,Q GLH YRULJH XLWJDZH KHW $QWRQ HQ 1DWDVKD 6FKXWWH YHUWHO YDQ GLH U\N JHVNLHGHQLV LQ GLH RPJHZLQJ YDQ 3UHWRULXVNRS +LHUGLH UXVNDPS LV HJWHU QLH QHW EHNHQG YLU V\ JHVNLHGHQLV QLH HQ LV VRQGHU WZ\IHO HHQ YDQ GLH JHZLOGVWH EHVWHPPLQJV YLU VHLVRHQDOH NDPSHHUGHUV RI ¶Q LGHDOH QDZHHN ZHJEUHHN XLW GLH VWDG
1
aas Berg-en-Dal is Pretoriuskop een van die ŶĂĂƐƚĞ ƌƵƐŬĂŵƉĞ ĂĂŶ :ŽŚĂŶŶĞƐďƵƌŐ ŽĨ WƌĞƚŽƌŝĂ͘ As jy vroeg op ‘n Vrydag in die pad val en deur ĚŝĞ DĂůĞůĂŶĞͲŚĞŬ ƌLJ͕ ŝƐ ĚŝĠ ƌƵƐŬĂŵƉ ŝĚĞĂĂů ǀŝƌ ͚Ŷ ǀŝŶŶŝŐĞ ŚĞĞŶͲĞŶͲǁĞĞƌƚũŝĞ Ƶŝƚ ĚŝĞ ƐƚĂĚ͘ Jy gaan egter moet reg wees om redelik laat Sondagaand tuis ƚĞ ŬŽŵ͕ ŵĂĂƌ ƐŽŽƐ EĂƚĂƐŚĂ ĂůƚLJĚ Ɛġ͗ ͞ ŝĞ ŶĂǁĞĞŬ ŝƐ ĞĞƌƐ ǀĞƌďLJ ĂƐ ĞƌĞŬ tĂƩƐ ũŽƵ ǀĞƌǁĞůŬŽŵ ďLJ ĚŝĞ ũŽŶŐƐƚĞ ĞƉŝƐŽĚĞ ǀĂŶ ĂƌƚĞ ůĂŶĐŚĞ͊͟ DŽĞƚ ĞŐƚĞƌ ŶŝĞ ŵŝƐůĞŝ ǁŽƌĚ ĚĞƵƌ ĚŝĞ EƵŵďŝͬ WŚĂďĞŶŝͲŚĞŬ ƌŽĞƚĞƐ ǁĂƚ ǁĞůŝƐǁĂĂƌ ŽƉ ĚŝĞ ŬĂĂƌƚ ƐŽŽƐ ŬŽƌƚƉĂĚ ůLJŬ ŶŝĞ ʹ ĚŝĠ ƌŽĞƚĞƐ ŶĞĞŵ ũŽƵ ĚĞƵƌ ĚŝĞ ƉůĂƩĞůĂŶĚ͕ wat met menige inwoners wat terugkeer ŚƵŝƐƚŽĞ ŽƉ ͚Ŷ ^ŽŶĚĂŐ͕ ŶŽŐĂů ĞƌŐ ďĞƐŝŐ ŬĂŶ ƌĂĂŬ͘ Pretoriouskop is aan die mees westelike kant van die park geleë ĞŶ ďĞŚĂůǁĞ ƐLJ ƐƚĂƚƵƐ ĂƐ ŽƵĚƐƚĞ ruskamp in die Nasionale <ƌƵŐĞƌǁŝůĚƚƵŝŶ͕ ǀĂů ĚŝĠ ŬĂŵƉ ook onder die top drie wat ŐƌŽŽƩĞ ĂĂŶďĞƚƌĞĨ͘ <ƌƵŐĞƌͲ groentjies word dikwels vertel dat Pretoriuskop as gevolg van die suurveld wat die omgewing kenmerk, nie oor ‘n ryk dierelewe beskik nie, maar ŽŶƐ ǁŽŶĚĞƌ ŶĞƚ ƐƟůǁĞŐ ǁĂĂƌ ĚŝĞ
magdom spore om die ruskamp dan ǀĂŶĚĂĂŶ ƐŽƵ ŬŽŵ͙ Wat beteken die suurgras dan, wonder ďĞƐŽĞŬĞƌƐ ŐĞƌĞĞůĚ͘ ĂĂƌ ŝƐ ŶŝĞ ŐĞŶŽĞŐ ƐƉĂƐŝĞ ŝŶ ĚŝĠ ƚLJĚƐŬƌŝĨ Žŵ ĚŝĞ ǀƌĂĂŐ ďĞŚŽŽƌůŝŬ ƚĞ ďĞĂŶƚǁŽŽƌĚ ŶŝĞ͘ <ŽƌƚůŝŬƐ ďĞƚĞŬĞŶ ĚŝĞ ĨĞŝƚ ĚĂƚ WƌĞƚŽƌŝƵƐŬŽƉ ŝŶ ‘n graniet eko-sone met suurveld val, dat daar nie smaaklike gras vir die spesialis weiders soos byvoorbeeld sebras en ďůŽƵǁŝůĚĞďĞĞƐƚĞ ŝƐ ŶŝĞ͘ ĂĂƌ ŝƐ ĞŐƚĞƌ ŚĞĞůǁĂƚ ĂŶĚĞƌ ǀůĂŬƚĞǁŝůĚ en die area spog ook met ‘n besondere voëllewe, wat die ďƌƵŝŶƐůĂŶŐĂƌĞŶĚ ĞŶ ĚŝĞ ƉŝĞƉŬůĞŝŶ ŐĞďĂŶĚĞ Ƶŝů ŝŶƐůƵŝƚ͘ Die suurveld-graniet bioom begin sowat 9km vanaf die EƵŵďŝͲŚĞŬ ĞŶ ĚŝĞ ŽŵŐĞǁŝŶŐ ƐƉŽŐ ŵĞƚ ŚĞĞůǁĂƚ ŚŽģ ŬŽƉƉŝĞƐ͘ ŝĞ ^ŚĂďĞŶŝͲŬŽƉ ;ϳϱϵŵͿ ŝƐ ŶŝĞ ǀĞƌ ǀĂŶ ĚŝĞ ŬĂŵƉ ĂĨ ŶŝĞ ĞŶ ƚŽƌŝŶŐ ďŽ ĚŝĞ ƌĞƐ͕ ƐŽŽƐ DĂŶƵŶŐƵ ;ϲϴϵŵͿ͕ ^ŝƞƵŶŐǁĂŶĞ ;ϲϵϭŵͿ ĞŶ ^ŬŝƉďĞƌŐ ;ϲϲϮŵͿ͕ Ƶŝƚ͘ WƌĞƚŽƌŝƵƐŬŽƉ ƐƉŽŐ ŵĞƚ ĚŝĞ ŚŽŽŐƐƚĞ reënval (ongeveer 765mm per jaar) in die wildtuin en is ook die ŵĂƟŐƐƚĞ ŬĂŵƉ ĂƐ Ěŝƚ ďLJ ƚĞŵƉĞƌĂƚƵƌĞ ŬŽŵ͘ ŝƚ ŝƐ ĚƵƐ ͚Ŷ ŝĚĞĂůĞ ƌƵƐŬĂŵƉ Žŵ ŝŶ ĚŝĞ ǁĂƌŵ >ĂĞǀĞůĚƐĞ ƐŽŵĞƌƐ ƚĞ ďĞƐŽĞŬ͘ ŝĞ ŚŽģ ƐŽŵĞƌƌĞģŶǀĂů ŵĂĂŬ ŚŝĞƌĚŝĞ ĂƌĞĂ ĚĂŶ ŽŽŬ ďĂŝĞ ĚŝŐ͕ ŵĞƚ ŐƌĂƐ ǁĂƚ ƚŽƚ Ϯŵ ŚŽŽŐ ŬĂŶ ŐƌŽĞŝ͘ ŝƚ ŵĂĂŬ ǁŝůĚďĞƐŝŐƟŐŝŶŐƐ ĞīĞ ŵĞĞƌ ƵŝƚĚĂŐĞŶĚ͕ ŵĂĂƌ ŝŶ ĚŝĞ ǁŝŶƚĞƌŵĂĂŶĚĞ ǁĂŶŶĞĞƌ ĚŝĞ ŐƌĂƐ ƵŝƚŐĞĚƵŶ ŝƐ ŬĂŶ ũLJ ŵĂŬůŝŬ ƌĞŶŽƐƚĞƌƐ͕ ďƵīĞůƐ͕ ŬŽĞĚŽĞƐ ĞŶ ŐƌŽŽƚ ƚƌŽƉƉĞ ďŽďďĞũĂŶĞ ŐĞǁĂĂƌ͘ >ĞĞƵƐ ĞŶ ůƵŝƉĞƌĚƐ ǁŽƌĚ ŽŽŬ ŐĞƌĞĞůĚ ŽƉ ĚŝĞ ŬŽƉƉŝĞƐ ŶĂďLJ ĚŝĞ ŬĂŵƉ ŽƉŐĞŵĞƌŬ͘ sĞƌƐŬĞŝĞ ƵŶŝĞŬĞ ďŽŬƐƉĞƐŝĞƐ͕ ǁĂĂƌŽŶĚĞƌ ĚŝĞ ƉƌĂŐƟŐĞ ƐǁĂƌƚǁŝƚƉĞŶƐ͕ >ŝĐŚƚĞŶƐƚĞŝŶ ŚĂƌƚĞďĞĞƐ ĞŶ ĚŝĞ ƵŝƚĞƌƐ ƐŬĂĂƌƐ ďĂƐƚĞƌŐĞŵƐďŽŬ͕ ŝƐ
