Biuletyn Polimed Porąbka nr 4

MÓJ LEKARZ MÓJ LEKARZ | Informator Ośrodków Zdrowia POLIMED

Nr 1(4)2017

Informator Ośrodków Zdrowia POLIMED Porąbka | Kobiernice | Bujaków | Czaniec

Szanowni Państwo!

Oddajemy do Państwa rąk kolejny numer naszego autorskiego biuletynu, który cieszy się coraz większym zainteresowaniem. Polecam artykuły na temat: wstrząsu anafilaktycznego, boreliozy, choroby Hashimoto.

Znajdziecie w nim Państwo również wywiad z Panią dr Marine Nikolaishvili-Kaczmarek pracującą w Poradni POZ w Porąbce.

Również znajdziecie w nim Państwo porady dietetyczne i wakacyjne.

Wiosenna edycja „Niebieskich Sobót” w naszych Ośrodkach zakończyła się w czerwcu, ze względu na duże zainteresowanie planujemy kolejną edycję w jesieni. Proszę na bieżąco śledzić informacje na ten temat w Ośrodkach Zdrowia, na naszej stronie internetowej i Facebook.

Propagujcie Państwo w swoich rodzinach

i wśród znajomych badania profilaktyczne, gdyż tylko wczesne wykrycie choroby daje szanse na jej wyleczenie. Zachęcam do bezpłatnego badania kału na krew utajoną.

Pragnę Państwu jeszcze przekazać informację iż jesteśmy jedną z niewielu placówek medycznych na Śląsku, która posiada akredytację do szkolenia lekarzy rodzinnych, stąd w naszych gabinetach przyjmują również młodzi lekarze. Proszę o życzliwość dla nich, tak aby mieli chęć do kontynuowania tej specjalizacji w Polsce, gdyż bardzo nam brakuje lekarzy.

Na ten wakacyjny czas życzę Państwu radości, więcej spokoju, niech słońce świeże powietrze oraz aktywność fizyczna doda energii i poprawi nastrój.

Lekarz Teresa Pardela-Gilowska Dyrektor NZOZ „Polimed” Sp. z o.o.

CHORE KLESZCZE ZARAŻAJĄ BORELIOZĄ I KLESZCZOWYM ZAPALENIEM MÓZGU! Sezon letni sprzyja częstszemu i dłuższemu przebywaniu na zewnątrz, a to naraża nas także na kontakt z kleszczami. Poniżej prezentujemy kilka wskazówek i rad, które pomogą w uniknięciu nieprzyjemnych skutków ukąszeń kleszczy.

Zapobieganie ukąszeniom polega na unikaniu pokąsań przez kleszcze poprzez: noszenie odpowiedniego ubioru (koszula z długimi rękawami, długie spodnie i zakryte buty), unikanie wypraw w rejony, w których jest dużo kleszczy, unikanie chodzenia w wysokiej trawie i krzakach, niesiadanie na zwalonych pniach drzewnych stosowanie środków odstraszających

kleszcze, zwłaszcza tych zawierających DEET (zgodnie z instrukcją), sprawdzanie ciała po pobycie w lesie.

Jeśli znajdziemy kleszcza, należy od razu usunąć go np. pęsetą. Kleszcza trzeba schwycić tuż przy skórze i delikatnie, ale zdecydowanie wyciągnąć lub wykręcić. Trzeba uważać aby głowa kleszcza nie pozostała w skórze. Do wyjęcia kleszcza można także użyć jednego ze specjalnych urządzeń dostępnych w aptekach. Miejsce po ukąszeniu należy zdezynfekować, a ręce dokładnie umyć. Jeżeli kleszcz tkwi głęboko, a boimy się sami go ruszać – lepiej od razu iść do lekarza. Nie wolno kleszcza wyciskać, smarować czymkolwiek np. benzyną, spirytusem czy tłuszczem, bo może w czasie tych zabiegów wypluć bakterie do skóry.

1

W tym numerze: Chore kleszcze zarażają boreliozą i kleszczowym zapaleniem mózgu!

Rozmowa z doktor Marine NikolaishviliKaczmarek Czego jeszcze nie wiesz o nienasyconych kwasach tłuszczowych?

Leki niezbędne w wakacyjnej apteczce Zdrowe przepisy na lato Choroba tarczycy – Hasimoto Wstrząs anafilaktyczny Uprzejmie informujemy, że w IV kwartale 2017 będzie powtórzona akcja „Niebieskie Soboty”, związana z profilaktyką przeciwnowotworową.

NOWOŚĆ W GABINECIE FIZJOTERAPII Indywidualna terapia metodami specjalnymi „...przez ruch do zdrowia” Usługi rehabilitacyjne po udarach mózgu po urazach mózgowo-czaszkowych w chorobie Parkinsona w stwardnieniu rozsianym w stanach pourazowych narządu ruchu w dysfunkcjach kręgosłupa w schorzeniach onkologicznych (obrzęk) Cena 80 zł dla pacjentów Polimed 10% rabat zapisy pod nr. tel. 33 810 62 32 lub w Gabinecie Fizykoterapii w Ośrodku Zdrowia w Porąbce ul. Wielka Puszcza 23, 43-353 Porąbka

MÓJ LEKARZ | Informator Ośrodków Zdrowia POLIMED

Porąbka – moje miejsce Rozmowa z Marine Nikolaishvili-Kaczmarek, lekarzem POZ w Ośrodku Zdrowia POLIMED

Pani Doktor, zanim wyjechała Pani z Gruzji, ukończyła tam Pani studia i podjęła pracę zawodową. Czy zauważa Pani różnice między Polską i Gruzją w profilaktyce i leczeniu?

Różnice nie są takie duże. Są choroby, z którymi częściej stykałam się w Gruzji.

Ale diagnoza i rozpoznanie są prowadzone podobnymi procedurami. Natomiast obserwuję, że profilaktyka tak w Gruzji, jak i w Polsce jest ciągle nie wystarczająca.

Czy bardzo różni się życie w Polsce od tego, które zostawiła Pani w Gruzji?

Różni się, oczywiście, ale nie aż tak bardzo. Gruzja jest biedniejszym krajem, do tego w ciągu 23 lat dwukrotnie prowadziła wojnę z Rosją, co spowodowało dotkliwe zniszczenia i straty w ludziach. W tym czasie przebywałam poza Gruzją, ale o jej skutkach mogłam przekonać się naocznie odwiedzając rodzinę.

Widać, że dla Pani profilaktyka jest niezwykle istotna.

Z przykrością stwierdzam, że choć profilaktyka jest najważniejsza dla naszego zdrowia, to niestety szwankuje. Personel medyczny stara się to nadrobić, ale biurokratyczne przeszkody skutecznie temu przeszkadzają.

Czy trudno było Pani pokonać barierę językową?

Bardzo trudno ponieważ język polski, mimo wspólnych słowiańskich korzeni, nie należy do łatwych. Ale powiem, że na początku cały personel medyczny bardzo życzliwie mi pomagał, szczególnie w uzupełnianiu biurokratycznej dokumentacji medycznej. Mimo tych wielu lat spędzonych w Polsce będę się uczyć polskiego do końca życia.

Jest Pani obecnie jednym z bardziej cenionych przez Pani pacjentów, lekarzy w Ośrodku Zdrowia Polimed. Jaka jest

recepta na dobre relacje z pacjentami?

Staram się być sprawiedliwa, dokładna, wymagająca, ale doceniająca wysiłek i starania pacjentów. Moje relacje z nimi wybiegają nie raz poza ramy czysto zdrowotne.

Czy łatwiej jest leczyć teraz niż te 20 lat wstecz?

Na pewno obecnie jest lepsza dostępność leków. Naszym pacjentom w Gminie Porąbka poprawiła się sytuacja jeżeli chodzi o dostępność do specjalistów i badań diagnostycznych, nie muszą jeździć do poradni specjalistycznych w Bielsku-Białej. Mają na miejscu najważniejsze poradnie z zakresu kardiologii, neurologii, diabetologii, chirurgii ogólnej, okulistyki, laryngologii, rehabilitacji, ginekologii. Cieszę się również z tego, że wiele badań laboratoryjnych wykonujemy na miejscu i wynik pilny otrzymujemy w dniu badania.

Z jakimi pytaniami od pacjentów spotyka się Pani najczęściej w swojej codziennej praktyce?

Pacjent ma prawo o wszystko się pytać, a my lekarze, mamy obowiązek dokładnie i przystępnie te kwestie wytłumaczyć. Pytanie: „Czy ja muszę brać ten lek do końca życia” jest takim często zadawanym przez moich pacjentów pytaniem.

Pracuje Pani w Porąbce od ponad dziecięciu lat, co podoba się Pani tutaj najbardziej?

Widok z okna mojego gabinetu. To Żar.

Czuję, że jestem tu już u siebie chociaż tutaj nie mieszkam. Zapierające dech w piersi są widoki Kozubnika i Wielkiej Puszczy. Bardzo podoba mi się kościół w Porąbce. Ma swoją duszę.

Co jest dla Pani najważniejsze?

Jestem na takim etapie życia, że najbardziej doceniam obecność moich bliskich i przyjaciół.

Informator promocyjny wydaje: Niepubliczny Zakład Opieki Zdrowotnej PoliMed Sp. z o. o. ul. Wielka Puszcza 23, 43-353 Porąbka, NIP: 9372310836 REGON: 072376143 www.polimedporabka.pl

Ośrodek Zdrowia Porąbka ul. Wielka Puszcza 23, 43-353 Porąbka, tel. (33) 810-60-12

Facebook / Ośrodki Zdrowia Polimed

Ośrodek Zdrowia Czaniec ul. K. K. Wojtyły 28A, 43-354 Czaniec, tel. (33) 810-91-06

Ośrodek Zdrowia Kobiernice ul. Żywiecka 10, 43-356 Kobiernice, tel. (33) 810-87-87

Punkt Lekarski Bujaków ul. Bielska 22, 43-356 Bujaków, tel. (33) 810-81-42

2

Specjaliści i badania w Ośrodkach Zdrowie POLIMED Poradnie Podstawowej Opieki Zdrowotnej Przyjmują lekarze specjaliści z zakresu: medycyny rodzinnej chorób wewnętrznych pediatrii Poradnie specjalistyczne: rehabilitacyjna laryngologiczna neurologiczna okulistyczna kardiologiczna chirurgii ogólnej diabetologiczna ginekologiczno-położnicza reumatologiczna medycyna paliatywna chirurgia naczyniowa urologiczna endokrynologiczna Badania diagnostyczne: badania laboratoryjne badania USG (jamy brzusznej, tarczycy, piersi, gruczołu krokowego, u dzieci – USG głowy i jamy brzusznej) badania USG Doppler badanie EKG badanie Holter EKG badanie Holter RR badanie spirometryczne Laboratorium Szereg badań podstawowych i specjalistycznych wykonywanych na miejscu.

Medycyna pracy Badania profilaktyczne z wydaniem orzeczenia: badania wstępne badania okresowe badania kontrolne badania kandydatów na kierowców Konsultacje specjalistyczne wymagane do wydania określonych orzeczeń lekarskich: porada okulistyczna porada neurologiczna porada laryngologiczna badania laboratoryjne wpis do książeczki zdrowia Gabinet fizykoterapii Punkt zaopatrzenia medycznego

MÓJ LEKARZ | Informator Ośrodków Zdrowia POLIMED

CZEGO JESZCZE NIE WIESZ O NIENASYCONYCH KWASACH TŁUSZCZOWYCH?

Nie każdy jeszcze wie, jakie korzyści płyną ze spożycia nienasyconych kwasów tłuszczowych. Rekomendacje wiodących instytucji zajmujących się zdrowym żywieniem w Polsce i na świecie podkreślają, że powinny one dominować w codziennej diecie. Dlaczego warto zadbać o ich źródła? Wyjaśnia ekspert kampanii „Poznaj się na tłuszczach” Dr n. farm. Hanna Mojska, Prof. nadzw. Instytutu Żywności i Żywienia.

Dr n. farm. Hanna Mojska, Prof. nadzw. Instytutu Żywności i Żywienia, kampanii „Poznaj się na tłuszczach” Jedno- i wielonienasycone Nienasycone kwasy tłuszczowe powinny dostarczać od 20 do 25% dziennego zapotrzebowania energetycznego. Przy czym warto pamiętać, że istnieją ich dwa rodzaje: jednoi wielonienasycone. Te pierwsze są częściowo syntetyzowane w ludzkim organizmie i regulują stężenie cholesterolu we krwi, podwyższając stężenie tzw. „dobrego” cholesterolu HDL. Kluczowe znaczenie dla zdrowa mają jednak wielonienasycone kwasy tłuszczowe omega-3 i omega-6, zaliczane do niezbędnych nienasyconych kwasów tłuszczowych (NNKT).

Nasz organizm nie jest w stanie wytworzyć ich samodzielnie, dlatego powinny być dostarczane z dietą. Wielonienasycone kwasy tłuszczowe budują fosfolipidy i odpowiadają za prawidłową funkcję błon komórkowych.

Odgrywają również ważną rolę w profilaktyce chorób sercowo naczyniowych, pomagają w utrzymaniu prawidłowego poziomu cholesterolu we krwi, a także obniżają stężenie tzw. złego cholesterolu LDL i działają przeciwzapalnie – komentuje ekspert kampanii „Poznaj się na tłuszczach” Dr n. farm Hanna Mojska, Prof. nadzw. Instytutu Żywności i Żywienia.

Nie tylko dla serca W licznych badaniach naukowych wykazano, że nienasycone kwasy tłuszczowe mają korzystny wpływ na zdrowie serca.

Zastępowanie w diecie nasyconych kwasów tłuszczowych kwasami nienasyconymi i węglowodanami pochodzącymi z pełnoziarnistych produktów jest czynnikiem, który zmniejsza ryzyko choroby niedokrwiennej serca - dodaje ekspert kampanii „Poznaj się na tłuszczach” Dr n. farm. Hanna Mojska, Prof. nadzw. Instytutu Żywności i Żywienia.

Jednak to nie wszystko, długołańcuchowe wielonienasycone kwasy tłuszczowe, do których zalicza się kwasy DHA, EPA z rodziny omega-3 mają szczególne znaczenie w rozwoju i utrzymaniu prawidłowego funkcjonowania układu nerwowego. Odpowiedni poziom omega-3 wpływa pozytywnie na funkcje poznawcze i regulację emocji człowieka1. Szczególną rolę odgrywa tutaj kwas DHA, o którego odpowiednie spożycie powinny zadbać zwłaszcza kobiety w ciąży i matki karmiące piersią. Zapewnia on właściwą masę urodzeniową malucha, jego prawidłowy rozwój psychiczny i fizyczny.

Jak dobierać odpowiednie źródła?

Spożywaj ryby bogate w kwasy tłuszczowe omega-3, co najmniej 2 razy w tygodniu.

Dobrym wyborem będzie hodowlany łosoś norweski, makrela, szprot, sardynki, flądra.

Stosuj oleje roślinne bogate w nienasycone kwasy tłuszczowe – jak olej rzepakowy, lniany, słonecznikowy, oliwa z oliwek. Rafinowane oleje używaj do smażenia i „na

3

ciepło”, oleje nierafinowane – do sałatek i jako dodatek do makaronów.

Jedz orzechy i migdały – zastępuj nimi słodkie przekąski, poza tym, że są bogatym źródłem korzystnych dla zdrowia kwasów tłuszczowych, zawierają także pełnowartościowe białko, witaminy i składniki mineralne.

Wybieraj produkty do smarowania pieczywa bogate w nienasycone kwasy tłuszczowe – stosuj miękkie margaryny kubkowe na bazie olejów roślinnych, bogate w kwasy omega-3 i DHA, eksperymentuj z pastami na bazie awokado, warzyw i olejów roślinnych.

Dodawaj do dań ziarna słonecznika, sezamu, pestki dyni lub nasiona chia – to produkty które dodatkowo mogą uzupełnić dietę nie tylko o NNKT. Czytaj etykiety produktów – to cenna wskazówka na temat profilu tłuszczowego produktów, które wybierasz. Większość producentów zamieszcza na nich informacje o zawartości nienasyconych kwasów tłuszczowych.

MÓJ LEKARZ | Informator Ośrodków Zdrowia POLIMED

Czy wiesz, że…

Nienasycone kwasy tłuszczowe mogą przyjmować formę cis i trans. Większość występujących w przyrodzie posiada konfigurację cis. Izomery trans to niekorzystny typ kwasów tłuszczowych, których należy unikać.

Powstają w wyniku częściowego utwardzenia olejów roślinnych, a także w żwaczu zwierząt przeżuwaczy np. krów, owiec i występują w mięsie i mleku pochodzącym od tych zwierząt. Źródło: www. poznajsienatluszczach.pl

Zawartość tłuszczów nienasyconych w wybranych produktach pochodzenia roślinnego.

PAMIĘTAJ: Tłuszcze w diecie osoby dorosłej nie powinny przekraczać 30% dziennej energii dostarczanej z pożywieniem. Dbając o źródła nienasyconych kwasów tłuszczowych w diecie także nie można przesadzać z ich ilością, dlatego oleje roślinne najlepiej zastępować tłuszczami zwierzęcymi i nie spożywać ich dodatkowo. Poza tym należy czytać etykiety, odmierzać ilość oleju i unikać tłustych przekąsek dodawanych do potraw. Tłuszcze widoczne zaleca się spożywać w ilości dwóch porcji dziennie – 1 porcja to na przykład 15 gram oleju (około 1,5 łyżki) lub 30 gram miękkiej margaryny – dodaje ekspert kampanii „Poznaj się na tłuszczach” Dr n. farm. Hanna Mojska, Prof. nadzw. Instytutu Żywności i Żywienia.

L. Bożek, H. Mojska: Stymulacja rozwoju wzroku i funkcji poznawczych w niemowlęctwie ze szczególnym uwzględnieniem roli wielonienasyconych kwasów tłuszczowych. Standardy Medyczne/Pediatria 2016, 2, T. 13, 2 Mińkowski K, Grześkiewicz S, Jarczewska M. Ocena wartości odżywczej olejów roślinnych o dużej zawartości kwasów linolenowych na podstawie składu kwasów tłuszczowych, tokoferoli i steroli. Żywn Nauka Technol Jakość 2011, 2(75): 124-135.

1

LEKI NIEZBĘDNE W WAKACYJNEJ APTECZCE Leki zażywane stale Kompletując apteczkę należy bezwzględnie pamiętać o zabraniu leków przyjmowanych regularnie z przepisu lekarza. Najlepiej już kilka dni przed wyjazdem upewnić się czy mamy wystarczającą ilość leków na całą podróż i na kilka dni po powrocie.

Leki na chorobę lokomocyjną Konieczne w przypadku, gdy cierpi na nią któryś z podróżników. Pamiętajmy jednak o tym, że zapobieganie chorobie lokomocyjnej wymaga przyjęcia leku jeszcze przed planowaną podróżą oraz w jej trakcie.Wybierając środki na chorobę lokomocyjną zwróćmy uwagę, od jakiego wieku taki preparat można stosować oraz na działania niepożądane, jakie mogą wystąpić po jego zastosowaniu.

Leki na dolegliwości żołądkowo-jelitowe Zatrucia pokarmowe to jedna z najczęstszych dolegliwości nękających turystów.

Jego wystąpieniu sprzyja nie tylko brak zachowania właściwej higieny czy niewłaściwe przechowywanie żywności, ale również zmiana codziennych nawyków i przyzwy-

czajeń żywieniowych. W każdej dobrze przygotowanej apteczce turysty powinien być preparat stosowany w leczeniu biegunek, preparat nawadniający, probiotyk Leki przeciwbólowe, przeciwgorączkowe Na wakacyjny wyjazd najlepiej zabrać leki sprawdzone, które wiemy, że na nas „dobrze działają”.

Leki łagodzące oparzenia słoneczne Dobrze mieć pod ręką preparat z dekspantenolem. Substancja ta wspomaga szybką regenerację poparzonych przez słońce powierzchniowych warstw skóry. Dodatkowo pochłania wilgoć z otoczenia i zatrzymuje ją w skórze.

Preparaty łagodzące ukąszenia owadów Aby złagodzić dokuczliwy świąd skóry, niekiedy ból i pieczenie, a także zmniejszyć obrzęk skóry należy miejscowo zastosować jeden z wielu dostępnych na rynku preparatów łagodzących odczyny po ukąszeniach

4

owadów. Istotne jest, aby tego typu preparat został zastosowany jak najszybciej.

Preparaty odkażające i materiały opatrunkowe Drobne skaleczenia, otarcia, zadrapania mogą przydarzyć się bez względu na to, jaką formę wypoczynku wybierzemy, dlatego w wakacyjnej apteczce nie może zabraknąć preparatu odkażającego, jałowych kompresów, bandaża oraz wodoodpornych plastrów.

W warunkach urlopowych jako środek odkażający świetnie sprawdzają się gotowe gaziki nasączone środkiem odkażającym.

W bagażu podróżnym, bez względu na to gdzie i na jak długo się wybieramy powinno znaleźć się miejsce na apteczkę, tak, aby drobne, nieprzewidziane dolegliwości, jak np.: katar, ból głowy czy niestrawność nie popsuły wymarzonego wyjazdu. Należy jednak pamiętać, że każdy poważny przypadek choroby powinien być zgłoszony lekarzowi.

Dlatego przed wyjazdem dobrze jest zainteresować się, gdzie podczas urlopu będziemy mogli skorzystać z fachowej pomocy medycznej.

MÓJ LEKARZ | Informator Ośrodków Zdrowia POLIMED

LEKKIE SAŁATKI ZAMIAST OBIADU Agnieszka Talik, dietetyk w Ośrodku Zdrowia Polimed Sałatka z rukoli z gruszką i brie Przygotuj sos (olej, ocet, sok cytryny, przyprawy). Rozłóż liście rukoli, ułóż na nich kawałki gruszki i brie. Polej sosem, posyp pokruszonymi orzechami. 20 g białka, 27 g tłuszczu, 89 g węglowodanów, 14 g błonnik. produkt lub potrawa olej rzepakowy tłoczony na zimno ocet balsamiczny sok ze świeżej cytryny pieprz czarny sól biała rukola gruszka

waga [g] miara domowa 4 2*łyżeczka

energia [kcal] 35.4

4 4

2*do smaku 2*do smaku

3.5 0.9

2 2 60 312

5.0 0.0 15.0 168.5

orzechy włoskie ser, brie pełnotłusty chleb graham Suma:

16 40 75 519

2*szczypta 2*szczypta 2*porcja 2*średnia sztuka konferencja 4*sztuka 2*plasterek 3*kromka

103.2 131.6 165.8 628.9

Sałatka z indykiem, ryżem i ananasem Ananas odcedź, pokrój w kostkę, zmieszaj w miseczce z ugotowanym wcześniej ryżem i ugotowanym mięsem, wrzuć pietruszkę, dopraw przyprawami, wlej oliwę, całość wymieszaj. 26 g białka, 18 g tłuszczu, 93 g węglowodany, 10 g błonnik. produkt lub potrawa ananas w puszce, w soku, po odsączeniu mięso z piersi indyka, bez skóry ryż brązowy pietruszka, liście oliwa z oliwek Suma:

waga [g] miara domowa 150 2 plastry

energia [kcal] 90.0

120

porcja

100.8

90 8 16 384

5*łyżka 2*łyżka 2*łyżka

289.8 3.3 141.1 625.0

Sałatka z roszponki z arbuzem, fetą i kaszą gryczaną Kaszę ugotuj al dente i przestudź, cebulkę posiekaj w cienkie piórka, fetę i arbuza pokrój w kostkę (wyjmij pestki lub użyj bezpestkowego), oliwki przekrój na pół. Całość połączyć, dodać olej lniany i pieprz ziołowy. 22 g biała, 24 g tłuszczu, 76 g węglowodany, 10 g błonnika. produkt lub potrawa ser "feta" arbuz cebula oliwki czarne roszponka kasza gryczana prażona olej lniany (Olejowy Raj) pieprz ziołowy Suma:

5

waga [g] 61 200 35 15 50 72

miara domowa 30 kosteczek p łyżka 2*garść 4*łyżka

energia [kcal] 131.2 72.0 10.5 18.8 10.5 249.1

10

łyżka

90.0

3 446

do smaku

0.0 582.1

MÓJ LEKARZ | Informator Ośrodków Zdrowia POLIMED

CHOROBA TARCZYCY – HASHIMOTO Tarczyca to niewielki gruczoł, który oddziałuje na pracę całego organizmu. Kiedy zaczyna szwankować - cierpi ciało i dusza. Jednym z najczęściej diagnozowanych zaburzeń tarczycy jest choroba Hashimoto. Charakterystyczny dla schorzenia stan zapalny konsekwentnie niszczy gruczoł i rozregulowuje jego pracę. Co trzeba wiedzieć o chorobie i jak skutecznie z nią walczyć?

Tarczyca jest jednym z tych gruczołów, którego praca wpływa dosłownie na cały organizm. Kiedy szwankuje tarczyca żaden organ nie pozostaje wolny od wpływu zaburzeń jej pracy: pojawiają się zaburzenia rytmu serca, gorzej działają jajniki i miesiączki mogą się stać nieregularne. Skóra robi się sucha i traci dobrą kondycję, w gorszym stanie są włosy.

Choroba Hashimoto jest chorobą autoimmunologiczną, która ściśle wiąże się z układem odpornościowym. Przyczyną problemów z tarczycą mogą być czynniki genetyczne oraz stres. Medycyna wciąż nie wie, skąd się bierze choroba Hashimoto. Po prostu w pewnym momencie w tarczycy zaczyna się toczyć stan zapalny, który powoli ją "zjada". Stan zapalny wywołany jest atakiem własnych komórek odpornościowych, które z jakiegoś powodu zaczynają widzieć w niej wroga. Przez pierwszych kilka lat chory – a właściwie chora – nie wie, że coś jest nie w porządku. Proces toczy się powoli, w stanie utajenia, przez wiele lat nie dając żadnych objawów – aż funkcja tarczycy jest na tyle upośledzona, a produkowanych przez nią hormonów jest tak mało, że zaczyna szwankować nam zdrowie.

Objawy Hashimoto wychodzą na światło dzienne najczęściej przy przypadkowych badaniach, na które dana osoba zgłosiła się z powodu dolegliwości, których z tarczycą nie łączyła. Ot, choćby starała się zajść w ciążę, ale miała z tym poważne problemy – a zdarza się też, że choć w ciążę zachodziła, to miała tendencję do wczesnych poronień. Albo stopniowo zmieniał się obraz miesiączek: stawały się rzadsze i mniej obfite, aż zaczęły być nieregularne. Albo nękały ją zawroty głowy, których kiedyś nie miała.

Albo martwiły ją zaburzenia rytmu serca, które pojawiały się znienacka i trudno je było przypisać jakiejś konkretnej przyczynie, np. brakowi potasu czy wysiłkowi.

Zdarza się, że chorą na Hashimoto kobietę do lekarza zaprowadzą bóle mięśni oraz bóle i sztywność stawów, trudności z oddychaniem i uczucie wiecznego braku po-

wietrza, niezależne od wysiłku albo ciągłe zmęczenie i senność – choć to chyba najrzadsza przyczyna wizyty u specjalisty, bo związana z chorobą tarczycy utrata wigoru, spadek koncentracji i uczucie wiecznego zmęczenia kojarzone są raczej z wiekiem, upływem czasu i nawałem obowiązków.

Podobnie nie zapędza nas do specjalisty przybieranie na wadze, typowe dla choroby tarczycy – bo choć nagle zaczynamy gromadzić kilogramy z powodu spowolnienia przemiany materii, nam się wydaje, że to brak ruchu i zła dieta są przyczyną problemów. Także spadek nastroju, pogorszenie się samopoczucia psychicznego czy większa nietolerancja na zimno nie są zwykle powodem odwiedzin u lekarza – godzimy się z tymi objawami, myśląc, że tak musi być, skoro czas płynie, a nam przybywa lat.

Tymczasem nic bardziej mylnego!

Hashmioto powoduje pojawienie się oraz ciągłe nasilanie się niedoczynności tarczycy (ma charakter postępujący), obserwuje się zmiany w wielkości tarczycy. W takiej sytuacji należy zastosować hormony.

W trakcie choroby gruczoł tarczycy zazwyczaj się zmniejsza, ale może również się zwiększyć. W trakcie USG może być zauważalny miąższ i wyczuwalne dotykiem guzki, rzadko jednak w trakcie Hashimoto może dojść do nowotworu tkanki chłonnej

6

(chłoniaka tarczycy), który charakteryzuje się znacznym powiększeniem tarczycy.

Leczenie. Kiedy już zostanie postawiona diagnoza lekarz zleci odpowiednie leczenie. Czasem na początku kuracji pacjentka przyjmuje leki przeciwzapalne, następnie lekarz poleci łykanie hormonu tarczycowego, lewotyroksyny. Występuje ona w postaci tabletki, którą należy połknąć na czczo i popić wodą. Ważne, by na dwie godziny przez tabletką nic nie jeść i przez 20 minut po jej przyjęciu również powstrzymać się od jedzenia.

Dobra wiadomość: lek jest na ogół dobrze tolerowany i jeśli zostanie odpowiednio dobrana dawka, organizm będzie zaopatrywany we właściwą ilość tyroksyny i będzie funkcjonował normalnie. I wiadomość gorsza: leczenie trzeba będzie kontynuować już do końca życia, w miarę zniszczenia tarczycy zwiększając dawkę tyroksyny. Dlatego raz na 3–6 miesięcy trzeba wykonać badanie i sprawdzić poziom tyroksyny we krwi, co pozwoli skorygować wysokość podawanej dawki leku.

Jeśli nie poddamy się leczeniu, mogą pojawić się poważne kłopoty kardiologiczne, nadwaga, nadmiar cholesterolu, obniżona aktywność fizyczna i intelektualna, lęki, wahania nastroju, a nawet depresja. Źródło: medonet.pl

MÓJ LEKARZ | Informator Ośrodków Zdrowia POLIMED

WSTRZĄS ANAFILAKTYCZNY Policja tel. 997 | Straż pożarna tel. 998 | Pogotowie ratunkowe tel. 999 | Wszystkie służby ratunkowe tel. 112 W okresie letnim częściej niż w ciągu całego roku kalendarzowego, mamy do czynienia z ekspozycją na jady owadów, pokarmy (np. owoce, których nie jemy w ciągu reszty roku), alergeny np. pyłki traw, po których może pojawić się wstrząs anafilaktyczny. Wstrząs może pojawić się także podczas wysiłku fizycznego, czy reakcji na zimno lub ciepło, po zażyciu leków, może mieć więc podłoże alergiczne, ale niekoniecznie. Występuję nawet u 3 % osób, głównie młodych, częściej dotyczy dzieci i kobiet. Wytłumaczmy więc sobie szerzej o co chodzi w tej reakcji.

Opracował lek. Paweł Gilowski Anafilaksja to ciężka, zagrażająca życiu, uogólniona reakcja nadwrażliwości organizmu. O nadwrażliwości mówimy wtedy, gdy powtarzają się objawy wywołane przez ekspozycję na określony bodziec, który to bodziec dla zdrowych osób nie powoduje problemów zdrowotnych.

Wstrząs anafilaktyczny z kolei, to ciężka, szybko rozwijająca się reakcja anafilaktyczna, w której występuje znaczne obniżenie ciśnienia tętniczego. Objawy anafilaksji pojawiają się w ciągu kilku sekund lub minut, po narażeniu na czynnik wywołujący (ale niekiedy także do kilku godzin).

Objawy anafilaksji mogą pojawiać się: na skórze: pokrzywka, zaczerwienienie skóry, w układzie oddechowym: obrzęk górnych dróg oddechowych, kaszel, duszność, nieżyt dróg oddechowych, w przewodzie pokarmowym: nudności, wymioty, bóle brzucha, biegunka, reakcja ogólnoustrojowa: spadek ciśnienia, omdlenie i inne objawy wstrząsu, inne niespecyficzne objawy: zawroty, bóle głowy, uczucie kołatania serca, niepokój.

Im objawy rozwijają się szybciej, tym większe ryzyko ciężkiej anafilaksji zagrażającej życiu, zatem nawet z pozornie błahych objawów, jak pokrzywka na skórze, mogą rozwinąć się objawy zagrażające życiu. Mogą występować także reakcje późne lub dwufazowe, których objawy ponownie nasilają się po 8 godzinach.

Objawy mogą się przedłużać do kilku dni pomimo prawidłowego leczenia, zwłaszcza jeśli reakcję wywołał alergen pokarmowy.

Objawy wstrząsu anafilaktycznego niezależnie od przyczyny to: chłodna, blada, spocona skóra, zapadnięte żyły podskórne niskie ciśnienie tętnicze oddawanie moczu w małej ilości lub bezmocz, bezwiedne oddanie stolca utrata przytomności

może wystąpić zatrzymanie krążenia.

Jak rozpoznać?

Rozpoznanie polega na ocenie typowych objawów oraz ich rozwoju w krótkim czasie po kontakcie z „bodźcem” mogącym wywołać reakcję. Im szybciej pojawiają się objawy, tym większe ryzyko anafilaksji ciężkiej i zagrażającej życiu.

Leczenie 1. Przerwijmy narażenie na bodziec wywołujący, jeśli to możliwe, 2. Zawołajmy o pomoc Wezwijmy pogotowie ratunkowe – nr 999 lub 112, 3. Oceńmy stan układu krążenia, drożność dróg oddechowych, oddychanie, stan świadomości, stan skóry, 4. Jeśli chory posiada przy sobie przepisany przez lekarza lek do zastosowania w przypadku wystąpienia wstrząsu anafilaktycznego (ADRENALINA w ampułkostrzykawce), należy go podać choremu w przednioboczną powierzchnię uda, 5. Ułóżmy pacjenta na plecach lub w pozycji najbardziej komfortowej i unieśmy kończyny dolne. Jeśli chory wymiotuje, ułóżmy chorego w pozycji bocznej ustalonej.

Leczenie osób narażonych na wstrząs anafi-

7

laktyczny, to przede wszystkim szybka reakcja i podanie leków.

Osoby, które wiedzą o swojej chorobie powinny mieć jednorazową ampułkostrzykawkę z adrenaliną zawsze przy sobie, a także pisemną informację w formie np. bransoletki, na jaką substancję są uczulone.

Najważniejszym postępowaniem u osób, które przebyły wstrząs, jest ustalenie co go spowodowało. Wymaga to wizyt u lekarza alergologa.

Warto przyswoić sobie powyższych 5 punktów postępowania, ponieważ może to dotyczyć osób nam bliskich, czy nas samych, najczęściej w sytuacji, w której się nie spodziewamy np. grill u znajomych, wypoczynek nad jeziorem, a szybkie kojarzenie i reakcja pomogą w zwalczeniu groźnych objawów wstrząsu anafilaktycznego.

I jeszcze jedna rada gdy wybieramy się na dłuższy spacer, wycieczkę zabierajmy telefon komórkowy, sprawdźmy czy jest zasięg, osoby o stwierdzonej alergii powinny zabierać ze sobą ampułkostrzykawkę z adrenaliną.

Polecamy stronę http://www.odetchnijspokojnie.pl/ przygotuj się na wstrząs.

MÓJ LEKARZ | Informator Ośrodków Zdrowia POLIMED

8