THUAÄT SOÁ LAÏC THÖ (KYØ MOÂN ÑOÄN GIAÙP NGUYEÂN THUYÛ)
CHÖÔNG I KHÔI NGUOÀN MAÏCH Cuõng nhö ta hoâm nay ngöôøi xöa khi quan saùt muoân vaät, hoï luoân luoân thaáy coù hai loaïi ñoái ngöôïc nhau nhö: Ñaøn oâng - Ñaøn baø, Ñöïc - Caùi… (roài thì: Ngaøy - Ñeâm, Noùng - Laïnh, Saùng - Toái…) Hai ñoái laäp naøy laïi coù quan heä qua laïi vôùi nhau, neân daàn daàn hoï hình thaønh quan ñieåm moïi vaät trong vuõ truï thöôøng luoân coù töøng caëp töông ñoái vôùi nhau, quan heä qua laïi vôùi nhau. Tieáp ñeán laø trong nhöõng vaät maø caân baèng veà thaønh phaàn caáu taïo hoï cuõng coù theå chia laøm hai phaàn ñoái laäp nhö theá, neân sau cuøng ñaõ ñöa ñeán keát luaän laø: Moät vaät hoaëc töøng caëp vaät hoaëc moät toå hôïp vaät coù hai phaàn quan heä töông ñoái vôùi nhau, phaûi theo moät qui luaät töông giao naøo ñaáy. Theá laø hai khaùi nieäm maø ngöôøi sau goïi laø AÂm vaø Döông ñöôïc hình thaønh. Töø AÂm voán töø ( ÂU) lâu cuûa ngöôøi Laïc Vieät coù nghóa laø phöông Taây, töø Döông cuõng theá voán töø maët trôøi moäc ( DI),coù nghóa laø phöông Ñoâng. Khoâng roõ thuôû xa xöa hai khaùi nieäm treân ñöôïc goïi laø gì, chuùng ta taïm thôøi phaûi duøng hai töø naøy vaäy. Vaø khi hai maët ñoái laäp treân maø ngöôøi sau naøy goïi laø Cuïc töông giao qua laïi thì caùi gì töông giao? - Dó nhieân laø hoï thaáy caùc thaønh phaàn vaät chaát cuûa hai cuïc taïo neân vaät theå hay moät caëp, moät toå hôïp vaät theå noùi treân töông giao vôùi nhau. Nhöng söï töông giao naøy thì muoân ngaøn kieåu, muoân hình vaïn traïng tuøy theo nhöõng thaønh phaàn vaät chaát caáu taïo neân chuùng, neân khoâng theå ñöa ra moät qui luaät chung nhaát ñöôïc.Vì theá hoï phaûi tìm xem nhöõng thaønh phaàn vaät chaát cuûa muoân vaät töø caùi gì chung nhaát taïo ra. Ñoù laø caùi maø ngöôøi sau naøy goïi laø KHÍ. Ta cuõng chaúng roõ khaùi nieäm veà baûn theå chung nhaát naøy hoï goïi laø gì. Ta laïi cuõng taïm duøng töø Khí naøy thoâi. Nhö theá thì Khí toaøn cuïc, caû cuïc ñöôïc chia laøm hai “loaïi” laø Khí AÂm vaø Khí Döông: Caùi goác taïo neân hai cuïc ñoái laäp cuûa chuùng. (Loaïi # möùc ñoä hay traïng thaùi). Roài ñeå bieåu dieãn caùc khaùi nieäm treân thì hoï laøm theá naøo? Theo ngöôøi xöa thì con ngöôøi laø vaät theå caên baûn nhaát vì con ngöôøi vöøa mang tính chaát ñoäng, vöøa coù tính chaát soáng cao caáp nhaát neân ñöôïc hoï laáy laøm chuaån ñeå xem xeùt. Con ngöôøi ñöôïc veõ ra laø: Neân phaàn döông laø vaø phaàn aâm laøhai bieåu töôïng Khí AÂm Döông naøy ñöôïc duøng trong giai ñoaïn ban sô cuûa ngöôøi xöa nhöng vì baát tieän neân laïi ñöôïc tónh löôïc thaønh vaø. Hoï khoâng vieát neùt AÂm dính lieàn vì deã bò loän thaønh neùt Döông. Theo thôøi gian neùt AÂm vieát nhö theá cuõng baát tieän neân laïi bieán thaønh nhö baây giôø chuùng ta ñang thaáy. Theá coøn khaùi nieäm baûn theá KHÍ chung nhaát ñöôïc chia laøm hai loaïi AÂm Döông ñeå laøm caùi goác cho hai cuïc vaät chaát ñoái laäp thì hoï bieåu dieãn theá naøo? Thaáy raèn g moïi vaät theå ñeàu chuyeån ñoäng, maø chuyeån ñoän g hoaøn haûo nhaát laø quay troøn ñeàu quanh moät taâm naøo ñoù vaø moãi vaät theå khi töï quay quanh taâm cuûa chính noù ñeán möùc hoaøn haûo nhaát thì laïi cuõng mang daïng hình khoái caàu , neân ngöôøi xöa ñaõ veõ hình troøn ñeå bieåu dieãn caùi khí taïo neân moãi vaät, töøn g caëp vaät hoaëc moät toå hôïp vaät nhö ñaõ noùi ôû tröôùc . Theá laø ta ñöôïc moâ hình ñaàu tieân veà khí taïo neân chuùng nhö sau: 1