THÖÙ BAÛY - SOÁ 7308 - 10 thaùng 12, 2005 (10 thaùng M. Moät naêm AÁt Daäu) .3”
SATURDAY, DECEMBER 10, 2005 - NGÖÔØI VIEÄT B15
CA NHAÏC - ÑIEÄNAÛNH - GIAÛI TRÍ Ñieän aûnh Trung Quoác ñang môû cuoäc xaâm laêng theá giôùi
DAT
Tieáp trang B14
Thöôïng Haûi keùo nhau ñeán nhöõng raïp chæ ñöôïc xem thoaùng qua nhöõng minh tinh maøn baïc haáp daãn nhö Ruan Lingyu hay “Butterfly” Hu Die, trong khi coâng ty Walt Disney chieáu phim “Baïch Tuyeát vaø Baûy Chuù Luøn” thöïc hieän naêm 1937 ñöôïc chieáu cuøng vôùi nhieàu phim ngoaïi quoác khaùc. Yang Buting, chuû tòch Taäp Ñoaøn Phim AÛnh Trung Quoác, moät taäp ñoaøn lôùn nhaát Hoa luïc, tuyeân boá: “ÔÛ thôøi kyø coå ñaïi cuûa Trung Hoa, chuùng toâi cuõng ñaõ coù kòch chieáu boùng (kòch vôùi nhöõng boùng ñen chuyeån ñoäng treân moät caùi maøn). Cho neân khi phim aûnh Taây Phöông xaâm nhaäp vaøo Hoa Luïc, noù deã lôùn maïnh hôn vaø thöïc teá phaùt trieån raát nhanh. Khaùn giaû ngöôøi Trung Hoa nhaän ra ngay ñaây laø theå loaïi ngheä thuaät coå ñaïi maø hoï ñaõ töøng yeâu thích”. Nhöõng hoïc giaû vaø nhöõng nhaø nghieân cöùu boä moân thuoäc ngheä thuaät thöù baûy chia lòch söû ñieän aûnh Trung Hoa ra laøm ba theá heä: - Theá Heä Thöù Nhaát goàm nhöõng nhaø laøm ñieän aûnh tieàn phong mang phim aûnh vaøo thò tröôøng vaøo nhöõng naêm ñaàu cuûa theá kyû 20 vaø sau ñoù lieân doanh ñeå baét ñaàu saûn xuaát phim taïi noäi ñòa. - Theá Heä Thöù Hai coù khuynh höôùng pha troän ñieän aûnh coå ñieån cuûa Hollywood vaø ngheä thuaät trình dieãn coå truyeàn cuûa ngöôøi Trung Hoa trong nhöõng thaäp nieân 1930 vaø 1940. - Theá Heä Thöù Ba töï hoïc vaø khôûi söï laøm nhöõng phim chính trò khi phuïc vuï trong quaân ñoäi Coäng Saûn, hoaëc chính hoï laø quaân nhaân hay nhöõng nhaø laøm phim. Sau nhöõng thaäp nieân noäi chieán vaø traûi qua cuoäc chieán Trung Nhaät töø 1937 ñeán 1945, kyõ ngheä ñieän aûnh Trung Hoa phaûi nhaän söï laõnh ñaïo cuûa
ñaûng Coäng Saûn vaø chaáp nhaän kieåu caùch laøm phim cuûa Lieân Xoâ - thöôøng laø coù muïc tieâu tuyeân truyeàn - vaø tình traïng naøy keùo daøi cho ñeán giöõa thaäp nieân 1980s. Vaøo khoaûng giöõa thaäp nieân 1950 vaø 1960, Theá Heä Laøm Phim Thöù Tö laø theá heä ñaàu tieân ñöôïc huaán luyeän theo baøi baûn ñaøng hoaøng. Nhöõng ñaïo dieãn thuoäc theá heä naøy coá gaéng thöû nghieäm nhöõng caùi môùi trong khi vaãn muoán laøm soáng laïi neàn ñieän aûnh theo saùt hieän thöïc xaõ hoäi coù tröôùc Cuoäc Caùch Maïng Vaên Hoùa 1966-1972 khi kyõ ngheä ñieän aûnh Trung Hoa gaàn nhö ñoùng cöûa hoaøn toaøn. Vaøo ñaàu thaäp nieân 1980, Theá Heä Ngöôøi Laøm Phim Thöù Naêm bò thöû thaùch bôûi chuû nghóa hieän thöïc xaõ hoäi vaø nhöõng moâ thöùc môùi töø AÂu Chaâu thay vì töø Hollywood. Nhöõng ñaïo dieãn thuoäc “Ñôït Soùng Môùi” naøy goàm Chen Kaige, Tian Zhuangzhuang vaø Zhang Yimou (Tröông Ngheä Möu). Chen Kaige, ngöôøi coù thaân phuï cuõng laø moät ñaïo dieãn ñieän aûnh, luùc laøm phim coøn laø moät thanh nieân 31 tuoåi. OÂng ñaõ thöïc hieän cuoán phim “Ñaát Vaøng” (Yellow Earth) vôùi kinh phí veûn veïn 70,000 ñoâ la, nhöng cuoán phim naøy ñaõ laøm Chen Kaige noåi tieáng ngay trong Lieân Hoan Phim Quoác Teá ôû Hoàng Koâng naêm 1985. Leân tieáng taïi Xöôûng Phim Baéc Kinh, Chen Kaige nhaán maïnh raèng, thöïc tình oâng khoâng troâng ñôïi söï ñoùn nhaän böôùc khôûi ñaàu cuûa coâng chuùng ñoái vôùi oâng laïi noàng nhieät ñeán nhö theá. Do ñoù, oâng raát mang ôn söï uoán naén ngheà nghieäp maø oâng nhaän ñöôïc töø nhöõng vò thaày ôû Hoïc Vieän Ñieän AÛnh Baéc Kinh. Chen nhôù laïi lôøi leõ cuûa nhöõng vò giaùo sö ôû Hoïc Vieän Ñieän AÛnh ñaõ noùi vôùi nhöõng sinh vieân: “Chuùng toâi khoâng daïy
nhöõng anh chò ñöôïc laâu ñeå nhöõng anh chò coù theå hieåu heát, neân caùch toát nhaát laø ñöa caùc anh chò vaøo trong vaên khoá ñieän aûnh ñeå cho nhöõng baïn coù theå xem nhöõng cuoán phim thöïc hieän töø nhieàu nôi treân theá giôùi”. Theá heä laøm phim sau cuøng cuûa Trung Quoác baét ñaàu töø sau caùi cheát cuûa Mao Traïch Ñoâng naêm 1976. Nhöng keå töø Theá Heä Laøm Ñieän AÛnh Thöù Saùu trôû ñi, nhöõng ñaïo dieãn treû daàn daàn xa rôøi vôùi khuynh höôùng laøm phim vôùi soá ít voán thöôøng laø vaøo khoaûng 8 trieäu nhaân daân teä töùc khoaûng 990,000 ñoâ la. Chen Kaige nhaán maïnh: “Chuùng toâi chuû tröông laøm nhöõng phim lôùn hôn, vaø ñeå phaùt trieån nhöõng döï aùn khoâng coù gì hay hôn laø ngoaøi vieäc laø nhöõng ñaïo dieãn ñieän aûnh, chuùng toâi phaûi bieát kinh doanh neàn vaên hoùa naøy”. Phim vôùi chi phí lôùn hôn, nhöng côõ bao nhieâu? Kaige ñöa ra moät con soá töôïng tröng: Phim “Lôøi Höùa” (The Promise) döï truø ñöôïc chieáu thöû taïi Baéc Kinh vaøo ngaøy 12 Thaùng Möôøi Hai naêm 2005 ñöôïc thöïc hieän vôùi ngaân khoaûn 35 trieäu ñoâ la. Khoâng nhöõng gia taêng ngaân saùch cho moãi phim maø coøn phaûi gia taêng soá löôïng phim nöõa. Naêm ngoaùi, Trung Quoác saûn xuaát tôùi 212 phim, töùc gia taêng 51% so vôùi soá löôïng cuûa 2003, naâng Trung Quoác leân haøng thöù ba treân theá giôùi veà soá löôïng phim, ñöùng sau Hollywood vaø Bollywood. Ngoaøi ra, nhöõng phim trong nöôùc taïi Trung Quoác ñaõ kieám ñöôïc soá tieàn baùn veù lôùn hôn so vôùi phim cuûa Hollywood laàn ñaàu tieân keå töø 1994. Maëc coøn raát nhoû so vôùi ngaân khoaûn 9.4 tyû Myõ kim thu ñöôïc töø 551 phim Myõ ñöôïc thöïc hieän naêm 2004, con soá gaàn 186 trieäu Myõ kim baùn veù taïi nhöõng quaày veù cuûa phim noäi ñòa Trung Quoác, con soá vöøa keå cuõng ñaõ gia
Nöõ dieãn vieân ñieän aûnh Trung Hoa, coâ Cuûng Lôïi, moät trong nhöõng dieãn vieân haøng ñaàu cuûa kyõ ngheä ñieän aûnh Trung Quoác. (Hình: GettyImages)
taêng 58% so vôùi naêm 2003. Soá thu ñöôïc töø nhöõng phim quoác noäi döï truø gia taêng leân 274.4 trieäu ñoâ la trong naêm nay. Noùi toùm laïi, neàn ñieän aûnh Trung Hoa ñaõ tieán moät böôùc raát daøi vaø, theo lôøi cuûa Kaige, “phim Trung Quoác baét ñaàu xaâm laêng theá giôùi”. Coù moät söï kieän ñaùng keå cho neàn ñieän aûnh Trung Quoác, ñoù laø xuaát hieän cuûa phim “Hero”. Phim naøy chieám soá thu haøng ñaàu taïi nöôùc Myõ vôùi 53.6 trieäu Myõ kim chæ trong 3 thaùng
trình chieáu. Moät caùch toùm taét, ngaøy nay phim Trung Hoa do Hoa luïc saûn xuaát ñaõ coù theå coù danh thu ôû nöôùc ngoaøi leân tôùi 136 trieäu Myõ kim haøng naêm. Noùi toùm laïi, aûnh höôûng cuûa phim Trung Quoác ôû Hoa luïc khoâng coøn laø ñieàu phaûi baøn caõi nöõa. Yang Buting, toång giaùm ñoác Taäp Ñoaøn Ñieän AÛnh Trung Hoa, moät taäp ñoaøn vaãn ñöùng haøng ñaàu hieän nay taïi Trung Quoác, cho bieát caûm töôûng cuûa oâng veà naêm kyû nieäm 100 naêm neàn ñieän aûnh Trung Hoa nhö
sau: “Kyõ ngheä ñieän aûnh Hollywood ñaõ nhaéc nhôû chuùng toâi raèng chuùng toâi coù theå laøm ñöôïc nhö hoï ñaõ vaø ñang laøm, vì chuùng toâi coù caû moät ñoäi nguõ goàm ñeán treân nöûa trieäu ngöôøi laøm phim. Noùi moät caùch ñôn giaûn hôn keå töø ngaøy khaùn giaû Trung Hoa meâ ñieän aûnh vaø chuùng toâi coù theå kieám tieàn ñöôïc töø ñieän aûnh, toâi töï hoûi taïi sao chuùng toâi laïi khoâng theå saùnh vai ñöôïc vôùi Hollywood chöù?” (V.H.T.)