantara Sanghou Continent Sidi Chmmakh Zarzis
Medenine
Beni Kheddache
Cho tt Bo u Charab
Aghir
Guellala
Arram
Toujane Koutine
s. 24-25
El May
Jerba Dżerba
Kettana
Beni Zelten
Matmata
Frida
Houmt Souk
s. 22-23
El Sboub
Limaguess
Kebili
Telmine
El Ataya Er Remla Mellita Kerkennah
Graiba
El Hamma
Cho tt E ll Fe j al
Debabcha Oum
Kerkennah
En Noual
Sebhket El Hamma
Tozeur
M O R Z E
El Bedrna s. 18-21 Sidi SFAX Mansour Ennajet
Ain Fellat Nakta
Sidi Mohamed Nouiguéz
515
Ouled Majed
El Ain Agareb
Mehrouga
Mazzouna
Menzel Bou Zaïene
Sidi Monsour
510
El Hamma du Jerid
Jebiniana
Sidi Haoual Sebkhet El Oued
Bou Omrane
M‘Dhilla
Mellouleche
El Gherra
Bir Tebeug
s. 18-21
Bir Ali Ben Khelifa
Meknassy
Sened
s. 18-21 Sebkhel
Hazeg Sidi Daher
T U .N E Z . J A
C h et t El G harsa
El Jem
.622
Send Bou Alem Gare
El
.1156
Souassi
Faïd
Ouled Ahmed
Beni Hassen Bou Mahida Merdes Ksour Sidi Essaf Aleuane s. 18-21 Zorda Chebba
Somra
Bou Hajla
.234Bou Thadi
Sidi Bouzid (Gammouda)
Ksar Sidi Aïch
Moulares
d
Moknine
Jemmel
Snuk Saydi
Sebkhet de Sidi El Hani
rou
Menzel Mehiri
Monastir
M’ Saken Kheniss
s. 18-21
Ze
Sebkhet Kelbia
Jelma
Bir El Hafev
Sidi Boubaker
El Haouareb
s. 12-13
.909
ro
Ho
Haffouz
Barrage Sidi Saâd
Sbeitla lab
Fériana El
.997
Port El Kantaoui s. 18-21 SOUSSE
Akudda
Sidi Saad
El Ha
am
Er
A L G I E R I A
Je
Jebel Trozza
a
Kasserine
Ch el
Alaá
s. 16-17
Sebkhet Halk El Menzel
Borj Trimiche Sahli
s.Jerba 16-17
Al-Hammamet
Hergla
392
KAIROUAN
rd
El Ke
.1363Sbiba .1318
Foussana
Khanguet Slougi
Tébessa
Maktar
Rouhia
.
Enfidha
Dar Bel Ouer
.816
s. 16-17
Hammamet Z a t o k a
Sebkhet Assa Jiriba
Takrouna
Ouesslatia
Kelibia
Korba Tazarka
Bou Ficha
Sidi Naji
.1357 Kersa
s. 12-13
Zaghouan
El Fahs
s. 16-17
Robaa
Souk Jemma
.
Menzel Temime El Mida
Nabeul
s. 16-17
Ksar Boukhris
Sidi Bou Goutaia
Remada
.1385 Khenchela
Bou Arada Gaafour El Aroussa El Krib
1322
Korbous Menzel Bouzelfa
Thuburo Maius
.720
Teboursouk
Jemna
1229 Jedelienn
Gammarth Kartagina
TUNIS
SahebKerkouane Jebel
Tu n i s k a
Tebourba
s. 12-13
El Ksour Aïn Mesria Oued Aïn Ksiba Sarrath
Tajeroutne Sidi Amor Beh Salem
Z a t o k a El Haouaria
Said
Borj El Amri s. 14-15 Mejez El Bab Grombalia Ain El Asker Slouguia Goubehat Bou Argoub Testour
uk
rso
Sidi Bou Rouis
s. 12-13
Sidi Rabah
jerda
nt
Barrage Mellégue
Sidi Youssef
Bori
Dougga
Touiret
SOUKAHRAS
Chouigui
. Toumi 667
Beja
Med
Mo
Ghardimaou
Tahent
Fatnassa
ou Thibar Te b Jendouba s d e
Oued Melliz Guelma
Bou Salem
Bulla Regia
Bizerte
s. 14-15 Rass Jebel
M eli an e
SKIKDA
Chemtou
Nefza Aïn Sebaa
Lake Metline
Zouaouine Menzel Bourguiba Utique Ain Ghellal Sidi Bou Mateur Saf Raouad
Tamra
Galite Channel
BIZERTA
Lake Ichkeul
Med je
M O R Z E
.318 © Daunpol sp. z o.o. Wydawnictwo Kartograficzne tel./fax: 22 664 37 20 Warszawa
Garra Tebourt
Bir Pistor Baldat Tuqtah
Marhaba czyli powitanie Tunezja jest nam bliska zarówno dzięki niewielkiej odległości od Polski (zaledwie 3 godziny lotu), ale również dzięki swojej gościnności, urzekającej harmonii tradycji i nowoczesności, cudownej mieszance wpływów europejskich i egzotyki Afryki. Łagodny klimat i malownicze krajobrazy czynią z niej idealne miejsce na udane wakacje dla każdego, a ten i tak gwarantowany już wypoczynek wzbogaca fascynująca kultura, bogata historia, serdeczność mieszkańców i wyśmienita kuchnia. Niewiele innych krajów może zaoferować porównywalną różnorodność atrakcji: piaszczyste plaże i ciepłe morze, oazy, szoty i wioski berberyjskie na Saharze, doskonale zachowane miasta rzymskie i zabytki z różnych epok, pola golfowe, centra thalassoterapii, korty tenisowe i sporty wodne, wielbłądy, jeepy, quady i egzotyczne wyprawy na pustynię. Następne strony nie pretendują do roli przewodnika turystycznego, lecz mają zachęcić do poznania różnych bogactw Tunezji. Pamiętajmy, że to wszystko nigdy nie jest zbyt odległe od naszego hotelu i plaż, więc warto skorzystać z okazji i odkryć ten kraj na nowo.
Nie zwlekaj! Tunezja czeka na Ciebie!
Spis treści 4 Historia 5 Geografia i klimat 6 Rzemiosło artystyczne 7 Kuchnia 8 Festiwale 9 Atrakcje dla każdego 10 Wolność wyznania 11 Informacje praktyczne 12 Od Tabarki do „spichlerza Rzymu” 14 Tunis i Wybrzeże Kartaginy 16 Półwysep Bon, od Nabeul do Hammametu 18 Sousse, Monastir i region Sahelu 22 Od Dżerby do Gabes 24 W krainie Berberów 26 Oazy, region Jerid i góry 30 Golf 32 Thalassoterapia 35 Słowniczek
Historia W 814 r. p.n.e. Fenicjanie zakładają Kartaginę (obecnie przedmieścia Tunisu), która po latach świetności i rywalizacji z Rzymem zostaje kompletnie zniszczona w wyniku trzeciej wojny punickiej w 146 r. p.n.e. Prowincja rzymska „Africa” (ze stolicą Carthago) staje się spichlerzem Rzymu i przeżywa kolejny okres rozkwitu aż do upadku Cesarstwa. Po okresie rządów Bizancjum, w efekcie prób opanowania Afryki przez Arabów, w 670 r. zostaje założony Kairouan jako baza ekspansji islamu. Od 800 r. rządzi tu wiele dynastii aż do 1574 r., kiedy kraj zostaje włączony do Imperium Osmańskiego. W 1881 r. rozpoczyna się okres protektoratu francuskiego i trwa aż do 1956 r., kiedy Tunezja odzyskuje niepodległość. Rok później zostaje proklamowana republiką. Habib Bourguiba jest pierwszym prezydentem niepodległej Tunezji, a od 1987 Zine El Abedine Ben Ali, który to odsunął od władzy byłego prezydenta, przeprowadzając „medyczny zamach stanu” jako ówczesny premier kraju. Rewolucja Jaśminowa zmusza Ben Alego do opuszczenia kraju 14 stycznia 2011. Obowiązki tymczasowego prezydenta obejmuje przewodniczący parlamentu Fouad Moubazaa. Dziewięć miesięcy później, 23 października 2011 r. zostają przeprowadzone pierwsze demo kratyczne wybory do Tunezyjskiego Zgromadzenie Konstytucyjnego. Powstaje koalicja rządowa złożona z 3 zwycięskich partii. Prezydentem Tunezji zostaje Moncef Marzouki, a na czele rządu staje Hamadi Jebali. Kolejne wybory powinny mieć miejsce nie później niż w połowie 2013 r., po opracowaniu przez rząd nowej konstytucji, która określi system polityczny demokratycznej Tunezji.
Ważne daty z historii Tunezji Około 1100 r. p.n.e. – pierwsze ślady osadnictwa fenickiego w zachodniej części basenu Morza Śródziemnego (powstanie Utyki) 814 r. p.n.e. – założenie Kartaginy przez królową Dydonę 264-241 r. p.n.e. – pierwsza wojna punicka (Kartagina traci Sycylię) 218-201 r. p.n.e. – druga wojna punicka (Hannibal przekracza Alpy i podchodzi pod Rzym. Scypion Afrykański pokonuje Hannibala w bitwie pod Zamą w 202 r. p.n.e.) 149-146 r. p.n.e. – trzecia wojna punicka (Kartagina zostaje doszczętnie zniszczona). Powstaje prowincja rzymska Africa ze stolicą Carthago. Stąd wywozi się zboże, oliwę i wino do Rzymu. Buduje się wiele miast, dróg, amfiteatrow itd. 370-374 r. n.e. – nauczanie retoryki przez św. Augustyna w Kartaginie 439-533 r. n.e. – inwazja germańskich Wandalów, kres panowania rzymskiego w Afryce 533-647/698 r. n.e. – panowanie Bizancjum 647 r. n.e. – pierwsza ekspansja arabska na terenach Tunezji. Klęska Patriarchy Grzegorza pod Sufetula (obecna Sbeitla) 670 r. n.e. – założenie Kairouanu 800-1574 r. n.e. – okres panowania arabskiego (kolejne dynastie) 1270 r. n.e. – śmierć świętego Ludwika w Tunisie (ósma krucjata) 1534-1574 r. n.e. – okres rywalizacji hiszpańsko-tureckiej 1574-1881 r. n.e. – Tunezja prowincją Imperium Osmańskiego 1705 r. n.e. – bej Husajn Ibn Ali daje początek nowej dynasti Husajnidów, niezależnej od Turcji 1881-1956 r. n.e. – protektorat Francji 20 marca 1956 r. – Tunezja ogłasza niepodległość 25 lipca 1957 r. – pierwszym prezydentem niepodległej Tunezji zostaje Habib Bourghiba. Proklamowanie Republiki. 7 listopada 1987 r. – Bourghiba zostaje odsunięty od władzy
4
w następstwie „medycznego zamachu stanu” przeprowadzonego przez ówczesnego Premiera Zine El Abidine Ben Ali, który to obejmuje urząd prezydenta. 14 stycznia 2011 r. – Ben Ali opuszcza kraj pod wpływem masowych protestów ludowych – Rewolucja Jaśminowa 23 października 2011 r. – pierwsze demokratyczne wybory do Tunezyjskiego Zgromadzenia Konstytucyjnego, którego zadaniem jest stworzenie nowej konstytucji mającej na celu określić system polityczny nowej Tunezji.
Dni świąteczne Muzułmańskie święta religijne są ruchome, uzależnione od kalendarza księżycowego. Święta państwowe
Święta religijne
styczeń luty
Początek Roku 01/01
Mouled – rocznica urodzin Mahometa (570 r.)
marzec
Święto Niepodległości 20/03 Święto Młodzieży 21/03
kwiecień
Święto Męczenników 09/04
maj
Święto Pracy 01/05
lipiec
Święto Republiki 25/07
sierpień
Święto Kobiet 13/08
Aid El Fitr (Aid El-Seghir) Koniec Ramadanu
październik
Aid El Adha – „Święto barana” na pamiątkę poświęcenia Abrahama
listopad
Ras El Am Hejri (Nowy Rok Muzułmański)
Geografia i klimat Tunezja zajmuje 163 610 km2 (połowa powierzchni Polski). Jej wybrzeże (1300 km, nie licząc wysp!) na północy i wschodzie opływa Morze Śródziemne. Północ jest górzysta i gęsto zalesiona. Im dalej na południe, ukształtowanie terenu zmienia się w coraz bardziej płaskie i suche aż do obszaru szotów (słone jeziora, zazwyczaj wyschnięte) wyznaczających początek strefy saharyjskiej. Ludność: około 10 milionów. Język: arabski jest językiem urzędowym, ale powszechnie znany
jest język francuski. W miastach i kurortach turystycznych Tunezyjczycy mówią wieloma językami. Ustrój polityczny: republika. Stolica: Tunis. Religia: islam (98% ludności to muzułmanie), chrześcijaństwo, judaizm i inne wyznania są praktykowane w atmosferze tolerancji religijnej. Klimat: śródziemnomorski, ciepłe i suche lato od maja do września. Temperatury są umiarkowane i bardzo przyjemne.
Średnie temperatury
5
Rzemiosło artystyczne Rzemiosło tunezyjskie jest naznaczone przez bogatą historię kraju i wpływy wielu cywilizacji. Stanowi ono ważny składnik dziedzictwa narodowego i pozostaje pod troskliwą opieką Narodowego Ośrodka Rzemiosła Artystycznego (Office National de l’Artisanat Tunisien, ONAT). W sklepach Socopa pod patronatem ONAT, na sukach czy kramach z pamiątkami znajdziemy dosłownie wszystko, o czym można zamarzyć. Warto wiedzieć, że szczególnie polecane są sklepy z literą „R” na fasadzie. Ceramika emaliowana: specjalność Nabeul, w jasnych i żywych kolorach, z białym dnem i niebieskimi, zielonymi lub pomarańczowymi motywami dekoracyjnymi. Naczynia kuchenne dwukolorowe: zielonożółte; Ceramika nieoszlifowana: zwana „Chawat”, beżowa, jeśli glina rozrobiona jest wodą słoną, a ceglana, jeśli użyto wody słodkiej. Najbardziej ceniona ceramika tego rodzaju wyrabiana jest w Moknine na Sahelu i w Guellali na Dżerbie; Skóra: specjalność Tunisu, Sfaksu i Kebili; Miedź: emaliowana i grawerowana, specjalność Tunisu i Kairouanu; Drewno: meble i tradycyjne instrumenty muzyczne wytwarzane w Ain Draham i Kelibii;
6
Dywany: ręcznie tkane, klasyczne z Kairouanu, z podobnymi ornamentami na równoległych krawędziach i centralnym motywem dekoracyjnym bazującym na figurze romba, dywan z naturalnego lnu, niebarwiony, nazywany jest „Alloucha”; „Klim”: tkany dywan z równoległymi krawędziami w różnych kolorach; „Mergoum”: podobny do „klima”, ale z motywami dekoracyjnymi; Kute żelazo: świeczniki, wieszaki na ubrania, ornamenty; Ponadto: rzeźbione kamienie z Dar Chaabane; słynne klatki na ptaki z Sidi Bou Said; wyroby z dmuchanego szkła; mozaiki inspirowane dziełami starożytnymi; hafciarstwo (pościel, tradycyjne stroje); „belghas” (pantofle z kolorowanej skóry); biżuteria z korali w Tabarce. Srebro i biżuteria: srebro to podstawowy surowiec tradycyjnej biżuterii, przyjmuje symboliczne kształty: dłoni, księżyca, ryby, koła, trójkąta, używany również do wyrobu luksusowych przedmiotów toaletowych: szkatułek, puderniczek, lusterek i in. Biżuteria tradycyjna stanowi często przedmioty kolekcjonerskie, np. fibule (zapinki) beduińskie, pierścienie kołatek, ważące nawet 500 g; Tunis (złotnictwo), Nabeul i Sfaks (ozdoby srebrne), Monastir, Mahdia i Sousse (biżuteria ze złota i litego srebra), Dżerba (lite i filigranowe srebro); Autentyczność tradycyjnych tunezyjskich wyrobów jubilerskich ze złota i srebra potwierdza oficjalne oznakowanie: Głowa konia lub barana: złoto, 18 karatów Skorpion: złoto, 9 karatów Kiść winogron: srebro, 900/1000 Głowa rzymska: srebro, 800/1000
Kuchnia Ze słońcem przy stole Hotele często oferują doskonale przyrządzoną, smaczną kuchnię międzynarodową (w Tunezji działa 6 szkół hotelarskich oraz Instytut Turystyki i Hotelarstwa w randze uczelni wyższej, które kształcą kucharzy). Warto spróbować również lokalnych potraw. Na pewno nie rozczarują! W tradycyjnej kuchni tunezyjskiej czuć wpływy arabskie, andaluzyjskie, tureckie, francuskie i włoskie. Zawsze charakteryzuje się zachwycającą świeżością. Większość produktów jest pochodzenia lokalnego. Oficjalna klasyfikacja dzieli restauracje na 4 kategorie: od jednego „widelca” („fourchette”) do trzech „widelców Lux” („fourchette LUXE ”). Restauracje otwarte są zazwyczaj od 12.00 do 15.00 i od 19.00 do 24.00. „Fast foody” to lokalne restauracyjki z typowo tunezyjską kuchnią (kuskus, brik, sałatki, tajine, ojja...), z bardzo przystępnymi cenami. Warto spróbować choć kilku tunezyjskich potraw, takich jak: • Kuskus, który może być podawany z jagnięciną, kurczakiem lub rybą (specyfika tunezyjska); • Brik, rodzaj cienkiego naleśnikowego ciasta faszerowanego tuńczykiem, kaparami i jajem sadzonym; • Mechouia, sałatka z grillowanej papryki i pomidorów. Bywa pikantna; • Chorba, zupa pomidorowa na wywarze z warzyw i jagnięciny, podawana z kluseczkami w kształcie ziarenek ryżu; • Desery, często na bazie miodu (makroudh, samsas, baklavas, ghraibas…) zawierają również różne bakalie: daktyle, migdały, orzechy laskowe… Nie zapominajmy o przystawkach, a zwłaszcza spróbujmy tunezyjskim zwyczajem ułamać kawałek bagietki, umoczyć go w oliwie, umazać lekko w harissie (uwaga! niewiele, bo harissa jest bardzo pikantna!), potem zjedzmy go razem z kawałkiem miejscowego tuńczyka i oliwkami. Pyszne i zdrowe! Z gorących napoi proponujemy słynną herbatę miętową (wspaniała z orzeszkami piniowymi) lub kawę z kilkoma kroplami wody pomarańczowej.
Do obiadu polecamy tutejsze piwo Celtia, najróżniejsze doskonałe miejscowe wina (tradycja winiarska w Tunezji sięga IV w. p.n.e.), a po obiedzie: likier daktylowy Thibarine lub wódkę figową Boukha.
7
Festiwale Dla tych, co lubią zgubić się w tłumie i podpatrywać, jak Tunezyjczycy wyrażają radość, bawią się i modlą, polecamy połączenie terminu wyjazdu do Tunezji z terminem jednego z fascynujących festiwali:
8
Oaz górskich Matmaty Drzew Pomarańczowych Ksarów Dywanów Ceramiki Miesiąc Dziedzictwa Narodowego Koni czystej krwi arabskiej Dzikiej Róży Kultury Róż/Kwiatów Wiosny Koni czystej krwi arabskiej Krogulca Gąbek Odyseusza Jazzowy Muzyki tradycyjnej Syren Aoussou Sztuk Plastycznych Międzynarodowy Festiwal Kultury Międzynarodowy Festiwal Muzyki Symfonicznej Międzynarodowy Międzynarodowy Festiwal Kultury Międzynarodowy Festiwal Kultury Coralis (zdjęć i filmów podwodnych) Oaz Turystyki saharyjskiej
Tamerza Matmata Menzel Bouzelfa Tataouine Kairouan Nabeul Cała Tunezja Sidi Thabet Zaghouan Oudna Ariana Tabarka Meknessy El Haouaria Zarzis Dżerba Tabarka Testour Wyspy Kerkennah Sousse Mahrès (ok. Sfaksu) Hammamet El Jem
marzec marzec marzec marzec kwiecień kwiecień 18 kwietnia–18 maja maj maj maj maj maj czerwiec czerwiec lipiec lipiec lipiec lipiec lipiec lipiec/sierpień lipiec/sierpień lipiec/sierpień lipiec/sierpień
Kartagina Monastir Bizerta Tabarka Tozeur Douz
lipiec/sierpień lipiec/sierpień lipiec/sierpień wrzesień koniec grudnia koniec grudnia
Atrakcje dla każdego Dla dorosłych: • Nurkowanie (szczególnie polecane na północy w okolicach Tabarki, ale centra nurkowania znajdują się również w Sousse, Port El Kantaoui, Monastirze, Mahdii, Hammamecie, na Dżerbie); Tunezyjskie Stowarzyszenie Sportów Podwodnych (FAST, Fédération des Activités Subaquatiques de Tunisie), tel. 00216 71 234 041, Cité El Mahrajene, BP. 46, Tunis. Polecamy stronę internetową: www.diving-tunisia.com • Polowania na dziki w okolicy Ain Draham i na mniejszą zwierzynę w okolicy El Haouaria na Półwyspie Bon (polowania z sokołem); Tunezyjskie Stowarzyszenie Myśliwskie (Fédération Tunisienne de Chasse), tel. 00216 71 297 011, fax 00216 71 439 910, Club de Chasse de Radès, 2040 Radès. • Żeglarstwo: porty żeglarskie w Bizercie, Tabarce, Sidi Bou Said, Port El Kantaoui, Monastirze, Yasmine Hammamet. • Źródła termalne i uzdrowiska (znane już były Rzymianom m.in. w Korbous, Ain Oktor, Jabel Oust i w Hammam Bourguiba z przepięknym uzdrowiskiem sieci hoteli El Mouradi; Państwowy Związek Uzdrowiskowy (Office National du Thermalisme), tel. 00216 71 792 375, fax 00216 71 791 868, rue de Senegal n° 8, 1020 Tunis-Belvédère. • Parki narodowe i rezerwaty. Najsłynniejszy nad jeziorem Ichkeul, w okolicach Bizerty. • Przejażdżkę „Czerwoną Jaszczurką” w Wąwozie Selja (pociąg beja z końca XIX w.; po drodze widoki jak z amerykańskiego Dzikiego Zachodu). Stacja początkowa: Metlaoui; informacje i rezerwacja: biuro „Lézard Rouge” w Metlaoui, tel. 00216 76 241 469; fax 00216 76 241 604 lub hotel „Tamerza Palace” tel./fax 00216 76 453 722/844/845. • Lot balonem nad pustynią. Organizator: „Aeroasis” w Tozeur; Av. Aboul Kacem Chebbi, tel. 00216 76 451 500.
Dla dzieci: Tunezja oferuje dzieciom zarówno liczne atrakcje wodne w morzu i basenach, jak również wspaniałą przygodę z egzotyką pustyni w czasie wypraw jeepami czy przejażdżkach na wielbłądach. W każdym regionie Tunezji, dzieci znajdą dla siebie coś ciekawego. • Park Wodny (Aqua Palace), tel. 00216 73 348 855, fax 00216 73 348 858, Rue des Palmiers BP. 171, 4089 Port El Kantaoui-Sousse; • Centrum Hodowli Strusi Afrykańskich (Africa Autruches) w Sidi Bou Ali (10 km od Portu El Kantaoui, 15 km od Sousse i 28 km od Monastiru), tel. 00216 73 244095/243 654, fax 00216 73 243 653; • Wesołe Miasteczko „DAH-DAH” (w okolicach Tunisu) tel. 00216 71 860 888, fax 00216 71 860 578, Les Berges du Lac de Tunis 2045 l’Aouina BP. 63; • „Carthage Land”, wesołe miasteczko tematyczne; Rue de la Medina, Yasmine Hammamet, tel. 00216 72 240 111, fax 00216 72 240 671, strona internetowa: www.carthageland.com; • Hergla Park z trasami gokartowymi (dla dzieci od 8 do 12 lat trasa długości 600 m, dla dorosłych 950 m, dla zawodników 1400 m), ok. 20 km od Sousse, w miejscowości Hergla; • Park krokodyli w „Djerba Explore” (ok. 400 krokodyli nilowych przywiezionych z Madagaskaru), a także „El Menzel”, rodzaj skansenu z typowym gospodarstwem dżerbiańskim (prezentacja na żywo m.in. różnych etapów tłoczenia oliwy, nawadniania ogrodu, tkania, wyrobu ceramiki); tel. 00216 75 745 277, fax 00216 75 745 255, Le Phare de Taguermess, Route touristique Midoun-Aghir (trasa Midoun-Aghir), www.djerbaexplore.com; • Muzeum Dar Chraiet w Tozeur z bajkową częścią z „Tysiąca i Jednej Nocy”, historią regionu (od dinozaurów) przedstawioną w konwencji światło-dźwięk, Korytarzem Strachów itd.; • Lodowisko całoroczne w Yasmine Hammamet.
Seminaria, kongresy i konferencje Ponad 50 hoteli w Tunezji dysponuje salami konferencyjnymi na 400-1500 osób, niektóre nawet (w Hammamecie czy Mahdii) mogą zaoferować większe sale, aż do 2000 osób. Tych, którzy nie lubią zamykać się w czterech ścianach, uspakajamy! Konferencję można także zorganizować w palmiarni Planet Oasis w Tozeur, miasteczku-muzeum „Espace Ken”, w dawnej katedrze Akropolu Kartaginy, karawanseraju w Sousse, amfiteatrze El Jem czy starym forcie w Hammamecie. Przy okazji rozmów biznesowych, nie zapomnijmy o centrach thalassoterapii i polach golfowych, a także możliwościach wielu wspaniałych wycieczek, które urozmaicając program pobytu z pewnością wpłyną również na skuteczność obrad.
9
Wolność wyznania Tunezja jest krajem arabskim i większość jej mieszkańców stanowią muzułmanie. Warto jednak pamiętać, że region ten zawsze był oraz nadal jest gościnny i przyjazny wobec wyznawców innych religii. Świadczy o tym choćby współistnienie meczetów, synagog (najstarszego miejsca kultu w Afryce!), kościołów katolickich i prawosławnych. Katolicy mogą uczestniczyć we mszach w poniższych miejscach.
Tunis Katedra, tel. 00216 71 336 404, opat: Michel Prignot - 4, rue d’Alger, 1000 Tunis poniedziałek – piątek 07.30 i 18.30 (po francusku), sobota 18.30 (po francusku; w drugą sobotę miesiąca, w krypcie również po hiszpańsku), niedziela 09.00 (po włosku) i 11.00 (po francusku); Św. Joanny d’Arc, tel. 00216 71 849 561 – 1, rue de Jérusalem. poniedziałek – piątek 18.00 (po francusku), sobota 17.00 (po arabsku) i 18.00 (po włosku), niedziela 10.00 (po francusku);
Ain Draham Kaplica Sióstr, tel. 00216 78 655 608-147, Av. Bourguiba, sobota 18.00; niedziela 09.00
Bizerta Kaplica Sióstr, tel. 00216 72 432 386 –120, Av. Bourguiba – niedziela 10.00 Carthage/La Marsa; Stacja kolejki TGM Sidi Dhrif, tel. 00216 71 849 561 – sobota 18.00; niedziela 10.00
Gabès 25, rue d’Alger, tel. 00216 75 270 326 – sobota 18.00
La Goulette 1, rue de Scipion, tel. 00216 71 737 126/736 228 – sobota 17.00 (po francusku), niedziela 10.00 (po angielsku)
Hammamet Kościół katolicki, 13 rue du Lyc’e, tel. 00216 72 255 232/280 865 – sobota 18.00, niedziela 11.00
Dżerba Houmt Souk 2, rue de l’Eglise, tel. 00216 75 650 215 – niedziela 10.00
Khaznadar Bardo, Kaplica Sióstr, 1 rue des Vergers, tel. 00216 71 514 850 – sobota 18.00
Menzel Bourguiba Kaplica Sióstr, rue Ibn Dhiaf, tel. 00216 72 464 492 – sobota 18.00, niedziela 08.00
Monastir Kaplica Sióstr, Zone du Stade, tel. 00216 73 501 351 – sobota 17.00, niedziela 09.00
Rades Foyer Familial „Delarue Longlois”, rue du Parc, tel. 00216 71 325 448 – niedziela 10.00
Sfax 4, rue Dag Hammarsjold, tel. 00216 74 210 253 – sobota 18.00
Sousse Kościół św. Feliksa, 1 rue de Constantine, tel. 00216 73 224 596 – sobota 18.15, niedziela 09.00
10
Informacje praktyczne Ważne adresy i telefony Ambasada Polski w Tunisie Le Grand Boulevard de la Corniche, 2045 Les Berges du Lac II, Tunis tel. 00216 71 196 193/196, fax 00216 71 196 203 e-mail: tunis.amb.sekretariat@msz.gov.pl konsulat: tel. 00216 71 196 191, fax 00216 71 196 198 e-mail: tunis.amb.wk@msz.gov.pl, www.tunis.polemb.net Office National du Tourisme Tunisien (ONTT) Tunezyjski Urząd ds. Turystyki, 1, avenue Mohamed V 1001 Tunis, tel. 00216 71 341 077, fax 00216 71 350 997 Ambasada Tunezji 00-459 Warszawa, ul. Myśliwiecka 14 tel. (22) 628 25 86, 628 63 30; fax (22) 621 62 95 e-mail: at.varsovie@ambtun.pl Policja 197 Pogotowie ratunkowe 190 Straż pożarna 198 Nocny dyżur lekarzy 71 71 71
Przepisy celne W samolocie wszyscy dostają specjalną kartę pokładową do wypełnienia. Większą część karty zabiera celnik podczas odprawy po przylocie. Tę mniejszą należy zachować do pokazania podczas odprawy powrotnej. Przepisy celne zezwalają na wwiezienie 400 sztuk papierosów lub 100 cygar lub 500 g tytoniu, 2 litrów alkoholu poniżej 25% i 1 litra powyżej 25%. Uwaga! Cena dywanu nie obejmuje podatku. W momencie odbioru dywanu w Polsce należy zapłacić podatek VAT.
Transport na miejscu Samoloty TunisAir Express latają między Tunisem, Sfaksem, Monastirem, Tozeur, Dżerbą i Tabarką. Na terenie całego kraju jeżdżą autobusy, które docierają nawet do bardziej odległych zakątków kraju. Taksówki są niewiele droższe niż autobus. Taksówki żółte kursują w obrębie miasta, a busiki (louage) na dłuższe dystanse (z charakterystycznymi pasami po bokach). Kolej jest tania i wygodna. Istnieje możliwość wynajęcia samochodu (np. Renault Clio za ok. 90 DT/dzień) przez osobę, która skończyła 21 lat i co najmniej od roku posiada prawo jazdy. Benzyna kosztuje ok. 1,5 DT za litr. Ograniczenia prędkości: 50 km/h w mieście, 90 km/h na terenie niezabudowanym, 110 km/h na autostradach.
Dokumenty
Prąd
Obowiązkowe jest posiadanie paszportu ważnego minimum 3 miesiące. W przypadku pobytu krótszego niż 3 miesiące wiza nie jest wymagana przez władze tunezyjskie. Żadne szczepienia nie są obowiązkowe.
W Tunezji napięcie w sieci wynosi zazwyczaj 220 V. W większość hoteli 4- i 5-gwiazdkowych w łazienkach zamontowane są suszarki do włosów.
Zwierzęta domowe Wymagane świadectwo zdrowia i zaświadczenie o szczepieniu przeciw wściekliźnie z datą nie wcześniejszą niż miesiąc przed wyjazdem i nie późniejszą niż 6 miesięcy.
Waluta Dinar (około 0,50 Euro) dzieli się na 1000 milimów.
Wwóz waluty Nie wolno wwieźć do Tunezji dinarów. Można wwieźć nieograniczoną kwotę w walucie wymienialnej. Wymiany można dokonać w każdym banku, hotelu, okienku na lotnisku i w portach (kurs ustalony przez Tunezyjski Bank Centralny), a kwity wymiany należy zachować. Uwaga! Biura wymiany w mieście czynne są zazwyczaj tylko do 16.00. Można posługiwać się czekami i kartami płatniczymi.
Wywóz dinarów Wywóz dinarów jest absolutnie zabroniony. Aby dokonać ponownej zamiany dinarów na dowolną walutę, należy pokazać kwity poprzedniej wymiany. Należy pamiętać, że „Freeshopy” na lotnisku nie akceptują już dinarów i można płacić wyłącznie w dewizach.
Telefon Aby zadzwonić do Polski trzeba wykręcić numer 0048, następnie kierunkowy do miasta (Warszawa 22, Kraków 12, Gdańsk 58 itd.) i konkretny numer abonenta. W każdej miejscowości znajdują się budki telefoniczne „taxiphones”. Warto też zabrać telefon komórkowy, poza wyjątkowymi zakłóceniami zasięgu, działa w całej Tunezji. Żeby zadzwonić z Polski do Tunezji należy wykręcić 00216, następnie kierunkowy regionu i numer abonenta (np. do Tunisu 0021671 + numer abonenta, do Sousse 0021673 + numer abonenta itd.).
Różnica czasu Czas środkowoeuropejski. Identyczny jak u nas w zimie. W lecie w Tunezji jest o godzinę wcześniej niż u nas.
Godziny urzędowania Urzędy publiczne są nieczynne w soboty i niedziele. Muzea są zamknięte w poniedziałki. Obiekty archeologiczne czynne są cały tydzień do godziny 17.00. Banki są otwarte zimą zazwyczaj od 8.00 do 16.00, a latem od 7.30 do 12.30.
11
Od Tabarki do „spichlerza Rzymu” Nie tylko słońce, ale i zielone doliny… Tabarka to malowniczy i górzysty region, gęsto porośnięty lasami (drzewa oliwkowe, figowce, sosny, dąb korkowy, palmy, cyprysy, drzewa pomarańczowe), ze skalistym wybrzeżem i urokliwymi zatoczkami.
Tabarka
Bulla Regia
Dawna osada fenicka, a obecnie niewielkie miasteczko z portem jachtowym, jest położona pośród zielonych wzgórz poprzecinanych krętymi strumieniami. Stanowi ona harmonijną mieszankę dziewiczej przyrody i nowoczesności, oferując turystom liczne atrakcje (golf, thalassoterapię, polowania, rybołówstwo, nurkowanie przy rafach koralowych oraz piaszczystą plażę we wschodniej części). Festiwale muzyczne, a także festiwal filmów i zdjęć podwodnych przyciągają co roku liczne rzesze miłośników muzyki i nurkowania. Warto pamiętać, że Tabarka słynie z przepięknych raf koralowych oraz oryginalnej biżuterii z nich wyrabianej.
To niegdyś jedno z najbogatszych miast rzymskiej Afryki, którego apogeum rozwoju przypadło na II-III w. n.e., obecnie należy do najcenniejszych wykopalisk rzymskich na świecie dzięki pozostałościom łaźni, świątyń, teatru i forum, a przede wszystkim dzięki dobrze zachowanym willom rzymskim z podziemnymi kondygnacjami i przepięknymi mozaikami na posadzkach. Stanowią one doskonały przykład architektury idealnie dostosowanej do gorącego i suchego w lecie klimatu.
Aïn Draham Niezwykłe miasteczko z charakterystyczną czerwoną dachówką, jest położone pośród lasów na wysokości 800 m n.p.m. i stanowi doskonałą bazę dla pieszych wypraw na Przełęcz Wiatrów, Przełęcz Ruin czy jezioro Beri. Jego okolice to także doskonałe miejsce polowań na dziki.
12
Le Kef Położone na zboczu gór spokojne miasteczko z krętymi uliczkami, licznymi schodkami i zaułkami, zachwyca atmosferą autentyczności. Rzymskie źródło nadal dostarcza miastu wodę. Warto zobaczyć niewielki ołtarz poświęcony bogini wód Lalla Ma, łaźnie rzymskie, świątynie z czasów Sicca Veneria (w II i III w. n.e. istniał tu ośrodek kultu Wenus), Bazylikę św. Piotra z IV w., meczet Sidi Bou Makhlouf z minaretem o ośmiokątnej podstawie i dwoma kopułami.
Chemtou Miejscowość zasłynęła dzięki kamieniołomom marmuru o rzadko spotykanym żółtawym kolorze, wydobywanego już przez Numidyjczyków, a najwięcej eksploatowanego przez Rzymian. Dzięki drodze zbudowanej przez cesarza Hadriana (II w.) kamień był transportowany do Tabarki, a stamtąd statkami przewożony do Rzymu. Na wzgórzu znajdują się liczne pozostałości urządzeń wydobywczych i domów dla niewolników, a także teatru i term. Warto odwiedzić powstałe tutaj w 1998 r. muzeum z ciekawą ekspozycją.
Beja Jest to stolica niezwykle malowniczego i urodzajnego regionu nazywanego już 2000 lat temu „spichlerzem Rzymu”. Zboże z tutejszych pól transportowano drogą morską z Tabarki do Rzymu. Obecna Beja jest nadal ważnym ośrodkiem rolniczym, a turystów urzeka przepiękne stare miasto.
Sbeitla Ruiny antycznej Sufetula rozpościerają się na płaskiej równinie wzdłuż rzeki. Rzymskie posągi, łaźnie z kwadratowymi basenami i mozaikami, teatr, trzy świątynie kapitolińskie (rzadkość w świecie rzymskim, zazwyczaj jedna świątynia kapitolińska służy trzem bóstwom: Jowiszowi, Junonie i Minerwie), a także twierdza bizantyjska i Bazylika Vitalis świadczą o istotnym niegdyś znaczeniu miasta. Podobno mieszkało tu nawet 10 000 osób. Zdobycie Sufetuli w 647 r. przez oddziały arabsko-muzułmańskie i klęska Patrycjusza Grzegorza, uznawana za datę przełomową, oznacza kres dominacji Bizancjum w antycznej prowincji Africa i początek arabskiej Ifrikiji.
Maktar Miasto zajmuje ciekawe miejsce w historii Tunezji. Znajdują się tutaj ruiny zabytków z różnych epok, od megalitycznych budowli
nagrobnych, stelli w języku libijskim i punickim, poprzez rzymskie forum, łuk triumfalny, termy (m.in. niezwykłe i dobrze zachowane „Wielkie Termy Południa”), świątynie, amfiteatr, aż do bazylik chrześcijańskich i fortyfikacji bizantyjskich.
Dougga To najbardziej cenione i najlepiej zachowane miejsce wykopalisk epoki rzymskiej jest określane „tunezyjskimi Pompejami”. Dumnie wzniesiona na zboczu Dougga fascynuje ilością i jakością zabytków: wyjątkowo licznymi świątyniami, w tym jednym z najpiękniejszych Kapitoli na świecie, teatrem na 3500 osób, forum, termami, a także zabytkami punickimi zgromadzonymi w Mauzoleum Ateban z 200 r. p.n.e. Dougga w 1997 r. została wpisana przez UNESCO na listę światowego dziedzictwa kultury.
13
Tunis i Wybrzeże Kartaginy Nie tylko miasta… Tunis Tunis jest ładną metropolią, która rozbudowywała się wokół centrum starego miasta i bazarów w kierunku nowoczesnych przedmieść i urządzeń portowych. Medina założona w VIII w., rozpościerała się wokół meczetu Ezzitouna (703 r.). Na tutejszych bazarkach, zwanymi sukami, można kupić wyroby tradycyjnych rzemiosł (tkaniny, biżuterię, skóry, perfumy i wiele innych), a wąskie uliczki i zaułki stanowią idealne miejsce do niezapomnianych spacerów. Warto zajrzeć do zabytkowych pałaców – domów miejscowych bogaczy („Darów”), w których mieszczą się dzisiaj muzea (m.in. Dar Ben Abdallah, Palais Khereddine, Dar Hussein), restauracje (m.in. Dar Jeld, Dar Bel Hadj) oraz sklepy z dywanami (Palais d’Orient). Będąc w Tunisie nie zapomnijmy o muzeum Bardo, które należy niewątpliwie do najpiękniejszych i najciekawszych muzeów na świecie dzięki unikatowej kolekcji mozaik rzymskich.
14
Kartagina Obecnie są to przedmieścia Tunisu, zniewalające zapachem eukaliptusa, mimozy i bougenwilii. Kartagina, miasto-państwo założone w IX w. p.n.e. przez Fenicjan, była bardzo ważnym ośrodkiem handlowym i politycznym w regionie Morza Śródziemnego. Przyciąga tragizmem swojej barwnej historii, gdyż była to potęga zagrażająca Rzymowi, lecz po serii wojen z cesarstwem została doszczętnie zniszczona w II w. p.n.e. i ponownie zasiedlona przez Rzymian wiek później. Termy Antoniusza Piusa, liczne wille rzymskie, teatr, a także punicki tofet (miejsce składania ofiar z dzieci ku czci boga Baala Hammona i bogini Tanit), dzielnica domów punickich na wzgórzu Byrsa, dawne porty i bogata kolekcja zabytków muzeum kartagińskiego potwierdzają niezwykłość tego miejsca. Warto zwrócić uwagę również na pomnik i grób św. Ludwika
(zmarł na dżumę po porażce pod Tunisem w 1270 r.), a także Katedrę jego imienia, w której odbywają się często wystawy malarskie i koncerty muzyczne.
Sidi Bou Said Jest to urokliwe miasteczko w bieli i błękicie, „perła wybrzeża tunezyjskiego”, położone malowniczo na urwistym zboczu. Z tarasu jednej z przytulnych kawiarenek rozciąga się przepiękny widok na zatokę i port jachtowy.
Gammarth Jest to kurort nadmorski, którego wille i hotele wybudowane są w pasie nadbrzeżnym, nieopodal licznych zatoczek z piaszczystą plażą, poprzecinanych skalistymi cyplami. Wzdłuż rozległej plaży w Raouad rozciąga się las eukaliptusów i mimozy. Zbudowane niedawno hotele są nowoczesne, a jeden bardziej luksusowy od drugiego. Nic dziwnego, że cieszą się one doskonałą opinią organizatorów kongresów, konferencji i wyjazdów incentive
Bizerta i Jezioro Ichkeul Godzinę drogi od Tunisu leży Bizerta, niezwykle istotny port tego regionu, użytkowany już przez Fenicjan, potem Rzymian, Bizan-
tyjczyków, Arabów, piratów tureckich i wojska francuskie. Najbardziej malowniczym miejscem jest stary port z przystanią kolorowych łodzi rybackich. Warto pospacerować krętymi uliczkami Mediny, wzdłuż bielonych domów i straganów, aby poczuć autentyczną atmosferę starego arabskiego miasta. W okolicy przepiękne lasy, jeziora, wybrzeża zarówno skaliste, jak i piaszczyste. Niedaleko, nad jeziorem Ichkeul, znajduje się najważniejszy w Afryce Północnej rezerwat ptaków i dzikiej zwierzyny, wpisany na listę światowego dziedzictwa kultury UNESCO. Co roku zimuje tu około 150 000 ptaków z Europy.
15
Półwysep Bon, od Nabeul do Hammametu Znacznie więcej niż piaszczyste plaże i słońce… Dzięki pomarańczom i winogronom, jaśminowi i kminkowi już od czasów starożytnych Półwysep Bon słusznie nazywany jest „ogrodem ponad falami”. Od skalistego wybrzeża na północy po piaszczyste plaże Hammametu ciągną się bujne ogrody, na przemian z luksusowymi hotelami, bezcennymi wykopaliskami archeologicznymi i urokliwymi miasteczkami. Ten niezwykle urodzajny region Tunezji słynie również z produkcji wina, a także artystów-rękodzielników wielu specjalności (ceramika, obróbka kamienia i tkactwo).
Hammamet Jest to dawna wioska rybacka, która stała się jednym z najpopularniejszych miejsc wypoczynkowych na świecie i jednym z najważniejszych kurortów nadmorskich Tunezji. Obecnie nazywana jest „Miastem jaśminu”. Medina (stare miasto arabskie), mury obronne
16
i twierdza zostały zbudowane przez Arabów w X wieku. Strefa turystyczna Yasmine Hammamet z przystanią jachtową, nowoczesnymi hotelami, promenadą i przepięknymi plażami, zrekonstruowaną Mediną, wesołym miasteczkiem Carthage Land, lodowiskiem czynnym przez cały rok, stanowi udany owoc współczesnych inwestycji. Hammamet posiada również nowoczesne pola golfowe i centra thalassoterapii.
Nabeul Starożytne Neapolis było od wieków ważnym ośrodkiem rzemiosła artystycznego. Obecnie jest to znane centrum ceramiki. Miesz-
kańcy miasteczka są również mistrzami haftu, złotnikami i wytwórcami wyrobów z wikliny. Nabeul zyskał miano kurortu dzięki strefie hoteli wybudowanych przy piaszczystej plaży.
El Haouaria Na krańcu Przylądka Bon, pośród dziewiczej przyrody, leży El Haouaria, skromna wioska rybacka ze skalistym, urwistym wybrzeżem i słynnymi już w starożytności kamieniołomami (to stąd wydobywano kamień do budowy Kartaginy). Każdej wiosny, przed odlotem na Sycylię, odpoczywa tu około 40 000 drapieżnych ptaków, tysiące bocianów i drobnych przepiórek. Nic więc dziwnego, że El Haouaria słynie również z polowań z sokołem (w maju odbywa się tu festiwal sokoła, pokazy tresury i polowań). Zafascynowany niezwykłą scenerią El Haouarii Jerzy Kawalerowicz właśnie tutaj nagrywał sceny z rzymskiego wąwozu Ostrianum do filmu „Quo Vadis”.
Kerkouane
Takrouna
Kerkouane jest najciekawszym zabytkiem pamiętającym czasy Kartaginy. Wybudowany prawdopodobnie w V w. p.n.e., a zniszczony w czasie pierwszej wojny punickiej, został odkryty przez archeologów w 1952 r. Prace wykopaliskowe umożliwiły odtworzenie układu przestrzennego miasta, ulokowanego na 7 ha w układzie szachownicy, z podwójnym murem obronnym, domami i dwoma sanktuariami. Jedna z mozaik przedstawia Tanit, boginię urodzaju i patronkę miasta. Kerkouane zasłynął z wyrobu barwnika purpury, koloru uwielbianego przez Rzymian, otrzymywanego ze ślimaka morskiego rozkolca. Miasto i pobliskie cmentarzysko punickie figurują na liście światowego dziedzictwa kultury UNESCO.
Przepiękne starożytne miasteczko, zarówno berberyjskie, jak i punickie wzniesione zostało na szczycie stromej skały. Jeszcze dzisiaj w jezdni widać ślady „wanienek” do tłoczenia oliwy. Zachowały się również pozostałości akweduktu rzymskiego z czasów Hadriana, którym woda płynęła do Kartaginy.
Kelibia
Hergla
Posiadłość punicka, faktoria Syrakuz, osada rzymska, bizantyjska, arabska, hiszpańska i turecka stanowi przykład wielokulturowego miasta śródziemnomorskiego. Dobrze widoczne dzięki twierdzy (fundamenty starożytne, fasady turecko-hiszpańskie) górującej nad falezą, miało bronić portu i cieśniny Messine. Z murów obronnych rozciąga się fantastyczny widok! Kelibia słynie także z produkcji znakomitych białych, wytrawnych win muszkatelowych.
Jest to miasteczko z przepięknym widokiem na morze. Warto zobaczyć pozostałości średniowiecznych budowli i meczet Sidi Bou Mendi.
Thuburbo Maius Warto tutaj zobaczyć forum, pozostałości jednego z największych Kapitoli Afryki, świątynię Merkurego, letnie i zimowe łaźnie, a także ruiny domów z mozaikami. Jest to jeden z ciekawszych obiektów archeologicznych w Tunezji.
Korba Dzięki uprawom pomidorów, papryki i poziomek zyskała ona miano „czerwonego miasta”. Uwagę zwraca charakterystyczny 4-piętrowy minaret z dzwonnicą.
17
Sousse, Monastir i region Sahelu Nie tylko morskie fale… Sousse „Perła Sahelu”, dawny port fenicki, rzymskie Hadrumetum, wandalskie Hunerocopolis, bizantyjska Justiniana i arabska Susa, siedziba piratów – to tylko niektóre określenia pasujące do obecnie nowoczesnego kurortu, ważnego portu przemysłowego i ośrodka handlu. Miło jest pospacerować uroczymi uliczkami Mediny wpisanej na listę światowego dziedzictwa kultury UNESCO, zobaczyć ribat (warowny klasztor) z IX w., Wielki Meczet, mury obronne i wieżę Khalef, stanowiącą część kasby. Warto zatrzymać się tu na dłużej, bowiem pośród ogrodów mieści się bardzo ciekawe muzeum archeologiczne, z drugą po muzeum Bardo kolekcją mozaik rzymskich. Na zachód od miasta znajdują się katakumby datowane na okres od II do V w., gdzie na powierzchni 5 km2 rozciąga się 240 korytarzy z 15 tysiącami grobowców.
Port El Kantaoui Urokliwy port-ogród z przystanią jachtową i nowoczesnymi, luksusowymi hotelami w stylu tradycyjnym jest prawdziwym klejnotem turystyki tunezyjskiej. Warto skorzystać z wycieczki statkiem pirackim, katamaranem, łodzią o przeszklonym dnie czy małą łódką podwodną.
18
Monastir Ten popularny kurort nadmorski ze strefą turystyczną Skanes i luksusowymi hotelami zlokalizowany jest wzdłuż piaszczystej plaży. Ribat jest najstarszym zabytkiem Monastiru. Jego początki sięgają 796 roku. Miał bronić wybrzeża przed bizantyjską flotą śródziemnomorską. Obecnie znajduje się tu muzeum prezentujące sztukę całego świata islamu. Spektakularna architektura sprawia, że jest to miejsce bardzo lubiane przez filmowców. Nakręcono tu sceny do filmów – „Żywot Briana” Monty Pythona i „W pustyni i w puszczy” Jerzego Kawalerowicza. Jest to także rodzinne miasto pierwszego prezydenta Tunezji – Habiba Bourguiby, który mieszkał tu aż do śmierci w 2000 roku. Postawione ku jego czci mauzoleum jest wizytówką miasta.
Monastir, Sousse i Port El Kantaoui są cenionymi ośrodkami gry w golfa i thalassoterapii.
Mahdia Ten dawny port punicki w X wieku był stolicą Tunezji (po Kartaginie, przed Tunisem). Warto tu zobaczyć „Czarną Bramę” Skifa El Kahla prowadzącą na medinę, mury obronne, stare miasto, XVI-wieczną twierdzę, port rybacki i muzułmański cmentarz nadmorski. Turyści twierdzą, że właśnie tutaj są najpiękniejsze, szerokie plaże drobnego piasku i niespotykana gdzie indziej przejrzystość wody. Warto zajrzeć do muzeum Salatka, w którym znajduje się wspaniała mozaika przedstawiająca lwa, godło jednego z bogaczy mieszkającego niegdyś w tym mieście.
19
Sousse, Monastir i region Sahelu
20
El Jem
Kairouan
W miasteczku znajduje się najbardziej spektakularna budowla rzymska Afryki Północnej – amfiteatr z III w. n.e., trzeci co do wielkości na świecie, po Rzymie i Kapui, ale najlepiej z nich zachowany. Ma 148 m długości, 122 m szerokości i 427 m średnicy. Mieścił 30-35 tysięcy widzów. Obecnie jest to miejsce festiwali kulturalnych, koncertów i spektakli teatralnych. Amfiteatr wpisany został na listę światowego dziedzictwa kultury UNESCO. W El Jem warto zobaczyć ruiny innego, mniejszego amfiteatru, wille rzymskie i muzeum ze wspaniałą kolekcją mozaik.
Jest to jedno z czterech świętych miast islamu (pozostałe: Mekka, Medyna i Jerozolima). Podobno naliczono tu około 100 meczetów. Wielki Meczet Sidi Ukby z VII w. jest najstarszym miejscem modlitw muzułmanów w Afryce Północnej i najświętszą budowlą Tunezji. Niemuzułmanie mogą wejść na przepiękny arkadowy dziedziniec, a czasem i na wieżę minaretu, skąd roztacza się wspaniały widok. Warto zobaczyć przepięknie zdobiony kaflami ceramicznymi meczet Sidi Sahbi, ulubione miejsce pielgrzymek rodzin z dziećmi, a także baseny Aghlabidów z IX w., uważane za największe budowle hydrotechniczne średniowiecza. Nie zapomnijmy też o tym, że Kairouan słynie z ręcznej produkcji dywanów wysokiej jakości. W tutejszej medinie, wpisanej na listę światowego dziedzictwa kultury UNESCO, dominuje atmosfera powagi i dostojeństwa oraz widać ślady dawnej świetności miasta.
Sfax Ta druga co do wielkości (po Tunisie) aglomeracja miejska stanowi centrum gospodarcze Południa, ważny ośrodek przetwórstwa rybołówstwa. Znajduje się tutaj port przemysłowo-handlowy oraz największy w Tunezji port rybacki. Gaje oliwne okolic Sfaksu (około 60 milionów drzew oliwnych na 1,4 miliona hektarów ziemi) dają dziś 25% tunezyjskiej produkcji oliwy. To gwarne miasto posiada przepiękną medinę, urzekającą swoją naturalną malowniczością, niezniszczoną przez napływ turystów. Wielki Meczet stanowi niejako replikę Wielkiego Meczetu z Kairouan. Ogromne wrażenie robią mury obronne, dwie bramy (północna i południowa), kasba i przede wszystkim prześliczny XVII-wieczny pałac Dar Jellouli (z bogatymi zbiorami tkanin, biżuterii, strojów, kaligrafii, opisu zwyczajów oraz malarstwa na szkle), w którym mieści się obecnie Muzeum Sztuki i Tradycji, jedno z najciekawszych muzeów w Tunezji.
Wyspy Kerkennah Oddalony o półtorej godziny jazdy promem ze Sfaksu (możliwość zobaczenia delfinów) archipelag Kerkennah zajmuje powierzchnię około 50 km kw. Dwie zamieszkałe wyspy archipelagu, Gharbi (Zachodnia), zwana też Melitą i Chergui (Wschodnia), zwana Wielką Kerkennah, są połączone rzymską groblą. Hoteli jest niewiele. Panuje tu cisza i spokój. Plaże są piaszczyste, a morze przybiera przepiękne odcienie zieleni i błękitu. Jest to prawdziwy rezerwat ekologiczny z gajami palmowymi, rosnącym pomiędzy nimi koszonym sierpem zbożem i agawami. Centrum administracyjnym jest miasteczko Remla (z bankiem i szkołą średnią). Na wyspach Kerkennah ukrywał się zarówno Hannibal uciekający przed Rzymianami, jak i Habib Bourguiba, poszukiwany przez Francuzów w 1945 r.
21
Od Dżerby do Gabes U bram pustyni… Dżerba Wyspa-oaza o łagodnym klimacie, porośnięta gajami palmowymi i oliwnymi, sadami cytrusowymi i figowcami, nazywana bywa „Tahiti Morza Śródziemnego”. Jest to też legendarny Kraj Lotofagów, znany z opowieści Homera o Odyseuszu. Piaszczyste plaże, czyste i ciepłe morze, komfortowe hotele, ośrodki thalassoterapii i pola golfowe przyciągają turystów przez cały rok. Wioski i miasteczka oraz stare fortyfikacje świadczą o wielowiekowej świetności i bogatej historii wyspy współtworzonej przez Berberów, Żydów, Turków, Sycylijczyków i Hiszpanów. Centrum administracyjnym wyspy jest Houmt Souk, tzw. „dzielnica suków” z barwnymi straganami i gwarnym targiem rybnym, gdzie ryby sprzedaje się na licytacji. Warto zajrzeć do Muzeum Sztuki
i Tradycji, a także do Borj El Kebir, XV-wiecznej twierdzy, z której roztacza się ciekawy widok na port i morze. Niedaleko Houmt Souk, w wiosce Riadh, znajduje się synagoga żydowska La Ghriba, jedno z najstarszych miejsc kultu judaistycznego na świecie, miejsce corocznych pielgrzymek. Mieszkańcy Dżerby od wieków słynęli m.in. z wyrobu ceramiki. Dzisiaj w wiosce garncarzy Guellala gliniane naczynia wytwarzane są także w sposób tradycyjny, niezmieniony od wieków. Aby lepiej
22
poznać lokalne zwyczaje i zrozumieć styl życia Dżerbian warto wstąpić do Muzeum Dziedzictwa Narodowego oraz odwiedzić kompleks Djerba Explore na trasie Midoun-Aghir z fascynującym Muzeum Kultury i Historii „Lalla Hadria” prezentującym unikatowe eksponaty świata Islamu, typowe gospodarstwo na Dżerbie, skansen „El Menzel” i park z 400 krokodylami nilowymi, przywiezionymi z Madagaskaru.
Gabes Jedyna oaza nadmorska Tunezji, która przez wieki prosperowała dzięki idealnemu położeniu na skrzyżowaniu szlaków morskich
i lądowych, stanowiła bazę i obowiązkowy przystanek dla karawan. Była to też ważna faktoria punicka, rzymska „Tacapsa”, istotny punkt strategiczno-handlowy i meta szlaku solnego. Za założyciela arabskiego Gabes uważa się Sidi Boulbaba, fryzjera proroka Mahometa, który przybył tu z wojskiem w VII w. i tu został pochowany. Do jego mauzoleum i meczetu nadal pielgrzymują ludzie przekonani o jego szczególnych zdolnościach orędowniczych. Poza gajami palmowymi, uprawia się tutaj głównie hennę, warzywa i banany, łowi krewetki, tuńczyki i sardynki. Na targu można znaleźć najróżniejsze przyprawy, nawet te rzadko spotykane jak szafran, imbir i piżmo.
23
W krainie Berberów Znacznie więcej niż gorący piasek… Pustynny krajobraz Tunezji należy do najciekawszych i najpiękniejszych regionów świata. Na dość małym obszarze występuje niezwykła różnorodność pejzaży od lat urzekająca twórców światowego kina, a w szczególności wioski berberyjskie, ksary, słone jeziora, oazy, potężne góry i bezkres piaszczystych wydm. Wyprawa jeepem to fascynująca przygoda, niezapomniane wrażenia i emocje. W dodatku całkowicie bezpieczna!
Matmata Jest to nazwa grupy plemion berberyjskich, a także regionu i wioski Troglodytów, która słynie z tego, że tutaj „żywi mieszkają pod umarłymi”. Domy wydrążone w gliniastym podłożu, nawet na głębokość siedmiu metrów, z pomieszczeniami rozmieszczonymi wokół wewnętrznego dziedzińca, dają chłód w lecie i ciepło w zimie. Są one bielone wapnem dla odstraszenia insektów i ochrony przed słońcem. Jest to więc idealny przykład architektury dosto-
24
sowanej do klimatu. W regionie Matmata znajduje się prawie 700 domów-jaskiń. Ten księżycowy krajobraz jest jedną z największych atrakcji pobytu w Tunezji. Nic dziwnego, że zafascynował wielkich twórców kina. Kręcono tu m.in. „Gwiezdne Wojny” i „Poszukiwaczy zaginionej arki”.
Ksary Czujnie strzeżone i bronione magazyny żywności oraz spichlerze nazywane są „pałacami pustyni”. Ksary berberyjskie budowane były zazwyczaj na szczytach wzgórz, w miejscach trudno dostępnych, natomiast późniejsze ksary arabskie raczej w dolinach. Każdy ksar składał się z zespołu „ghorf” (ghorfa oznacza jedno pomieszczenie) położonych obok siebie na kilku kondygnacjach, rozmieszczonych wokół dziedzińca. Jest to niezwykle malownicza architektura. Polecamy szczególnej uwadze Ksar El Fareh, Ksar Haddada, Ksar Ezzahra, Ksar Ouled Soltane (odrestaurowany, ma dwa dziedzińce z czteropoziomowymi ghorfas i zewnętrznymi murami). Pozostałości ksaru (niegdyś 6-kondygnacyjnego) można zobaczyć także w Medenine, choć obecnie zachował się tylko duży dziedziniec, a większość ghorfas zamieniono na sklepy z pamiątkami.
Tataouine Uznany za „stolicę” regionu ksarów, jest właściwie wytworem kolonialnym, dawnym miastem garnizonowym i bazą Legii Cudzoziemskiej. Słynie z nazwy jaką nadał planecie Luca Skywalkera w „Gwiezdnych Wojnach”, a także specjalności kulinarnej – bardzo słodkich ciastek orzechowo-miodowych, nazywanych „rogiem gazeli”.
genda głosi, że za cesarza Decjusza w III w. rzymscy żołnierze pojmali i pochowali tu żywcem 7 chrześcijan. Męczennicy zasnęli na 400 lat, nie przestając rosnąć. Obudzili się w kraju muzułmańskim, przeszli na islam i spokojnie umarli. Olbrzymie grobowce (4 m długości) można zobaczyć u podnóża meczetu.
Guermessa Ta najstarsza wieś berberyjska położona jest na klifach. Kręta, górska droga do niej wymaga dużego samozaparcia i wytrwałości, ale widok ze szczytu w pełni zrekompensuje nasz wysiłek.
Obronne wioski berberyjskie Douiret W tej obronnej wiosce berberyjskiej, dobudowanej do zboczy 700-metrowego wzgórza, najstarsze budowle znajdują się na samym szczycie. Z daleka jest widoczny pobielony meczet, górujący nad pozostałymi domami. Kiedyś mieszkało tu 5000 osób. Obecnie większość ludności przeniosła się do nowej osady.
Chenini W tej najbardziej znanej i najczęściej odwiedzanej spośród obronnych wiosek berberyjskich na szczycie wzgórza znajdują się domy z XII w. i ksar. W dolnej części zboczy mieszkają jeszcze ludzie. Le-
25
Oazy, region Jerid i góry Nie tylko bezkresne wydmy i palące słońce… Tozeur Jest to magiczne miasto o oryginalnej, beżowo-rdzawej architekturze, z charakterystycznymi geometrycznymi wzorami z cegieł na fasadach. Podobne wzory są widoczne również na miejscowych berberyjskich kilimach. Cegły nadal są wytwarzane ręcznie i wypalane w piecach za pomocą liści palmowych. Warto skorzystać z przejażdżki dorożką do pobliskiej oazy, gdzie na powierzchni 1000 ha rośnie około pół miliona palm daktylowych. Nawadnia ją 200 kanałów stworzonych według systemu arabskiego matematyka w XIII w. Ciekawostką Tozeur jest Muzeum Dar Cheraiet przedstawiające sceny z życia bejów i Dar Zammam odtwarzające dzieje Tunezji – od prahistorii (dinozaurów!) do czasów współczesnych (w konwencji światło-dźwięk). Dzieci na pewno będą zafascynowane wnętrzami przedstawiającymi sceny z „Baśni z tysiąca i jednej nocy”.
Gafsa Osadnictwo datowane jest tutaj od 11000 – 7000 lat p.n.e. Położona na górskiej przełęczy osada, na szlaku karawan wiozących zboże z północy i daktyle z południa, była znaczącym ośrodkiem Numidii, potem rzymskim i bizantyjskim. Podobno jeszcze
26
w XII w. mieszkańcy posługiwali się miejscowym dialektem romańskim i część z nich wyznawała chrześcijaństwo. Z epoki rzymskiej zachowały się dwa baseny zasilane wodą ze źródeł termalnych (31oC). Pozostałe budowle rzymskie posłużyły jako materiał przy budowie kasby i Wielkiego Meczetu. Gafsa słynie z pysznych daktyli, pistacji, koszyków i mat wyplatanych z liści palm, a także z dywanów o żywych kolorach.
Metlaoui W stolicy wydobycia fosfatów znajduje się stacja początkowa „Czerwonej Jaszczurki” („Lezard Rouge”), zabytkowego pociągu beja Tunisu z XIX-wiecznym wystrojem. Podróż malowniczym wąwozem Selja trwa półtorej godziny, a potężne skały i przesmyki przypominają amerykański Dziki Zachód. Tutejsza linia kolejowa
została zbudowana przez Francuzów w 1904 r. i służyła do przewożenia fosfatów.
Nefta Drugie centrum religijne w Tunezji (po Kairouanie) związane jest z sufizmem. Istnieje tu około 24 meczetów i 100 marabutów (grobowców świętych), malutkich budynków pokrytych białą kopułą. Malownicza oaza ulokowana jest w głębokim obniżeniu w kształcie koszyka, gęsto porośniętym palmami daktylowymi. Pod drzewami ukryte są liczne źródła (niegdyś aż 152), które tworzą sadzawki chętnie wykorzystywane przez dzieci. Właśnie w Nefcie rosną najsmaczniejsze daktyle Deglet En Nour (Palce Światła). Podobno pestki daktyli przywiózł z Toggourt (w Algierii) jeden z muzułmańskich świętych, Sidi Bou Ali.
27
Oazy, region Jerid i góry
28
Kebili
Douz
Malownicza oaza jest nawadniana źródłem Ras Al Ain, którego wody biegną prosto do dwóch cystern z czasów rzymskich. Niegdyś była to baza postojowa karawan i wielkie targowisko czarnych niewolników, głównie z Sudanu. Aż do ubiegłego wieku w okolicy żyły stada strusi, wytępione dla tłuszczu uważanego za cudowne lekarstwo na różne choroby.
Najbardziej „saharyjska” z oaz Południa jest nazywana „Bramą Sahary”. To tu zaczynają się wydmy drobnego piasku, stąd wyruszają karawany wielbłądów i konwoje jeepów w głąb pustyni. Tu odbywa się słynny Festiwal Sahary (w listopadzie lub grudniu) prezentujący zwyczaje, tańce i muzykę Południa, wyścig wielbłądów i popisy jeźdźców konnych.
Oazy górskie Przy granicy z Algierią, u podnóża potężnego łańcucha gór Atlas, leżą niezwykle malownicze oazy Chebika, Tamerza i Mides. Już Rzymianie doceniali ogromne zalety strategiczne tych miejsc, zakładając tu swoje obozy wojskowe. Wodospady Tamerzy, potężny wąwóz Mides, źródełka i szlaki górskie Chebiki z pewnością należą do najpiękniejszych widoków w Tunezji. Niezwykłość tych miejsc, ich wyjątkową kolorystykę i niepowtarzalną atmosferę potęgują jeszcze ruiny dawnych wiosek, opuszczonych po wielkiej powodzi w 1969 r.
Chott El Jerid Słone jeziora są ciekawostką przyrodniczą na pograniczu pustyni skalnej i piaszczystej. Ciągną się na długości 350 km. Trzy z nich znajdują się w Tunezji, jedno w Algierii. Po deszczu napełniają się wodą, która potem w słońcu bardzo szybko paruje, nadając jeziorom wygląd bezkresnej równiny ze spękaną ziemią pokrytą białym nalotem. Szot El Jerid jest największym słonym jeziorem w Tunezji i Afryce Północnej. W maksymalnej długości osiąga 250 km, a minimalnej szerokości 20 km. Podróż przez jezioro (asfaltową drogą) jest niezapomnianym przeżyciem. W przydrożnych kanałach napełnionych wodą kryształki soli mienią się najróżniejszymi kolorami w zależności od stopnia oksydacji potasu, a rozedrgane upalne powietrze często wywołuje fatamorganę.
29
Golf Rozgrywki w raju... Powszechnie krąży opinia, że kiedy w Tunezji powstaje nowe pole golfowe, natychmiast zostaje wpisane na listę rezerwatów przyrody. Rzeczywiście, tutejsze pola to prawdziwe oazy, parki i ogrody, lasy dęba korkowego, eukaliptusów, gaje oliwne i daktylowe, wszystko idealnie wkomponowane w krajobraz. Często można na nich spotkać jelenie, dziki, zające i ptaki. Wszystkie zaprojektowane są przez architektów o światowej renomie, np. Amerykanina Ronalda Freama czy Anglika Martina Hawtree’a. Usytuowane są w pobliżu najlepszych hoteli i niedaleko lotniska. Zachwycają estetyką, ale jednocześnie spełniają potrzeby graczy szukających emocji w rozgrywkach o dużej skali trudności. Większość pól golfowych leży również niedaleko centrów thalassoterapii. Relaks w wannie ze słoną wodą i serum z alg czy masaż aromatyczny to niewątpliwa przyjemność dla zmęczonych graczy. 30
Tabarka Golf Course tel. 00216 78 670 028/671 031, fax 00216 78 671 026 18 dołków, 6 400 m, PAR 72 szkółka z 9 dołkami www.tabarkagolf.com/en
Monastir Golf Palm Links tel. 00216 73 521 910/911, fax 00216 73 521 913 18 dołków, 6 300 m, PAR 72 www.golf-palmlinks.com/english/presentation.htm
Monastir Golf Flamingo tel. 00216 73 500 283/284, fax 00216 73 500 285 18 dołków, 6 140 m, PAR 72 www.golfflamingo.com
Hammamet Golf Citrus tel. 00216 72 226 500, fax 00216 72 226 400 „Las”: 18 dołków, 6 128 m, PAR 72 „Gaj oliwny”: 18 dołków, 6 144 m, PAR 72 „Sad pomarańczowy”: szkółka, 9 dołków, PAR 28 www.golfcitrus.com
Hammamet Jasmine Golf Course tel. 00216 72 227 001, fax 00216 72 226 722 18 dołków, 6 115 m, PAR 72 szkółka 9 dołków, PAR 30 www.golfyasmine.com/en
El Kantaoui Golf Course tel. 00216 73 348 756, fax 00216 73 348 755 „Sea Golf”, 18 dołków, 6 127 m, PAR 72 „Panorama Golf”, 18 dołków, 6 409 m, PAR 72 pole 27 dołków, 8 433, PAR 108 www.elkantaouigolf.com
Golf de Carthage tel. 00216 71 765 919, fax 00216 71 765 915 18 dołków, 4 432 m, PAR 66 www.golfcarthage.com
The Residence Golf Course – Tunis tel. 00216 71 910 101, fax 00216 71910 144 18 dołków, 6 451 m, PAR 72 www.theresidence.com/tunis/golf-en.html
Jerba Golf Club tel. 00216 75 659 055/658 449, fax 00216 75 659 051 18 dołków, 6 169 m, PAR 73 9 dołków, 3 044 m, PAR 37 www.djerbagolf.com
Tozeur Golf Oasis tel. 00216 76 471 194/472 314, fax 00216 76 473 505/474 635 18 dołków, 6 400 m, PAR 72 www.tozeuroasisgolf.com
31
Thalassoterapia Znacznie więcej niż morskie kąpiele... Tunezja posiada źródła termalne i tradycję uzdrowiskową, której początki sięgają epoki panowania rzymskiego, a której rozwój zawdzięcza silnym wpływom arabskotureckim. Mówi się, że w thalassoterapii (terapii „morzem”) najważniejsze są: morze, słońce, indywidualna kuracja i komfort. Nic więc dziwnego, że Tunezja szybko stała się jej renomowanym światowym leaderem w tej dziedzinie. Co roku przybywają nowe wyspecjalizowane ośrodki thalassoterapii pozostające pod ścisłą kontrolą medyczną i działające według rygorystycznych norm międzynarodowych. Usytuowane w najlepszych hotelach, zachowują korzystny stosunek ceny do jakości. Poszczególne kuracje („Antynikotynowa”, „Antystresowa”, „Na reumatyzm”, „Na ciężkie nogi”, „Wyszczuplająca”, „Dla młodej mamy”, „Dla seniora”, „Dla biznesmena” itd.) wymagają 4-5 zabiegów dziennie przez 4-6-9 lub 12 dni. Thalassoterapia oddziałuje na wszystkie zmysły dzięki pięknym, przytulnym wnętrzom, upajającym zapachom, uzdrawiającym naparom z ziół, profesjonalnym masażom, relaksacyjnej muzyce, atmosferze ciszy i spokoju. Pomaga ukoić nerwy, pobudza do działania, regeneruje ciało i uzdrawia duszę. 32
Tunis
Carthage Thalasso Resort, Gammarth tel. 00216 71 910 111 fax 00216 71 913 140 dir.commercial@carthagethalassoresort.com www. carthagethalassoresort.com Maya Thalasso El Mouradi Gammarth tel. 00216 71 911 511 fax 00216 71 913 754 gammarth@elmouradi.com www.elmouradi.com Le Palace Gammarth Complexe Cap Gammarth tel. 00216 71 912 000 fax 00216 71 911 442/971 lepalace@lepalace.com.tn www.lepalace.tn Royal Thalassa Spa Le Palace thalasso@lepalace.in The Residence, Gammarth tel. 00216 71 910 101 fax 00216 71 910 144/088 residence.tun@gnet.tn info-tunis@theresidence.com www.theresidence-tunis.com Les Thermes Marins de Cartage
Tabarka
Sentido Tabarka Beach Resort tel. 00216 78 672 100 fax 00216 78 673 852 tabarkabeach@sentidohotels.com www.sentidohotels.com Village Valtur El Mansour tel.00216 78 670 000/302 fax 00216 78 671 770/776 Olympe Thalasso & Spa www.olympe-thalasso.com
Półwysep Bon
Africa Jade, Korba tel. 00216 72 384 633 fax 00216 72 385 353/387/422 africajade@africajade.com.tn info@africajade.com www.africajade.com
Hammamet
Royal Azur Thalasso Golf tel. 00216 72 278 500 fax 00216 72 278 999/769 secretariat.royalazur@orangers.com.tn www.tunisia-orangers.com www.orangers.com.tn Bio Azur Thalasso Aziza Thalasso Golf tel. 00216 72 283 666 fax 00216 72 283 099 info@hotelaziza.com www.hotelaziza.com Biorivage thalasso@hotelaziza.com Riu Park El Kébir tel. 00216 72 280 177 fax 00216 72 282 995 riu.parkelkebir@planet.tn www.riu.com Sol Azur Beach tel. 00216 72 279 550 fax 00216 72 279 972 Thalassa Palace Nahrawess tel. 00216 72 283 077/592/280.367 fax 00216 72 282 625
nahrawess@planet.tn www.nahrawess.com Caribbean World Hammamet tel. 00216 72 310 224 fax 00216 72 310 199 cwhammamet.resa@caribbean-world.com.tn www.caribbeanworld.com.tn Alhambra Thalasso tel. 00216 72 240 590/324 fax 00216 72 241 333/240 720 commercial@alhambra-thalasso.com dir.thalaso@alhambra-thalasso.com www.alhambra-thalasso.com Golden Yasmin Méhari Hammamet Résidence Méhari Hammamet tel. 00216 72 241 900 fax 00216 72 241 290/385 mehari.hammamet@goldenyasmin.com commercial.hammamet@goldenyasmin.com www. goldenyasmin.com Hasdrubal Thalassa & Spa Hammamet tel. 00216 72 244 000/248 800/850 fax 00216 72 244 895/248 910 hammamet@hasdrubal-thalassa.com www.hasdrubal-thalassa.com Laico Hammamet Hotel tel. 00216 72 240 666 fax 00216 72 240 377 reservation@laico-hammamet.com www.laico-hammamet.com Vincci Taj Sultan tel. 00216 72 240 290 fax 00216 72 240 411 tajsultan@vinccitunisia.com www.vinccihoteles.com Olympe Thalasso & Spa www.olympe-thalasso.com El Mouradi Hammamet Resort tel. 00216 72 244 100/249 199 fax 00216 72 249 601/200 info.hammamet@elmouradi.com thalasso.sales@elmouradi.com www.elmouradi.com Iberostar Bélisaire tel. 00216 72 244 855/716 fax 00216 72 226 069/248 260 belisaire@iberostar.com.tn www.iberostar.com Olympe Thalasso & Spa www.olympe-thalasso.com Vincci Lella Baya tel. 00216 72 240 888 fax 00216 72 240 401 lellabaya@vinccitunisia.com www.vinccihoteles.com Thalasso Lella Baya tel. 00216 72 241 188 fax 00216 72 241 552 contact@thalassolellabaya.com
Port El Kantaoui
El Mouradi Palace tel. 00216 73 246 500 fax 00216 73 246 520/530 info.palace@elmouradi.com www.elmouradi.com El Mouradi Palm Marina tel. 00216 73 246 900/901 fax 00216 73 246 921/919 info.palmarina@elmouradi.com www.elmouradi.com Thalasso El Mouradi Palm Marina thalasso.palmarina@elmouradi.com
Riu Impérial Marhaba tel. 00216 73 246 477/547 174/176 fax 00216 73 246 377 imperial.marhaba@planet.tn www.imperial-marhaba.tn www.riu.com Les Nereïdes Riu Imperial Marhaba Hasdrubal Thalassa & Spa tel. 00216 73 348 944 fax 00216 73 348 969 kantaoui@hasdrubal-hotel.com kantaoui@hasdrubal-thalassa.com www. hasdrubal-thalassa.com Riu Belle Vue Park tel. 00216 73 246 300 fax 00216 73 246 392 riu.bellevuepark@planet.tn www.riu.com Olympe Thalasso & Spa tel. 00216 58 350 203/216 info@olympe-thalasso.com Royal Kenz Thalasso & Spa tel. 00216 73 246 100 fax 00216 73 246 069 royal.kenz@planet.tn www.hotelroyalkenz.com Téles Vincci El Kantaoui Center tel. 00216 73 346 800 fax 00216 73 346 900/901 kantaouicenter@vinccitunisia.com www.vinccihotels.com Wonder Golf Hotel tel. 00216 73 246 888/521 444 fax 00216 73 246 891/521.475
Sousse
El Ksar tel. 00216 73 240 460 fax 00216 73 244 600 sales@elksarhotel.com.tn www.elksarhotel.com.tn Queen Didon thalassa@elksarhorel.com.tn Marhaba Tour Khalef tel. 00216 73 241 844 fax 00216 73 243 868 tour.khalef@planet.tn Les Nereudes tel. 00216 73 272 889 www.tourkalef-marhaba.tn Nahrawess Boujaâfar tel. 00216 73 226 030 fax 00216 73 226 595/282 625 nahrawess.boujaafar@planet.tn thalassapalace@planet.tn www.nahrawess.com Thalassa Sousse tel. 00216 73 275 355 fax 00216 73 275 366 thalassa.sousse@thalassa-hotels.com Elyssa Thalassa & Spa
Monastir
Royal Thalassa Monastir tel. 00216 73 520 520 fax 00216 73 520 500/511 info.monastir@thalasa-hotels.com www.thalassa-hotels.com Royal ElyssaThalassa & Spa tel. 00216 73 524458
33
Mahdia
Framissima Thalassa Mahdia tel. 00216 73 682 333 fax 00216 73 682 300 thalassa.mahdia@thalassa-hotels.com www.thalassa-hotels.com Mahdia Palace Thalasso & Golf tel. 00216 73 683 777/855 fax 00216 73 683 810/682 199 contact@mahdiapalace.com commercial@thalassomahdia.com www.hotelpalace.com.tn www.mahdiapalace.com Thalasso Spa & Kneipp Palace tel. 00216 73 683 855 Riu El Mansour tel. 00216 73 682 696 fax 00216 73 682 668 riu.elmansour@topnet.tn www.riu.com Olympe Thalasso & Spa www.olympe-thalasso.com Vincci Nour Palace tel. 00216 73 682 500 fax 00216 73 682 470 nourpalace@vinccitunisia.com www.vinccihoteles.com Thalasso Palace tel. 00216 73 682 713 fax 00216 73 682 710 commercial@thalassopalace.com www.thalassopalace.com Thapsus tel. 00216 73 683 530/496 fax 00216 73 683 374 thapsus.hotel@gnet.tn www.thapsus-hotel.com
Kairouan
Kasbah tel. 00216 77 237 301 fax 00216 77 237 302 kasbah.kairuan@goldenyasmin.com www.goldenyasmin.com
Djerba
34
Hasdrubal Prestige tel.00216 75 759 259 fax 00216 75 759 260
prestige@hasdrubal-thalassa.com www.hasdrubal-thalassa.com Hasdrubal Thalassa & Spa tel. 00216 75 730 650/657 fax 00216 75 730 730 djerba@hasdrubal-thalassa.com www.hasdrubal-thalassa.com Jasmina Thalassa tel. 00216 75 733 633 fax 00216 75 733 650 jasminathalassa@gnet.tn www.jasminahotels.com Miramar César Palace tel. 00216 75 732 600 tel. 00216 75 733 601/ 602/ 603/ 604/ 934 fax 00216 75 731 635 miramar.djerba@planet.tn www.miramar-hotels.com Park Inn Ulysse Resort & Thalasso Djerba tel. 00216 75 758 777/778 fax 00216 75 757 850 info.djerba@rezidorparkinn.com parking.djerba@utic.com.tn www.parkinn-djerba.com www.rezidorparkinn.com Ulysse Thalassa ulysses.thalassa@utic.com.tn Radisson Blu Resort & Thalasso tel. 00216 75 757 600/610 fax 00216 75 757 601/611 info.djerba@radissonsas.com www.radissonsas.com Athénée Thalassa tel. 00216 75 757 610 athenee.thalasso@utic.com.tn www.utic.com.tn Vincci Al. Kantara Thalassa tel. 00216 75 751 200 fax 00216 75 751 300 alkantarathalassa@vinccitunisia.com www.vinccitunisia.com Yadis Djerba Golf Thalasso & Spa tel. 00216 75 747 418/410/235 fax 00216 75 747 223 info.djerba@yadis.com www.yadis.com Caribbean World Djerba tel. 00216 75 757 022 fax 00216 75 757 700/455 cwdjerba.resa@caribbeanworld.com.tn www.caribbeanworld.com.tn Sunny Vital tel. 00216 75 757 022 fax 00216 75 757 700/445 sunnyvital.djerba@gnet.tn Club Marmara Dar Jerba (Dahlia: 4*/Narjess 3*/Yasmine 3*/Zahra 2*) tel. 00216 75 745 181/191 fax 00216 75 746 778/775 darjerba.reservat@gnet.tn www.marmara.com Djerba Plaza Thalasso & Spa tel. 00216 75 731 230/565/947 fax 00216 75 730 229 contact@djerbaplaza.com www.djerbaplaza.com El Mouradi Djerba Menzel tel. 00216 75 750 300/310/733 429 fax 00216 75 750 490/731 062 info@elmouradi.com commercial@royalthalasso.com www.elmouradi.com Royal Thalasso
commercial@royalthalasso.com www.royalthalasso.com Grand Hotel des Thermes tel. 00216 75 757 751/757 fax 00216 75 757 759 les-thermes@djerba-thermalisme.com www.djerba-thermalisme.com Jasmina Playa tel. 00216 75 732 220 fax 00216 75 732 211 jasmina@gnet.tn www.jasminahotels.com Laico Djerba Hotel tel. 00216 75 751 000 fax 00216 75 751 050 djerba@laicohotels.com www.laicohotels.com Les Sirènes Thalasso & Spa tel. 00216 75 759 133 fax 00216 75 758 289 sirenes.thalasso@gnet.tn www.hotels-sirenes.com Djerba les Dunes tel. 00216 75 758 922/924 fax 00216 75 758 949 djerbalesdunes@planet.tn www.djerbalesdunes.com Thalasso Les Dunes Zen Garden Fram les Quarte Saisons tel. 00216 75 731 313 fax 00216 75 731 590 4saisons@fram.fr; 4saisons@planet.tn www.fram.fr Les Thermes des Quarte Saisons tel. 00216 75 730 545 fax 00216 75 731 196 Hotel Al. Jazira Beach & Spa tel. 00216 75 758 860/861 fax 00216 75 758 872 eljaziratourisme@topnet.tn www.hotel-aljazirabeach.tourism.tn Thalasso Les Dunes Zen Garden Homère Clubjumbo.fr tel. 00216 75 750 222/511 fax 00216 75 750 555 homere@planet.tn Club Med. Djerba la Fidèle tel. 00213 75 750 719/715 fax 00216 75 750 748
Zarzis
Eden Star tel. 00216 75 706 333/705 499 fax 00216 75 706 334 edenstar@vinccitunisia.com www.vinccitunisia.com Royal Thalasso (Centre) commercial@royalthalasso.com www.royalthalasso.com Odyssèe Resort & Thalasso tel. 00216 75 705 705/700 fax 00216 75 705 190/634 contact@odyssee-resort.com info@odysseeresort.com odyssee.resort@planet.tn www.odysseeresort.com
Tozeur
El Mouradi Tozeur tel.00216 76 453 500 fax 00216 76 452 686 info.tozeur@elmouradi.com thalasso.sales@elmouradi.com www.elmouradi.com
Zdjęcia: Ł. Dobrzyński, B. i J. Matuszkiewicz, Fotolia.com, archiwum ONTT Projekt: Jakub Matuszkiewicz, tel. +48 695 382 943, kuba@obiezyswiat.com
El Mouradi Skanès Beach tel. 00216 73 521 999 fax 00216 73 521 270 info.skanesbeach@elmouradi.com thalassho.sales@elmouradi.com www.elmouradi.com Bionès LTI Rosa Beach Thalasso & Spa tel. 00216 73 520 088 fax 00216 73 520 089 rosabeachcommercial@planet.tn Royal Miramar Thalasso tel. 00216 73 521 444/190 fax 00216 73 475 miramar.skanes@planet.tn www.miramar-hotels Royal Thalasso www.tirthalass.cesar@gnet.tn ThalassaVillage Skanes tel. 00216 73 521 750 fax 00216 73 521 760 village.skanes@thalassahotels.com www.thalassa-hotels.com Royal Elyssa Thalassa & Spa tel. 00216 73 520 520
Słowniczek Dzień dobry Sbah El Khir Dobry Wieczor Tasbah Ala Khir Do widzenia Beslema Cześć (witaj) Aslema Dziękuję Szukran Ile Kadesz Poproszę Minfadlek Plaża Szat Woda Ma Stare miasto Medina Gdzie Łin Święto Aid Źrodło Ajn Drzewo oliwne Zitoun Dom Dar Gora Żebel Wielbłąd Żemel Wyspa Dżazira Port Marsa
35
TUNEZYJSKI URZÄ„D DS. TURYSTYKI Przedstawicielstwo w Polsce ul. Szpitalna 6 lok. 20/21, 00-031 Warszawa tel. (22) 537 01 50/51/52; fax (22) 826 23 13 e-mail: onttvar@zigzag.pl
www.tunezja.org.pl