NHEF katalog 2017/2018

17 18 więcej niż lekcja więcej niż kino

ogólnopolski program dla przedszkoli i szkół lista miast biorących udział w programie na www.nhef.pl

krótko o programie KTO?

CO?

DLA KOGO?

Dział Edukacji Stowarzyszenia Nowe Horyzonty – od 12 lat prowadzimy ogólnopolskie programy edukacji filmowej dla dzieci i młodzieży!

Nowe Horyzonty Edukacji Filmowej – poprzedzony prelekcją comiesięczny seans wartościowego i dobranego do wieku ucznia filmu w lokalnym kinie.

W programie mogą uczestniczyć przedszkolaki, uczniowie szkół podstawowych, gimnazjów i szkół ponadgimnazjalnych.

JAK? wejdź na stronę www.nhef.pl, wybierz przycisk „zapisz” i wypełnij formularz według wskazówek.

NHEF

w 42 miastach w Polsce.

Pełna lista kin na www.nhef.pl.

KIEDY?

ILE TO KOSZTUJE?

DLACZEGO?

Młodzi widzowie poprzez świaZapisy od 15 maja domy odbiór sztuki filmowej do 10 października 2017 rozwijają swoją wrażliwość na www.nhef.pl. i lepiej rozumieją otaczający ich Comiesięczna projekcja świat, a film jest skutecznym w kinie od października 2017 środkiem dydaktycznym. do kwietnia 2018.

35

tys.

uczestników miesięcznie

GDZIE?

Nauczyciele biorą udział w programie nieodpłatnie, ceny biletów dla uczniów wynoszą 6–12 zł. Uczniowie w trudnej sytuacji materialnej mogą otrzymać darmowe bilety.

7000 1900 nauczycieli

315 180 42 materiałów dydaktycznych

filmów

miasta

pokazów

18 CYKLI TEMATYCZNYCH

17 18

spis treści Jak pracujemy z filmem

program

o projekcie Więcej niż lekcja, więcej niż kino 4 Drodzy Nauczyciele 6 Nasza historia 8 Kino jest w nas 10 Mówią o nas 12 przykładowe Materiały dydaktyczne Szkoła podstawowa 1–3: Villads z Valby 20 Szkoła podstawowa 4–6: Blanka 22 Gimnazjum i klasa 7 SP: Życie animowane 26 Szkoła ponadgimnazjalna: Ostatnia rodzina 30 przykładowe Analizy Psychologiczne Przedszkole: Wielka wyprawa Molly 36 Szkoła podstawowa 1–3: Villads z Valby 38 Szkoła podstawowa 4–6: Blanka 40 Gimnazjum i klasa 7 SP: Życie animowane 42

Przedszkole Chodzę do kina 46 Filmowe przygody 48 Szkoła podstawowa 1–3 Filmowi bohaterowie 52 Filmowe podróże 54 Filmowe sekrety 56 Szkoła podstawowa 4–6 Młodzi w obiektywie 60 Kino współczesne 62 Świat filmu 64 GIMNAZJUM I KLASA 7 SP Młodzi w obiektywie 68 Między kulturami 70 Świat współczesny 72 Szkoła ponadgimnazjalna Kino polskie 76 Wielokulturowość w filmie 78 Trudne tematy 80 Analiza filmu 82 Między tekstami kultury – klasa 1. 84 Między tekstami kultury – klasa 2. 86 Między tekstami kultury – klasa 3. 88 inne projekty Projekty Działu Edukacji 92 Klub Kina Dzieci 93 Festiwal Filmowy Kino Dzieci 94 Index filmów 96

Nowe Horyzonty Edukacji Filmowej – Więcej niż lekcja, więcej niż kino

Schemat zajęć 1. Prelekcja 2. Projekcja filmu 3. Propozycja wykorzystania materiałów dydaktycznych

Jak się zapisać?

1. Sprawdź, jakie cykle grane są w Twoim lokalnym kinie.

2. Wybierz cykl odpowiedni dla wieku i zainteresowań Twoich uczniów.

3. Wypełnij elektroniczny formularz na stronie www.nhef.pl.

4. Wraz z uczniami weź udział w filmowych spotkaniach raz w miesiącu od października 2017 r. do kwietnia 2018 r.

5. Dodatkowych informacji udzielają koordynatorzy odpowiedzialni za projekt w Twoim mieście.

Kiedy się zapisać?

Zapisy do programu Nowe Horyzonty Edukacji Filmowej na rok szkolny 2017/2018 rozpoczynają się 15 maja i będą trwały do 10 października.

Liczba miejsc jest ograniczona, decyduje kolejność zgłoszeń.

O projekcie NHEF

Ile to kosztuje?

Nowe Horyzonty Edukacji Filmowej to odbywające się co miesiąc przez cały rok szkolny projekcje kinowe dla uczniów, realizowane w ramach cykli tematycznych dostosowanych do wszystkich etapów edukacyjnych. Pokazy poprzedzają prelekcje multimedialne wprowadzające uczestników w tematy podejmowane w danym filmie. Do każdego tytułu przygotowaliśmy obszerne materiały dydaktyczne dla nauczycieli, przeznaczone do wykorzystania podczas zajęć szkolnych. Cały program nhef pozostaje w zgodzie z podstawą programową i posiada rekomendację Ministerstwa Edukacji Narodowej.

Ceny biletów i karnetów ustala kino biorące udział w projekcie. Bilety na seanse realizowane w ramach programu nhef dostępne są w przystępnych cenach, niższych niż koszt biletu na film ze standardowego repertuaru kinowego. Nauczyciele biorą udział w programie nieodpłatnie. Uczniowie w trudnej sytuacji materialnej (maks. 2–3 osoby z klasy) otrzymują darmowe bilety. Szczegółowe informacje o kosztach znajdują się na stronie www.nhef.pl.

strona nhef.pl Na stronie www.nhef.pl możesz znaleźć: • szczegółowe informacje na temat programu w Twoim kinie • elektroniczny formularz zapisów do projektu • bazę filmów i opisy wszystkich cykli • bazę materiałów dydaktycznych dla nauczycieli • analizy psychologiczne • propozycje prac plastycznych (przedszkole i szkoła podstawowa 1–3) • elektroniczną wersję katalogu NHEF do pobrania.

6

nowe horyzonty edukacji filmowej

więcej niż lekcja, więcej niż kino

7

DRODZY NAUCZYCIELE Rok szkolny 2017/2018 to rok zmian w polskiej szkole, wprowadzanie nowej podstawy programowej, reorganizacja struktury szkół. Projekt Nowe Horyzonty Edukacji Filmowej także został dostosowany do wymogów reformy. Uwzględnia zatem nowe treści i odwołuje się do wartości akcentowanych w preambule do podstawy programowej.

Dajemy gwarancję, że wychowanie i kształcenie dzieci oraz młodzieży poprzez film, jest drogą nie tylko wdzięczną, pełną wzruszeń i dobrych emocji, ale także przynoszącą wiele wartości poznawczych. Profesor Marek Hendrykowski, trawestując myśl Janusza Korczaka, napisał: „Film oglądany w dzieciństwie i młodości nie jest przygotowaniem do życia, lecz samym życiem – i to życiem przeżywanym w sposób najbardziej intensywny i spontaniczny”. Liczymy zatem na spotkania z Państwem i Państwa uczniami w salach kinowych w całej Polsce.

Anna Równy koordynator merytoryczny NHEF

Z radością, już po raz 12., przedstawiamy program Nowych Horyzontów Edukacji Filmowej. Co roku dodajemy do naszych cykli nowości – sprowadzamy je do Polski specjalnie dla widzów NHEF. Nasze filmy są różnorodne, ale mają wspólny mianownik: to kino, którym chcemy inspirować, poszerzać horyzonty i zapraszać do dyskusji. Mam nadzieję, że w roku szkolnym 2017/2018 udział w NHEF będzie dla Państwa okazją do ciekawego uzupełnienia zajęć w przedszkolach i szkołach.

Kamila Tomkiel-Skowrońska dyrektorka programowa działu edukacji Stowarzyszenia Nowe Horyzonty

8

nowe horyzonty edukacji filmowej

12. edycja programu NHEF stawia przed nami dużo wyzwań.

Szczególnie zależy nam na wprowadzeniu edukacji filmowej do małych miejscowości, w których może to być jedyna szansa na doświadczenie magii kina. W tym roku do programu przystąpią aż 43 miejscowości, z czego połowa ma mniej niż 40 tys. mieszkańców. Często okazuje się, że to w takich niepozornych miejscach drzemie największy potencjał.

To tam każde wydarzenie kulturalne jest świętem celebrowanym przez całą lokalną społeczność. To tam dzieci po powrocie do domu opowiadają rodzicom o przygodzie, którą przeżyły wraz z bohaterami z wielkiego ekranu. Świadomość, że nawet w małym stopniu zaszczepiamy w nich ciekawość świata i motywujemy do poszerzania zainteresowań, daje nam satysfakcję i pokazuje kierunek, w którym mamy się rozwijać.

Mateusz Gos KOORDYNATOR PROGRAMU NHEF

Stowarzyszenie Nowe Horyzonty Stowarzyszenie Nowe Horyzonty to organizacja pozarządowa, której celem jest upowszechnianie ambitnej sztuki filmowej spoza głównego nurtu. Od początku naszej działalności (2003 r.) powstało wiele projektów promujących współczesne wartościowe kino, takich jak największy festiwal filmowy w Polsce T-Mobile Nowe Horyzonty, skupiony na niezależnej kinematografii amerykańskiej American Film Festival, Kino Nowe Horyzonty czy inicjatywy Działu Edukacji.

Dział Edukacji Każdy projekt realizujemy z przekonaniem o potrzebie kontaktu z dziełem filmowym już od najmłodszych lat. Chcemy, by młodzi widzowie poprzez refleksyjny odbiór sztuki filmowej rozwijali swoją wrażliwość, zdobywali wiedzę i lepiej rozumieli otaczający ich świat. Naszym celem jest również wsparcie nauczycieli, rodziców, animatorów kultury oraz pracowników kin, którzy tak jak my dostrzegają wartość sztuki filmowej i jej potencjał w edukacji dzieci i młodzieży.

więcej niż lekcja, więcej niż kino

9

Nasza historia

Przegląd Filmów Duńskich w Warszawie 11 miast, 18 cykli, 160 tytułów

jest z nami już 8 miast! nhef – pierwsze kroki edukacji w Kinie Muranów w Warszawie

2005

pierwsza edycja programu Film na Horyzoncie

2007 2006

pierwsza edycja Letniej Akademii Nowe Horyzonty we Wrocławiu

10

wprowadzenie materiałów dydaktycznych

nagroda Warszawskiej Giełdy Programów Edukacji Kulturalnej

2010 2009

2012 2011

Krokodyle z przedmieścia – pierwszy film sprowadzony do Polski specjalnie do programu nhef

Przegląd Filmów Skandynawskich w 5 miastach

nagroda Polskiego Instytutu Sztuki Filmowej w kategorii „Edukacja młodego widza”

nowe horyzonty edukacji filmowej

Films For Kids.Pro – międzynarodowy program dla scenarzystów i producentów start kampanii Dzieciaki na horyzoncie

aKINO – ogólnopolski filmowy projekt edukacyjny dla szkół i przedszkoli – 5 miesięcy, 5 tematów

Festiwal Filmowy Kino Dzieci

powstanie nowej marki dystrybucyjnej filmów dla dzieci Kino Dzieci Prezentuje

2014

2016

2013

2015

Przegląd Filmów Holenderskich w 9 miastach

40 miast, ponad 180 filmów i 2000 projekcji, ponad 300 scenariuszy lekcji i 2500 nauczycieli na warsztatach

początek programu dla przedszkolaków kampania społeczna Oglądam, czuję, myślę – młodzi w kinie

więcej niż lekcja, więcej niż kino

2017

wprowadzenie prezentacji i analiz psychologicznych Wdecha Publiczności w plebiscycie Co Jest Grane dla Festiwalu Filmowego Kino Dzieci za wydarzenie 2014 roku 11

Kino jest w nas ROZMOWA Z DR. HAB., PROF. UJ WITOLDEM BOBIŃSKIM Dydaktyk literatury z przeszłością nauczyciela języka polskiego, pracownik Katedry Polonistycznej Edukacji Nauczycielskiej na Wydziale Polonistyki UJ. Ekspert Ministerstwa Edukacji Narodowej w pracach nad podstawą programową języka polskiego w latach 2008–2009. Szczególnie interesuje się wykorzystaniem filmu i tekstów audiowizualnych w dydaktyce literacko-kulturowej oraz rolą podręcznika w edukacji polonistycznej. Wydał m.in. Idę do kina, czyli co każdy kinoman wiedzieć powinien, Drugi oddech polonisty, Teksty w lustrze ekranu, Wykształcić widza. Sztuka oglądania w edukacji polonistycznej.

W swojej ostatniej książce Wykształcić widza… mówi Pan o konieczności kształtowania kompetencji audiowizualnych. Dlaczego, Pana zdaniem, jest to umiejętność kluczowa w XXI wieku? „Kompetencje audiowizualne” to określenie bardzo pojemne, mieści w sobie wiele dyspozycji i umiejętności, a także obszary wiedzy. Mówiąc o kompetencjach, mam na myśli interpretację, wartościowanie, kojarzenie z innymi, porównywanie, selekcjonowanie, wybieranie – jednym słowem: świadome życie pośród nich. Słowo „świadome” oznacza obecność wymiaru refleksji, myśli, która analizuje i porządkuje nasze doświadczenia. To jedna strona medalu – nazwijmy ją odbiorczą, choć ten odbiór ma mocne cechy współtworzenia, nadawania znaczeń. Druga strona medalu ma charakter wyraźnie kreacyjny – chodzi 12

tu o umiejętność tworzenia przekazów audiowizualnych, dzielenia się nimi w przestrzeni publicznej. Oba te aspekty kompetencji audiowizualnych są współcześnie nieodłącznym komponentem życia społecznego, w znacznym stopniu umożliwiają i ułatwiają nasze istnienie wśród innych, zbliżają ludzi do siebie, mogą być narzędziem budowania relacji.

Co, według Pana, w dzisiejszych czasach decyduje o przydatności filmu w praktyce szkolnej? Jakie znaczenie ma edukacja filmowa w rozwoju i kształceniu dzieci i młodzieży?

Filmy, zarówno fabularne, jak i te zwane dokumentalnymi, są dziś najpowszechniejszą formą uczestnictwa w kulturze.

Zważywszy, że filmami są nie tylko nowe horyzonty edukacji filmowej

produkcje kinowe czy telewizyjne, ale również wideoklipy, reklamy, relacje informacyjne, a nawet spoty polityczne czy grafiki na ekranach smartfonów – można powiedzieć, że wszyscy niemal żyjemy w środowisku, które Lev Manovich określił jako Soft Cinema. Zarówno generacje dziś już dojrzałe, jak i te młode oraz najmłodsze, wyrastają w przeświadczeniu, że film jest naszym naturalnym otoczeniem.

Ta świadomość jest pierwszym aspektem użyteczności filmu w edukacji kulturowej.

Jako naturalny składnik kultury film nie budzi bowiem oporów w procesie jego edukacyjnego wykorzystania, mało tego – jest gremialnie przez uczniów aprobowany, lubiany jako przedmiot szkolnego, np. polonistycznego, użytku.

Jest Pan, Panie Profesorze, autorem wielu podręczników do literatury, ale interesuje się Pan również, użyję tytułu innej z Pana książek, „okołofilmową strategią kształcenia literackiego”. Czy widzi Pan wobec tego również miejsce w polskiej edukacji kulturowej na filmy nie będące bezpośrednio związane z tekstem literackim, czyli takie filmy, jakie również proponujemy w projekcie Nowe Horyzonty Edukacji Filmowej? Jakie jest ich znaczenie?

Moja strategia jest właśnie próbą zaadaptowania filmu fabularnego jako samodzielnego tekstu kultury w proces kształcenia literacko-kulturowego. Wspomniałem już o uniwersalności filmu jako poligonu analizy i interpretacji wszelkich tekstów. Film postrzegam w tym kontekście jako samodzielną wypowiedź artystyczną, poddającą się analizie z wykorzystaniem narzędzi, więcej niż lekcja, więcej niż kino

w które szkolna polonistyka od lat próbuje wyposażyć uczniów: kategorie fabuły, świata przedstawionego, wątku, scenerii, postaci, metafory, symbolu, gatunku, konwencji, także stylu czy nawet poetyckości, można wykorzystać w refleksji o filmie w sposób o wiele bardziej poglądowy, kształcący niż w przypadku rozmów o literaturze z nastolatkami. Z kolei swoista estetyka filmu, bliska intuicji młodych ludzi, gdy zostaje poddana badawczemu spojrzeniu, może budować ich wrażliwość literacką. Rolę edukacji filmowej, w tym zwłaszcza Nowych Horyzontów, postrzegam jako fundamentalnie ważne formowanie sposobów i nawyków głębokiej refleksji kulturowej.

Projekt NHEF ma przygotowaną przez filmoznawców, metodyków i nauczycieli obudowę dydaktyczną. Jaką rolę w szkolnej edukacji filmowej przypisuje Pan prelekcjom przed filmem, dyskusjom po projekcji, czy wreszcie przeprowadzonej na lekcji analizie i interpretacji obejrzanego w kinie filmu?

Jestem, rzecz jasna, orędownikiem prelekcji, dyskusji i analiz. Zwłaszcza dwie ostatnie aktywności budują wrażliwość i kompetencje widza, po raz kolejny uruchamiają film. Wszystkie one jednak wymagają uwzględnienia perspektywy odbiorcy.

Uczniów trzeba zaintrygować, zainspirować do refleksji i pokazać, jak niewiele dzieli ich odbiorcze intuicje od mądrej zabawy w film. Bo tak naprawdę – jak pisał Jerzy Płażewski – „kino jest w nas”, trzeba tylko odkryć i pogłębiać w sobie wrażliwość na jego mowę.

Rozmowę przeprowadziła Anna Równy

13

mówią o nas

Metodycy Najważniejsze walory propozycji nhef to: różnorodność form, tematów i adresatów projektów edukacji filmowej, wartościowe pod względem artystycznym i poznawczym filmy, aktywizujące uczestników metody i formy pracy, systematyczne wprowadzanie w arkana sztuki filmowej i nowych mediów, w tradycję kultury polskiej i światowej, uniwersalizm podejmowanych problemów (także tych trudnych). To „więcej niż lekcja, więcej niż kino” dla uczniów i nauczycieli.

Hanna Wiśniewska POLONISTKA, DORADCA METODYCZNY, AUTORKA WIELU PROGRAMÓW EDUKACJI FILMOWEJ

Od 11 lat proponujemy uczniom i nauczycielom wspólnotę kinową, skupioną wokół często nieoczywistych i trudnych, ale przede wszystkim wartościowych filmów. Przygotowujemy do odbioru tekstu kultury, ale też do życia. Uczniowie niosą film nie tylko na zajęcia szkolne – idą z nim… do domu. Jakaż to satysfakcja, gdy dziecko zwierzy się nam, przy okazji kolejnego seansu, jak to po poprzednim (o tematyce rodzinnej) powiedziało mamie, że ją kocha bezwarunkowo.

Izabela Rudnicka nauczyciel konsultant, realizatorka programów edukacji filmowej

Dyrektorzy Nie ma bardziej wymagającego widza od dziecka. To właśnie najmłodsi mają najbardziej wygórowane oczekiwania. Mogłoby się wydawać, że kino dla dzieci jest infantylne. Nic bardziej mylnego. Projekt nhef to wspaniały przykład doskonałego kina dla dzieci. Prezentowane filmy mają naprawdę wysoki poziom artystyczny i realizatorski. Nasze dzieci chętnie uczestniczą w comiesięcznych seansach.

Bogusia Szczęsna-Gorczyńska dyrektor przedszkola w Tczewie

14

nowe horyzonty edukacji filmowej

więcej niż lekcja, więcej niż kino

15

Od początku byłem wielkim zwolennikiem tego projektu. Wynika to z mojego przekonania, że obowiązkiem nas, nauczycieli, jest wychowanie wrażliwego człowieka, potrafiącego właściwie odbierać i wykorzystywać media. Dlatego tak ważne jest nie tylko wspólne obejrzenie filmu, lecz także refleksja i rozmowa z uczniami. Dyrektor powinien inspirować oraz wspomagać nauczycieli w tym zakresie i to starałem się zawsze robić.

Janusz Wojczyszyn BYŁY DYREKTOR PUBLICZNEGO GIMNAZJUM NR 1 IM. T. KOŚCIUSZKI W OLESNIE, OBECNIE KIEROWNIK WYDZIAŁU EDUKACJI URZĘDU MIEJSKIEGO W OLESNIE

Nauczyciele Edukacja filmowa daje możliwość wychowywania do odbioru tekstu kultury, szczególnie ważną dla nas – mieszkańców prowincji. Magia kina pozwala na przeżywanie, o które trudno w szkole. Często uczniowie mało zaangażowani w lekcje literackie mają wiele do powiedzenia o filmie, są zdolni do wnikliwych analiz i trafnych interpretacji. A ich umysły i serca otwierają się na teksty – z założenia nieciekawe, bo narzucone przez system szkolny.

Ewa Szczurek I LICEUM OGÓLNOKSZAŁCĄCE IM. LOTNIKÓW POLSKICH W OLEŚNIE

nhef to doskonały sposób na przełamanie rutyny i schematu szkolnych zajęć. To projekt przemyślany, prowadzony przez energicznych ludzi z filmową pasją i pedagogicznym zacięciem. Zaletą tego projektu są nieszablonowe animacje i filmy fabularne, które uczą otwartości na otaczający świat i dotykają jego problemów. Dopełnieniem są doskonale przygotowane warsztaty plastyczno-techniczne, czyli świetna okazja do grupowej i indywidualnej pracy przy wykorzystaniu różnych technik. Prawdziwy strzał w dziesiątkę! Polecam!

Andrzej Jakimiuk SZKOŁA PODSTAWOWA NR 32 Z ODDZIAŁAMI INTEGRACYJNYMI IM. MAŁEGO POWSTAŃCA W WARSZAWIE

16

nowe horyzonty edukacji filmowej

Edukatorzy nhef to program stworzony przez pasjonatów i profesjonalistów.

Systematyczne uczestnictwo w zajęciach daje uczniom możliwość poznania podstaw języka filmu i historii kinematografii. Młodzi pasjonaci sztuki filmowej mają okazję zapoznać się z różnymi formami obcowania z kinowym medium – od krytycznej analizy i interpretacji filmu po zaangażowane uczestnictwo połączone z identyfikacją. To ostatnie zaś otwiera na oścież drzwi, za którymi kryją się niemal nieskończone możliwości umożliwiające wykorzystanie filmu w pracy wychowawczej.

DR MACIEJ DOWGIEL EDUKATOR FILMOWY I TRENER EDUKACJI MEDIALNEJ W PRACOWNI FILMOZNAWCZEJ I MEDIOZNAWCZEJ W ŁODZI, WĘDRUJĄCY FILMOZNAWCA FILMOTEKI SZKOLNEJ

Projekt nhef od lat inspiruje nauczycieli i uczniów i poszerza grono odbiorców – ostatnio o rodziców. Łączy odbiór filmu, sytuację dyskusji, inspirację do działań dydaktycznych i wychowawczych z nauką odczytywania kodów kulturowych. Poprzez właściwie postawione pytania stanowi istotny krok do zrozumienia audiowizualności. Rozwija umiejętności krytycznego myślenia oraz właściwej interpretacji zdarzeń i zjawisk medialnych.

Maria Jolanta Szatkowska POLONISTKA I FILMOZNAWCZYNI, AUTORKA ARTYKUŁÓW METODYCZNYCH Z ZAKRESU EDUKACJI FILMOWEJ, WSPÓŁAUTORKA KSIĄŻKI FILM W SZKOLE. WYBRANE ZAGADNIENIA EDUKACJI FILMOWEJ

więcej niż lekcja, więcej niż kino

17

rodzice Edukacja filmowa to świetna okazja, by pokazać naszym dzieciaczkom magię kina. Każda wyprawa na pokazy nhef to nowa, niezapomniana przygoda. W czasie spotkań dzieci czują się jakby były u siebie i dzięki temu chętniej stawiają czoło nowym wyzwaniom. Nie ma nic lepszego niż widok dziecka, które dowiaduje się, że świat to coś więcej niż to jedno miejsce, w którym mieszka…

Antonina Gos MAMA PIĘCIORGA DZIECI, DYREKTORKA PRZEDSZKOLA W ŁOMIANKACH

Opolskie Nowe Horyzonty to jedyny projekt w Polsce, którego celem jest popularyzacja edukacji filmowej z wykorzystaniem nowoczesnego, cyfrowego kina objazdowego, docierającego do wielu miejscowości na Opolszczyźnie i Śląsku. Teraz nauczyciel może uczestniczyć w programie nhef, zamawiając film i prelegenta do swojego miejscowego domu kultury.

W roku szkolnym 2016/17 każdego miesiąca od października do kwietnia z projektu korzystało ponad 2,5 tysiąca uczniów.

Bolek Drochomirecki koordynator opolskich Nowych Horyzontów

Prelegenci Moje dzieci oglądają filmy w szkole, w domu i z rówieśnikami.

Zdobywają dzięki nim wiedzę o świecie, uczą się norm społecznych, rozwijają swoją wrażliwość i poczucie humoru. Dobry film to ten, który zachęca do przemyśleń, rozmów, dzielenia się uczuciami i wnioskami. Ten, który ogląda się wspólnie z kimś – i o którym się później rozmawia. Chciałabym, aby edukacja filmowa była wykorzystywana w większym stopniu. Cieszę się też, widząc nauczycieli rozumiejących, że samo pójście z klasą na film nie załatwia sprawy – że najważniejsze dzieje się potem, podczas dyskusji.

DR KATARZYNA WASILEWSKA MAMA DWÓCH SYNÓW I CÓRKI, PSYCHOLOŻKA

Koordynatorzy projektów Projekt nhef to nie tylko szansa dla dzieci i młodzieży na spotkanie z ciekawymi filmami oraz poszerzanie horyzontów. To również lekcja korzystania z legalnej kultury i droga do wychowywania nowego pokolenia kinomanów. Bezcenne.

Małgorzata Kuzdra kierowniczka kina Muza i koordynatorka NHEF w Poznaniu

18

nowe horyzonty edukacji filmowej

nhef jest przykładem na to, że młody widz nie musi zostawać sam z tym, co właśnie obejrzał. W trakcie zajęć istotna jest nie tylko tematyka, jaką poruszają prezentowane filmy, ale również wspólne przeżywanie, dyskusja i dzielenie się własnymi opiniami i emocjami. Dzięki projektowi oglądanie filmów staje się prawdziwą lekcją komunikacji międzyludzkiej – spotkaniem nie tylko z filmowym dziełem, ale również z innością i różnorodnością opinii.

Paulina Pohl prelegentka w Centrum kultury i sztuki w Tczewie

Należy pamiętać, że oprócz niewątpliwych walorów dydaktycznych, projekt nhef to wielka dawka pozytywnych emocji. Szczególnie dla najmłodszych widzów! Projekt kieruje uwagę na potrzeby dzieci i młodzieży.

Nie tylko te związane z doborem repertuaru, ale także te codzienne – potrzebę rozmowy, wypowiedzenia własnego zdania i mądrej, ukierunkowanej zabawy.

Michalina Drygasiewicz prelegentka w kinie Nowe Horyzonty we Wrocławiu

więcej niż lekcja, więcej niż kino

19

nowe horyzonty edukacji filmowej

więcej niż lekcja, więcej niż kino

przykładowe materiały dydaktyczne

20

21

Przebieg lekcji

grupa wiekowa SZKOŁA PODSTAWOWA 1–3 cykl FILMOWI BOHATEROWIE temat JA I MOJA RODZINA film REŻ. F. M. NØRGAARD, DANIA 2015, 88’ opracowała DOROTA ZARÓD

Villads z Valby cele lekcji

ŚRODKI DYDAKTYCZNE

uczeń: • wyjaśnia, co to jest rodzina i potrafi wymienić jej członków • interpretuje zachowania bohaterów filmowych i dostrzega rolę najbliższych w życiu głównego bohatera • pracuje w grupie, przestrzegając zasad współpracy • ma możliwość wyrażenia swoich emocji i uczuć • określa rolę rodziny w swoim życiu

• film Villads z Valby • pisaki, kredki, kartki A4, stare gazety, plastikowe kubeczki • tekst piosenki Moja wesoła rodzinka (muz. i sł. Stanisław Karaszewski, źródło: www.klasa.pl/muzyka/piosenka-3.htm)

METODY I FORMY PRACY • • • • • •

22

CZAS TRWANIA LEKCJI 1 godzina lekcyjna

PRZYGOTOWANIE DO LEKCJI Lekcja powinna się odbyć po obejrzeniu filmu Villads z Valby.

rozmowa, dyskusja analiza przypadku drama praca grupowa oraz indywidualna mapa myśli praca plastyczna

II wieża Zabawa w pięcioosobowych grupach polega Wprowadzenie na ułożeniu na stoliku wieży z kubeczków Nauczyciel przedstawia temat lekcji, a następ- leżących w drugim końcu sali. Każdy uczestnie odnosi się do obejrzanego wcześniej nik może dotykać kubeczek tylko jednym palfilmu, prowadząc rozmowę na temat rodziny cem (można wprowadzić element rywalizacji głównego bohatera. czasowej między grupami).

Realizacja tematu 1. Rodzina Villadsa Rozmowa na temat rodziny Villadsa: Kto wchodził w skład rodziny? Jakimi cechami charakteryzowali się mama i tata chłopca?

Czy zachowanie rodziców pomagało mu w trudnych dla niego sytuacjach?

Odgrywanie scenek z filmu z udziałem Villadsa i mamy lub taty (dzieci mogą same wybrać lub nauczyciel sugeruje, które sceny z filmu są istotne). Po scenkach dramowych omówienie, jak czuł się Villads w zależności od reakcji rodziców i jaka przyniosła mu największe wsparcie.

2. Każda rodzina.

Zapytanie uczniów o zdanie, kto według nich jest najważniejszy w rodzinie. Podsumowanie dyskusji i zaproponowanie uczniom dwóch zabaw: rzeka i wieża.

I rzeka Uczniowie zostają podzieleni na pięcioosobowe rodziny, w których każdy dostaje kawałek gazety. Rodzina ma za zadanie przejść przez „rzekę” (dywan lub inną dużą przeszkodę), stając tylko na gazecie. Członkowie grup muszą współpracować, by wykonać zadanie.

nowe horyzonty edukacji filmowej

więcej niż lekcja, więcej niż kino

Podsumowanie i powrót do postawionego pytania. Przewidywana odpowiedź: każdy członek rodziny jest ważny i każdy ma jakieś zadanie w rodzinie.

3. Moja rodzina.

Odczytanie przez nauczyciela słów piosenki Moja wesoła rodzinka. Każdy uczeń odrysowuje swoją dłoń na kartce i dorysowuje elementy tak, by każdy palec był kimś z rodziny.

Podpisuje pracę, wokół pisze, co dany krewny lub on sam może dać rodzinie (opiekę, posiłki, troskę, radość, dobry humor, bezpieczny dom, pomoc w nauce itp.). Na koniec prezentacja prac osób chętnych.

Wnioski Wspólne czytanie tekstu piosenki Moja wesoła rodzinka i sformułowanie wniosku, że rodzina to taka grupa, w której każdy jest potrzebny, każdy ma jakąś funkcję do spełnienia. Ja także jestem ważny i mogę wiele dobrego zrobić dla swoich najbliższych.

Praca domowa Dowiedz się, jak lubi spędzać czas wolny każdy z członków Twojej rodziny? Jakie jest marzenie mamy lub taty? Jak pomagacie sobie nawzajem w rodzinie? Napisz odpowiedź (klasa 3).

23

2 godziny lekcyjne

PRZYGOTOWANIE DO LEKCJI Lekcja powinna się odbyć po obejrzeniu filmu Blanka.

METODY I FORMY PRACY • • • • •

gra integracyjna mapa myśli przekład intersemiotyczny (ilustracja) dyskusja praca w grupie oraz indywidualna

a r ad

t ros

ka

ka

więcej niż lekcja, więcej niż kino

nau

nowe horyzonty edukacji filmowej

a

24

zabaw

Realizacja tematu 1. Nauczyciel streszcza fabułę filmu Blanka.

Po pytaniach o dążenia i marzenia dziewczynki oraz próby realizacji tych pragnień, nauczyciel zapisuje na tablicy temat, który będzie realizowany przez dwie godziny lekcyjne: „Przepis na rodzinę”. Pod tematem dopisuje: „Cel: Chcemy się dowiedzieć, czy rodzinę można stworzyć samemu?”.

rodzina

żowanie

CZAS TRWANIA LEKCJI

zaanga

opaska lub chustka do przewiązania oczu

ść

ŚRODKI DYDAKTYCZNE

oc

uczeń: • uczestniczy w rozmowach: zadaje pytania, udziela odpowiedzi i prezentuje własne zdanie • poszerza zakres słownictwa i struktur składniowych • wyraża swój stosunek do postaci, charakteryzuje i ocenia bohaterów • odbiera teksty kultury na poziomie dosłownym i przenośnym

p om

cele lekcji

mi ło

Blanka

Wprowadzenie Lekcja zaczyna się od zabawy integracyjnej inspirowanej filmem. Uczniowie siadają w kole na krzesłach lub podłodze, nauczyciel wybiera jedną chętną osobę, ustawia ją w środku kręgu, zawiązuje jej oczy i kilkukrotnie okręca w koło (jak do rozpoczęcia zabawy w „ciuciubabkę”). Następnie nauczyciel wskazuje ucznia lub uczennicę, który wypowiada kilka umówionych wcześniej słów (np. „Cześć. Czy mnie poznajesz, kolego/koleżanko?”). Celem zabawy jest rozpoznawanie kolejnych uczestników jedynie po głosie. Można parokrotnie zmienić osobę zgadującą.

Nauczyciel pyta uczniów, jak to się dzieje, że rozpoznają się od razu po usłyszeniu brzmienia głosu, a później inicjuje krótką dyskusję heurystyczną prowadzącą do wniosków, że jeśli kogoś zna się naprawdę dobrze, to można rozpoznać tę osobę nawet, gdy się jej nie widzi. Może też zachęcić podopiecznych do opowiedzenia o tym, czy zdarzyło się komuś rozpoznać członka rodziny po dźwięku głosu, odgłosie kroków lub po zapachu. Gdy któreś dziecko już potwierdzi, można postawić tezę, że rodzina to grupa osób, która zna się najlepiej.

2. Uczniowie pod kierunkiem nauczyciela tworzą mapę myśli (promienisty układ treści) dotyczącą tego, po co człowiekowi rodzina, jakie funkcje pełni, dlaczego dla wielu osób jest bardzo ważna, co się dzięki niej zyskuje, co się od niej otrzymuje.

opieka

Przebieg lekcji

grupa wiekowa SZKOŁA PODSTAWOWA 4–6 cykl KINO WSPÓŁCZESNE temat PRZEPIS NA RODZINĘ film REŻ. K. HASEI, WŁOCHY, JAPONIA, FILIPINY 2015, 75’ opracowała ALEKSANDRA KORCZAK

25

3. Zadaniem każdego dziecka jest stworzenie notatki o tym, jak rozumie słowo „rodzina”.

Ze względu na specyfikę dziecięcego świata wartości i różne współczesne modele rodziny, można pozostawić uczniom wolną rękę, aby każdy mógł skonstruować indywidualną definicję. W tym celu każde dziecko ma z mapy myśli wybrać 2–3 elementy, które uważa za najważniejsze, i ułożyć o nich zdania (np. „Rodzina to osoby, które się mną opiekują i dają mi swoją miłość”). Jeśli uczniowie mają już za sobą naukę części zdania, można zaznaczyć, że należy ułożyć zdania, w których wybrane z mapy myśli wyrazy będą dopełnieniami.

4. Nauczyciel pobudza dzieci do refleksji, pytając o to, czy Blanka pomagała Peterowi, ponieważ spodziewała się otrzymać od niego jakąś nagrodę, a także, czy Peter pomagał Blance, bo chciał coś od niej otrzymać.

Analogicznie można zapytać, czy rodzice lub rodzeństwo pomagają nam lub służą radą, bo chcą coś od nas dostać. Po ustaleniu wniosków nauczyciel zapisuje na tablicy pojęcie z uproszczoną definicją: „bezinteresowny – ktoś, kto czyni dobro, mimo że nie spodziewa się nagrody”. Można zachęcić uczniów do zapisania, że rodzina to grupa ludzi, którzy są dla nas dobrzy i poświęcają się dla nas bezinteresownie.

Powinno się tu wrócić na chwilę do przedstawionego wcześniej celu lekcji i zaznaczyć, że skoro elementem tworzącym rodzinę jest bezinteresowność, to nie można jej stworzyć samemu, gdyż do bezinteresownego aktu dobra potrzebne są przynajmniej dwie osoby.

26

5. Nauczyciel przypomina uczniom scenę, w której Blanka zamykała się w samodzielnie zbudowanym kartonowym domku.

Przypomina też, że gdy zamykała za sobą drzwiczki, było na nich narysowane serce.

Prosi podopiecznych o próbę zinterpretowania tej sceny i rysunku oraz by uczniowie opowiedzieli, jakim miejscem jest dla nich dom (bezpiecznym, spokojnym, szczęśliwym).

6. Uczniowie, którzy potrafią wymienić przysłowia z użyciem wyrazu „dom” zapisują je na tablicy, a reszta klasy objaśnia ich znaczenie. Jeśli nie potrafią przypomnieć ich sobie sami, podpowiada je osoba prowadząca zajęcia. Mogą to być na przykład: • „Gość w dom, Bóg w dom” dom jako miejsce radosne, gościnne, przyjazne • „Tam twój dom, gdzie serce twoje” dom to nie piękny budynek, tylko miejsce ukochane • „Wszędzie dobrze, ale w domu najlepiej” nawet, jeśli dom nie jest najwygodniejszy, to i tak jest w nim najprzyjemniej • „Dom ciasny, ale własny” dom to przestrzeń, która do nas należy • „Wolnoć Tomku w swoim domku” w domu czujemy się swobodnie

nowe horyzonty edukacji filmowej

7. W dyskusji z uczniami nauczyciel stara się wskazać korelacje między pojęciami „dom” i „rodzina”. Dzieci mogą mieć na to różne odpowiedzi: że dom i rodzina to to samo, że dom jest tam, gdzie jest rodzina, że bez rodziny nie ma domu, że nasza rodzina to ludzie, którzy mieszkają w naszym domu.

Te wypowiedzi są punktem wyjścia dla ostatniego etapu lekcji: tworzenia rysunku – rebusu alfabetycznego.

Zabawa polega na tym, że uczniowie zapisują drukowanymi literami imiona członków swojej rodziny, a następnie tworzą z nich obrazek przedstawiający dom.

Przykładowa realizacja zabawy Szkic do scenariusza Przepis na rodzinę.

Rebus alfabetyczny: BLANKAPETER

więcej niż lekcja, więcej niż kino

27

grupa wiekowa GIMNAZJUM I KLASA 7 SP cykl młodzi w obiektywie temat FILM JAKO KOD I KANAŁ KOMUNIKACYJNY OTWARTY DLA KAŻDEGO film REŻ. R. R. WILLIAMS, STANY ZJEDNOCZONE 2016, 92’ opracował KRZYSZTOF KASPRZYK

Życie animowane cele lekcji

środki dydaktyczne:

uczeń: • poznaje charakterystyczne zachowania ludzi dotkniętych autyzmem • poznaje wpływ tekstów kultury na człowieka i człowieka na teksty kultury • poznaje definicje animacji (semantyka słowa, film animowany, animować) • rozpoznaje w ludziach dotkniętych autyzmem bogaty tekst kultury

• opracowanie objawów autyzmu fundacji Synapsis (karta pracy nr 1) • schemat asocjogramu (karta pracy nr 2)

metody i formy pracy: • • • •

dyskusja burza mózgów analiza filmu tworzenie własnego tekstu

CZAS TRWANIA LEKCJI 1 godzina lekcyjna

PRZYGOTOWANIE DO LEKCJI Lekcja powinna się odbyć po obejrzeniu filmu Życie animowane. Przed lekcją nauczyciel przygotowuje kopie materiału fundacji Synapsis (karta pracy nr 1).

Przebieg lekcji Wprowadzenie Nauczyciel przedstawia temat lekcji i podkreśla, że jest to film dokumentalny, a takie filmy są przyczynkiem do poznawania świata.

Proponuje, by zająć się nie tyle samą analizą autyzmu, co sposobem i momentem wyjścia Owena ku ludziom, szczególnie, że tą drogą staje się odbiór filmów animowanych. realizacja tematu 1. Nauczyciel mówi, że punktem wyjścia będzie analiza spektrum autyzmu. Rozdaje karty pracy (karta pracy nr 1) i prosi o podkreślenie tych objawów autyzmu, które uczeń rozpoznaje u głównego bohatera, Owena.

Przewidywane odpowiedzi Wszystkie zachowania umieszczone w karcie pracy obecne są w życiu Owena, przy czym pewne są bardziej wyraźne.

2. Nauczyciel zwraca uwagę na rolę bajek Disneya w życiu Owena, prosi uczniów by w parach uzupełnili asocjogram (karta pracy nr 2).

Przewidywane odpowiedzi Poczucie bezpieczeństwa, słowa, rozumienie sytuacji, wiedza.

3. Nauczyciel, powołując się na inne teksty kultury, podaje przykłady bohaterów, którzy – podobnie jak Owen – zbudowali swoje życie w oparciu o literaturę. Przy okazji przypomina, że tekstem kultury może być każdy wytwór działalności człowieka z samym człowiekiem włącznie.

28

nowe horyzonty edukacji filmowej

więcej niż lekcja, więcej niż kino

4. Nauczyciel prosi uczniów, by kolejne poszukiwania związków literatury i życia przeprowadzili samodzielnie, i skierowali uwagę na siebie samych. Film Życie animowane jest filmem dokumentalnym, opowiada o prawdziwych wydarzeniach, o czyimś życiu.

Nauczyciel prosi o napisanie tytułów filmów, książek, komiksów, które są uczniom tak bliskie, jak Owenowi były bliskie bajki Disneya.

Przewidywane odpowiedzi Uczniowie mogą przywołać przeróżne teksty; mogą pytać, czy gra jest tekstem kultury; mogą w końcu napisać, że nie mają własnego przykładu.

5. Nauczyciel podsumowuje tę część lekcji sformułowaniem wniosku, który zostaje zapisany do zeszytu: Teksty kultury kształtują nasz sposób komunikacji ze światem, pozwalają na określenie własnego kodu źródłowego.

W przypadku Owena był to świat bajek, dla Was będzie to... (tu każdy uczeń wpisuje swój system, kod źródłowy).

6. Nauczyciel zwraca uwagę na fakt, że w obejrzanym filmie Życie animowane dużą część stanowią animacje. I nie chodzi tu o filmy Disneya, ale o zanimowane fragmenty historii Owena. Metodą burzy mózgów stara się przeprowadzić interpretację obecności animacji w dokumencie.

29

7. Nauczyciel proponuje przyjrzeć się definicji słowa animacja. animować 1. pobudzać, pobudzić do działania, do działalności w czymś, zachęcać, zachęcić do czegoś, ożywiać, ożywić; 2. poruszać, poruszyć kukiełkami w teatrzyku lalkowym; 3. rysować, narysować lub wykonywać, wykonać zdjęcia do filmu rysunkowego; 4. tworzyć, stworzyć ruchome obrazy za pomocą komputera (źródło: www.sjp.pl/ animowa%C4%87) anime (łac. dusza) Nauczyciel podkreśla rolę duszy jako etymologicznego antenata słowa animacja! Zadaje pytanie, co animuje nasze życie, co animowało życie Owena? Uruchamia burzę mózgów.

Przewidywane odpowiedzi: Owen – choroba, bajki Disneya, rodzina, pasja...

Uczeń – szkoła, marzenia, miłość, rodzina...

Praca domowa Stwórz Snapa przedstawiającego przejęty od Owena fragment jego kodu źródłowego, który może wzbogacić Twoje życie. Snapa prześlij nauczycielowi.

Wybór Snapchata jako kanału komunikacyjnego pomiędzy nauczycielem a uczniami jest kolejną realizacją tematu lekcji – nauczyciel użyje kanału komunikacyjnego uczniów, tym samym zbliży się do ich świata.

W razie kłopotów – zapytaj swoich uczniów lub poszukaj informacji na stronie www.snapcenter.pl. Jeśli nauczyciel nie będzie chciał korzystać z aplikacji Snapchat, to uczniowie zrzuty ekranów swoich snapów mogą przesłać nauczycielowi na jego adres mailowy.

karta pracy nr 1 Jako całościowe zaburzenie rozwoju, autyzm ma wpływ na wszystkie obszary funkcjonowania dziecka. Powoduje zaburzenia relacji społecznych i kontaktu, trudności z podporządkowaniem się regułom społecznym wynikające z braku ich zrozumienia. Większość dzieci autystycznych jest niemówiąca, nie komunikuje się gestem, ma trudności ze wskazywaniem, naśladowaniem, spełnianiem poleceń. Jeśli dzieci mówią, to są to często echolalie. Nie potrafią one tworzyć dłuższych, rozbudowanych wypowiedzi, mają trudności z inicjowaniem i podtrzymywaniem wymiany konwersacyjnej. Cechuje je brak lub ograniczenie rozumienia pojęć abstrakcyjnych. Nawet dobrze funkcjonujący autyści mają problemy z pragmatyką języka. Dodatkowo obserwuje się u nich zaburzenia zachowania – liczne stereotypie i rytuały, koncentrowanie się na niefunkcjonalnych właściwościach przedmiotów, skrajne formy zaburzeń koncentracji. U niektórych pojawiają się także zachowania agresywne i autoagresywne. źródło: www.synapsis.org.pl/autyzm/objawy

karta pracy nr 2

10. Potraktuj postać Owena jako tekst kultury i napisz, co wartościowego można przejąć z tego tekstu do życia ludzi nieautystyków.

Wnioski Tekstami kultury może być każdy wytwór działalności człowieka z samym człowiekiem włącznie. Teksty stają się dla widza/czytelnika kodem umożliwiającym porozumienie z innymi, ze światem. Przyjmują również postać siły ożywiającej świadomość, animującej nas i nasze życie. Dostępność kodów i kanałów komunikacyjnych jest ogromna.

Od nas, czytelników kultury zależy z czego skorzystamy.

30

co zyskuje owen, oglądając bajki Disneya?

nowe horyzonty edukacji filmowej

więcej niż lekcja, więcej niż kino

31

PRZEBIEG LEKCJI

grupa wiekowa SZKOŁA PONADGIMNAZJALNA cykl KINO POLSKIE temat ŻYCIE JAKO ŚMIERTELNA CHOROBA film REŻ. J. P. MATUSZYŃSKI, POLSKA 2016, 122’ opracowała JOLANTA MANTHEY

ostatnia rodzina cele lekcji

ŚRODKI DYDAKTYCZNE

uczeń: • analizuje teksty kultury i dokonuje ich interpretacji porównawczej • dokonuje refleksyjnej i krytycznej oceny formy filmowej oraz warstwy znaczeniowej dzieła • poszerza wiadomości z zakresu teorii filmu i historii literatury • utrwala wiedzę z zakresu języka filmowego i posługiwania się terminologią filmoznawczą • poznaje poetykę filmowej konwencji realistycznej • prezentuje swoje stanowisko, wartościuje, ocenia, formułuje wnioski • doskonali umiejętność dyskusji

• film Ostatnia rodzina

CZAS TRWANIA LEKCJI 1 godzina lekcyjna

PRZYGOTOWANIE DO LEKCJI Lekcja powinna się odbyć po obejrzeniu filmu Ostatnia rodzina.

METODY I FORMY PRACY • praca z dziełem filmowym • dyskusja kierowana • pogadanka

32

nowe horyzonty edukacji filmowej

Wprowadzenie Podając temat lekcji, nauczyciel może wyjaśnić, że zawiera on cytat z tytułu filmu Krzysztofa Zanussiego (reżyser wspominał, że do tego tytułu zainspirowało go widziane kiedyś graffiti), a następnie poprosić o jego skomentowanie i wyjaśnienie (śmierć jako oczywisty kres każdego życia, choroba jako źródło cierpienia; ze zdania może wynikać, iż z życiem nierozerwalnie wiąże się cierpienie). Lekcję można potraktować jako syntezę motywu cierpienia w tekstach kultury.

• Zofia cierpi po śmierci matki, płacze, ale wobec diagnozy jest spokojna, a bardziej niż śmierci boi się niesprawności (paraliżu) – można zastanowić się, dlaczego.

Kobieta spokojnie przygotowuje męża do samodzielnego życia i planuje swój pochówek.

• Tomek kilkakrotnie próbuje odebrać sobie życie, traktuje temat śmierci z czarnym humorem (wampiryczna stylizacja), a śmierć traktuje jako ucieczkę od bólu, jakie według niego niesie życie.

Nauczyciel prosi uczniów o podzielenie się refleksjami na temat cierpienia, jego źródeł Realizacja tematu i form (zapis na tablicy i w zeszytach, np. cierNauczyciel rozpoczyna od odwołania się pienie fizyczne, związane z chorobą, będące do myśli np. Epikura upatrującego jedno ze wynikiem przemocy; cierpienie psychiczne, źródeł cierpienia człowieka w lęku przed związane ze stratą, lękiem, poczuciem śmiercią – prosi uczniów o określenie postawy wstydu, upokorzenia; cierpienie duchowe, bohaterów wobec śmierci, np.: wynikające z poczucia pustki egzystencjalnej – • Zdzisław wydaje się nie myśleć o śmierci, tu warto przywołać znane uczniom teksty interesuje go ona jako zjawisko podejmujące problem cierpienia). (zachowanie wobec matki, rytuał sprawdzania lusterkiem, czy oddycha i reakcja po śmierci), wydaje się być pogodzony z myślą o niej (nie protestuje, gdy Zofia odmawia leczenia i zastanawia się, czy jest sens ratować syna), ale wbrew temu, co deklaruje, jego obrazy wydają się pełne mroku, zniszczenia, umierania.

Warto tu zaprezentować slajd lub reprodukcję jednego z „mrocznych” dzieł Beksińskiego, zapytać o nastrój obrazu, wpisane weń emocje; można przywołać Freudowską koncepcję sublimacji pozwalającą spojrzeć na malarstwo Beksińskiego jako sposób radzenia sobie z egzystencjalnymi lękami i bólem.

więcej niż lekcja, więcej niż kino

33

Następnie nauczyciel poleca uczniom samodzielne zapisanie w zeszytach uwag dotyczących bohaterów filmu, np. w formie tabeli:

Cierpienie – jego charakter i źródła

Sposób radzenia sobie z cierpieniem

Na ogół nie ujawnia emocji, wybucha, gdy Zofia okazuje się śmiertelnie chora, zachowanie syna przydaje jej cierpienia.

Twórczość malarska.

Zofia

Niepokój o bliskich, zwłaszcza o syna, bezradność wobec jego problemów.

Troska o bliskich; Zofia jest osobą wierzącą, zapewne wiara jest dla niej także źródłem siły.

Tomek

Doświadcza egzystencjalnego bólu, nie potrafi pogodzić się z niedoskonałością świata, bezskutecznie próbuje budować relacje, szuka miłości.

Nie radzi sobie z cierpieniem.

Zdzisław

Wnioski Nauczyciel wraz z uczniami formułuje wnioski, np.: sposobem radzenia sobie z cierpieniem, także tym wynikającym z lęku przed śmiercią, może być wiara, troska o innych, ale także twórczość artystyczna. Warto zwrócić uwagę uczniów na problem depresji – cywilizacyjnej choroby współczesnej, która wymaga specjalistycznej pomocy.

Jeśli czas na to pozwoli, można zaprezentować uczniom fragment materiału powstałego na okoliczność premiery książki Magdaleny Grzebałkowskiej poświęconej Beksińskim.

Praca domowa (do wyboru) 1. Przygotuj wypowiedź na temat: Jak twórcy różnych tekstów kultury przedstawiają rodzinę? Odwołaj się do filmu Jana P. Matuszyńskiego, wybranego obrazu i wybranego tekstu literackiego.

2. Przygotuj wypowiedź na temat: Jaką refleksją na temat samotności dzielą się z odbiorcami artyści? Odwołaj się do obrazu Zdzisława Beksińskiego i wybranego tekstu literackiego.

źródło: www.beksinski.dmochowskigallery.net/galeria_ zoom.php?artist=52&picture=2499

źródło: www.culture.pl/pl/dzielo/ magdalena-grzebalkowska-beksinscy-portret-podwojny.

34

nowe horyzonty edukacji filmowej

więcej niż lekcja, więcej niż kino

35

nowe horyzonty edukacji filmowej

więcej niż lekcja, więcej niż kino

przykładowe analizy psychologiczne

36

37

grupa wiekowa przedszkole CYKL FILMOWE PRZYGODY OPRACOWALI KAROLINA GIEDRYS-MAJKUT, MARCIN MAJKUT

to jednak coś, nad czym można pracować. Czym jest rodzina? Na czym polega więź? Co to znaczy wspierać się? Jak rozwiązywać rodzinne kłopoty? Jak się nawzajem nie ranić?

WIELKA WYPRAWA MOLLY Mała Molly Potworowska z ekscytacją szykuje się na narodziny braciszka albo siostrzyczki, ale rodzice uznają, że dziewczynka jest za mała, by wyprawić się z nimi na słynną Wyspę Jaj, gdzie przychodzą na świat małe potwory. Molly jest niepocieszona, dlatego gdy znajduje czapkę z pomponem – jej prezent dla dzidziusia, który rodzice zgubili w trakcie pakowania się na wyspę – rusza ich śladem. Jest to długa i wymagająca droga, ale na szczęście Molly towarzyszy jej przyjaciel, Edison. Cała przygoda kończy się wielkim rodzinnym spotkaniem, tuż przy jaju, z którego wykluwa się nowy Potworowski. Film wprowadza w pogodny świat kochającej się rodziny i pokazuje kształtowanie się pozytywnych relacji z innymi.

tematy do rozmowy Nie ma jak z rodziną Molly ma za chwilę zostać starszą siostrą – w takiej sytuacji dzieci często czują lęk, zagrożenie, zazdrość o mamę i tatę. Te uczucia wyraża przyjaciel Molly, Edison – krytykuje pomysł zrobienia czapki dla maluszka i obraża się na Molly za brak prezentu dla niego. Dziewczynka i jej rodzice przechodzą jednak tę próbę. Molly wybacza im zaniedbania, dzieli z nimi radość i ekscytację. Oni zaś starają się, by nie poczuła się zlekceważona, a gdy okazuje się, że wyruszyła ich śladem, porzucają drogę na Wyspę Jaj i postanawiają ją odnaleźć. Bycie razem zostało tu ukazane przez pryzmat działań – widzimy zachowania sprzyjające budowaniu więzi. Wyidealizowany obraz uzupełniają postacie takie jak Edison czy bracia obsługujący kolejkę linową. Ta para nie może się rozstać, choć cały czas spędzony razem wypełniają im konflikty. Nawet w kochających się rodzinach też dochodzi do nieporozumień – jest 38

nowe horyzonty edukacji filmowej

Samodzielnie, ale w społeczności Molly jest bardzo rezolutną dziewczynką, która świetnie sobie radzi z trudnościami. Niestraszne są jej ani wysokie góry, ani wielkie potwory, ani też przeprawa przez morze. To samodzielna, pewna siebie podróżniczka, która pokłada wiarę we własne siły. Jednocześnie wyprawa Molly nie mogłaby się odbyć, gdyby nie wsparcie innych postaci. Wszystkie potwory okazują jej troskę i zainteresowanie, np. wskazują drogę, pomagają przejść po stromej skalnej ścianie. Świat pokazany w filmie jest miejscem przyjaznym, zamieszkanym przez stworzenia, które dbają o siebie nawzajem i obdarzają się szacunkiem. Molly to dobry wzór dla młodych widzów: liczy na własne siły, ale wie, że może również liczyć na pomoc i zrozumienie innych.

Jak sprawić, żeby inni nam pomagali? Dlaczego warto być uprzejmym i pomocnym?

Skąd się biorą trudne emocje Film prezentuje trudności związane z niektórymi emocjami i pyta o ich pochodzenie. Postacią, która przeżywa najwięcej frustracji, jest Edison, przyjaciel Molly. Kiedy Molly nie okazuje mu odpowiedniej uwagi, Edison staje się nieznośny. Podobnie zrzędliwy jest kapitan statku, który ma przewieźć rodziców Molly i ją samą na Wyspę Jaj. Autorzy filmu pokazują, że niełatwe uczucia nie biorą się z negatywnego podejścia czy osobowości. Są powodowane przez jakieś okoliczności, tak więc nie pozostajemy bez wpływu na to, co się z nami dzieje i jak się czujemy. Skąd bierze się w nas złość czy smutek i jak sobie z nimi radzić? Czy to ważne, by rozumieć, dlaczego się smucimy albo złościmy? Czy możemy komuś opowiedzieć o trudnych emocjach?

więcej niż lekcja, więcej niż kino

39

grupa wiekowa SZKOŁA PODSTAWOWA 1–3 CYKL Filmowi bohaterowie OPRACOWALI KAROLINA GIEDRYS-MAJKUT, MARCIN MAJKUT

rzeczy i mierzenie się z większymi niż wcześniej wymaganiami?

Jak mogą w tym pomóc rodzice?

vILLADS Z VALBY Kończą się wakacje i 6-letni Villads po raz pierwszy idzie do szkoły.

To dla niego nowa sytuacja – bycie coraz starszym narzuca mu nieznane wcześniej reguły obowiązujące wśród rówieśników, wobec nauczycieli, rodziców czy sąsiadów. Villads jest obdarzony bujną wyobraźnią, która sprawia mu od czasu do czasu kłopoty, a czasem nawet prowadzi do niebezpiecznych sytuacji. Rozpoczęcie nauki w szkole stanie się dla niego momentem odkrywania równowagi pomiędzy przestrzeganiem zasad a zachowaniem wewnętrznej wolności i wierności sobie. Film może być dobrym wstępem do rozmowy o samodyscyplinie, dobrze pojmowanych prawach i obowiązkach szkolnych czy wyzwaniach stojących przed szkolnymi debiutantami.

tematy do rozmowy Kiedy pierwszy raz idziemy do szkoły Dla 6-letniego Villadsa kończy się okres beztroskiej zabawy pod okiem rodziców, a zaczyna czas zdobywania umiejętności, poznawania nowych osób i uczenia się reguł obowiązujących w grupie. To stresujący moment dla niego i dla rodziców, którzy zadają sobie pytanie, jak pomóc synkowi w tej adaptacji. Podejście rodziców odgrywa ogromną rolę w kształtowaniu postawy dziecka wobec szkoły. Jeżeli będą przedstawiali ją jako miejsce przyjazne i ciekawe, gdzie można się wiele nauczyć i nawiązać przyjaźnie, to dziecko tak samo będzie tę szkołę postrzegać. Taką strategię przyjmują rodzice Villadsa.

Pokazują także, że szacunek dla dziecięcego sposobu postrzegania świata i dbanie o jego bezpieczeństwo nie wykluczają się. Kiedy Villads w stroju superbohatera próbuje sprawdzić swoje umiejętności latania i o mały włos nie wyskakuje z okna, jego rodzice, zazwyczaj spokojni i zachowujący dużą cierpliwość dla jego wybryków, reagują z całą stanowczością. Czy pójście do szkoły jest trudnym momentem? Jak można sobie poradzić z nieśmiałością? Czym jest uczenie się nowych 40

nowe horyzonty edukacji filmowej

Do czego służą zasady i jak je rozpoznać?

Villads i jego rówieśnicy już na pierwszej lekcji otrzymują pakiet zasad, których należy się trzymać. Samodzielne ubieranie się czy sprzątanie zabawek to aktywności, które kształtują samodyscyplinę, a przychodząc do szkoły rozszerzamy ją o kolejne obszary (słuchanie nauczyciela, przygotowywanie i odrabianie lekcji). Samodyscyplina wpływa na poprawną organizację naszego życia, wzmacnia poczucie wewnętrznego „ja” i bezpieczeństwa. Ciekawym wątkiem w filmie jest także pokazanie pozytywnego procesu kształtowania się zasad szkolnych i szacunku dla dzieci jako osób, które też mogą mieć na nie wpływ. Jakie zasady obowiązują w szkole Villadsa, kto je wprowadza i jak zostają zmienione? Czy przestrzeganie szkolnych zasad jest trudne? Co to jest samodyscyplina i jak ją trenować?

Korzyści z nowych umiejętności Villads, który nie umie jeszcze czytać, otrzymuje od koleżanki list z bardzo ważną informacją. Może oczywiście poprosić o przeczytanie listu mamę czy tatę, ale wtedy zrezygnowałby z unikalnej relacji, która łączy go z koleżanką. Villads rozumie te zasady, dlatego opanowanie czytania staje się dla niego wyzwaniem. Kiedy w końcu udaje mu się odszyfrować treść listu, okazuje się, że warto było podjąć trud nauki.

Film zawiera pozytywny obraz nabywania nowych umiejętności, które są sposobem zaspokojenia naturalnej ciekawości, wzmocnienia naszej samodzielności i kompetencji radzenia sobie ze światem. Co sprawiło, że Villads chciał nauczyć się czytać? Co zyskujemy, zdobywając nową wiedzę? Czy żeby osiągnąć to, o czym się marzy, trzeba nauczyć się nowych rzeczy?

więcej niż lekcja, więcej niż kino

41

grupa wiekowa SZKOŁA PODSTAWOWA 4–6 CYKL KINO WSPÓŁCZESNE OPRACOWALI KAROLINA GIEDRYS-MAJKUT, MARCIN MAJKUT

sytuacji? Jakie relacje łączą ją z innymi? Czy jej życie jest szczęśliwe?

Czy jest bezpieczna?

blanka Bohaterką filmu jest 11-letnia Blanka, która mieszka na ulicach Manili. Prawdziwa matka zostawiła ją i odeszła z obcym mężczyzną.

Dziewczynka żebrze i kradnie, żyjąc marzeniem, że pewnego dnia kupi sobie za uzbierane pieniądze nową mamę. Wszystko zmienia się, gdy Blanka poznaje niewidomego ulicznego muzyka – Petera i dołącza do niego jako asystentka. Z czasem odkrywa w sobie talent muzyczny, a para zaczyna występować jako zespół muzyczny. Choć nie udaje im się zrealizować wszystkich planów, wspólne mierzenie się z trudnościami zmieni ich malutką grupę w prawdziwą rodzinę, a tęsknota Blanki zostanie zaspokojona.

tematy do rozmowy Świat, jakiego nie znamy Film odsłania przed widzami świat bezdomnych dzieci, dla których walka o przetrwanie jest codziennością. Porzucona Blanka tuła się po ulicach i mieszka w jednym z zaułków, w prowizorycznym domu skleconym z rozmaitych resztek. Jest zupełnie osamotniona, nie licząc tymczasowych sojuszy z innymi złodziejaszkami, które czasem przeradzają się w otwarte wojny. W filmie nie brakuje postaci – jak np. herszt bandy małych uliczników – pokazujących, w jaki sposób ten świat łamie charaktery i degeneruje. Film nie epatuje jednak rozpaczą – rozwija pozytywną, optymistyczną historię bohaterów, którym udaje się ocalić nadzieję i niewinność. Blanka i Sebastian, jeden z napotkanych chłopców, uparcie za czymś tęsknią. Takie przedstawienie rzeczywistości, w której żyją porzucone dzieci, ukazuje niebezpieczeństwa, jakie na nie czyhają (degeneracja, handel żywym towarem), a jednocześnie śle bardzo czytelny przekaz mówiący o tym, że z porzuconymi, bezdomnymi ludźmi łączą nas te same uniwersalne potrzeby. Gdzie mieszka Blanka i z czego się utrzymuje? Dlaczego znajduje się w takiej

42

nowe horyzonty edukacji filmowej

Siła więzi Skoro los nie dał Blance nic oprócz osobistych cech i talentów, dziewczynka musi swoje życie zbudować od podstaw. Dokonuje serii wyborów, które pokazują, co jest dla niej ważne; rezygnuje z kradzieży, a także z sierocińca. Postanawia nie opierać swojego poczucia bezpieczeństwa na łatwych pieniądzach albo instytucjonalnej pomocy, ale na pewnej, dobrej więzi z innymi osobami. Film zachęca do optymizmu i ciągłych poszukiwań – zdaje się mówić, że potrzeba przynależności jest zbyt silna, by ją oszukać, a zamykanie się na nią to rezygnacja z części siebie. Co się stało z rodzicami Blanki? Dlaczego Blanka marzy o nowej mamie? Co jej daje relacja z Peterem? Dlaczego Sebastian dołącza do Petera i Blanki? Dlaczego bycie w relacji z innymi jest dla nas tak ważne?

O pożytkach z nadziei W podejściu psychologii pozytywnej nadzieja i optymizm są uznawane za siły charakteru, które wzmacniają nasze poczucie szczęścia.

Bohaterka filmu może być inspirującym przykładem wdrażania tych cech w radzeniu sobie z przeciwnościami. Widzimy, że podczas gdy inne dzieci z ulicy zaakceptowały zastany porządek, Blanka ciągle planuje, jak odmienić swój los. Jej pomysły nie zawsze są racjonalne, ale pozwalają jej lepiej się poczuć, a także inspirują innych – za jej zachętą Peter decyduje się wyjechać z miejsca, gdzie szantażują go policjanci, a Sebastian postanawia zmienić swoje życie. Jakie problemy mają Blanka, Sebastian i inne bezdomne dzieci z ulic Manili? Co różni Blankę od innych dzieci w jej sytuacji? Jak radzi sobie z przeciwnościami?

Co to znaczy mieć nadzieję i co ona nam daje?

więcej niż lekcja, więcej niż kino

43

grupa wiekowa GIMNAZJUM I KLASA 7 SP CYKL młodzi w obiektywie opracowała MAŁGORZATA KOWALCZYK

żYCIE ANIMOWANE Dokumentalny film przedstawia życie amerykańskiej rodziny, w której jeden z synów zapada na autyzm. Choroba pojawia się nagle, powodując, że „Owena już nie ma. Gdzieś odszedł”, jak mówią jego rodzice.

Bohaterowie filmu opowiadają o swoim życiu, przerażeniu i bezradności, gdy choroba się pojawiła; o radości, gdy niespodziewanie znajdują „klucz” do syna; nadziei, gdy Owen wraca do świata, w którym mogą się z nim porozumieć; niepokoju, gdy dorasta i zaczyna samodzielne życie, a także sukcesach, jakie osiąga i smutkach, jakich doświadcza.

tematy do rozmowy Czy autyzm może być bajkowy?

Podstawowym motywem opowieści jest historia choroby, którą oglądamy zarówno z pozycji rodziców, jak i dziecka – najpierw młodego chłopca, potem dorosłego mężczyzny. Początkowo autyzm powoduje uporczywy, całkowity brak kontaktu ze światem, który przeraża i paraliżuje. Niespodziewanie „kluczem” do obcowania z chłopcem, do rozmów, zabaw, przytulania i uczenia świata okazują się animowane bajki Walta Disneya. Nieustannie oglądane stają się sposobem na zrozumienie świata zewnętrznego i stanowią swoisty metaplan życia Owena, który wypełnia realne życie ich treściami i uczy się świata na ich podstawie. Mamy tu więc bajkowy, magiczny autyzm. Czego nas uczy los, doświadczając nas i naszych bliskich chorobami? Czego potrzebują od innych osoby z autyzmem? Dlaczego nieznane, jakim jest inność, budzi w nas lęk? Co jest najważniejsze dla nas: żyć tak jak inni, czy żyć inaczej, ale z etykietką inności? Czy mamy swoje bezpieczne światy?

44

nowe horyzonty edukacji filmowej

Kto decyduje czyje życie jest wartościowe?

Zmaganie się z chorobą skutkuje także komplikacjami w karierze szkolnej chłopca – różne były szkoły, do których uczęszczał i relacje z rówieśnikami, nieustanna była niepewność rodziców, jak sobie poradzi oraz trudności nauczycieli w codziennej pracy z Owenem. Mamy tu ukazane dwie szkoły, dwa doświadczenia: pierwsze szkolne lata, pełne radości bycia z innymi i potem konieczność wybrania szkoły specjalnej, gdzie chłopiec doświadczył upokorzeń, agresji, strachu, gnębienia.

Ale przetrwał, a sposobem na to było tworzenie bajkowych postaci, pisanie, rysowanie, miłość rodziców i opieka brata. Przetrwał, ukończył studia, otrzymał dyplom. Czy masz doświadczenia w przebywaniu z ludźmi niepełnosprawnymi? Czy to, czego nie znamy, jest dla nas niebezpieczne? Jakie zachowania ludzi, np. autystycznych, są dla nas niezrozumiałe? Kto decyduje czyje życie jest wartościowe? Czy nasze zmagania z życiem są podobne do doświadczeń bohatera filmu?

Jaki masz klucz do swojego życia?

Uzupełnieniem zajęć może być zarazem narracyjna i projekcyjna praca pisemna o swoich doświadczeniach i przemyśleniach dotyczących tego, co we własnym życiu jest „kluczem” umożliwiającym odnalezienie się w rzeczywistości i zaakceptowaniu jej. Warte podkreślenia jest tu znaczenie drobnych sukcesów, osiągnięć uczniów, ich pasji, zainteresowań i pomysłów na życie. Co jest „kluczem” do naszego życia?

Gdzie jest i czy my go mamy? Dlaczego w życiu ważne są: dobroć, odwaga, codzienne pokonywanie własnych ograniczeń? Czy warto zmieniać, animować, kreować swój świat?

więcej niż lekcja, więcej niż kino

45

• Chodzę do kina • Filmowe przygody

tu znajdziesz: • • • • •

46

opis dostępnych cykli filmowych opinie nauczycieli powiązanie z podstawą programową przykład, jak pracujemy z filmem podstawowe informacje o wszystkich tytułach cyklu.

na www.nhef.pl dostępne są: • szczegółowy opis każdego filmu • wątki z prelekcji do każdego tytułu • materiały dydaktyczne do pobrania – scenariusze lekcji, karty pracy, propozycje tematów do dyskusji • propozycje prac plastycznych – pomysły na rozwinięcie poruszanych w filmach tematów • opinie psychologów • lista miast, w których realizowane są poszczególne cykle • daty spotkań w twoim kinie.

nowe horyzonty edukacji filmowej

więcej niż lekcja, więcej niż kino

Przedszkole

cykle dla przedszkoli:

47

chodzę do kina

1. kacper i emma – najlepsi przyjaciele

Kino to wyjątkowe miejsce – tu możemy jednocześnie oddać się rozrywce i refleksji. Warto zabierać do kina już najmłodsze dzieci, pamiętając tylko o doborze właściwego repertuaru – odpowiedniego do wieku i możliwości rozwojowych wychowanków.

reż. A. L. Naess | Norwegia 2013 | 74’ prelekcja: Nowe sytuacje.

Zmiana miejsca zamieszkania i związane z tym przeniesienie do nowego przedszkola to dla małego dziecka trudna sytuacja. Film opowiada o lęku przed tym, co nowe, o strachu, nad którym trudno zapanować, i o wielkiej sile prawdziwej przyjaźni.

„Chodzę do kina” to cykl starannie wyselekcjonowanych filmów, kierowanych do widza w wieku przedszkolnym.

Tematyka zaproponowanych utworów dotyczy zagadnień bliskich dziecku, spraw, które go dotyczą i są dla niego ważne. Skorelowanie treści przedstawionych w zaproponowanych filmach z nową podstawą programową wychowania przedszkolnego, daje możliwość wykorzystania wizyty w kinie jako formy zajęć dydaktycznych. To idealny punkt wyjścia do rozmów z dziećmi i stworzenia sytuacji wychowawczej. Seans w kinie to również pokazanie dziecku świata dotąd mu obcego, zapoznanie go z filmem od strony technicznej, wprowadzenie nowych pojęć, zagadnień dotyczących powstawania filmów i ich gatunków. Wizyta w kinie to czas spędzony w wartościowy, inspirujący sposób. Warto skorzystać z takiej formy zajęć.

Kacper z obawą czeka na pierwszy dzień w przedszkolu.

Dopiero przeprowadził się do nowego domu i jeszcze nikogo tu nie zna. Osobą, którą spotyka na samym początku, jest rezolutna Emma. Dziewczynka pomaga Kacprowi odnaleźć się w nowej sytuacji, a ich spotkanie staje się początkiem prawdziwej przyjaźni. Dzieci spędzają ze sobą każdą wolną chwilę, przeżywają razem wiele przygód, dzielą się radościami i smutkami.

Pewnego dnia, podczas wycieczki do remizy strażackiej, ginie ulubiony pluszak Emmy – Pani Królik. Czy wspólnie z Kacprem uda im się odnaleźć zgubę? Ciepły, bliski dzieciom film ukazuje rzeczywiste radości i troski kilkulatków oraz siłę przyjaźni i jej rolę w życiu człowieka. nagrody Nagroda Dziennikarzy Kwiat Paproci dla najlepszego filmu na Festiwalu Kino Dzieci 2014 | Nagroda Publiczności Kwiat Paproci dla najlepszego filmu Kino Dzieci 2014.

DZIĘKI CYKLOWI „CHODZĘ DO KINA” DZIECKO: • kształtuje wrażliwość, w tym wrażliwość estetyczną w odniesieniu do wielu sfer aktywności człowieka • wzmacnia poczucie własnej wartości, indywidualności i oryginalności oraz potrzebę tworzenia relacji osobowych i uczestnictwa w grupie • rozumie emocje własne i innych ludzi • uczy się dbania o zdrowie psychiczne

Wątki z prelekcji Będziemy rozmawiać o tym, jakie sytuacje są dla nas nowe. Zapytamy o nasze uczucia wtedy, kiedy stajemy się uczestnikami nieznanego nam wcześniej doświadczenia. Spróbujemy wymyślić receptę na to, jak nie dać się strachowi i sprostać wyzwaniom.

Anna Świć – nauczycielka edukacji przedszkolnej, logopeda w Przedszkolu Nr 83 w Lublinie, członkini grupy Superbelfrzy Mini.

48

nowe horyzonty edukacji filmowej

2. zestaw filmów krótkich: chodzę do kina! czas trwania: 47’ prelekcja: Nasza wyobraźnia w kinie.

3. ZIMOWE PRZYGODY JILL I JOY NOWOŚĆ! reż. S. Cantell | Finlandia 2015| 81’ prelekcja: Dlaczego warto pomagać?

4. zestaw filmów krótkich: przyjaźń czas trwania: 53’ prelekcja: Ja i moi przyjaciele.

5. Kacper i Emma – zimowe wakacje reż. A. L. Naess | Norwegia 2014 | 73’ prelekcja: Podróże pełne przygód.

Pojęcia kluczowe Nowe sytuacje, strach, przełamywanie lęków, pomoc.

6. ZESTAW FILMÓW KRÓTKICH: JAK POWSTAJE FILM? NOWOŚĆ!

Propozycja pracy plastycznej Bardzo pomocne pudełko – kształtowanie wrażliwości i umiejętności przyjmowania perspektywy innej osoby, mówienia o trudnych sytuacjach i emocjach, modelowanie zachowania związanego z przyjmowaniem nowej osoby / byciem nową osobą w grupie.

czas trwania: 52’ prelekcja: Film animowany.

więcej niż lekcja, więcej niż kino

7. MULLEWAP. OPOWIEŚCI ŚWINKI NOWOŚĆ! reż. T. Stróżyk | Niemcy 2016 | 72’ prelekcja: Współpraca i działanie w zespole.

49

filmowe przygody

1.hokus-pokus, albercie albertsonie.

Kino i atmosfera, która towarzyszy seansom filmowym, to niezwykły świat, pełen magii i nowych doświadczeń.

Warto do niego wprowadzać już najmłodszych widzów.

Cykl „Filmowe przygody” prezentuje zarówno filmy krótkie, jak i długometrażowe, pochodzące z rożnych zakątków świata i dobrane tak, aby ich tematyka była bliska widzom, odpowiednia dla odbiorcy w wieku przedszkolnym.

reż. T. Kove | Norwegia 2013 | 75’ prelekcja: Czy już dorosłem do tego, by… / Albert Albertson – bohater, którego znamy z książek Animacja opowiada o marzeniach i rozterkach tytułowego Alberta. Aby zrealizować swoje pragnienie posiadania psa, bohater postanawia zostać iluzjonistą.

Albert ma dwa marzenia: bardzo chciałby mieć psa i wreszcie stać się dorosłym. Jednak to drugie pragnienie to tylko środek do celu – spełnienia pierwszego. Tata rozumie dążenie syna, ale ma wątpliwości, czy chłopiec jest wystarczająco odpowiedzialny, żeby posiadać psa.

Albertowi i jego tacie trudno jest dojść do porozumienia – każdy ma swoje argumenty i liczy na to, że ten drugi ustąpi. Dla chłopca autorytetem staje się sąsiad iluzjonista, znający mnóstwo różnych sztuczek.

Czy do spełnienia marzeń Alberta wystarczy magia?

Hokus-pokus, Albercie Albertsonie oparty jest na uniwersalnych doświadczeniach kilkulatków, zwraca uwagę na ich radości i smutki, przybliża świat dzieci w wieku przedszkolnym.

Przedszkole to czas zabawy, radości i nawiązywania pierwszych przyjaźni. Jednocześnie to okres, w którym dzieci poznają, co to praca zespołowa, stają przed pierwszymi ważnymi zadaniami, uczą się odpowiedzialności, doświadczają również pierwszych niepowodzeń. Jednym z podstawowych i najważniejszych celów edukacji przedszkolnej jest rozwijanie umiejętności społecznych, a proponowany zestaw filmów z pewnością pomoże w jego realizacji. Kinowe seanse to dobry wstęp do stworzenia wielu sytuacji wychowawczo-dydaktycznych. Będą pretekstem do rozmowy o sprawach bliskich dzieciom, dotyczących bezpośrednio nich samych lub takich, z którymi mogą się zetknąć. Warsztaty plastyczne nawiązujące do tematyki obejrzanych filmów staną się okazją do poznania rożnych technik plastycznych.

nagrody Nominacja do nagrody Amanda w kategorii „Najlepsza muzyka” 2014.

Dzięki cyklowi „Filmowe przygody” dziecko: • przestrzega reguł obowiązujących w społeczności dziecięcej oraz w świecie dorosłych • łączy przyczynę ze skutkiem i próbuje przewidywać, co się może zdarzyć • zachowuje się odpowiednio na uroczystościach, np. na koncercie, festynie, przedstawieniu, w teatrze, w kinie • wypowiada się w rożnych technikach plastycznych i przy użyciu elementarnych środków wyrazu (takich jak kształt i barwa) w postaci prostych kompozycji • nazywa zwierzęta żyjące w rożnych środowiskach przyrodniczych

Wątki z prelekcji Porozmawiamy o tym, czym są obowiązki i czy łatwo się z nich wywiązywać. Zapytamy, co to znaczy być odpowiedzialnym. Opowiemy, o czym marzymy i zastanowimy się, jak dążyć do spełnienia naszych pragnień.

Pojęcia kluczowe Odpowiedzialność, obowiązki, marzenia.

Propozycja pracy plastycznej Magiczne obrazki, czyli animacja – rozwój manualny i poznawczy.

Anna Świć – nauczycielka edukacji przedszkolnej, logopeda w Przedszkolu Nr 83 w Lublinie, członkini grupy Superbelfrzy Mini.

50

2. wielka wyprawa molly reż. T. Siegers | Niemcy 2015 | 72’ prelekcja: Wielka wyprawa Molly.

3. magiczne święta kacpra i emmy reż. A. L. Naess | Norwegia 2014 | 80’ prelekcja: Ja i moja rodzina.

4. jill i joy reż. S. Cantell | Finlandia 2014 | 80’ prelekcja: Wyobraźnia.

5. zestaw filmów krótkich: kim jestem? czas trwania: 51’ prelekcja: Siła akceptacji.

6. kacper i emma na safari reż. A. L. Naess | Norwegia 2015 | 75’ prelekcja: Nasz przyjaciel zwierzak.

7. zestaw filmów krótkich: wyzwania czas trwania: 45’ prelekcja: Trudności można pokonać.

nowe horyzonty edukacji filmowej

więcej niż lekcja, więcej niż kino

51

• Filmowi bohaterowie • Filmowe podróże • Filmowe sekrety

tu znajdziesz: • • • • •

52

opis dostępnych cykli filmowych opinie nauczycieli powiązanie z podstawą programową przykład, jak pracujemy z filmem podstawowe informacje o wszystkich tytułach cyklu.

na www.nhef.pl dostępne są: • szczegółowy opis każdego filmu • wątki z prelekcji do każdego tytułu • materiały dydaktyczne do pobrania – scenariusze lekcji, karty pracy, propozycje tematów do dyskusji • propozycje prac plastycznych – pomysły na rozwinięcie poruszanych w filmach tematów • opinie psychologów • lista miast, w których realizowane są poszczególne cykle • daty spotkań w twoim kinie.

nowe horyzonty edukacji filmowej

więcej niż lekcja, więcej niż kino

szkoła podstawowa 1–3

cykle dla sp 1–3:

53

filmowi bohaterowie

1. sekret eleonory reż. D. Monfery | Francja, Włochy 2009 | 76’ prelekcja: Wiara w siebie.

Bohaterowie książek i filmów towarzyszą człowiekowi od najmłodszych lat. Z jednymi się utożsamiamy, żyjemy ich życiem, inni nie pozostają długo w naszej pamięci.

Każdy wychowawca czy rodzic szuka dla swoich uczniów wartościowych wzorców i postaw, które mogą pozytywnie kształtować dzieci oraz takich opowieści, które wiele ich nauczą. „Filmowi bohaterowie” są odpowiedzią na takie poszukiwania.

Bohaterem animowanej opowieści jest siedmioletni chłopiec odkrywający niezwykłą bibliotekę z bajkami.

Ożywają w niej znane wszystkim dzieciom postaci, które wraz z Natanielem przeżywają szalone przygody.

To piękna animacja mówiąca o wierze we własne siły i ukazująca w niebanalny sposób wartość czytania.

Prezentowany cykl to pełen barwnych postaci zestaw filmów pełnometrażowych oraz krótkich animacji stanowiących wartościową propozycję dla najmłodszych uczniów.

Rodzina Nataniela dostaje w spadku po cioci Eleonorze dom wraz z bogatym księgozbiorem, który ma zostać sprzedany. Bohaterowie bajek ożywają i proszą chłopca o ratunek. Kłopot w tym, że Nataniel nie umie czytać, a jest to niezbędne do ocalenia bajkowych postaci. Czy chłopiec sprosta tak wielkiemu wyzwaniu? Na pomoc przychodzą mu znani bohaterowie, między innymi Alicja, Pinokio, Piotruś Pan. Przepięknie ilustrowana bajka ukazuje bogaty świat literatury dziecięcej oraz przekonuje o wartości czytelnictwa. Porusza ważny temat przełamywania nieśmiałości i zachęca do uwierzenia we własne możliwości.

Bohaterowie to przeważnie ich rówieśnicy, często dopiero zaczynający naukę w szkole, borykający się z takimi samymi trudnościami, co młodzi widzowie. Jak sobie radzą w nowych sytuacjach? Jak popadają w gorsze tarapaty? I w jaki sposób, z pomocą przyjaciół, z nich wychodzą? Śledzenie losów i przeżywanie w sali kinowej przygód młodych bohaterów jest doskonałą lekcją właściwego postępowania, a przy tym dobrą zabawą.

Niebanalne historie Wima, który bardzo chciał chodzić do szkoły, Villadsa – pełnego fantazji sześciolatka, czy niesfornego Brama z pewnością przykują uwagę widzów.

nagrody Nagroda specjalna na Międzynarodowym Festiwalu Filmów Animowanych w Annecy 2010.

Wątki z prelekcji Co to znaczy być pewnym siebie? Czy trzeba być najlepszym we wszystkim? Czy znajomość liter wystarczy, by czytać książki?

DZIĘKI CYKLOWI „FILMOWI BOHATEROWIE” DZIECKO: • buduje relacje społeczne sprzyjające jego właściwemu rozwojowi (rodzina, przyjaciele) i zna właściwe wzorce postępowania • poznaje świat wartości, w tym ofiarności i współpracy • formuje poczucie godności własnej osoby i szacunek dla godności innych osób • zna wartość wiedzy jako podstawy do rozwoju umiejętności • kształtuje postawę otwartości wobec świata i innych ludzi oraz aktywności w życiu społecznym

Pojęcia kluczowe Wiara w siebie, odwaga, fabuła, miejsce akcji.

Materiały dydaktyczne Warto umieć czytać, warto wierzyć w siebie.

Propozycja pracy plastycznej Lubię czytać – wykonanie zakładki do książki z ulubioną postacią z bajek.

Dorota Zaród – NAUCZYCIELKA EDUKACJI WCZESNOSZKOLNEJ W SPOŁECZNEJ SZKOLE PODSTAWOWEJ NR 1 W TARNOWIE, MIŁOŚNICZKA KSIĄŻEK I KINA, CZŁONKINI GRUPY INNOWACYJNYCH NAUCZYCIELI SUPERBELFRZY RP.

54

2. zestaw filmów krótkich: Różnimy się! NOWOŚĆ! czas trwania: 53’ prelekcja: Różnimy się między sobą.

3. ernest i celestyna reż. B. Renner, S. Aubier, V. Patar | Francja 2012 | 79’ prelekcja: Przyjaźń.

4. niesforny bram reż. A. van der Heide | Holandia 2012 | 83’ prelekcja: Początki bywają trudne.

5. biuro detektywistyczne lassego i mai. cienie nad valleby reż. P. Klänge, W. Söderlund | Szwecja 2014 | 76’ prelekcja: Pozory mylą.

6. MAŁPIA AFERA NOWOŚĆ! reż. J. Nijenhuis | Holandia 2015 | 87’ prelekcja: Siła przyjaźni.

7. villads z valby NOWOŚĆ! reż. F. Meldal Nørgaard | Dania 2015 | 76’ prelekcja: Rodzina.

nowe horyzonty edukacji filmowej

więcej niż lekcja, więcej niż kino

55

filmowe podróże

1. zestaw filmów krótkich: różne strony świata

Prezentowany cykl to pełne ekscytujących przygód filmowe wyprawy do rożnych zakątków świata. Zestaw składa się z ekranizacji znanych przygodowych książek dla dzieci oraz popularnych baśni. Każdy film to odrębna opowieść, która uświadamia, że to, co odmienne, może być fascynujące i warte poznania.

Prezenty Astona | reż. U. Geffenblad, L. Geffenblad | Szwecja 2012 | 9’ Wstyd i okulary | reż. A. Riconda | Włochy 2013 | 7’ Śnieg | reż. A. Lanciaux, S. Roze | Francja 2015 | 26’ Niespodzianka | reż. J. Frey | Niemcy 2015 | 5’ prelekcja: Filmy świata.

Sposobów na podróżowanie jest wiele. Jednym z nich jest film. Kino przemawia do odbiorców za pomocą wielu środków: obrazu, światła, barwy i dźwięku. Staje się doskonałym narzędziem do uczenia się przez przeżywanie emocji. Cykl „Filmowe podróże” to oferta niezapomnianej, pełnej przygód wycieczki po rożnych krajach Europy i Azji. Każdy film to niezwykła opowieść, dzięki której dziecko poznaje życie i kulturę mieszkańców przedstawianego miejsca. Dzięki prezentowanym filmom uczeń uświadamia sobie, iż rówieśnicy mieszkający w rożnych częściach świata, mimo odmienności kulturowej, mają podobne problemy i potrzeby. W proponowanych tytułach znajdziemy pełen wachlarz ciekawych wątków, które są znakomitym wprowadzeniem do wielu tematów i inspiracją do przeprowadzenia interesujących zajęć.

Zestaw filmów krótkich poruszających tematykę podróży do wielu miejsc świata. Droga jest tu symbolem dorastania. Dzięki wędrówkom bohaterowie mają możliwość konfrontowania się z różnymi problemami.

Filmy wybrane do tego zestawu pochodzą z wielu różnorodnych miejsc. Pozwalają odkrywać przed młodymi widzami nieznane zakątki świata. Wycieczka nie zawsze musi być realna. Podróżować można w wyobraźni, a taką wyprawę umożliwiają obrazy: zdjęcia, książki i filmy.

Wspomniane podróże są bogatym źródłem informacji nie tylko o miejscach, lecz także o ludziach. Dziecko spotyka się z problemem niepełnosprawności, lękiem przed odrzuceniem, a także z tematem wielkiej przyjaźni i miłości ponad podziałami.

Wątki z prelekcji Zapytamy o to, jak można podróżować. Czy tylko dzięki samolotom, pociągom i samochodom? Spróbujemy odpowiedzieć na pytanie, po co oglądamy filmy.

Porozmawiamy o tym, jak żyją nasi rówieśnicy z innych krajów.

DZIĘKI CYKLOWI „FILMOWE PODRÓŻE” DZIECKO: • wypowiada się, korzystając ze zdobytych informacji • przygotowuje się do udziału w życiu społecznym: do zgodnego współdziałania z rówieśnikami, do uczestniczenia w życiu rodzinnym, do utrzymywania dobrych relacji z sąsiadami • poznaje oraz szanuje zwyczaje i tradycje mieszkańców różnych krajów • rozumie potrzebę szanowania zwierząt i przyrody • wykonuje prace plastyczne i techniczne, stosując się do instrukcji i dobierając właściwe formy i materiały.

Pojęcia kluczowe Podróż, film, tekst kultury, kultura.

Materiały dydaktyczne Czego uczą nas podróże?

Propozycja pracy plastycznej Gra planszowa – zdobywanie wiedzy o różnych kulturach, wspólna zabawa.

Dorota Dankowska – nauczycielka edukacji wczesno-szkolnej w Szkole Podstawowej z Oddziałami Integracyjnymi nr 5 im. Gryfitów w Słupsku, autorka książki W górę kurtyna, członkini grupy innowacyjnych nauczycieli SuperBelfrzy RP.

56

2. przyjaciel na balkonie reż. H. Tabak | Austria 2012 | 90’ prelekcja: Austria.

3. SOLAN I LUDWIK – WIELKI WYŚCIG Z SEREM NOWOŚĆ! reż. R. A. Sivertsen | Norwegia 2015 | 78’ prelekcja: Norwegia.

4. jak ukraść psa? reż. K. Sung-ho | Korea Południowa 2014 | 109’ prelekcja: Korea Południowa.

5. ptyś i bill reż. A. Charlot, F. Magnier | Belgia 2013 | 90’ prelekcja: Francja.

6. BIURO DETEKTYWISTYCZNE LASSEGO I MAI. STELLA NOSTRA NOWOŚĆ! reż. P. Klänge, W. Söderlund | Szwecja 2015 | 80’ prelekcja: Szwecja.

7. ALFIE, MAŁY WILKOŁAK reż. J. Lürsen / Holandia 2011 / 98’ prelekcja: Holandia.

nowe horyzonty edukacji filmowej

więcej niż lekcja, więcej niż kino

57

filmowe sekrety

1. nocturna reż. A. Garcia, V. Maldonado | Francja, Hiszpania 2007 | 88’ prelekcja: Jak działa kino?

Kino jest miejscem magicznym, pozwalającym widzowi zanurzyć się w nieznany wcześniej świat. Chociaż jest to jedna z najbardziej popularnych form rozrywki, mało kto zastanawia się, jak to się dzieje, że naszym oczom ukazuje taki, a nie inny obraz. Oglądając film, rzadko zastanawiamy się nad tym, w jaki sposób powstał, jak oddziałują na nas jego poszczególne elementy.

Przepięknie skonstruowana opowieść o podróży, poszukiwaniu, odwadze i poświęceniu. Mały chłopiec pokonuje swój strach, aby rozwikłać zagadkę znikających gwiazd.

Tim, mieszkaniec domu dziecka, boi się nocy. Bardzo lubi jednak obserwować gwiazdy i w ich blasku marzyć.

Pewnego dnia z nieba znika ulubiona gwiazda Tima.

Pomimo lęku przed ciemnością chłopiec wchodzi na dach, aby jej poszukać. Wkrótce bohater orientuje się, że kolejne światełka także gasną. Z pomocą kota Tobermory’ego, mimo ogromnego strachu, Tim wyrusza w magiczną podróż, aby odkryć tajemnicę znikających gwiazd.

Ten cykl to propozycja dla dzieci, które lubią dociekać prawdy i zadają mnóstwo pytań na każdy temat.

Specjalnie dobrane filmy cyklu to przepiękne i ciekawe historie, które pozwalają najmłodszym uczestnikom zastanowić się nie tylko nad ich treścią, ale także nad formą. Sprawiają, że uczniowie stają się bardziej świadomymi widzami. Filmy zostały dobrane tak, aby zaprezentować różnorodne techniki. Jak powstaje film animowany? Czy animacja zawsze wygląda tak samo?

W jaki sposób film przenosi widza w przeszłość lub w przyszłość?

Czy w filmie potrzebne są słowa? Z jakimi wyzwaniami mierzą się aktorzy? To tylko część pytań. Odpowiedzi na nie będzie można poznać podczas spotkań w kinie. Ze względu na tematykę prelekcji cykl jest przeznaczony dla trochę starszych uczniów.

Nagrody Goya w kategorii „Najlepszy film animowany” 2008.

Wątki z prelekcji Zastanowimy się, na czym polega magia kina dziś, a na czym opierała się sto lat temu. Pomówimy o filmie jako podróży i wchodzeniu w świat snu. Czy ktoś identyfikuje się z filmowym bohaterem?

DZIĘKI CYKLOWI „FILMOWE SEKRETY” DZIECKO:

Pojęcia kluczowe Lęki i fobie, strach, słabości, siła wewnętrzna, magia kina, nastrój, obraz, identyfikacja z bohaterem, światło, cień.

• rozumie przekaz filmowy (wizualny, słowny, muzyczny), interpretuje go, zbiera na jego podstawie informacje • mówi, opowiada o swoich przeżyciach i doświadczeniach, korzystając ze zdobytej wiedzy • wyraża swoje spostrzeżenia i przeżycia, podejmując działalność twórczą, stosuje różnorodne środki wyrazu • tworzy relacje z rówieśnikami, współpracuje i współdziała w grupie, aby osiągnąć zamierzone cele

Materiały dydaktyczne Jeśli nie będę się bał, nic mi nie zrobisz, czyli jak walczyć z cieniem własnego strachu. Rozmawiamy o filmie Nocturna.

Propozycja pracy plastycznej Lampiony ze sceną z filmu – uświadomienie dzieciom roli światła w projekcji kinowej.

reż. V. Ringen | Norwegia 2007 | 73’ prelekcja: Jak powstaje film?

3. zestaw filmów krótkich: bohaterowie dnia codziennego czas trwania: 50’ prelekcja: Muzyka w filmie.

4. nowe przygody dzieci z bullerbyn reż. L. Hallström | Szwecja 1987 | 95’ prelekcja: Książka i film.

5. NEXT DOOR SPY NOWOŚĆ! reż. K. Bengtsson | Dania 2017 | 77’ prelekcja: Co to jest film animowany?

6. sonia reż. C. Edfeldt, L. H. Clyne | Szwecja 2016 | 79’ prelekcja: Co to jest scenografia?

7. biuro detektywistyczne lassego i mai. sekret rodziny von broms

Sabina Piłat – nauczycielka edukacji wczesnoszkolnej w polsko-francuskiej Szkole Podstawowej „La Fontaine”, autorka scenariuszy zajęć dla dzieci, członkini grupy SuperBelfrzy RP.

58

2. svein i szczur

reż. P. Klänge, W. Söderlund | Finlandia, Szwecja 2013 | 73’ prelekcja: Aktorskie zadania.

nowe horyzonty edukacji filmowej

więcej niż lekcja, więcej niż kino

59

• Młodzi w obiektywie • Kino współczesne • Świat filmu

tu znajdziesz: • • • • •

60

opis dostępnych cykli filmowych opinie nauczycieli powiązanie z podstawą programową przykład, jak pracujemy z filmem podstawowe informacje o wszystkich tytułach cyklu.

na www.nhef.pl dostępne są: • szczegółowy opis każdego filmu • wątki z prelekcji do każdego tytułu • materiały dydaktyczne do pobrania – scenariusze lekcji, karty pracy, propozycje tematów do dyskusji • opinie psychologów • lista miast, w których realizowane są poszczególne cykle • daty spotkań w twoim kinie.

nowe horyzonty edukacji filmowej

więcej niż lekcja, więcej niż kino

szkoła podstawowa 4–6

cykle dla sp 4–6:

61

młodzi w obiektywie Młody widz, poszukujący swojego miejsca w świecie, nieustannie próbuje nazywać własne odczucia, by nie czuć się zagubionym. Utożsamienie się z bohaterem filmowym przychodzi mu niezwykle łatwo. Uczeń, śledząc postępowanie rówieśnika na ekranie, uczy się rozwiązywać własne problemy.

Przyczyną nawiązywania przez ucznia silnej więzi z bohaterem filmowym jest możliwość wskazania analogii w jego postępowaniu do działań podejmowanych przez jego rówieśnika w świecie rzeczywistym.

Bohaterowie filmów prezentowanych w tym cyklu stają przed ważnymi wyborami, które nie są obce większości dzieci w ich wieku. Tym samym film jest doskonałym narzędziem służącym do uwrażliwiania i poszerzania wiedzy o relacjach ludzkich. Widz obserwuje gotowe rozwiązania, jednocześnie w przystępny sposób dowiaduje się o skomplikowanej sieci współzależności, wśród których dziecko jest jednostką zaangażowaną, postrzeganą podmiotowo i traktowaną poważnie. Filmy wybrane w tym cyklu łączą w sobie atrakcyjną i interesującą dla młodych widzów formę z niebanalną i wartościową pod względem edukacyjnym treścią. Przede wszystkim jednak starają się dotknąć tego wszystkiego, co składa się na rzeczywistość nastolatków, jednocześnie angażując ich do podjęcia dialogu.

• dostrzega wartość współpracy, tolerancji, akceptacji i konieczność podejmowania odpowiedzialności za własne decyzje • ćwiczy spójne komunikowanie i uzasadnianie własnego zdania w oparciu o treść danego obrazu filmowego

Joanna Waszkowska – nauczycielka języka polskiego w Zespole Szkół Prywatnych „Twoja Przyszłość” w Sosnowcu, członkini grupy Superbelfrzy RP.

reż. R. Durrant | Republika Południowej Afryki 2013 | 97’ prelekcja: Pasja.

Treść filmu jest skupiona na ukazaniu trudności dziecka w dokonaniu wyboru pomiędzy równorzędnymi wartościami – szacunkiem wobec rodzica a własną pasją.

Twórcy filmu koncentrują uwagę widza na procesie szukania sposobów wyjścia z patowej sytuacji.

Felix, na przekór zdecydowanie sprzeciwiającej się temu mamie, pragnie uczyć się gry na saksofonie. Chłopiec dzięki stypendium zaczyna właśnie naukę w elitarnej szkole, jednak codziennie, w tajemnicy przed mamą, poświęca czas na ćwiczenia, które mają go przygotować do szkolnego koncertu jazzowego. Najtrudniejszą walkę bohater toczy sam ze sobą. Na akceptacji rodzica zależy mu tak samo, jak na grze na saksofonie. Film w odmienny sposób definiuje pojęcie buntu, zwracając uwagę widza na sytuację, w której należy szukać kompromisu. nagrody Nagroda jury dziecięcego dla najlepszego filmu pełnometrażowego dla dzieci oraz wyróżnienie jury nauczycieli na Międzynarodowym Festiwalu Młodego Widza Ale Kino! w Poznaniu 2014.

Film jako kontekst Pomocny przy omawianiu powieści A. Maleszki Magiczne drzewo. Olbrzym.

DZIĘKI CYKLOWI „MŁODZI W OBIEKTYWIE” DZIECKO:

Wątki z prelekcji Zapytamy o to, czym się interesujemy. Każdy z nas jest inny i może mieć inne pasje. Porozmawiamy o doskonaleniu umiejętności jako drodze do sukcesu.

• poznaje metody krytycznego odbioru, analizy i interpretacji tekstu kultury • konfrontuje własne doświadczenia z sytuacją bohaterów • doskonali myślenie konkretne oraz abstrakcyjne • interpretuje wartości etyczne wpisane w przekaz nadany dzieła filmowego • interpretuje dzieło filmowe jako strukturę wielowymiarową • poszukuje przyczyn zaobserwowanych zjawisk społecznych i projektuje ich konsekwencje zgodnie z własnym rozumieniem świata i oglądem relacji społecznych • poszerza rozumienie pojęć etycznych i wartości pożądanych w społeczeństwie

62

1. felix

nowe horyzonty edukacji filmowej

2. sekrety wojny reż. D. Bots | Holandia 2014 | 91’ prelekcja: Wojna, czyli zło.

3. superbrat reż. B. Larsen | Dania 2009 | 89’ prelekcja: Pokonywanie barier.

4. przygoda nelly NOWOŚĆ! reż. D. Wessely | Niemcy 2016 | 97’ prelekcja: Trudna sztuka akceptacji.

5. zestaw filmów krótkich: rywalizacja czas trwania: 51’ prelekcja: Rywalizacja .

6. mamo, kocham cię

Pojęcia kluczowe Pasja, zainteresowania, współzawodnictwo, wytrwałość, kompromis.

reż. J. Nords | Łotwa 2013 | 82’ prelekcja: Prawda i kłamstwo.

Materiały dydaktyczne Jak zostać doskonałym jazzmanem?

Rozmawiamy o filmie Felix.

reż. J. Dollhopf, E. Goldbrunner | Niemcy 2016 | 98’ prelekcja: Relacje z rodzicami.

więcej niż lekcja, więcej niż kino

7. Na linii wzroku NOWOŚĆ!

63

kino współczesne

1. wojna na deski reż. M. Rogaar | Holandia 2014 | 87’ prelekcja: Przyjaźń wystawiona na próbę.

Obcowanie z najnowszymi dziełami kinematograficznymi to nieodłączny element kształcenia młodego odbiorcy kultury, bo inspiruje uczniów do tworzenia konstruktywnej krytyki rzeczywistości, w której dorastają, oraz daje im możliwość zidentyfikowania własnych problemów jako części procesów społecznych i kulturowych.

Film przedstawia historię przyjaźni Ziggy’ego i Basa.

Rozpoczynające się wakacje to czas częstszych zabaw i wspólnego spędzania wolnego czasu. W czasie letnich przygód dochodzi do konfrontacji między chłopcami, a ich przyjaźń zostaje wystawiona na próbę.

Przywykliśmy do osadzania tekstów kultury w epoce, w której powstawały. Cykl Kino współczesne pozwala wspólnie z naszymi dziećmi stworzyć mapę współczesności, a na nią nanieść palące problemy XXI w. Żyjemy w czasach sztuki heterogenicznej, rozproszonej, w epoce wielu twórców, w której nie sposób na własną rękę wyśledzić właśnie te filmy dla dzieci i młodzieży, które są najbardziej warte obejrzenia i poddania wspólnej refleksji. Prezentujemy nagradzane i docenione produkcje, będące sublimacją marzeń i lęków towarzyszących dziś dorastaniu. Czy chcę i potrafię skonfrontować moje prawdziwe ja z tym, co inne i obce? Czy empatia jest indywidualną zaletą, czy wartością społeczną? Jak konstruować relacje w społeczeństwie wielokulturowym?

Zbliżają się wakacje. Ziggy i Bas jak co roku biorą udział w letnim obozie i konkursie na budowę najwyższej drewnianej fortecy. Seria nieporozumień doprowadza jednak do sporu między chłopcami. Najlepsi przyjaciele staną się przeciwnikami, a walka toczyć się będzie o znacznie więcej niż tylko o najwyższą obozową konstrukcję. Reżyser umiejętnie pogłębia problem, ukazując, jak wiele czynników składa się na zaistnienie sporu. Widz ma jednak nadzieję, że dla chłopców wygrana to nie wszystko i że dużo ważniejsza jest przyjaźń.

Nagrody Nominacja do Kwiatu Paproci na FF Kino Dzieci 2015

DZIĘKI CYKLOWI „KINO WSPÓŁCZESNE” DZIECKO:

Wątki z prelekcji Przyjaźń a codzienne spory.

Pomówmy o tym, jak poradzić sobie z emocjami w kłótni czy sporze. Czy jest nam potrzebna rywalizacja?

Co to znaczy grać fair play?

• wyrabia i rozwija zdolności rozumienia utworów literackich oraz innych tekstów kultury • kształtuje umiejętności uczestniczenia w kulturze polskiej i europejskiej, szczególnie w jej wymiarze symbolicznym i aksjologicznym • rozwija zdolności dostrzegania wartości: prawdy, dobra, piękna, szacunku dla człowieka i kieruje się tymi wartościami • odnosi treści tekstów kultury do własnego doświadczenia • świadomie i uważnie analizuje filmy, zwłaszcza adresowane do dzieci i młodzieży • rozumie swoistość filmowych tekstów kultury

Pojęcia kluczowe Przyjaźń, rywalizacja, kompromis, uczciwość.

2. eskil i trynidad reż. S. Apelgren | Szwecja 2013 | 103’ prelekcja: Różnimy się od siebie.

3. rabarbar reż. M. de Cloe | Holandia 2013 | 70’ prelekcja: Pierwsza miłość.

4. życie według nino reż. S. van Dusseldorp | Holandia 2014 | 77’ prelekcja: Rozmawianie o… wszystkim.

5. twardziele reż. Ch. Lo | Norwegia 2013 | 74’ prelekcja: Jak przeciwstawić się przemocy w szkole?

6. zestaw filmów krótkich: fIlmowe światy NOWOŚĆ! czas trwania: 55’ prelekcja: Moje miejsce na ziemi.

7. blanka NOWOŚĆ! reż. K. Hasei | Francja 2015 | 75’ prelekcja: Jak się tworzy rodzinę?

Aleksandra Korczak – Nauczycielka języka polskiego w Zespole Szkół im. Noblistów Polskich w Lesznowoli, doktorantka i członkini Pracowni Badań Literatury dla Dzieci i Młodzieży na Uniwersytecie Warszawskim.

64

nowe horyzonty edukacji filmowej

więcej niż lekcja, więcej niż kino

65

świat filmu W ramach cyklu „Świat filmu” uczniowie z klas 4–6 szkoły podstawowej poznają podstawowe wiadomości z zakresu wiedzy o filmie, a także mają możliwość omówienia kolejnych etapów tworzenia filmu, od pomysłu po skończenie dzieła. Podczas kilku przemyślanie skonstruowanych spotkań w kinie uczniowie poznają twórców, którzy mają wpływ na realizację filmu, od scenarzysty, producenta, reżysera, operatora, montażysty, kostiumologa, charakteryzatora, kompozytora po aktorów. Kolejne spotkania mają na celu uświadomienie, że obraz filmowy tworzy zespół ludzi. Film to nie dzieło jednego autora. Każdy z elementów filmu ma bezpośredni wpływ na jego efekt.

Beata Kozyra – nauczycielka edukacji wczesnoszkolnej i języka polskiego, pedagog terapeuta, wicedyrektor w Katolickim Zespole Edukacyjnym w Warszawie, autorka podręczników edukacji przedszkolnej, wczesnoszkolnej i terapii pedagogicznej oraz wielu materiałów edukacyjnych, między innymi scenariuszy lekcji z zakresu edukacji filmowej; konsultantka metodyczna programów edukacyjnych.

1. zestaw filmów krótkich: kino nieme czas trwania: 66’ prelekcja: Narodziny kina.

Współcześnie, po ponad stu latach istnienia kina, seanse filmowe są bardzo popularne. Jak wyglądały pierwsze projekcje? Jakie były reakcje widzów? Na te i inne pytania odpowiemy podczas spotkań w kinie.

Zestaw pierwszych niemych filmów uświadomi uczniom, jak wyglądało kino u swoich początków. Młodzi odbiorcy dowiedzą się, jak wyglądały pierwsze pokazy i kim był taper. Widzowie będą mieli okazję uświadomić sobie, że od chwili wynalezienia kinematografu do momentu, gdy filmy zaczęły opowiadać rozbudowane historie, musiało upłynąć wiele czasu.

Dla współczesnego, młodego widza film stał się nieodłącznym elementem poznawczym otaczającego świata i źródłem wiedzy o sobie samym. Kino to miejsce nowych doznań i przeżyć. Sztuka filmowa staje się środkiem wychowania, ponieważ kształtuje postawy człowieka, może stać się kanonem wartości, odradzających się w indywidualnej jakości przeżyć, ekspresji, swobodnego dialogu człowieka z człowiekiem, pełni rolę kompensacyjną, zapewniając potrzeby duchowe i uczuciowe w sferze wyobraźni.

Wątki z prelekcji Omówimy okoliczności wynalezienia kinematografu i wyświetlenia pierwszego pokazu filmowego. Podczas spotkania prelegent przekaże podstawowe informacje na temat początków kinematografii (filmy, nazwiska twórców). Uczniowie będą mieli też okazję zapoznać się z konwencją kina niemego.

Pojęcia kluczowe Kinematograf, kino nieme, kamera, taśma filmowa, wynalazek.

W ramach cyklu propozycje filmowe są dostosowane do wieku w taki sposób, by przeżyte podczas projekcji chwile stały się przyczynkiem realizacji treści zawartych w nowej podstawie programowej.

Materiały dydaktyczne Historie opowiedziane bez słów. W kinie przed stu laty.

reż. K. von Garnier | Niemcy 2013 | 101’ prelekcja: Jak powstaje film?

3. zigzag kid reż. V. Bal | Holandia 2012 | 95’ prelekcja: Aktorstwo w filmie.

4. syn winnetou reż. A. Erkau | Niemcy 2015 | 90’ prelekcja: Muzyka w filmie.

5. zestaw filmów krótkich: filmowe konwencje czas trwania: 59’ prelekcja: Filmowe konwencje.

DZIĘKI CYKLOWI „ŚWIAT FILMU” DZIECKO: • rozróżnia i wyjaśnia elementy realistyczne i fantastyczne • dostrzega i rozumie artystyczną swoistość filmu i sztuk audiowizualnych • wyodrębnia elementy dzieła filmowego, w tym scenariusz, reżyserię, ujęcie, grę aktorską, muzykę • wskazuje cechy charakterystyczne przekazów audiowizualnych filmu • świadomie i uważnie odbiera i analizuje filmy • odnosi teksty kultury do własnego doświadczenia

66

2. wicher

6. storm NOWOŚĆ! reż. D. Bots | Holandia 2017 | 100’ prelekcja: Scenografia i kostiumy w filmie.

7. labirynt NOWOŚĆ! reż. D. Boswell | Belgia 2014 | 99’ prelekcja: Efekty specjalne w kinie.

nowe horyzonty edukacji filmowej

więcej niż lekcja, więcej niż kino

67

• Młodzi w obiektywie • Między kulturami • Świat współczesny

tu znajdziesz: • • • • •

68

opis dostępnych cykli filmowych opinie nauczycieli powiązanie z podstawą programową przykład, jak pracujemy z filmem podstawowe informacje o wszystkich tytułach cyklu.

na www.nhef.pl dostępne są: • szczegółowy opis każdego filmu • wątki z prelekcji do każdego tytułu • materiały dydaktyczne do pobrania – scenariusze lekcji, karty pracy, propozycje tematów do dyskusji • film jako kontekst – propozycje wykorzystania filmu przy omawianiu innych tekstów kultury • lista miast, w których realizowane są poszczególne cykle • daty spotkań w twoim kinie.

nowe horyzonty edukacji filmowej

więcej niż lekcja, więcej niż kino

gimnazjum i klasa 7 SP

cykle dla gimnazjum:

69

młodzi w obiektywie

DZIĘKI CYKLOWI „MŁODZI W OBIEKTYWIE” UCZEŃ GIMNAZJUM:

Model dorastania młodego widza zmienia się wraz z kolejnym pokoleniem. Niezmienne pozostają jednak ciekawość świata oraz potrzeba akceptacji i niezależności. Poszukujący współczesny bohater filmowy pozwala młodemu człowiekowi zmierzyć się z niejednokrotnie trudnym przekroczeniem granicy dziecko – dorosły.

• doskonali umiejętność dyskusji i prezentowania własnego stanowiska • poznaje ważne zagadnienia z zakresu etyki • rozwija kompetencje związane z inteligencją emocjonalną i społeczną

Cykl proponowanych filmów stanowi źródło analogii do rzeczywistego świata nastolatka i pomaga zdefiniować oraz rozwiązać nurtujące go problemy. Rówieśnicy z ekranu mierzą się z własnymi lękami, uczą się być odpowiedzialni i niezależni, udowadniają, że chociaż nie ma łatwej recepty na bolączki wieku dorastania, to potrafią odnaleźć się w świecie nie tylko dziecięcych fantazji, ale również w świecie dorosłych. Cykl realizuje cele wychowawcze, odnoszące się do świata wartości.

Wybrane filmy świadczą o jego wielowymiarowości, a bohaterowie tworzą filmowe historie, tym samym otwierając dyskusję o przyjaźni, miłości, przemocy rówieśniczej, seksualności, odmienności.

Kinga Dolatowska – Nauczycielka edukacji filmowej i bibliotekarka w ZSP w Połczynie-Zdroju. Liderka Filmoteki Szkolnej w województwie zachodniopomorskim.

Opiekunka koła filmowego dla młodzieży gimnazjalnej i ponadgimnazjalnej.

reż. D. Schram | Holandia 2013 | 95’ prelekcja: Jak reagować na bullying?

Jochem na każdym kroku doświadcza w szkole niemiłych sytuacji. Chłopiec jest nieustannie dręczony przez rówieśników. Nasilający się wobec bohatera klasowy bullying doprowadza do fatalnych skutków.

Nadwaga Jochema staje się pretekstem do wyśmiewania go w klasie. Przyjaciele David i Vera stają w jego obronie i próbują mu pomóc, ale nie mają odwagi, by przeciwstawić się reszcie grupy. Wychowawca klasy również nie okazuje wsparcia. Bohater szuka pocieszenia w muzyce, która jest jego pasją, i w zabawach ze znalezionym psem Simbadem. Samotność i odrzucenie doprowadzają jednak do fatalnych skutków.

Nagrody Nagroda Młodego Widza Europejskiej Akademii Filmowej 2014.

Wątki z prelekcji Pomówimy o rozwoju emocjonalnym nastolatków. Jaki jest wpływ zewnętrznych okoliczności i obecności innych na zachowania jednostki? Na czym polega upokorzenie? Wyjaśnimy pojęcie godności. Podpowiemy, gdzie szukać pomocy, gdy w klasie dzieje się coś złego.

Zastanowimy się, jak reagować, będąc świadkiem przemocy.

Gdzie szukać pomocy, gdy w klasie dzieje się coś złego?

Jak reagować, będąc świadkiem takich sytuacji?

DZIĘKI CYKLOWI „MŁODZI W OBIEKTYWIE” UCZEŃ KLASY 7 SP: • staje się świadomym odbiorcą kultury filmowej • rozwija umiejętność krytycznego myślenia, oceny postaw i zachowań bohaterów filmowych, charakteryzując ich emocje i uczucia • dostrzega uniwersalne wartości • ćwiczy umiejętność komunikowania i uzasadnia wypowiedzi w oparciu o treść tekstu kultury • potrafi znaleźć nawiązania do wątków kulturowych i literackich • rozumie przemiany okresu dojrzewania • wykorzystuje konteksty społeczne i kulturowe w interpretacji tekstu kultury, jakim jest film • konfrontuje własne doświadczenia z sytuacją bohaterów.

70

1. żałuję

Pojęcia kluczowe Agresja, bullying, konformizm, empatia.

2. juno reż. J. Reitman | USA 2007 | 96’ prelekcja: Nastoletnia miłość.

3. królowie lata NOWOŚĆ! reż. J. Vogt-Roberts | USA 2013 | 95’ prelekcja: Trudna droga do dorosłości.

4. wirus i oktan NOWOŚĆ! reż. M. Gondry | Francja 2015 | 103’ prelekcja: Podróż jako poznanie siebie.

5. była sobie dziewczynka reż. M. Monheim | Niemcy 2014 | 104’ prelekcja: Konsekwencje moich decyzji.

6. mały lalkarz reż. T. Paladino | Polska, Francja 2010 | 52’ prelekcja: Śladami mędrca.

7. życie animowane NOWOŚĆ! reż. R. R. Williams | Francja, USA 2015 | 89’ prelekcja: Terapeutyczna rola filmu.

nowe horyzonty edukacji filmowej

więcej niż lekcja, więcej niż kino

71

między kulturami

1. slumdog. milioner z ulicy

Myślenie o świecie jako globalnej wiosce coraz częściej traktowane jest jako oczywistość – internet, media społecznościowe czy gry steamowe utwierdzają nas w tym przekonaniu. Cykl „Między kulturami” to weryfikacja wiedzy o wioskach globalnego świata oraz dostrzeganie uniwersalizmu ludzkich wartości.

reż. D. Boyle | W. Brytania 2008 | 120’ prelekcja: Pokonać siebie.

Zrealizowana z rozmachem historia osiemnastoletniego Jamala pochodzącego ze slumsów w Bombaju, który niespodziewanie wygrywa popularny teleturniej. Czy uda mu się żyć tak, jak zapragnie?

Cykl „Między kulturami” to podroż przez świat różnorodnych kultur, religii, systemów politycznych. Pozwala on na zgłębianie wiedzy dotyczącej odległych kulturowo zakątków świata. Nowa wiedza przeplata się z uniwersalnymi wartościami, co pozwala uczniom na sprawne odnalezienie się w nowych krajobrazach przy jednoczesnym odczuwaniu różnicy. Dzięki temu proponowane filmy stają się także doskonałymi kontekstami do lektur czytanych w szkole, pozwalającymi na dostrzeganie wspomnianych podobieństw i różnic oraz uwspółcześnieniu omawianych zagadnień. Poza wiedzą dotyczącą asymilacji, izolacji, tożsamości etnicznej czy narodowej w widzach kształtowana będzie postawa tolerancji i empatii.

Bohaterem filmu opartego na popularnej książce jest osiemnastoletni Jamal, mieszkaniec Mumbaju (Bombaj), który bierze udział w indyjskiej wersji Milionerów. W trakcie trzymającego w napięciu programu policja aresztuje go pod zarzutem oszustwa. Podczas przesłuchania chłopak opowie historię swojego życia, indyjskich gangów i wielkiej miłości. W tle jego wspomnień, nawiązujących do amerykańskiego mitu od pucybuta do milionera, widz ma możliwość obserwowania zjawisk społecznych i gospodarczych współczesnych Indii.

DZIĘKI CYKLOWI „MIĘDZY KULTURAMI” UCZEŃ: • potrafi określać problematykę egzystencjalną • interpretuje teksty kultury odwołując się do wartości uniwersalnych i związanych równocześnie z narodowymi czy religijnymi postawami • kształtuje umiejętność empatii i doskonali kompetencje społeczne

Krzysztof Kasprzyk – nauczyciel języka polskiego w szkole podstawowej i gimnazjum; współtwórca autorskiego programu edukacji teatralno-filmowej TeoFil dla klas gimnazjalnych; członek grupy Superbelfrzy, koordynator DKF KaFe In-nI.

3. dziewczynka w trampkach

Film jako kontekst Przy omawianiu noweli Bolesława Prusa Z legend dawnego Egiptu – rola przypadku i przeznaczenia w życiu.

4. latawce

Wątki z prelekcji Porozmawiamy o podziałach społecznych, systemie kastowym i sytuacji ekonomicznej w Indiach. Omówimy współczesny kult celebrytów i rolę programów typu Milionerzy. Egzotyczna bajka czy prawdziwy obraz hinduskiej mentalności – zapytamy o to, jakie wrażenie na mieszkańcach świata zachodniego wywiera film.

5. cygan

Pojęcia kluczowe Podziały społeczne, kastowość, przeznaczenie, marzenia.

nowe horyzonty edukacji filmowej

reż. N. Arthy | Dania 2007 | 100’ prelekcja: Pasja.

Nagrody Zdobywca 8 Oscarów w 2008 roku w kategoriach m.in.: najlepszy film, muzyka, zdjęcia, montaż.

Materiały dydaktyczne język polski: Tak było zapisane, czyli o przeznaczeniu w kulturze. geografia: Kontrasty społeczne i gospodarcze Indii. wiedza o kulturze: Kino Bollywood.

72

2. fighter – kochaj i walcz

więcej niż lekcja, więcej niż kino

reż. H. Al-Mansour | Niemcy, Arabia Saudyjska 2012 | 100’ prelekcja: Kobiety w świecie islamu.

reż. B. Dzianowicz | Polska 2008 | 79’ prelekcja: Krajobraz po bitwie.

reż. M. Šulík | Czechy, Słowacja 2011 | 100’ prelekcja: Wybór.

6. rakieta NOWOŚĆ! reż. K. Mordaunt | Australia, Tajlandia, Laos 2013 | 96’ prelekcja: Walka z przesądami.

7. BEZ GRANIC NOWOŚĆ! reż. A. Asgari | Iran 2014 | 102’ prelekcja: Granice międzykulturowe.

73

świat współczesny

1. lek na całe zło reż. T. Schram | Holandia 2014 | 98’ prelekcja: Dorastanie.

„Świat współczesny” to cykl filmów dokumentalnych i fabularnych, które podejmują uniwersalne problemy współczesności. Potrzeba akceptacji, stereotypy i uprzedzenia, godzenie się z historią, poszukiwanie siebie czy dążenie do szczęścia to tylko niektóre z wątków poruszanych przez autorów tytułów wybranych do cyklu.

Casper mieszka ze swoją mamą. Kocha grać na pianinie i jest podekscytowany tym, że dostał się do młodzieżowej orkiestry. Zaprzyjaźnia się z Anouk, dziewczyną z chóru. Kiedy odkrywa, że jego mama choruje, postanawia odszukać swojego ojca.

Cykl „Świat współczesny” to bardzo różnorodny zestaw filmów – zarówno pod względem tematycznym, jak i formalnym. Wszystkie tytuły łączy uniwersalny przekaz i skoncentrowanie na realnych problemach współczesności. Uwaga autorów skupia się przede wszystkim na tematach ważnych dla młodych odbiorców – prezentowane kino porusza zatem wątki takie jak kryzys rodziny, starzenie się społeczeństwa, dyskryminacja ze względu na płeć czy poglądy. „Świat współczesny” podejmuje je w sposób atrakcyjny i zrozumiały, dzięki czemu stanowią odpowiednią propozycję filmową zarówno dla starszych, jak i młodszych gimnazjalistów.

Poruszana tematyka wymaga jednak pewnej dojrzałości i przygotowania, zwłaszcza od widzów rozpoczynających naukę w gimnazjum.

Nastoletni Casper powoli wchodzi w dorosłość. Gra na pianinie, komponuje, udaje mu się nawet dostać do młodzieżowej orkiestry. Poznaje Anouk, dziewczynę z chóru, i zaprzyjaźnia się z nią. Wszystko się zmienia, gdy pewnego dnia bohater przypadkowo odkrywa, że jego mama jest ciężko chora. Przejęty jej stanem i niepewną przyszłością postanawia wraz ze swoim najlepszym przyjacielem odszukać i poznać nigdy niewidzianego ojca. Okazuje się, że to niełatwe zadanie, które wiąże się z wieloma zmianami w do tej pory uporządkowanym życiu Caspra.

Nagrody Nagroda Główna na Międzynarodowym Festiwalu Filmów Dla Dzieci i Młodzieży KINOLUB w Krakowie 2015.

DZIĘKI CYKLOWI „ŚWIAT WSPÓŁCZESNY” UCZEŃ:

Film jako kontekst Film pomocny przy omawianiu utworu literackiego opisującego relację: rodzic – dziecko, np. Irena Jurgielewiczowa Ten Obcy (Ula i jej ojciec), oraz przy analizie funkcji sztuki (plastyka, muzyka, zajęcia artystyczne).

• omawia na podstawie poznanych dzieł literackich i innych tekstów kultury podstawowe, ponadczasowe zagadnienia egzystencjalne • dostrzega i poddaje refleksji uniwersalne wartości humanistyczne • dostrzega zróżnicowanie postaw społecznych, obyczajowych, narodowych, religijnych, kulturowych • rozpoznaje problemy najbliższego otoczenia i szuka rozwiązań

Wątki z prelekcji Porozmawiamy o poszukiwaniu własnych korzeni i tożsamości. Podczas spotkań poruszymy wątek relacji w rodzinie (matka i syn, ojciec i syn). Zapytamy, czy sztuka może być drogą do wyzwolenia i samoświadomości.

Izabela Wyppich – nauczycielka plastyki, zajęć artystycznych, historii i wiedzy o kulturze w Zespole Szkół Ogólnokształcących nr 1 w Rudzie Śląskiej, współorganizatorka DKF KaFe In-ni, od lat zaangażowana w edukację filmową, członkini grupy SuperBelfrzy RP.

74

Pojęcia kluczowe Daorosłość, funkcje sztuki, śmierć, relacje w rodzinie.

2. operacja hip-hop reż. B. Evans | Nowa Zelandia 2014 | 93’ prelekcja: Przełamywanie stereotypów.

3. nowy reż. R. Rosenberg | Francja 2015 | 81’ prelekcja: Akceptacja w nowym środowisku.

4. powrót do brundibára reż. D. Wolfsperger | Niemcy, Czechy 2014 | 88’ prelekcja: Trudna przeszłość.

5. miss impossible reż. E. Deleuze | Francja 2016 | 90’ prelekcja: Odnaleźć swoją wartość.

6. 4. piętro reż. A. Mercero | Hiszpania 2003 | 101’ prelekcja: Radość i cierpienie.

7. chłopiec i świat reż. A. Abreu | Brazylia 2013 | 80’ prelekcja: Konsumpcjonizm.

Materiały dydaktyczne lekcja wychowawcza: Kim jestem? W poszukiwaniu tożsamości. muzyka, zajęcia artystyczne: Sztuka moim językiem.

Jak wyrażać siebie poprzez muzykę?

nowe horyzonty edukacji filmowej

więcej niż lekcja, więcej niż kino

75

• • • • • • •

Kino polskie Wielokulturowość w filmie Trudne tematy Analiza filmu Między tekstami kultury – klasa 1.

Między tekstami kultury – klasa 2.

Między tekstami kultury – klasa 3.

na www.nhef.pl dostępne są: • szczegółowy opis każdego filmu • wątki z prelekcji do każdego tytułu • materiały dydaktyczne do pobrania – scenariusze lekcji, karty pracy, propozycje tematów do dyskusji • film jako kontekst – propozycje wykorzystania filmu przy omawianiu innych tekstów kultury • lista miast, w których realizowane są poszczególne cykle • daty spotkań w twoim kinie.

tu znajdziesz: • • • • •

76

opis dostępnych cykli filmowych opinie nauczycieli powiązanie z podstawą programową przykład, jak pracujemy z filmem podstawowe informacje o wszystkich tytułach cyklu.

nowe horyzonty edukacji filmowej

więcej niż lekcja, więcej niż kino

szkoła ponadgimnazjalna

cykle dla szkół ponadgimnazjalnych:

77

kino polskie Cykl łączący najciekawsze produkcje ostatnich lat i dzieła klasyków kina polskiego. Sprawdzi się jako materiał do zajęć poświęconych rodzimej kinematografii czy – szerzej – kulturze.

Jolanta Manthey – nauczycielka języka polskiego i edukacji filmowej w I LO im. Mikołaja Kopernika w Gdańsku, autorka podręcznika i publikacji pomocniczych z języka polskiego dla uczniów szkół ponadgimnazjalnych, egzaminatorka maturalna, lokalna liderka Filmoteki Szkolnej.

Kontakt z dziełami zawartymi w zestawieniu poszerzy także wiedzę uczniów o współczesność pod kątem aspektów społecznych.

Zestaw daje uczniom szansę poznania rożnych form i gatunków filmowych, a także umożliwia zrozumienie złożoności jednostkowych postaw i wyborów.

Proponowane fabuły i dokument, zróżnicowane pod względem formalnym i tematycznym, są dobrym pretekstem do dyskusji na tematy takie jak: godność, człowieczeństwo, wolność, jak również rodzina czy przyjaźń.

Filmy pochodzące z tego cyklu przybliżają też społeczne i polityczne aspekty polskiej rzeczywistości (od lat 50. do współczesności) i ich oddziaływanie zarówno na jednostkę, jak i zbiorowość. Mogą być zatem przydatne nie tylko wychowawcom, nauczycielom języka polskiego i wiedzy o kulturze, ale także WOS-u, HiS-u i historii.

Ponieważ bohaterami wielu filmów cyklu są ludzie młodzi, czyni to ich historie bliskimi uczniom, co jest nie bez znaczenia w dyskusji wokół problemów i postaw prezentowanych w filmach.

DZIĘKI CYKLOWI „KINO POLSKIE” UCZEŃ: • konfrontuje tekst literacki z innymi tekstami kultury, np. formami plastycznymi, teatralnymi, filmowymi • dostrzega obecne w tekstach kultury uniwersalne wartości i normy społeczne, a także konflikty wartości (np. równości i wolności, sprawiedliwości i miłosierdzia) oraz rozumie źródła tych konfliktów • odczytuje treści alegoryczne i symboliczne utworu oraz rozpoznaje sposoby kreowania świata przedstawionego i bohatera (narracja, fabuła, sytuacja liryczna, akcja) • poznaje wybrane filmy z twórczości polskich reżyserów (np. K. Kieślowskiego, A. Munka, A. Wajdy, K. Zanussiego)

78

1. ostatnia rodzina NOWOŚĆ! reż. J. P. Matuszyński / Polska 2016 / 122’ prelekcja: Artysta a rodzina.

Filmowy portret niezwykłej rodziny prowadzącej zupełnie zwyczajne życie. Głowa rodziny, artysta odnosi sukcesy, jego dzieła są doceniane, jego twórczość pozwala zapewnić rodzinie wygodne życie, świat zewnętrzny niemal nie istnieje, jego problemy nie dotykają bohaterów. Młody reżyser tworzy obraz rodziny Beksińskich – malarza Zdzisława, jego żony Zofii i syna Tomasza – znanego, „kultowego” dziennikarza radiowego. Ich życiu przyglądamy się na przestrzeni 28 lat (akcja filmu zaczyna się w 1977 roku, gdy Tomek Beksiński wprowadza się do swojego mieszkania na warszawskim osiedlu, w pobliżu mieszkania rodziców). Nadwrażliwość Tomka jest źródłem niepokoju matki, naznacza życie całej rodziny.

2. amator

Nagrody Srebrny Lampart za najlepszą rolę męską dla Andrzeja Seweryna na MFF w Locarno 2016 | Złoty Lew dla najlepszego filmu na FF w Gdyni 2016 | Nagroda za główną rolę męską dla Andrzeja Seweryna na FF w Gdyni 2016 | Nagroda za główną rolę kobiecą dla Aleksandry Koniecznej na FF w Gdyni 2016

reż. K. Kieślowski | Polska 1979 | 117’ prelekcja: Kieślowski i jego dylematy.

Film jako kontekst Romantyzm: artysta wobec codzienności; choroba, szaleństwo, ból egzystencjalny, konfrontacja idealistycznych oczekiwań z rzeczywistością.

reż. M. Pieprzyca | Polska 2013 | 107’ prelekcja: Niepełnosprawność jako temat filmowy.

Wątki z prelekcji Artysta a rodzina, sylwetka Zdzisława Beksińskiego – malarza, fotografa, filmowca, sylwetka Tomasza Beksińskiego – dziennikarza, materiały źródłowe wykorzystane przy tworzeniu filmu, forma filmu – biografia? Dokumentaryzm? Artystyczna kreacja?

Kontrowersje wokół filmu.

Pojęcia kluczowe Rodzina, twórca, cierpienie.

3. wszystko, co kocham reż. J. Borcuch | Polska 2009 | 91’ prelekcja: Dojrzewanie jako temat filmowy.

4. chce się żyć 5. KRÓLIK PO BERLIŃSKU NOWOŚĆ! reż. B. Konopka | Polska, Niemcy 2009 | 52’ prelekcja: Różne sposoby opowiadania o historii.

6. powidoki NOWOŚĆ! reż. A. Wajda | Polska 2016 | 98’ prelekcja: Artysta w systemie totalitarnym.

7. rewers reż. B. Lankosz | Polska 2009 | 101’ prelekcja: Człowiek wobec historii.

Materiały dydaktyczne Język polski: Życie jako śmiertelna choroba.

nowe horyzonty edukacji filmowej

więcej niż lekcja, więcej niż kino

79

wielokulturowość w filmie

1. combat girls reż. D. F. Wnendt | Niemcy 2011 | 103’ prelekcja: Przełamywanie uprzedzeń.

Cykl jest skierowany do uczniów wstępnie przygotowanych do dyskusji o problemach odnalezienia się w obcej kulturze, funkcjonowania w globalnym świecie, tolerancji dla odmienności etnicznej czy narodowościowej.

Marisa ma dwadzieścia lat i nienawidzi obcokrajowców.

Pewnego dnia poznaje afgańskiego uchodźcę i od tego momentu jej wyobrażenia o świecie zaczynają się powoli zmieniać.

Zestawienie może być komentarzem do wydarzeń politycznych i społecznych, które rozgrywają się w Polsce i Europie w ciągu ostatnich lat. Terroryzm i manipulacje w polityce i mediach doprowadzają do postaw nieufności i ksenofobii wobec imigrantów. W świecie wolnego handlu, otwartych granic i rynku pracy, wśród nas mają prawo żyć i funkcjonować ludzie o innych kulturach i religiach. Dobór filmów wynikał z potrzeby kształtowania w młodych ludziach postaw tolerancji i akceptacji, nie tylko wobec przedstawicieli mniejszości narodowo-etnicznych, ale także innych religii, poglądów politycznych i orientacji seksualnych. Zestawione w tym cyklu produkcje pokazują uczniom, w jaki sposób religia i kultura kształtują życie mieszkańców krajów europejskich i azjatyckich. Część tytułów odnosi się do tematyki związanej z imigrantami i ich funkcjonowaniem w krajach, które tylko pozornie okazują się otwarte na obcokrajowców i ich odmienne kultury.

Marisa to młoda dziewczyna, która nienawidzi imigrantów i Żydów. Uważa, że w Niemczech – jej rodzinnym kraju – dzieje się coraz gorzej. Bohaterka wykazuje pełną pogardę dla policji i władz państwowych, zachowuje się prowokująco, pije i wdaje się w bójki. Jedynym miejscem, gdzie czuje się dobrze, jest gang neonazistów, w którym panują nienawiść, przemoc i ksenofobia. Przekonania dziewczyny przejdą ewolucję, kiedy przypadkowo spotka na swojej drodze młodego afgańskiego uchodźcę.

Po konfrontacji z nim dowie się, że czarno-białe zasady obowiązujące w jej gangu to nie jedyny sposób interpretowania rzeczywistości.

Nagrody Nagroda First Steps Awards dla najlepszego fabularnego filmu pełnometrażowego, Niemcy 2011.

Film jako kontekst Przy omawianiu tekstów literackich dotyczących II wojny światowej ukazujących mechanizmy nazizmu, np. fragmentów powieści K. Moczarskiego Rozmowy z katem.

DZIĘKI CYKLOWI „WIELOKULTUROWOŚĆ W FILMIE” UCZEŃ: • rozwija kompetencje związane z inteligencją społeczną i emocjonalną • poznaje ważne zagadnienia z zakresu politologii, socjologii i kulturoznawstwa • kształtuje postawę tolerancji wobec różnych kultur i religii • doskonali umiejętność dyskusji i prezentowania własnego stanowiska

Wątki z prelekcji Zdefiniujemy pojęcia takie jak swój, obcy, inny i zilustrujemy je przykładami. Przypomnimy, czym był nazizm.

Zastanowimy się, skąd się biorą ruchy neonazistowskie i dlaczego zyskują na popularności. Postawimy pytanie o sposoby walki z uprzedzeniami.

Pojęcia kluczowe Uprzedzenia, ksenofobia, rasizm, szowinizm, nazizm, neonazizm.

Anna Równy – trenerka i edukatorka filmowa, konsultantka w zakresie metodyki pracy z filmem, członkini grupy Superbelfrzy RP, autorka podręczników do języka polskiego i materiałów dydaktycznych dla nauczycieli, w tym scenariuszy lekcji z zakresu edukacji filmowej.

80

materiały dydaktyczne WOS: Combat girls. Krew i honor – zagadnienia narodowościowe. lekcja wychowawcza: Wokół świata neonazistów.

Jak rodzi się i gaśnie fascynacja tą grupą?

nowe horyzonty edukacji filmowej

więcej niż lekcja, więcej niż kino

2. klasa reż. L. Cantet | Francja 2008 | 128’ prelekcja: Społeczeństwo wielokulturowe.

3. 5 rozbitych kamer reż. E. Burnat, G. Davidi | Palestyna, Francja, Izrael, Holandia 2011 | 90’ prelekcja: W cieniu wielkiej polityki.

4. sól ziemi reż. J. R. Salgado, W. Wenders | Brazylia, Francja, Niemcy 2014 | 110’ prelekcja: Ofiary wojen i uchodźcy.

5. cud purymowy reż. I. Cywińska | Polska 2000 | 57’ prelekcja: Tożsamość kulturowa.

6. mustang reż. D. G. Ergüven | Francja, Niemcy, Turcja, Katar 2015 | 97’ prelekcja: Kobiety w kraju islamu.

7. dumni i wściekli reż. M. Warchus | Wielka Brytania, Francja 2014 | 120’ prelekcja: Ponad podziałami.

81

trudne tematy

1. wymyk reż. G. Zgliński | Polska 2011 | 85’ prelekcja: Wymyk jako uniwersalna opowieść o wyzwaniach człowieczeństwa.

Cykl jest adresowany do uczniów, którzy w sposób otwarty i dojrzały starają się poznawać prawdę o otaczającym nas świecie.

Brutalny napad, którego ofiarą jest Jerzy, a niemym świadkiem jego brat Albert, to początek historii o winie i karze, wyrzutach sumienia i konsekwencjach decyzji, które podejmujemy.

W cyklu zostały zaproponowane filmy, które nie tylko poruszają ważne problemy współczesnego świata, ale są też bliskie młodym ludziom, dotyczą często sytuacji, w których sami się znajdują. Dzięki spotkaniu z tym kinem młodzież będzie mogła skonfrontować swoje wyobrażenie o świecie z postawami zaprezentowanymi w filmach, podjąć dialog z rzeczywistością, odnaleźć odpowiedź na nurtujące pytania. Trudne tematy proponują drogę w poszukiwaniu wartości i kształtowania postaw etycznych, uczą odpowiedzialności, tolerancji, dają przykłady zachowań, jak odnaleźć się we współczesnym świecie i w jaki sposób ustrzec się przed zagrożeniami cywilizacyjnymi. Filmy można powiązać z realizacją podstawy programowej w szkole ponadgimnazjalnej, przywołując konteksty literacko-kulturowe, społeczne, historyczne, a także odwołując się do realizacji zagadnień wychowawczych, a nawet lekcji biologii.

Bracia Alfred i Jerzy prowadzą wspólnie rodzinną firmę. Różni ich wszystko: pomysł na sposób działania w biznesie, sytuacja rodzinna, stosunek do życia i jego styl. Rywalizacja o pozycję w rodzinie i firmie jest przyczyną konfliktu między braćmi. Podczas wspólnej podróży podmiejską kolejką mężczyźni są świadkami chuligańskiej napaści na młodą kobietę. Jerzy interweniuje, co kończy się dla niego tragicznie, Alfred pozostaje bierny. Ta chwila zmienia nieodwracalnie życie Alfreda, który musi zmierzyć się z konsekwencjami wypadku. Musi zadać sobie pytania, dlaczego stchórzył, dlaczego nie stanął w obronie kobiety i brata.

Nagrody Nagrody Festiwalu Polskich Filmów Fabularnych w Gdyni 2011 w kategoriach: najlepszy scenariusz (J. Margański, G. Zgliński), najlepszy debiut reżyserski (G. Zgliński), najlepsza drugoplanowa rola kobieca (G. Muskała).

DZIĘKI CYKLOWI „TRUDNE TEMATY” UCZEŃ: • wskazuje związki między różnymi aspektami utworu: estetycznym, etycznym i poznawczym • prezentuje własne przeżycia wynikające z kontaktu z dziełem sztuki • rozpoznaje sposoby kreowania świata przedstawionego i bohatera • dostrzega w utworach uniwersalne normy i konflikty wartości

Film jako kontekst Przy omawianiu motywu winy i kary w literaturze: II cz.

Dziadów, wybranych balladach A. Mickiewicza, np. Lilije, Świtezianka, Rybka; Zbrodni i karze F. Dostojewskiego czy Makbecie W. Szekspira. Film można wykorzystać jako kontekst do tematu konfliktu pomiędzy rodzeństwem, wyjaśnić frazeologizm kainowe znamię i połączyć z omawianiem biblijnej historii Kaina i Abla, Balladyny J. Słowackiego czy III cz. Dziadów A. Mickiewicza.

Tadeusz Banowski – nauczyciel języka polskiego, WOK i zajęć filmowych w Zespole Szkół im. Cypriana Kamila Norwida w Nowym Mieście Lubawskim, historyk sztuki, pasjonat filmu, trzykrotny laureat w ogólnopolskim konkursie na modelowe programy nauczania zgodne z nową podstawą programową, autor scenariuszy lekcji i materiałów maturalnych.

Wątki z prelekcji Cechy kina psychologicznego, analiza zachowania bohaterów, banalizacja zła w internecie.

Pojęcia kluczowe Odpowiedzialność, zło moralne, poczucie winy, tchórzostwo, kainowe znamię.

2. amy NOWOŚĆ! reż. A. Kapadia |USA, Wielka Brytania 2015 | 127’ prelekcja: Blaski i cienie sławy.

3. zjazd absolwentów reż. A. Odell | Szwecja 2015 | 88’ prelekcja: Między fabułą, dokumentem a performance’em.

4. w jego oczach reż. D. Ribeiro | Polska 2014 | 96’ prelekcja: Znaczenie słowa akceptacja.

5. cały ten cukier NOWOŚĆ! reż. D. Gameau | Australia 2014 | 90’ prelekcja: Manipulacja.

6. nietykalni reż. O. Nakache, E. Toledano | Polska 2012 | 113’ prelekcja: Czy przyjaźń może przekraczać różnice społeczne?

7. mama reż. X. Dolan | Kanada 2014 | 140’ prelekcja: Między pokoleniami.

Materiały dydaktyczne język polski lub lekcja wychowawcza: Co można, a czego nie powinno się oceniać w kategoriach czarne – białe? język polski: O dochodzeniu do siebie.

82

nowe horyzonty edukacji filmowej

więcej niż lekcja, więcej niż kino

83

analiza filmu

1. SYN SZAWŁA NOWOŚĆ! reż. L. Nemes | Węgry 2015 | 107’ prelekcja: Narracja w filmie.

Zajęcia w tym cyklu odbywają się po projekcji filmu.

Uczniowie biorą udział w wykładzie ilustrowanym prezentacją multimedialną. Dowiadują się, jak funkcjonalnie analizować tekst kultury i w jakie pojęcia z zakresu języka filmu należy być wyposażonym.

Świat hitlerowskiego obozu koncentracyjnego ukazany z perspektywy więźnia – węgierskiego Żyda. Zaskakujący imperatyw moralny, który nim powoduje, jest okazją do ukazania niszczącej siły zła, ale również próbą ocalenia resztek człowieczeństwa podczas Zagłady.

Cykl „Analiza filmu” wymaga od uczniów zaangażowania i teoretycznego przygotowania. Wśród siedmiu tytułów odnajdziemy różne gatunki, estetyki, sposoby obrazowania, ale wszystkie stanowią przykłady cennych osiągnięć kinematografii europejskiej, amerykańskiej i polskiej ostatniej dekady naszego wieku, wyróżniane najważniejszymi nagrodami filmowymi. Poruszane w trakcie prelekcji tematy związane są z analizą filmowych środków wyrazu, pojęciami z pogranicza filmu i innych sztuk, poszukiwaniem kulturowych kontekstów. Wymienione elementy stanowią dziś niezbędny narzędziownik współczesnego maturzysty, który na ustnym egzaminie dojrzałości z języka polskiego, musi wykazać się umiejętnością analizy kadru i plakatu filmowego, stosując pojęcia z zakresu teorii filmu i wiedzę historyczno-filmową. Uczeń, który zapozna się z filmami tego cyklu i ich problematyką, z pewnością stanie się świadomym odbiorcą dzieł filmowych, a wiedza i umiejętności zdobyte w trakcie rocznego projektu przełożą się również na doskonalenie umiejętności analizy innych tekstów kultury, takich jak: malarstwo, fotografia, rzeźba i architektura.

Szaweł Auslander – członek żydowskiego oddziału Sonderkommando w Auschwitz postanawia pochować zamordowanego chłopca, którego uważa za swojego syna.

Jednak nie ma tu miejsca na religijne obrzędy i humanitarne odruchy. Szaweł poszukuje mimo to sprzymierzeńców w osobach lekarza obozowego i rabina. Kamera, która mu towarzyszy wszędzie, chłodno rejestruje realia obozowego życia i reakcje wyzbytych uczuć ludzi. Poznajemy kolejne kręgi piekła Zagłady: śmierć w komorach gazowych, krematoriach, wszechobecny terror. Wiadomość o zbliżającej się likwidacji obozu i eksterminacji więźniów popycha ich do podjęcia desperackiej próby ucieczki z obozu. Szaweł zabiera ze sobą ciało „syna”.

Nagrody Oscar dla najlepszego filmu nieanglojęzycznego 2016, Złoty Glob dla najlepszego filmu zagranicznego 2016, Grand Prix Festiwalu w Cannes – najlepszy film 2017.

Film jako kontekst Przy omawianiu opowiadań T. Borowskiego, Medalionów Z. Nałkowskiej (deprawacja ludzkiej psychiki, erozja wartości moralnych), Antygony Sofoklesa (motyw religijnych nakazów), zestawienie z innymi tekstami kultury, np. z filmami Kornblumenblaum L. Wosiewicza i Pasażerka A. Munka, malarstwem A. Wróblewskiego, wykorzystanie motywu buntu Syzyfa.

DZIĘKI CYKLOWI „ANALIZA FILMU” UCZEŃ: • doskonali umiejętność analizy i interpretacji dzieła filmowego • konfrontuje dzieło filmowe z innymi tekstami kultury • wykorzystuje w interpretacji filmu niezbędne pojęcia i konteksty • prezentuje własne przeżycia, a także wyszukuje w oglądanych filmach wartości narodowe i uniwersalne

Wątki z prelekcji Omawiamy sposoby prowadzenia narracji, usytuowanie kamery, kadrowanie, zasadność stosowania długich ujęć, operowanie światłem i ostrością. Wyjaśniamy, czym był tzw. ,,odwrócony dekalog”, potrzeba sacrum w świecie profanum, dlaczego potworne zło rodziło nieraz w ludziach specyficzne imperatywy moralne.

Tomasz Ptaszek – Nauczyciel języka polskiego i WOK-u, współredaktor podręczników do języka polskiego dla szkół ponadgimnazjalnych, autor scenariuszy lekcyjnych, uczestnik warsztatów dla nauczycieli przy festiwalu filmowym T-Mobile Nowe Horyzonty i projektu Nowe Horyzonty Edukacji Filmowej w MCSW ,,Elektrownia” Radom.

84

2. ida reż. P. Pawlikowski | Polska, Dania 2013 | 80’ prelekcja: Filmowa podróż.

3. control reż. A. Corbijn | USA, Japonia, Wielka Brytania, Australia 2007 | 121’ prelekcja: Demitologizacja ikony.

4. walc z baszirem reż. A. Folman | Australia, Belgia, Finlandia, Francja, Niemcy, Szwajcaria, USA, Izrael 2008 | 90’ prelekcja: Innowacja formy.

5. slow west reż. J. Maclean | Nowa Zelandia, Wielka Brytania 2015 | 84’ prelekcja: Kino gatunków.

6. LA LA LAND NOWOŚĆ! reż. D. Chazelle | USA 2016 | 126’ prelekcja: Muzyka w kinie.

7. pokot NOWOŚĆ! reż. A. Holland | Czechy, Polska 2017 | 128’ prelekcja: Obraz i słowo – związki filmu i literatury.

Pojęcia kluczowe Holocaust, Sonderkommando, narracja, naturalizm, bunt.

nowe horyzonty edukacji filmowej

więcej niż lekcja, więcej niż kino

85

między tekstami kultury – klasa 1.

Cykle „Między tekstami kultury” dla klas 1–3 to dialog z epokami historyczno-kulturowymi oraz wybranymi tekstami kultury. Program ułożony według kolejności epok historyczno-literackich uwzględnia wymagania nowej podstawy programowej języka polskiego, jest przydatny w nauczaniu historii, WOS-u, WOK-u, zajęć artystycznych, religii, etyki i języków obcych.

Zestawy filmowe przygotowują do nowej formuły egzaminu pisemnego i ustnego z języka polskiego, wskazując na konteksty kulturowe, do których uczniowie mogą się odwołać w trakcie wypowiedzi ustnej i w konstruowaniu pracy pisemnej. Uczeń zostanie wyposażony w narzędzia analizy i interpretacji tekstu kultury, co pomoże mu nie tylko zdać egzamin dojrzałości, lecz także świadomie i satysfakcjonująco funkcjonować w świecie kultury.

Cykl dla klasy 1. obejmuje czas od starożytności do oświecenia, akcentując współczesną perspektywę oglądu i rozumienia odległych czasów, ludzkich wyborów, pasji i namiętności oraz podejmowanych w tych epokach problemów.

DZIĘKI CYKLOWI „MIĘDZY TEKSTAMI KULTURY – KLASA 1.”

NAUCZYCIEL: • stymuluje i rozwija humanistyczne zainteresowania uczniów • wprowadza ucznia w świat różnych kręgów tradycji: polskiej, europejskiej, światowej • zapoznaje się z najważniejszymi tendencjami w kulturze współczesnej Małgorzata Wiśniewska – nauczycielka języka polskiego i wiedzy o kulturze w IX LO im. Klementyny Hoffmanowej w Warszawie; autorka wdrożonej w IX LO innowacji pedagogicznej „Edukacja filmowa” i programu klasy kulturowo-filmowej; edukatorka filmowa (scenariusze analizy filmowej i prelekcje w kinach) oraz autorka warsztatów dla nauczycieli i uczniów szkół ponadgimnazjalnych; współpracownik dystrybutorów filmowych w zakresie metodyki i dydaktyki filmowej; ekspert w wydawnictwie Nowa Era, Wydawnictwie Szkolnym PWN i PISF-ie.

1. cezar musi umrzeć reż. P. i V. Taviani | Włochy 2012 | 76’ prelekcja: Uczłowieczenie i resocjalizacja poprzez sztukę.

Paradokumentalny zapis eksperymentu artystycznego – teatralnej adaptacji Szekspirowskiego Juliusza Cezara, przygotowanej w ramach warsztatów i wystawianej przez więźniów w rzymskim zakładzie karnym o zaostrzonym rygorze.

Dzieło uznanych reżyserów, braci Tavianich, to filmowy zapis eksperymentu artystycznego z udziałem więźniów w charakterze aktorów, przeprowadzonego w rzymskim zakładzie karnym o zaostrzonym rygorze. Paradokument pokazuje, w jaki sposób tekst dzieła Szekspira o buncie w obronie zagrożonych zasad republiki i sam proces powstawania spektaklu uczłowieczają groźnych przestępców, skłaniając ich do refleksji i przewartościowania własnego życia.

Nagrody Złoty Niedźwiedź i Nagroda Jury Ekumenicznego na Festiwalu Filmowym w Berlinie 2012.

Film jako kontekst Przydatny w dyskusji na temat rozumienia tragizmu w dramacie klasycznym i Szekspirowskim (Król Edyp, Antygona, Makbet), jako inspiracja w dyskusji, np. na lekcjach wiedzy o kulturze czy zajęciach artystycznych, nad rolą teatru w dzisiejszym życiu i nad terapeutyczną i wychowawczą funkcją sztuki.

DZIĘKI CYKLOWI „MIĘDZY TEKSTAMI KULTURY – KLASA 1.”

UCZEŃ: • rozwija wrażliwość emocjonalną i artystyczną, wynikającą z kontaktu z dziełem sztuki • rozwija się intelektualnie w zakresie formułowania własnych sądów (w formie pisemnej i ustnej) • formuje postawę nakierowaną na wartości etyczne i społeczne • aktywizuje się do współpracy z rówieśnikami i dorosłymi

Wątki z prelekcji Omówimy sylwetki twórców filmu oraz genezę i konwencję filmowego eksperymentu. Przypomnimy postać Juliusza Cezara i historię spisku na jego życie. Porozmawiamy o tematyce tragedii Szekspira, uwypuklając wątek tragizmu Brutusa. Planowana jest także praca nad tekstem – więźniowie w roli aktorów i spiskowców.

Pojęcia kluczowe Tragizm, świadomość tragiczna, tragedia Szekspira, paradokument, intertekstualność.

Materiały dydaktyczne język polski: O sile oddziaływania sztuki Szekspira i aktualności jego tragedii Juliusz Cezar w filmie Cezar musi umrzeć Vittorio i Paolo Tavianich.

86

nowe horyzonty edukacji filmowej

więcej niż lekcja, więcej niż kino

2. dekalog i reż. K. Kieślowski | Polska 1989 | 53’ prelekcja: O potrzebie refleksji nad tym, w co wierzy współczesny człowiek.

3. Krótki film o zabijaniu NOWOŚĆ! reż. K. Kieślowski | Polska 1988 | 84’ prelekcja: Co skłania człowieka do zabijania?

4. braveheart reż. M. Gibson | USA 1995 | 177’ prelekcja: Filmowa kreacja średniowiecznego rycerza i kochanka w kontekście epoki i etosu rycerskiego.

5. romeo i julia reż. B. Luhrmann | USA 1996 | 120’ prelekcja: Postmodernistyczna gra z konwencjami jako podstawowy zabieg adaptatorski Baza Luhrmanna i jej cele.

6. Danton NOWOŚĆ! reż. A. Wajda | Francja – Polska 1982 | 136’ prelekcja: Historia na ekranie. Filmowa wizja Rewolucji Francuskiej i dramat jej przywódców.

7. kochanek królowej reż. N. Arcel | Czechy, Dania, Szwecja 2012 | 128’ prelekcja: Miłość i polityka w kontekście epoki oświecenia.

87

między tekstami kultury – klasa 2.

Cykle „Między tekstami kultury” dla klas 1–3 to dialog z epokami historyczno-kulturowymi oraz wybranymi tekstami kultury. Program ułożony według kolejności epok historyczno-literackich uwzględnia wymagania nowej podstawy programowej języka polskiego, jest przydatny w nauczaniu historii, WOS-u, WOK-u, zajęć artystycznych, religii, etyki, języków obcych.

Zestawy filmowe przygotowują do nowej formuły egzaminu pisemnego i ustnego z języka polskiego, wskazując na konteksty kulturowe, do których uczniowie mogą się odwołać w trakcie wypowiedzi ustnej i w konstruowaniu pracy pisemnej. Uczeń zostanie wyposażony w narzędzia analizy i interpretacji tekstu kultury, co pomoże mu nie tylko zdać egzamin dojrzałości, lecz także świadomie i satysfakcjonująco funkcjonować w świecie kultury.

W cyklu przeznaczonym dla klasy 2. (od romantyzmu do modernizmu) uwaga została skupiona na przybliżeniu uczniom za pomocą kontaktu z dziełem filmowym trudnych zagadnień XIX i XX wieku (m.in. miłość, wolność, sztuka, pieniądz).

DZIĘKI CYKLOWI „MIĘDZY TEKSTAMI KULTURY – KLASA 2.”

NAUCZYCIEL: • stymuluje i rozwija humanistyczne zainteresowania uczniów • wprowadza ucznia w świat różnych kręgów tradycji: polskiej, europejskiej, światowej • zapoznaje się z najważniejszymi tendencjami w kulturze współczesnej Małgorzata Wiśniewska – nauczycielka języka polskiego i wiedzy o kulturze w IX LO im. Klementyny Hoffmanowej w Warszawie; autorka wdrożonej w IX LO innowacji pedagogicznej „Edukacja filmowa” i programu klasy kulturowo-filmowej; edukatorka filmowa (scenariusze analizy filmowej i prelekcje w kinach) oraz autorka warsztatów dla nauczycieli i uczniów szkół ponadgimnazjalnych; współpracownik dystrybutorów filmowych w zakresie metodyki i dydaktyki filmowej; ekspert w wydawnictwie Nowa Era, Wydawnictwie Szkolnym PWN i PISF-ie.

1. fortepian reż. J. Campion | Australia, Nowa Zelandia 1993 | 121’ prelekcja: Romantyczna koncepcja artysty, miłości i natury.

Wzruszająca i oryginalna w konstrukcji romantyczna historia miłosna, której osią fabularną jest tytułowy instrument.

Muzyka przemienia bohaterów, staje się formą wyrażenia bogatego świata wewnętrznego niemej Ady, układa też jej relacje z otoczeniem. Unikający ograniczeń wiktoriańskiego romansu oraz podejmujący polemikę z przypisanymi kobiecie tradycyjnymi rolami społecznymi i kulturowymi film Jane Campion subtelnie, a jednocześnie przejmująco obrazuje świat wrażliwości i uczuć głównej bohaterki i jej córki Flory.

Ada, jako niemowa, szuka w muzyce formy autoekspresji i komunikacji ze światem. Dzięki niej znajduje też miłość…

Nagrody Oscar dla najlepszej aktorki pierwszoplanowej, Oscar dla najlepszej aktorki drugiego planu, Oscar za najlepszy scenariusz oryginalny | Złota Palma Cannes – najlepszy film i najlepsza aktorka | 3 nagrody BAFTA | Złoty Glob.

Film jako kontekst Na zajęciach poświęconych romantycznej koncepcji artysty (Fortepian Szopena), przydatny w definiowaniu cech i postawy bohatera romantycznego – kobiety (por. G. Sand, D. Potocka), przy analizie filmowego obrazu romantycznego, nadwrażliwego i uzdolnionego artystycznie dziecka (por. Orcio), przykład wykorzystania w filmie inspiracji malarskich epoki (wpływ sztuki C.D. Friedricha).

DZIĘKI CYKLOWI „MIĘDZY TEKSTAMI KULTURY – KLASA 2.”

UCZEŃ: • rozwija wrażliwość emocjonalną i artystyczną, wynikającą z kontaktu z dziełem sztuki • rozwija się intelektualnie w zakresie formułowania własnych sądów (w formie pisemnej i ustnej) • formuje postawę nakierowaną na wartości etyczne i społeczne • aktywizuje się do współpracy z rówieśnikami i dorosłymi

Wątki z prelekcji Przedstawimy sylwetkę Jane Campion jako przedstawicielki kina kobiet. Przypomnimy, czym charakteryzowała się epoka wiktoriańska. Spróbujemy nakreślić sylwetkę niemej artystki i jej życiowej pasji. Podczas zajęć zajmiemy się także konfrontacją surowej nowozelandzkiej przyrody z wiktoriańską, skonwencjonalizowaną kulturą.

Omówimy rolę muzyki i scenografii inspirowanej romantycznym malarstwem C. D. Friedricha. Przywołamy także inne konteksty romantyczne.

Pojęcia kluczowe Kino kobiet, funkcje muzyki, romantyzm w filmie.

Materiały dydaktyczne język polski: Sztuka i miłość. Muzyka jako forma komunikacji ze światem i sposób wyrażania siebie w filmie Jane Campion Fortepian.

88

nowe horyzonty edukacji filmowej

więcej niż lekcja, więcej niż kino

2. przypadek reż. K. Kieślowski | Polska 1981 | 122’ prelekcja: Człowiek wobec możliwości zmiany swego losu: granice wolności i konieczności.

3. zniewolony.

12 years a slave reż. S. McQueen | USA, Wielka Brytania 2013 | 133’ prelekcja: Wolność, zniewolenie, niewolnictwo.

4. Rozdroże Cafe NOWOŚĆ! reż. L. Wosiewicz | Polska 2005 | 112’ prelekcja: Współczesny moralitet w konwencji ballady – filmowa wersja Zbrodni i kary po polsku.

5. zestaw animacji czas trwania: 67’ prelekcja: Bogactwo znaczeń w filmie animowanym.

6. dług reż. K. Krauze | Polska 1999 | 107’ prelekcja: Refleksja nad naturą zła – studium zbrodni i kary.

7. ziemia obiecana reż. A. Wajda | Polska 1975 | 140’ prelekcja: Kapitalizm a wartości. Moralna cena kariery i awansu.

89

między tekstami kultury – klasa 3.

Cykle „Między tekstami kultury” dla klas 1–3 to dialog z epokami historyczno-kulturowymi oraz wybranymi tekstami kultury. Program ułożony według kolejności epok historyczno-literackich uwzględnia wymagania nowej podstawy programowej języka polskiego, jest przydatny w nauczaniu historii, WOS-u, WOK-u, zajęć artystycznych, religii, etyki, języków obcych.

Zestawy filmowe przygotowują do nowej formuły egzaminu pisemnego i ustnego z języka polskiego, wskazując na konteksty kulturowe, do których uczniowie mogą się odwołać w trakcie wypowiedzi ustnej i w konstruowaniu pracy pisemnej. Uczeń zostanie wyposażony w narzędzia analizy i interpretacji tekstu kultury, co pomoże mu nie tylko zdać egzamin dojrzałości, ale także świadomie i satysfakcjonująco funkcjonować w świecie kultury.

Program cyklu dla klasy 3. proponuje pogłębioną refleksję nad historią Polski lat 50. i 60. z perspektywy kobiet uwikłanych w różny sposób w mechanizmy komunistycznego terroru.

DZIĘKI CYKLOWI „MIĘDZY TEKSTAMI KULTURY – KLASA 3.”

NAUCZYCIEL: • stymuluje i rozwija humanistyczne zainteresowania uczniów • wprowadza ucznia w świat różnych kręgów tradycji: polskiej, europejskiej, światowej • zapoznaje się z najważniejszymi tendencjami w kulturze współczesnej

Małgorzata Wiśniewska – nauczycielka języka polskiego i wiedzy o kulturze w IX LO im. Klementyny Hoffmanowej w Warszawie; autorka wdrożonej w IX LO innowacji pedagogicznej „Edukacja filmowa” i programu klasy kulturowo-filmowej; edukatorka filmowa (scenariusze analizy filmowej i prelekcje w kinach) oraz autorka warsztatów dla nauczycieli i uczniów szkół ponadgimnazjalnych; współpracownik dystrybutorów filmowych w zakresie metodyki i dydaktyki filmowej; ekspert w wydawnictwie Nowa Era, Wydawnictwie Szkolnym PWN i PISF-ie.

DZIĘKI CYKLOWI „MIĘDZY TEKSTAMI KULTURY – KLASA 3.”

UCZEŃ:

1. przesłuchanie reż. R. Bugajski | Polska 1982 | 111’ prelekcja: Godność człowieka w konfrontacji z siłą i przemocą systemu totalitarnego.

Zapis psychologicznej gry, którą prowadzi kat – cyniczny i bezwzględny ubecki oficer śledczy (Janusz Gajos) – z niesłusznie aresztowaną ofiarą (w tej roli nagrodzona w Cannes Krystyna Janda). Wstrząsający obraz łamania charakterów i ludzkiej godności.

Przejmujące studium kata, bezwzględnego ubeckiego oficera śledczego, i jego ofiary – niewinnej, przypadkowo zaplątanej w polityczne gry, tandetnej piosenkarki, Antoniny Dziwisz. Wstrząsający obraz mechanizmów stalinowskiego terroru i przemocy, którym główna bohaterka rzuca wyzwanie, podejmując dramatyczną walkę o swoją godność i człowieczeństwo.

reż. B. Lankosz | Polska 2009 | 99’ prelekcja: Stalinizm inaczej – w konwencji psychologicznej czarnej komedii.

Film jako kontekst Przydatny w prezentacji tematyki stalinizmu (totalitaryzmu) w sztuce oraz jako kontekst do lektury Innego świata G. Herlinga-Grudzińskiego (postawy kobiet-więźniarek).

3. matka królów

Wątki z prelekcji Przeanalizujemy okoliczności powstania filmu (półkownik). Omówimy problematykę buntu jednostki wobec systemu totalitarnego. Postaramy się sportretować ludzi systemu, ich motywacje i postawy. Przypomnimy wyznaczniki władzy totalitarnej.

• rozwija wrażliwość emocjonalną i artystyczną, wynikającą z kontaktu z dziełem sztuki • rozwija się intelektualnie w zakresie formułowania własnych sądów (w formie pisemnej i ustnej) • formuje postawę nakierowaną na wartości etyczne i społeczne • aktywizuje się do współpracy z rówieśnikami i dorosłymi

2. rewers

Nagrody Złota Palma w Cannes dla Krystyny Jandy.

reż. J. Zaorski | Polska 1982 | 127’ prelekcja: Rozrachunek ze stalinizmem i polskim komunizmem.

4. ida reż. P. Pawlikowski | Polska, Dania 2013 | 80’ prelekcja: Psychologiczne kino drogi w poszukiwaniu źródeł tożsamości osobistej i narodowej.

Pojęcia kluczowe Półkownik, totalitaryzm, stalinizm.

Materiały dydaktyczne język polski: Sztuka kontra „sztuka”, czyli jak trzeba odfałszować rzeczywistość. O Przesłuchaniu Ryszarda Bugajskiego.

90

nowe horyzonty edukacji filmowej

więcej niż lekcja, więcej niż kino

91

nowe horyzonty edukacji filmowej

więcej niż lekcja, więcej niż kino

INNE PROJEKTY

92

93

projekty działu edukacji FESTIWAL FILMOWY KINO DZIECI • czwarta edycja w dniach 23.09 – 1.10.2017 • wydarzenie dla dzieci w wieku 4–12 lat • kilkadziesiąt produkcji filmowych z całego świata • sekcja konkursowa w kilkunastu miastach w Polsce • pokazy rodzinne i seanse dla szkół • warsztaty, dyskusje po seansach, spotkania z gośćmi • wydarzenia dla opiekunów i nauczycieli • www.kinodzieci.pl

KINO DZIECI.PRO – PROGRAM ROZWOJU SCENARIUSZY FILMÓW DLA DZIECI • pitching projektów przed branżą filmową z Polski i Europy • warsztat dla scenarzystów i producentów • rozwój projektów od pomysłu do pełnego scenariusza • międzynarodowi tutorzy specjalizujący się w kinie dla dzieci • jeden z projektów rozwijanych podczas pierwszej edycji został zrealizowany i oczekuje swojej premiery • www.kinodzieci.pl / zakładka branża

WARSAW KIDS FILM FORUM – MIĘDZYNARODOWE FORUM PITCHINGOWE FILMÓW DLA DZIECI • prezentacja ponad 20 projektów z Polski i z Europy o potencjale koprodukcyjnym • możliwość znalezienia partnera i finansowania dla swojego projektu • konferencja skierowana do branży filmowej i medialnej w Polsce i Europie, ze szczególnym naciskiem na Europę Centralną i kraje bałtyckie, w szczególności do: producentów, scenarzystów, reżyserów, dystrybutorów, agentów sprzedaży, instytucji finansujących filmy

WYCHOWANIE W KINIE – CYKL WARSZTATÓW DLA NAUCZYCIELI • bezpłatne spotkania od października do kwietnia • projekcje połączone z warsztatami ze specjalistami • materiały dydaktyczne dostępne po każdym spotkaniu • kurs dostosowany do nauczycieli każdego poziomu nauczania

KINO DZIECI PREZENTUJE – DYSTRYBUCJA FILMÓW DLA MŁODYCH WIDZÓW • katalog ponad 100 filmów dostępnych przez cały rok dla kin i instytucji kultury • filmy animowane i aktorskie dla najmłodszych widzów • premiery kinowe • kino mądre i pobudzające wyobraźnię • filmy nagradzane i oklaskiwane na całym świecie • www.dystrybucja.kinodzieci.pl

W–F AKADEMII NOWE HORYZONTY – WARSZTATY FILMOWE DLA NAUCZYCIELI, EDUKATORÓW I WSZYSTKICH ZAINTERESOWANYCH TWORZENIEM FILMÓW • spotkania od października do czerwca • praktyczne zajęcia z pisania scenariusza, tworzenia zdjęć, aktorstwa, reżyserii i montażu • praca nad własnymi etiudami filmowymi • www.nhef.pl

MOVIE MÓZG • kurs przygotowujący do olimpiad i konkursów wiedzy filmowej • I semestr: kino polskie (iv–vi 2017), II semestr: kino światowe (ix–xi 2017) • spotkania raz w tygodniu (czwartki, godz. 15.30)

Klub Kina Dzieci to inicjatywa zapoczątkowana podczas 3. edycji Festiwalu Filmowego Kino Dzieci. Podczas pierwszego spotkania wspólnie oglądaliśmy film Mój sąsiad Totoro i rozmawialiśmy o sekretach animacji. W tym sezonie również spotkamy się z najmłodszymi widzami i ich opiekunami, by wspólnie odkrywać filmowe tajniki.

Będzie to wspaniała okazja do porozmawiania z młodą widownią o świecie filmu.

Do aktywnego uczestnictwa

i zabawy zapraszamy również dorosłych! Comiesięczne spotkania ze specjalnymi gośćmi z branży filmowej odbywać się będą w kinie Muranów.

Na uczestników czeka karta klubowicza, w której będą mogli oceniać filmy i zbierać stempelki członkowskie. Dla najwytrwalszych uczestników przewidziane są nagrody!

Szczegółowy program wkrótce: www.kinodzieci.pl www.kinomuranow.pl

KLUB KINA DZIECI – DYSKUSYJNY KLUB FILMOWY DLA DZIECI I ICH OPIEKUNÓW • spotkania od września do marca • po seansach dyskusje i warsztaty z ciekawymi gośćmi • zbieranie stempelków i uzupełnianie karty klubowicza • nagrody dla stałych uczestników

•

94

nowe horyzonty edukacji filmowej

więcej niż lekcja, więcej niż kino

95

0–9 4. piętro 73 5 rozbitych kamer 79 A Alfie, mały wilkołak 55 Amator 77 Amy 81 B Bez granic 71 Biuro detektywistyczne Lassego i Mai. Cienie nad Valleby 53 Biuro detektywistyczne Lassego i Mai. Sekret rodziny von Broms 57 Biuro detektywistyczne Lassego i Mai. Stella Nostra 55 Blanka 63 Braveheart 85 Była sobie dziewczynka 69 C Cały ten cukier 81 Cezar musi umrzeć 85 Chce się żyć 77 Chłopiec i świat 73 Combat Girls 79 Control 83 Cud purymowy 79 Cygan 71 D Danton 85 Dekalog I 85 Dług 87 Dumni i wściekli 79 Dziewczynka w trampkach 71 E Ernest i Celestyna 53 Eskil i Trynidad 63 F Felix 61 Fighter – kochaj i walcz 71 Fortepian 87

98

H Hokus-Pokus, Albercie Albersonie 49 I Ida 83, 89 J Jak ukraść psa? 55 Jill i Joy 49 Juno 69 K Kacper i Emma – najlepsi przyjaciele 47 Kacper i Emma – zimowe wakacje 47 Kacper i Emma na safari 49 Klasa 79 Kochanek królowej 85 Królik po berlińsku 77 Królowie lata 69 Krótki film o zabijaniu 85 L La La Land 83 Labirynt 65 Latawce 71 Lek na całe zło 73 M Magiczne święta Kacpra i Emmy 49 Małpia afera 53 Mały lalkarz 69 Mama 81 Mamo, kocham cię 61 Matka Królów 89 Miss Impossible 73 Mullewap. Opowieści świnki 47 Mustang 79 N Na linii wzroku 61 Next Door Spy 57 Niesforny Bram 53 Nietykalni 81 Nocturna 57

Nowe przygody dzieci z Bullerbyn 57 Nowy 73 O Operacja hip-hop 73 Ostatnia rodzina 77 P Pokot 83 Powidoki 77 Powrót do Brundibára 73 Przesłuchanie 89 Przygoda Nelly 61 Przypadek 87 Ptyś i Bill 55 Przyjaciel na balkonie 55 R Rabarbar 63 Rakieta 71 Rewers 77, 89 Romeo i Julia 85 Rozdroże Cafe 87 S Sekret Eleonory 53 Sekrety wojny 61 Slow West 83 Slumdog. Milioner z ulicy 71 Solan i Ludwik – wielki wyścig z serem 55 Sonia 57 Sól ziemi 79 Storm 65 Superbrat 61 Svein i szczur 57 Syn Szawła 83 Syn Winnetou 65 T Twardziele 63 V Villads z Valby 53 W W jego oczach 81 Walc z Baszirem 83 Wicher 65 Wielka wyprawa Molly 49

Wirus i Oktan 69 Wojna na deski 63 Wymyk 81 Wszystko, co kocham 77 Z Zestaw animacji 87 Zestaw filmów krótkich: Bohaterowie dnia codziennego 57 Zestaw filmów krótkich: Chodzę do kina! 47 Zestaw filmów krótkich: Filmowe światy 63 Zestaw filmów krótkich: Filmowe konwencje 65 Zestaw filmów krótkich: Różnimy się! 53 Zestaw filmów krótkich: Jak powstaje film? 47 Zestaw filmów krótkich: Kim jestem? 49 Zestaw filmów krótkich: Kino nieme 65 Zestaw filmów krótkich: Przyjaźń 47 Zestaw filmów krótkich: Różne strony świata 55 Zestaw filmów krótkich: Rywalizacja 61 Zestaw filmów krótkich: Wyzwania 49 Ziemia obiecana 87 Zigzag Kid 65 Zimowe przygody Jill i Joy 47 Zjazd absolwentów 81 Zniewolony. 12 Years a Slave 87 Ż Żałuję 69 Życie animowane 69 Życie według Nino 63

nowe horyzonty edukacji filmowej

BIAŁYSTOK BOLESŁAWIEC BRANIEWO CHODZIEŻ CZĘSTOCHOWA ELBLĄG EŁK GDAŃSK JELENIA GÓRA KATOWICE KONIN KRAKÓW KROSNO LEGNICA LUBIN LUBLIN ŁÓDŹ MILANÓWEK OLSZTYN

mecenas

organizator

isbn 978-83-940347-8-8

współfinansowanie

OPOLE OPOLSKIE NH POZNAŃ RADOM SKIERNIEWICE SZCZECIN ŚWIECIE TCZEW WAŁBRZYCH WARSZAWA WĄGROWIEC WODZISŁAW ŚLĄSKI WROCŁAW ZDUŃSKA WOLA ZGORZELEC ZŁOTORYJA ŻARY ŻYRARDÓW

patronat honorowy