Tuyeån Taäp Nhôù Hueá trong mieäng sau boä raâu, chuùng toâi ñaønh thay phieân nhau ñöa tay xin ra beân ngoaøi ñöùng hoùng gioù vaøi ba phuùt roài quay trôû vaøo. Haàu nhö ngaøy naøo cuõng coù baøi laøm ôû lôùp, hai ba baøi laøm ôû nhaø cho ngaøy hoâm sau hay cho tuaàn tôùi. ÔÛ nhöõng naêm cuoái, töø töø toâi laø ngöôøi thöôøng phaûi thöùc hoïc khuya nhaát trong nhaø, vì toâi ñaâu chòu boû qua nhöõng vui chôi vôùi caùc baïn cuøng lôùp sau khi döùt hoïc hay vôùi caùc baïn trong xoùm Ñoàng Khaùnh nhöõng chieàu khi ñi hoïc veà. Ñoïc saùch laø moät lyù thuù vôùi toâi hoài ñoù. ÔÛ tröôøng Providence, chuùng toâi thöôøng ñöôïc höôùng daãn ñoïc voâ soá saùch thuoäc veà vaên chöông Phaùp, bao goàm luoân caû nhöõng ñaïi taùc phaåm cuûa nhöõng vaên haøo, khoâng chæ ngöôøi Phaùp, maø bao goàm cuûa nhöõng taùc giaû ngöôøi Anh, Nga, Myõ, vaø nhöõng taùc phaåm cuûa nhöõng ngöôøi truùng giaûi Nobel Vaên Chöông..Guerre et Paix, La Reùsurrection, Anna Kareùnine, Les Hauts de Hurle Vent, A l Est d Eden, Le Vieil Home et La Mer, Adieu Aux Armes, La Terre Chinoise, Les Fils de Wang Lung, La Vingt Cinquieøme Heure, Le Soleil Se Leøve Aussi, Les Vertes Anneùes, La Citadelle... Rieâng Leâ Khaéc Hieån vaø toâi coøn thích thuù ñoïc theâm nhöõng saùch veà La Guerre Mondiale 2, La Guerre de l Indochine, nhö Couler la Bismark, L Embarquement en Normandie, La Bataille de Dien Bien Phu, Le Tocsin de l Indochine, Je suis Meùdecin aø Dien Bien Phu. Ña soá saùch chuùng toâi ñoïc ñöôïc möôïn töø tuû saùnh cuûa cha Petit Jean... Ñaëc bieät baïn Hieån veõ caùc maùy bay khu truïc Spitfire cuûa Anh, Messerchmidt cuûa Ñöùc, P.48 Thunderbolt cuûa Myõ raát ñeïp, luoân laøm toâi khaâm phuïc, caû cho ñeán baây giôø. Rieâng vôùi gia ñình, toâi cuõng raát ham ñoïc caùc saùch tieáng Vieät chung vôùi caùc anh chò em trong nhaø, töø truyeän Taây Du Kyù, Nhaïc Phi, Ñoâng Chaâu Lieät Quoác, Tam Quoác Chí, Thuûy Höû... cho ñeán caùc truyeän hieän ñaïi, thôøi söï, truyeän dòch, vaø nhaát laø caùc truyeän kieám hieäp maø ñeán giôø vaãn coøn meâ maån khi ñoïc laïi. Trong taát caû caùc cha daïy chuùng toâi, coù leõ cha Lefas chuù yù ñeán toâi vaø thöông toâi nhieàu hôn nhöõng cha khaùc, nhaát laø veà sau. Chaéc cuõng do oâng anh ñaàu cuûa toâi thænh thoaûng
Trang 108
coù tìm ñeán thaêm Cha sau khi ra tröôøng vaø laøm vieäc gaàn Hueá. Ngay caû chính toâi cuõng vaäy, sau khi baét ñaàu vaøo hoïc ôû Ñaïi Hoïc Hueá, toâi cuõng thöôøng xuyeân vieáng thaêm cha Lefas vaøi ba laàn trong moãi naêm. Vaø ñieàu laøm cha vui thích ôû choã toâi vaãn tieáp tuïc ñoái thoaïi vôùi cha baèng tieáng Phaùp, cuõng nhö khoe vôùi Cha veà chuyeän hoïc cuûa toâi ôû tröôøng Y Khoa. Ñeán khi Cha quaù baän daïy ôû Vaên Khoa Ñaïi Hoïc Hueá, Cha ngoû yù muoán nhôø toâi daïy Anh Vaên cho lôùp Troisieøme taïi tröôøng Jeanne d Arc, moãi tuaàn chæ 2 giôø thoâi. Toâi coøn nhôù Cha noùi ñaïi khaùi nhö sau "C est le meâme livre d"Anglais que tu a eu au Troisieøme. Et voici mes notes et mes traductions française en Anglais, et anglaise en Français, si tu veux utilizer pour la classe". Toâi tính nhanh trong ñaàu moãi giôø ñöôïc traû 250 ñoàng, moãi thaùng coù hai ngaøn ñeå tieâu theâm. Ñöôïc laém! Vaû laïi luùc aáy toâi hoïc naêm thöù 4 tröôøng Y Khoa Hueá, buoåi saùng ñi laâm saøng ôû Beänh Vieän sau 9 giôø, chieàu môùi vaøo lôùp hoïc. Toâi coù laøm veû khoù khaên chuùt ñænh tröôùc khi nhaän lôøi Cha, nhaát laø sau khi Cha höùa giôø daïy Anglais seõ vaøo buoåi saùng sôùm vaø toâi chæ daïy ñôõ cho Cha moät naêm thoâi. Giôø ñaây nghó laïi, toâi quaû can ñaûm, vì ñeán khi vaøo daïy thöïc thuï môùi thaáy thì giôø soaïn baøi, chaám baøi khoâng phaûi laø ít, ngoaøi ra coøn phaûi aên maëc ñaøng hoaøng, noùi naêng tieáng Phaùp chöõng chaïc vaø song suoát...Coù leõ toâi cuõng laø moät hoïc troø cöng cuûa cha Lefas neân ñöôïc Cha tín nhieäm nhö Cha ñaõ töøng tín nhieäm ñaøn anh Buøi Theá Caàn daïy Vieät Vaên cho lôùp chuùng toâi! Baø vôï ôû nhaø thöôøng choïc toâi laø daân tröôøng Taây...Ninh, vì ai xuaát thaân töø tröôøng Phaùp cuõng noùi tieáng Phaùp nhö gioù, vaäy maø giôø naøy ñuïng ñeán tieáng Phaùp khoâng nhöõng toâi noùi vôùi mieäng vöøa muùa caû tay chaân maø coøn cheâm theâm vaøi ba chöõ Myõ nöõa chöù! Nghe maø ñaønh cöôøi vì baüng ñi caû gaàn 40 naêm chaúng noùi moät tieáng taây tieáng u naøo caû, cuõng chöa moät laàn du lòch Phaùp Quoác ñeå ñöôïc nghe vaø thöïc taäp laïi la langue maternelle duø ñoïc saùch tieáng Phaùp vaãn hieåu tuy coù chaäm ñi. Trong thaäp nieân 80 vaø 90, toâi coù yù ñònh sang Paris ñeå thaêm caùc