Waddenkrant juni 2019

h

eT

© Marcel van Kammen

10 jaar UNESCO werelderfgoed

T op I U

W AD

ontstaan

|

natuur

|

economie

|

toerisme

|

taal en cultuur |

beheer

DE BOSATLAS VAN D E WADDEN Atlas over het mooiste stukje van Nederland

“Opnieuw is de Groningse uitgever erin geslaagd een zeer informatieve en prachtig geïllustreerde atlas te maken” de Volkskrant “Nooit eerder is het gebied zo gedetailleerd in kaart gebracht” Dagblad van het Noorden

De Bosat l van de W as adden

29,95 B OSAT LA BOSATL ASVANDEWADDEN.NL S VA ND E WA D D EN.NL

10 jaar Waddenzee - Werelderfgoed Met een fietstocht door alle drie de Waddenlanden wordt deze week de tiende verjaardag van Werelderfgoed Waddenzee gevierd. De Waddenvereniging viert het feest mee, maar maakt zich ook zorgen over de toekomst. Het Werelderfgoed moet op tien punten beter. Op zeker drie punten kán dat ook als de Nederlandse overheid nu actie onderneemt.

De aanwijzing in 2009 van de internationale Waddenzee als natuurlijk werelderfgoed was de kroon op het werk van álle waddenbeschermers. UNESCO verleende die status niet alleen vanwege de unieke natuurwaarden.

Ook de bescherming van het gebied door de overheid was volgens deze VN-organisatie op orde. Toch maakt de Waddenvereniging zich zorgen.

Lutz Jacobi: ‘De Wadden zijn prachtig en kwetsbaar tegelijk. Mijnbouw en gevaarlijke scheepvaart horen er niet thuis en er is één beheerder nodig die verantwoordelijkheid krijgt voor het hele gebied. Het Werelderfgoed móet beter.’

Verbetering mogelijk Afgelopen zaterdag lanceerde Lutz Jacobi, directeur van de Waddenvereniging, in Korn-

Lutz Jacobi, directeur van de Waddenvereniging fietst met Bert Wassink, burgemeester van Terschelling voor 10 jaar Werelderfgoed Waddenzee. © Waddenvereniging / Henk Postma

Waddenvereniging presenteert 10 grootste zorgen werderzand de tien grootste zorgen voor het waddengebied. Drie daarvan zijn met inzet van de overheid op korte termijn te verbeteren: het zo snel mogelijk

invoeren van de toegezegde beheerautoriteit voor de Wadden, stoppen met gasen zoutwinning onder de Waddenzee én zorgdragen voor veilige scheepvaart en

adequate rampenbestrijding.

Alle tien punten mét uitleg wat de Waddenvereniging hieraan doet zijn te vinden op: waddenvereniging.nl/ werelderfgoedmoetbeter

Verantwoordelijkheid nemen Waddenzee Werelderfgoed is niet zomaar een eretitel voor Nederlands mooiste natuurgebied. Het betekent ook dat Nederland de verant-

woordelijkheid op zich heeft genomen om het gebied voor nu én de komende tientallen jaren beter te beschermen en te behouden.

Waddentrips In één week de vijf Waddeneilanden ontdekken. Fietsen, wandelen, zeilen, droogvallen en zeehonden zien?

De Waddentrips van Stichting Friesland Beweegt maken het mogelijk!

Waddentrips zijn reizen waarbij je op basis van vol pension de Wadden gaat verkennen. Geniet van de prachtige natuur, de stranden en alles wat de eilanden te bieden hebben. Ga lopend, fietsend, aan de hand van een route of onder leiding van gidsen, op verkenning.

Friesland Beweegt heeft de mooiste trips voor je samengesteld. Boek nu en hijs straks met onze schippers en gastvrouwen de zeilen!

Colofon

Wandel-/Fietseditie - 26 juli t/m 1 of 2 augustus 2019 In één week heerlijk fietsen of wandelen op elk van de 5 Waddeneilanden. Een vloot historisch zeilschepen brengt je elke dag naar een nieuwe haven. Vanuit daar kun je kiezen tussen de verschillende wandel of fietsroutes die op het eiland voor je zijn uitgestippeld. Doe mee aan deze Vijf Eilandentocht en ontdek de prachtige wandel-

en fietsroutes van de Waddeneilanden!

Strandwandeling - 2 t/m 8 augustus 2019 Bijzondere en uitdagende wandeltocht over de Noordzeestranden van de Waddeneilanden. We hebben speciale toestemming om op plekken af te meren en over stranden te lopen die normaal niet voor publiek toegankelijk zijn. Wil je dit bijzondere stuk Noordzeestrand wandelen en ben je niet bang voor een stevige uitdaging? Schrijf je dan nu in!

Vuurtoren wandeltocht - 2 t/m 8 augustus 2019 Vaar mee met de vloot van de Strandwandeling. Wandel van vuurtoren naar vuurtoren op de vijf Waddeneilanden. Een afwisselende tocht waarbij je over het strand en door dorpjes loopt. Met deze tocht bezoek je de meest bijzondere plekken van het eiland.

10 jaar Unesco Werelderfgoed Dag van het Wad De Waddenkrant is een commerciële uitgave van het

Take A Picture Fotografieweekend - 16 t/m 18 augustus Waddenweekend met workshops door een professionele fotograaf. Droogvallen, wadlopen en de natuurgebieden op Terschelling en Vlieland op de gevoelige chip vastleggen. Ook schilders zijn welkom, met een leuke workshop door een lokale kunstenaar.

Oostwad Zwerfweekend - 27 t/m 29 september 2019 Zeil met dé Oostwad expert de wateren rond Schiermonnikoog. Droogvallen, wadlopen, de vogeltrek van dichtbij bekijken en met een gids de natuurgebieden bezoeken.

Fjoertoer Terschelling arrangement - 3 t/m 5 april 2020 Wandel dit vurige evenement met een vloot zeilschepen als thuisbasis. Inclusief overtocht en deelname.

Verkoop & coördinatie: Henk Brinkman Anita van der Ploeg Theo Wijbenga Lukky Dijk

Meer informatie of gelijk boeken: www.Waddentrips.frl Bezoek ook eens www.Frieslandtrips.frl voor onze activiteiten op het vasteland.

Redactie: Persburo – www.Press4All.nl – Grou Coverfoto Kluut: Marcel van Kammen Vormgeving: NDC Mediagroep commerciële redactie Email: verkoop@frieschdagblad.nl

Puur dagje Wadlopen

vanaf

€ 59,50

Draaf door de duinen

vanaf

€ 79,50

Het mooie UNESCO werelderfgoed belopen, bekijken, voelen en proeven. Een ongerept natuurgebied waar eb en vloed een vrij spel hebben. Beleef op een unieke en educatieve manier de natuurelementen van het Wad. Echt een aanrader!

Maak een dagje Terschelling onvergetelijk met een rit op een Fries paard. Deze prachtige twee uur durende buitenrit loopt door duinen, bos, cranberryvelden en strand. Goed om te weten: De excursie is geschikt voor zowel gevorderde ruiters als beginners.

Kijk voor de beschikbare data op www.rederij-doeksen.nl/wadlopen en boek direct!

Kijk voor meer informatie op www.rederij-doeksen.nl/paardrijden en boek direct!

Vlinders in je buik zodra je de boot afstapt. Groeiende liefde bij elk nieuw paadje dat je ontdekt, bij elke schelp die je vindt en elke keer dat je tot je enkels in het slik staat. De tijd lijkt te verdwijnen…

Wil je dit gevoel voor altijd vasthouden?

Ga dan vandaag nog naar ikbenopdewadden.nl en zeg ‘Ja, ik wil!’ tegen de Wadden!

Natuur- en vogelfotograaf Marcel van Kammen:

Vechtende grijze zeehonden.

“De Wadden is het enige wilde natuurgebied van Nederland” Hij komt er vanaf zijn vroegste jeugd en weet zich nog goed te herinneren dat de duinen van Ameland vol met meeuwen zaten. In ruim twintig jaar kan er echter veel veranderen. “Want het is veel leger geworden in de duinen van dit waddeneiland”, laat nieuws- en vogelfotograaf Marcel van Kammen weten. In het vooren najaar als de trekvogels naar het noorden of zuiden vliegen is het echter een drukte van belang aan de waddenkust. “Dan zie je enorme wolken van vogels.

Dat is een geweldig mooi gezicht om te zien en op de foto vast te leggen.”

De natuur en de Wadden zijn een onuitputtelijke bron van inspiratie voor de uit Hurdegaryp afkomstige fotograaf. Als zelfstandige is hij als nieuwsfotograaf bijna dagelijks op pad voor onder andere het Friesch Dagblad en de Leeuwarder Courant.

Het is ondenkbaar dat

Marcel zonder fotocamera op pad gaat, want de natuur kan in een mum van tijd veranderen. Het magische licht op de Waddenzee in combinatie met de mooiste wolkenluchten kunnen plots verschijnen. Dan is het zaak om de camera onmiddellijk paraat te hebben. Vooral de wilde natuur en de ongetemde weersomstandigheden kunnen de natuurfotograaf boeien. “In het voor- en najaar ben ik vaak in het waddengebied te vinden want dan trekken de vogels naar het noorden of zuiden. Ik ben een echte liefhebber van de strandlopers. En als je een najaarsstorm hebt kun je op sommige plekken bijzondere vogels zien die bijkomen of een beschutte plek zoeken.

Ze proberen te overleven en daarna weer door te trekken naar hun verre bestemming.”

Niet alleen de vogelsoorten die op De Wadden verblijven zijn elk jaargetijde verschillend, ook de natuur zelf

Eidereenden bij zonsondergang boven de Waddenzee.

voor de duizenden strandlopers als de kanoet desastreus.

De toekomst van deze en andere wadvogels komt hiermee ernstig in gevaar. Gaswinning in een gebied zoals bij Ternaard moet je gewoon niet toestaan. Je moet van het Wad afblijven.”

Jager op de pier bij Holwerd. neemt elke keer een andere gedaante aan. “Een slenk of geul kan binnen een jaar een totaal andere loop krijgen.” Dat merkt ook ook de kapitein van de Oerd - het passagiersschip dat dagelijks veel mensen van Holwerd naar Ameland brengt. Die

vaargeul verandert van plek of slibt dicht. Tijdens het drukkere toeristenseizoen is Marcel minder in het gebied te vinden. “Ik zoek meer de rust buiten het hoogseizoen en laat me dan verrassen door de bijzondere ontmoetingen die op mijn weg

Zomers landschap van het Wad bij Holwerd.

komen. Elke zeehond is voor mij speciaal, en elke situatie is weer anders. De kleuren en het licht veranderen altijd.

Dat is het mooie aan het Wad”, verklaart de fotograaf de magie van het gebied.

Afblijven De natuurfotograaf vindt dat we zuinig op de Waddenzee moeten zijn. De perikelen rond de gaswinning in Groningen, met als gevolg vele aardbevingen baren Marcel zorg. Hij is dan ook tegen de gas- en zoutwinning in de Waddenzee. Het is een absurd idee dat de overheid wil instemmen met gaswinning onder het enige Nederlandse natuurlijke Werelderfgoed, de Waddenzee. “Daar moet niet geboord worden. Als de boel twee of drie centimeter verzakt is dat bijvoorbeeld

De kwetsbaarheid van het gebied bleek toen begin januari van dit jaar het containerschip de MSC Zoe honderden containers verloor. De plastics die hierbij in de Noordzee en Waddenzee terecht kwamen kunnen een blijvend negatief effect hebben op ecosysteem van deze gebieden.

Het Unesco Werelderfgoed viert dit jaar haar 10-jarig bestaan. Fotograaf Marcel van Kammen zal middels zijn foto’s voortdurend laten zien hoe mooi en magisch dit gebied is. De voortdurende veranderende vergezichten geven hem de kans om steeds weer het waardevolle verhaal van de Wadden te vertellen. De kluut met jong op de voorpagina van deze Waddenkrant is ook beschikbaar gesteld door Marcel van Kammen.

Voor meer informatie over zijn natuurfotografie kijk op www.momentsofnature.nl

Tekst: Henk Brinkman Fotografie: Marcel van Kammen

expositie

7 juli - 1 september

schilderijen van

Gertjan Scholte-Albers Sita Geerling

De SeedyksterToer UITWAAIEN IN WADDEN WERELDERFGOED ACTIVITEITEN EN ATTRACTIES GESCHIKT VOOR ALLE LEEFTIJDEN Excursies Wadlopen Abseilen Uitkijktoren

Minicamping Terrassen Trekkershut Warm-/koudbuffet

Midstrjitte 63 Woudsend

Hét adres voor uw verse, gebakken en gerookte vis!

Wij zijn verhuisd naar de binnenhaven van Zoutkamp, Reitdiepskade 16!

U bent van harte welkom in onze nieuwe viswinkel met een ruim assortiment vis.

Wij kunnen uw vis nu ook op de bakplaat bakken!

Vanaf april elke woensdagmiddag om 3 uur een rondleiding door de palingrokerij!

(Vooraf opgeven wenselijk) Open: di t/m zo van 10.00 -19.00 uur.

Reitsdiepskade 16, 9974 PJ Zoutkamp t +31 (0)595 402177 e info@palingrokerijpostma.nl i www.palingrokerijpostma.nl

Zeedijk 8 - 9073 TN Marrum - 0518-411434 www.seedykstertoer.nl

Barbecue Paarden/pony’s Familiefeest Vergaderingen

Gerben Visbeek van Seedykstertoer ambassadeur van de Wadden:

“Je ziet het elk voorjaar weer tot leven komen, alles wordt nieuw”

Vispassage De Heining te zien tijdens de seedykstertoer. © Press4All

Als een alles overziende baken staat de als uitkijktoren fungerende oude kuilvoersilo over het waddenlandschap te waken. De wind, wolken zee en zon hebben deze week vrij spel en leggen de Wadden in een warme deken.

Maar welk jaargetijde er ook heerst, Gerben Visbeek van de Seedykstertoer kan niet ophouden te genieten van het wisselen van de jaargetijden. “Je ziet de schepping elk voorjaar weer tot leven komen. Van compleet kaal tot prachtig groen en paars bloeiend.”

Ook tijdens de dag van het Wad op zaterdag 29 juni en zondag 30 juni, zal Gerben Visbeek met zijn bekende panoramawagen vertellen wat er zo bijzonder is aan dit gebied.

Beleef het Wad De Dag van het Wad is in zicht. Nog even en dan vieren we dat de Waddenzee alweer tien jaar de status heeft van UNESCO Werelderfgoed.

Inmiddels is er door het hele waddengebied al een verscheidenheid aan activiteiten en unieke belevenissen. De Friese toeristische ondernemer Gerben Visbeek sluit zich graag aan bij deze bijzonder dagen. “Ik neem mijn gasten dan mee in de panoramawagen door het kweldergebied.”. Dan is het voor de liefhebbers niet alleen genieten van het prachtige uitzicht, ook komen zij van alles te weten over de natuur, duizenden planten, vogels, vissen en boeiende historie. Op een kleurrijke wijze met talrijke anekdotes weet Visbeek zijn publiek tijdens de twee uur durende tocht te boeien. “We sluiten de tocht af met een lekkere gezonde hap van de waddenbodem met vis, zeekraal, brood en jam en voor wie wil een lekker slokje Wadwater.

Zo maakt iedereen kennis met de mooie producten die hier in de omgeving verkrijgbaar zijn.”

Rust & ruimte Gerben Visbeek geniet elk jaargetijde van de natuur in het waddengebied. “Ik geniet elke dag van de rust, ruimte het uitzicht en de adembenemende vergezichten. Bij helder weer, kan ik Terschelling en Ameland zien. Tijdens het voor- en najaar zie je de massaal aanwezige vogels prachtige figuren in de lucht

Seedykstertoer met panoramawagen. ©Archief Seedykstertoer

tekenen. Zo onvoorspelbaar en nooit hetzelfde, iets wat je niet kunt bestellen.” Hoewel Visbeek een echte ambassadeur van het gebied is blijft het toch lastig te vertellen waarom de mensen het Wad moeten bezoeken. “Ze moeten hier gewoon zelf langskomen om de uitgestrektheid en de waddenoase in eigen persoon te ervaren. Het is hier een eldorado voor vogels op de grens van land en water en ook de flora en fauna is hier ongekend mooi.”

Historie Visbeek wijst gasten ook op de belangrijke historie van het gebied. “Vroeger werkten de mensen hier voor

een schamel loontje om het gebied in te polderen voor landbouwgrond. Wat voorbestemd was voor voedselproductie is nu natuur. Hier groeit nu engels slijkgras, een plantje wat er voor zorgt dat de klei wordt vastgehouden. Ook groeit er zeekraal, zeeaster, melkkruid, schorrekruid en zeeaalsem. Onmisbare schakels in de flora en fauna voor de mens en zijn voedsel.”, geeft Gerben Visbeek zijn deskundige visie.

Zuinig Visbeek wil iedereen er op wijzen vooral zeer zuinig te zijn op de Wadden. “Elke winter is het gebied woest en ledig. En ieder jaar gaat het

van niets naar groen. “Toch vindt hij ook dat je de natuur niet helemaal haar gang kunt laten gaan. “Er moet scherp op worden toegezien dat je de vos en steenmarter en andere rovers, niet volledig vrij laat. Ze plunderen de nesten van de vogels die hier in het gebied zitten te broeden. En dat is niet de bedoeling. Die mogen de boel niet overnemen.” Visbeek nodigt iedereen uit om het verhaal van de Wadden bij de Seedykstertoer mee te maken. “Laat je meenemen in het verhaal en het gebied, dat het grootste kwelderareaal van Europa is. Wees wijs met dit unieke bijzondere stukje Wadden!”

Proef de rust en de sfeer van het wad bij De SeedyksterToer Wij heten u hartelijk welkom bij De Seedykstertoer. Ons bedrijf ligt aan de rand van de Waddenzee. Dit unieke natuurgebied staat sinds 2009 op de Werelderfgoedlijst en is door de UNESCO aangewezen als bio-sfeerreservaat. U kunt uitwaaien op de zeedijk of in onze panoramawagen een tocht maken over dijken en langs slenken, geulen en kwelders in één van de belangrijkste broed-, foerageer en pleisterplaatsen voor De panoramawagen bij de oude bunker die nu als uitkijkpost trekvogels in Noord-Europa. fungeert. © Archief Seedykstertoer Ook organiseren wij wekelijks excursies en wandeltochten door het gebied. De SeedyksterToer heeft op haar eigen locatie uiteraard ook van alles te bieden. Wij beschikken over verschillende zalen waar u terecht kunt voor uw receptie, familie- of personeelsfeest, maar ook voor uw vergadering of symposium. Ook voor groepsuitjes met outdoor-activiteiten bent u bij ons aan het juiste adres. Kinderen kunnen hun hart ophalen in de overdekte speelhal.

Voor meer informatie kijk op www.seedykstertoer.nl

DAG VAN HET WAD OPENING DAG VAN HET WAD: ZINGEN VOOR DE JARIGE WADDENZEE 29 juni, 09.30 uur – Lauwersoog en Kornwerderzand – Doe eens Wad Juist nu, na de containerramp, is het belangrijk onze liefde voor dit gebied te tonen. Daarom zetten we de Waddenzee als jarige in het zonnetje. We staan stil bij wat ze voor ons betekent, doen een belofte aan haar voor dit komende jaar en zingen haar toe. Daarna eten we taart en maken haar dit weekend nog schoner en mooier, als cadeau aan haar.

dagvanhetwad.nl

10 jaar Waddenzee Werelderfgoed - Vier het mee!

Werelderfgoed Waddenzee ©Ruben Smit

Dag van het Wad

De Dag van het Wad staat zaterdag 29 en zondag 30 juni geheel in het teken van het 10-jarige bestaan van Waddenzee Unesco Werelderfgoed.

Een weekend lang wordt gevierd dat de Waddenzee sinds 2009 is uitgeroepen tot natuurlijk Unesco Werelderfgoed.

Op diverse locaties zijn workshops, wandelingen en andere waddenactiviteiten.

Toegang en deelname is gratis.

behouden en beschermen.

Duurzaamheid voorop Om dit bijzondere jaar te vieren is een speciale jubileumeditie opgezet met uiteenlopende lokale en regionale activiteiten. Ondernemers, horeca- en recreatiebedrijven, natuurorganisaties, kunstenaars en betrokken bewoners bieden op beide dagen een leuk en gevarieerd programma voor jong en oud. Op zo’n 90 locaties langs de waddenkust en op de eilanden vind je een grote verscheidenheid aan activiteiten.

Musea zetten de deuren open, jutters vertellen hun spannende verhalen, waddengidsen nemen je mee het wad op, er zijn wandelingen door de kwelders, ontdekkingstochten door polders, je kunt vogels spotten, het onderwaterleven bestuderen, in de huid van een vis kruipen en zelfs onder de sterrenhemel slapen aan de dijk.

Dag van het Wad © Ruben Smit De Waddenzee kreeg die universele titel voor het weidse, dynamische karakter en de vele natuurlijke rijkdommen die het tot een ideaal leefgebied maken voor vogels, vissen en ander onderwaterleven. Daarmee staat de Waddenzee op gelijke voet met andere wereldberoemde natuurgebieden als Yellowstone in de Verenigde Staten, het Great Barrier Reef in Australië en de Kilimanjaro in Tanzania.

Zeehondentocht Engelsmanplaat

©Marcel van Kammen

Aan de wieg van dit succes staat een jarenlange samenwerking tussen Nederland, Duitsland en Denemarken, die de waarde van het ecosysteem niet alleen erkennen, maar ook gezamenlijk willen

Het hele programma is doorspekt met het thema duurzaamheid en duurzaam toerisme. Alle betrokkenen bij de Dag van het Wad willen dat bewoners en bezoekers genieten van het natuurlijke werelderfgoed.

Zeehonden bij Texel Razende Bol

Dag van het Wad Kom op 29 en 30 juni slapen en ontbijten aan de dijken, wadlopen, kwelderwandelen en toeren langs de kust.

Allemaal activiteiten om de 10-jarige verjaardag van het Wad te vieren. Benieuwd wat en waar er allemaal gaat gebeuren? Kijk op www.dagvanhetwad.nl voor het overzicht. Vier met ons mee! #happywaddensea #visitwadden

Tegelijk laten ze het publiek graag zien waarom het gebied zo bijzonder en mooi is, en waarom het ook voor de komende generaties goed onderhouden en beschermd moet worden. Alle evenementen en activiteiten die in het kader van de Dag van het Wad georganiseerd zijn, laten het gebied dan ook op een duurzame manier zien en beleven.

Ode aan Waddenzee Wist je dat het waddengebied op wereldschaal een van de laatst overgebleven ecosystemen is die bij eb op grote schaal droogvallen en waar natuurlijke processen nog goed zichtbaar zijn? Het telkens veranderende kustlandschap biedt getijdengeulen, zeegras-weiden, mosselbanken, zandbanken, wadden, zoutmoerassen, stranden en

duinen. Daarnaast is de duisternis en de weidsheid van het landschap er nog volop te beleven.

Ook komen er een groot aantal planten- en diersoorten voor, waaronder grotere zeezoogdieren als de gewone zeehond, grijze zeehond en bruinvis. Door de relatief ondiepe zee en het tweemaal dagelijks droogvallen van zandplaten en slikvelden is het een ideaal broed-, foerageer- en overwintergebied voor 10 tot 12 miljoen vogels per jaar. Ook vinden honderden miljoenen trekvissen als de paling, zalm en zeeforel hun weg via de Waddenzee tussen de zout- en zoetovergangen. De Dag van het Wad is dan ook niet enkel een eerbetoon aan het gebied, maar een regelrechte liefdesverklaring.

©Ruben Smit

addengenot.nl

Pieterburen Restaurant Waddengenot Pizzeria Waddengenot Pieterburen Café de Après Wad-bar Wadlopen-Pieterburen.nl

SKELTERBAAN

Start Pieterpad LUNCH DINNER

RESTAURANT WADDENGENOT

VIS VLEES VEGETARISCH

Zondag Waddenmarkt Hotel Waddenweelde*** Badhuis Waddenwellness

HOTEL RECEPTIE

Zonnige terrassen

1. Restaurant Waddengenot 2. Apres-wadbar café 3. Pizzeria Bij de buren van Pieter 4. Speeltuin Hoogtij 5. IJssalon 6. Midgetgolf biljart 7. Hotel Waddenweelde 8. Receptie hotels, inschrijven wadlopen, souvenir- & wadloopwinkel 9. Hotel Aan ‘t Wad 10. Waddenwellness 11. Pieterburen Events 12. Start Pieterpad 13. Kapsalon Linda 14. Waddenmarkt 15. Huisje 16. Visrokerij 17. Vakantiehuisje

Speeltuin en kinderfeestjes

WWW.WADLOPEN-PIETERBUREN.NL l HOOFDSTRAAT 84 l 9968 AG PIETERBUREN l 0595 - 528 558 l RECEPTIE@WADDENGENOT.NL

Al onze tochten zijn inclusief:

WADLOOPTOCHT PIETERBUREN 2019 “HET ECHTE WADLOPEN” EDUCATIEVE WADLOOPTOCHT donderdag 4 15:00 vrijdag 24 7:30 zaterdag 6 7:15 dinsdag 20 7:15 dinsdag 8 11:30 Februari VANAF 6 JAAR vrijdag 1 12:30 vrijdag 5 15:30 vrijdag 24 18:30 zaterdag 6 18:15 woensdag 21 7:30 woensdag 9 13:00 zaterdag 2

13:15 zaterdag 6

16:00 zaterdag 25

7:00 zondag 7

7:00 donderdag 22 8:00 donderdag 10 13:30

• Ontvangst met 2x koffie/thee en gebak

zondag 3

14:00 zondag 7

16:30 zondag 26

7:30 maandag 8

8:00 vrijdag 23

7:30 vrijdag 11

13:45

dinsdag 2

14:15 maandag 22

maandag 4

14:30 maandag 8

17:00 maandag 27

9:30 dinsdag 9

9:00 zaterdag 24

8:15 zaterdag 12

14:30

donderdag 4

15:00

dinsdag 5

14:45 dinsdag 9

17:30 dinsdag 28

9:30 woensdag 10

8:30 zondag 25

9:15 zondag 13

15:15

• Film over de te lopen tocht

zaterdag 6

16:00 donderdag 1

15:15

zaterdag 9

6:45 vrijdag 12

8:00 woensdag 29 10:30 donderdag 11 10:00 maandag 26

10:30 maandag 14

15:30

dinsdag 9

17:30 zaterdag 3

17:00

11:30 dinsdag 15

15:45

zaterdag 13

9:00 maandag 5

• Wadlooptocht van +/- 3 uur • Waddenquiz

zondag 10

7:15 zaterdag 13

9:00 donderdag 30 12:00 vrijdag 12

11:00 dinsdag 27

vrijdag 15

10:00 zondag 14

10:00 vrijdag 31

12:15 woensdag 28 13:00 donderdag 17 7:00

zaterdag 16

11:30 maandag 15

11:30

zondag 17

12:30 dinsdag 16

12:30 zaterdag 1

info@wadlopen-pieterburen.nl

+31(0)595 - 528 558 Dagelijks geopend 9.00 uur tot 21.00 uur

Pieterburen, hier bruist het Wad en het vakantiegevoel. Geulen, slik, zandbanken en zeehonden, tijdens het wadlopen maak je alles mee.

Kledingvoorschrift: • mei t/m half oktober: hoge gympen, korte broek en warme bovenkleding.

• half oktober t/m april: laarzen, regen broek en warme/regen kleding.

Wadloopschoenen/laarzen, zijn te huur in onze Wadloopwinkel.

woensdag 17 14:00 woensdag 7

7:15 8:30

7:15

vrijdag 19

15:45 vrijdag 9

10:00

14:00 vrijdag 30

15:00 zaterdag 19

7:30

zondag 21

16:30 zondag 11

12:00

15:15 zaterdag 31

16:15 zondag 20

7:45

dinsdag 23

17:30 dinsdag 13

14:00

dinsdag 22

9:15

zaterdag 27

8:30 donderdag 15 15:30

dinsdag 30

12:30 zaterdag 17

13:30 woensdag 17 14:00 zondag 2

14:30 dinsdag 16

14:15 donderdag 18 15:00 maandag 3

15:00 woensdag 17 16:00

September

woensdag 20 14:30 vrijdag 19

15:45 dinsdag 4

15:30 donderdag 18 16:30 zondag 1

17:00 woensdag 23 10:30

donderdag 21 15:30 zaterdag 20

16:00 woensdag 5

16:15 vrijdag 19

17:00 maandag 2

6:30 donderdag 24 12:00

zondag 24

6:45 zondag 21

16:30 donderdag 6

16:45 zaterdag 20

6:45 dinsdag 3

7:00 vrijdag 25

13:00

donderdag 2

14:15 woensdag 21

7:30

dinsdag 26

7:30 maandag 22

17:00 vrijdag 7

17:30 zaterdag 20

17:45 woensdag 4

7:30 zaterdag 26

13:30

vrijdag 3

14:45 vrijdag 23

8:30

woensdag 27

8:15 dinsdag 23

17:30 zaterdag 8

7:30 zondag 21

7:00 donderdag 5

8:00 zondag 27

13:30

donderdag 16 13:30 zaterdag 24

9:00

8:00 zaterdag 8

19:00 maandag 22

7:30 vrijdag 6

8:00 maandag 28

14:00

zaterdag 18

14:30 dinsdag 27

11:30

14:30

dinsdag 21

16:30 donderdag 29 14:00

8:30 zondag 9

7:15 dinsdag 23

8:00 zaterdag 7

8:45 dinsdag 29

vrijdag 1

10:15 zondag 28

9:30 maandag 10

8:15 woensdag 24

7:15 zondag 8

9:45

zaterdag 2

12:00 maandag 29

10:30 dinsdag 11

10:00 donderdag 25 9:00 maandag 9

zondag 3

13:00 dinsdag 30

12:30 woensdag 12 10:15 vrijdag 26

maandag 4

14:00

zaterdag 27

8:45 dinsdag 10

donderdag 13 12:30 zaterdag 27

Mei

November

11:30 woensdag 6 13:45 donderdag 7

9:45 woensdag 11 13:45 vrijdag 8

8:00

8:30 maandag 2

11:00

zondag 26

woensdag 29 11:30 woensdag 4 vrijdag 31

14:30 woensdag 1

13:30 vrijdag 14

12:45 zondag 28

11:00 donderdag 12 14:30 zaterdag 9

12:30

14:15 zaterdag 15

13:30 maandag 29

12:30 vrijdag 13

13:15

13:30 zaterdag 14

donderdag 7

15:15 vrijdag 3

14:45 zondag 16

14:45 dinsdag 30

15:30 zaterdag 4

15:00 maandag 17

15:00 woensdag 31 14:30 zondag 15

zaterdag 9

15:45 zondag 5

15:45 dinsdag 18

15:45

zondag 10

6:30 maandag 6

16:00 woensdag 19 16:30 donderdag 1

maandag 16

Augustus

15:45 dinsdag 17

12:30 vrijdag 6 zondag 8

Juni

16:30 7:00

16:00

September

12:00

15:00 donderdag 2

vrijdag 8

donderdag 23 17:30 zaterdag 31 zaterdag 25

dinsdag 5

15:00 zondag 10

maandag 19

Mei

9:30

woensdag 6

6:30 7:30 8:30 10:00

15:45 maandag 11

13:45

zaterdag 1

14:00 dinsdag 10

16:30 dinsdag 12

14:00

dinsdag 4

15:30 donderdag 12 14:30

16:30 donderdag 21 9:30

donderdag 6

16:45 zaterdag 14

15:30

17:00 vrijdag 22

10:30

zaterdag 8

7:30 zondag 15

16:00

13:00

vrijdag 15

8:15 dinsdag 7

16:30 donderdag 20 17:00 vrijdag 2

16:30 donderdag 19 7:00 zaterdag 23

12:00

woensdag 12 11:00 dinsdag 17

17:00

zaterdag 16

9:30 woensdag 8

17:00 vrijdag 21

17:30 zaterdag 3

17:30 vrijdag 20

7:30 zondag 24

13:00

vrijdag 14

13:00 woensdag 18

6:45

zondag 17

11:00 donderdag 9

17:30 zaterdag 22

7:00 zondag 4

6:45 zaterdag 21

7:00 dinsdag 26

14:00

zondag 16

14:30 vrijdag 20

7:30

maandag 18

12:15 vrijdag 10

6:30 zaterdag 22

18:00 zondag 4

18:00 zondag 22

7:45

dinsdag 18

15:45 zondag 22

8:30

dinsdag 19

13:30 vrijdag 10

18:30 zondag 23

7:00 dinsdag 6

8:00 maandag 23

9:30 vrijdag 6

9:30

donderdag 20 17:00 dinsdag 24

11:00

7:15 maandag 24

8:00 woensdag 7

8:00 dinsdag 24

11:00 zaterdag 7

11:00

zaterdag 22

7:00 donderdag 26 13:30

woensdag 20 14:15 zaterdag 11

Hoofdstraat 84 | 9968 AG | Pieterburen

6:30

Augustus

13:15 donderdag 29 14:00 vrijdag 18

maandag 18

Maart

www.wadlopen-pieterburen.nl

zondag 14

6:30

13:45 maandag 15

Juni

dinsdag 19

donderdag 28 9:00 vrijdag 26

Reserveren, informatie en meer tijden en tochten:

12:45 zaterdag 13

zaterdag 20

April

December

donderdag 21 14:45 zondag 12

8:15 dinsdag 25

9:00 donderdag 8

9:00 woensdag 25 11:45 zondag 8

12:00

maandag 24

8:00 zaterdag 28

vrijdag 22

15:15 maandag 13

10:00 woensdag 26

8:45 vrijdag 9

9:15 donderdag 26 13:30 maandag 9

12:30

woensdag 26

9:30

zaterdag 23

16:00 dinsdag 14

11:30 donderdag 27 10:30 zaterdag 10

13:00

vrijdag 28

11:30 vrijdag 4

zondag 24

16:30 woensdag 15 12:00 vrijdag 28

zondag 30

13:00 zondag 6

9:00

dinsdag 8

11:30

10:15 vrijdag 27

14:00 dinsdag 10

10:45 zondag 11

11:45 zaterdag 28

15:00 woensdag 11 13:30

maandag 25

6:45 donderdag 16 13:30 zaterdag 29

12:00 maandag 12

13:00 zondag 29

15:45 donderdag 12 13:45

vrijdag 29

8:15 vrijdag 17

14:00 zondag 30

13:00 dinsdag 13

14:00 maandag 30

16:15 vrijdag 20

zaterdag 30

9:30 zaterdag 18

15:00

zondag 31

12:30 zondag 19

15:45 maandag 1

14:00 donderdag 15 15:30 woensdag 2

16:00 dinsdag 2

14:45 vrijdag 16

16:30 woensdag 3

April

maandag 20

Juli

Juli

14:30

Oktober 7:45

9:00

dinsdag 2

14:45 donderdag 10 13:30

10:00

donderdag 4

16:30 zaterdag 12

14:30

7:00 zondag 22

11:30

zaterdag 6

7:00 dinsdag 15

15:45

16:00 vrijdag 4

7:45 maandag 23

12:30

maandag 8

8:00 vrijdag 18

7:15

15:45 zaterdag 17

16:45 zaterdag 5

7:15 dinsdag 24

13:00

woensdag 10

9:30 zondag 20

7:45

11:00 woensdag 23 10:30

woensdag 14 15:00

Oktober

zaterdag 21

maandag 1

12:30 dinsdag 21

dinsdag 2

14:15 woensdag 22 17:00 donderdag 4

16:30 zondag 18

17:30 zondag 6

8:15 woensdag 25 13:30

vrijdag 12

woensdag 3

14:45 donderdag 23 17:30 vrijdag 5

17:00 maandag 19

7:00 maandag 7

10:00 donderdag 26 14:00

zaterdag 13

12:00 vrijdag 25

13:00

dinsdag 16

15:00 zondag 27

13:30

donderdag 18 16:30 dinsdag 29

14:30

KIJK OP ONZE WEBSITE NOG MEER TIJDEN EN TOCHTEN WWW.WADLOPEN-PIETERBUREN.NL

Wandelen in het grootste en meest afwisselende wandelgebied van Nederland. Met ruim 1200 km aan wandelmogelijkheden. Recreatief wandelen én actief wandelsporten. Over strand en dijken, langs zeekust, hoogland, door terpen- en Wierdenland, bos en duinen, voorbij koolzaadvelden en graanakkers en zoveel mogelijk over eeuwenoude paden. Stel je eigen route samen of kies uit een van de dagwandelingen.

ruim 1200 km wandelmogelijkheden rond de Waddenzee

Waddenwandelen Waddenwandelen is genieten van prachtige cultuurlandschappen langs de randen van het Werelderfgoed Waddenzee. Het grootste wandelnetwerk van Nederland voert u over historische voetpaden, boerenlandpaden en oude binnendijken langs de mooiste natuur en plekjes. Je komt langs vele Middeleeuwse kerkjes, langs of door authentieke dorpen met overal, fraaie vergezichten en schilderachtige wolkenluchten. Ervaar de rust en ruimte.

Ruggengraat van het wandelnetwerk is het internationale Noordzee Kustpad (E9) langs de waddenkust van Noord-Holland, Fryslân en Groningen. In Nederland verbindt het Noordzee Kustpad alle onderdelen van het Nederlands Kustpad (deel 1 Zeeland – Zuid-Holland, deel 2 Zuid-Holland – NoordHolland en deel 3 Groningen en Friesland tezamen LAW 5), tot het langste aangesloten wandelpad in Nederland (725 km). Aan Het Nederlands Kustpad is een wandelnetwerk geknoopt dat je in staat stelt de gehele waddenkust te ontdekken en de Waddeneilanden te voet te verkennen. Van Krabbendam (Noord-Holland) tot Delfzijl (Groningen) en van Terschelling en Harlingen (Fryslân) tot zelfs op Borkum (Duitsland).

Oeroude landschappen In Fryslân en Groningen voert Waddenwandelen door verschillende, vaak oeroude kustlandschappen. Die hebben echter één ding gemeen: de geschiedenis is nog goed leesbaar. Zo laten de terpen en wierden zien waar het water tot in de late Middeleeuwen binnendrong; ze herinneren ook aan de hoogtijdagen van de Friese koningen toen de regio ten westen van het Lauwersmeer even dichtbevolkt was als de regio Parijs. Doordat het landschap enigszins met rust is gelaten, geeft het de geschiedenis

van de regio bloot. Het zorgt tot op de dag van vandaag voor wandelvriendelijke afstanden tussen de dorpen en steden en maakt van het kustgebied een ideaal wandelland.

Op de Waddeneilanden bieden de routes weer een heel andere beleving. Op deze rondgangen beleeft u de Wadden op een traditionelere manier. Met af en toe een doorsteek via het polderlandschap. Voel de wind door uw haren en proef het zout op uw lippen, hoor de zeemeeuwen krijsen en geniet van het uitzicht over het droogvallende Wad. Ook op de eilanden doet het netwerk tal van bezienswaardigheden aan. De vuurtorens, maar ook de gezellige dorpjes en de Waddencentra die het verhaal van de natuur in het Werelderfgoed Waddenzee vertellen.

Eindeloos wandelen op Terschelling Een van die Waddeneilanden die zich het best te voet laat ontdekken is Terschelling.

Met ruim 250 kilometer aan wandelpaden en onverharde wegen zijn de mogelijkheden er eindeloos. Het hele jaar door kan men genieten van ongerepte natuur in het spoor van jutters en ontdekkers.

Wie in Harlingen de boot opstapt, maakt zich letterlijk los van de dagelijkse beslommeringen. Het is heerlijk

onthaasten met een prachtig uitzicht over werelderfgoed Waddenzee. Wanneer de Brandaris op bakboord verschijnt is de haven in zicht.

De oudste vuurtoren van Nederland markeert al eeuwenlang de skyline van Terschelling. Hier vindt men rust en ruimte in een decor van strand en duinen, bossen en heidevelden, polders en de rijke Waddenzeekust. Sfeervolle en gezellige dorpen van West tot en met Oosterend nodigen uit om volop te genieten van een verblijf op Terschelling. Want vanuit elke accommodatie is men

binnen een minuut in de natuur.

Gevarieerde landschappen Drie gevarieerde wandeldagen liggen met dit arrangement in het verschiet. De routes voeren langs bekende natuurgebieden als de Boschplaat en de Noordsvaarder, door de woeste duinen, over het strand, door het bos en langs de authentieke dorpjes en buurtschappen van Terschelling. En onderweg zijn er natuurlijk volop mogelijkheden om even bij te komen met bijvoorbeeld een cranberrygebakje of lunch.

Wandelen op en rond de Wadden.

Bron & fotografie: Wandelnet/Waddenwandelen

De door Wandelnet ontwikkelde routes van 11, 16 en 20 kilometer zijn goed gemarkeerd, uitgebreid beschreven en via GPS-track beschikbaar.

Uiteraard zijn de routes ook in te korten of naar eigen wens aan te passen. Want op Terschelling mag men overal - oerol op z’n Terschellings wandelen.

voor Zuid- en Noord-Holland en één voor Fryslân-Groningen); de derde gids beschrijft de routes op de Waddeneilanden, het Streekpad Waddenwandelen. In elke gids zijn enkele dagwandelingen opgenomen. De gidsen bevatten routebeschrijvingen, topografische kaarten en streekinformatie.

Gidsen Waddenwandelen kun je doen aan de hand van drie Wandelgidsen die Wandelnet heeft uitgebracht.

Twee gidsen beschrijven het Noordzee Kust pad (een deel

Gratis downloaden van de routes op Terschelling en de routes van Streekpad Wandelen op Texel, Vlieland, Ameland, Schiermonnikoog en Borkum) via www.wandelnet.nl/waddenwandelen

Kom eten, proeven en genieten op het VIStival!

Den Oever maakt zich op voor het tiende Vistival! Het culinaire evenement, dat geheel in het teken van vis van onze Nederlandse vissers staat, zal dit jaar op 13 juli van 10.00 tot 17.00 plaatsvinden. En omdat we een jubileum te vieren hebben, sluiten we dit jaar af met een gezellige feestavond op het haventerrein!

Het haventerrein in Den Oever zal wederom worden omgetoverd tot een culinair walhalla waar de visliefhebber warm voor loopt. Het Vistival staat geheel in het teken van vis die in de Hoofdstad van de ZeeVerse Vis wordt aangeland door de Oeverse vissers. Lokale

chef-koks ĂŠn kokkerellende vissers van het Visbakteam laten zien wat er in huis is. Ze laten zien hoe simpel het bereiden van een oer-Hollands visje is, zoals Schol, Wijting, Tong maar ook Hollandse Garnalen en Langoustines!

In de visafslag staat een mooie vis-voeltafel waar een enthousiaste oud-visser u kennis laat maken met de verschillende vissoorten. Hij vertelt hoe u de verschillende vissoorten kunt herkennen, grappige weetjes en leuke anekdotes!

De Visserijschool is aanwezig met diverse schaalmodellen van vistuigen en er worden

netten geboet. De leraren van de visserijschool, oud-vissers, zijn aanwezig om vragen te beantwoorden en meer te vertellen over het leven in de visserij. Langs de kade liggen verschillende kotters waar vissers u meer kunnen vertellen over de verschillende vistechnieken.

Ook aan de kinderen is gedacht!

Voor de allerkleinste is er een draaimolen en een clown die de mooiste creaties maakt met ballonnen. Voor de wat grotere kinderen is er een interactieve attractie, wat dat precies inhoudt moet je zelf maar komen bekijken!

Daarnaast hebben we dit jaar het opdrachtenboekje ook nog.

Spelenderwijs leren de kinderen van alles over vis en de visserij.

En uiteraard mogen de ouders meedoen!

ZATERDAG 13 JULI 2019 10.00 uur - 17.00 uur - Haventerrein Den Oever Kookdemonstraties door beroeps- en hobbykoks ten bate van het VIStival Zeeverse Vismarkt vanaf 08.30 uur Markt met een gezellig terras Veel kinderactiviteiten Wieringer visbakpromotieteam

Nautische hoek in de visafslag met diverse schaalmodellen van vistuigen, netten boeten etc.

bestaan uit circa 80 kraampjes die over bijna het gehele haventerrein verspreid staan. De markt is bekend om zijn diversiteit, streekproducten, kleding, visserij gerelateerde kramen maar ook de lekkerste foodkramen vindt u bij ons.

Heeft u trouwens al eens gehoord van Het Rondje langs de Kade? Dat is een wandelroute over de haven.

Tijdens de wandeling komt u langs verschillende informatiezuilen met veel wetenswaardig-heden in tekst en beeld over de visserij, vis en Den Oever. Met interviews met echte vissermannen! Bij alle bedrijven op het terrein is een folder verkrijgbaar met nadere informatie over Het Rondje langs de Kade

Met de Oeverse kotters als decor is de vissershaven de ideale plaats om de proeverij te organiseren.

De vele duizenden mensen die op het evenement afkomen worden voorgelicht over de vis, visserij en kunnen proeven van verschillende visgerechten. 's Morgens is er gelegenheid om bij de ZeeVerse Vismarkt vis te kopen om zelf thuis te bereiden. De dag wordt omlijst door muziek van diverse koren. En met een lekker drankje erbij van cafĂŠ Tante Pietje kan de dag niet meer stuk!

De gemoedelijke markt zal dit jaar

Meer informatie: www.vistival.nl

Reddingsboot KNRM Rondvaartje

www.vistival.nl AANSLUITEND LIVE MUZIEK * tot

23.00 uur

Activiteiten rondom Dag van het Wad Noord Nederland

April t/m oktober Zoutkamp Rondleiding Palingrokerij Postma Van april t/m oktober is er elke woensdagmiddag om 15.00 uur een rondleiding (bij voldoende deelname van af 5 pers.).

Van te voren aanmelden Prijs: € 3,00 p.p.

Reitdiepskade 21A Zoutkamp info@palingrokerijpostma.nl 0595-402177

27 juni Marrum Excursie Waddenkwelders Seedykstertoer Ga mee op excursie naar “de Waddenkwelders” of “Friesland Buitendijks” de grootste vasteland kwelder, genieten rust en ruimte en diversiteit van vogels.

Zie de jonge vogels lopen en geniet van hun eerst levensdagen als kuikentje.

Op donderdag 27 juni om 14.00 uur organiseren wij namelijk een Kwelderexcursie (adres: Zeedijk 8 9073 TN Marrum. Na de excursie krijg je een hap met zoet en zout van de Waddenbodem. Van Zeekraal duindoornjam en andere lekkernijen.

Wil je meedoen? Dan kun je je aanmelden via de website van de Seedykstertoer te weteninfo@seedykstertoer.nl

29 en 30 juni Kornwerderzand - Afsluitdijk Wadden Center Interactieve beleefexpositie In het Afsluitdijk Wadden Center vind je een interactieve beleefexpositie over het (over)leven van de Nederlanders in de Delta. Je baant je een pad door stormen uit het verleden naar de oplossingen van nu. Én je komt hier ook van alles te weten over trekvissen. Die hebben namelijk zoet én zout water nodig om op te groeien en zich voort te planten.

10.00 - 18.00 uur

29 en 30 juni Kornwerderzand Verhalen op de grens van zout&zoet Wil jij weten waarom de Waddenzee werelderfgoed is? En hoe deze getijdenrivier straks dwars door de Afsluitdijk stroomt? Of wil je te weten komen welke vissen er straks verwacht worden?

Je hoort het allemaal tijdens deze rondleiding door de gids van de Waddenvereniging.

11.00 - 15.00 uur

29 en 30 juni Den Helder - Balgzand We gaan het wad verkennen!

Bij ‘t Kuitje staan schoenen die je mag lenen en die mogen vies worden. Op het wad gaan we op zoek naar allerlei gespuis, er leeft meer onder en op het slik dan je zou denken! Samen met gidsen van de Waddenvereniging bekijken we onze vondsten en een deel gaat mee naar het Kuitje. Zo kunnen we de vissen voeren en dingen onder de microscoop bekijken. Kom langs en verwonder je over dit deel van het Waddengebied. Zo dichtbij de haven en stad maar heel bijzonder en uniek! Ook als je niet het wad wilt bezoeken ben je van harte welkom. ‘t Kuitje is beide dagen open tot 14uur.

Op beide dagen van 9:0011:00 uur

29 juni Kornwerderzand Mee met de vissers van netVISwerk De vissers van het netVISwerk zijn als initiatiefnemers nauw betrokken bij de ontwikkeling van de Vismigratierivier bij Kornwerderzand. Tijdens de Dag van het Wad kun je meevaren met de vissers. Ze laten je zien hoe het er aan toe gaat op een vissersschip en vertellen hoe zij zich inzetten voor een natuurlijke visserij op de Waddenzee.

11.00 - 16.00 uur

29 juni Kerk Terp Hegebeintum De Walvisvaart Op zaterdag 29 juni komt Anne-Goaitske Breteler, schrijfster van het boek De Traanjagers naar Hegebeintum. Ze brengt de geschiedenis van de walvisvaart tot leven door te vertellen en te laten zien wat ze hoorde van de nog levende walvisvaarders.

Aanvang in de kerk 15:00 uur - Entree € 5,-

29 en 30 juni Kornwerderzand - Afsluitdijk Wadden Center Filmvertoning Wad De film Wad van Ruben Smit, over leven op de grens van water en land, wordt vertoond in een van de filmzalen. De unieke film is een ware ode aan de Waddenzee.

Ruben Smit werkte met zijn team maar liefst vijf jaar aan deze schitterende natuurfilm met nog nooit eerder gemaakte beelden over de Waddenzee.

11:00 - 12:30 en 15:00 uur Entree € 2,00

29 en 30 juni Schilderen in de Vlindertuin

13 & 14 juli Atelierroute Slikwerk ‘t Bildt betekent kunst! De waddenkust biedt inspiratie.

Ook de vlindertuin van de Aerden Plaats is schilderachtig. Tijdens de Dag van het Wad ligt materiaal klaar om mee aan de slag te gaan. En tijdens Atelierroute Slikwerk 13 & 14 juli bezoek je 28 kunstenaars op en om ‘t Bildt.

29 en 30 juni 10:30 - 16:30 13 & 14 juli 13:00 - 18:00 uur - vrij entree

29 en 30 juni Kornwerderzand - Afsluitdijk Wadden Center Kruip in de huid van een vis Bij Kornwerderzand wordt binnenkort gestart met de aanleg van de Vismigratierivier. De Waddenvereniging is een van de initiatiefnemers om een natuurlijke overgang tussen zout en zoet voor trekvissen weer mogelijk te maken. Bezoekers kunnen tijdens de Dag van het Wad zelf proefjes uitvoeren om meer te weten komen over vismigratie en het leven van trekvissen.

11:00 - 15:00 uur

29 en 30 juni Kornwerderzand - Afsluitdijk Wadden Center Kinderactiviteiten, de hele dag door!

Je kunt o.a. knutselen met lego. Een hele dag pret voor kinderen van alle leeftijden.

11:00 - 15:00 uur

29 en 30 juni Kornwerderzand - Afsluitdijk Wadden Center In gesprek met bijzondere bewoners Wonen op Kornwerderzand is een verhaal apart. Hoe is het om te wonen op deze unieke plek? En hoe kom je hier eigenlijk terecht? Veel bewoners zijn hier al lang geleden neergestreken en erg gehecht geraakt aan hun bijzondere stekje. Tijdens de dag van het Wad ontmoet je ze in het Afsluitdijk Wadden Center en kom je alles te weten over het mensenleven op de grens van zout en zoet.

11.00 - 15.00 uur 29 en 30 juni Kornwerderzand Wandelen naar de sluis met Stella Stekelbaars Loop mee met Stella Stekelbaars en hoor leuke en bijzondere verhalen.

11:00 - 16:00 uur

Aerden Plaats Cultureel Bezoekerscentrum kunst - historie - vlindertuin archeologisch steunpunt

Oude Bildtzijl

13 & 14 juli Atelierroute Slikwerk langs 28 kunstenaars op en om het Bildt www.aerdenplaats.nl www.slikwerk.nl

Het hoogtepunt van Friesland!

Bezoekerscentrum

TERP HEGEBEINTUM Rondleidingen naar de hoogste terp van Nederland

• Excursie naar kerk met verrassend interieur en unieke net gerestaureerde rouwborden.

• Wisselende exposities • Archeologisch steunpunt i • V deopresentatie over landschap en cultuurhistorie • Toeristisch informatiepunt

• Geschikte trouwlocatie • Petit-restaurant met terras Open: April t/m oktober maandag t/m zaterdag 10.00 - 17.00 uur zon- en feestdagen 12.00 – 17.00 uur November t/m maart dinsdag t/m zaterdag 13.00 – 17.00 uur zon-en feestdagen 13.00 - 17.00 uur

Hegebeintum… een klim waard!

Pypkedykje 4 * 9173 GC Hegebeintum 0518-411783 rekreaasje@planet.nl * www.hegebeintum.info

AtelierSchier organiseert graag uw familie-, school-, of bedrijfs-Uitjes op maat.

Welkom op Schiermonnikoog - Blij met je schilderij - Juttersgeluk - Zingen aan Zee - Schone Zee - doe je mee?

Aanbod workshops in september: 3 daagse schilderworkshops - Ontspannen schilderen met Gerda Onnes - Masterclass zee schilderen olv Aly van der Wal Informatie: Garda Meerdink tel. 06 53477050

Programma 2019 www.atelierschier.com

KOM LANGS & ONTDEK

DE WERELD VAN

DE ZEEHOND #zodichtbijwasjenognooit

Een prachtig ingericht huis met stijlvolle tuinen koop je kaartje online met korting www.zeehondencentrum.nl

‘Onder de loep, verborgen schatten in de Menkemaborg’ ‘De vrouwen van de Menkemaborg’ ‘Leuke (junior)audiotour: Ga mee terug in de 18de eeuw Open: april t/m september dinsdag t/m zondag 10-17 uur Juli en augustus elke dag van 10-17 uur Oktober t/m december dinsdag t/m zondag: 10-17 uur

hoofdstraat 94a - 9968 ag pieterburen - 0595 526526 www.zeehondencentrum.nl - info@zeehondencentrum.nl

Menkemaweg 2 | 9981 CV Uithuizen | www.menkemaborg.nl

Schiermonnikoog een parel tussen Wad en Noordzee

De waddeneilanden zijn onlosmakelijk verbonden met Unesco Werelderfgoed de Wadden.

Zowel aan de wal als op de eilanden zijn er gepassioneerde mensen die zich inzetten om de boodschap van dit onschatbare natuurgebied te vertellen.

Eén van die eilanders is de op Schiermonnikoog wonende en werkende Garda Meerdink. Door haar bijzondere hobby, beleeft ze dit eiland en beseft ze bijna dagelijks op wat voor bijzondere plek haar leven zich afspeelt.

Met creatieve kunstprojecten en workshops wil ze de huidige en toekomstige generatie laten zien hoe mooi de natuur is.

Als parel tussen Wad en Noordzee ligt het eiland Schiermonnikoog te schitteren. Een parel waar Garda Meerdink zich verantwoordelijk voor voelt en die ze koestert met hart en ziel. Ze voelt zichzelf een ambassadeur van een schone zee en geeft die boodschap in haar kunstwerken en de jongere generatie graag door. Afgelopen zomer kon de jeugd meedoen aan het project Walfisk Mienskip. Jongeren konden samen met initiatiefnemers Garda Meerdink en Ludy Feyen een walvis van wilgentenen bouwen. Eer het leven in de zee; wie wil er nou plastic soep eten? Van al het plastic zwerfvuil, dat kinderen vonden konden ze ook weer een kunstwerk maken. Wees voorzichtig ruim plastic op, want anders belandt ze in zee en wordt het ook weer “ soep”. Dat plastic afval desastreus is voor de fragiele natuur op de Noordzee en het Wad bleek begin januari van dit jaar toen het containerschip de MSC Zoe honderden containers verloor. De plastics die hierbij in de zee en op de stranden en in de vogels en vissen terechtkwamen kunnen een blijvend negatief effect hebben op het ecosysteem van deze gebieden. Garda: “We zijn door deze ramp nog eens met de neus op de feiten gedrukt. Door te werken met natuurlijke materialen laat ik de andere kant zien. In mijn workshops geef ik mijn liefde voor de natuur door en laat ik zien hoe schadelijk het afval is dat de mensen hier vaak in achter laten. Ik geloof dat wij zorg moeten dragen voor deze schepping en deze prachtige aarde. Als we niet zuinig zijn op onze eilanden verdwijnt God niet alleen uit Jorwert maar ook van Schiermonnikoog”, is

geluk, dat is een workshop voor iedereen die houdt van het strand van Schiermonnikoog. Lopen langs de vloedlijn is dan een vertrouwde bezigheid. Van de schelpen, stukjes hout of metaal, botjes of wier wordt dan een uniek kunstwerk gemaakt.”

Fotografie bus: © Ilja Zonneveld een vergelijking die Garda ter verduidelijking van haar missie gebruikt.

Workshops Garda Meerdink, organiseert op Schiermonnikoog diverse workshops op het gebied van schilderen, zang, meditatie en Juttersgeluk. Veel van haar werk speelt zich af op het noordzeestrand waar een prachtige bus als creatief onderkomen fungeert. Een omgebouwde stadsbus staat van voorjaar tot najaar als atelier op het strand nabij paal 3. Regelmatig zoekt ze ook de rust van het Wad op.

“Het Wad heeft een ander geluid. De branding en de golven zijn minder overheersend dan aan de Noordzee.

Aan de Waddenzee hoor je het geluid van de vogels en ervaar je de rust en de stilte van het gebied”, legt Garda de verschillen uit. Haar eigen ervaring en beleving brengt ze graag over op de deelnemers aan haar workshops.

“Als je midden in de natuur zit te schilderen, krijg je het heel intens mee. Deelnemers worden haast gedwongen heel goed naar de zee, vogels en hun omgeving te kijken voordat ze iets op doek of papier zetten.” Om een mooi eilandmoment vast te leggen is niet alleen verf nodig.

Naast inspiratie, verbeelding en een dosis creativiteit ligt het materiaal om mee te werken vaak aan de vloedlijn.

“Elke zaterdag is er Jutters-

Genieten van een kunstwerk of zelf een uur stil zijn en luisteren naar de natuur verdiept de ervaring die bezoekers op het eiland hebben. “We zouden veel meer respect moeten krijgen voor de dieren in de zee en de bijzondere vogels op het Wad en in de weiden.

Bij kleine kinderen zie je vaak die verwondering van wat er zich allemaal om zich heen afspeelt. En of het nu tieners of peuters zijn ze weten altijd de mooiste kunstwerken te maken. Om dat mee te maken, te ervaren en deelgenoot van te zijn, dat verveelt mij nooit. Van kinderen krijg ik altijd energie. Al dertig jaar, zolang ik met Atelier Schier bezig ben.”

Beeld en fotografie: © Ludy Feyen Voor meer informatie over workshops kijk op www.atelierschier.com

Groepsarrangementen Zout op je lippen en zand tussen je tenen.

Beleef het Wad op onze pure wijze.

Onvergetelijk!

Jelle Bos

Organiseer een onvergetelijk feest of ander event! ‘‘Beleef het Waddengevoel, gewoon aan wal bij Beleef Lauwersoog’’ www.lauwersoog.nl/groepen | 0519 - 34 91 33 | info@lauwersoog.nl