Geschiedenis: Een muzikale natuurvriendengroet uit Vlaardingen

“Met een keur van strijdliederen heeft ‘De Stem des Volks’ L.M. (Linker Maasoever –SK)….. het feestprogramma in het teken van de actie gezet…..Een declamator droeg proza en poëzie voor, waarbij de keuze beter was dan de voordracht zelf. Een groep Instituutsleden onder de naam “Berg Vrij” uit Vlaardingen, onder de leiding van de heer J. van Veelen, heeft na de pauze veel succes geoogst.” (Vrije Volk 14-11-1952)

Berg Vrij, de zang- en muziekgroep van de Vlaardingse afdeling van het Instituut voor Arbeidersontwikkeling (IvAO), het huidige Nivon, trad op op een feestelijke vergadering van de afdelingen Vlaardingen, Schiedam en Rotterdam van de Metaalbedrijfsbond. De naam van de muziekgroep verwees naar de groet “Berg Vrij” van de Internationale Natuurvrienden.

Het grote voorbeeld voor de zang- en muziekgroep waren De Jonge Flierefluiters van de VARA. Dit vocaal en instrumentaal ensemble bracht een “uitgebreid repertoire van internationale volksliedjes en vlotte songs”. De zangers en muzikanten van Berg Vrij kwamen op 2 februari 1950 voor het eerst bijeen. Repeteren deden ze vooral in de wintermaanden. Niet in een zaaltje, dat was te duur, maar gewoon bij een van de leden thuis. De schuifdeuren naar de slaapkamer moesten open, anders paste het gezelschap er niet in. De buurt vond het fantastisch om de repetities te volgen. Alle balkons in de naaste omgeving stonden vol en een aantal jongens klom zelfs op de daken om een glimp op te vangen. Berg Vrij werd als snel een populair gezelschap in de regio. Alle afdelingen van het Instituut werden bezocht en bij de opening van het August Reitsmahuis, het natuurvriendenhuis in Hoek van Holland, speelde Berg Vrij voor het huis in de buitenlucht.

Ook trad Berg Vrij op bij bijeenkomsten van verwante organisaties. Een aantal malen op bijeenkomsten van de Bestuurders Bond in Maassluis en bij vakbondsvergaderingen. Ook luisterden ze in 1954 een bijeenkomst op van Nieuwe Koers, de jongerenorganisatie van de PvdA. Spreker van dienst was partijprominent J.H. Scheps over “Democraat en socialist nu”. Daarna voordrachten door Jacques van Elsäcker en dan Berg Vrij. De zangers en muzikanten van Berg Vrij vonden zich af en toe ook terug tussen locale grootheden. Een van hun hoogtepunten moet hun optreden op de Paasheuvel in Vierhouten geweest zijn. Daar waren ze uitgenodigd door de Vrouwenbond van het NVV om hun landdag muzikaal luister bij te zetten. Het Vrije Volk schreef: “ Deze menigte, fleurig als een bloemperk door de vrolijke japonnen, werd eerst toegesproken door de voorzitster, Nel van Kraneburg (…) De Natuurvriendenmuziekgroep Berg Vrij uit Vlaardingen had een luchtig programma uitgevoerd. Een paar duizend vrouwen bleken niet alleen een dankbaar gehoor, ze zongen ook uit volle borst de bekende liederen mee”. Bij zoveel succes hoorde natuurlijk ook een plaat. Een van de zangers betaalde uit eigen zak de opname. Er is slechts één exemplaar geperst. Ik heb helaas niet kunnen achterhalen welk lied erop staat.

Het lustrum in 1955 vierde Berg Vrij in het gebouw van “Liefde en Vrede” aan de Gedempte Biersloot in Vlaardingen. Niet echt een socialistisch bolwerk, maar de jubilarissen traden er op voor een enthousiast publiek. Tot op de laatste plaats was het kerkje uitverkocht.

Successen genoeg, maar toen ontdekte een ijverig bestuurslid dat slechts vier van de zangers en muzikanten van Berg Vrij lid waren van het IvAO. De anderen wilden geen lid worden. Muziek maken en zingen namens het Instituut is tot daar aan toe, maar geen contributie betalen kon natuurlijk niet. Berg Vrij ging vanaf februari 1959 verder als Con Brio. Het succes bleek over. Maar… waar is dat grammofoonplaatje gebleven? •

Tekst: Sjoerd Kemeling