Faidra project Family Separation through immigration dramatising anecdotal European history
Passport:
ένα πράσινο κουμπί
CENTRE OF HIGHER EDUCATION IN THEATER STUDIES Te a t r o D E I V E N T I Pro RODOPI FOUNDATION SAGOHUSET theatre Fundacja DOBRA WOLA ARTEMIS European Organization PRISMA Centre for development studies
CENTRE OF HIGHER EDUCATION IN THEATRE STUDIES
Θεατρικός οργανισμός-μη κερδοσκοπικού χαρακτήρα έρευνας των θεατρικών μορφών Υπεύθυνος ΝΙΚΟΣ ΚΑΜΤΣΗΣ (Progect manager)
Teatro DEI VENTI
Teatro dei Venti was born in 2005 as an acting company. It carries out its activity in four fields: performances production, planning of socio-cultural projects, training activities and organization of theatre event Dir. STEFANO TE
ProRODOPI FOUNDATION
An independent Bulgarian cultural organizations. It has been established in 2000 with the aim to create new model of producing cultural projects. Dir.PETAR TODOROV
SAGOHUSET theatre
Theater Sagohuset was founded in 1987. Has as its overall artistic goal of the content and themes to give voice to those that in the traditional sense are not main characters Dir. MARGARETA LARSON
Fundacja DOBRA WOLA
NGO organisation, founded in 2005. Among its main objectives is to built active citizenship in local society, to support young people’s involvement in democratic life. Dir. ALINA DOBOSZEWSKA
ARTEMIS European Organization
NGO with expertise in educational and cultural areas. Organization that undergoes projects with – Social and cultural integration Dir. ANTONELA CORNICI
PRISMA Centre for development studies
Aνεξάρτητος οργανισμός έρευνας και ανάπτυξης με ισχυρή παρουσία στον τομέα της πολιτιστικής ανάπτυξης, της δια βίου μάθησης, της προστασίας του περιβάλλοντος και του χωρικού σχεδιασμού Διεύθυνση ΦΟΥΛΗ ΠΑΠΑΓΕΩΡΓΙΟΥ
Στόχος μας
Η ανάδειξη της ανεπίσημης πρόσφατης ιστορίας της Ευρώπης και της μετανάστευσης από τόπο σε τόπο και από χώρα σε χώρα για την εξεύρεση μιας καλύτερης ζωής. Ανάδειξη που γίνεται με καλλιτεχνικούς κώδικές και μάλιστα πάνω στη σκηνή, με ζωντανούς ηθοποιούς να δημιουργούν μπροστά σε ζωντανούς θεατές. Η Ευρωπαική μετανάστευση μετά τον Β’Παγκόσμιο Πόλεμο και το αποτέλεσμα που το φαινόμενο αυτό είχε στη ζωή των οικογενειών, που τις περισσότερες φορές είναι διαχωρισμός και διάλυση της οικογενειακής ζωής.
Υλικό μας
Οι προσωπικές ιστορίες και μαρτυρίες πραγματικών μεταναστών που βιώνουν το φαινόμενο σε όλο του το βάθος και την σφοδρότητα. Ο Διαχωρισμός των μελών της οικογένειας, η εμβάπτιση της σε ένα άλλο, ξένο πολιτισμό και η επακόλουθη προσαρμογή ή η απόρριψη, Οι ιστορίες μεταναστών και των οικογενειών τους από πρώτο χέρι, μέσα από τις δικές τους αφηγήσεις και θα αποτελέσουν το βασικό δραματουργικό υλικό για το έργο και την παράσταση αλλά και για όλες τις άλλες εκδηλώσεις που θα πραγματοποιηθούν μέσα στα πλαίσια του FAIDRA.
Passport: Eνα πράσινο κουμπί
Η παράσταση έχει σαν βάση και αφετηρία της το θέατρο ντοκουμέντο ενώ διατηρεί το δικαίωμα της να ταξιδέψει σε ένα ευρύ φάσμα εκφραστικών μορφών αφήνοντας ευαίσθητους ανθρώπους να δημιουργήσουν, ώστε η παράσταση να επηρεάσει τον θεατή και να τον συνειδητοποιήσει.
Passport
ένα Πράσινο κουμπί Κείμενο σκηνοθεσία παράστασης Text and direction
NICHOLAS KAMTSIS (Project manager)
Μετάφραση στα Αγγλικά Translation
XARA LIANOY
Σκηνικό Stage designing
NICHOLAS KAMTSIS-MIKA PANAGOU & Κοστούμια κατασκευή αντικειμένων Costume designing
MIKA PANAGOU
Μουσική σύνθεση Επιμέλεια-remixing Music
CHRISTOS XENAKIS Χορογραφία-κίνηση
MAGDA GEROSIDERI VIDEO (Greek-Bulgarian part)
GEORGE ALEXIOU
Πρόσωπα και ηθοποιοί Cast
EVA GALOGAVROU NIKOS KARASTERGIOS ADA KOUGIA SAKIS TSINIAROS LAMPRINI THANOU DIMITRA MIFTARI Desislava Mincheva Veselina Babadzhankova Anna Giniewska Marek Kościółek Sonja Lindblom Davide Filippi Valentina Parisi Ivan Thedor
Public Relation-Επικοινωνία
DESPINA ERRIKOU Canard qui parle ADA KOUGIA
Assistant Project manager minutes-Archives Partners comunication Publication supervisor
MIKA PANAGOU
Text & Scenario editing
CHRISTINA TOURI
Stage assistant-accessories
ATHANASIOS TSINIAROS Translations-flyers-Posters Printed matterial Interviews
ALEXANDRA CHARALAMPIDOU Interview Organizer Documents-histirical research Program photos
AGGELOS PANAGOS
Video documents, research editing
NIKOLAOS KARASTERGIOS Scenery construction
GEORGE MAISTROS in Bulgaria
NIKOLAI KAMISEV Φωτιστική Εγκατάσταση
ΚΩΣΤΑΣ ΚΟΛΙΟΦΩΤΗΣ Χειρισμός ήχου
ΘΩΜΑΣ ΣΙΑΜΠΕΚΑΣ
Ηχητικά-Μικροφωνική
SOUND FORCE-Γονηδέλης
Administrative secretary ANTONIA SMITH
Pro-Rodopi foundation (Bulgaria) Co-writer & Director for the Bulgarian part
Petar Todorov
Documentary reasearch & game development
Fouli Papageorgiou Demetris Mylonas
Theater Sagohuset (Sweden) Dobra Wola (Poland The Polish/Swedish part-Idea
Alina Doboszewska, Agnietzka Krol and Margareta Larson Production manager
Stefan Hansen
Teatro DEI VENTI (Italy) Director Stefano Te Assistant director Simone Bevilacqua Artemis European Organiation (Romania) Director Antonela Cornici
Administrative Michaela Turcanasu
Films and photos
Mark Goldsworthy
Directors for the Polish/Swedish part
Anna Giniewska, Marek Kościółek, Margareta Larson, Sonia Lindblom
Passport: Zeleno kopche
Ευχαριστούμε τον Δήμο Χαλανδρίου-Αντιδημαρχία πολιτισμού-Αντιδήμαρχο Κο ΣΕΡΓΙΟ ΓΚΑΓΚΑ και το ΑΕΤΟΠΟΥΛΕΙΟΥ ΠΟΛΙΤΙΣΤΙΚΟ ΚΕΝΤΡΟ και την δημοσιογράφο Κα ΝΤΙΝΑ ΔΑΣΚΑΛΟΠΟΥΛΟΥ για την οργάνωση της Press conference
Α, δε μας ξεγελάει τούτη η τριγύρω σιωπή! Ακούμε ίσαμ’ εδώ τα ουρλιαχτά που αντιλαλούν απ’ τα στρατόπεδά τους. Εμείς οι ίδιοι μοιάζουμε των εγκλημάτων τους απόηχος, που κατάφερε τα σύνορα να δρασκελίσει. Ο καθένας μας, περπατώντας μες στο πλήθος με παπούτσια ξεσκισμένα, μαρτυράει την ντροπή που τη χώρα μας μολεύει. Όμως κανένας μας δε θα μείνει εδώ. Η τελευταία λέξη δεν ειπώθηκε ακόμα. Μπ. Μπρεχτ, Ποιήματα, μετ. Μάριος Πλωρίτης, Θεμέλιο
Μπέρτολτ Μπρέχτ
Λαθεμένο μου φαινόταν πάντα τ’ όνομα που μας δίναν: «Μετανάστες». Θα πει, κείνοι που αφήσαν την πατρίδα τους. Εμείς, ωστόσο, δε φύγαμε γιατί το θέλαμε, λεύτερα να διαλέξουμε μιαν άλλη γη. Ούτε και σε μιαν άλλη χώρα μπήκαμε να μείνουμε για πάντα εκεί, αν γινόταν. Εμείς φύγαμε στα κρυφά. Μας κυνηγήσαν, μας προγράψανε. Κι η χώρα που μας δέχτηκε, σπίτι δε θα ‘ναι, μα εξορία. Έτσι, απομένουμε δω πέρα, ασύχαστοι, όσο μπορούμε πιο κοντά στα σύνορα, προσμένοντας του γυρισμού τη μέρα, καραδοκώντας το παραμικρό σημάδι αλλαγής στην άλλην όχθη, πνίγοντας μ’ ερωτήσεις κάθε νεοφερμένο, χωρίς τίποτα να ξεχνάμε, τίποταν’ απαρνιόμαστε, χωρίς να συχωράμε τίποτ’ απ’ όσα έγιναν, τίποτα δε συχωράμε.
Claudia Daniela Mihalache My name is Claudia Daniela Mihalache. I’m 24 years old. I’m from Iasi, Romania. My mother is in Italy. When I was 10 she decided to leave for the first time. She went to Italy to secure a better future for me and her. I stayed here. I lived in a home. It was a Christian home - well, more like an orphanage. It was a home for abandoned children, mostly. I also feel abandoned. After my mother left, our changed. In the beginning, we’d talk very often, but then we started talking less and less. Before we joined the EU she’d come home every three months so we’d see each other, but after that she just stayed there and we stopped seeing each other so much. We’d talk on the phone, not too much though, and I couldn’t tell her a lot because the time was short. The main problem was, I think, other than the fact that I had to manage by myself and figure out what going through teen hood by myself and cooking and all sorts of things that a mother usually teaches you, and I had to learn all those alone. For example, I learned to cook from Google. But other than that, the main issue I feel is that we got somehow estranged and she couldn’t keep up with who I was and who I was becoming and somehow, in her mind, although time passed, I was still the same little girl she knew before she left, the 10 years old.
Sergiu Moraru My name is Sergiu Moraru. I’m from Iasi, Romania. My mother and my brothers are abroad. Immigrants. My mother takes care of a bedridden person. and my brothers a bit of everything. Constructions, maintenance work, whatever they can get. My brothers left first, when they came of age, then later my mother did to. Like anybody does - financial needs and the hope for a better future make them leave. I was 18 yo, I had just finished high school. She left after I graduated. At first it coincided with the period where I wanted to be independent so I was happy about it in some way. In the beginning, it was pretty good, for a year. She called me, she sent money...and I’d be at home by myself. It was good. I followed up on my studies in Iasi. I graduated the “George Enescu” University of Arts, with a major in theatre. My brothers had gone to Spain, ten years prior, and my mother went to Italy. Perugia. I wanted to go out on own, go to Denmark, but I took a detour to Spain, visited my brothers for the first time and I stayed there. I stayed almost a year in Spain and about two months in Italy. And then I decided to come back to Romania. The distance bring problems…if my mother was here
Stories
from Iasi Romania with me all this time, I would’ve since wanted to move out. For sure. But, by phone, it’s a much warmer relationship because we always want to talk more to each other. Same with my brothers, just that...sometimes you get home and you’re all alone, there’s no one there to share anything, to talk about your day. Just no one. So yeah, that has an effect but no, I still love them, they’re my family. {…} Actually, when I went abroad; thought I’d manage to do something, to at least come home with enough money to start my own business, do something for myself. And when I got there, I realized - the people you meet there, they aren’t the best people in Romania. It’s not the best people that leave. So it was hard. I realized I didn’t want to be amidst them. […]I worked a lot in Spain and, in the year I was there, I didn’t even recite a single poem. To no one. Nobody cared. And that hurt so I figured I might as well come back home. […] Too many sacrifices and not mine only. I could’ve put mine aside but there were other people’s sacrifices for me and I just put those aside.
Plămădeală Alin My name is Plămădeală Alin. I’m from Iasi. My entire family is actually abroad, my whole family. They’ve been gone for more than 15 years. I was 15. The reasons were... financial. The reason everyone leaves. They couldn’t find work that paid well here. At that moment, everybody wanted a bit more, for their families, for their children, for the future. They thought that’s the road they should go down on. They wanted more than they had and for their children. They didn’t lead a pleasant life, so they took this decision. […] I remained here in Iasi for another two years. I was in school here. With my grandma, the only family member that stayed behind. it wasn’t very pleasant. It was a bit dramatic. Being at an age where you wanna share a thought with your dad, talk to your mom..well there was no one. Pleasures, pains, sadness, I had my grandma, but it’s not the same as being with your parents. […] I was a child, there weren’t too many responsibilities, but I missing something. Not like toys or food but advice, opinions. We communicated mostly by letters. There were a lot of letters but it was pleasant to wait for a letter. One letter a week and then one letter a month, then they stopped coming so often but we had phones. And then we started preparing to go to Italy too. […] The first few months in Italy it was very hard. Communication was the problem. As a child I wanted to make friends but it was difficult. In school, with the neighbors. But I had the curiosity to learn their language and culture and after a year it wasn’t that hard at all. […] I came back in Iasi when I was 21. I had graduated and I couldn’t find work. There were a lot of things drawing me here – friends, childhood memories. […] Distance ruins things. It doesn’t bring people closer. Even after a short time, we weren’t sharing ideas, jokes, serious things. I wish I could snap my fingers and reunite with my family. Here in Romania. This is home.
Ρουμανία
Βουλγαρία
Ερευνα ARTEMIS European Organization
Μετά την πτώση του κομμουνιστικού καθεστώτος στη Βουλγαρία (Νοέμβριος 1989), ξεκίνησε η μαζική μετανάστευση προς τις Η.Π.Α, τον Καναδά και τις ευρωπαϊκές χώρες. Ένας από τους πρώτους και σχετικά φθηνούς προορισμούς ήταν η Ελλάδα. Οι περισσότεροι Βούλγαροι μετανάστες στην Ελλά-δα αποφάσισαν να μεταναστεύσουν για να στηρίξουν τις οικογένειές τους. Η βουλγαρική οικογένεια, σε μια προσπάθεια να αντιμετωπίσει τα έντονα οικονομικά προβλήματα ή να εξασφαλίσει το οικονομικό της μέλλον, αποφάσισε ότι ένας ή και οι δύο γονείς θα μεταναστεύσουν. Συνήθως μετανάστευε η γυναίκα, λόγω της ζήτησης στην Ελλάδα γυναικών για να εργαστούν σε θέσεις φροντίδας ηλικιωμένων και παιδιών και σαν οικιακοί βοηθοί, και λόγω της κάλυψης θέσεων στον αγροτικό τομέα ήδη από Αλβανούς μετανάστες. Οι Βούλγαροι μετανάστες που έφθασαν, ειδικά με το πρώτο κύμα μετανάστευσης τη δεκαετία του 1990, ήταν μορφωμένοι και ειδικευμένοι, και εργάζονταν στη Βουλγαρία ως εργαζόμενοι στον δημόσιο και τον ιδιωτικό τομέα. Με την πάροδο του χρόνου, η εκμάθηση της ελληνικής γλώσσας και η απόκτηση νομικού καθεστώτος επέτρεψε σε πολλούς Βούλγαρους μετανάστες να αποκτήσουν μια καλύτερη θέση στην ελληνική αγορά εργασίας.
Immigration
Μετανάστευση
Στοιχεία από το Ερευνητικό πρόγραμμα IDEA, χρηματοδοτούμενο από την Ευρ.Επιτροπή
Eρευνα : PRISMA Centre for development studies
Πολωνία Ερευνα :
Fundacja DOBRA WOLA Η Πολωνία είναι μια χώρα με μεταναστευτική παράδοση που είναι ενσωματωμένη στην καθημερινή ζωή των Πολωνών σε βάθος γενεών. Πράγματι, εκτιμάται ότι ένα στα 10 νοικοκυριά στην Πολωνία έχει τουλάχιστον ένα μέλος με εμπειρία μετανάστευσης. Μέχρι το 1989 και τη δημοκρατική μετάβαση από την κομμουνιστική εποχή, η μετανάστευση είχε πιο συχνά πολιτικό υπόβαθρο, ωστόσο από τη δημοκρατική μετάβαση και ιδιαίτερα την ένταξη της Πολωνίας στην Ευρωπαϊκή Ένωση το 2004 η μετανάστευση των Πολωνών τροφοδοτήθηκε κυρίως από οικονομικούς λόγους. Μετά την είσοδο της Πολωνίας στη Ζώνη Σένγκεν, η πολωνική μετανάστευση, λόγω της κλίμακάς της, ονομάστηκε “έξοδος”. Σύμφωνα με την εθνική απογραφή, σήμερα περισσότερα από 2 εκατομμύρια Πολωνοί είναι μετανάστες. Ο πιο κοινός προορισμός είναι άλλες χώρες της ΕΕ σε ποσοστό 81,5%, κυρίως το Ηνωμένο Βασίλειο, η Γερμανία, η Ιρλανδία και η Ολλανδία. Η Σουηδία κατατάσσεται στην 9η θέση μεταξύ των χωρών προορισμού της ΕΕ.
Μετά το 1990, η μετανάστευση των Ρουμάνων δεν βασιζόταν πλέον σε πολιτικούς λόγους αλλά σε οικονομικές συνθήκες, κυρίως στην αναζήτηση απασχόλησης. Η μακρά διαδικασία μετάβασης από μια κεντρικά προγραμματισμένη οικονομία (κομμουνιστικό καθεστώς) σε μια αποτελεσματικά λειτουργούσα οικονομία της αγοράς (δημοκρατικό καθεστώς) οδήγησε σε υψηλή ανεργία και ως εκ τούτου έστρεψε πολλούς Ρουμάνους να αναζητήσουν απασχόληση σε άλλα μέρη του κόσμου. Πάνω από 2 εκατομμύρια άνθρωποι μετανάστευσαν, προς την αγορά εργασίας της Δυτικής Ευρώπης. Κατά την περίοδο από το 1990 μέχρι σήμερα, υπήρξαν τέσσερις διαφορετικές περίοδοι ρουμανικής μετανάστευσης: Κατά την πρώτη περίοδο, 1990-1995, οι προορισμοί ήταν κυρίως το Ισραήλ, η Τουρκία, η Ιταλία, η Ουγγαρία και η Γερμανία. Κατά τη δεύτερη περίοδο, 1996-2002, προστέθηκαν ο Καναδάς και η Ισπανία. Αργότερα, από το 2002 έως το 2008, οι Ρουμάνοι μετανάστες επέλεξαν 2 χώρες με λατινογενείς γλώσσες (όπως η Ρουμανική), την Ιταλία και την Ισπανία, λόγω της ευκολίας εκμάθησης της νέας γλώσσας. Κατά την τέταρτη περίοδο, από το 2008 μέχρι σήμερα, Ρουμάνοι με υψηλή επαγγελματική ειδίκευση επιλέγουν κυρίως το Ηνωμένο Βασίλειο, τη Γερμανία και τη Γαλλία.
From the life of Petia Petkova
(край някое околовръстно шосе) След 24часово пътуване с малък неудобен микробус, превозвачите (двама) спряха на крайпътен паркинг и ни казаха, че трябва да слезем. Бяхме 7 души а бусът беше 6-местен. Шофьорите се излегнаха в задната част на колата и захъркаха. Една от жените плачеше непрекъснато. Беше оставила болен мъж и две деца в България. „Гърбавата” имаше гръбначно изкривяване, което почти не се забелязваше. Шофьорите го знаеха и се гавриха с нея през целият път. По-късно, научих че я оставили в някакво село при овчари, които я сложили да спи в обора с животните. Едно младо момче отиваше при майка си в Атина. Имаше температура и подсмърчаше от другата страна. Изкарахме там цялата нощ. Беше Много Студено!!
Αυστρία 02.03.2001 ( κοντά σε κάποια εθνική οδό)
Μετά από ένα μεγάλο ταξίδι, σχεδόν είκοσι τέσσερις ώρες, με ένα άβολο βανάκι, οι λαθρέμποροι μας είπανε να κατέβουμε. Ήμασταν επτά άτομα ενώ το βανάκι είχε 6 θέσεις. Μία από τις γυναίκες έκλαιγε ασταμάτητα! Είχε αφήσει στην πατρίδα της προς τον άντρα και δύο μικρά παιδιά. ”η καμπούρησα” είχε ένα μικρό στράβωμα στη σπονδυλική στήλης το οποίο σχεδόν δεν φαινότανε. Οι λαθρέμποροι το ήξεραν και τη χλεύαζαν σε όλο το ταξίδι. Αργότερα έμαθα πως την είχανε αφήσει σε κάποιο χωριό για δουλειά όπου τη βάλανε να κοιμηθεί στο στάβλο με τα ζώα! Ένας νεαρός πήγαινε στη μάνα του στην Αθήνα. Είχε πυρετό και ρούφαγε τις μύξες του απέναντι από τη γυναίκα. Βγάλαμε όλη τη νύχτα εκεί. Έκανε πάρα πολύ κρύο!
Every year I promise that it is the last year It is next country I am living in. First one was Italy where I spend 6 years, then Slovakia where I worked 2 years, and now here in Sweden 4 years. The UK was just temporary, from time to time. Sweden is the best to work as salary is better. In Poland… well, Poland is Poland, you can work there, so so… Just to survive. But you cannot build a house, create better than average condition. All in all, I came here just for one month to help, and what? Coming for a month I stayed how long? 4 years. And this is how it goes.
Earlier I was working in Warsaw, and my future brother-in-law called me, that there is work at a farm. I guess it was in 2000. So I came to this farmer. The borders were at that time still closed, so all those controls, and checks, everything at the border. And this is how it started going because I was working at the farm for almost 2 years. And then they started opening borders and then all the construction site work started to be possible in Sweden because the police were not going after us. Before the borders were open, yes, they hunted when one worked in construction site. Controls were happening non-stop and it was difficult to enter Sweden, because on the border you have to tell everything: where are you going, for how many days, how much money you have and so on. But when they opened EU it was much easier to cross the border because there were no more controls, the construction work offers started and people started to trust polish workers, because before they treated us as the second category, to be honest earnings were so low, and as we entered EU also salaries have risen and so on. And Swedish employers trusted us more. And now it goes pretty well. It’s almost 15 years. [...] It is next country I am living in. First one was Italy where I spend 6 years, then Slovakia where I worked 2 years, and now here in Sweden 4 years. The UK was just temporary, from time to time. Sweden is the best to work as salary is better. In Poland… well, Poland is Poland, you can work there, so so… Just to survive. But you cannot build a house, create better than average condition. All in all, I came here just for one month to help, and what? Coming for a month I stayed how long? 4 years. And this is how it goes.
To be honest, the departure causes that in some way a person distance himself from one another, and to be honest this is how it is if there were not phone calls, Skype, well… it’s good that we have such a wealth now that one can easily connect, yes […] but you have to make effort, so that everything is all right, otherwise… The main effort is kids, because it’s them that unite, yes? But for the kids[1], there could be no marriage. Well, there are a lot of separations. […] Swedish have this system that for them family does not exist for itself, they only have kids, if something is wrong they split up and the kid goes from mother to father. In a situation like ours, no Swedish person would withstand. I don’t know but it would be hard for them to maintain a long-distance relationship as we have. It requires a lot of abnegations, and it’s not that easy. There are problems, there are sicknesses of kids, there are sometimes such situations at home that one really does stress out while at work.
Lately, I was also driving down to Poland because my younger daughter was sick and I have to rive down suddenly […] The stress is bigger as you are far-off and you cannot help because you are not there.
Our stay here looks like that: we go to work, we come back from work. Only Sunday is free when we can rest. It’s all about work, food and sleep. From time to time we go somewhere like to the shop, for sale, to the flea market, so then something is happening. But otherwise… autumn comes, grey, gloomy, and one is only waiting for Sunday.
I n t e r v i e w with five Polish costruction workers
Στην ξενιτιά της γλώσσας Π. Μπουκάλας, Ρήματα, εκδ. Άγρα
Σας προσκαλούμε να ανακαλύψετε πραγματικές ι σ τ ο ρ ί ε ς μ ε τα ν ά σ τε υ σ η ς μέσα από το παιχνίδι. Γ ν ω ρ ί σ τ ε την
Νάντια
από τη Βουλγαρία
«Τυχαία ώρα. Τυχαία πλατεία. Τυχαία Ελλάδα. Πάντως Κυριακή, τότε που δέεσαι το χρόνο να ειρηνέψει. Στα παγκάκια, μισοί να κάθονται, μισοί ανεβασμένοι. Αλβανοί. Τώρα μιλάνε δυνατά και ξαναβρίσκουν όσα έκρυψε φοβισμένος ο καιρός της σιωπής. Ξενιτεμένοι μες στη γλώσσα τους. Οι εδραίοι δεν της αποδίδουν σημασία, καν δεν τη διακρίνουν Γι αυτό κι ελευθερώνει ερμητικό τον ήχο της. Στο θάλαμο τηλεφωνούν. Φιλιππινέζοι. Μάλλον. Διπλά ξενιτεμένοι αυτοί της γλώσσας και του δέρματος δεσμεύουν τη φωνή τους αθόρυβοι διασχίζουν το ακίνητο βλέμμα μας. Συλλέκτης μάταιος επεισοδίων παίρνεις να γράφεις σιωπηρά, δίχως χαρτί ή μολύβι, λες ξαναλές τις φράσεις μη χαθούν, έχει ραγίσει ο ρυθμός, κομπιάζει η μνήμη. Εκείνο το βαρύ το αγενεολόγητο: «Πατρίδα του ποιητή η γλώσσα του» σου τρώει το νου τον φαρμακώνει. Μα ποια πατρίδα. Λέξεις και λέξεις και πάλι λέξεις. Ιθαγενής του κενού, μετράς, διπλή- τριπλή η ξενιτιά της γλώσσας όταν γράφεται. Να μένεις έξω μακριά απ’ ό,τι πόθησες ό,τι σχεδίασες πριν το αναθέσεις στα ρημάτια. Να μένεις έξω μακριά απ’ όσους δεν νοούν τη γλώσσα σου σε άλλον ήλιο γεννημένοι. Έξω μακριά κι απ’ ους ομόγλωσσους που διασχίζουν την παλιλλαλία σου αδιάφοροι. Μια ξενιτιά η πατρίδα σου. Σαν έρωτα που τον ζητάς μόνον για να τον χάσεις.
Σας προσκαλούμε να ανακαλύψετε πραγματικές ι σ τ ο ρ ί ε ς μ ε τα ν ά σ τε υ σ η ς μέσα από το παιχνίδι. Γ ν ω ρ ί σ τ ε την
Αλμπένα
από τη Βουλγαρία