v
ormstudie
Niels van der Salm
v
ormstudie
Niels van der Salm 4020642 Groep 42 Juni 2011
Eerste druk
Inhoud
Opdracht 1: Ruimte & Begrenzing
7-12
Opdracht 2: De Kubus
13-18
Opdracht 3: De Loft
19-24
Opdracht 4: Het Plein
25-30
Opdracht 5: Beeld & Constructie
31-36
Opdracht 6: Het Detail
37-42
Opdracht 7: De reeks van Fibonacci
43-48
Opdracht 8: De Collage
49-54
Opdracht 9: Het Logo
55-60
Nawoord
62
Bronvermelding
64
6
Voorwoord
Het vak Vormstudie is een zoektocht naar de perfecte vorm, compositie, maatvoering en materialen. In de reeks opdrachten leer je goed met deze middelen om te gaan door steeds zelf te ontwerpen en maquettes hiervan te maken. Bij elke opdracht wordt verwacht jezelf te verdiepen in het werkstuk en afwegingen te maken om zo tot een juist beeld te komen. De kleinste veranderingen kunnen de grootste gevolgen hebben. Je doet studie naar de kleinste details, en de invloed hiervan op het grote geheel, het ene be誰nvloed het ander binnen een ontwerp. In dit boek vind je een verzameling van mijn werkstukken voor Vormstudie. Elke opdracht wordt beschreven en geanalyseerd, en geeft samen met referenties en een beeldverslag een duidelijk beeld van de werkstukken die ik gemaakt heb.
7
8
Ruimte & Begrenzing 9
1
Opdrachtomschrijving
Maak een ruimtelijke compositie met behulp van een set van kartonnen vierkanten en rechthoeken op een grondvlak. De vlakken moeten in de x,y en z richting geordend worden op het grondvlak. Er moet ruimte gecreĂŤerd worden uit de ultieme onbegrensde ruimte. De compositie moet asymmetrisch zijn en de ruimte moet op een dusdanige manier begrensd worden zodat er een voortdurende wisselwerking is tussen buiten en binnen, ook is het niet toegestaan om schuine hoeken te maken in de compositie. De rechthoekige vlakken zijn richtinggevend en de vierkanten zijn plaatsbepalend.
10
Referenties
Gerrit Rietveld - Rietveld-Schrรถderhuis
Piet Mondriaan - De Stijl
Mies van der Rohe - Barcelona Paviljoen
Ruimte & Begrenzing op het strand
11
Analyse Ik ben begonnen om centraal op het grondvlak twee vlakken asymmetrisch tegenover elkaar te plaatsen. Ik wilde met behulp van de langste rechthoek een duidelijke horizontale richting geven. Daar dwars boven op heb ik de een na langste schijf gelegd. In het midden staat een rechthoek wijzend naar boven. De compositie bestaat uit twee grootte ruimten afgescheiden door een verticale rechthoek. Drie schijven vormen een dak die de ruimten van boven af begrenzen, maar er blijven ook grootte open delen over die naar buiten uit kijken. De ruimten zijn niet helemaal rondom begrensd, de wanden laten telkens openingen over naar buiten, vanaf verschillende standpunten zijn er open en dichte delen in de ruimten, de daken zweven een soort van boven de ruimten zodat er ook open delen richting buiten zijn. Dit is de compositie die ik uiteindelijk gekozen heb. De compositie is compact en heeft ook voldoende open delen. Er zijn ruimtes ontstaan die ook doorlopen naar buiten.
12
Het Ontwerp
13
14
De Kubus
15
2
Opdrachtomschrijving
De opdracht bestaat uit het creëren van ruimte uit een kubus van 15 x 15 cm. Het creëren van ruimte uit de (ultieme) begrensde ruimte. Deze ruimtes moeten worden gemaakt doormiddel van het transformeren en/of uitkernen van de kubus. In het eindresultaat moet nog wel de kubusvorm traceerbaar blijven. De kubus moet op zo’n wijze bewerkt worden dat die vanaf elk aanzicht interessant is en waarbij de verschillende zijdes één geheel blijven vormen. Verder moet de kubus asymmetrisch zijn en is er een dwingend advies om geen schuine lijnen in het ontwerp te gebruiken. Elke ingreep aan de ene zijde heeft ook gevolgen voor de andere zijdes, door intensieve vormstudie moet uiteindelijk een spannende kubistische vorm tot stand komen die verschillende ruimtes definieerd.
16
Referentie
Taipei Performing Arts Center van NL Architects
Zweedse Paviljoen voor de Sjanghai World Expo 2010 China
Het Shodan huis, Le Corbusier, India 1956
Een compositie van kubussen
17
Analyse
Het ontwerp is een aangeschakelde koker die de vorm van een kubus maakt met daartussen doorgangen. ik heb geen gebruik gemaakt van transformatie, omdat dit naar mijn mening geen toegevoegde waarde aan dit idee kon geven. De kubus heeft doorgangen die doortrekken naar de andere zijde van de kubus, waarbij de verschillende doorgangen elkaar kruisen. Op verschillende niveaus ontstaan ruimtes en de ruimtes hebben verschillende breedtes. Het ontwerp heeft aan iedere zijde een ander aanzicht en kan ook elke zijde als grondvlak gebruiken. Het eindresultaat is een spannende vorm, waarbij de verschillende zijdes met elkaar in verbinding staan door de doorgangen die naar de andere kant van de kubus lopen.
18
Het Ontwerp
19
20
De Loft
21
3
Opdrachtomschrijving De opdracht bestaat uit het indelen van een loft. Een loft is grote ruimte met een hoog plafond waarin vaak meerdere functies tegelijk zijn ondergebracht. Een loft heeft vaak een woon en werk functie in één. Een veel voorkomend element in een loft is een tussenverdieping (entresol). De loft die ontworpen moet worden heeft een afmeting van 10 bij 20 meter en heeft een plafond hoogte van 5 meter, wat neerkomt op 200 m2 en 1000m3. In het midden van de loft over de verticale as staan om de 5 meter 3 gietijzeren kolommen. Verder bestaat de loft uit twee transparante wanden en twee gesloten wanden. Alleen aan de gesloten wanden mag de entree geplaatst worden. Met behulp van verschillende elementen moet vervolgens de loft ontworpen worden, waarbij er een continuïteit binnen de ruimte moet blijven. De elementen moeten er dus niet voor zorgen dat er binnen de ruimte aparte compartimenten ontstaan, een loft wordt immers gekenmerkt door een doorlopende ruimte met meerdere functies.
22
Referenties
Collector’s Loft / Poteet Architects
Casa Al Gianicolo/nicola auciello architetto
Loft 3108 / dum dum design
Tribeca Loft / Fearon Hay Architects
23
Analyse
Ik heb naar mijn mening een overzichtelijke loft ontworpen waarin alle functies goed zijn in ondergebracht, zodat het ook in de praktijk een goed bruikbare ruimte is. De loft is nog steeds een continue eenheid maar heeft toch voor de verschillende functies een aparte plek. Ik heb geen gebruik gemaakt van schuine of organische vormen omdat ik de loft een moderne en overzichtelijke uitstraling wilde geven. De werkbladen zijn zo in de loft geplaatst dat ze uitzicht bieden naar buiten. De tussenverdieping geeft een mooi overzicht over de loft zelf en naar buiten. Met behulp van kleurverschillen heb ik de contravormen die er binnen het ontwerp voorkomen versterkt.
24
Het Ontwerp
25
26
Het Plein
27
4
Opdrachtomschrijving
De tweede opdracht uit het onderdeel vorm en contravorm bestaat uit het ontwerpen van een exterieur. De gegeven situatie was een plein aan de rand van een stad die omgeven is met flatgebouwen. De flatgebouwen zijn uit de jaren tachtig, zes verdiepingen hoog en beperken het plein aan drie kanten. De vierde kant is niet bebouwd en geeft uitzicht tot een natuurgebied. Het plein heeft de vorm van een asymmetrische vierhoek, het heeft twee toegangen tussen de flatgebouwen, een toegang in de vorm van een doorgang onder een van die flatgebouwen en verder de open kant als toegang. Verder is het plein niet gedefinieerd. De opdracht was om een model van inzicht te maken, dus om te analyseren hoe het plein kan worden bebouwd. Het gebouw mag de bewoners van de flatgebouwen niet te veel hinderen en moet een relatie behouden met het landschap.
28
Referenties
Maquette van het Nieuw Waterlandplein
Paviljoen op het Nieuw Waterlandplein
New Amsterdam paviljoen, Ben van Berkel UNStudio, New York
New Amsterdam Plein, Ben van Berkel, NY
29
Analyse Wij hebben de opdracht op twee verschillende manieren aangepakt. Aan de ene kant hebben wij vrij en ter inspiratie getekend om vormen en ideeĂŤn te zoeken voor een mogelijk gebouw. Aan de andere kant hebben wij heel analytisch op een plattegrond van de situatie alle lijnen van de flatgebouwen en toegangen op het plein doorgetrokken en in dit systeem van lijnen de juiste plek en vorm voor een mogelijk gebouw gezocht. Verder zijn er nog andere aspecten zoals wegen en uitzicht van invloed geweest op ons ontwerp. Daardoor werd de vorm en dimensie van het gebouw zo goed mogelijk aangepast aan de locatie. Wij vonden het heel belangrijk dat het gebouw zich goed in het plein zou integreren. Daarom is de gebouwvorm vormgegeven met lijnen uit de directe omgeving. Verder hebben wij ervoor gekozen om de maatvoering af te stellen op de situatie, hoogte en breedtematen zijn afgeleid van de maatvoering van de flatgebouwen en straten op de locatie. Verder hebben wij geprobeerd om zo veel mogelijk rekening te houden met de gebouwen die het plein omgeven en de bewoners van deze gebouwen. Zo hebben wij ervoor gekozen om niet te hoog te bouwen, maximaal vijf verdiepingen, om de flatgebouwen niet al het uitzicht te ontnemen. Ook zijn wij ervan uitgegaan, dat de bewoners ook na een ingreep op het plein nog steeds veel buitenruimte willen hebben en de context met het natuurgebied zou moeten blijven bestaan. Dus hebben wij het gebouw niet te groot gemaakt en een doorkijk gecreĂŤerd door een gebouwdeel op te tillen. Het driehoekige dak wijst als het ware de ingang van het gebouw aan en is een beeldbepalend element voor het plein, ook kan het dienen als ontmoetingsplek en gebruikt worden voor evenementen.
30
Het Ontwerp
31
32
Beeld & Constructie 33
5
Opdrachtomschrijving Met behulp van 3 elementen moet er een constructie gemaakt worden die ervoor zorgt dat er ruimte gedefinieerd wordt, deze ruimte bevat geen context of schaal. Binnen de constructie moeten er ontmoetingen plaatsvinden tussen de verschillende constructieonderdelen. Bij deze ontmoetingen hoeven de constructiedelen elkaar niet altijd te raken, de ontmoetingen kunnen ook op afstand plaatsvinden, bijvoorbeeld het over elkaar kruisen van twee of meerdere elementen. De 3 elementen die gebruikt moeten worden zijn: Vlakken van 10 x 20 cm, volumes van 5x5x10 cm en staven van 0,5x0,5x30 cm. De 3 elementen bezitten ieder een functie binnen de compositie, de vlakken begrenzen ruimte, de staven geven richting en de volumes zijn plaatsbepalend. Het is de bedoeling dat er vanuit een concept gewerkt wordt. De constructie moet een stabiele eenheid vormen en bij de afwerking is het van belang een precies en accuraat resultaat te krijgen. Vooral op de plaatsen waar zich meerdere ontmoetingen plaatsvinden moet veel aandacht besteedt worden aan het detail. Daarnaast moet het geheel dynamisch en spanning in zich hebben zonder dat er chaos binnen de compositie ontstaat. Er moet een dialoog zijn tussen de elementen.
34
Referenties
Trois-Rivières Amphitheatre / Open Form, Canada
BR House / Marcio Kogan
Mies van der Rohe – Berlijn National Gallery
35
Analyse Het uiteindelijke ontwerp bestaat uit het basisconcept van vier vlakken die haaks op elkaar gericht zijn zonder elkaar aan te raken, waardoor een soort vierkant ontstaat. Aangevuld hierop is er een bovenhangend vlak die de ruimte van de bovenkant begrensd. De vlakken zorgen voor een indirecte ontmoeting doordat de richtingen van de vlakken elkaar kruisen. Hiernaast begrenzen de vlakken ook ruimte. Met behulp van enkele staven is extra richting gegeven aan bepaalde vlakken en ook zorgen die voor verbindingen binnen de constructie. Twee van de staven staan verticaal en hebben hierdoor een stabiliserende functie. De gehele constructie staat in verbinding met elkaar en zorgen samen voor een stabiele eenheid. Door hoogteverschillen heb ik geprobeerd de compositie dynamisch en spannend te maken, niet alleen de vlakken zijn op verschillende hoogtes geplaatst maar ook de volumes hebben verschillende hoogtes. In het ontwerp heb ik daarnaast ook enkele ontmoetingen gecreĂŤerd waarbij alle drie de elementen samenkomen. Het uiteindelijke ontwerp is een samenhangend geheel die voor een stabiele eenheid zorgt, daarnaast verschillend ruimten definieert en ook diverse directe en indirecte ontmoetingen in zich heeft. De hoogteverschillen van de vlakken en volumes zorgen tenslotte voor dynamiek en spanning binnen het ontwerp.
36
Het Ontwerp
37
38
Het Detail
39
6
Opdrachtomschrijving
Er moet met behulp van de drie elementen, vlak, staaf en volume een bouwwerk ontworpen worden, waarbij de elementen extra gedetailleerd zijn uitgewerkt .Het moet duidelijk zijn wat elk van de elementen zou voorstellen in de werkelijkheid. Het geheel moet een duidelijke en logische compositie vormen, waarbij de elementen in verband tot elkaar staan. Er mag ook gebruikt gemaakt worden van contrasterend gebruik van materialen en vormen. Verder moet er aandacht besteed worden aan de maatvoering en de aansluitingen. Het werkstuk moet tenslotte van een hoog gedetailleerd niveau zijn.
40
Referenties
Angaston Pavilion / Jon Lowe
Schetsontwerp BK2000 - N. van der Salm
Wieden+Kennedy Headquarters / Allied Works Architecture
Urbanization and Urban Elevator in Galtzaraborda / VAUMM
41
Analyse Bij het maken van deze opdracht heb ik deels mijn ontwerp bij BK2000 als uitgangspunt genomen. In mijn schetsontwerp is het dak opgehangen aan een grote raatligger die over het hele gebouw doorloopt naar achter, als een soort van arm bij een hijskraan. Dit idee heb ik verder uitgewerkt. Op deze manier is deze opdracht ook meteen een vormstudie voor het ontwerpproject. Vooral handig omdat dit ĂŠĂŠn van de meest in het oog springende onderdelen was van mijn schetsontwerp en omdat de constructieve aansluiting een belangrijke rol speelt. De elementen zijn uitgewerkt tot gedetailleerde onderdelen. Binnen de compositie hebben de elementen een duidelijke samenhang met elkaar. Het dak en de ingeklemde kolomligger zorgen voor een spannende compositie, het dak lijkt te zweven en de kolomligger blijft voor het gevoel onnatuurlijk overeind staan.
42
Het Ontwerp
43
44
De reeks van Fibonacci 45
7
Opdrachtomschrijving
Bij deze opdracht moet met behulp van de reeks van Fibonacci een gevel ontworpen worden, hierbij staat ook de materialsering centraal. De wand moet in drie dimensies interessant gemaakt worden. Naast de materialisering is ook het detail nog steeds belangrijk. Een blad met daarop rechthoeken in de bijbehorende maten van de Fibonacci reeks dient als hulpmiddel. De reeks van Fibonacci is een wiskundigmodel waarbij het volgende getal een optelsom is van de twee vorige getallen in de reeks bijv. 1,2,3,5,8,13,21,34,55, enz. Het eindresultaat moet een interessant gevelbeeld opleveren met voldoende diepgang en gelaagdheid, waarin de elementen geordend worden met behulp van de Fibonacci reeks.
46
Referenties
City Of Port Philip / Williams Boag Architects
Social Housing Tower Of 75 Units In Europa Square / RoldĂĄn + BerenguĂŠ, Barcelona
Caritas College Junior School External Covered Area / Tridente Architects
47
Analyse Het uiteindelijke ontwerp bestaat uit vier elementen in de vorm van een parallellogram. De afstanden tussen de elementen en de afmetingen van de elementen zelf hebben maten uit de reeks van Fibonacci, van links naar rechts 5,3,2,1. Op deze vier elementen heb ik vervolgens vier regels geplaatst met een steeds oplopende afstand 1,2,3,5, waardoor er allemaal kleinere parallellogrammen ontstaan met de maatverhoudingen uit de reeks van Fibonacci. Ook de mate waarin de regels ten opzichte van elkaar verschoven zijn hebben deze reeks. Aan de andere kant heb ik uiteindelijk nog 3 rode doorzichtige vlakken geplaatste tussen de vier hoofdelementen, die een oplopende hoogte hebben met de Fibonacci reeks. Het geheel is op de rand van het onderblad geplaatst waardoor de schuine vierhoek net over de rand heen hangt. De schuine vorm en de regels geven richting en beweging aan het ontwerp. Ik heb hout in combinatie met roodglas gebruikt als materiaal. De schuine vormen en de afwisseling open – dicht geven een interessant gevelbeeld, die beweging en richting geeft aan het geheel.
48
Het Ontwerp
49
50
De Collage
51
8
Opdrachtomschrijving Bij deze opdracht moet er een collage gemaakt worden. De basis van deze opdracht bestaat uit een vlak van 80x80cm met daarop drie tekeningen van Jan Schoonhoven. Deze drie tekeningen zijn contrasterend van elkaar en hebben in de basissituatie een spanningsloze compositie. Van deze basis moet vervolgens een spannende compositie gemaakt worden, waarbij deze drie tekeningen een samenhangend geheel moeten gaan vormen. Deze samenhang moet gecreĂŤerd worden doormiddel het aanbrengen van geleidelijke overgangen en contrasten. De middelen om de compositie vorm te geven zijn: de Punt, lijn en het vlak. Deze zijn plaatsbepalend, richtinggevend en markeren een ruimtelijk veld. De open vlakken moeten ook in de compositie gebruikt worden zodat ze deel gaan maken van het samenhangend geheel. Dit alles moet leiden tot een collage die spannend is, doordat het aandachtpunt telkens verlegd wordt.
52
Referenties
Henri Matisse - Print from Jazz Editions Verve
Thijs Rinsema - Lot 129
The Thundershower - H. Lyman Sayen
Dada誰sme - Collage
53
Analyse Met zelf aangebrachte elementen heb ik geprobeerd drie tekeningen met elkaar te verbinden. Het rode materiaal moet een sterk contrast oproepen. Links in de compositie loopt er een zo’n rode strook verticaal over het vlak, een onderbreking hierin voorkomt dat de compositie in tweeÍn gedeeld wordt. Een aantal lijnen worden afgesneden door het kader van 80x80cm, waardoor het gevoel gewekt wordt dat de compositie buiten het kader verder gaat. De houten staven vormen een afbakening van de tekeningen en zijn tegelijk ook een overgang naar de andere tekeningen. Net zoals de rode stroken, de houten staven geven ook de zigzaggende strookjes richting en beweging aan binnen de compositie. De grote zwarte stip is een groot plaatsbepalend element, vele richtinggevende elementen leiden daar ook naartoe. Om de beschouwer daarna ook weer af te leiden van dit punt, zijn er andere elementen toegevoegd. Zo is er rechtsboven een rood vierkantje geplaatst die de aandacht enigszins moet afleiden, ook de rode strook links zorgt voor een verschuiving van de aandacht. Hiernaast zijn er ook nog kleinere elementen die de aandacht vragen. De witte vlakken met daarop onleesbaar geschreven teksten moeten voor contrast zorgen binnen de drie tekeningen, doordat deze door de gehele compositie terugkomen ontstaat er een samenhang. Het gebruik van meerdere aandachtpunten zorgt voor een spannende compositie.
54
Het Ontwerp
55
56
Het Logo
57
9
Opdrachtomschrijving
De opdracht bestaat uit ontwerpen van een logo voor de faculteit Bouwkunde van de TU Delft. Het logo moet toepasbaar zijn voor verschillende doeleinden en duidelijk zijn op verschillende schaalgrootten. Het logo moet de naam dragen van BK City of voor Faculty of Architecture. Bij het ontwerpen van het logo kan gebruik gemaakt worden van het begrip vorm – contravorm. Er moet gezocht worden naar een passend lettertypen. Een goed logo wordt gekenmerkt door een slim en simpel ontwerp, die makkelijk herkenbaar is en ook in het geheugen blijft hangen. Ook kan het goed zijn als het logo schematisch een weergave maakt van waar het voor staat.
58
Ontwerpproces
59
Analyse Ik ben mij gaan richten op de letters BK. Ik ben studies gaan maken waarbij ik de letters steeds op een andere manier gebruikte, door ze door elkaar te laten lopen of door de letters samen te laten vloeien, uiteindelijk ook door de letters in 3D te maken. Tenslotte kwam ik met een ontwerp, waarbij alleen de schaduw zijde van de 3D letters werden ingekleurd, zodat doormiddel van vorm – contravorm de letters naar voren komen. Achter de BK heb ik toen nog City gezet. Het eindresultaat is een duidelijk en eenvoudig logo. Door zijn eenvoud is het logo makkelijk bruikbaar op verschillende manieren en op verschillende schaalgroottes. De 3D letters komen naar voren door middel van het weergeven van de schaduw ervan, dit geeft een mooi effect.
60
Het Ontwerp
61
62
Nawoord
Gedurende het hele jaar Vormstudie heb ik onbewust veel geleerd. Het heeft mij geholpen om beter te worden in zowel het ontwerpen als het analyseren van kunst en bouwwerken. Ik ben nu in staat om mijzelf kritischer op te stellen tegenover ontwerpen van mijzelf en dat van andere. Het heeft mij leren inzien dat de details heel belangrijk zijn. Door goed en kritisch telkens opnieuw je eigen werk te bestuderen en jezelf af te vragen wat er beter kan, kom je tot een hogere kwaliteit van je ontwerp. Ook in het maquette bouwen heb ik meer vaardigheden gekregen door het jaar heen. Door het hele jaar bezig te zijn met verschillende kleinere ontwerpopgaves krijg je langzamerhand steeds meer vaardigheden in ontwerpen, analyseren en maquettebouw.
63
64
Bronvermelding Opdracht 1: http://www.archdaily.com/99698/ad-classics-rietveld-schroder-house-gerrit-rietveld/ http://www.archdaily.com/109135/ad-classics-barcelona-pavilion-mies-van-der-rohe/ http://www.aliceverheij.wordpress.com Opdracht 2: http://www.archdaily.com/15785/taipei-performing-arts-center-proposal-by-nl-architects/ http://www.archdaily.com/48520/sweden-pavilion-for-shanghai-world-expo-2010/ http://jutoco.blogspot.com/2010/05/shodan-house-vormsoorten-en.html Opdracht 3: http://www.archdaily.com/80697/tribeca-loft-fearon-hay-architects/ http://www.archdaily.com/138749/loft-3108-dum-dum-design/ http://www.archdaily.com/127802/collector%E2%80%99s-loft-poteet-architects/ http://www.archdaily.com/105055/casa-al-gianicolo-nicola-auciello-architetto/ Opdracht 4: http://www.dezeen.com/2009/01/29/new-amsterdam-plein-pavilion-by-unstudio/ http://www.architectures.nl http://architectuur.nl/project-kort/nieuw-paviljoen-op-waterlandplein/ Opdracht 5: http://www.archdaily.com/98353/trois-rivieres-amphitheatre-open-form/ http://www.e-architect.co.uk http://www.archdaily.com/99255/br-house-marcio-kogan/ Opdracht 6: http://www.archdaily.com/117413/angaston-pavilion-jon-lowe/ http://www.archdaily.com/117164/wiedenkennedy-headquarters-allied-works-architecture/ http://www.archdaily.com/143104/urbanization-and-urban-elevator-in-galtzaraborda-vaumm/ Opdracht 7: http://www.archdaily.com/130267/social-housing-tower-of-75-units-in-europa-square-roldan-berengue/ http://www.archdaily.com/130131/city-of-port-philip-williams-boag-architects/ http://www.archdaily.com/126709/caritas-college-junior-school-external-covered-area-tridente-architects/ Opdracht8: http://www.imj.org.il/eng/exhibitions/2005/40/book/index.html http://www.artsaha.org
65
4