#1, ოქტომბერი, 2023 / გამოიცემა 2023 წლიდან
ყოველთვიური / (23.01)
ოედანი ავისუფლების მ თ მოსაზრებები პოლიტიკასა და
დემოკრატიაზე
ომი თუ მშვიდობა? რეალისტური საგარეო პოლიტიკა საქართველოსთვის შოვის ტრაგედია
გვ. 3
მარტის მოვლენების ექო გვ. 5
პოლიტიკა და რელიგია თანამედროვე საქართველოში გვ. 7
სურათის ავტორი: ნიკოლოზ ურუშაძე
„ქართული ოცნება“ საკუთარ საგარეო პოლიტიკას ერთადერთ შესაძლო გზად განიხილავს. რუსეთის უკრაინაში სრულმასშტაბიანი ომის პირობებში, მისთვის მხოლოდ “სტრატეგიული მოთმინების“ პოლიტიკაა გამოსავალი, სხვა ყველაფერი ომის რისკს შეიცავს. მმართველი ძალა ცდილობს, რეალობად შემოგვასაღოს ომისა და მშვიდობის ცრუ დილემა. თავად მშვიდობის პარტიად წარმოაჩინოს თავი, დანარჩენები - ქვეყნის ამრევებად. სინამდვილეში, არსებობს უფრო პრაგმატული და სტრატეგიული საგარეო პოლიტიკის ალტერნატივა, რომელიც საშუალებას მოგვცემდა, გაგვეძლიერებინა ჩვენი უსაფრთხოება და ეკონომიკა, არ დავშორებოდით მეგობრებს (უკრაინა, ევროკავშირი, აშშ), რეალურად გაგვეზარდა ტერიტორიული მთლიანობის აღდგენის შანსები და, ამასთანავე, რუსეთთან სამხედრო ესკალაციის რისკები აგვერიდებინა. სიტყვები მნიშვნელოვანია „ქართულმა ოცნებამ“ ორაზროვანი გამოსვლები (მშვიდობისკენ მოწოდება) სრულმასშტაბიანი ომის დაწყებისთანავე მალევე შეცვალა აქტიური ანტიუკრაინული პოზიციით. მოგვიანებით ეს ყველაფერი ევროპელ და ამერიკელ დიპლომატებზე სიტყვიერ თავდასხმებშიც გადაიზარდა და მმართველი ძალის მიერ „ფრთხილ პოლიტიკად“ გამოცხადებული დიპლომატია მეგობრებისგან იზოლაციის პოლიტიკად გადაიქცა. ამის ნაცვლად, თავი-
დანვე საჭირო იყო უკრაინის მიმართ სოლიდარობა, მათ შორის, კიევში დროული და რეგულარული ვიზიტები გასული წლის მარტის ბოლოდან, როდესაც ეს ფიზიკურად შეიძლებოდა. მანამდე კი აუცილებელი იყო უმაღლეს პოლიტიკურ დონეზე ოფიციალური თბილისის საჯარო მხარდაჭერა. აქტიური პროუკრაინული გამოსვლები საქართველოს უკრაინისა და ევროკავშირის ღირსეულ მოკავშირედ წარმოაჩენდა და ჩვენთვის სასარგებლო საერთაშორისო განწყობებს შექმნიდა. ეს კი დამატებითი პოლიტიკური, სამხედრო თუ ეკონომიკური სარგებლის ახალ შესაძლებლობებს გაგვიხსნიდა. ეკონომიკური პოლიტიკა და დიპლომატია ეკონომიკა ცალკე ბრძოლის ველია, რაც განსაკუთრებით აქტუალური გახდა დასავლეთის მიერ რუსეთისთვის სანქციების დაწესებით, რომელთაც საქართველო არ შეუერთდა. „ქართული ოცნების“ თქმით, ევროკავშირის წევრი ქვეყნებისგან განსხვავებით, მას არა აქვს ისეთი ეკონომიკური მდგომარეობა, რომ უმტკივნეულოდ მიიღოს სანქციებით წარმოქმნილი ზიანი. სანქციებთან მიერთება, შესაძლოა, მართლაც სერიოზული ნეგატიური შოკის მიზეზი გამხდარიყო ჩვენი ქვეყნისთვის, მაგრამ მხოლოდ იმ შემთხვევაში, თუკი ზიანის პრევენციისა და განეიტრალებისთვის არაფერს მოვიმოქმედებდით. ასევე, დროულად ვიზრუნებდით რუსეთის უფრო სტაბილური ბაზრებით ჩანაცვლებაზე.
ეკონომიკური პოლიტიკის კვლევის ცენტრის ბოლო მონაცემებით, რუსეთზე იმპორტდამოკიდებულება 2014 წლიდან განუხრელად იზრდება და 2022 წელს სარეკორდო - 14%-ს მიაღწია. რუსეთის წილი ექსპორტშიც გაზრდილია (12%), როცა ევროკავშირის წილი ჯამურ ექსპორტსა და იმპორტში მცირდება: თუკი 2019 წლამდე 26-29% შორის მერყეობდა, ბოლო, 2022 წლის მონაცემებით, 23%-მდე ჩამოვიდა. ამასთანავე, მეტად არის გაზრდილი ავტორიტარულ ქვეყნებზე (რუსეთი, ჩინეთი) საქართველოს ეკონომიკური დამოკიდებულება და შემცირებულია დემოკრატიულ სახელმწიფოებზე დამოკიდებულების მაჩვენებელი. ასეთი პოლიტიკა სერიოზულ საფრთხეებს უქმნის საქართველოს ეკონომიკასა და კეთილდღეობას, რადგანაც ჩვენი ეკონომიკისთვის მნიშვნელოვანია კანონის უზენაესობაზე დამყარებულ, სტაბილურ ბაზრებთან ურთიერთობა და არა ისეთ ქვეყნებთან ვაჭრობა, სადაც, რუსეთის მსგავსად, ყველაფერს ერთი რასისტი ლიდერის პირადი გადაწყვეტილება განაპირობებს. ჩვენი ეკონომიკური დიპლომატია უპირველესად, ევროკავშირსა და ამერიკის შეერთებულ შტატებთან სანქციებზე კონსულტაციით უნდა დაწყებულიყო. ამ პროცესში შეგვეძლო, ბევრი მნიშვნელოვანი საკითხი განგვეხილა. მათ შორის, სანქციებთან მიერთების შემთხვევაში, საქართველოსთვის პოტენციურ ნეგატიურ ეფექტებთან გასამკლავებლად ფინან-
სური დახმარების მიწოდება; თავისუფალი ვაჭრობის, უვიზო მიმოსვლისა და პირდაპირი ავიარეისების განხილვა შეერთებულ შტატებთან და რუსეთის ბაზრის აქტიური ჩანაცვლებისთვის საჭირო ზომების პროაქტიული მიღება ევროკავშირისა და ამერიკის მხრიდან. „ქართული ოცნების“ მიერ სანქციებთან მიერთებაზე ხისტი უარით და ეკონომიკური დიპლომატიის უარყოფით, საქართველო პოლიტიკურად მნიშვნელოვნად დაზიანდა და დაკარგა ყველა პოტენციური ეკონომიკური და პოლიტიკური სარგებელი, რაც მას სანქციების თუნდაც სელექციური გატარებით შეეძლო მიეღო ევროკავშირისა და შეერთებული შტატებისგან. ევროკავშირთან სწორი კომუნიკაცია არა მხოლოდ ზიანს აგვარიდებდა, არამედ, მხარდაჭერის შესაძლებლობასაც გაზრდიდა, რაც კარგად ჩანს მოლდოვის მაგალითზეც: არც მოლდოვა შეერთებია ბევრ სანქციას. მეტიც, საქართველოსგან განსხვავებით, რუსეთის წინამძღოლობით შექმნილ დამოუკიდებელ სახელმწიფოთა თანამეგობრობის (დსთ) წევრიც კი არის. მოლდოვამ სწორი კომუნიკაციისა და მოქნილი დიპლომატიის საშუალებით მიიღო როგორც ეკონომიკური, ისე პოლიტიკური და დიპლომატიური შედეგები: ის ახლა ევროკავშირის წევრობის კანდიდატია, საგრძნობ ეკონომიკურ მხარდაჭერას იღებს (სულ ახლახან მას ევროკავშირმა მხარდაჭერის ახალი, 294 მილიონიანი ევროს/დაახლოებით მილიარდი ლარის დახმარება დაუმტკიცა) და ტერიტორიული პრობლემების მიუხედავად, ომშიც არავის „ჩაუთრევია“.
1