Brochure NGInfra: 10 jaar Improving by Understanding

Next Generation Infrastructures

10 jaar Improving by Understanding Eindbericht Bsik-onderzoeksprogramma

UI

tric ijm , Net isch lec , N f E gen FEL onom o e lty ijm TNO O Ec cu Fa sity N NO - • SE • nt ver • T de NG PERQ me Uni nds lmen FE ge OF na boud herla s • A C a t re L d M ad Ne PE an y • R the Delta AP cy UD oli nolog er of et • O P G y, nt ern ch log f Te h Ce Wat NT no ME ies ch sity o searc ting E e d G T h r o NA of nive y Re Stic f O g lb MA • lty y o rs. on T P ES cu ven U Ener my str Affai vati rucC a i R O e F n • N, ho ad Mi mic Inno frast ) • ng Eind • EC y Ac o nd n I&M ort, eri g fI on ine ute • rsity trate Ec ure a try o ent ( ansp geg n it nive • S ult inis onm f Tr ana il E nst ric o E T WE R Civ h I n U cht Ag I) • M Envir eral ter M t) • K NT N of earc inge Utre a a n y SE & a d e n s L lt ES (EL e an te G and W terst e • cu B Re age siteit T O a O N R c r F a r a P W T VE tu ctor rks sw inan enzy • • O m • nive k o g N j R F D E h e i U T o A r a g l Di lic W nt (R ry of of S no erin terd rg • OT b s bu ech ne Pu me inist ality hina f T Engi ty Am n Til M icip n, C o i n he rs va ity gn Mu ers esi nive iteit U niv l D rs Re t U stria • VU nive f l pr De Indu ons •U e Govern of nsiti ente m , a w r o T en T it in • r e o T in t sit a ico • cn , Sp m lite abra elgiu que o P i to eu F en, B chn sité p te er e v titu Ins t Pom t Leu Poly Univ ranc f • o • ly ita tei ole ,F Ita ivers versi • Ec rland OM urity RC • T c i o, J aly rin • Un e Un gium witze tre A d Se EC the o , It er l ,S T • n n k y , o e l , a e e • y n v n I Ita oli B E T WE R e e/C ion Ital tte ay ori Uni K SIT e nt, nn t th o T ke Eco Ka it Ge ausa bonn otec pra, rt, P Norw UK • L • nic olie e e L Sor r Pr , Is spo im, re, uhr c t i e OTON h m t t n n rs e d on li Ka lgiu rland o e hi • R ity VE l Po ive e f tize Tra dh ds e ERDA to ain • t, Be witze e AT Un déra anth titut n Ci and Tron affor stria ivers de u t r i n s t p u t Fé I, P In pea gy Ge e, S ent ns , S ef, f S , A s Un ique of b • I abra iteit ann ne/C and S RC uro ner int y o ien e n ris y l s s Pa EC J he E or E s • S ersit ät W Jaco tech titut rbin F n t a r u t ef La rbo tion nsti • , It eu ive nd Univ rsit ny • Poly Ins Ha ate ino omp • Un le de n So rotec RC I S e in a • du tut herla a r i e v l b i t , o P m r • J o a in a co ra ce un er Ins Net ds I, T itat ium dér the or P EC aft , G y • E a • H of Ch en G cien a • SIT ivers Belg e Fé , Pan ute f ly • erlan taffo ch m an ad f S ndi zh a , lic rts hu Un ven niqu ris I Instit a, It Neth of S Ru Wi Boc Germ , Can pub Shen udy o re, I , USA h u a l Le ytec ité P JRC Ispr , the ersity tria • ty tät en, treal ’s Re logy/ r St galo ginia l , rsi o e n ow Po ivers • EC tizen tten Univ Aus versi ive Brem Mon eopl chno ter f , Ba y, Vir n • n e , i k y ) n U P t e al Un nce n Ci rt, P ay • ien s Un l, Ca al y, of T • Ce STEP versi a g a n , It rino, o r e o i o F rop nsp Norw ität W acob ntrea ’s R io n To eu ol tute hina y (C Un i t r n o a p ti o ch C olic use Eu Tra im, ivers y • J e Mo ople Sh rn I, T nic om ke Te Ins , PR d e te d P yrac an ndh aftun rman ue d y, Pe ogy/ S l SIT olitec itat P holie n, S In l oo y an t e s h P a v r Tro rtsch , Ge hniq olog hno y of c log e • K eu nt, o S v t c c i i L o n e tu W chum lyte echn f Te Stud Ind hn sti • U pain iteit it G ole c o T o r o e P s e f S c ly e r fo lore, t r B le T • E de e o ut o Ita bra, nive versi Ec titut nstit ente anga U Fa ni lgium érale d • I s C U In rbin a • P), B • Be Féd rlan n o um Ha Chin STE ue witze nthe M, lgi q C i e a n B PR icy ( , USA T N E T WE R K ch ne, S I, P ATO ute N l e E t S Po ginia ly san aris ntre stit ty L S o P au i E h Vir L sité P e/Ce RC In ecur n, PROTON V tec n r E h Im C J d S itize C N ive on ec TERDA • t T Un Sorb e • E on an an C C JR d s O ud Im E an an nc cti pe s• • H eij m Fra rote Euro taly • rgy the ud an P I Ene n, e , r , m f h • H eij fo of t pra or ette nte Is te f , P • Si y • t a s titu spor nds orw ire, s er In ran erla , N dsh ät vid T eth eim for rsit o r N ndh Staf ive uhr n R ep Tro ty of aftu ia • um, vic i sch str h bs r s c r e s Bo co irt Au ive e d Un • W ien, rsität • Ja en, m an W ive any Brem ole UK an s r c n o U erm sity • E al, age e G er y rs, opera t ntr te an iv Un erm e Mo stitu ’s G d le In ue rbin Peop bin r niq ch • Ha logy, • Ha e of e t t a o a ly Po anad echn Chin nstitu zhen I hen ina C fT f h o lic o S / y PR C y of b pu d log Re no hool, r Stu and h c c Te e S er fo ology lore, t nt n a ga ty, h u ad • Ce Tec , Ban versi SA Gr ce, TEP) Uni ia, U n e ie Sc y (CS acus irgin V yr lic Po a • S i Ind

er

E

s

NO

Co

-V

ns

ST

ul

RA

ta

s

LL

IG

EN

Na

C

B

ER

ENSCH

ns

tio

Co

nt

ra

cto

rs

Or

an

o

tu sti

e d e in g

lk

no

wl

ed

ns

OO

O

MB

UI

R IMUS LT

ge

tio

L

P RORA I L

URES ROT NT M

jew

L

i n s t itu

VN

OP

na

PER

tio

G

Na

EN

RA

N

FF

D

IE

D

SC

AN

A

NL

CD

O LC

FI LL

PN

TE

nt

EN

EX

E

APPM

AT

ur

ct

IN

OY

ru Infrast

id

E

PE

E

NET E T EN O T OF R R O

B I L E OR A NG

ov

RN

MO

pr

BO

AP

NET E T EN O T OF R R O

ice

OS

UD

LTAMET DE R G IN IG • EN ng ER eri • V ine ty of l E ng UT il E acu ter IT TI Civ t • F mpu B of F I C I N ST n o s lty eme nd C erial • OT t cu t Fa nag ns a Ma ing y • en em y • Ma tio nd eer log log and nica me a ngin hno anag • y c u no ch licy m ariti ign E f Te of M Law ersit Te Po om v l s o y, elec al, M l De sity hoo l of Uni arch of c o c i og r ty a rsi nol g, T chan ustri nive en S Scho • VU Rese s s ive ch rin g U d • Un f Te inee of Me f In ven ijme smus ition ergy rland d te n s o o lft g n o N De ulty l En culty ulty indh en, , Era Tran N, E ethe ics a Twen a c C c Fa tric • Fa Fa • E meg dam for • E EL, N hys iteit j c • r P e e i Ele ence ring titut ity N otte titut ersity NO F ch - ivers tegy EO s R Ins r Un tra • S sci inee In ers ity niv - T ea S e s • v U h h s i g k O • e En searc d Un niver searc gen • TN fic R ntre) cht end hnie tre • Alm Tec nin ds ou s U Re nti Ce Re U e b e i n u h g h r d t Ra rasm Dutc • Wa herla ed Sc earc sitei ares ie de et pli (Res iver Delt stor • E IFT, am n i e N Ap DR sterd of th for atory g • U net • ing H Am ter ation abor ilbur ater ticht n Ce anis ics L an T ing W k • S g v Or ctron iteit ticht rzoe e Ele ivers y • S Ond Un dem isch a Ac nom o Ec

GO

A L L I AN D ER RDAM P TE

IS

PN

rv

AT

OS

se

T

B I L E OR A NG

K

•

EN

ie

d bo IFIC e T tiv CIEN G ta S IN en CDA IG EN es • ER pr Re -NCW E • V OL O T PO U VN RO IT ET ST IN AM LT DE

s

ar ra mp Inf tiu NG sor con MO

OY

tio

na

lk

no

wl

ed

ge

I

A L L I AN D IS ER EX RDAM P TE

CW

EM

NE

d

-N

AG

R BO

an

ND

ST

LA

-V

rs

bodies VNO

dies

ive

bo

AN

O NN

IN LF

at

EN

EN

nt

LIG

P RORA I L

se

SM T P R O CE

s u l t a n ts

al of s. n try ffair vatio ucnis Mi mic A Inno frastr ) • M o n t, on e and of I t (I& spor Ec y r n n r ge u a e ult inist onm f Tr ana ric o Ag ) • M nvir ral ter M t) • a a &I d E ene a (EL e an te G and W terst e • tur ctora rks swa inanc enzo F h e ijk Dir lic W nt (R ry of of S b Pu me inist ality hina M icip n, C n he Mu

APPM

EL

to

L

URES ROT NT M

E

O

on

T RA

gers , opera

OL

ta

MB

en

RA

VN

Governm

e

m

D

ENSCH

C

C

K

URES ROT NT M

Q

licy ur Po ct y, ter ru l log Infrast no ompu stria boud ch Te nd C Indu Rad of f • a lty ns ty o gy m, acu atio acul nolo erda sity F • F nic • tt ch er ng mmu ing • f Te ty Ro Univ nds a o eri i r erl d ine eco ee ity ers VU ng , Tel ngin ivers Univ ns • Neth cs an rg • i E il E o g n e bu s s Civ erin rials en U smu nsiti of th Phy n Til e of • a a v te ra lty Engin Ma dho • Er or T enter arch eit v nde cu t f n d e Fa cal an • Ei ment tute ch C Rese versi Alm i • e y • ctri me te ti c ar tifi • Un res log Ele riti titu nag Ins se e n a s a a f R e t no i o l ch te c y r e n ch y o l, M In f M S Te ult ica rch l o sea erg d jew we • D of Fac han esea choo h Re , En pplie eit T rnet an c ty • N t c A Or R r rsi nt rsi ate ek Me EC n S ut i B e rs ive of OT ege T, D ity • on fo nive g W chn • i e F Un gem ty n U cto lft ana acul ring , Nijm DRI ivers nisat e) • tichti er T ra d F ee De • n rga ntr n nt e U dM • w • S ie Co an ence Engin jmeg f La gen ds O h Ce my istor i sci sign ity N ool o genin rlan earc cade ing H e s De vers Sch Wa eth (Re egy A ticht i s • N Un smu am EL, atory Strat k • S F Era sterd NO abor ht • rzoe e Am O - T ics L trec Ond U TN ctron iteit isch Ele ivers nom o Un O Ec SE ns P RORA I L tio EN L tu VN

i n s ti

a u r f In orti G N ns co

an a

ER

ar p m

R IMUS LT

B

rs e tn

EX

RDA TE

IS

AL L I

• t tei rsi e ol e d• , M f th TO ity o rgy r Ene u ec for e tut f, • UK te Sin hire, ität ny • s ma s r e d or niv Ger , rU uh emen rbin • ol, a r a ho y B a • H Chin e Sc d t n f d a a o a an blic radu logy ty, G o pu rsi Re zhen echn nive T n U he nce, use c ie Sc Syra • dia

Next Generation Infrastructures: 10 jaar Improving by Understanding Eindbericht Bsik-onderzoeksprogramma

Inhoud

3

In kort bestek 10 jaar NGInfra

4

Onderwijs en opleiding Involve me and I will understand

28

Infra wordt slimmer Melanie Schultz van Haegen

7

30

Projecten • Governance van infrastructuren: waar ligt de grens?

• Naar een slimmere stroomvoorziening

8

Persoonlijke blik • MOOC: Wereldwijd in de collegebanken • Kennis opbouwen voor de haven van de toekomst Kennisvalorisatie The proof of the pudding is in the eating

32

NGInfra in drie steekwoorden Comprehend, Connect, Solve

10

Wetenschappelijke impact Hoe maak je complexiteit hanteerbaar?

12

Persoonlijke blik • NGInfra is internationaal een voortrekker • De meerwaarde van systeemdenken

16

Projecten • Ontbundeling van energiebedrijven: zegen of vloek?

• Een veiliger internet zonder Big Brother

Projecten • Electriciteitsnetwerken beschermen tegen aanslagen • ICT en de menselijke factor

18

Leidend zijn in het volgen van de maatschappelijke vraag Het nieuwe NGInfra

20

Projecten • De veiligheidsparadox • Infrastructuurprojecten en de blik naar buiten

40

Kennisdisseminatie Als een olievlek…

Persoonlijke blik • Infrabeheerders en wetenschap bij elkaar brengen

24

Persoonlijke blik • Brug slaan tussen onderzoek en praktijk • En nu doorpakken

42

Projecten • Het dilemma van het publieke belang • Elke 10 minuten een trein

26

Organisatie Betrokkenen bij 10 jaar NGInfra

45

Persoonlijke blik 34 • Op het juiste spoor • Maatschappelijke vraag vertalen in oplossingsrichtingen 36

38

4

In kort bestek 10 jaar NGInfra

Augustus 2010 MoU met TU Delft, South China University of Technology en de gemeente Shenzhen, China

Oktober 2010 Start programma Empowering Networks samen met Alliander

September 2010 Start programma Next Generation Port Infra, powered

by Maasvlakte 2, met Havenbedrijf Rotterdam

e k j i el

Juni 2009 Eerste uitgave HubHolland.

Magazine door NGInfra

p p a h c s eid n 8 0 et e g h 0 -2 : w ieri 4 0 e 1 sg 0 2 as uw F ie n

Juli 2009 MoU met het Center for the Study of Science, Technology and Policy (CSTEP) in Bangalore, India

Augustus 2009 MoU met Harbin Institute of Technology in Harbin, China

September 2009 Eerste Next Generation Infrastructures Academy, Tegelen

November 2008 1st International Conference on Infrastructure Systems and Services: Building Networks for a Brighter Future, Rotterdam

September 2006 Start Erasmus Mundus MSc programma ‘Economics and Management of Infra­structure Networks’ (met UP Comillas Madrid, Paris XI en TU Delft)

September 2004 Start Bsik-programma

24 november 2003 Toekenning Bsik-subsidie ministerie van Economische Zaken ter hoogte van 20 miljoen euro

2001 Indiening Bsik Expression of Interest

Mei 2004 Eerste bijeenkomst internationale Wetenschappelijke Adviesraad

Februari 2003 Indiening Bsik proposal

02

Februari 2005 Oprichting IEEE SMC Technical Committee for Infrastructure Systems & Services

2 2

3 0 0

4 0 0

0 20

5

0 2

13 februari 2003 Oprichting Stichting Next Generation Infrastructures

6 0

0 0 2

Juni 2006 Eerste bijeenkomst Gebruikersraad

0 0 2 7

0 2 8

Februari 2007 Kick-off van NGInfra Asset Management Platform

9 0

19 mei 2011 Eerste InfraTrends Congres, met presentatie InfraTrends boek

20

0 1

H

17 april 2012 Lancering INFRA magazine

1 0 2

2

1

01

2

2

3 01

4 at 1 0 ma 2 8 2: ing 0 20 ase edd F nb i

1 20

a h sc

4

1 0 2

5

November 2014 Eerste uitgave wetenschappelijk tijdschrift Infrastructure Complexity

e p p

e k j li

April 2014 Eerste MOOC Next Generation Infrastructures

20 mei 2014 Feestelijke afsluiting NGInfra tijdens InfraTrends Congres; infrabeheerders tekenen samenwerkingsovereenkomst voor vervolg NGInfra

12 november 2013 Infrabeheerders tekenen op Innovatie-Estafette intentieverklaring voor vervolg NGInfra

et hele systeem bepaalt hoe infrastructuren functioneren, niet alleen het fysieke netwerk. Dat kenmerkt het onderzoek van Next Generation Infrastructures (NGInfra) in de periode 20042014. Tien jaar Improving by Understanding. Deze NGInfrafilosofie weerspiegelt zich in de benadering van het onderzoek: interdisciplinair, over grenzen van infrasectoren heen, een combinatie van wetenschap en praktijk, en nadrukkelijk in internationaal verband. En dit allemaal om infrastructuren te verbeteren.

NGInfra kwam tot stand als onderzoeksprogramma in het kader van de Bsik-regeling: een nationaal stimuleringsprogramma in opdracht van het ministerie van Economische Zaken. Het onderzoek vond zijn oorsprong aan de TU Delft. Voor de Stichting Next Generation Infrastructures, opge­ richt om het onderzoeksprogramma ten uitvoer te brengen, was de TU Delft dan ook een logische partner en gastheer.

Vanuit hier ontwikkelde NGInfra zich tot een centrum van kennis, met een breed netwerk van nationale en internationale partners. Honderden onderzoekers - zowel wetenschappers als praktijk­professionals - ont­

wikkelden in nauwe samenwerking kennis over netwerkgebonden infra­ struc­turen. Ze konden beschikken over een budget van 20 miljoen euro Bsik-subsidie en ruim 20 miljoen contrafinanciering.

En het resultaat mag er zijn! NGInfra heeft zich in tien jaar bewezen als wegbereider van infrastructuuronderzoek. De benadering van NGInfra was in 2004 uniek in de wereld en heeft sindsdien school gemaakt. Tot de erfenis van NGInfra behoren de resultaten van 176 projecten (een paar voorbeelden passeren hierna de revue), een internationale congres­ reeks, wetenschappelijke tijdschriften en een Massive Open Online Course (MOOC). Maar de belangrijkste winst van tien jaar NGInfra is de vanzelf­ sprekendheid waarmee uiteenlopende infrapartijen elkaar weten te vinden.

Een nieuw NGInfra staat op dit moment in de grondverf, gedragen door de grote infra­beheerders en infra-eigenaren van Nederland.

Vòòr alles is NGInfra het resultaat van de passie en inzet van heel veel mensen. Enkelen van hen geven in dit boekje hun kijk op de betekenis van NGInfra. Ze geven gezicht aan de honderden die NGInfra tot een succes hebben gemaakt.

5

6

7

Infra wordt slimmer De wetenschap heeft het terrein van de infrastructuur ontdekt! De opbrengst van tien jaar NGInfra mag er zijn: 90 proefschriften, 176 projecten, 37 betrokken kennisinstellingen uit 14 verschillende landen. Er is nieuwe kennis vergaard, bijvoorbeeld over data en haven­ontwikke­ ling, over de verbinding tussen ruimte en infrastructuur, over slimme manieren van onderhoud.

En er is uitgebreid geëxperimenteerd met gaming en praktijksituaties. Het wachten is op de eerste Nobelprijswinnaar…

Maar in hoeverre kan de wetenschap ons helpen bij de maatschappelijke opdracht om onze infrastructuur toekomstgericht te maken? En om het beheer en onderhoud, dat de komende jaren alleen maar belangrijker wordt, zo effectief mogelijk te verzorgen? Daarvoor is de juiste instelling nodig: een vorm van anders kijken, denken en doen. Deze instelling zie ik terug in de ambities van het NGInfra-programma: meer verbinding tussen de verschillende infrasectoren, meer gezamenlijk nadenken over het slimmer inzetten van onze infrastructuur en het verdiepen van de veranderende rol van alle infrabeheerders: van pure technische uitvoerders naar netwerkbeheerders.

Ik stel met genoegen vast dat er synergie tot stand is gebracht tussen de verschillende netwerken. Ik juich het ook zeer toe dat de wetenschap steeds meer de praktijk wordt ingetrokken, door netwerkbeheerders die gezamenlijk nieuwe onderzoeksvragen gaan opstellen. Want als er één kernwoord bij mij boven komt drijven als ik kijk naar de uitdagingen voor de komende jaren, dan is het ‘slimmer’. We zullen slimmer moeten omgaan met de ruimte, slimmer gebruik maken van elkaars kennis, slimmer omgaan met de technologie om onze infrastructuur toekomstbestendig te maken.

Melanie Schultz van Haegen is minister van Infrastructuur en Milieu

8

Governance van infrastructuren: Waar ligt de grens?

D

oorsnijdt de grens de infrastructuur of doorbreekt de infrastructuur de grens?

De vraag wie er aan het roer zit van een trans­nationale infrastructuur is zeker in Europa lastig te beantwoorden, constateert Frank Schipper (TU Eindhoven). In november 2006 leidde een communicatiestoornis tussen netbeheerders in Duitsland tot een stroomstoring die een groot deel van West-Europa platlegde.

Politici pleitten direct voor een centraal gezag over het Europese stroom­netwerk.

Maar infrastructuren dragen een lange erfe­ nis met zich mee. Historische afwegingen, afhanke­lijk­heden en inder­tijd gekozen oplos­­singen hebben onze infra­structuren gevormd. Aanpassingen aan netwerken en hun governance doorvoeren is lastig en heeft decennialang gevolgen.

Proje Beleidsmakers die vandaag de dag besluiten over infrastructuur nemen, hebben hier onverminderd rekening mee te houden.

Exploring the International Dimensions of Infrastructures: A Historical Perspective NGInfra 01.18

Naar een slimmere stroomvoorziening

B

oeren zetten een windmolen op hun erf, burgers plaatsen zonnepanelen op het dak: het opwekken van elektriciteit vindt meer en meer gedistribueerd plaats. De netbeheerder ziet zich voor de uitdaging geplaatst om zijn stroomnet in balans te houden.

9

geavanceerde monitoring. Bij het ontwerp van een smart grid moet rekening worden gehouden met een groot aantal uiteenlopende belanghebbenden, die elk op een eigen manier interacteren met het net. Bovendien worden hoge eisen gesteld aan de stabiliteit en integriteit.

ecten De oplossing lijkt te liggen in gedecentraliseerd beheer, waarvoor een smart grid nodig is. Dit is een elektriciteitsnet met een gekoppelde ICTinfrastructuur. Behalve beter bronbeheer biedt een smart grid ook nieuwe diensten, zoals

Een multi-agent benadering stelde Geert Deconinck (KU Leuven) in staat om de struc­ tuur en het gedrag van de verschillende componenten te modelleren.

Multi-agent monitoring and control in combined ICT-power infrastructures NGInfra 05.09

10

NGInfra in drie steekwoorden Comprehend, Connect, Solve

Margot Weijnen, Paulien Herder en Ernst ten Heuvelhof vormen samen de wetenschappelijke directie van NGInfra

“NGInfra kijkt met een nieuwe bril naar infrastructuren”, constateert Margot Weijnen. “Liberalisering, deregulering, opsplitsing en privati­sering hebben binnen de verschillende infrasectoren voor een heel nieuw speel­ veld gezorgd. Hoe zorg je er dan voor dat de gebruiker toch het totaal­ pakket krijgt dat hij verwacht? Door infrastructuren als socio-­technische systemen en als complexe adaptieve systemen te bekijken, leer je begrijpen hoe infrastructuren functioneren en hoe ze elkaar beïn­­vloeden.

In complexe systemen gaat het om variatie en selectie. We moeten niet denken in termen van design, maar van evolutie van infrastructuren.”

11

Voor Paulien Herder staat NGInfra voor het verbinden van partijen.

“De neiging is groot, ook in de wetenschap, om binnen je eigen vak­ gebied te blijven. Met NGInfra hebben we cross-sectoral learning centraal gesteld. In verschillende sectoren bleken vergelijkbare vraagstukken te spelen. Systematiseren en uitwisselen was dan ook ons doel. Dat heeft onder meer geleid tot oprichting van een assetmanagementplatform.”

“Daarnaast brachten we wetenschap en praktijk bij elkaar: bij ieder onderzoeksproject hadden we de industrie aan tafel. Dat was in de beginjaren geen sinecure. Ook lieten we verschillende weten­ schappelijke disciplines samenwerken. Dit leidde tot een internationaal netwerk met lijnen tot in Australië, India, China, Amerika en Engeland.”

“Wij hebben als NGInfra een sterke band met de industrie opgebouwd”, stelt Ernst ten Heuvelhof vast. “Zuiver wetenschappelijk onderzoek is NGInfra eigenlijk vreemd. Promovendi zijn altijd direct verbonden geweest aan infrabedrijven. Die praktische inslag is toch wel ons handelsmerk. Zonder dat we daarbij overigens onze wetenschappelijke beginselen loslaten.”

“Het zijn vooral de complexere vraagstukken die bij ons worden neergelegd. Dat leidt tot kennis die weer bijdraagt aan cross-sectoral learning. Vanuit een abstract denkniveau slaan wij de brug tussen de verschillende infrasectoren.”

12

Wetenschappelijke impact Hoe maak je complexiteit hanteerbaar?

Complexe systemen Netwerkgebonden infrastructuren als spoorwegen, waterwegen, kabels en leidingen zijn opgebouwd uit grote aantallen componenten van uiteenlopende ouderdom. Dat maakt ze van nature onoverzichtelijk en onvoorspelbaar. De fysieke netwerken vormen het speelveld van uiteen­lopende actoren. Producenten, netbeheerders, beleidsmakers en gebruikers maken keuzes die, op diverse niveaus in ruimte en tijd, effect op de infrastructuurnetwerken hebben. Er is sprake van gelaagdheid en fragmentatie, zowel in het fysieke systeem als bij de betrokken partijen en instanties. Bovendien wordt de interactie tussen beide mede bepaald door nationale, supranationale en internationale instituties.

heeft geleid tot een perspectief van complexe adaptieve systemen in het NGInfra-onderzoek: het infrastructuursysteem maakt een proces van continue aanpassing door, dat de balans tussen veranderende technologieën en instituties in stand houdt.

NGInfra is erin geslaagd om interdisciplinair en sector-overstijgend onderzoek op de kaart te zetten, in een wereld waar sectorgebonden en monodisciplinair onderzoek de norm is

Toch is de verwachting dat infrastructuren functioneren als een geïntegreerd systeem, dat zich centraal laat coördineren. Maar het was nooit als zodanig ontworpen. De complexiteit wordt nog vergroot door inherente onzekerheden over de toekomst. Aanpassen, risico’s nemen, tegenvallers incasseren, en nieuwe innovaties incorporeren – het vraagt om voortdurende aandacht.

Het feit dat NGInfra vernieuwend interdisciplinair en sectoroverstijgend onderzoek doet, vraagt om nieuwe kanalen voor het delen en publiceren van onderzoeksresultaten. In de loop van de tijd nemen de mogelijkheden voor publicatie toe en daarmee de belangstelling bij uitgevers voor de NGInfra-benadering. Het leidt tot de lancering van een nieuwe Springer uitgave Infrastructure Complexity.

NGInfra overbrugt

De Next Generation Infrastructures dissertatiereeks, in een herkenbare uitvoering, draagt bij aan de versterking van NGInfra als ‘merk’. In totaal brengt NGInfra 90 proefschriften voort, waarvan er 78 in deze eigen reeks verschijnen. Daarnaast worden verschillende dissertaties gepubliceerd door buitenlandse universiteiten.

Traditioneel ligt bij het ontwerpen van infrastructuren de focus op het technische vlak en worden actoren gezien als onderdeel van de context.

Binnen de sociale wetenschappen staan actoren juist centraal en wordt de fysieke infrastructuur meer als een randverschijnsel beschouwd. NGInfra heeft bruggen geslagen tussen de technische en sociale wetenschappen.

NGInfra benadert infrastructuren als socio-technische systemen, bestaand uit een fysieke infrastructuur, actoren die deze bedienen en beheren, en instituties die het speelveld en de spelregels vaststellen. De markt, de wet- en regelgeving en de brede institutionele context maken dus integraal deel uit van het infrastructuursysteem. Dit uitgangspunt

NGInfra fungeert als katalysator bij de ontwikkeling van een wereldwijd netwerk van onderzoekers en professionals. Onderzoekers van NGInfra nemen tal van functies en rollen in bij wetenschappelijke platforms, zowel binnen Nederland als wereldwijd. Het netwerk vormt een nieuwe kennis­infrastructuur, waarover onderzoeksresultaten en empirische kennis worden gedeeld en verspreid. Dit leidt weer tot nieuwe ideeën en kennisinitiatieven.

13

359

papers in wetenschappelijke tijdschriften

14 718

wetenschappelijke boeken

101

hoofdstukken in wetenschappelijke boeken

conference papers

90 proefschriften

Wetenschappelijke output NGInfra 2004-2014

14

International Symposium for Next Generation Infrastructure In november 2008 vindt op initiatief van NGInfra en IEEE in De Doelen in Rotterdam een internationaal congres plaats over de toekomst van infrastructuren ‘Building Networks for a Brighter Future’.

Het enthousiasme bij de deelnemers blijkt groot. De delegatie uit India kondigt aan dit eerste congres een vervolg te willen geven in India. Het leidt tot de Second International Conference on Infrastructure Systems and Services in Chennai in december 2009.

Jaarlijkse conferenties volgen in Shenzhen, China (2010) en Norfolk, Virginia (VS, 2011). Onder de nieuwe vlag International Symposium for Next Generation Infrastructure volgen conferenties in Wollongong, Australië (2013) en Wenen, Oostenrijk (2014).

Common Platform Dilemmas Collective Action and the Internet of Things

69

While common service platforms are suggested to solve technical issues, several collaboration issues need to be dealt with. From an organisational perspective, establishing 63 common service platforms requires resources and expertise across disparate sectors of consumer electronics, IT, telecommunications, energy, healthcare and construction. Since organisations from distinct sectors have different ways of doing business, different roles, expectations and motives arise, as well as several potential sources of conflicts.

This PhD research provides insight into why and how collective action for establishing common service platforms arises among organisations in the Smart Living domain. Building on theories of collective action, platforms and business ecosystems, eight propositions are developed on the impact of platform and ecosystem characteristics on the decision of organisations for collective action. The propositions are tested in three qualitative case studies in the domains of e-healthcare and home energy management. Finally, the importance of factors in the propositions is prioritized by a quantitative survey among practitioners in the domains of e-healthcare and home energy management.

This dissertation explores the impacts of possible changes in electricity generation and demand patterns on the need for cross-border transmission investment in Europe. The analysis is performed with EUPowerDispatch, a minimum-cost unit commitment dispatch model of the European electricity system which was developed by the author and which constitutes one of the main products of his research.

The research presented in this book was funded by the European Commission’s Joint Research Centre – Institute for Energy and Transport.

The Next Generation Infrastructures Foundation represents an international consortium of knowledge institutions, market players and governmental bodies, which joined forces to cope with the challenges faced

The Next Generation Infrastructures Foundation

Carlo Brancucci Martínez-Anido by today’s and tomorrow’s infrastructure systems. The consortium cuts across

represents an international consortium of knowledge institutions, market players and governmental bodies, which joined forces to cope with the challenges faced

Electricity Without Borders

by today’s and tomorrow’s infrastructure systems. The consortium cuts across

infrastructure sectors, across discplinary borders and across national borders,

infrastructure sectors, across discplinary borders and across national borders,

as infrastructure do. With the strong participation The systems need forthemselves cross-border transmission investmentofin

as infrastructure systems themselves do. With the strong participation of

practitionersEurope in a concerted knowledge effort with social and engineering scientists,

practitioners in a concerted knowledge effort with social and engineering scientists, the Foundation seeks to ensure the conditions for utilization of the research results

the Foundation seeks to ensure the conditions for utilization of the research results

by infrastructure policy makers, regulators and the infrastructure industries.

by infrastructure policy makers, regulators and the infrastructure industries.

www.nginfra.nl

63

www.nginfra.nl 



What are the principles that make societal problems socio-technically complex? And, even more important, how can we support public policymaking in the wake of socio-technical complexity? In The Princess in the Castle, the author investigates if, why and how serious games and game-like simulations (SGs) can support integrated policy making and planning, especially in relation to managing rivers and oceans. She argues that ‘playful methods’ are particularly suited to surround sophisticated analysis with extensive participation.

The book contains many examples and illustrations but centres on: the Climate Game, used in a neighbourhood reconstruction project incorporating climate adaptation measures; The Blokkendoos Planning Kit, used in the Netherlands’ planning project Room for the River for integrated flood management; the MSP Challenge, used to further the development of integrated, eco-system based marine spatial planning. The book provides a de- and re-construction of the ‘principles of play’ that underlying integrated policy analysis. The perceived usefulness of game-like tools in the Dutch and Chinese policy contexts is empirically studied. The author concludes that serious games for policy-making and planning are powerful methods with largely untapped potential. Yet, without room to play they can be easily turn into ineffective and expensive toys.

Qiqi Zhou is a researcher at Delft University of Technology, the Netherlands. She is involved in several research projects with Dutch and Chinese universities.

The Next Generation Infrastructures Foundation represents an international consortium of knowledge institutions, market players and governmental bodies, which joined forces to cope with the challenges faced by today’s and tomorrow’s infrastructure systems. The consortium cuts across infrastructure sectors, across discplinary borders and across national borders, as infrastructure systems themselves do. With the strong participation of

Er was veel belangstelling bij uitgevers om een nieuw wetenschappelijk tijdschrift te starten in de geest van NGInfra. In 2014 lanceerden we Infrastructure Complexity als een nieuw open access journal bij Springer.

practitioners in a concerted knowledge effort with social and engineering scientists, the Foundation seeks to ensure the conditions for utilization of the research results by infrastructure policy makers, regulators and the infrastructure industries.

www.nginfra.nl

of the thesis:

Electricity Without Borders The need for crossborder transmission investment in Europe On Wednesday September 25, 2013 at 12:30 in the Senaatszaal of the Aula of Delft University of Technology, Mekelweg 5, Delft

Prior to the defence there is at 12:00 a short explanation of the thesis Directly afterwards there will be a reception

75

The Princess in the Castle Challenging Serious Game Play for Integrated Policy Analysis and Planning

  

The Princess in the Castle Challenging Serious Game Play for Integrated Policy Analysis and Planning

Paranimfs: Remco Verzijlbergh and Kwabena Pambour

Qiqi Zhou

Een ‘eigen’ weten­schappelijk tijdschrift

Electricity Without Borders The need for cross-border transmission investment in Europe

It is concluded that the cross-border transmission investment plans that are foreseen

by ENTSO-E by 2025 are adequate given the expected evolution of the European power system. However, in order to reach the challenging European power system decarbonisation goal, significantly more cross-border transmission investment is needed, in addition to much stronger decarbonisation policies.

Invitation To attend the public defense

Common Platform Dilemmas Collective Action and the Internet of Things

Carlo Brancucci Martínez-Anido

Electricity Without Borders The need for cross-border transmission investment in Europe An increase in cross-border electricity flows is foreseen in Europe in the coming decades due to large-scale penetration of renewable energy, the electrical integration of the EuroMediterranean region, the electrification of transport, and possible shifts in electricity generation dispatch caused by the evolution of CO2 prices.

Fatemeh Nikayin

The term “Internet of Things” (IoT) is used to conceptualize networks of interconnected sensors, devices and appliances on the internet, which are enabling a wide range of application areas, including Smart Living (i.e., a wide range of ICT-enabled services such as e-healthcare and home energy management). Despite the considerable potential of IoT applications, technical issues such as interoperability of devices, as well as the rise of proprietary service platforms for services offered are the main bottlenecks in enabling progress of IoT.

Carlo Brancucci Martínez-Anido

Common Platfo Collective Action and the

69 Invitation The princess in the Castle Challenging Serious Game Play for Integrated Policy Analysis and Planning

9 789079 787586 You are cordially invited to attend the public defence of my PhD dissertation and the reception afterwards

Qiqi Zhou

The Princess in the Castle Challenging Serious Game Play for Integrated Policy Analysis and Planning

75

On Monday, 15 September 2014 at 10:00 hours (sharp) in the Aula of Delft University of Technology, Mekelweg 5, Delft.

Prior to the defence, a short presentation of my research will be given at 9:30.

Qiqi Zhou q.zhou@tudelft.nl

9 789079 787647 For KTH Royal Institute of Technology: DOCTORAL THESIS IN ELECTRICAL ENGINEERING TRITA-EE 2014:031 ISSN 1653-5146

Fatemeh Nikayin

For KTH Royal Institute of Technology: DOCTORAL THESIS IN ELECTRICAL ENGINEERING TRITA-EE 2014:031 ISSN 1653-5146

15

90 uitgebrachte proefschriften illustreren de wetenschappelijke productiviteit van ons programma

Uit

Uitnodiging

korte toelichting bij het The NexteenGeneration Infrastructures Foundation proefschrift

Marieke L. Fijnvandraat

 represents

an international consortium of knowledge institutions, market players

Na afloop van de verdediging

bent u van harte welkom op and governmental bodies, which joined forces to cope with the challenges faced de receptie in de aula

by today’s and tomorrow’s infrastructure systems. The consortium cuts across Marieke Fijnvandraat infrastructure sectors, across discplinary borders and across national borders,

 Theresiastraat 386    2593 BA Den Haag as infrastructure systems

themselves do. With the strong participation

070-3821191

of practitioners in a concerted knowledge effort with social and engineering marieke@fijnvandraat.com scientists, the De Foundation seeks to ensure the conditions for utilization of the paranimfen: research results

by Vermaas infrastructure policy makers, regulators and the infrastructure Karianne industries.

06-28090976 info@kariannevermaas.nl Dille Kamps 06-15123512 dillekamps@hotmail.com

Cadeautip:  t.b.v. www.kansoptoekomst.nl

Almerima Jamakovic´

practitioners in a concerted knowledge effort with social and engineering scientists,

Application to Robustness Analysis

The Next Generation Infrastructures Foundation represents an international consortium of knowledge institutions, market players and governmental bodies, which joined forces to cope with the challenges faced by today’s and tomorrow’s infrastructure systems. The consortium cuts across infrastructure sectors, across discplinary borders and across national borders, as infrastructure systems themselves do. With the strong participation of practitioners in a concerted knowledge effort with social and engineering scientists, the Foundation seeks to ensure the conditions for utilization of the research results by infrastructure policy makers, regulators and the infrastructure industries.

www.nginfra.nl Lynn Andrew Bollinger

Fostering Climate Resilient Electricity Infrastructures

76 postal address P.O. Box 5015 2600 GA Delft The Netherlands T +31 (0)15 - 278 25 64 F +31 (0)15 - 278 25 63 E info@nginfra.nl

www.nginfra.nl

www.nginfra.nl

Voorafgaand aan de Verdediging geef ik om 12:00 een korte toelichting op mijn proefschrift.

 Michel dos Santos Soares

Architecture-Driven Integration of Modeling  Languages for the Design   of Software-Intensive Systems

Direct na afloop is er ter plaatste een receptie.

Michiel Houwing

Paranimfen: Mónica Altamirano & Bauke Steenhuisen

37

67

in het openbaar verdedigen in de aula van het hoofdgebouw van de Vrije Universiteit, De Boelelaan 1105 te Amsterdam.

Karen Smits

Cross Culture Work

60

s signal Traffic

SysML

UML

Middleware

Use Cases

Requirements

Design

Mode ls

Blocks

Verific ation

Domain Architecture

traffic

Components

nets

Senaatszaal van de Aula van deTechnische Universiteit Delft, Mekelweg 5 te Delft.

zal ik mijn proefschrift:

in the Panama Canal Expansion Program

Practices of Collaboration in the Panama Canal Expansion Program

Publis Subsc hribe

as infrastructure systems themselves do. With the strong participation of Software Cases Requirementseffort with social and engineering scientists, practitioners inUse a concerted knowledge Architecture op vrijdag 5 maart 2010 for utilization of the research results the Foundation seeks to ensure the conditions

Road

Middleware Design by today’s and tomorrow’s infrastructure systems. The consortium cuts across infrastructure sectors, across discplinary borders and across national borders,

Op dinsdag 25 juni om 11.45u

Een exploratie van wetstechnische mogelijkheden Cross Culture Work ter bevordering van innovatie in de telecomsector, Practices of Collaboration met behoud van de bescherming van publieke belangen

attend the public defense of my Ph.D thesis entitled

Architecture-Driven Integration of Modeling Languages for the Design of Software-Intensive Systems

Petri

ks

Mod els

c traffi

Pu Subsblishcrib e

Road e

e

c sig nals

catio n

and governmental bodies, which joined forces to cope with the challenges faced

om 12:30 uur precies in de Utilizing the flexibility of Micro Cogeneration by infrastructure policy makers, regulators and the infrastructure industries.

by infrastructure policy makers, regulators and the infrastructure industries.

www.nginfra.nl

UML SysML The Next Generation Infrastructures Foundation

represents an international consortium of knowledge institutions, market players

Smart Heat and Power

36

the Foundation seeks to ensure the conditions for utilization of the research results

Characterization of Complex Networks

Domain Architecture

‘Publieksvriendelijk’ versnellen van innovatie in Uitnodiging netwerksectoren

9 789079 You are 787562 cordially invited to

ime

as infrastructure systems themselves do. With the strong participation of

Components

Invitation

ct Line

and governmental bodies, which joined forces to cope with the challenges faced by today’s and tomorrow’s infrastructure systems. The consortium cuts across

In the research that led to this thesis a multi-disciplinary approach, combining Traffic Engineering and Software Engineering, was used. Once new solutions are defined from a Traffic Engineering point of view, there is the problem of obtaining operational systems that address all requirements. Knowing what to build is just the first step that must be followed by the how to build. Both are problematic and they depend on each other. This is an important gap noted in practice. This thesis contributes to Software Engineering research and practice by proposing the extension and integration of formal and semi-formal modeling Michiel Houwing languages in a multiple-view software architecture, combined with domain architecture. This approach is used in practice to develop a family of distributed real-time systems in the road traffic domain.

Smart Heat and Power: Utilizing the Flexibility of 37Karen Smits is an organizational anthropologist. With a focus on organizational culture, change and development sheMicro worksCogeneration as a researcher and advisor in the Latin America region.

Real-t

assortativity coefficient

coefficient The Next Generation Infrastructures Foundation

clustering

Road Traffic Management Systems (RTMS) make use of real-time data acquired from

Uitnodiging

Bloc

www.nginfra.nl

-tim

This thesis is the result of Michiel Houwing’s PhD research at the Faculty of Technology, Policy and Management of Delft University of Technology in the Netherlands.

represents an international consortium of knowledge institutions, market players

20

postal address P.O. Box 5015 T +31 (0)15 - 278 25 64 F E info@nginfra.nl

36

Real

node coreness

infrastructure sectors, across discplinary borders and across national borders,

Paranimfen: yvo.saanen@tba.nl antoinettehagedoorn@ hotmail.com

bagusdinata@hotmail.com

feasibility of the technology. Intelligent control schemes are designed and model simulathe road network in order to reduce traffic congestion and accidents, and to save energy and algebraic tions assess the economic benefits of local intelligence in households as well as aggregate connectivity intelligence in virtual power plants. The outcomes offer valuable insights into the incentivespreserve the environment. The development and maintenance of RTMS is a difficult, time consuming and complex activity, in which creativity and rigor have to be balanced. for investment in micro-CHP units and in the intelligence to control them.

rich-club

Nienke Saanen n.saanen@tudelft.nl

Pagina 1

06 349 18921

Michiel Houwing node node betweeness Smart Heat and Power neighbor Utilizing the Flexibility of Micro Cogeneration degree

This study explores the potential cost savings with intelligent control of micro-CHP. Such assortativity control effectively utilizes micro-CHP’s inherent flexibility, thereby increasing the economic coefficient

rich-club coefficient

Na afloop is er ter plaatse een receptie.

U bent van harte welkom!

09:04

Michel dos Santos Soares Architecture-Driven Integration of Modeling node Specific potential for applying DG at the domestic level lies in using heat and electricity eccentricity node ). The main problem with micro- Languages for the Design of Software-Intensive from micro combined heat and power systems (micro-CHP CHP is the high up-front investment costs in comparison with conventional gas-fired boilers. neighbor Systems degree

node degree

Voorafgaand aan de verdediging geef ik om 9.30 uur een korte toelichting op mijn link density proefschrift.

www.nginfra.nl

Lesley C.P. Broos

Software Architecture

59

Transit-Oriented Development in China How can it be planned in complex urban systems?

Transit-Oriented Development (TOD) is adopted by many large cities in China to combat against the problematic level of motorization, and it is regarded as an effective urban transport policy and a new city planning method to put Chinese cities that are undergoing rapid urbanization onto a more sustainable and greener developmental pathway. However, cities are complex systems, in which enacting one policy (with a specific interest or value) above everything is very likely to fail. It thus requires decision-makers to have a greater insight into the dynamic, self-organizing and emergent system behaviors to gain improved feasibility of directing urban development; in addition, the decision-makers should look at the policy from the systems level, and find out the right entry points to exert interventions that may be nudging but far-reaching.

city parameters. The analysis of the empirical scores distinguishes the parameters into two dimensions: ordering-enslaved versus fast-slow, according to which a typology of parameters is resulted. The study finds out that the ordering-fast parameters are the right ones to pick out Venue: Senaatszaal of the Aula of for deliberate design in self-organizing cities. And with these selected parameters the study proposes a branching method to arouse changes in their scores.

Delft University of Technology, Mekelweg 5, Delft

The Next Generation Infrastructures Foundation

Time: 12:30 (sharp)

represents an international consortium of knowledge institutions, market players and governmental bodies, which joined forces to cope with the challenges faced by today’s and tomorrow’s infrastructure systems. The consortium cuts across infrastructure sectors, across discplinary borders and across national borders,

infrastructure systems themselves do. With the strong participation of Prior to the defense I will give aas short practitioners in a concerted knowledge effort with social and engineering scientists, the PhD Foundation seeks to ensure the conditions for utilization of the research results introductory presentation of my by infrastructure policy makers, regulators and the infrastructure industries. research at 12:00. www.nginfra.nl

You are also invited to the reception after the defense at the same location.

Michel dos Santos Soares e-mail: m.dossantossoares@tudelft.nl

Aansluitend vindt er een receptie plaats.

U bent van harte uitgenodigd hierbij aanwezig te zijn.

Karen Smits ksmits@hotmail.com +316 81801033 Invitation +507 65984132 Transit-Oriented Paranimfen: Development in China How can it be planned in Lot van Brakel complex urban systems? lotvanbrakel@gmail.com

In this study, a conceptual model of cities, with 36 city parameters, is developed to uncover the complexity of urban systems. Three perspectives of decision-making are formulated to explore the city parameters. The practice of decision-making about urban transport is studied

in the city of Dalian that is one of the prosperous eastern coastal cities in China and that Date: Wednesday, March 10th officially 2010. embraced the TOD concept. The case study leads to empirical scores of the 36

Transit-Oriented Development in China

The roll-out of broadband access networks by private operators

21

57

Voorafgaand aan de verdediging geef ik om 9:30

www.nginfra.nl

node distance

11-02-2010

13

In the execution of a mega project, collaboration is inevitable.

Requiring a combination of infrastructure industries. by infrastructure policy makers, regulators and the Layla AlAbdulkarim skills, knowledge and resources, projects often attract numerous participants each carrying l.o.alabdulkarim@tudelft.nl their own cultural background. Consequently, a great variety of cultural differences and similarities, as well as distinctive practices and differing values and interests for participation, emerge when firms and people come together in a project organization. Cross Culture Work offers profound insight into the ‘people’ side of project management. In light of the 2600 GA Delft The Netherlands Panama Canal Expansion Program Karen Smits describes how project participants deal +31 (0)15 - 278 25 63 with the cultural complexity in their everyday life. She illustrates the lived experiences of project participants and portrays thebijwonen practices Voor het van of de collaboration that emerge in the project organization. These vivid accounts and observations openbare verdediging van emphasize the importance of a cultural perspective in the management het of projects and proefschrift vanstress the need for explicit attention to crosscultural collaboration.

Produ

by infrastructure policy makers, regulators and the infrastructure industries.

Shedding light on the black hole

Staatssteun en publieke belangen in de vervoersector

´

AFGEWERKT FORMAAT 170X240MM

the Foundation seeks to ensure the conditions for utilization of the research results

Wegen door Brussel

industries.

op woe om 16 Prof. va op de Hallen

How can it be planned in complex urban systems?

research results by infrastructure policy makers, regulators and the infrastructure

as infrastructure systems themselves do. With the strong participation of practitioners in a concerted knowledge effort with social and engineering scientists,

Nienke Saanen

Op vrijdag 16 januari 2009 om 10:00 precies in de Senaatszaal van de Technische Universiteit Delft, Mekelweg 5 te Delft.

node coreness18 maart om op maandag 10.00 uur precies in de Senaatszaal van de Aula van de Technische Universiteit Delft, Mekelweg 5 te Delft.

Datu Buyung Agusdinata

Distributed generation (DG) contributes to a more sustainable electricity supply. Largescale adoption of DG will bring radical changes to the traditional model of generation and supply as well as to the business model of the power industry. Furthermore, with innovations in information and communication technology (e.g. smart metering), energy and information infrastructures become more and more entwined and smart grids are enabled.

algebraic connectivity

Staatssteun en node publieke belangeneccentricity in de vervoersector

Cross Culture Work as infrastructure systems themselves do. With the strong participation 60 of as infrastructure systemsDirect themselves do. the strong participation Applications to na afloop is er terWith plaatsewith of practitioners in a concerted knowledge effort with social and engineering Practices of Collaboration the Panama Canal een receptie practitioners in in a concerted knowledge effort with social and engineering scientists, scientists, the Foundation seeks to ensure the conditions for utilization of the Power Networks Expansion Program research results by infrastructure policy makers, regulators and theFoundation infrastructure the seeks to ensure the conditions for utilization of the research results

  

10624 Soares omslag.qxd:10624 Santos omslag

Proefschrift

infrastructure sectors, across discplinary borders and across national borders,

infrastructure sectors, across discplinary borders and across national borders,

t Lin

node distance

Multi-Agent Model Predictive Control

korte toelichting op dit by today’s and tomorrow’seen infrastructure systems.

The consortium cuts across

by today’s and tomorrow’s infrastructure systems. The consortium cuts across

Prod uc

Paranimfen: Liset Terpstra L.Terpstra@students.uu.nl

Negenborn

and governmental bodies, which joined to cope with the challenges faced Is er om 12:00 forces uur

and governmental bodies, which joined forces to cope with the challenges faced

Prior to the defense, there will be a short presentation of my PhD research, which will be  given at 09.30 hours.

19 link betweenness

Voorafgaand aan de verdediging Rudy

The Next Generation Infrastructures Foundation

represents an international consortium of knowledge institutions, market players

h

‘Publi ver in netw

Rui Mu

as infrastructure systems themselves do. With the strong participation of practitioners in a concerted knowledge effort with social and engineering scientists, the Foundation seeks to ensure the conditions for utilization of the

by today’s and tomorrow’s infrastructure systems. The consortium cuts across infrastructure sectors, across discplinary borders and across national borders,

A promising method to deal with deep uncertainty

66

on Monday, 28 April 2008 at 10.00 hours (sharp) in the Senaatzaal of the Aula of Delft University of Technology,

Mekelweg 5, Delft

Cross Culture Work Practices of Collaboration in the Panama Canal Expansion Program

by today’s and tomorrow’s infrastructure systems. The consortium cuts across infrastructure sectors, across discplinary borders and across national borders,

represents an international consortium of knowledge institutions, market players and governmental bodies, which joined forces to cope with the challenges faced

Exploratory modeling and analysis

Om 12:30 uur precies in de Senaatszaal van de Aula van de Technische Universiteit Delft, Mekelweg 5 te Delft

The Next Generation Infrastructures Foundation represents an international consortium of knowledge institutions, market players

Suis fortiter conubium santet ma Saburre conubium santet optimus tremulus ossifragiruresioc

represents an international consortium of knowledge institutions, market players and governmental bodies, which joined forces to cope with the challenges faced

The Next Generation Infrastructures Foundation

Datu Buyung Agusdinata

www.nginfra.nl

the proposed techniques.

Elicitation of Social Requirements for Intelligent Infrastructures

reception afterwards

Michel dos Santos Soares

The Next Generation Infrastructures Foundation

Shedding light on the black hole The roll-out of broadband access networks by private operators

Cherrelle Eid cherrelleeid@gmail.com

Uitnodiging

by infrastructure policy makers, regulators and the infrastructure industries.

Acceptance-by-Design

Invitation

You are cordially invited to attend the public defense of my PhD dissertation and the

Smart Heat and Power Utilizing the Flexibility of Micro Cogeneration

Wally Keijzer W.J.W.Keijzer-Broers@tudelft.nl

The objective of this research was to provide a unifying theory combining technical, economic, market-related and regulatory factors with regard to an evolutionary, flexible approach of network upgrading viewed from the perspective of decision-makers in the telecommunication industry. The result of this research is a robust, explanatory, parsimonious model for the impact and outcomes of broadband roll-out. This model can serve as a starting point for further research projects and provides a certain degree of stability in this multidisciplinary, unpredictable and highly dynamic research field.

www.nginfra.nl

Uitnodiging

Characterization of Complex Networks - Application to Robustness Analysis

Marieke L. Fijnvandraat

Paranymphs:

Wegen door Brussel Staatssteun en publieke belangen in de vervoersector

© H. Slingerland BNO Vlaardingen

Several market studies have indicated that the roll-out of broadband has significant economic and social relevance. The investments in broadband infrastructures needed to realise these economic and social benefits are, however, high-risk. This is firstly caused by the fact that the roll-out of access networks is extremely costly and requires high initial investments. Moreover, the multidisciplinary environment and involvement of many actors with diverging objectives and interests cause high complexity. On top of that, the market for broadband is changing fast and continuously. Although broadband has been on the academic research agenda for quite some time, this has as yet not resulted in a structured insight into the decision-making process around the upgrading of broadband networks, seen from the perspective of private operators and taking into account the vast complexity of the surroundings in which this decision-making process takes place in.

practitioners in a concerted knowledge effort with social and engineering scientists, the Foundation seeks to ensure the conditions for utilization of the research results

Michiel Houwing

After the defense,

Marieke L. Fijnvandraat

21  the black hole Shedding light on there will be a reception    The roll-out of broadband access networks by private operators

contributions to the field of complex networks.

Firstly, the thesis analyses the relationships among a variety Paranymphs: of graph measures and Chang Yutopological and Inge Claeys relevant properties Uit het onderzoek komt naar voren dat het staatssteunrecht veel mogelijkheden biedt omproposes a definite set, capable of expressing the most publieke belangen met overheidsbijdragen te borgen. Indien de overheidsbijdragen al aan Voor het bijwonen van de of complex networks.

Secondly, the thesis relies on spectral measures to initiate a een goedkeuring van de Europese Commissie onderhevig zijn, dan wordt deze goedkeuring in openbare verdediging van verreweg de meeste gevallen gegeven. Het beeld van de Europese Commissie als dwarsliggerclassification of the qualitative topological properties that characterize specific classes het proefschrift van kan dan ook worden bijgesteld. of complex networks. Thirdly, the thesis illustrates the use of spectral measures in a quantitative characterization of topology-related aspects of the network robustness.

Marieke L. Fijnvandraat Finally, this thesis demonstrates the use of spectral measures in a quantitative characterization of the extent to which the robustness to different types of failures manifests itself in the underlying complex networks structure.

infrastructure sectors, across discplinary borders and across national borders, as infrastructure systems themselves do. With the strong participation of

Traffi

Directly afterwards there will be a

aspects of the robustness of complex 2624 CV networks.

Delft

06-43025123

by today’s and tomorrow’s infrastructure systems. The consortium cuts across

Jaap van den Top, Delft jvdtop@gmail.com

© H. Slingerland BNO Vlaardingen

At 9:30, there is a short Introductory presentation

postal address P.O. Box 5015 2600 GA Delft The Netherlands T +31 (0)15 - 278 25 64 F +31 (0)15 - 278 25 63 E info@nginfra.nl

link betweenness

postal address P.O. Box 5015 2600 GA Delft The Netherlands The defense will take place T +31 (0)15 - 278 25 64 F20 +31 (0)15 - 278 25 63 Wegen door Brussel 57 Jamakovic reception Almerima ´ nodeVincent Weeda E info@nginfra.nl on Tuesday April 8, v.a.weeda@gmail.com Staatssteun en publieke belangen in de vervoersector Graag nodig ik u uit voor de betweeness www.nginfra.nl Characterization of Complex Networks 2014 at 10:00 isbn: 978-90-71382-26-0 openbare verdediging van mijn Lidstaten van de Europese Unie mogen hun ondernemingen niet zomaar staatssteun geven. in the Senaatszaal of the Aula Staatssteun kan de concurrentiepositie van deze ondernemingen versterken en daardoorApplication to Robustness Analysis proefschrift de vrije en eerlijke concurrentie in de EU verstoren. Maar soms is staatssteun wenselijk, Ghorbani of Delft University of Technology bijvoorbeeld om publieke belangen te borgen. Wil een lidstaat dergelijke steun verlenen, dan This thesis focuses on the topological characterization ofAmineh complex networks. heeft hij daarvoor toestemming van de Europese Commissie nodig.

Wegen door Brussel Arthur Van Schendelplein 122 Mekelweg 5, Delft It specifically focuses on those elementary graph measures that are of interest

Dit proefschrift adresseert de vraag in welke gevallen staatssteun voor de borging vanwhen quantifying topology-related grijs vlak vervangen door visual van promovendus publieke belangen in de vervoersector is toegestaan. Onderzocht wordt welke publieke belangen in de vervoersector een rol spelen, wanneer overheidsbijdragen voor de borging van deze publieke belangen geen staatssteun opleveren en hoe de Commissie steunmaatregelen This thesis makes the following gericht op de borging van publieke belangen beoordeelt.

3533 XJ Utrecht

represents an international consortium of knowledge institutions, market players and governmental bodies, which joined forces to cope with the challenges faced

grijs vlak vervangen door visual van promovendus

Prior to the defence there is at industries.

9:30 am a short explanation of the thesis

www.nginfra.nl

Hanneke de Jong Mendelssohnstraat 84

h.m.dejong@tudelft.nl The Next Generation Infrastructures Foundation

Verifi

tekst ca. 1200 karakters35 + spaties

by infrastructure policy makers, regulators and the infrastructure industries.

Modelling Agent Systems Using Institutional Analysis

61

by today’s and tomorrow’s infrastructure systems. The consortium cuts across Voorafgaand aan de infrastructure sectors, across discplinary borders and across national borders, zal ik promotieplechtigheid om 12:00 uur een korte toelichting as infrastructure systems themselves do. With the strong participation geven op het proefschrift. practitioners in a concerted knowledge effort with social and engineering Analysing howof designers and operators U bent tevens van harte welkom organise safescientists, rail traffic the Foundation seeks to ensure the conditions for op utilization ofna the de receptie afloop van deinfrastructure verdediging. research results by infrastructure policy makers, regulators and the

proefschrift.

Karen Smits

the Foundation seeks to ensure the conditions for utilization of the research results

Mekelweg 5 te Delft. represents an international consortium of knowledge institutions, market players

Modelling Risk Control Measures in Railways

toelichting bij het

de open

‘Publieksvriendelijk’ versnellen van innovatie in netwerksectoren Een exploratie van wetstechnische mogelijkheden ter bevordering van innovatie in de telecomsector, met behoud van de bescherming van publieke belangen

infrastructure sectors, across discplinary borders and across national borders, as infrastructure systems themselves do. With the strong participation of practitioners in a concerted knowledge effort with social and engineering scientists,

in de Senaatszaal van de Aula van de Technische Universiteit Delft, The Next Generation Infrastructures Foundation

Jaap van denand Topgovernmental bodies, which joined forces to cope with the challenges faced

12:00 uur een korte

Multi-Agent Model Predictive Control with Applications to Power Networks

represents an international consortium of knowledge institutions, market players and governmental bodies, which joined forces to cope with the challenges faced by today’s and tomorrow’s infrastructure systems. The consortium cuts across

op maandag 19 april 2010 om 13:30 uur precies

Voorafgaand aan de verdediging geef ik om

Innovatie op infrastructuurmarkten is al vele jaren een politiek speerpunt. Voor grijs vlak vervangen door visual van promovendus telecommarkten beoogt het telecommunicatierecht zowel innovatie als andere publieke Acceptance-by-Design belangen te behartigen. Dit onderzoek exploreert of de wetstechnische mogelijkheden om Elicitation of Social innovatiesnelheid in deze sector te bevorderen – binnen de grenzen die de bescherming van Requirements for andere publieke belangen daaraan stelt – ook daadwerkelijk door de wetgever worden benut Intelligent en zo niet, welke aanpassingen van wettelijke arrangementen dan zinvol lijken.

Rudy Negenborn 13 Infrastructures Multi-Agent Model Predictive Control Het onderzoek bouwt voort op bestaande innovatieliteratuur, op innovation timing theory with Applications to Power Networks en het concept van netwerkeffecten en construeert een conceptueel model in de vorm van een netwerkmarkt’ waarmee op basis van preferentieregels de waarschijnlijkheid Transportation networks, such as power networks, road traffic ‘ongereguleerde networks, water distribution networks, railway networks, etc., are the corner stones of our modern society. van verschillende innovatiescenario’s onder uiteenlopende reguleringsconcepten kan worden As transportation networks have to operate closer and closer to their capacity limits and as the dynamics of these networks become more and more complex, control of these voorspeld.

De auteur legt duidelijke verbanden tussen innovatiesnelheid beïnvloedende networks has to be advanced to a higher level using state-of-the-art control techniques. factoren en arrangementen uit regelstelsels en laat de potentie zien van wetstechnische Such control techniques should be able to deal with the large size and distributed nature mogelijkheden om telecominnovaties te stimuleren zonder dat dat ten koste gaat van (andere) of the control problems encountered, and should in addition be able to anticipate undesired publieke belangen. behavior at an early stage.

Lesley C.P. Broos studeerde rechten en bedrijfskunde aan de Erasmus Universiteit In this PhD thesis several novel control techniques for the control of transportation networks are proposed. Each of the techniques proposed is basedRotterdam, on a combination specialiseerde of in ICT-recht en is als onderzoeker op het gebied van Business Law from the fields of multi-agent systems and model predictive control. Control problems LaylaideasAlAbdulkarim & Technology Universiteit Twente.

Op maandag 11 november 2013 from the domain of power networks are used to illustrate and assess the performance ofverbonden aan Rudy Negenborn

The Next Generation Infrastructures Foundation

Structuring Sociotechnical Complexity

openbare verdediging bij te Datu Buyung Agusdinata holds degrees in Aerospace Engineering from Delft wonen van mijnUniversity proefschriftof Technology and Bandung Institute of Technology. This book is the result of Ph.D. research conducted at the Faculty of Technology, Policy and ManagementModelling of the DelftRisk University of Control Technology.

Meassures in Railways

Acceptance-by-Design Elicitation of Social Requirements for Intelligent Infrastructures

Amineh Ghorbani

Exploratory modeling and analysis

Fatemeh Nikayin

tekst ca. 1200 karakters + spaties

industries.

An extended survey of railway practitioners and literature has been performed to see how the railways are controlled in practice and how this was initially intended. A main conclusion is that improvements to the railwayís real time controllability are necessary to solve conflicts between train movements in an anticipatory way. Also several instances were found in which design changes and informally developed practices led to surprising results in practice.

Information about actual operations must be shared to avoid operational surprises.

original contributions the book provides on the conceptual framework, structured step-wise applications, and innovative analytical support to multi-criteria and multi-actor decision problems.

Graag nodig ik u uit om de

Almerima Jamakovic



In order to understand how all objectives can be achieved simultaneously, without the disadvantages of a more intense network utilisation, a model is required that takes both the objectives and the risks of a process into account. Such a model, the so-called safe envelope of operations, has been developed in this thesis. By taking a functional view, it allows to combine human, technical and organisational factors; three elements that each play a role in railway design and operation.

© H. Slingerland BNO Vlaardingen

Internet of Things

Safe, high-quality and more frequent rail services are desired by both society and passengers. Since large scale infrastructure extensions to accommodate higher train frequencies are hardly practicable, a more intense network utilisation is considered the way to achieve these aims. As a result, trains will get in each otherís way more frequently, which can lead to an increase in delays and incidentally to safety hazards if a train fails to stop.

by

25

On 35 Friday June 14, 2013 at 10:00 deep uncertainty: exploratory modeling and analysis (EMA). EMA explores the performance of alternative policies across multiple hypotheses about the system of interest. The method in the Senaatszaal of the Aula ofcombines the capability of computers to carry out large numbers of model runs and the capability of humans to recognize patterns that are useful for policy design. EMA applications Delft University of Technology,include three cases in energy infrastructure investment, transport safety, and CO2 reduction.

Decisionmakers, analysts, consultants, researchers, and students can benefit from the Mekelweg 5, Delft

Nienke Saanen

orm Dilemmas

Analysing how designers and operators organise safe rail traffic

Collective Action and the Internet of Things

uncertainty.decision-making ignore uncertainty. Of particular concern are policy problems involving deep Uitnodiging This book showcases a promising quantitative and computational method for dealing with

Jaap van den Top Modelling Risk Control Measures in Railways

Common Platform Dilemmas

Datu Buyung Agusdinata

on of the research results

tructure industries.

the Foundation seeks to ensure the conditions for utilization of the research results by infrastructure policy makers, regulators and the infrastructure industries.

Modelling Risk Control Measures in Railways Analysing how designers and operators organise safe rail traffic

participation of

and engineering scientists,

practitioners in a concerted knowledge effort with social and engineering scientists,

www.nginfra.nl

Jaap van den Top

oss national borders,

as infrastructure systems themselves do. With the strong participation of

voor

tekst ca. 1200 karakters + spaties

nets

and governmental bodies, which joined forces to cope with the challenges faced by today’s and tomorrow’s infrastructure systems. The consortium cuts across

infrastructure sectors, across discplinary borders and across national borders,

You are cordially invited to attend the public defense of the PhD dissertation:

Hanneke de Jong

Towards a single Modelling Agent SystemsDatu Buyung Agusdinata European19electricity modeling and analysis Using Institutional Exploratory A promising method to deal with deep uncertainty market Analysis Increasingly faced with high stake policy problems, decisionmakers cannot affordAtostructured approach to regulatory mode

Pagina 1

67

van het proefschrift:

© H. Slingerland BNO Vlaardingen

The Next Generation Infrastructures Foundation 12:46

Layla AlAbdulkarim received her B.Sc. in Computer Applications (2001) and her M.Sc. in Computer Sciences (2005) from the College of Computer and Information Sciences at King Saud University in Riyadh, Saudi Arabia. Given her ambition to embark on a new field of study, in 2008 she joined the Energy and Industry Section at the Faculty of Technology, Policy and Management at Delft University of Technology in The Netherlands where she conducted her PhD research.

In her dissertation, Layla investigated the (lack of) social acceptance of intelligent infrastructure systems including the smart metering system in the energy sector and the OVDe verdediging zal Chipkaart system in the transportation sector. She investigated factors that either motivate plaatsvinden or discourage members of society to adopt intelligent infrastructures that are heavily reliant op donderdag 7 mei 2009 on ICT. In addition, Layla explored possible enhancements to the development lifecycle ofExploratory modeling om 12:30 uur precies in and analysis intelligent infrastructure systemsdetoSenaatszaal ensure van a consumer-centric design intended to increase de A promising method to deal the chance of social acceptance.

Layla has published Technische Universiteit Delft, a number of articles based on the results with deep uncertainty of her PhD dissertation research. Mekelweg 5 te Delft.

Petri

Structuring Sociotechnical Complexity 23-02-2010

Towards a single European electricity market A structured approach to regulatory mode decision-making

Hanneke de Jong studied Systems Engineering, Policy Analysis and Management at Delft University of Technology and obtained her Master’s degree (cum laude) in 2003. From 2003 to 2008 she worked for the Dutch Office of Energy Regulation. In April 2009 she joined the energy company Essent.

Invitation Structuring Socio-technical Complexity Modelling Agent Systems Using Institutional Analysis

h the challenges faced

nsortium cuts across

Pagina 1

represents an international consortium of knowledge institutions, market players

ligence, software engineering ng framework that integrates l systems. Besides supporting rticipatory model development.

itutions, market players

13:13

66

Lesley C.P. Broos

This study’s main objective is to present a systematic and comprehensive framework for

analysing and improving regulatory mode decision-making in the context of the European the thesis: Union, focusing on electricity markets. Therefore, this book may offer valuable input to any-

10690 Top omslag NGI.qxd:10690 Top omslag NGI

tion

het proefschrift:

To attend the public defense of

Augusdinata 25-03-2008 one interested 21792 in European policy-makingomslag and/or electricity markets.

‘Publieksvriendelijk’ versnellen van innovatie in netwerksectoren Uitnodiging Een exploratie van wetstechnische mogelijkheden ter bevordering van Voor innovatie in de telecomsector, met het bijwonen van De openbare verdedigingvan publieke belangen behoud van de bescherming

Voor het bijwonen van de openbare verdediging van

In this thesis, a ‘structured approach to regulatory mode decision-making’ (STARMODE) is developed, based on the theory of decision modelling in policy management and three case studies exploring key market integration issues in the field of electricity markets: interconnector investment, congestion management and market transparency.

Amineh Ghorbani

decision making entities and public policy that unravels in a sumer behaviour towards more employed such as taxation on ergy efficient but expensive LED ts into socio-technical systems ation.

61

Towards a single Acceptance-by-Design European electricity Elicitation of Social Requirements for Intelligent market A structured approach to Infrastructures regulatory mode decision-making

Layla AlAbdulkarim

xity itutional Analysis

25

Hanneke de Jong

This study focuses on the processes through which the rules and regulations that govern European electricity markets and inherently, their integration process are established. So far, European policy makers have largely followed a ‘trial-and-error’ approach to finding an appropriate regulatory mode for dealing effectively with market integration issues.

AFGEWERKT FORMAAT 170X240MM

A structured approach to regulatory mode decision-making

© H. Slingerland BNO Vlaardingen

Hanneke de Jong Towards a single European electricity market

Invitation

Karin Schoones kaschoones@gmail.com

Rui Mu

Transit-Oriented Development in China How can it be planned in complex urban systems?

59



You are cordially invited to attend the public defense of my PhD dissertation and the reception afterwards on Friday, 15 March 2013 at 10.00 hours (sharp) in the Senaatszaal of the Aula at Delft University of Technology Mekelweg 5, 2628 CC, Delft.

Prior to the defense, there will be a short presentation of my PhD research, which will be given at 09.30 hours.

Rui Mu

  



mure219@hotmail.com 0614964562

Voorafga is een op Dir ter p

Le Burg 75 L.B

Ignacio Pérez Arriaga

16

NGInfra is internationaal een voortrekker Wetenschappers mogen graag de diepte ingaan, en zich met overgave op details focussen. En dat hoort ook zo. Onderzoekers binnen het NGInfra-programma hebben dat de afgelopen jaren meer dan voortreffelijk gedaan. Dit resulteerde in een indrukwekkende stroom modellen, publicaties en dissertaties van hoge kwaliteit.

Maar soms moet je wat afstand nemen om het grotere geheel te overzien. Dat geldt ook voor NGInfra. De belangrijkste verworvenheden worden het best zichtbaar in een internationale context.

Dankzij NGInfra is er een nieuw internationaal wetenschappelijk netwerk tot stand gebracht, met als jaarlijkse ontmoetingsplaats de International Conference on Infrastructure Systems and Services, sinds 2013 het International Symposium for Next Generation Infrastructure. Veelzeggend is dat NGInfra daarbij niet als enige organisator optreedt: de editie 2014 wordt georganiseerd in samenwerking met de SMART Infrastructure Facility uit Wollongong, Australië, University College London, Oxford University en het International Institute for Applied Systems Analysis (IIASA).

Het tot stand komen van het NGInfra-programma is mede te danken aan de Bsik-subsidie die de Nederlandse overheid in de voorbije jaren beschikbaar stelde. Deze fase is nu tot een eind gekomen. Maar het interdisciplinaire, wetenschappelijke netwerk blijft. Dat er nu ook een nieuw cross-sectoraal netwerk van Nederlandse infrabeheerders van de grond komt, beschouw ik als een belangrijke doorbraak. Dit initiatief is uniek in de wereld.

Ignacio Pérez Arriaga is voorzitter van de wetenschappelijke adviesraad van NGInfra

De meerwaarde van systeemdenken Mijn promotie-onderzoek over de rol van elektrisch vervoer in slimme energiesystemen heb ik uitgevoerd binnen het NGInfra-programma. Het deel uitmaken van een programma waarin onderzoekers van verschillend pluimage, vanuit verschillende invalshoeken en over meerdere sectoren hun onderzoekswerk doen, was bepalend voor mijn uiteindelijke onderzoek.

In mijn ogen onderscheidt zich dat van vergelijkbare studies over elektrisch vervoer in het systeem-denken. Wij vragen ons niet alleen af: hoe kan een elektrische auto zijn laadkosten minimaliseren? We kijken over de hele keten en stellen de vraag: hoe kan het systeem zo ingericht worden, dat als alle elektrische auto’s hun laadkosten minimaliseren, het systeem als geheel er het meest van profiteert? Dan moet je dus bijvoorbeeld ook de samenhang tussen variabele energietarieven en netwerktarieven meenemen in je analyse. Dat is één van de kernpunten van het proefschrift geworden.

Het vermogen om verder te kijken dan een enkele technologische niche is iets wat in de NGInfra benadering natuurlijk sterk naar voren komt. Onderzoekers binnen dit programma worden daarin vanaf dag één uitgedaagd.

Remco Verzijlbergh promoveerde cum laude op zijn onderzoek naar elektrisch rijden

Remco Verzijlbergh

17

18

Electriciteitsnetwerken beschermen tegen aanslagen

I

nfrastructuursystemen zijn inherent kwets­ baar. Natuurrampen en ongelukken kunnen nooit volledig worden uitgesloten. Maar infra­structuren zijn ook het doelwit van gerichte aanvallen.

Kwaadwillige aanvallen kunnen fysieke aanvallen zijn op systeemcomponenten, maar ook cyberaanvallen, die zich richten op het informatie- en communicatiesysteem.

Proje Waar natuurlijke bedreigingen uitvoerig zijn be­ studeerd, was het onderzoek naar kwaad­wil­li­ge aanvallen nog grotendeels onontgonnen terrein.

Met het project ‘Understanding mali­cious attacks against infrastructures’ van Ettore Bompard (Poli­tecnico di Torino) kwam hier verandering in.

Het onderzoek richtte zich op de ontwikkeling van een raamwerk om inzicht te krijgen in de gevaren, met de concrete focus op energie­­netwerken. Het leidde tot een con­ ceptuele basis en een instrumentarium om bedreigingen in te schatten en te beheersen.

Understanding malicious attacks against infrastructures NGInfra 04.10

ICT en de menselijke factor

T

elecommunicatie was van oudsher een over­zichte­lijke technologie. Telefoonlijnen deden het altijd, tenzij er een kabel was gebroken. Telecombedrijven vertrouwden op planning en preventie.

Naast preventie is het real-time oplossen van incidenten noodzakelijk geworden. Maar de technologie is ingewikkelder geworden, en binnen organisaties is het niet altijd duidelijk wie waar­voor verantwoordelijk is.

In de snelveranderende ICT-sector van nu is dat niet meer voldoende. Consumenten gaan massaal met hun mobiele telefoons het internet op. Door de toegenomen complexiteit is de ICT-sector gevoelig voor incidenten.

Bedrijven moeten hun beheerstrategie daarop aanpassen.

Ondanks dat is real-time incident management in de praktijk verrassend effectief, zo stelt Michel van Eeten (TU Delft) vast. Naarmate incidenten complexer worden, wordt er wel steeds meer gevraagd van de tech­nische experts. Ze moeten flexibel zijn, stress­ bestendig, en bereid om te impro­viseren.

Het belang van de menselijke factor is met de complexiteit toegenomen.

19

ecten Strengthening real-time management capabilities in mobile telecommunications NGInfra 04.06

Kennisdisseminatie Als een olievlek…

20

Studenten en onderzoekers die betrokken waren bij NGInfra-projecten vormen een belangrijke schakel in de overdracht van kennis tussen weten­schap en praktijk. Tientallen promovendi, postdocs en honderden masterstudenten dragen bij aan het tot stand komen van nieuwe inzichten rond infrastructuursystemen. Een nieuwe generatie treedt aan van onder­­ zoekers en professionals die eraan gewend zijn om samen te werken in inter­disci­plinaire teams. Zij kijken over grenzen van sectoren en landen heen en werken vanzelf­sprekend samen met de infrapraktijk. Het NGInfragedachtegoed verspreidt zich als de spreekwoordelijke olievlek.

THEMA:E UW HET NIEK(EN) NETWER

nr. 2 | mei

2015 |

mer: €

Los num

14,95

ERKEN

T NETW VERBIND

THEMA: DÉ INFRA-OPGAVE

IEUWE) HET NR K(EN E W T NE

Regelmatig figureren onderzoekers en hun resultaten in de media, zowel in Nederland als internationaal. Problemen op het Nederlandse spoorwegnet, de OV-chipkaart, smartgrids, een tsunami in Japan en de gevolgen voor zijn kerncentrales, windenergie, internetveiligheid, crossculturele samenwerking bij grote projecten – een breed scala aan deskundigheid bereikte via interviews of nieuwsartikelen de media.

INFRA magazine, InfraTrends NGInfra heeft daarnaast veel energie gestoken in het actief versprei­ den van de opgebouwde kennis naar een brede groep van mensen die zich dagelijks met infrastructuur in Nederland bezighouden. Duurzame bijdragen aan de sector zijn het jaarlijkse congres InfraTrends (sinds 2011) en het vaktijdschrift INFRA (sinds 2008). De betrokkenheid van spelers als Rijkswaterstaat, Alliander, Antea Group, APPM, Cofely, Yacht en Deltares onderstreept de positie die beide platforms inmiddels innemen binnen het infradomein.

nr. 1 | maart 2015 | Los nummer: € 14,95

BREEK LOS!

en enorme zoektocht. Waar investeer nfrabeheerder in en waarin juist niet? reld verandert en netwerken worden ers gebruikt dan waar ze ooit voor egd zijn. Een devies staat echter meer t overeind: solistisch opereren is niet meer van deze tijd.

veel ijnt op ei verdw en duurrd. Gro verande is zeer kritisch jkertijd reld is . Tegeli uwe Onze we maatschappij agenda nie de de ng , op ruitga hoog plekken daeid staat hnologische voo nieuwe mo zaamh rs en r van or tec gebruike n er do re manie isch nieuwe om een ande ontstaa n. Solist heden, n mogelijk trends vrage en van grenze door verder rek Deze een rden wo liteiten. n. Om het doorb leden tijd. All l timaa ed ver werke nsen op Netwerk(en). is voorgo nnen ka e opereren n je eigen ku is Het Nieuw da Dat benut. te kijken

INFRA magazine

In juni 2008 brengt Stichting Toekomstbeeld der Techniek het eerste HubHolland.Magazine uit, als uitkomst van een project om de toekomst van infrastructurele netwerken in Europa in kaart te brengen.

De uitgave wordt geadopteerd door NGInfra en diverse infrabeheerders. In 2012 wordt het blad omgedoopt in INFRA, en uitgegeven door Elba-Rec. De Nederlandse infrawereld heeft hiermee een eigen vakblad gekregen.

Werkgevers NGInfra-promovendi Waar gingen zij na hun promotie aan de slag? universiteit Nederland universiteit buitenland onderzoeksinstelling infrabeheerder/ serviceprovider bedrijf overig

21

Next Generation Port Infra powered by Maasvlakte 2

Improving by understanding

Next Generation Infrastructures en het Havenbedrijf Rotterdam werken samen aan de ontwikkeling van een efficiënte en duurzame haven, zoals in de Havenvisie verwoord. Dat doen we door de kennis die is opgebouwd binnen het onderzoeksprogramma te koppelen aan de kennis, expertise en uitdagingen van het Havenbedrijf.

Een voorbeeld. Onderzoekers en havenbedrijfmedewerkers puzzelen op de visualisatie, in 3D, van de bestaande infrastructuren in kade­ muren en in de ondergrond. Deze tool gaat havenmedewerkers helpen om een beter overzicht te krijgen van de complexe afhankelijk­ heden tussen de infrastructuren om vervolgens betere beslissingen te kunnen nemen. Dat is: Improving by understanding!

Empowering Networks

Next Generation Infrastructures en Alliander werken samen aan het toekomstbestendig maken van het energienetwerk. Om dat te bereiken wil Alliander zich nog sterker ontwikkelen tot een maatschappij­ gestuurde organisatie, die de omgeving betrekt bij de besluitvorming en innovaties ondersteunt.

We combineren daarvoor wetenschappelijke kennis die binnen het onderzoeksprogramma is opgebouwd met de praktijkkennis en expertise van Alliander.

Een voorbeeld. Onderzoekers en medewerkers van Alliander werken samen met maatschappelijke organisaties aan een participatiemodel. Dat model gebruiken ze om de onderlinge samenwerking rondom een sociaal en technisch complex besluitvormingsproces te verbeteren. Het dynamische model helpt om inzicht te verwerven in verschillende uitgangspunten en toe te werken naar een optimaal besluit.

Dat is: Improving by understanding!

Asset Management Platform

Next Generation Infrastructures werkt samen met de TU Delft aan betere infrastructuren, onder meer door onderzoek naar Strategisch Asset Management. Maar onze ambitie gaat veel verder: assetmanagement binnen Nederland naar een hoger plan te tillen. Al in 2007 is het Asset Management Platform opgericht door assetmanagers van infrastructurele netwerken en wetenschappers van de TU Delft. Het platform brengt toponderzoekers en assetmanagers samen om kennis en kunde uit te wisselen. Beheerders en wetenschappers leren zo niet alleen van elkaar, ze weten elkaar ook beter te vinden en pakken gezamenlijk uitdagingen op.

Bijvoorbeeld: het Asset Management Platform organiseerde dit jaar ‘Gluren bij de buren’. Diverse assetmanagement professionals namen een kijkje in de keuken van een collega. Gewoon door een dagje mee te lopen. Iedereen kwam enthousiast thuis, met meer begrip voor het werkveld van de ander en waardevol inzicht in de overeenkomsten en verschillen.

Dat is: Improving by understanding!

17

oBuSTn

n of r

ATIo oPTIMIz Project

22

16 16

: TWorKS TEd nE GEM EnT T MAnA Con nEC ProjEC f InTEr duTCh AnCE o lTS TIon In GoVErn lE rESu PollInA ST noTAB rEE Mo d that CroSS-

AnT

IMPorT fuTurE 2 Th rEE uEnCES for oPM EnT E dEVEl ConSEQ ruCTur been InfrAST

number:

PorT n

TrAnS

ESS of

oTAB MoST n

has scheme , involved: nance tructure Partners Technology nt gover ists agree r infras rsity of border 1. A differe for cross borde and scient Delft Unive tioners for cross is proposed BV ll, practi scheme change ProRail nance 1. Overa nt and that t gover ver, projects. the differe ts is flawed the curren ss is, howe ‘framing’ re projec . ng succe made in different infrastructu path to realisi first glance through has been The seem at problems 2. A start needed. it might s and their lt than s sector difficu sector nt more models. ls. the differe unity scientific ific mode a comm ‘framing’ nt scient l realising suggest res. rchers gh differe made in son mode tructu throu Resea been 2. infras has the William le for problems border 11 results, 3. A start and their rs suitab ce for cross research on the of practi mics’ appea Based tional Econo ‘New Institu igations. dS invest further rch made KEYWor t this resea 3 Th rEE The ties al outpu partners. of societ electricity orating projects TS) and 3. In terms on the collab border t sense, (Gasunie/G 1. Cross d. In a an impac sector the gas strengthene created between TSO) were being re.

(TenneT Governance is slowly 2. ce tructu sector practi infras ts border unity of re projec a comm ct of cross infrastructu op­ the subje 3. Large eer­dan­kno around ltijd­m ­hubs­zijn­a ­een­luchthaven­ Succesvolle gen’­sector: ben­ r­de­weg­ en­heb­ un­‘ei ­ aar­zijn­ove n­vliegveld oom­ punten­in­h n oed­bereikb rzien­worden­van n,­havens­e ral­auto­ e­ jn­voo moet­ook­g Grote­stede municatie­­ r,­moet­voo e­historisch istorie­en­zi aat­ de­telecom en­het­spoo d­van­talloz aatschappe­ netwerkeen­rijke­h geavanceer en­daarmee­ontst typische en­ nder­invloe ndingen nische­en­m ren zijn energie­en­ van­een­ or­luchthav gegroeid,­o lijnverbi iediensten,­ sen­en­tech ik­keling­ Infrastructu bouwd uit gskracht­vo ,­die­ punten e­ontw en­informat d­een­ rekkin igheid gebeurtenis opge knoop r­aant iële kelingen.­D ­is­niet­altij nale­bedrijv Sommige structuren sten­ In mater steeds­mee lijke­ontwik ven­als­hub punten. n­internatio andere. nieuwe­dien en knoop knoopf­(lucht)ha .­ nden dan gebonden­e ­vraag­naar­ stad­o grijke weest verbo ­weer en, ces­ge n belan nkom zijn beter vervolgens bewust­pro hiphol­ turen legge dingen same n­ rdam­en­Sc beslag infrastruc verbin e­ genereert.­ n­de­som­va waar veel emd, een groot van ports­Rotte an­onze­national n ­ eer­da ­main punte en e­ nen­v Nu­de en.­In­hubs daardoor­m hubs geno de voorbeeld oeid­tot­ico rijst­de­vraag­of­w aven r­samenkom ook wel Een­hub­is­ Beken rd.­Er­lijkt­ zijn­uitgegr de luchth ationale­ cturen­die­e ruimte. e­identiteit,­ . rde­gecreëe rland zijn op de uwe­intern de­infrastru e­zijn­dat­ economisch in Nede Rotterdam ze­geogra­ voegde­waa ­bewust­nie chanisme­t grote hubs de haven van ­Dankzij­on wordt­toege n­zekere­ hubs groeit apieren­ in­staat­zijn en talytisch­me te­vestigen. nd­goede­p zodra­er­ee g van deze wen,­ Schiphol nieuwe een­autoka twik­ hubposities­ eeft­Nederla e voor n­een­hub,­ ontwikkelin ijft­voortstu ncties­te­on ging­h ag: ruimt e terminals.

Met de ezig­is.­ de­groei­va ssa­is­bereikt,­bl fi­sche­lig teriële­hubfu ruimtebesl sieke­hub­ nieuw m­ ruimte­aanw ook het e voor eerdere­ma ces­is­de­fy kritische­ma and­ voldoende­ et­ruimteproblee ruimt om­m te­suc reedb inste­ e,­ jongs uit­ lost­h startbanen, n­koste­ werk­van­b als­er­tenm nning­uit­ze kelen.­Het­ meer,­waar ­ mse­haven­ aat­altijd­te ldwijde­net ­ e­landaanwi ndingen­ Watergraafs n­een­dicht De­Rotterda r­het­één­g in­het­were ­door­nieuw aar­sterkere­verbi et­Exchange ­ ers.­Zeker­i indingen­in­ Ruimte­voo ten­dele­op dam­Intern t­problemen ar­groter. oor­iets­and internetverb bities­zijn­ mtehonger­n ­ ­de­Amster ­nieuwste­am land­kan­da ­ dt­alleen­ma van­ruimte­v maar­de­rui versnelling vervolgens d­als­Neder gasrotonde terland­wor ntstaan.­De e­roep­om­ rzetmacht­ bevolkt­lan ikkelen­als­ er­hub­in­ met­het­ach AMS­IX­is­o ­Vandaar­d nd­te­ontw ures­en­doo ls­pow opleveren. ang­boven­ om­Nederla ningproced Europa­en­a rs­ ationale­bel van­vergun oord­West­ s­zijn­imme voor­N rheid:­het­n lingen.­Hub ctiviteit­ voor­de­ove n­van­enke nomische­a aart­ de­belange en­van­eco n­welv ­bronn heid­e legen aarin­ belangrijke gio’s­w van­werkge l­voor­de­re en­motoren­ d,­en­voora ns­lan voor­o ­zijn.­ ze­gelegen

1 Th

Project

number:

Project

leader:

06.27.ATO der Hart Joost van

ne AT Osbor involved: BV, Partners T TSO il, Tenne es BV BV, ProRa port Servic Gas Trans

en

on ne Interc

facts T oM?

d Hubs res an

tructu

fras cted In

icht

uitz

VOOR

E? zIEn W TrEndS aar WElKE groei n tonome Van au sign land de hubhol

AAT hE

WAAr G

40

lTS

t road of robus and design analysis d for the ped.

1. A metho has been develo nts networks road incide ior during g behav l of drivin 2. A mode developed. railway has been for large model eduling al resch ped.

3. An optim has been develo networks

1 Th rEE 03.08.CIT

leaders: Hansen Project and Ingo Zuylen Henk van ved: rs invol er, Researche , Maaike Sneld Corma Victor Knoop no, Francesco D’Aria Andreas

S

ETWorK

lE rESu

AnT

IMPorT fuTurE 2 Th rEE uEnCES for oPM EnT E dEVEl ConSEQ ruCTur InfrAST

e must provid ity. of roads e capac rk design with reserv 1. Netwo routes ways alternative on motor gement le nt mana and reliab nt incide and monitoring 2. Efficie routing on fast depends information, ic traffic dynam guidance. res for ching measu rks require dispat al y netwo re 3. Optim large railwa en infrastructu disturbed ration betwe fast construction and close coope operators and train timetable. of new

rk 1. Netwo tness 2. Robus

facts

ard EP) isory Bo lam (CST tific Adv d our runacha ctures Scien e nsforme dugai A stru structur has tra Vallampa eration Infra tion, he infra enturies informa surely t st two c next Gen reading nished job. abler is f the la ions, sp

, the en nology o and nat This is not a fi nd these, in r before “If tech tinents

ies. as neve more a sal and ising society connected con in all countr , univer d re prom efficient speede that has e and machines machines a is more munications ovel ledg ore hat nd n know ed, com ucture t er and m wledge a extend ade smooth infrastr new kno ve to be ds m mand an rbors ha ple and goo turn, de and able. ha

of peo warming, sustain global alisation . ortation stri nsp and tant and tra of indu pollution . ar or dis s phase h without efficient energy he fruits of thirge or small, ne boration wit d more

colla poor, la e want t We nee mme, in nations has rich or more w any and e Progra what is untries, structur pread over m technology ese h all co m th gesting to reac Generation Infrastitutions s tput fro and sug ic in

. ou ying dem tion The next lers ntif rma ide r of aca

on enab transfo ecoming a numbe this mission of xt generati efficient d fast b an e ne n up d an r th l for take tretche ssentia tions fo nt overs to be e policy op e prese is going ng of th ructure.” studies ngineeri l infrast and ree nt globa inefficie

dS

KEYWor

3 Th rEE

g

edulin 3. Resch

3

cure an d se sMart tructures In fras en veIlIge e slIM M tructuren In fras 1

InfraTrends Congres In 2011 lanceert NGInfra een evenement naar aanleiding van de uitgave van het boek InfraTrends, waarin een tussenbalans van het programma wordt opgemaakt. Minister van Infrastructuur en Milieu Schultz van Haegen schrijft het voorwoord en neemt het eerste exemplaar in ontvangst. Het evenement groeit uit tot een jaarlijks congres waar een breed netwerk van onderzoekers en infra-professionals elkaar treft.

23

InfraBase Wilt u meer weten over een van de projecten van NGInfra?

Op ons internetarchief InfraBase vindt u alles bij elkaar.

Alle projecten, publicaties, onderzoekers en partners zijn vrij doorzoekbaar.

www.nextgenerationinfrastructures.eu/infrabase

Maarten van der Vlist

24

Infrabeheerders en wetenschap bij elkaar brengen Infrastructuren vormen veelal de ruggengraat van een samenleving. Onmisbaar voor het maat­ schappelijk en economisch verkeer. Het is belangrijk dat intellectuele en wetenschappelijke denk­kracht over de ontwikkeling en het functioneren van infrastructuren wordt ontwikkeld en gemobiliseerd. NGInfra heeft het denken over infrastructuren in brede zin op de wetenschappelijke agenda gezet. Het programma heeft ook een katalyserende werking gehad op het bij elkaar brengen van de diverse infrabeheerders. Mede door NGInfra zijn de contacten tussen infrabeheerders toegenomen en dat is van blijvende waarde.

De laatste jaren zijn INFRA magazine, het InfraTrends congres en het assetmanagementplatform ontwikkeld. Zij vormen een verbinding tussen de wetenschappelijke wereld van NGInfra en de prak­tische wereld van de infrabeheerders (en de advieswereld rond infrastructuren). Tussen weten­ schap en infrabeheerders en tussen infrabeheerders onderling was en is relatief weinig contact.

Die contacten komen nu tot stand en zijn vruchtbaar.

De praktische waarde van NGInfra is het voeden van het management en de leidinggevenden in de organisatie die infrastructuren beheren. De afstand tussen het wetenschappelijk bedrijf en de werknemers van infrabeheerders in operationele functies is groot. De vraagstukken die bij NGInfra aan de orde zijn gekomen, sluiten aan op strategisch en tactisch niveau.

Dat is in mijn ogen ook goed. Het gaat om het herkennen van de waarde van het onderzoek en het kunnen inschatten van de betekenis voor het infrabeheren.

Maarten van der Vlist is lid van de redactieraad van INFRA magazine

25

26

Het dilemma van het publieke belang

I

n theorie is het makkelijk: infrastructuur­ bedrijven dienen het publieke belang.

Maar wat betekent dat in de praktijk?

Sinds de liberali­sering houden vele publieke toezichthouders, ministeries, raden en kamers de nieuwe infra­bedrijven in de gaten.

Onderzoeker Bauke Steenhuisen (TU Delft) kijkt hoe infra­bedrijven omgaan met conflic­ terende normen en de vaak impliciete publieke belangen. Dat blijken zij verrassend succesvol te doen. Maar er bestaat een fundamenteel dilemma tussen de noodzakelijke speelruimte om strijdig­heden in de operatie op te lossen, en de vereiste verantwoording naar externe toezichthouders.

Proje Zij hante­ren verschillende normen en stellen soms tegen­strijdige eisen. Moet de trein punc­tueel volgens het dienst­rooster rijden of gaat de veiligheid voor, bijvoorbeeld als er mensen langs het spoor lopen? En wie neemt die beslissing: de NS-machinist of de trein­ dienstleider van ProRail? Het streven naar de ene publieke waarde gaat ten koste van een andere.

Critical Public Values NGInfra 02.18

Een oplossing hiervoor ligt in het expliciet maken van de door de bedrijven gehanteerde strategieën.

Elke 10 minuten een trein

H

oe kun je een van de drukste spoor­ netwerken ter wereld nog beter benut­ ten, én het spoor veilig en beheers­baar houden? Voor die opgave ziet ProRail zich gesteld. Het spoorsysteem is zo complex, dat het effect van maatregelen vaak niet kan worden overzien. Je moet de dingen kunnen uitproberen. In nauwe samenwerking met ProRail ontwikkelde de TU Delft daarom een op maat gesneden gameomgeving om praktijksituaties levensecht na te spelen.

hoge frequentie is het belang om grote verstoringen op te lossen extra groot.

27

ecten Een van de toepassingen is de voor­be­ reiding van de invoering van ETMET: elke tien minuten een trein. Bij zo’n

Railway Gaming Suite NGInfra 02.32

Onderzoeker Jelle van Luipen gebruikt een combinatie van hightech en lowtech. Naast een digitale omgeving wordt een bordspel ingezet, met schuursponsjes die de treinen verbeelden.

Alle medewerkers die normaal de treindienst uitvoeren, zijn bij de game betrokken.

In een soort war room testen 30 deelnemers en waarnemers een dag lang twee oplossings­ concepten. Het blijkt een vruchtbare aanpak om te leren van fouten en inzicht te krijgen kansrijke oplossingen.

28

Onderwijs en opleiding Involve me and I will understand Als de TU Delft besluit om Massive Open Online Courses (MOOC) aan te bieden via het EdX platform, wordt NGInfra in 2014 een van de eerste contentaanbieders. Het aanbieden van online onderwijs past goed in de strategie van NGInfra om de onderzoeksresultaten breed toegankelijk te maken. Jaren van NGInfra-onderzoek kan zo wereldwijd en gratis worden ontsloten voor studenten.

Voor de eerste cursus melden zich 17.000 deelnemers. In acht weken leren zij het concept van infrastructuren als complexe adaptieve sociotechnische systemen toe te passen op infrastructuurproblemen in hun eigen land. Een vervolgcursus trekt in het najaar ruim 5000 deelnemers.

Hun actieve participatie leidt onder meer tot 3000 casestudies over infrastructurele problemen uit de hele wereld. Het ingediende werk is bovendien van hoge kwaliteit, te verklaren uit het feit dat de helft van de studenten werkende infraprofessionals blijkt te zijn. Mede op basis van de ingediende casestudies zal de MOOC opnieuw worden aangeboden.

Het aanbieden van online onderwijs paste goed in de strategie van NGInfra om de onderzoeksresultaten breed toegankelijk te maken Naast het online succes van de MOOC timmert NGInfra ook offline aan de weg. NGInfra legt de basis voor de curricula voor Systems Engineering, Policy Analysis and Management (SEPAM) en Engineering and Policy Analysis (EPA) aan de faculteit Technologie, Beleid en Management van de TU Delft.

Daarnaast leiden de onderzoekscontacten binnen Europa tot een gemeenschappelijk Erasmus Mundus MSc programma Economics and Management of Infrastructure Networks, in samenwerking met Comillas

universiteit in Madrid, de Université Paris XI, het European University Institute in Florence en Johns Hopkins University in Baltimore, USA. In 2009 en 2010 organiseert NGInfra een interdisciplinair cursus­ programma over de laatste ontwikkelingen in het onderzoek naar infrastructuur. Deze NGInfra Academy blijkt een groot succes en trekt promovendi, post-doctoraal onderzoekers en jonge profes­sio­ nals vanuit de hele wereld. De cursussen zijn sindsdien verwerkt in het graduate school programma van TU Delft faculteit TBM, en in postgraduate programma’s, zoals de TopTech Master of Business in Energy Systems aan de TU Delft, en de Florence School of Regulation van het European University Institute.

Al met al weet het gedachtegoed van NGInfra zijn weg te vinden langs vele kanalen.

29

Jaarlijks bezoeken zo’n 20 studenten van de TU Twente InfraTrends als onderdeel van hun curriculum

MOOC

30

Wereldwijd in de collegebanken “Deze cursus heeft me de ogen geopend voor alle kwesties die met infrastructuur te maken hebben.

Ik pieker nu dag en nacht om tot de meest originele en effectieve oplossingen te komen voor de regelmatige energiecrises in mijn land en stad.”

Voor NGInfra is kennisdisseminatie altijd belangrijk geweest. Naast onder meer boeken, congressen, artikelen in vaktijdschriften en kranten is een nieuw medium gekomen: de Massive Open Online Course, of MOOC. Een MOOC geeft iedereen, wereldwijd, de mogelijkheid om gratis een cursus te volgen. De MOOC Next Generation Infrastructures is een van de eerste MOOC’s die door de TU Delft wordt aangeboden. Het gedachtegoed en het internationale netwerk van NGInfra spelen een belangrijke rol in de cursus.

Voor het eerste deel van de MOOC meldden zich ruim 17.000 deelnemers die tijdens de collegecyclus van zeven weken wekelijks een aantal korte colleges konden volgen. Daarnaast waren er filmpjes, animaties en opdrachten. Er kwam veel feedback van de deelnemend studenten, waaronder opmerkingen, vragen, aanvullingen, voorbeelden uit de regio van de studenten. Waar mogelijk werd hier in video’s op ingegaan.

De ruim 450 papers die werden ingediend, illustreren de diversiteit van deelnemers en hun aandachtsgebieden: Toronto roads, Ethiopia telecom, Barcelona harbor, Peru electricity, gas pipe safety issues China, water New Zealand. Een van de enthousiaste reviewers haalt een Chinees gezegde aan: Tell me and I’ll forget; show me and I may remember; involve me and I’ll understand.

De MOOC Next Generation Infrastructures wordt via EdX aangeboden door de TU Delft

Kennis opbouwen voor de haven van de toekomst We moesten wel aan elkaar wennen. De wetenschappelijke wereld is heel anders dan de zakelijke omgeving van het Havenbedrijf. Maar op het moment dat we echt met elkaar in gesprek gingen, bleek de samenwerking tot stand te komen. En dat leverde ontzettend leuke resultaten op!

In 2010 startte de alliantie tussen het Havenbedrijf Rotterdam en NGInfra.

Er zat een simpele gedachte achter: de Tweede Maasvlakte is de toekomst van de haven; NGInfra onderzoekt next generation infrastructures. Kunnen we die wetenschappelijke kennis niet toepasbaar maken voor de ontwikkeling, realisatie en inrichting van Maasvlakte 2? Met als centrale vraag: wat is er nou nodig om ook in de toekomst succesvol te kunnen zijn als haven?

In nauwe samenwerking voerden we elf verschillende onderzoeken uit. Bijvoorbeeld op het gebied van technologie, energie, leefbaarheid en assetmanagement. Het leverde een schat aan nieuwe kennis en nieuwe ideeën op, die gaan resulteren in daadwerkelijke vernieuwingen op Maasvlakte 2.

René van der Plas was directeur Maasvlakte 2 bij het Havenbedrijf Rotterdam

René van der Plas

31

32

Kennisvalorisatie The proof of the pudding is in the eating Onderzoek in NGInfra kader is vanaf het begin gebaseerd op inten­ sieve interactie met gebruikers. Wie in de praktijk met infrastructuur werkt, zal zijn eigen sector het beste kennen. De wetenschapper biedt de praktijkprofessional nieuwe inzichten. Inzichten die hij of zij ontleent aan andere sectoren, waar vergelijkbare vraagstukken spelen in een andere context. De onderzoeker levert de praktijkprofessional een nieuwe terminologie of vocabulaire, of een nieuw model. Of hij/zij kan helpen bij het analyseren van een probleem.

De wetenschapper verrijkt zijn/haar onderzoek met de expertkennis uit de praktijk door unieke toegang tot bronnen.

Empowering Networks De samenwerking met Alliander is erop gericht om wetenschappelijke kennis en kunde op het gebied van complexe infrastructuursystemen in de praktijk toe te passen. Onder de noemer Empowering Networks wordt een tiental onderzoeksprojecten uitgevoerd.

De waarde van de combinatie van theoretische en empirische kennis komt sinds de start van het programma in 2004 bij herhaling naar voren De waarde van de combinatie van theore­tische en empirische kennis komt sinds de start van het pro­gramma in 2004 bij herhaling naar voren.

Bijvoorbeeld bij ProRail, waar met succes serious gaming wordt ingezet om diverse praktijkscenario’s in een realistische werksituatie te kunnen toetsen.

Strategische allianties met Alliander (1,5 miljoen euro) en Haven­bedrijf Rotterdam (2 miljoen euro) geven NGInfra de dyna­mische living labs om de opgebouwde kennis in de praktijk te toetsen. Voor de alliantiepartners is deze samenwerking ook aantrekkelijk. Intensieve samenwerking met wetenschappers levert hun een schat aan nieuwe inzichten op.

Veel aandacht gaat uit naar de vraag hoe een netbeheerder de maatschappij direct kan betrekken bij besluitvorming en daarmee de beste prestatie voor de maatschappij kan leveren. Daarnaast wordt onderzoek gedaan naar nieuwe marktmodellen, veiligheid en kwetsbaarheid van intelligente energiedistributienetwerken, en de ins en outs van open data.

De uitkomsten van de verschillende projecten worden in een speelse vorm samengebracht in een ‘reismagazine’: Met de stroom mee!

33

Next Generation Port Infra NGInfra en het Havenbedrijf Rotterdam starten in 2010 een alliantie rond de toepassing van wetenschappelijke kennis bij de ontwikkeling, realisatie en inrichting van Maasvlakte 2.

In drie jaar tijd worden elf projecten succesvol afgerond.

Het levert vele inzichten en concreet bruikbare tools op, die het Havenbedrijf gebruikt bij beslissingen op het gebied van duurzaamheid, ruimtelijke ontwikkeling, bereikbaarheid en energiehuishouding van de Maasvlakte 2.

De samenwerking en de resultaten daarvan worden door beide partijen zeer gewaardeerd. Succesfactor is het gezamenlijk, door practioners en weten­schap­ pers, definiëren van de onderzoeksvragen. De wetenschappelijke inzichten worden daardoor echt het bedrijf ‘binnengehaald’.

Bert Klerk

34

Op het juiste spoor Netwerkbedrijven moeten meer naar buiten en naar elkaar kijken om te leren. Dat heeft de ervaring met NGInfra bij ProRail mij geleerd. Bedrijven als ProRail zijn van van nature erg gesloten en op zichzelf gericht: onze vragen zijn zo specifiek, daar snapt de buitenwereld niks van. De relatie tussen wetenschap en ProRail was geen vanzelfsprekendheid.

De concrete toepassing, waarbij we met behulp van het gaming instrument van NGInfra de nieuwe dienstregeling van 2009 hebben geoefend, was een enorme doorbraak. Een keer in de zoveel jaar wordt er een compleet nieuwe dienstregeling ingevoerd; voor de spoorjongens en -meisjes het hoogtepunt in een spoors bestaan, maar tegelijkertijd ook een nachtmerrie. De complexiteit is zo groot, de knelpunten zijn zo talrijk, dat er met behulp van de ons ter beschikking staande programma’s eigenlijk al sprake is van een niet te ontwarren kluwen. Desalniettemin is het destijds gelukt de vrienden van NGInfra naar binnen te kruien en met behulp van het door hen ontwikkelde gaming instrument de kluwen te ontwarren. En met succes.

De rol van het programma was dus groot, zowel op het niveau van de dienstregeling zelf, die daarna vrij soepeltjes is ingevoerd, als op het niveau van het verbinden van twee netwerken, die nog niet verbonden waren! De overeenkomsten tussen netbeheerders als RWS, ProRail of HbR zijn veel groter dan je wellicht zou denken en de vragen die men gezamenlijk aan de wetenschap stelt waren in elk geval te beperkt. Het is en was hoopgevend dat er meerdere bilaterale allianties kwamen tussen netwerkbedrijven en NGInfra, maar de toegevoegde waarde ligt toch vooral, wat mij betreft op het niveau van de cross-sectorale kruisbestuiving. Dat begint te komen, maar het gaat aarzelend en is vaak te technisch gedreven, terwijl vragen over governance, inbedding en verankering van het publieke belang de CEO’s zou moeten binden.

Bert Klerk is voormalig president-directeur ProRail en lid van de Gebruikersraad van NGInfra

Maatschappelijke vraag vertalen in oplossingsrichtingen NGInfra biedt ons toegang tot denkers over infrastructuren, mensen die verder kijken dan vandaag.

Belangrijke vragen waar we als infrastructuurbedrijf mee worden geconfronteerd, kunnen we zo in een breder perspectief plaatsen. De dynamiek op de energiemarkt dwingt Alliander mee te veranderen. De betrouwbare leverancier wordt een netbeheerder die haar net ten dienste stelt van de klant. Daarbij moeten we ook buiten de eigen kabels kunnen denken.

De onderzoekers van NGInfra focussen op de vraag hoe je als beheerder flexibel wordt, hoe je de vertaalslag maakt van wensen van de maatschappij naar technische oplossingen. De samenwerking met NGInfra heeft inzichten opgeleverd over wat belangrijk is om vernieuwingen mogelijk te maken.

Deze inzichten moeten we toepassen en delen. Als we in een volgende fase onze inzichten uitwisselen met andere infrabeheerders, zoals het Havenbedrijf Rotterdam of ProRail, dan kunnen we nog beter begrijpen wat we anders moeten doen om nieuwe netwerken mogelijk te maken.

Pallas Agterberg is directeur Strategie bij Alliander

Pallas Agterberg

35

36

Ontbundeling van energiebedrijven: zegen of vloek?

D

e Europese Commissie ziet het ontbundelen van energiebedrijven als volgende stap in de liberalisering van de energiemarkt.

Splitsing, van het netwerk enerzijds en de opwekking en verkoop van energie anderzijds, leidt tot meer concurrentie, meer investeringen in infrastructuur en lagere tarieven. Maar klopt dat ook? Critici wijzen op het verlies aan synergie en een mogelijke toename in marktrisico. Daarnaast is gedwongen splitsing van gedeeltelijk geprivatiseerde bedrijven juridisch complex.

vijf universiteiten samen: Jacobs University in Bremen, de Wirtschafts Universität in Wenen, de Ruhr-Universität in Bochum, de Universiteit van Tilburg en de Technische Universiteit Delft.

Proje Het UNECOM-project (Unbundling of Energy Companies) van Gert Brunekreeft bekijkt de effecten van ontbundeling vanuit zoveel moge­ lijk verschillende invals­hoeken. Het project omvat theoretisch en empirisch onderzoek door micro-economen, bedrijfseconomen, juristen en ingenieurs. In UNECOM werken

UNECOM NGInfra 1.20

Zegen of vloek? Lang niet alle wettelijke maatregelen hebben het gewenste effect.

Concurrentie vraagt om verschillende spelers, regulering en productie­surplussen.

Ontbundeling biedt zeker voordelen, maar deze spelen op de lange termijn en zijn relatief beperkt. Pas als ontbundeling in alle Europese landen een feit is, zal het totale effect op de Europese markt meetbaar zijn.

Een veiliger internet zonder Big Brother

O

verheden breken wereldwijd hun hoofd over de vraag hoe ze de veiligheid van de kritieke internet infrastructuur kunnen waarborgen. Milton Mueller en Andreas Schmidt (TU Delft) vergeleken de verschillende strate­ gieën die zij daarbij volgen. Hun onderzoek richtte zich op een van de meest urgente bedreigingen: botnets.

schimmige bedrijfjes in wetteloze staten zijn, maar grote ISP’s in hoogontwikkelde landen.

Dat maakt ISP’s essentiële instrumenten voor overheidsinterventies.

37

ecten Botnets blijken vooral voor te komen in de netwerken van een handjevol internet service providers (ISP). Opvallend is dat dit geen

Networked governance of internet security NGInfra 04.12

Een belangrijke uitkomst van het onderzoek is dat repressie niet de beste oplossing is. Landen met de strengste privacywetgeving blijken de hoogste infectiegraad te kennen. Informele samenwerking tussen toezichthouder en provider is veel effectiever, zoals voor­beelden uit Japan en Finland laten zien.

38

Leidend zijn in het volgen van de maatschappelijke vraag Het nieuwe NGInfra

39

N

u we met elkaar een solide fundament hebben gelegd van internationaal, interdisciplinair en intersectoraal onderzoek, wacht een volgende stap.

De grote infrabeheerders in Nederland hebben, samen met de weten­schap­pelijke wereld, aandachtsgebieden aangewezen waar kennis­deling en kennisontwikkeling nodig is. Krachtige partijen spannen zich gezamen­lijk in om te zorgen dat de vragen en wensen van volgende generaties gerealiseerd kunnen worden. Deze bundeling van krachten van infra­beheerders, infra-eigenaren en wetenschap is uniek in de wereld en alleen daarom al veelbelovend.

Met de ‘Staat van de Infrastructuur’ monitoren we tweejaarlijks de mate waarin de infra­structuur gelijke tred houdt met internationale en lokale ontwikkelingen.

Hoogstaande kennis koppelen we aan gedegen nationaal en internationaal wetenschappelijk onderzoek – zo benadrukken we de Nederlandse (kennis)positie op het gebied van infrastructuursystemen. De uitkomsten maken het mogelijk te signaleren, te duiden, te informeren en te agenderen. Leiden door alert te volgen wat de volgende generaties vragen.

Ik kijk met spanning uit naar de komende 10 jaar!

Judith Schueler is managing director van NGInfra

40

De veiligheidsparadox

P

as als de stroom een uurtje uitvalt, of als er geen water uit de kraan komt, worden we het ons even bewust. Elektriciteit, water, transport en telecom zijn verworvenheden waar we vrijwel niet meer buiten kunnen. De samenleving stelt steeds hogere eisen aan de beschikbaarheid van deze kritieke diensten.

Mark de Bruijne (TU Delft) verdiepte zich in de vraag hoe deze netwerken van organi­saties hiermee omgaan. Wat maakt dat zij betrouwbare diensten kunnen leveren, ondanks het weg­vallen van oude controlemechanismen en in een markt die voortdurend verandert?

Tegelijkertijd is de tendens om de onder­ lig­gende organisaties op te schudden.

Deregu­­lering leidt tot het opsplitsen van vertrouwde nuts­bedrijven. Technologische innovaties leiden tot nieuwe spelers die toegang eisen tot de netwerken. Steeds meer partijen zijn samen verant­woordelijk voor de betrouwbaarheid en veiligheid, terwijl hun belangen kunnen botsen.

Uit het onderzoek, in nauwe samenwerking met professionals uit een breed spectrum van kritieke infrastructuren, blijkt dat organisaties, soms onbewust, voor een nieuwe benadering kiezen. Flexibiliteit, snel kunnen reageren op incidenten, komt in de plaats van preventie en langetermijnoplossingen.

Proje Strategies of Networked Reliability NGInfra 04.08

Infrastructuurprojecten en de blik naar buiten

G

rote infrastructuurprojecten kenmerken zich door budgetoverschrijdingen, ver­tra­ gingen en maatschappelijke weer­stan­den.

Veel aandacht gaat uit naar innovatieve contract­vormen, aan­bestedingsprocedures en integrale plan­procedures. Maar tijdens de uitvoering gebeuren ook dingen die niet voorzien waren. Managers spelen hier zo goed mogelijk op in. Maar wat werkt, en wat niet?

Hoe evalueer je projectresultaten die in een wirwar van complexiteit tot stand komen?

bij Rijks­waterstaat. Hij vergeleek de projecten aan de hand van een methode die overeen­ komsten in beschouwing neemt, zonder de unieke eigenschappen van de projecten uit het oog te verliezen.

41

ecten Stefan Verweij (Erasmus Universiteit Rotter­ dam) onderzocht tientallen grote projecten

Succesvolle projecten slagen erin een gezonde balans te vinden tussen interne controle en externe interactie. Bij onvoorziene gebeurte­ nissen is intensief contact met stakeholders in de omgeving (‘de blik naar buiten’) vaak een betere strategie dan het afschermen van het project voor de stakeholders (‘de blik naar binnen’).

Evaluating MIRT practices of coupled infrastructure-area development projects NGInfra 03.24

Anish Patil

42

Brug slaan tussen onderzoek en praktijk NGInfra ondersteunt en stimuleert onderzoek dat maatschappelijk relevant is, actueel, en gericht op het overbruggen van de kloof tussen wetenschap en praktijk. Daarin zit hem volgens mij de kracht van het programma.

Het onderzoek richt zich op problemen en vraagstukken waarmee het snel veranderende bedrijfsleven zich geconfronteerd ziet. Academisch onderzoek heeft nogal eens de neiging om het bedrijfsleven of de gebruiker over het hoofd te zien. Terwijl elk onderzoek zich daar eigenlijk op zou moeten richten.

Bij NGInfra zag ik dat de gebruiker altijd betrokken was en regelmatig een actieve rol had bij het opzetten van onderzoek door NGInfra.

Ik zie dit als een welkome nieuwe ontwikkeling. De manier waarop onder­ zoek aan de universiteit wordt verricht zal veranderen, en daarmee de waarde­ ring voor dit onderzoek bij bedrijven. Die verandering in perceptie zie ik nu al optreden. Als ik af ga op mijn nog beperkte kennis van het Rotterdamse bedrijfsleven, stel ik vast dat veel bedrijven trots zijn op hun samenwerking met NGInfra. NGInfra pakt belangrijke kwesties op een passende manier aan.

Anish Patil won met zijn onderzoek naar energietransities de Infra Spark Award

En nu doorpakken Wat kan de ene infrastructuur leren van de andere? Zijn er vergelijkbare kwetsbaarheden, patronen, wetmatigheden? Kunnen we een kennisbasis opbouwen die tot een professionelere benadering leidt en risico’s vermindert?

Infrastructuren zijn het centrale studieobject van NGInfra. Voor mij als voorzitter van dit programma is het iedere keer weer een feest om te zien hoezeer dit onderwerp disciplines verbindt en creatieve gedachten uitlokt. Niet voor niets heeft NGInfra zoveel proefschriften opgeleverd.

Stuk voor stuk met buitengewoon nuttige handreikingen. Voorwaarde daarbij is wel dat de wetenschappelijke vraag zo wordt uitgewerkt dat men er in de praktijk ook daadwerkelijk mee uit de voeten kan. Die balans moet goed zijn, en dat is een dun lijntje. Uiteindelijk merk je dat onderzoeken die in de praktijk geworteld zijn veel meer dynamiek krijgen.

Het is nu van belang dat deze aanpak wordt doorgezet. Het immense gebied van infrastructuren is nog lang niet uitgeplozen. Dagelijks ontstaan casussen die erom vragen om verder te worden onderzocht. Het gaat erom dat we patronen gaan ontdekken en deskundigheden ontwikkelen die ook voor fijnmaziger netwerken interessant zijn. Ik verwacht van deze actuele uitdaging ook in de toekomst nog heel veel mooie opbrengsten.

Paul Rullmann is bestuursvoorzitter van NGInfra

Paul Rullmann

43

44

Organisatie Betrokkenen bij 10 jaar NGInfra Tanja Veldman William Nuttall Aad Veenman Paulien Herder Paul Rullman Ernst ten Heuvelhof Mark Dierikx Margot Weijnen Jan Dekker Wil Thissen Jacqueline Meerkerk Hans de Bruijn Vallampadugai Arunachalam Eelco Blok Judith Schueler Richard DeNeufville Roel in ’t Veld Donna Mehos Niels Goos Bert Klerk Sudha Mahalingham Alexander Rinnooy Kan Henk de Bruijn Natasja Hofstee Leslie Zachariah-Wolff Wolfgang Marquardt Pieter Bots René Wagenaar William Melody Benito Minella Willemijn Dicke Rachel Kievit Tea Petrin Aad Correlje Marieke de Ruijter Friso Gosliga Martijn Kuit Lydia Stougie Michel van Eeten Helen Stout Siebe Riedstra René van der Plas Ignacio Perez Arriaga Nina Rang Arjan van Binsbergen Zarah Glaap Harry van Breen Ronald Paul Gerrie van der Beek Jori Corbie Fransje Oudshoorn Mel Kroon Carlos Braga Suzan Stoter Michiel Ytsma Nico de Vries Douglas Jones Arthur Westerberg Pallas Agterberg Haiko van der Voort Ivo Bouwmans Hans Hellendoorn Marco Verschoor Pim Muijs Mark Frequin Martijn van Laarhoven Seen van der Plas Jean-Pierre Chamoux Mark de Bruijne Jean-Francois Auger Menno Nederveen Peter Kroes Inger Graafland Connie van Dop Zofia Lukszo Simon Peerdeman Maarten Franssen Eve Mitleton-Kelly John Ehrenfeld Eline van der Ende Johannes Bauer John Groenewegen Alexander Rinnooy Kan Wijnand Veeneman Felicita Viglietti Ulco Vermeulen Jean-Michel Glachant

Bestuur Directie Wetenschappelijke Adviesraad Gebruikersraad Leiders subprogramma’s Programmabureau annual report 2011

45

Marnix Kaart Sacha Silvester Karl-Heinz Wolf Dimitris Potoglou

Yufei Yuan Datu B. Agusdinata

Reinier van der Veen Sander Rijsdijk Marleen Lodder Sebastiaan Meijer

Qikai Zhuang Virginia Dignum Johan Schot Telli van der Lei Rob Fastenau Elinor Ostrom Sander Vuyk Michel van Eeten Jan Geert van Hall Ettore Bompard Danny Schipper Alex van Heezik Maarten Veraart Ilse Schrijver Jan Willem Koeman Gigi van Rhee Jose Maria Maestre Torreblanca Ena Voûte Evangelos Pournaras Borg van Nijnatten Jimmy Troost Rob Goverde Nico Zornig Etienne Rouwette Geesje Saeijs Flor Avelino Michelle Spaas Ronald Kalkhoven Huijuan Wang Niket Narang Bram Veenhuizen Geertje Bekebrede Hans van Hooijdonk Pavol Bauer Johann-Christian Pielow Bert Geerken Wim Vree Ramses Wessel Sander van Splunter Robin Hagemans John Baggen Lasse Gerrits Bert Sadowski Maarten van der Vlist Michel Oey Wim van der Donk Jules Verlaan Jan Schoormans Claude Ménard Pieter Jelle Beers Michiel Nijdam Paul Gerretsen Milton Mueller Bert van Wee Peter Kroes Annelies Huygen Rudy Negenborn Lynn Andrew Bollinger Joseph Mathew Martin Palovic Andrea D’Ariano Martijn Kuit Watse Castelein Han Vrijling Kas Hemmes Smita Dolly Juval Portugali Jan Mulder Annelies Dijkzeul Zofia Lukszo Sigrid Schenk Melissa Chin Catherine Chiong Meza Hugo du Mez Dan Frey Maurits van Schuylenburg Rolf Künneke Marcelo Masera Sergio Olivero Leonie Walta Rene Wagenaar Aldo Bogletti Toine Houben Tang Jie Gina-Lee Glauser Stefan Verweij Joris Scharpff Larissa van der Lugt Michael J. North Andrew Hale Lara van Niekerk Stefan Bogner Alireza Abbasy Catalin Bucura Jan Korsten Varsha Paida Jan Klinkenberg Jan Willem Kuil Geert Jan van Heck Henk Nijmeijer Chris Davis Jasper Daams Mehdi Dastani Pieter Bots Bas Jonkman Tina George Karippacheril Lauren Basson Mark de Bruijne Dajie Liu Martin Scheepers Margarethe Rammerstorfer Rossitza Rousseva Marija Illic Hanneke de Jong Geert Deconinck Louis de Quelerij Joop Smits Aad Correljé Michiel Heldeweg Paulien Herder Wilco Quak Jose Pablo Chaves Avila Jeroen de Joode Bent Flyvbjerg Stephan Lechner Robbin Botter Martin Ouwekerk Flora Felso Bart de Schutter Marieke Fijnvandraat Maarten Franssen Daan Groen Ellen Hey Rudi Hakvoort Maria Medina Jean-Michel Glachant Bertien Broekhans Nick Huls Michiel Bliemer Joost Groot Kormelink Kees van der Drift Vincent Marchau Layla AlAbdulkarim Hugo Priemus Eswaran Subrahmanian Miriam Ram Hamilcar Knops Jelle van Luipen Louis Goossens Hans de Bruijn Eckart Ehlers Bernard de Wit Chris Roorda Roland Meyer Bianca Stalenberg Paul van Cauwenberge Henk Zandvoort Anne-Marie Bakker Justine Italianer Hans Buiter Andreas Schmidt Cees de Bont Emiel Kerpershoek Almerima Jamakovic Juha Aijo Ronald Paul Donna Mehos Jaap Ottjes Hossein Farahmand Frank Rieck Michel dos Santos Soares Jorrit Harmsen Bas Testerink Casper Stelling Ton Verbon Alfredo Antonio Nunez Vicencio Hugo Thomassen Frank Schipper Ruben Jongejan Sertac Oruc Derk Loorbach Marieke Klaver Pallas Agterberg Wil Thissen Ewoud Verhoef Thomas de Haan Heinrich Otruba Volker Wannack Jasmina Omic Fatemeh Nikayin Iman Mohammed Joris Goos Robin King Alberto Nucciarelli Alfons van Marrewijk Brian Collins Johan Schölvinck Mark Duinkerken Pieter Pos Mark van Twist Tanja Verheij Jill Slinger Mamadou Seck Steven Martina Xi Bao Maria Aleksandra Peeroo Domanski

46

Erik Pruyt Leentje Volker Theo Camps Pekka Pakkala Jan Peters George Dafermos Casper van der Veen Kaspar Koolstra Zulkuf Genc Mathieu Dumont Jasper Hoogeland Alexander Ziegler-Jöns Andreas Ligtvoet Nanny Bressers Granger Morgan Theun Baller Muriel Verkaik-Poelman Arjen Jaarsma

Bart van der Lugt Andrew Barendse Chris Snijders Andries Stam Pei-Hui Lin Roos van Krevelen Piet van Mieghem Andreas Hegyi Machiel Mulder Emdzad Sehic

onderzo Rob van der Heijden Giovanni De Santi Lex Runia Peer Ederer Dominique Foray Luuk Simons Juliana Manolova Annemarie Burgemeester Ove Grande Geert Dewulf Mathijs de Weerdt

Igor Mayer Ivo Bouwmans Oliver Williamson Ankie Bruens Bart Coppens Dusica Joksimovic

Niki Frantzeskaki John Groenewegen Mohamed Ibrahim Kees Slingerland Sverre Aam Theo Fens Milan Janic Theo Toonen

Yannick Hemond Rob Schoenmaker Martin de Jong Stefan Kulk Seyed Alizera Rezaee Leen van Doorn Alfredas Chmieliauskas Peter Russell Sytse Jelles Roel Pieterman Peter Notten Paul Korting Behzad Behdani Peter van Oosterom Piet Bovy Jop van den Hoogen Paul Scholte Leo Kusters Kees van Rooijen Henk Meurs Rob van Nes Catholijn Jonker Benjamin F. Hobbs Kees Koedijk Leonore van den Ende Peter Spaans Suzanne van Kooten Annie Tummers Anne-Jan Boersma Matthias Finger Ton van den Boom Vincent Lagendijk Marco Waas

Nicolette van Gestel David Balmert Benoit Robert Rick van Krevelen Johan Smit Willem de Haan Arjo van Loo Harald Warmelink Joop Koppenjan Hanneke Reuling Jeroen van den Hoven

Gerard Dijkema Hans Abbink Joost van der Hart Martijn Warnier Roland Reekmans Thijs Urlings Suzan Stoter Hans van Kranenburg Karin de Boo Carlo Branucci Martinez-Anido Ype Wijnia Steven Ankersmit Maarten Kroeze Elisangela Kanacilo Tanja Veldman Gert-Jan Stolk Yubin Wang Marcel Stive Herman Snoep Peter Molengraaf Julia Lo Ulco Vermeulen Harry Bouwman Nico van Dooren Jenne van der Velde Anish Patil Koen van Dam Reinier Timmer Eric Molin Frederika Welle Donker Scott Cunningham Monique de Moel Susan Taljaard Christine Brandstatt Ellen van Bueren Pierre Larouche Natalia Fiedziuk Jan-Willem van der Pas Eric Luiijf Henk Waaijers Hans Vrijenhoef Marian de Vries Jaap van den Top Ernst ten Heuvelhof Ben Ale David Eerdmans Martijn van Glabbeek Wiebren de Jong Delphine Francois Jakob Beetz Marijn Jansen Caner Hamarat Joris Hurenkam Merten Nefs Sandra IJsselstijn David Hollanders Janneke Wilschut Rob van der Bijl Margot Weijnen Lesley Broos Jaroslav Spirco Gert Jan Lankhorst Willemijn Dicke Julia Kasmire Vivek Vaidyanathan Markku Toiviainen Sisi Zlatanova Qiqi Zhou Katerina Stankova Mohammed Hajiahmadi Richard Cawley Noortje Groot Hans Hellendoorn Marc Laperrouza Hans de Haan Tiedo Vellinga Wout Hofman Piet Dircke Marlies van der Wee Daniele Corona Rob Stikkelman Adrie Dumaij Caspar Chorus Twan Laan Hadi Asghari Arnout van de Ven Han Ligteringen Ingo Hansen Bjorn Jespersen Henk de Bruijn Marco Gili Andreas Hartmann Leon Hermans Maria Stella Fiorenzo-Catalano Martijn Janssen Anshu Bharadwaj Jan van den Berg Roel in ‘t Veld Anna Sadowska Ekki Kreutzberger Amineh Ghorbani Daan Lenstra Dirk van Amelsfort Shahram Tahmasseby Remco Verzijlbergh Parvathy Chittur Ramaswamy Peter Nock Theo van Ruijven Ron van Duin Vincent de Gooyert Gerben Klein Baltink Monica Altamirano Kees Joosten Gert Brunekreeft Rik Bosman Albert Mulder Christoph Bremberger Jan Kwakkel Elies Steyger John-Jules Meyer Ibo van de Poel Francois Boisseleau Arnold Bregt Francien Dechesne Mark de Reuver Hennes de Ridder Jan Jaap Bouma Emile Chappin Martijn Jonker Thea Weijers Koos van der Bruggen Jan van Katwijk Mariana Faver Linhares Semir Daskapan Shivant Jhagroe Geert Jan Euverman Hans van Lint Kees Stam Mansour Monri Rui Duan Sabine Hogewind David Koepsell Nick van de Giessen Bill van Mil Peter Boelhouwer Wenyan Wu Peter-Jules van Overloop Dirk van de Wetering Frank van Heemskerk Roel van Raak Fernando Kuipers Ntiana el Chaib Mirjam Kars Sander Fijn van Draat Marisa de Brito Viren Ajodhia Leigh Hancher Markus Reuter Rene van der Plas Marc van Buiten Mernout Burger Rens Kortmann Marc Beusenberg Ellen Jagtman Marcel Veenswijk Wouter Goedhart Petra Heijnen Ferdinand Mertens David Dooghe Jos Hermus Lou van der Sluis Machtelt Meijer Riccardo Fagiani Jeffrey Gortmaker Frederic Vanswijgenhoven Tom Kleiberg Tineke Egyedi Victor Knoop Fransesco Corman Silja Eckartz Martijn Leijten Vic Hayes Steve Sol Lorant Tavasszy Ruben van Wendel de Joode Yashar Zeinaly Leo Brummelkamp Marten Jorritsma Bart van Arem Yilin Huang Rob Konings Shirin Tabatabaie Sabine Meier Marleen van Rijswick Martin Schulz Poonam Taneja Bauke Steenhuisen Yu Bo Hao Li Melanie Hekwolter of Hekhuis Menno Ros Jurgen van der Heijden Arno Siebes Frances Brazier Haiko van der Voort Jean-Francois Auger Gert van der Lee Jaap Vleugel Bart Wiegmans Wolter Lemstra Hatice Cigdem Demirel Rui Mu Adam J. Pel Bastiaan van Loenen Marco Zannoni Karen Smits Michiel Houwing Gabriel Lodewijks Floris de Groot Joost Voerman Harry van Breen Geert Jan Olsder Louise Mc.Nally Lars Lutje Schipholt Rob Zuidwijk Jos Vrancken Sofie Verbrugge Rajen Akalu Britta Lewendel Joost Poort Marcus Stemerding Chang Yu Robbin Te Velde Menno Huys Martijn van der Steen Maarten Ottens Geert Roovers Wim Ravesteijn Theo Tijssen Stefan Jaehnert Sadaf Bashir Didier van de Velde Pepijn van Wijmen Pieter van Gelder Wim Gideonse Helen Stout Paul Hermans Koenraad Debackere Rommel Pastrana Nico Baken Vladimir Korzinov Madan Rajagopal Pieter van Essen Arjen van Susteren Maaike Snelder Maarten Venselaar ...........

Nicole van Klaveren - Pleumeekers Hans van Ham Ruud van Heur

47

oekers Tomas Olfos Vargas Ronald Backers Henk van Zuylen Sharad Karmacharya Fei Xue Johan Grievink Warren Walker Marc Otten Erik van der Vleuten Josafat Guererro Daniel Lauwen

Augustin Brais Jaco van Meijeren Bharath Palavalli Alexander Verbraeck Floris Kreiken Jos Blank Gerard Doorman Maarten Steinbuch Jeroen Schrijver Marja Menke Jacco Appelman Martijn Poel

Ton Hoff Igor Nikolic Wijnand Veeneman Tom Heijer Martijn van der Horst Jolien Ubacht Laurens de Vries Riccardo Roscelli Nienke Saanen

48

Colofon Dit is het eindbericht van Bsik-onderzoeksprogramma Next Generation Infrastructures (NGInfra).

Bsik (Besluit subsidies investeringen kennisinfrastructuur) was een breed opgezet, nationaal stimuleringsprogramma voor onderzoek, in opdracht van het ministerie van Economische Zaken.

Het Bsik-programma NGInfra had een looptijd van 2004-2014.

Tekst Vormgeving Foto’s

Marco Verschoor CommunicatieAdvies Heike Slingerland BNO Danny Cornelissen, Jean-Luc Eggen, Angelique Nauta, Roelof Pot, Marco Verschoor, Beeldbank.rws.nl, Rijkswaterstaat / Henk Roolvink

© 2015, Next Generation Infrastructures Deze uitgave of delen ervan mogen voor niet-commerciële doeleinden worden gekopieerd, verspreid en doorgegeven, echter zonder de uitgave te bewerken en uitsluitend met vermelding van de bron.

www.nextgenerationinfrastructures.eu

Stock: Dreamstime, Flaticon, Fotolia, Shutterstock

www.nextgenerationinfrastructures.eu