43ste jaargang, nr. 2 , aprill 9 9 9 . Verschijnt 5 x per jaar
Een uitgave van het Nederlands Auschwitz Comité; postbus 74131,1070 BC Amsterdam
Auschwitz Bulletin Getuigen v a n Auschwitz O p zondag 31 januari 1999 hield burgemeester Schelto Patijn ter gelegenheid van de jaarlijkse Auschwitz herdenking in het Wertheimpark te Amsterdam deze toespraak:
'Het was niet de bedoeling van het nationaal-socialistische systeem dat er overlevenden zouden zijn. Levende ooggetuigen van de gruwelen van de over heel Europa verspreide concentratiekampen. Getuigen van Auschwitz, de gedachten daaraan was de nazi's een gruwel. Er waren in Auschwitz verschillende groepen gevangenen: politieke gevangenen, communisten, Jehova-getuigen, homosexuelen en zigeuners. Maar vooral joden, heel veel joden uit alle landen van Europa. Ze werden door de Duitse bezetter vervolgd en vernederd, van huis en haard verdreven, van familie en dierbaren gescheiden, in getto's en concentratiekampen opgesloten en uiteindelijk in veewagons naar een vernietigingsoord, naar Auschwitz gedeporteerd. Vervolging en vernietiging waren voor joden daar onlosmakelijk met elkaar verbonden. De definitieve oplossing van, wat zo stuitend werd genoemd, het 'jodenvraagstuk'. Nee, het was helemaal niet de bedoeling
dat er overlevenden zouden zijn. Getuigen van Auschwitz. Getuigen van wat een onschuldig mens door anderen in opperste boosheid kan worden aangedaan. Toch staan ze hier, getuigen, bijna 54 jaar na het einde van de Tweede Wereldoorlog, bij het Auschwitz-monument in het Wertheimpark in Amsterdam, en wij met hen. Zij staan hier met hun herinneringen aan Auschwitz, aan hoe het werkelijk was. Prof. S. Dresden zegt hierover: "het zijn geen herinneringen die men kan oproepen en dan weer laten voor wat ze zijn, of die zich min of meer nauwkeurig lokaliseren in een bekende tijdsorde, of die los van de persoon een eigen bestaan leiden, maar belevenissen die vroeger én nu in alle heftigheid worden doorstaan. Van tijdsverloop is geen sprake, dus evenmin van enig onderscheid tussen verleden en heden." Dat is een ervaring die velen hier in
verband met de Tweede Wereldoorlog kennen: er is nooit sprake van een voltooid verleden tijd. Iedere dag is het verleden aanwezig. En als her om Auschwitz gaat, is dat vetleden iets wat, met Dresdens woorden, in alle heftigheid wordt doorstaan door hen die Auschwitz hebben overleefd, maar ook door hun kinderen en kleinkinderen: het zwarte gat 1940-1945. Wij staan hier om te getuigen van onze solidariteit met hen die moeten leven met Auschwitz. Wij staan hief om de gestorvenen van Auschwitz te herdenken en voor hun nagedachtenis kaddisj te. zeggen. Wij, deelnemers vrienden en bekenden. Wij, die Auschwitz niet hebben meegemaakt, omdat wij niet joods waren of omdat wij te jong zijn. Wij, die namens onze regeringen van onze betrokkenheid getuigen, de vertegenwoordigers van Israël, Duitsland en Polen. Wij die samen met de overlevenden zeggen: Wij kunnen en zullen Auschwitz nooit vetgetenü'