Eten uit de volkstuin preview

ETEN UIT DE

VOLKSTUIN M A R L E E N VA N E S

lente recept �

1

INDELING 4 SEIZOENEN

ETEN UIT DE

VOLKSTUIN

© Marleen van Es 2015 Alle rechten voorbehouden Boekverzorging b’IJ Barbara Fotografie en styling © Marleen van Es Botanische illustraties Edouard nur 440 eten en drinken / 423 moestuin isbn 9789046819005 www.nieuwamsterdam.nl www.etenuitdevolkstuin.nl

LENTE ZOMER HERFST

WINTER

lente In het tuinhuisje draai ik de waterleiding weer open. De kans op strenge vorst is nu heel klein. Ik maak het huisje schoon. De kale tuin verandert langzaam in een groene oase. De heggen worden groen. De fruitbomen gaan bloeien en ik schat in hoe groot de oogst pruimen en appels dit jaar zal zijn. Ik ga weer vaker naar de tuin. Natuurlijk omdat het lekker weer is, maar ook omdat er in de tuin veel te doen is. Ik rijd met de kruiwagen compost naar de tuin.

Dode plantenresten ruim ik op en ik maak de plantenvakken klaar voor een nieuw seizoen. Ik snoei de struiken en de appelboom. In maart zaai ik nog veel binnen, maar raapsteeltjes en rucola kunnen wel al buiten worden gezaaid. Reikhalzend kijk ik uit naar de eerste peultjes en de eerste stengels rabarber. De eerste sla uit de tuin ligt op mijn bord. In de winkel liggen weer asperges. Na ijsheiligen gaan de pompoen- en courgetteplanten in de volle grond. Nu kan ik ook de sperziebonen zaaien. En buiten de tuin kan ik weer wildplukken! Vlierbloesem, brandnetels en look-zonder-look. Het hoogtepunt van dit seizoen is weer op blote voeten door het gras lopen of misschien toch schalen vol frambozen plukken. In de lente denk ik bij alles: ‘Hé, het begint weer.’

4

lente recept �

lente recept �

5

vlierbloesemchampagne ZO MAAK JE HET

DIT HEB JE NODIG

Leg de vlierbloesem buiten op een theedoek

⋅ 12 bloemen van de

ten lopen. Knip de groene stelen weg. Giet

⋅ 4 l water

vlierbloesem bij. Voeg de

⋅ 600 g suiker

om eventuele beestjes uit de bloemen te lahet water in een ruime pan en doe daar de

witte wijnazijn en

suiker toe. Pers de citroen uit en voeg het sap

toe. Roer alles even door. Laat 24 uur trekken.

Zeef het mengsel na 1 dag door een schone kaasdoek of theedoek en giet het in flessen met een beugelsluiting. Vul de flessen niet helemaal

af. Laat de hals van de fles vrij want er komt na-

vlier

⋅ 2 el witte wijnazijn ⋅ 1 citroen

⋅ 4 beugelflessen

⋅ kaasdoek of schone theedoek (zonder wasverzachter)

melijk flinke druk op de dop te staan. Bewaar

de flessen op een donkere plek. Na twee weken

is de vlierbloesemchampagne klaar om te drinken!

6

lente recept �

lente recept �

7

bietenchips

plaattaart met bieten DIT HEB JE NODIG

DIT HEB JE NODIG

⋅ 3 bieten in

⋅ 3 bieten in

⋅ olijfolie in een spray

⋅ 1 rol bladerdeeg

verschillende kleuren

⋅ gerookt zeezout

verschillende kleuren (koelvak)

⋅ 125 g ricotta

⋅ 100 g geitenkaas ⋅ 1 el honing ⋅ zout

⋅ olijfolie ⋅ 1 ei

⋅ kiemgroente van

bijvoorbeeld biet en prei

ZO MAAK JE HET

TIP

Verwarm de oven voor op 180 graden. Schil de

Je kunt de bietenplakjes

een mandoline (of met een scherp mes) in heel

frituren.

bieten met een dunschiller. Snijd de bieten met

dunne plakjes. Leg de plakjes op twee bakplaten en spray er olijfolie over. Bak de plakjes in 30 minuten knapperig. Houdt de plakjes de

laatste minuten goed in de gaten en haal de

chips er eerder uit als het te hard gaat. Als de

bietenplakjes bruin worden, worden ze bitter.

En dat vind ik niet zo lekker. Bestrooi de chips met gerookt zeezout.

8

lente recept �

natuurlijk ook even kort

ZO MAAK JE HET Verwarm de oven voor op 200 graden. Schil de bieten met een dunschiller en snijd met een

mandoline (of een heel scherp mes) de bieten in dunne plakjes van 3 à 4 mm dik. Rol het bladerdeeg uit op een ingevet bakblik. Meng in

een kommetje ricotta en geitenkaas. Voeg ho-

ning en een snufje zout toe. Smeer het bladerdeeg in met het kaasmengsel. Bedek de kaas met de bietenschijfjes. Doe het dakpansgewijs

en wissel met de kleurtjes voor een vrolijk effect.

Smeer de schijfjes dun in met olijfolie. Klop het

ei los en besmeer de randen van het bladerdeeg met het losgeklopte ei. Bak de taart in het midden van de oven in ongeveer 30 minuten bruin. Garneer de taart met de kiemgroente.

lente recept �

9

quinoasalade met druivenblad en oost-indische kers In deze salade proef en zie je de gulheid van de

DIT HEB JE NODIG

venbladeren om te plukken. De Oost-Indische

⋅ 200 g quinoa

En er zijn genoeg kruiden om de salade op

⋅ handje witte druiven

tuin in september. Er zijn volop druiven en drui-

kers blijft onvermoeibaar bloemen produceren. smaak te brengen. Dit recept is een voorbode van de herfst.

⋅ 12 druivenbladeren ⋅ paar takjes paarse shiso

⋅ 12 bloemen van

Oost-Indische kers

ZO MAAK JE HET

⋅ 100 g feta

Kook de quinoa volgens de aanwijzingen op de

⋅ 3 el olijfolie

verpakking gaar. Snijd de stevige nerf uit de

⋅ sap van een ½ citroen

druivenbladeren en kook de bla-

deren in 15 minuten zacht. Was de shiso en hak in reepjes. Meng

in een kom of op een schaal, de

SHISO

en de shiso. Brokkel de feta over

met de looks van brandnetel maar

druivenbladeren met de quinoa de salade. Leg de druiven op de salade. Maak een dressing van

het citroensap en de olijfolie.

Schenk de dressing over de sa-

lade en garneer met de bloemen van Oost-Indische kers.

Shiso (perilla) is een japans kruid heeft een verrassend zoete en milde

smaak. Ik moest aan lychee denken

toen ik het voor het eerst proefde.

Het combineert goed met zoete druiven en zoute feta. Shiso is bij

groentespeciaalzaken te koop als cress-groente.

Je kunt het vervangen door krulpeterselie of bladvenkel.

10

lente recept �

lente recept �

11

kruidige muffins met wortel en appel DIT HEB JE NODIG voor 12 muffins

ZO MAAK JE HET

⋅ 100 g boter

Verwarm de oven voor op 180 graden. Smelt

⋅ 100 g bruine basterd-

afkoelen. Meng bloem met basterdsuiker, bak-

⋅ 200 g bloem suiker

⋅ 1½ tl bakpoeder ⋅ ½ tl zout

⋅ 1 tl kaneel

⋅ ½ tl kardemom

⋅ 1 zakje vanillesuiker ⋅ 2 wortels

⋅ 1 goudreinet

⋅ stuk verse gember van ca. 3 cm

⋅ 2 eieren

⋅ een bakvorm voor 12 muffins, 12 papieren

de boter in een pannetje. Laat het een beetje poeder, zout, kaneel, kardemom en vanille-

suiker in een kom. Rasp de wortels, appel en gember in een grote kom. Voeg er de eieren en roomboter aan toe en meng het goed. Voeg nu

de droge ingrediënten uit de andere kom toe en meng alles door elkaar.

Vul de muffinbakvorm met de papieren bakvormpjes. Verdeel het muffinbeslag over de

vormpjes. Bak de muffins in het midden van de

oven in 30 minuten gaar. Controleer met een satéprikker of de muffins gaar zijn. Zit er nog wat beslag aan de prikker, schuif de muffins dan nog even in de oven.

cakevormpjes

12

herfst recept �

lente recept �

13

RAAPSTEELTJES De smaak van raapsteeljes is pittig en

mosterdachtig. Niet goed te vergelij-

ken met een andere groente. Je kunt de steeltje wokken, stomen, koken of

rauw gebruiken. Lekker met noedels

WAAR MOET JE OP LETTEN?

zalm of rauw door de salade, stamp-

voedingsrijke grond. Maak de grond

of pasta. Gestoomd bij een stukje

Raapsteeltjes houden van losse en

pot of in een smoothie. Als ik vraag

vooraf los met een woeler en werk wat

hoe mijn tuinburen het eten, is het ant-

compost door de grond. Het zaaien

woord steevast: ‘Door de stamppot!’

van raapsteeltjes kan eigenlijk niet

Ik vind raapsteeltjes een echte volks-

mislukken. Houd de grond in het be-

tuingroente. Je kunt ze als één van de

gin goed vochtig en de rest gaat van-

eerste lentegroente oogsten. Vanaf

zelf.

maart kun je raapsteeltjes ook bij de groenteboer kopen en de laatste ja-

ren zie ik ze steeds vaker in het koelvak van de grotere supermarkten liggen.

ZAAIEN

In februari kun je raapsteeltjes in een

wat water te geven. Oogst de raapsteeltjes als de scheuten ongeveer 10 à 20 cm groot zijn.

Als je raapsteeltjes vergeet te oog-

sten, kun je gewoon wachten tot het meiraapjes worden!

TIPS

koude bak of in een folietunneltje

RAAPSTEELTJES IN EEN POT

of tunnel zorgt voor een hogere tem-

pot of een teil zaaien. Handig voor op

⋅ Vanaf maart tot en met augustus kun

die pot niet te zijn, je hebt vooral op-

⋅ Oogst als de planten ongeveer 10 à

goede afwatering door wat potscher-

⋅ Last van gaatjes in het blad door

grond in het begin goed vochtig zo-

dan regelmatig water want daar

zaaien. De bescherming van een bak peratuur zodat de zaden kunnen kie-

men. En omdat het zo snel groeit, kun

je eind maart al raapsteeltjes eten. Ik zaai raapsteeltjes zelf in maart direct in

de volle grond, zonder bescherming.

Dat vind ik makkelijk. In een koude

bak of tunneltje moet ik er namelijk

14

steeds aan denken om het zaaigoed

LEUK WEETJE

lente plantbeschrijving �

Raapsteeltjes kun je ook in een grote het terras of het balkon. Hoog hoeft pervlakte nodig. Zorg wel voor een

ven op de bodem te leggen. Houd de dat de zaden kunnen kiemen.

⋅ Zaai in januari en februari in een koude bak of folietunnel.

je direct in de volle grond zaaien.

20 cm groot zijn.

aard­vlooien? Geef de raapsteeltjes houden aardvlooien niet van.

plantbeschrijving lente �

15