Krant van dokkum

woensdag 16 december 2015

KRANT VAN DOKKUM De verrassingen van theater Sense p.2

Hete Soep, culinaire schilderkunst in Artisante p.13

Sionsberg bouwt weer

dokkum

HANS WILLEMS DOKKUM Na het rampjaar 2015 volg-

de voor voormalig ziekenhuis De Sionsberg in Dokkum en de ouderenzorg van Pasana een jaar van wederopbouw.

Er wordt weer gebouwd in Sionsberg.

De vleugel waar vroeger de poliklinieken huisden, wordt omgetoverd tot een anderhalvelijnscentrum.

In november precies een jaar geleden viel het doek voor het ziekenhuis.

Miljoenen euro’s had ziekenhuis Nij Smellinghe uit Drachten besteed om de ooit met kwartjes en dubbeltjes bij elkaar gespaarde zorginstelling weer toekomst te geven. Het mislukte, en behalve Nij Smellinghe ging ook de ouderentak van Pasana door het faillissement behoorlijk het schip in.

Een jaar later krijgt Sionsberg (inmiddels zonder het lidwoord De) langzaam maar zeker zijn nieuwe vorm. Ziekenhuisbedden en verpleegafdelingen zijn er niet, maar dokters, verpleegkundigen, paramedici en andere zorgverleners wel weer volop. De drie nieuwe eigenaars, ZuidOostZorg, DC-klinieken en Cardiologie Centra Nederland, laten er geen gras over groeien.

Peter Lalkens en Ida van Marion fungeren als ‘bouwpastoors’. Lalkens raakte vanuit Nij Smellinghe een paar jaar geleden bij Sionsberg betrokken en is nu in dienst van de nieuwe eigenaars financieel directeur van de poliklinieken. Ida van Marion komt van ZuidOostZorg en is verantwoordelijk voor de totstandkoming van het anderhalvelijnscentrum, dat net als in Drachten Sûnenz gaat heten.

Het nieuwbouwgedeelte van Sûnenz komt in de al langer leegstaande rechtervleugel van Sionsberg. Een kostbare asbestsanering maakte de weg vrij om dit deel (vroeger zaten er de poli’s en het lab) te verbouwen tot een gezondheidscentrum waar straks tientallen zorgaanbieders en commerciële partijen een breed zorgpalet zullen bieden.

Op 12 oktober begon de verbouwing, half januari 2016 is de opening.

Ambitieus, maar ook noodzakelijk, want de nieuwe eigenaren willen zo snel mogelijk naar een gezonde bedrijfsvoering. Hoeveel geld ze erin steken, willen Lalkens en Van Marion niet kwijt, ,,maar reken er maar op dat achter elk onderdeel een stevig businessplan ligt. Wat dat betreft is er lering getrokken uit de historie van Sionsberg’’.

Doordat De Friesland Zorgverzekeraar financiële zekerheid biedt voor een langere periode en royaal is met voorschotten, zit er tempo in de wederopbouw. Dongeradeel is coöperatief met vergunningen en andere ondersteuning.

Twee van drie pijlers van Sionsberg hebben overigens ondanks het faillissement van 26 november 2014 nauwelijks stilgelegen. Het aanpalende verpleeghuis De Waadwente, nu eigendom van ZuidOostZorg, draaide onder verantwoordelijkheid van de curatoren gewoon door. ZuidOost-

Trouwen in Dokkum p.16 economie

KabelNoord, dwerg tussen reuzen p.4 bewustzijn

Peter Lalkens en Ida van Marion begeleiden de bouw van een nieuw gezondheidscentrum in Sionsberg.

Sûnenz Dokkum

FOTO’S MARCEL VAN KAMMEN

Het nieuwe anderhalvelijnscentrum in Sionsberg zou een eigen naam krijgen, maar mensen in de regio die in Drachten inspiratie kwamen opdoen in Sûnenz waren zo enthousiast dat besloten is de naam ook in Dokkum te voeren. Allerlei aanbieders van zorg en gezondheidsdiensten zullen er samen met winkels en een restaurant ruimte huren, gegroepeerd rond een gezondheidsplein en een vitaliteitsplein.

Een aantal partijen is al aan de slag gegaan: bekkenbodemtherapie, Di-

eetzorg Friesland, Mantelzorgondersteuning, Multidisciplinaire Ouderenpoli, met geriatrieverpleegkundige, specialist ouderengeneeskunde, GZ psycholoog, en consultatief psychiater en (geriatrische) paramedici, Podotherapie, Sportloket, Mensendiecktherapie, Orthopedisch hulpmiddelencentrum, met onder andere therapeutische en elastische kousen.

Verder komt er een Informatie- en adviescentrum als centraal loket voor huisartsen en patiënten met zorgvragen in de regio Noordoost. De Fries-

land Zorgverzekeraar huurt ruimte en verder zijn gesprekken gaande met andere aanbieders: Thuiszorgorganisaties, het Gebiedsteam/WMO, aanbieders van geestelijke gezondheidszorg, fysiotherapiepraktijken, Sport Fryslân, Mindfullnes, Yoga, overgangsconsulent, Welzijnsorganisaties, Health coach, Longfonds Friesland, Visio, Seniorweb, Kinderopvang, Lingerie en haarwerken voor oncologiepatiënten, Care for cancer (oncologische nazorg) en ondernemers voor het restaurant en winkelgedeelte.

Zorg maakt er een verpleeghuis nieuwe stijl van, met een afdeling observatie en diagnostiek, zes huisartsenbedden en verpleeghuiszorg. Uitgegaan wordt van 72 plekken voor langdurige zorg, 34 voor ouderen die tijdelijk voor revalidatie worden opgenomen en 5 plekken voor palliatieve zorg.

De eerste poliklinieken gingen in januari van dit jaar alweer open. Inmiddels werken er honderd mensen en worden er twaalf specialismen aangeboden: cardiologie, chirurgie, dermatologie, gynaecologie, interne

geneeskunde, keel-, neus- en oorheelkunde, longgeneeskunde, mond-, kaak- en aangezichtschirurgie, neurologie, orthopedie, radiologie en urologie. In januari komt er een pijnpoli en een specialist maag-darm-leverziekten.

Volgens Lalkens zit er al aardig loop in de poli’s maar op het oude niveau is Sionsberg nog niet. De patiëntenstroom blijft nog wat achter omdat mensen hun heil zochten in Nij Smellinghe of het MCL. ,,Langzaam maar zeker weet men ons weer te vinden.’’

Vanuit de regio is volop meegedacht en –gepraat over het nieuwe Sionsberg. Dat begon al op de Sionsbergdag in januari, een initiatief van onder andere Zorgbelang Fryslân en De Friesland Zorgverzekeraar. Lalkens en Van Marion: ,,We werken met klankbordgroepen waarin huisartsen, thuiszorg, patiëntenverenigingen, andere zorgverleners, ouderenbonden en dorps- en wijkraden zijn vertegenwoordigd. Bij alles wat we doen proberen we aan te sluiten bij de vraag die er is en het profiel van de regio.’’

Tientallen genazen na wonder Dokkum p.30 cultuur

Popmuziek in Dokkum?

Ja dus p.19

woensdag 16 december 2015 -

2

vandaag

krant van dokkum VOORWOORD

V

oor u ligt een speciale uitgave van de Leeuwarder Courant. Over Dokkum. Deze krant maakt deel uit van een serie waarin we de grotere plaatsen in onze provincie op een niet alledaagse wijze portretteren. Journalistiek én met oog voor stadse charmes.

Huis aan huis verspreid, met als doel de niet- of mogelijk voormalige lezer van de Leeuwarder Courant (weer) kennis te laten maken met de krant. En om de vaste lezer van de LC in de Bonifatiusstad een extraatje te bezorgen.

In Dokkum is de geschiedenis tastbaar en het drama dichtbij. Toneelschrijver William Shakespeare zou handenwrijvend aan de slag zijn gegaan als hij nu had geleefd en op het terras van de Posthoorn een toneelstuk had kunnen schrijven.

Balkonscènes genoeg, zo blijkt uit de vele trouwfoto’s in deze krant, die het historische stadhuis als decor hebben. En uiteraard zal het legendarische verhaal van Ype en Janny Brandsma ook een dankbare inspiratiebron zijn. In de zomer van 1990 bracht dit echtpaar met hun zwaar hoestende dochter Nephtis een bezoek aan de Bonifatiuskapel. Onderdompeling in de bron aldaar had tot gevolg dat dochterlief op de terugweg naar Sneek volkomen hersteld bleek van haar aandoening. De genezende krachten die toch al aan de bron werden toegeschreven, bleken geen fabel.

In dramatisch opzicht laten de Centrale As en de Sionsberg

twee kanten zien van de medaille van de Dokkumer vooruitgang. Een strak glanzende snelweg verbindt de stad eindelijk met de rest van de wereld. Tegelijkertijd moest het zo geliefde ziekenhuis De Sionsberg z’n deuren sluiten omdat er simpelweg niet genoeg patiënten kwamen.

En uiteraard zou de vermaarde toneelschrijver niet voorbijgaan aan het Dokkumer keerpunt in de Elfstedentocht. De helse kilometers tegenwind om er te komen, de opluchting om daarna foar de wyn werom naar de Bonkevaart te schaatsen.

Al deze ingrediënten vormen de basis van de verhalen in deze krant. Pastoor Paul Verheyen blikt terug op de bewogen jaren negentig. Een verhaal over de opzet van anderhalvelijnscentrum Sûnenz in de voormalige Sionsberg. En sporthistoricus Johannes Lolkama belicht de status aparte van Dokkum als Elfstedentochtstad. Plus een wetenswaardig artikel over de tien dingen die je niet wist over Dokkum.

Eigenlijk is het gek dat er nog nooit een Iepenloftspul in Dokkum is gemaakt.

Vanzelfsprekend willen we aantal artikelen uit deze krant niet onthouden aan onze lezers buiten Dokkum, en die verschijnen dus ook in de Leeuwarder Courant. Maar u krijgt het hele palet nu onder ogen; ik wens u veel leesgenoegen HANS SNIJDER Hoofdredacteur Leeuwarder Courant

LC

De verrassingen van Sense

Neem een jaarabonnement en ontvang

5 weken GRATIS

Buitenaanzicht van het Dokkumer theater.

Naam:

Voorletter(s):

m|

v

Adres: Postcode / Woonplaats: Telefoon:

(i.v.m. controle bezorging)

E-mail: Ik betaal automatisch €78,- per kwartaal en machtig NDC mediagroep om het abonnementsgeld van onderstaande rekening (IBAN) af te schrijven:

Datum / Handtekening:

LC Alles-in-1: ✚ Elke dag de krant, ✚ Elke zaterdag een extra dikke weekenduitgave, ✚ app LC Krant met alle edities voor onderweg en tijdens uw vakantie, ✚ Online thema-specials, ✚ Plusartikelen online, ✚ Exclusieve reizen voor abonnees, ✚ Via Blendle artikelen uit andere tijdschriften en kranten lezen, ✚ Voortdurend gratis extra informatie, service en voordeel.

Meer info: www.lc.nl/abonneren

Stuur deze bon in een envelop zonder postzegel naar: Leeuwarder Courant KCC, Antwoordnummer 37, 9700 VB Groningen U kunt ook bellen op 088-8002008 Kijk op www.lc.nl/service voor de abonnementsvoorwaarden.

BON - B01

Dokkum heeft een roerige theatergeschiedenis. Liefhebbers gaan nu naar theater Sense, het enige theater in het Noorden op een industrieterrein.

ASING WALTHAUS FOTO’S MARCEL VAN KAMMEN

T

heater Sense in Dokkum is een verrassing, vooral voor niet-Dokkumers die het zoeken. Wegwijsprogramma’s brengen je naar de juiste straat, de Hogedijken, maar daar gaat er iets mis. Waar het theater-annex-partycentrum zou moeten zijn, staat een gewoon huis. ,,Is dat nu nog steeds zo”, vraagt directeur Douïna Viet geërgerd. ,,Daar moeten we echt eens mee aan de gang.”

Tijdens het gesprek krijgt ze telefoon. Dat gebeurt vaak, want met haar man Bert is ze de baas en eigenaar van het theater, maar vandaag is ze bovendien telefoniste. Dit telefoontje komt van de Tribute to the Cats Band, die op 18 december komen optreden en nu wilden komen kijken. Alleen heeft de routeplanner hen naar dat gewone woonhuis gestuurd. Ze vragen waar ze heen moeten.

Het theater zelf is ook een verrassing, omdat het in een grote loods zit. Het is een theater op een industrieterrein. ,,Artiesten zijn verbaasd, ze hadden nooit gedacht dat het er van binnen zo uitziet. Het lijkt Studio 21 wel, zeggen ze soms. Het komt omdat het binnen een warme uitstraling heeft.”

Vroeger was hier een koelhuis van transportonderneming DBO, en dat was te koop. Douïna Viet vond het ,,een oerlelijk gebouw”, maar haar man Bert Viet zag er iets in en kocht het. Het werd verbouwd, naar een ontwerp van Dokkumer architect Sylvester Adema, en nu zitten er verschillende bedrijven in.

Een daarvan is schoonmaakbedrijf Vitesse, waar de Viets dertig jaar geleden mee zijn begonnen en dat een man of 120 aan het werk heeft.

Bert is ondernemend, vertelt ze een paar keer. In het verleden hadden ze naast hun schoonmaakbedrijf een café in Nij Beets en een paintballcentrum in Oudehaske.

Dokkum heeft een roerige theater-

woensdag 16 december 2015

krant van dokkum

3

Bert en Douïna Viet achter de bar. geschiedenis. Vroeger was er Het Bolwerk. Een theater in het centrum, er kwam van alles, Jules Deelder, Tryater, Luc Lutz. Henri Geurtsen, voorzitter van de Theatervrienden Dokkum e.o., herinnert zich dat hij er een jonge Youp van ’t Hek heeft zien optreden, voor een publiek van een man of twaalf. In 1994 ging ’t Bolwerk dicht. Rients Gratama gaf er de laatste echte voorstelling en er was nog een popconcert op Koninginnedag.

I

nmiddels werd er al jaren gesproken over een nieuw multifunctioneel centrum aan de Harddraversdijk, de IJsherberg. Het zou tot 1997 duren voor die geopend kon worden, na een bouwgeschiedenis vol procedures, failliete aannemers en eigenaars. Voor bruiloften en partijen was in de tussentijd geen ruimte in Dokkum, laat staan voor theater.

Veel gezelschappen konden nu weer in Dokkum terecht, van Kees Torn tot Jan Jaap van der Wal. Lang duurde het niet. De gemeente Don-

‘Voor Kaandorp komen ze uit Zwolle en Amsterdam’ geradeel was eigenaar van de IJsherberg, maar het uitbaten van een theater is eigenlijk geen gemeentetaak, vonden ze. Dus werd het gebouw, na lang onderhandelen, in 2008 verkocht aan de protestantse gemeente van Dokkum, Aalsum en Wetsens.

Inmiddels was het Colosseum gebouwd, zoals het nieuwe pand aan de Hogedijken genoemd werd. Theaterbaas Peter Roemers begon er een restaurant en theater in. De foyer had hij opgefleurd met een spierwit purkasteel, een massief decorstuk dat er nog steeds staat. In de theaterzaal – het theater ging Dok18 heten - passen vierhonderd bezoekers. De eerste die er in 2008 optrad was Ramses Shaffy.

Het boterde niet tussen DOK18 en de gemeente. Ruzie over de energierekening van het theater leidde tot het opzeggen van het contract door de gemeente en een faillissement van de exploitant. Einde DOK18.

Maar Dongeradeel wilde wel een theater houden.

In 2011 besloot de gemeente tot 2018 subsidie te blijven geven aan Partycentrum Colosseum bv, voor achttien voorstellingen per jaar. Het is maximaal 65.000 euro per jaar, of eigenlijk 30.000 euro voor de voorstellingen. Want er gaat 10.000 af voor de huur van de piano, de mobiele tribune met vierhonderd zitplaatsen en de trekkenwand, die van de gemeente zijn en in 2018 verkocht worden. De rest is de zaalhuur van 25.000 euro die de gemeente aan de eigenaar betaalt.

Zo werden de eigenaars van het schoonmaakbedrijf theaterbaas. ,,Het is noodgedwongen, maar we doen het met plezier”, vertelt Viet . ,,Het is echt een andere wereld, van impresariaten en artiesten.”

Ze noemden het theater Sense, het restaurant werd een loungeruimte.

Veel zakelijker, want een restaurant moet altijd open zijn, ook al komt er niemand. De lounge is open bij bruiloften, feesten, filmhuisavonden, zulke gelegenheden. De eigenaars staan zelf achter de bar, soms geassisteerd door vrienden en hun drie kinderen. Bij theatervoorstellingen springen de theatervrienden bij. ,,Het is een partycentrum en theater”, benadrukt ze. ,,Want theater, dat is geen vetpot hoor.”

H

oe gaat dat in zijn werk, het theater? Wat loopt er in Dokkum en omgeving het beste?

Ze legt uit: er is een culturele commissie aangewezen door de gemeente, die een soort wensenlijst opstelt.

Zoveel toneel, zoveel Fries, zoveel cabaret, zoveel muziek. Het exploitantenpaar maakt daar een eigen keus uit, op basis van de verwachte bezoekers.

Hits waren landelijk bekende artiesten als Guido Weijers en Brigitte

Kaandorp. ,,Daarvoor komen de bezoekers zelfs uit Zwolle, Stadskanaal en Amsterdam.” Goed lopen de jaarlijkse Oud en Nieuwparty’s, waar zo 1200 man op afkomen, en kindervoorstellingen à la Woezel en Pip zijn altijd uitverkocht. Redelijk druk zijn ook de twee filmvoorstellingen per maand van het plaatselijke Filmhuis.

Maar eenvoudig is het niet. ,,Wat in Leeuwarden of Drachten uitverkocht is, is dat hier niet altijd. Het is moeilijk hier publiek te krijgen.” Zo had ze vorig jaar Maartje en Kine, het muzikale comedy-duo dat geregeld bij De Wereld Draait Door zit. Volle zalen in het midden van het land, in Dokkum een tegenvaller. ,,Daar leer je wel van.”

Haar telefoon gaat, voor de zoveelste keer. ,,Ik moet deze echt even nemen.” Ze legt aan de beller uit dat er nog kaarten zijn voor de voorstelling van de Cats-band, dat ze ook aan de zaal gekocht kunnen worden, en er die avond vooral staanplaatsen zijn. ,,Weer een”, zegt ze, als ze heeft opgehangen.

4

woensdag 16 december 2015

krant van dokkum

KabelNoord, dwerg tussen de reuzen Als een soort Gallië in het Romeinse keizerrijk, ligt daar KabelNoord.

Klein, onbevreesd en zelfstandig, actief in een sector die gedomineerd wordt door grote spelers zoals Ziggo en KNP.

AREND VAN DER MEULEN ILLUSTRATIE JOB VAN DER MOLEN

W

aar de grote spelers in Nederland praten over miljoenen aansluitingen voor kabel-tv en internet, telt KabelNoord zijn abonnees met duizenden. Want 28.000 adressen, meer zijn er niet in het werkgebied van de vijf gemeenten Dongeradeel, Dantumadiel, Kollumerland, Ameland en Schiermonnikoog. Maar in dat kleine gebied is KabelNoord wel de baas.

Van al die percelen zijn er 27.000 aangesloten op het aloude koperen kabelnetwerk van dit bedrijf. En al die abonnees hebben of krijgen de komende jaren een aansluiting op het glasvezelnet. Daarmee loopt kleine kabelbedrijf landelijk voorop, aldus directeur Niek Geelhoed.

De grootste kernen in het werkgebied hebben inmiddels allemaal de glasvezel tot in de woning of het bedrijf. In totaal zijn het er nu 13.000.

Het komende jaar moet dat groeien naar 18.500. En daarna volgen het dunbevolkte platteland, voor grote aanbieders onrendabel en dus niet interessant. ,,Maar wij gaan ze allemaal aansluiten. Gratis, tenminste voor wie onze huidige coax-kabel in huis heeft’’, zegt Geelhoed.

Z

ijn die allemaal aangesloten, dan volgen de echte witte vlekken, de gebieden waar ook nu nog geen hoofdglasvezelkabel ligt.

Het probleem van die laatste gebieden ligt in de financiering, die minimaal 7000 euro per aansluiting gaat kosten. Over wat voor technische oplossing er wordt gekozen (glasvezel, of door de lucht via straalverbindingen) wordt nog nagedacht. ,,We hebben de tijd nog even.’’ Het kabelbedrijf heeft tot nu toe 12 miljoen euro geïnvesteerd. Als al het werk klaar is, is er 40 miljoen uitgegeven.

Waar bijna overal in Nederland de gemeen-

telijke gas- en kabelbedrijven opgingen in grotere verbanden, en uiteindelijk onder de vlag van Ziggo belandden, is KabelNoord met nog een tiental soortgelijke kleintjes zelfstandig gebleven. Het geeft te maken met de Noord-Friese volksaard, zegt Geelhoed. ,,De politiek in deze hoek van Friesland heeft altijd het maatschappelijk belang gezien van een goed glasvezelnet. Toen we met de verglazing begonnen is er wel even gesproken over de toekomst en over het mogelijk afstoten van het bedrijf.

Maar er is weloverwogen voor gekozen om het in eigen hand te houden zodat ook de onrendabele gebieden kunnen worden aangesloten. De grote spelers doen dat niet. Die kijken naar rendement. De gemeenten hier kijken naar maatschappelijk belang. Daarom laten ze ook het dividend in het bedrijf zitten zodat er geld is om de glasvezelplannen uit te voeren.’’

Zijn verhaal wordt onderschreven door wethouder Pytsje de Graaf van Dongeradeel. ,,Wy binne wiis mei it kabelbedriuw en wy hâlde it moai sels yn hannen. Wy sjogge it echt as in maatskiplik belang. Oer in pear jier, as ek de ûnrendabele gebieden oansluten binne, binne wy it earste krimpgebiet in Nederlân wêryn elkenien op it glêsfezelnet oansletten is. In unikum.’’

A

lleen in haar eigen Dongeradeel zijn er eerder stemmen opgegaan om het belang in het bedrijf maar te verkopen. ,,Guon partijen yn de rie seagen it as tafelsulver. Dat koe ek wol ferkocht wurde. Mar der hat nea in riedsfoarstel of beslút west om it te ferkeapjen.’’

En was zo’n besluit er wel geweest, dan nog zou dat moeilijk worden, want dan zouden ook de andere gemeenten- aandeelhouders daar voor

Grote spelers kijken niet naar onrendabele gebieden moeten zijn. ,,En dy dogge dat noait.

Want foar harren is KabelNoord fantastysk fansels.’’

Toen Nederland halverwege de vorige eeuw aan het gas ging, ontstonden in alle gemeenten zelfstandige gasbedrijven. Zo’n beetje tegelijk met de groei daarvan, kwam ook het televisiegebruik op. Nederland kende eerst een kanaal, daarna al vrij gauw twee en ook het derde volgde.

Nederland ging massaal tv-kijken, en aan de grenzen van het land konden ook de buitenlandse zenders worden bekeken.

A

an de kust kon de BBC worden ontvangen met een antenne hoog op een flatgebouw.

Huurders vroegen om signaal, dat in de hele flat werd verspreid. Ook andere gebouwen en complexen vroegen er om. Zo groeiden de netwerken in razend tempo van gebouw tot gebouw, van wijk tot wijk, van stad tot dorp. En zo ontstonden min of meer spontaan de eerste kabelbedrijven. En omdat de gemeenten al kleine gasbedrijven hadden die ook zaken deden met hun burgers, was het voor hen handig, de kabelactiviteiten daar dan maar bij onder te brengen, zo vat Geelhoed de geschiedenis kort samen.

Lang bleven de bedrijven werken in de eigen gemeente omdat een oude wet voorschreef dat het tv-signaal niet de gemeentegrens over mocht.

Maar de wetgeving werd aan-

gepast en dat maakte de weg vrij voor fusies en de groei naar grotere bedrijven, die uiteindelijk ook werden gesplitst in aparte gas- en energiebedrijven en kabelbedrijven.

Die discussie speelde ook in Noordoost Friesland, waar in 2000 besloten is de gas- en kabelbedrijven – waar ook Tytsjerksteradiel en Achtkarspelen deelgenoot van waren – over te dragen aan Eneco. ,,In de jaren daarna is de discussie over de toekomst van het kabelbedrijf hier in de noordoosthoek pas goed gevoerd en toen hebben de vijf deelnemende gemeente gezegd ‘Ga er maar mee door’. En zo ontstond in 2006 KabelNoord.’’ Uiteindelijk is in 2009 de splitsing geheel voltooid. ,,Nu hebben we met Eneco, dat het netwerk inmiddels weer heeft overgedragen aan Ziggo, niets meer te maken.’’

D

e toekomst van de dwerg tussen de reuzen ziet er goed uit, al zit er in het krimpgebied wat de noordoosthoek is, geen groei meer in, zo realiseert ook Geelhoed zich. ,,We zitten nu met de verglazing natuurlijk in een drukke periode en die duurt ook nog wel even. Maar voor de langere termijn, als het netwerk er straks compleet ligt, hoef je het alleen maar te onderhouden en het signaal door te geven.’’ Wat dat voor gevolgen heeft voor het bedrijf, is nu nog niet duidelijk, ,,maar je kunt zelf wel bedenken dat het kleiner zal zijn dan het nu is.’’

En of de zelfstandigheid gegarandeerd is? ,,Dat hangt van de aandeelhouders af. Maar tot nu toe hebben we geen enkel signaal gekregen dat ze ons kwijt willen. Sterker nog, ze zijn blij met ons.’’

woensdag 16 december 2015

krant van dokkum

5

Zaterdag 2e kerstdag * geopend van 10-17 Zondag 3e kerstdag * geopend van 12-17 Iedere zondag geopend van 12-17

* Locatie: Foodtheater - Hantumerweg Dokkum

*

woensdag 16 december 2015

krant van dokkum

7

Bierbrouwers en pepermuntmakers. Berenburg, Friese droge worst, vlaggen: allemaal zijn het producten en producenten met een rijke band met Dokkum. Voor sommige moeten we voor hun Dokkumer oorsprong even terug in de tijd, andere hebben tot op de dag vandaag een plek in de stad.

Ook zijn er ondernemers die Dokkum met iets anders opnieuw op de kaart zetten.

Made in Dokkum 1

Kussenslopen in Zuid-Afrika Dokkumer Vlaggen Centrale Product: vlaggen Bedrijfsnaam: Dokkumer Vlaggen Centrale Opgericht: 1833 Werknemers: circa 80 Historie: Het bedrijf werd in 1833 als weverij en blauwververij opgericht door Hermanus Demes, zoon van de Duitse weversknecht Joannes Demes, die in 1798 met zijn gezin uit Westfalen naar Dokkum was gekomen. Het bedrijf verkocht al snel weefproducten in Dokkum en de wijde omtrek. Het Blauwververssteegje in Dokkum dankt nog z’n naam aan de oude ververij. Bij de verloving van prinses Juliana en prins Bernhard in 1936 begon het bedrijfmet het maken van roodwitblauwe (zwaai)vlaggetjes. Na de oorlog is het bedrijf zich verder gaan toeleggen op de productie van vlaggen. www.dvc.nl

Anekdote: De Dokkumer Vlaggen Centrale levert vlaggen aan binnen-

en buitenland. Ze ontwerpt ook vlaggen voor bijzondere gelegenheden, zoalsde troonswisseling in 2013, SAIL Amsterdam 2015 en het WK voetbal in 2010 in Zuid-Afrika.

Voor het WK van 2010 bracht de fabriek een speciale Nederlandse kampioensvlag op de markt. Ondanks dat de WK-finale door Nederland werd verloren, werd de vlag toch een succes. Het SBS 6-programma Hart van Nederland vroeg kijkers tips voor wat er met de overgebleven vlaggen gedaan kon worden. Lucie Kallewaard uit Zwijndrecht nam hierop contact op met DVC namens stichting LUMA, die projecten uitvoert in Zuid-Afrika.

Die besloot haar het grootste deel van de vlaggen te schenken. De stichting heeft de vlaggen vervolgens gebruikt om er met en voor kinderen gordijnen, kussenslopen, tafelkleedjes, rugtassen, schorten en matrashoezen van te maken.

Nog steeds nummer één!

Sonnema Berenburg Product: Berenburg Bedrijfsnaam: Sonnema Berenburg

Dokkumer bedrijf maakt speciale vlag voor het WK-voetbal Opgericht: 1860. In 1971 verhuisde de fabriek naar Bolsward.

Werknemers: circa 30 Productie: De fabriek produceert 1,8 miljoen flessen berenburg per jaar en is daarmee marktleider.

Historie: Sonnema is in 1860 opgericht door herbergier Fedde J. Sonnema uit Dokkum. Die stelde een unieke receptuurvoor berenburg samen met kruiden en jenever. Al snel kwam er veel vraag naar. In 1967 maakte de fabriek uitbreidingsplannen. Toen bleek dat uitbreiding in Dokkum alleen mogelijk zou zijn op het industrieterrein, is de fabriek in 1971 verhuisd naar Bolsward, waar de fabriek aan de Elfstedentochtroute kwam te staan.

De toenmalige directeur van Sonnema vond een industrieterrein geen authentieke locatie voor zijn bedrijf. In Bolsward is later ook een bezoekerscentrum gevestigd. De oude fabriek van Sonnema in Dokkum staat nog altijd overeind. www.sonnema.nl

Anekdote: Tot januari volgend jaar vaart het Nederlandse marineschip Zr Ms Friesland in het Caribische zeegebied. Het voert daar kustwachttaken uit, operaties gericht tegen drugshandel, SAR-taken en het kan worden ingezet voor humanitaire hulpverlening bij rampen.

Voor de Stichting Achterstevoren, die de wensen van zieke kinderen in vervulling brengt, heeft de bemanning in het Caribische gebied een veiling georganiseerd. Op die veiling werden onder meer producten van Sonnema geveild. Het schip had namelijk een pallet aan materiaal, zoals vlaggen, ijsmutsen, dienbladen en glazen van Sonnema mee op reis om de verblijven wat op te kunnen vrolijken. De bemanning heeft het voornemen om met

Oud en Nieuw, als het schip in de haven van Aruba ligt, ook een Nieuwjaarsduik te organiseren met de mutsen van Sonnema op.

Fries vleeswaar brengt heitelân dichtbij Weidenaar Product: Friese droge worst Bedrijfsnaam: Familiebedrijf Weidenaar Opgericht: 1927 Werknemers: 50-60.

Productie:Weidenaar verkoopt per week 125.000 worsten.

Historie: De slagerij is al sinds 1927 een echt familiebedrijf. Lang werd de slagerij gerund in Niawier. In 2004 verhuisde het hele bedrijf naar Dokkum, waar eerder al een winkel geopend was. De slagerij kreeg grote bekendheid met de Friese droge worsten, waar tal van prijzen mee gewonnen werden.

Inmiddelsleidt de derde generatie Weidenaarhet bedrijf.

vervolg op pagina 23

8

woensdag 16 december 2015

De Foudgumse School

SPORTIEVE CHIC De simpele luxe van hoogwaardige materialen, perfecte snit en afwerking zijn kenmerkend voor de collecties van Visser Mode.

De kleinste en noordelijkste academie voor figuratieve schilderkunst

Kleding voor de vrouw die houdt van sportieve chic.

www.defoudgumseschool.nl

Modehuis

Dokkum. Hier kunt u heerlijk winkelen.

Het sfeervolle, beschermde stadsgezicht en de gezellige winkeltjes zorgen voor een unieke ervaring. Langs de grachten proeft u de sfeer van Dokkum als vroegere havenstad. De rijke geschiedenis vindt u ook terug in de stedenbouwkundige

structuur en historische gebouwen in de binnenstad. Dokkum heeft een groot aanbod aan winkels – van landelijk bekende tot lokale ondernemers – en ademt één en al gezelligheid uit.

Diepswal - Dokkum Tel. 0519-292897 ....nèt even anders

06 46380688

onderhoud verbouw keukens badkamers www.timmerservice.nl De Veiling 6 9101 ZN Dokkum

Bedrijfsruimte voor starters, doorstarters en zzp’ers.

Het BedrijvenCentrumDokkum biedt vele mogelijkheden op het gebied van verhuur van kantoor- productie- en flexruimte.

Het Bedrijvencentrum biedt ook ondersteuning en advisering.

Sinds kort is er een nieuwe multifunctionele ruimte te huur, voor presentaties, vergaderingen, workshops en andere bijeenkomsten.

Voor starters, zzp’ers en doorstarters zijn er aantrekkelijke huurvoorwaarden.

Voor meer informatie kijk op: www.bedrijvencentrumdokkum.nl Ruimte voor ondernemen!

Hendoweg 3 Dokkum tel. 0519 296075 info@bedrijvencentrumdokkum.nl

woensdag 16 december 2015

krant van dokkum

Anne van der Aar.

Anneke van der Meulen.

Gerrit Borger.

9

Jantine Boonstra.

Lieuwe Schaafsma.

Mirjam van de Woude.

Simone de Wilde.

voor alle eenvoudige zaken wel in Dokkum terecht, maar als ik hier nog iets mocht wensen dan is dat toch wel een McDonald’s. Jongeren hebben een paar jaar geleden ook eens bij de gemeente aangegeven dat ze die hier het meest missen.

Maar die is er nog steeds niet. Er wonen te weinig mensen, het kan hier niet uit.

hebt je familie lekker dichtbij, dat heb ik liever wel.

Jongeren missen McDonald’s en een discotheek Martin de Wilde.

Veel jongeren in Friesland vinden het platteland niet meer aantrekkelijk en verhuizen naar de grote stad.

Denkt de jongste generatie in Dokkum en omstreken er ook zo over? Of belooft die Dokkum eeuwige trouw?

TSJOMME DIJKSTRA JAN LIGTHART

Naam: Lieuwe Schaafsma (18) Woonplaats: Wouterswoude Studie: lerarenopleiding Engels Ik ga vanaf dit jaar in Leeuwarden naar school. Ik woon nog bij mijn ouders. Dokkum is een fijne stad, maar ik sluit niet uit dat ik in een grotere stad op kamers ga. Ik zou in ieder geval niet in Leeuwarden willen wonen, dat vind ik een verschrikkelijke plaats. Ook zo’n anti-Fries. Dan verhuis ik liever van Dokkum naar Groningen en pak ik vanuit daar de trein naar Leeuwarden voor mijn studie.

Het is wel lekker dat in Dokkum mijn vrienden en familie altijd dichtbij zijn. Wat ik het meeste mis, is een bioscoop. Ik ga graag naar de film, maar daarvoor moet ik dan altijd naar Leeuwarden. En daarvandaan kun je niet op de fiets naar Dokkum.

Naam: Gerrit Borger (20) Woonplaats: Damwâld Beroep: supermarktmedewerker Studie: ondernemer detailhandel Ik werk veel in de supermarkt en vanuit mijn werk volg ik nog een opleiding aan het Da Vinci College in Dordrecht. Die studie kan ik online volgen en één keer in de drie weken moet ik naar Dordrecht. Er is in Dokkum niet veel te doen. En hier op stap gaan is waardeloos. Er zijn te weinig cafés voor veel te veel mensen. Je kunt ook niet gemakkelijk naar Leeuwarden. Dan moet je altijd weer een Bob hebben. Ik zou het liefst zien dat hier een echte discotheek komt. Dat jongeren uit dit gebied wegtrekken, ervaar ik zelf niet

‘Leeuwarden, dat vind ik een verschrikkelijke plaats’ zo. Het grootste deel van mijn vriendengroep woont hier nog gewoon. Ik kan mij niet voorstellen dat ik Friesland ga verlaten. Tenzij ik als ondernemer echt ergens anders moet gaan wonen.

Naam: Simone de Wilde (25) Woonplaats: Hantum Beroep: Tuincentrummedewerker Ik werk vijf dagen in de week in Leeuwarden en ga daar wel eens op stap, maar dat is voor mij geen reden om te verkassen. Het leukste aan Dokkum vind ik de historie, de admiraliteitsdagen en de gezelligheid van de stad in de kerstperiode. Wat wel echt beter kan, is het openbaar vervoer.

Vooral de dorpjes in de omgeving van Dokkum zijn slecht te bereiken met het OV. Naam: Marcel de Wilde (22) Woonplaats: Hantum Studie: verkoopspecialist Het is mij wel wat te rustig in Dokkum. De stad is een uithoek. Dat merk je ook vaak aan de rust in de stad en aan het feit dat je bijna iedereen uit de omgeving kent. Daarnaast is hier weinig werk. Als je echt carrière wilt maken, zul je denk ik toch naar de stad moeten. Gelukkig kun je

Naam: Anneke van der Meulen (17) Woonplaats: Damwâld Studie: maatschappelijke zorg In mijn woonplaats Damwoude is niets te beleven. Dokkum is veel leuker. Ik vind dit een mooie stad. Het is gezellig en er zijn hier genoeg winkels om goed te shoppen, al zou het wel mooi zijn als hier een Sting kwam. En een Media Markt mist er ook. Ik ben van plan na deze opleiding door te studeren aan het hbo, maar ik denk niet dat ik om die reden ook ga verhuizen. Ik zou het prima vinden om in de regio te blijven wonen.

Naam: Jantine Boonstra (18) Woonplaats: Dokkum Studie: onderwijsassistent Dokkum heeft heel veel, vind ik. Eigenlijk alles voor een stad: een zwembad, voetbalclubs. Je kunt er alleen niet echt winkelen. Wat ik ook mis in Dokkum, is een trein. Daarmee zou je nog sneller en makkelijker naar andere steden kunnen gaan natuurlijk. Er zijn wel veel kroegen.

Wij gaan meestal naar Eric’s Café, daar kennen we iedereen wel. Ik wil hierna misschien de Pabo in Leeuwarden gaan doen, maar dan denk ik wel dat ik in Dokkum blijf wonen. Je

Naam: Mirjam van der Woude (18) Woonplaats:Raard Studie: onderwijsassistent Wat ik goed vind aan Dokkum is de sfeer hier. De lichtjes in de wintermaanden, en de bootjes in de zomer, en de grachten en de molens. Wat ik wel mis zijn de grote standaardwinkels. En een discotheek. Er zijn veel kroegen voor jongeren, maar die zijn niet echt mijn ding. De ene is voor kinderen tot veertien jaar en de mensen die in de Bastille komen spreken mij niet zo aan.

Naam: Anne van der Aar (17) Woonplaats: Dokkum Studie: directiesecretaresse Dokkum is een hele mooie stad om in te wonen. Je hebt er alles wel.

Vooral de gebouwen maken het een prima plek. Die worden goed onderhouden, de binnenstad is mooi. Een paar vriendinnen van me zijn op kamers gegaan, maar verder merk ik vrij weinig van de krimp. De meesten komen in het weekend ook gewoon thuis. Dan gaan we op stap in de Ponderosa. Er zouden hier nog wel wat meer uitgaansmogelijkheden mogen zijn. Als ik niet hoef voor een baan, dan zou ik hier niet weg willen. Het enige wat hier echt mist is een McDonalds. Mijn vader is gemeenteraadslid. Ik zal hem nog eens vragen of dat er nog eens een keer van komt. De bereikbaarheid van Dokkum is door de Centrale As veel beter geworden. Je hoeft niet meer altijd door Veenwouden en Damwoude nu.

10

Het het stadhuis van Dokkum.

woensdag 16 december 2015

krant van dokkum

FOTO JAN ZEEMAN

Paradijs aan de Ee Dokkum is de elfde en laatste stad diede Elfstedenschaatser bereikt voordat hij naar Leeuwarden terug schaatst. De etappe naar het befaamde ‘kearpunt’ op de Dokkumer Ee staat door z’n lengte en doorgaans gure tegenwind tevens bekend als zwaarste deel van de Elfstedentocht. Wie Dokkum heeft gehaald, slaakt een kreet van opluchting.

TSJOMME DIJKSTRA

Bij Dokkum om De status als unieke stad in de Elfstedenroute heeft Dokkum sinds het de laatste stad op de route is waar schaatsers komen voordat ze op de finish afgaan. Als de schaatser Franeker uit rijdt, moet hij nog ‘bij Dokkum om’. Dat betekent een straffe expeditie naar de noordelijkste stad op de route, een tocht die liefst 45 kilometer lang is en de schaatser langs kale landschappen en vaak door barre omstandigheden leidt.

Als het hard vriest op de wedstrijddag zelf, betekent dat meestal ook dat er een hardnekkig ‘eastewyntsje’ waait. Na ongeveer honderddertig kilometer geschaatst te hebben en tal van ontberingen te moeten hebben doorstaan, is de tocht naar Dokkum voor iedere Elfstedentochtschaatser daarom een zware opgave of zelfs de zwaarste uitdaging op diens lange weg naar de Bonkefeart toe.

Spreuken De status aparte van Dokkum als Elfstedentochtstad blijkt ook uit een spreuk die veel schaatsers die de

tocht gereden hebben in de mond hebben genomen: ‘wie Dokkum haalt, redt ’t wel.’ Sporthistoricus Johannes Lolkama, die tal van boeken over de Elfstedentocht heeft geschreven, tevens Dokkumer van geboorte, plaatst die spreuk wat in z’n perspectief. ,,Ut de skiednis fan de Alvestêdetocht docht bliken dat it ein op nei Dokkum swier is. It is in lang ein út Frjentsjer, it is faak hiel iensum én giet yn ’e wyn op. It lêste stik, fan Dokkum nei Ljouwert ta hat de rider de wyn dus just yn de rêch.

En do witst wat dêroer sein wurdt: foar de wyn is elts in hurdrider.’’

‘Wa’t Dokkum hellet, komt der wol.’ Een Elfstedentocht waarbij dat motto echter niet opging, was de tocht van 1963. Lolkama heeft van bijna iedere tocht nauwkeurige statistieken die vertellen hoeveel gestarte schaatsers, hoeveel gefinishte schaaters en hoeveel uitgevallen schaatsers de tocht kende. ,,Yn 1963 wienen der in soad toerriders dy’t noch wol yn Dokkum oankamen, mar dêrnei net mear op de Grutte Wielen kommen binne. Dat kaam troch it iis. Dat ein koenen je echt net mear ride.’’ Toch gold voor later ge-

In de volksmond wordt Dokkum wel het einde van de wereld genoemd schaatste Elfstedentochten inderdaad dat de schaatser die Dokkum haalde, het zwaarste achter de rug had.

Omgekeerde route Ooit was dat nog weer helemaal anders. Niet met de wind die uit de richting van Dokkum waait natuurlijk. Maar tot aan 1929 toe werd het Elfstedentochtparcours in tegenovergestelde richting afgelegd. Toen kwamen Elfstedenschaatsers nog relatief monter en fris Dokkum binnen en moesten ze vanaf daar nog een lange tocht volbrengen. Bij de allereerste Elfstedentocht – de finish lag toen in de Prinsentuin in Leeuwarden – zou voorzitter van de Friesche IJsbond S.H.Hylkema de schaatsers bij de start het advies hebben

woensdag 16 december 2015

krant van dokkum

Beelden uit het verleden van de Elfstedentocht door Dokkum

meegegeven bij aankomst in Dokkum niet op kop te liggen: ‘want wie het eerst in Dokkum is, zou wel eens het laatst in Stavoren kunnen zijn.’

Hylkema had het goed gezien: J. Schaap uit Roordahuizum kwam in die eerste officiële tocht op kop aan in Dokkum. Later moest hij in Stavoren de strijd staken.

Waarom de route van het parcours na de jaren twintig is omgedraaid, is Lolkama nog altijd niet duidelijk geworden. ,,Mar yn 1941 wie it nochris sa dat de riders earst nei Dokkum rieden (de route werd toen dus weer in oorspronkelijke richting afgelegd, red.). Dat er nei dat jier nochris omdraaid is, is wol dúdlik. Der binne doe hiel wat rampen bard. De wedstriidriders begûnen in heal oere earder as de toerriders. Se kearden yn Dokkum fansels wer om - dêroan dankt Dokkum ek dy echte bynamme fankearpunt op de Dokkumer Ee - en kamen op de weromreis in hiele searje toerriders tsjin. It wie goed tsjuster dêr, dus doe binne der hiel wat ûngelokken bard: minsken mei de hannen stikken, minsken mei de fuotten stikken.’’

Echte wedstrijd Na 1941 is Dokkum altijd de laatste stad op de route gebleven. Het lange en zware stuk naar Dokkum is daardoor voor een schaatser die denkt dat hij in de sprint tekort komt, een ideaal deel van de route geworden om nog een ontsnapping uit de kopgroep te wagen. Eenmaal in Dokkum aangekomen, is wegrijden uit de

11

FOTO’S ARCHIEF LC

Johannes Lolkama. voorste groep normaal gesproken niet mogelijk meer.

Lolkama zelf heeft Jorrit Bergsma, uit het huidige marathonpeloton, eens de raad gegeven om bij een Elfstedentocht tot Franeker het geduld te bewaren en niet voor de aankomst in die stad uit de kopgroep weg te sprinten. De tocht duurt voordat Franeker bereikt is simpelweg nog te lang. Maar ook Bergsma weet dat de wedstrijd niet met alleen strategisch inzicht alleen kan worden gewonnen. Voor de uiteindelijke winst van de tocht tellen immers ook de vorm van de dag en het toeval mee. Lolkama: ,,Uteinlik wurdt de Alvestêdetocht beslist yn it momint.’’

Pact van Dokkum Bij één ‘moment’ waarop een Elfstedentocht ooit beslist werd, wordt

vandaag de dag nog altijd meteen gedacht aan Dokkum. En dat moment was niet eens op het ijs, maar gebeurde feitelijk in de kroeg. Dan hebben we het over de editie van 1940: vijf schaatsers verlieten Franeker met een grote voorsprong op de achtervolgers: Piet Keijzer, Auke Adema, Cor Jongert, Sjouke Westra en Dirk van der Duim. In café Drost in Dokkum besloten zij om gezamenlijk over de eindstreep te schaatsen. Zo konden ze hun krachten bundelen en hadden ze de meeste kans om de achtervolgers voor te blijven.

Zo geschiedde: vijf schaatsers passeerden gelijktijdig de finish op de Bonke en alle vijf werden ze tot winnaar uitgeroepen, een beslissing die hevig bediscussieerd werd, omdat de schaatsers hun sportieve plicht niet nakwamen.

De hel van het noorden Uiteindelijk blijft Dokkum in het perspectief van de Elfstedentocht een stad die contrasten oproept. Zo is de stad in de geschiedenis enerzijds wel als de hel van het noorden omschreven, maar is zij ook juist het paradijs op de Dokkumer Ee genoemd. Het deel van de Elfstedenroute tussen Franeker en Dokkum was op de slechtste momenten in de geschiedenis van de tocht inderdaad haast wel een hels parcours, maar omdat de schaatsetappe zo zwaar kan zijn, bestaat er voor de sporter ook juist niets mooiers om na een tocht vol ontberingen Dokkum binnen te kunnen schaatsen. Johannes Lolkama belicht de tegenstellingen nog door een anekdote aan te halen. ,,Yn 1941 en 1942, de oarlochsjierren wie der rûnom net in soad iten te krijen. By de Alvestêdetochten fan dy jierren stie der yn dy tiid op wei nei Dokkum by Bartlehiem noch in Frico-tinte dêr’t de riders ûnderweis stikken tsiis krije koenen. Dat wie foar de riders ek fanwegen dy barre tiden hiel wolkom fansels.’’

In de volksmond wordt Dokkum wel het einde van de wereld genoemd, als een soort noordelijkst punt van door mensen bewoond gebied. Achter Dokkum is de wereld ‘met krantenpapier dichtgeplakt’, heet het ook. Maar tegelijk is de stad aan de Dokkumer Ee, als verbindingspunt tussen vaarwegen en als markant punt voor schaatsers, een gewilde bestemming. Je bent blij er aan te komen: een paradijs.

Waarom route omgedraaid?

Het is nog lang geen winter, maar a la, de Elfstedentocht spreekt vrijwel iedereen in elk seizoen tot de verbeelding. Tot aan 1929 toe werd het Elfstedentochtparcours in tegenovergestelde richting afgelegd, Dokkum werd dus vroeg aangedaan door de Elfstedenschaatsers waarom de route van het parcours na de jaren twintig is omgedraaid, is zelfs kenner en sporthistoricus Johannes Lolkama nog altijd niet duidelijk geworden.

Ook de tocht van 1941 volgde het omgekeerde parcours zoals wij die nu kennen.

Wie weet wél waarom?

Antwoorden kunnen tot 31 december gemaild worden naar: tip@lc.nl onder vermelding van Elfstedentocht

12

woensdag 16 december 2015

Bankieren waar, wanneer

en hoe u dat wilt

Rabobank Noordoost Friesland altijd dichtbij

Uw bankzaken regelt u waar, wanneer en hoe u maar wilt.

Via 'direct zelf regelen' op onze website, via Rabo Internetbankieren of via mobiel bankieren.

Bereikbaar op werkdagen van 8 tot 20 uur op (0511) 42 63 33 Een aandeel in elkaar

woensdag 16 december 2015

krant van dokkum

Culinaire schilderkunst INES JONKER

D

okkum is sinds enkele jaren een stadscafé rijker. Artisante heet dit etablissement op de Diepswal. Een mooiere ligging kun je bijna niet hebben in de Bonifatiusstad, concluderen we als we arriveren bij het monumentale hoekpand in het centrum. Pal naast het classicistische stadhuis en met zicht op het Grootdiep.

Bij mooi weer is het ongetwijfeld ook goed toeven op het terras aan het water, maar op deze gure novemberavond duiken we snel de kroeg in. Een houten trap leidt naar de iets hoger gelegen opkamer; hier zijn alle tafeltjes al bezet, dus nestelen we ons aan een van de twee hoge tafels.

Onder het genot van een glas rode huiswijn (3,50 euro) voor de een en een witte voor de ander bestuderen we de kaart. Die is eenvoudig maar verrassend. En met in totaal 25 gerechten bovendien prettig overzichtelijk. ,,Ik heb meer vertrouwen in een kleine kaart met dus een hoge omzetsnelheid dan in een kaart met honderden gerechten’’, zegt mijn gast.

Het menu wordt bovendien regelmatig vernieuwd met seizoensgebonden gerechten, lezen we. Dus hebben nu de pompoen, paddenstoelen en knolgroenten een prominente plek op de kaart.

Opvallend: naast de menukaart krijgen we een allergenenkaart met informatie over allergieën en diëten. Van elk gerecht staat vermeld of er bijvoorbeeld gluten of noten in zitten. Zo uitgebreid hebben we dit niet eerder gezien. ,,Dat is verplicht hè?’’, zegt onze gastheer en eigenaar Ido Pranger.

Dat klopt, maar meestal wordt dit afgedaan met het zinnetje ‘we houden rekening met allergieën’.

De witte tempranillo smaakt goed, met een bittertje in de afdronk. De rode is erg droog; hier missen we juist de uitgesproken kenmerken van deze Spaanse druif.

Het etablissement is modern en

sfeervol ingericht, met veel hout, schilderwerk in aardse tinten en een prachtige grijs/witte tegelvloer. Er kan worden gegeten op drie niveaus: de begane grond, de opkamer en de eerste verdieping.

De keuken zit in de kelder.

Artisante is op deze doordeweekse avond opvallend goed bezet. Ondanks de drukte worden we vrij vlot bediend. De carpaccio met Parmezaanse kaas, pesto en citroendressing (7,75 euro) voor de overkant valt goed in de smaak. ,,Goede dressing, lekkere kaas.’’

Wel bespeurt hij vette vingerafdrukken op de rand van het bord: een minpuntje.

Het is trouwens opvallend dat de term carpaccio aan stevige inflatie onderhevig is. Carpaccio van biet, courgette of zalm: het heeft allemaal niets te maken met de oorsprong van dit Italiaanse

Laat ze hier maar doorschilderen recept, weet mijn tafelgenoot.

Dat werd in 1950 bedacht door Giuseppe Cipriani, de eigenaar van Harry’s Bar in Venetië. Onder zijn vele beroemde stamgasten was ook de Venetiaanse gravin Amalia Nani Mocenigo. Zij leed aan bloedarmoede en moest van haar dokter rauw rood vlees eten. Cipriani bedacht daarop de carpaccioschotel, genoemd naar de schilder Vittore Carpaccio die veelal diep rood en geel gebruikte in zijn schilderijen: dezelfde kleuren van het vleesgerecht.

Mijn salade van gemarineerde paddenstoelen, pompoen en krokante Parmezaanse kaas (12,50 euro) smaakt op zichzelf prima.

Wel ben ik ietwat teleurgesteld over de kastanjechampignons die er in zitten. Goed, dat zijn ook paddenstoelen, maar in dit herfstseizoen verwacht je toch eerder iets als oesterzwammen.

Van de hoofdgerechten ben ik het meest nieuwsgierig naar de lasagne van eekhoorntjesbrood

(18,25 euro); ik blijf dus in herfstsferen. Mijn gezelschap kiest voor de ribeye met seizoensgroenten (18,75 euro). ,,Erg mals, erg sappig, erg mooi gebakken’’, klinkt het lovend aan de overkant. Hij mist alleen de echte grillsmaak. De puree van knolselderij past er uitstekend bij.

De volle, donkerrode Italiaanse wijn (Otto Vigneti, 4,50 per glas) die hij nu drinkt, blijkt goed gezelschap voor gegrild vlees. Enig minpuntje: op het stuk vlees is her en der wat te scheutig met de zoutpot gestrooid.

Ook de lasagne voldoet aan de verwachtingen: dit keer wel met serieuze paddenstoelen, pompoen en een romige kruidenbechamelsaus. Met geelkleurige spetters op de rand van het bord lijkt het welhaast een abstract schilderij.

Dat is bewust, zo horen we als we bij de vriendelijke gastheer informeren naar de herkomst van de naam van zijn zaak.

Die is afgeleid van artisanat, Frans voor ambacht, en verwijst naar de ambachtelijke manier waarop er gekookt wordt, zoveel mogelijk zelfgemaakt. Ook de woorden art (kunst) en santé (proost) komen er in terug. Pranger: ,,De kunstzinnige manier van borden opmaken, daar besteden we veel aandacht aan.’’

Op het garnituur, drie schaaltjes met sla, dikke frieten en roseval aardappeltjes, valt weinig aan te merken. Het valt ons wel op dat de koolhydraten vrijwel altijd de hoofdrol spelen in de bijgerechten. Waarom niet eens wat meer groenten?

Ter afsluiting van ons diner smullen we van tiramisu en panna cotta van kaneel met saffraanpeertjes (beide 5,75 euro). Vooral het laatste dessert is opgemaakt als een waar kunststukje. We concluderen dat het stadscafé een mooie aanwinst is voor culinair Dokkum, en een gelegenheid waar wij zeker zouden terugkomen als we hier woonden. ,,Laat ze hier maar doorschilderen’’, vat mijn tafelgenoot bondig samen.

13

Kies Bose®-luidsprekers voor hoogwaardig geluid, of je nu thuis of onderweg van muziek wilt genieten.

Ga je voor home cinema of krachtige draadloze luidsprekers? Dan zijn er nog veel populaire opties ook.

Dus waar ga jij luisteren? Bij EP:Terpstra Elektronika in Dokkum tijdens de demonstratieweken.

Streaming audio: miljoenen nummers met een druk op de knop Koptelefoons

Bestseller

Soundlink mini

Geniet van je muziek, onderweg en overal waar je bent.

Around ear soundtrue II

Soundtouch 10 Wifi/bluetooth

Het SoundTouch® 10 wireless music system is de eenvoudigste manier om in het hele huis draadloos muziek af te spelen.

Bose® on-ear en around-ear hoofdtelefoons laten je muziek vol,helder en levendig klinken.

€ 199,95

TV speakers

€ 199,95

€ 179,95

Hifi speakers

Solo 15

v.a.

Bose 301

met bluetooth

per paar

Flatscreen-tv’s zijn ontwikkeld voor geweldig beeld, niet voor geweldig geluid. Het Bose® Solo 15 series II TV sound system is de oplossing: een eenvoudig te installeren eendelige luidspreker met geavanceerde Bose-technologieën.

€ 249,

95

€ 449,

95

Home Cinema

Bose® 301® Direct/Reflecting®boekenplankstereoluidsprekers verrijken uw muziek en films met een helder, ruimtelijk geluid.

€ 399,95

Nu met gratis

Soundtouch 220

Soundlink

Het Bose® SoundTouch® 220 home cinema system brengt films, tv-programma's en draadloze muziek tot leven via twee kleine Gemstone® speakers en een verborgen draadloze Acoustimass®-module.

color zwart

€ 1199,00

t.w.v.

De ultieme Bose home cinema geluidsset

Nu met gratis

Het Lifestyle® 525 system combineert geavanceerde surround-soundtechnologieën met eenvoud, veelzijdigheid en elegantie.

En het SoundTouch® 20 wireless music system is een geweldige manier om hier in het hele huis van te genieten – draadloos.

€ 139,95

Soundtouch 20

Soundtouch 525

€ 2999,00

t.w.v.

€ 399,00

info@epfaber.nl - apparatuur www.epfaber.nl - www.facebook.com/epfaber Huishoudelijke - Inbouwapparatuur EP: Terpstra Elektronika – Grote Breedstraat 12 – 9101 KJ DokkumTel.: (0519) 294000 info@epterpstra – www.epterpstra.nl BEZORG EN INSTALLATIE SERVICE! EIGEN TECHNISCHE DIENST.

woensdag 16 december 2015

krant van dokkum

In Het Bolwerk (vlnr) Tessa Jousma,beheerder Jelle Bergsma, Tanya van de Woude, Abbas Faegh en dei Anastasia..

15

FOTO NIELS WESTRA

Het Bolwerk wil minder ‘analoog’ maar meer buurthuis worden Van bruiloften en Sinterklaasvieringen tot popconcerten: Het Bolwerk in Dokkum heeft een rijke historie.

Nu de gemeente het gebouw afstoot, breekt er een nieuwe, hippere fase aan.

JACOB HAAGSMA

H

et Bolwerk in Dokkum dient niet verward te worden met het gelijknamige poppodium in Sneek, al zal geen Dokkumer dat in zijn hoofd halen. Ook dit Dokkumer gebouw heeft een plek in de Friese popgeschiedenis. Herman Brood trad er op, Ramses Shaffy ook. En diep in de jaren tachtig vond er een keer of wat het Provinciaal Popconcours plaats.

De Kast deed mee in 1986, bijna dertig jaar geleden, onder hun oude naam Wish To Escape. Gedateerde middle-of-the-road-pop met Dire Straits-gitaren, oordeelde de poprecensent van de Leeuwarder Courant (niet schrijver dezes) destijds streng.

Een paar jaar later won The Amp uit Noardburgum, met als frontman dezelfde Nyk de Vries die nu vanuit Amsterdam furore maakt als romanschrijver.

Echte Dokkumers hebben nog wel meer warme herinneringen aan Het Bolwerk. Sinterklaasfeesten, bruiloften, playbackshows, eerste liefdes, ontelbare koppen uiterst betaalbare koffie en thee, dito biertjes, genuttigd bij allerlei activiteiten van meer of minder sociaal-culturele aard. Zo

ging het tientallen jaren. Doorgaans onder het toeziend oog van beheerder Jelle Bergsma, de voormalige bakker die nog steeds elke dag een cake bakt en geregeld een schaal vol kroketten of frikandellen neerzet.

Bergsma (72) is nog steeds een vaste waarde in het hele Bolwerk-verhaal. Maar verder is er van alles in beweging. In het kader van de WMO (Wet Maatschappelijke Ondersteuning) en de bijbehorende bezuinigingen stoot de gemeente het gebouw af. Een groep Dokkumer ondernemers heeft de knip getrokken en het pand gekocht. Het gaat om de heren E. Kooistra, D. Kooistra, G.H.J. Nienhuis, W.S. Schregardus en P.J. Schregardus. Het pand en de naast gelegen woning is door de gemeente aan hen verkocht voor de somma van 150.000 euro .

Maar Abbas Faegh, welzijnswerker met het accent op jongeren, en Tanya van der Woude, kunstenares die allerlei cursussen geeft, zien wel iets in de nieuwe opzet. Ze zitten in een soort initiatiefgroep, die de ontwikkelingen vorm moet geven. Dan gaat het om zaken als verdienmodel, en imago. Vieze woorden? Niet in deze tijd. Om met dat laatste te beginnen: Het Bolwerk moet af van een imago-

Herinneringen van echte Dokkumers aan Het Bolwerk: van Sint tot eerste liefdes probleem. ,,Er heerst het beeld van stoffige subsidieclubjes”, zegt Tanya. ,,We willen de boel een boost geven.”

Bijvoorbeeld door de zaak aantrekkelijker te maken voor jongeren. De theaterzaal is, nog steeds, heel geschikt voor laagdrempelige voorstellingen en optredens. Jongeren met muziek in de vingers kunnen met hun bandje gemakkelijk aan het repeteren slaan in het gebouw.

Bij de bands die van die mogelijkheid al gebruik maken zijn Yuko Yuko en The Homesick, allebei projecten van Elias Elgersma. En dat is heel toevallig de zoon van Tanya van der Woude, maar dat staat een strenge blik niet in de weg. ,,Ze ruimden de boel nooit op”, zegt Tanya, ,,het werd een grote chaos, ze maakten er echt een puinhoop van. Toen zijn ze wel even streng toegesproken. Familie of geen familie.”

Zulke hippe, doorbrekende bandjes (zie elders in deze krant) over de vloer, dat contrasteert wel wat met de andere activiteiten: computercursussen, schildercursussen, inburgeringscursussen, verstandelijk beperkten van Stichting Wil die hier een atelier krijgen, enzovoorts. ,,De drukte van een samengesteld gezin”, noemt Abbas Faegh dat.

Maar er moet nog wel wat gebeuren, bij de doelgroepen moet er een knop om. ,,Het gaat hier allemaal nog best analoog”, zegt ze. Old school, zo kun je dat ook omschrijven. ,,We werken nog met een geldkistje, en met een kasboek. De koffie kost 75 cent, de thee 50 cent, een flesje bier 1,50 euro. Dat zou best eens wat duurder kunnen worden, zodat de zaak beter rendeert. Maar dat is voor veel mensen wel wennen, dat niet alles meer voor een appel en een ei kan.”

Toch, het is wel noodzaak om op die manier de maatschappelijke ontwikkelingen bij te benen of, nog liever, voor te blijven. En dan komt het vast wel goed.

Tanya: ,,Heel veel Dokkumers hebben warme banden met Het Bolwerk. Dit moet een soort buurthuis zijn, voor al die Dokkumers.”

16

woensdag 16 december 2015

krant van dokkum

Balkonscènes in Dokkum

Kapitein Ruurd de Graaf en juf Corina van der Til trouwden op 25 september Het was een bruiloft met Nederlandse en Koreaanse huwelijkstradities.

Het historische stadhuis van Dokkum leent zich voor prachtige foto’s van kersverse echtparen op het balkon. Er zaten dan ook vele balkonscènes tussen de trouwfoto’s die werden ingezonden. En natuurrlijk ook het prachtige behang en de imposante kroonluchter in de oude raadszaal vormden een mooie decor voor vele trouwreportages, alsmede het beklimmen van de gemetselde trap. Alle ingezonden foto’s zijn terug te vinden op de website van de Leeuwarder Courant.

Het carillon op de achtergrond bij Marijn Brand en Jantje van der Werf op 21 april 2009. Voor Jantje een bijzondere foto want haar Marijn is op 25 september overleden.

Sipke Tjerkstra en Ria Bijerland trouwden op 2 mei 2003. Sipke werkte bij de Koninklijke Marechaussee en dus begeleidden zijn collega’s de trouwstoet.

In het historisch decor van de raadszaal trouwden Frans en Ali Oppedijk op 25 uli 1969.

Focko Visser en Tineke Vogels nemen de trap op 16 december 1988.

Gertjan en Inge Paulus stappen het stadhuis binnen.

Uit de oude doos. Petrus Sjoerd Formsma en Froukje Ietje Berghuis trouwden op 22 oktober 1946. Links twee kinderen uit de familie: Igle en Nel Berghuis. Rechts twee kinderen van de dominee: Henny en Truus Kroeze.

Een bijzondere combinatie van achternamen als Freark Elsinga op 8 mei trouwt met Martha Elzinga.

woensdag 16 december 2015

krant van dokkum

17

Onder de kroonluchter, Nynke Wijnsma en Luc Plat.

Champagne op het balkon als Nies en Nadine Oppedijk uit Blije op 13 mei 2013 in het huwelijksbootje stappen. Ze waren ook met de boot gekomen.

Balkonscène. Op 3 oktober 2014 trouwden Freddy en Maaike Minnema.

Hotze Brouwer en Nelly Kingma trouwden op 27 juni 2002. De Ferwerter Iisclub, waar Hotze jarenlang bij trainde, bracht een ereboog mee.

Arie en Greta Hitzert trouwden op 4 mei 2000. Arie werkte als technicus op de vliegbasis. Het hele gezelschap toog naar buiten om vier F16’s (inzet) over te zien komen.

18

woensdag 16 december 2015

n

liteitskeuke

r uw kwa t adres voo

Hé

Suupmarkt 12 9101 LM Dokkum T: 0519 222834 Volg ons ook op Facebook!

www.graceandfavour.nl

S GRATI ASVAATW INE* MACH

Eindejaarsactie

50% korting op uw Keller keuken EEN KEUKEN

ÀKELLER LA

Bent u op zoek naar een uitstekende kwaliteits keuken voor een scherpe prijs? Dan bent u bij Keukencentrum Barkmeijer aan het goede adres.

Specialist

Keukencentrum Barkmeijer Singelweg 9, 9291 ML Kollum Telefoon: 0511 453 500 www.keukencentrumbarkmeijer.nl www.kellerkeukens.nl

VAN DEN AKKER DOKKUM EEN SLIMME KEUZE

*vraag naar de voorwaarden BEWAAREXEMPLAAR EDITIE 2015

rkspecialist!

Bestel jouw vuurwerk bij de vuurwe

Hout- en bouwmaterialen

35 06 rr. Hogedijken, 9101 RE Dokkum, tel. 0519 - 29 PD AUTOMATERIALEN Doorvaart 2, ind.te 60,00 / 55,00 VOORVERKOOPPRIJS

47 ,

50

tot tot

9,95 / 7,50

5,

95

40%

1926

STUNT

KORTING

7,

14,95 / 11,95

9,95

EST VAN? MAAK JIJ ER EEN FE SITE! KIJK OP ONZE WEB KORTING

33%

KORTING

P 2-3 & 10

10% KORTING

op alle artikelen uit de bouwshop Dit geldt alleen in combinatie met aankoop van hout en bouwmaterialen.

29,95 / 24,95 VOORVERKOOPPRIJS

19,95

1230

85,00 / 69,95

1591

1 KILO KRUIT KIJK OP DE WEBSITE VOOR

P 2-3

I.v.m. de opening van de nieuwe bouwshop ontvangt u t/m 31 december 2015

KORTING

55,00

STUNT

en Bestel op tijd kor tin g! pak die EXTRA

Gaat u binnenkort zelf bouwen of verbouwen? Bij Van der Wal bent u aan het juiste adres voor al uw hout- en bouwmaterialen voor fundering tot dak. Ook kunt u bij ons terecht voor al uw kozijnen, ramen & deuren.

Alles op maat gemaakt in eigen werkplaats. Uiteraard tegen scherpe prijzen en korte levertijden. Kom gerust eens langs of kijk snel op onze site!

35%

VOORVERKOOPPRIJS

2542

1505

Voorverkoopprijs

INTERNET KORTING!

12,95 / 8,95 VOORVERKOOPPRIJS

Vuurwerktotaalprijs

VOORVERKOOPPRIJS

55% 39%

95

Marktprijs

KORTING

KORTING

STUNT

VOORVERKOOPPRIJS

33%

21%

1121

Dongeradijk 4, 9101 GA Dokkum, Tel.: 0519 - 29 31 58 www.vandenakkeronline.nl

P 4-5

P 6-7

HET COMPLETE ASSORTIMENT OF KOM NAAR DE SHOWROOM OM DE BESTELLIJST IN

Bouwen met Van der Wal. Natuurlijk goed!

TE VULLEN!!!

P 8-9

P 12

AL 3 JAAR OP RIJ

BESTE IMPORTEUR!

P 14-15

P 16

ALLÉÉN DE BESTE MERKEN

VOOR JOU!

HET MEESTE GRATIS

VUURWERK!

VUURWERKTOTAAL.NL/DOKKUM AFHAAL EN VERKOOP:

DINSDAG 29 DECEMBER: 8.30 – 21.00 UUR WOENSDAG 30 DECEMBER: 8.30 – 21.00 UUR DONDERDAG 31 DECEMBER: 8.30 – 17.00 UUR

•

Mûnewei 3 - Ind. terrein • 9172 GR Ferwert • Tel.: +31 (0)518 - 411218 info@vanderwalferwerd.nl • www.vanderwalferwerd.nl Open: ma. t/m vrij. 8.00 - 12.00 en 13.00 - 17.30 en za. van 8.00 - 12.00.

woensdag 16 december 2015

krant van dokkum

Dokkumer band The Homesick met rechts Elias Elgersma.

19

FOTO MARCEL VAN KAMMEN

Dokkumer muzikanten bewonderd over de grens Om als popmuzikant de wereld te veroveren, moet je niet in Dokkum zitten.

Dat was eerst de overtuiging van Elias Elgersma (20). Inmiddels weet hij beter TSJOMME DIJKSTRA

M

uziek vindt zijn weg wel naar de liefhebber. Ook vanuit Dokkum. Dat weet Elias Elgersma nu.

Met zijn bands Yuko Yuko en The Homesick toerde Elgersma al door Nederland en België heen. Een tour door onder meer Frankrijk staat al gepland.De twee bands krijgen lovende recensies voor hun optredens. En ook digitaal bereikt de muziek vanuit Dokkum in snel tempo meer en meer luisterende oren. ,,De teller voor optredens met The Homesick dit jaar staat nu op 110’’, vertelt Elgersma. Terwijl hij het zegt, lijkter ook bij hemzelf nog iets van ongeloof door te klinken. Het is hem overkomen, de snelle roem voor z’n bandjes Yuko Yuko en The Homesick.

Alleen al met The Homesick heeft Elgersma, gerekend over 2015, gemiddeld al eens in de twee à drie dagen opgetreden. De tijd die overblijft na die optredens, spendeert Elgersma even goed bijna helemaal aan muziek.

Aan het maken van nieuwe nummers bijvoorbeeld, het werken aan clips, repeteren, interviews geven, en naast met genoemde bandjes treedt hij ook nog sporadisch op met het bandje Bingo Starr.

Het is zo’n twee jaar dat zowel The Homesick als Yuko Yuko door clubs en

concertzalen overal in het land geboekt worden voor optredens. Het zegt ook wel wat over de muzikanten in kwestie, dat ze in die korte tijd van hun doorbraak, als Dokkumer bandjes ook al optredens op onder meer op Eurosonic en in ‘de minuut’ van De Wereld Draait Door binnensleepten.

Voor hun succes zijn genoeg factoren te noemen: een buitengewoon hoge productie, genoeg bravoure om zich in nieuwe muzikale avonturen te durven storten en een imago dat bol staat van zelfspot en droogkloterige humor.

Aanvankelijk dacht Elgersma er over om na z’n school naar de grote stad te trekken. ,,En dan niet naar Leeuwarden. Nee, echt naar Amsterdam ofzo,’’ zegt hij. Daar vind je onder meer de stedelijke subculturen die alternatieve muziek voortbrengen.

Sommige van z’n vrienden dachten er ook over om naar de stad te verhuizen om te gaan studeren. Anderen bleven in Dokkum wonen. Voor Elgersma had de keuze alles te maken met wat hij na z’n schooljaren met de muziek wilde.

Z’n muzieksmaak was niet die van de leeftijdsgenoten uit Dokkum om hem heen. ,,Toen ik 13 of 14 was luisterde ik naar muziek die niemand hier luisterde,’’ vertelt hij. ,,Je hebt wel vaak kids die willen ontsnappen van wat als normaal te boek staat en die dan

Optreden van een minuut op tv bij De WereldDraaitDoor metal of Nirvana gaan luisteren. Maar metal en Nirvana, in Dokkum is dat de norm.’’

Uiteindelijk koos Elgersma er toch voor te blijven zitten waar hij zat: zijn geboorteplaats Ternaard. ,,Eerst wil je weg. Maar na een paar jaar ga je toch je roots wat herontdekken,’’ zegt hij over dat besluit. Daar begint hij zelf te experimenteren met muziek. Met Yuko Yuko, in eerste instantie een soloproject, brengt Elias met grote regelmaat nieuwe nummers uit, die onder meer beluisterd kunnen worden via Bandcamp en Spotify. Z’n songs worden bij toeval opgepikt in Mexico, waar ze een paar honderd keer worden gedownload. Het toont het gelijk van Elgersma aan: muziek wordt gewoon opgepikt, waar die ook vandaan komt.

En Elgersma speelt, samplet en produceert onverstoorbaar verder op z’n kamer in Ternaard. Hij stuurt het ene na het andere nummer de wereld in.

Op een dag blijken er gelijkgestem-

den in de buurt te wonen. ,,Dan kom je daar ineens Erik en Jaap tegen.” Met die twee, respectievelijk drummer en bassist, vormt hij The Homesick.

In december 2013 doet The Homesick mee aan Serious Record, de twee weken durende poging om het record van het langste concert ooit te verbreken. Daarna gaat het hard met de bekendheid van zowel The Homesick als YukoYuko. ,,We werden vanaf toen overal gevraagd te spelen. We hadden daarvoor maar tien keer als band opgetreden, alleen nog maar in Dokkum.’’ Tijdens optredens heeft hij ook met Yuko Yuko een band om zich heen om z’n nostalgische jaren tachtig psychpop aan de man te brengen.

Als de muzikanten in Dokkum terug zijn, werken ze hard aan nieuw materiaal. Bewust en misschien onbewust biedt de regio wel inspiratie. Zo gebeurt het dat de muziek van Yuko Yuko Engels- en Friestalige tekst heeft.

En de bandnaam The Homesick lijkt met enige zelfspot gekozen te zijn.

Momenteel werkt de groep aan het eerste album, dat in het voorjaar van 2016 verschijnt.

In Dokkum is tamelijk weinig ‘infrastructuur’ op het gebied van popmuziek als je de vergelijking trekt met plaatsen als bijvoorbeeld Sneek en Drachten, Groningen of Leeuwarden, dat popzalen als Neushoorn, Asteriks en Zalen Schaaf heeft. In Leeuwarden

staat bovendien de Academie voor Popcultuur, waar veel beloftevolle Friese bands van de afgelopen jaren intensief werden gesteund en begeleid om een origineel geluid te kunnen vinden. In Dokkum moeten de artiesten zelf hun plan trekken. ,,Mijn gitaarleraar was metalliefhebber. De drumleraar van Erik, onze drummer, luisterde naar Toto. Ja, wat dat betreft ben je hier zeker erg op jezelf aangewezen.’’

Repeteren doet The Homesick, zonder dat de groep veel keuzemogelijkheid heeft, in cultureel centrum Het Bolwerk in de binnenstad van Dokkum. Dat gebouw heeft een oude theaterzaaltje met een podium dat de muzikanten de ruimte biedt om te kunnen oefenen. Als je de zaal uitgaat, kom je in een grote open ruimte met biljarttafels waar oudere Dokkumers nu en dan een potje biljart spelen.

Dokkum heeft één café waar Elgersma met The Homesick af en toe voor thuispubliek speelt. Hoewel de muziek van de band niet bij alle Dokkumers in de smaak valt, kan de The Homesick op die plek, in café de Lantaarn, rekenen op de komst van veel vrienden, kennissen en plaatsgenoten. ,,Daar komen meer mensen op af dan wanneer we in die theaterzaal zouden spelen. Als we in de Lantaarn spelen dan is het afgeladen,’’ verzekert Elgersma.

20

woensdag 16 december 2015

PRETTIGE FEESTDAGEN EN EEN SUCCESVOL 2016 TOEGEWENST!

Wilt u het nieuwe jaar ingaan met een ander accountantskantoor?

Eén waar de medewerkers met u meedenken?

Eén waar de accountantskosten in verhouding staan tot hetgeen is geleverd?

Eén waar wordt gewerkt met korte lijnen en duidelijke werkafspraken?

Vraag dan een vrijblijvend gesprek aan met: Karla Meindersma Tel. 0519-220816 k.meindersma@rkaccountants.nl

Samen kunnen we er een succesvol 2016 van maken!

DIESEL

CITROËN C3 1.6 E-HDI 90 PK DYNAMIQEU 5DRS airco, Citroën radio, cruise ctrl, elek. ramen + spiegels, centr. vergr. bj 2011 - 61.254 km € 8.995,-

OPEL VIVARO 2.0 CDTI

DIESEL

airco, Opel radio cd, cruise ctrl, betimmering, trekhaak, imperiaal, enz.

BOERSMA

VERTROUWD MET SERVICE

50 OCCASIONS OP VOORRAAD MET LAGE KM STANDEN!

AUTOMAAT CHEVROLET CAPTIVA 2.0 VCDI

CHEVROLET MATIZ SPIRIT 5 DRS

EXECUTIVE airco/ecc, radio cd, elek. ramen, l.m.velgen, trekhaak, 7pers.uitv bj 2007 - 159.463 km € 9.250,-

airco, radio cd, stuurbekrachtiging, elek.ramen, 3 maanden garantie bj 2008 - 82.623 km € 3.950,-

bj 2012 - 53.143 km € 12.450,- (excl. BTW)

DIESEL

RENAULT CLIO 1.5 DCI ENGERGY EXPRESSION 5DRS airco, Renault radio, cruise ctrl, elek.ramen + spiegels, centr. vergr.

LUXE UITVOERING

2013 - 68.660 km € 12.750,-

RENAULT MEGANE ESTATE 1.5 DCI ECO2 EXPRESSION

DIESEL

airco, Renault navigatie radio cd, cruise ctrl, elek.ramen, dakrailing

Takel-, bergingen autohulpdienst 24 uur bereikbaar

ONGELUKJE ?

Berging doo r onze takelw agen is GRATIS

bj 2013 - 102.792 km € 12.950,-

DIESEL

VOLKSWAGEN GOLF 1.6 TDI COMFORTL. 5DRS airco/ecc, VW radio cd, cruise ctrl, elek.ramen, trekhaak, enz. bj 2010 - 104.044 km € 12.350,-

VOLVO V50 1.6 D2 DRIVE BUSINESS EDITION

DIESEL

Meer dan 35 jaar ervaring met onderhoud en reparaties van personen- en bedrijfswagens • Modernste apparatuur • Deskundig personeel • Onderhoud en reparatie alle personen en bedrijfswagens • APK-keuring, gratis bij een grote onderhoudsbeurt

Deze auto’s worden afgeleverd met grote onderhoudsbeurt, apk keuring 6 maanden Bovag garantie.

FORD KA 1.2 CHAMPIONS LEAGUE

TENDANCE airco/ecc, Citroën radio cd, elek.ramen, cruise ctrl, 1e eigenaar bj 2011 - 77.189 km € 14.995,-

airco, Ford radio cd, elek.ramen, stuurbekrachtiging, centrale vergr. bj 2012 - 35.137 km € 7.995,-

LUXE UITVOERING NISSAN ALMERA 1.5 ACENTA 5 DRS

SEAT ALTEA 1.2 TSI BUSINESSLINE

airco/ecc, radio cd, elek.ramen, cruise control, trekhaak bj 2007 - 80.344 km € 6.750,-

COPA airco/ecc, Seat navigatie radio cd, cruise control, l.m.velgen, enz. bj 2012 - 31.420 km € 14.950,-

Klantenbeo

ordelingen Klanten beoo rdelen ons m et een 8,7.

100% beveel t ons aan.

Bekijk de be oordelingen of beoordee via onze web l ons zelf site www.aut obedrijfboe rsma.nl

airco/ecc, Volvo radio cd, navigatie, cruise ctrl, l.m. velgen, enz. bj 2011 - 99.284 km € 14.500,-

CITROËN C4 PICASSO 1.6 VTI

Voorweg 17 9113 PA Wouterswoude T (0511) 42 20 21

www.autobedrijfboersma.nl

AutoBoersma AutoBoersma

SKODA FABIA 1.2 TSI AMBITION

VOLKSW. GOLF 1.2 TSI HIGHLINE

airco, Skoda radio cd, cruise control, dakrailing, centrale vergr. enz. bj 2012 - 58.839 km € 9.750,-

airco/ecc, navigatie radio cd, cruise control, dakrailing, l.m.velgen, enz. bj 2011 - 86.524 km € 14.450,-

Deze auto’s worden afgeleverd met onderhoudsbeurt, nieuwe APK keuring en 6 maanden Bovag garantie.

woensdag 16 december 2015

21

Dagtochten winter 2015 / 2016: Primark Almere

kers tdagen e d n e g e z e G tgerus t i u n e g i k k en een gelu 16!

20

dinsdag 22 december € 15,00 p.p.

(alleen vervoer)

Emsflower Emsbüren, 2e Kerstdag

za. 26 december € 85,00 p.p.

Incl.: vervoer, 2x koffie + gebak, entree, rondleiding met gids en een 3-gangen Kerstdiner inclusief 2 consumpties

Stampottocht Schaveren

woensdag 27 januari € 54,00 p.p.

Incl.: vervoer, 2 koffie + gebak, indoor roofvogel- en uilenshow, stamppotbuffet, rondrit met gids en koffie met krentewegge

Huishoudbeurs 2016 (vervoer en entree)

20, 23, 25, 26 en 27 februari € 32,50 p.p. zondag 28 februari € 30,00 p.p.

Soldaat van Oranje

zondag 24 april € 108,00 p.p.

Incl.: vervoer, koffie / thee in de bus, 1e rang matineevoorstelling, 1 consumptie

Ga voor de uitgebreide reisomschrijvingen naar: www.birwa.nl

Vraag alvast onze vakantiebrochure 2016 aan!

0511 – 42 41 35 of info@birwa.nl

Al onze prijzen zijn inclusief administratiekosten!

Een comfortabel bed voor een betaalbare prijs!

Conradi Veenlandstrjitte 100a 9104 BN Damwâld Tel: 0511 42 41 35 info@birwa.nl

Boxsprings, Bedden en Matrassen

Zuiderschans 1e - Dokkum

www.birwa.nl Wij zijn aangesloten bij garantiefonds:

1 adres voor uw auto PEUGEOT CITROËN OPEL VERKOOP

AUTO’S NIEUWEASIONS EN OCC

Rondweg West 160 9101 BG Dokkum

WERKPLAATS

CARWASH

TANKSTATION

E BENZIN NT E C 2 1 TOT ING KORT

• Service en onderhoud • Diagnosestation Peugeot/Citroën/Opel • Banden- en aircoservice T (0519) 29 23 03 E info@autobedrijfstellema.nl

www.autobedrijfstellema.nl

• Kwaliteit bezine/diesel/lpg • Leuke spaaracties • Shop aanwezig

24 UURS SERVICE

DOKKUM

STANDAARD EN NIEUWE COLLECTIE UITGEZONDERD

woensdag 16 december 2015

krant van dokkum

23

Bierbrouwers en pepermuntmakers. Berenburg, Friese droge worst en vlaggen:allemaal zijn het producten en producenten met eenrijke band met Dokkum. Maar er wordt meer gemaakt in Dokkum. Ook deze ondernemers zetten de stad met hun producten op de kaart.

Made in Dokkum 2

vervolg van pagina 7 Anekdote: De Friese droge worst wordt zelfs in Slovenië gegeten. In 2001 verhuisde Marc Witteveen van Leeuwarden naar Slovenië. Met vriendin Dominika en hunkinderen, Gialt en Elias, woont hij in dat Balkanland. Als er familie en kennissen uit Friesland in Slovenië op bezoek komt, vraagt Witteveen die van tevoren Friese producten mee te brengen: ,,Door al die Friese producten is het heitelân toch nog dicht bij aan de andere kant van Europa.’’

Een of twee keer per jaar komen zijn ouders naar Slovenië, met een boodschappentas vol Friese producten. Friese droge worst zetten zij als eerst op hun boodschappenlijst.Witteveen vroeg ook eens aan een vriend uit Amsterdam om Friese droge worst mee te nemen. ,,Na alle supermarkten bij hem in de buurt te hebben bezocht had hij er genoeg van en is hij uit Amsterdam over de afsluitdijk Friesland in gereden en er de eerste de beste supermarkt binnen gegaan voor Friese droge worst.’’ Vaak nemen bezoekers voor de familie Witteveen uit Nederland een Friese én Groningse droge worst mee. Witteveen: ,,Ik vind

zowel de Friese als Groningse worst lekker. De kinderen en mijn Sloveense vriendin hebben ondertussen meer Fries bloed dan ik, want hun favoriet is toch Weidenaars Friese droge worst.’’ Van de traditionele vleeswaren van Slovenia komt de Kranjskaklobasa (Carniolan worst) – de populairste worst van Slovenie, gemaakt van licht gerookt en gedroogd varkensvlees – volgens Witteveen het dichtst in de buurt van de Friese droge worst.

Vruchtenhartjes en Wilhelmina Pepermunt Product: Wilhelima Pepermunt Bedrijfsnaam: Fortuin Opgericht: 1842 Historie: Willem Hendrik Fortuin richtte in 1842 een banketbakkerij op in Lemmer. Al na enkele jaren verhuisde hij naar Dokkum, waar het bedrijf tot op de dag van vandaag nog is gevestigd. De banketbakkerij groeide in de loop der decennia uit een enorm grote zoetwarenfabriek die tal van nieuwe producten op de markt bracht. Onder de producten die de Fortuinfabriek maakt vallen onder andere Engels

pepermunt, vruchtenhartjes, salmiak pastilles, en het bekende Wilhelmina pepermunt. www.fortuin.com Bron van Bonifatius/Bitter van Bonifatius (Bonifatius Bitter) Product: Bonifatius Pepermunt en sinds november ook het eerste Bonifatius Bier type, MaerteSaison.

Bedrijfsnaam: Bonifatius 754 Opgericht: 2012 (onder de naam Bonifatius Bitter).

Werknemers: 3 Historie: De producten onder de naam ’Bonifatius’ zijn op de markt gezet als regioproduct voor de promotie van Dokkum en omgeving. Bonifatius verkocht in de eerste twee maanden liefst 10.000 pepermuntdoosjes. De eerste 1.000 liter bier was op voorhand verkocht. Voor het bier iseen aanvraag gekomen uit Ansberg, Duitsland en daarnaast zal Bonifatius Bitterin Europa’s beste cocktailbar ’Door 74 Amsterdam’ geschonken worden. www.bonifatius754.nl Textiel printen in Dokkum Probo

Product: reclameborden, spandoeken, vlaggen, printproducten.

Bedrijfsnaam: Probo Opgericht: 2001 Werknemers: 130 Historie: Probo heeft sinds de oprichting in 2001 een stormachtige groei doorgemaakt. Het bedrijf kreeg daarvoor in 2014 dan ook een Gouden Gazelle Award uitgereikt van het Financiële Dagblad. Probo levert printproducten aan doorverkopers in binnen- en buitenland, waar tal van reclamebureaus en internetaanbieders tussen zitten.

Om in de toekomst voorop te kunnen blijven lopen, heeft Proborecent een textielprinter aangekocht, waarmee digitaal stoffen kunnen worden geprint zoals katoen. Het bedrijf heeft voor die nieuwe printer speciaal een nieuwe productieruimte laten bouwen, die eind december opgeleverd wordt.

Mede door de uitbreiding van Probokwam er zelfs een nieuwe weg in Dokkum: de Havalandoweg aan de westkant van industrieterrein Betterwird. www.probo.nl

Duurzame bouwmaterialen BKS Elementen Product: houtskeletelementen Bedrijfsnaam: BKS Elementen BV Opgericht: 2006 Werknemers: 25 Historie: BKS elementen werd in 2006 als bedrijf opgericht met twee man personeel. Het begon met een kantoor op de Hogedijken in Dokkum en een productiehal in Ternaard. In 2013 kocht het bedrijf met het oog op de mogelijkheid om door te groeien een pand aan de rand van Dokkum aan. Ondanks de recessiegingen de zaken de afgelopen jaren namelijk goed. Over het nog lopende jaar verwacht het bedrijf een groei van twintig procent. Houtskeletbouw is een duurzame bouwmethode waarbij gebruikgemaakt worden onuitputbare producten. BKS maakt onder meer houtskeletelementen voor dakkapellen, bovenbouw in woningen, daken en gevelvulling.

Momenteel levert zij aan opdrachtgevers van bouwprojecten in Dokkum, Sneek, Groningen, Castricum, Eelderwolde, Lauwersoog, Leeuwarden en Assen. www.bkselementen.nl

24

woensdag 16 december 2015

krant van dokkum

Het keerpunt van de Elfstedentocht en Bonifatius, dat zijn waarschijnlijk de associaties die Dokkum het vaakst oproept. Maar er is meer.

Tien dingen die u niet TIM FIERANT

1. Grafkistengedoe Een van de meest roerige episodes in de geschiedenis van Dokkum is het Doodskistenoproer in 1716. Het gilde der timmermannen kon het niet verkroppen dat de Dokkumer vroedschap maximumprijzen had bepaald voor het timmeren van doodskisten. De net aangestelde executeur en zoon van een oude slavin, Philander de Baron, werd door een menigte in het centrum van Dokkum in het nauw gedreven. Ook kwam het tot hevige protesten voor het stadhuis.

De vroedschap gaf niet toe, maar gaandeweg de tijd werd er steeds meer met de prijzen gesjoemeld.

2. Volleybalclub DVC Volleybalclub DVC Dokkum was ooit een landelijke topclub. Speler Jan Posthuma behoorde tot het team dat in 1996 de gouden medaille veroverde op de Olympische Spelen in Atlanta. Maar het was een vrouwenteam dat de grootste successen voor de Dokkumer Volleybal Club behaalde. Dat verhaal begint in 1977, als trainer Hans van Wijnen

zich over een groep talentvolle meiden ontfermt. Nadat in 1977 degradatie ternauwernood wordt voorkomen, eindigt het team het jaar daarop al in de middenmoot.

In ’79 volgt het landskampioenschap. De heerschappij zou vijf jaar duren. In 1982 wordt Europees zilver behaald. Het jaar daarop vertrekt Van Wijnen, en een paar jaar later is het gedaan met de heerschappij van DVC. 3. Gemma Frisius Gemma Frisius (1508-1555) was een beroemde astronoom, cartograaf, arts en wiskundige uit Dokkum die professor was aan de Universiteit van Leuven. Hier was hij o.a. de leermeester van cartograaf Gerard Mercator.

Frisius werd geboren als Jemme Reiners. Hij tekende als eerste de werking van de camera obscura.

Ook bedacht hij de zogenaamde driehoeksmeting voor plaatsbepaling en werd daarmee de grondlegger voor de Leuvense school in cartografie. Hij verbeterde instrumenten zoals de Jacobsstaf en tekende, als volgeling van

Copernicus, als eerste een wereldkaart op zowel een plat vlak als een globe. Hij had Keizer Karel V als leerling en was ook diens lijfarts.

Ook Gerard Kremer, beter bekend als Mercator en een van de beroemdste cartografen van de 16e eeuw werd door hem onderwezen.

Frisius schreef vele boeken over geneeskunst, wiskunde en cartografie en publiceerde in 1530 op 22jarige leeftijd een standaardwerk over astronomie en cosmografie: Gemma Phrysius de principiis astronomiae et cosmographiae.

Hierin opperde hij voor het eerst het gebruik van een draagbaar uurwerk voor de bepaling van de lengtegraad op zee (iets wat overigens pas halverwege de 18e eeuw lukte). Een van de oudste globes (van de sterrenhemel) ter wereld (1537) is door Frisius ontworpen en nu in bezit van het British National Maritime Museum in Greenwich.

4. Admiraliteitsstad Het Dokkumer schip ‘De Friesche Pinas’, bestuurd door kapitein Teunis Woltersz, hielp in 1607 bij de vermaarde zeeslag bij Gibraltar de

complete Spaanse vloot te vernietigen. Woltersz krijgt na afloop van de Staten vijftig gulden voor ,,betoonde moed’’. Het was in het hart van de gloriejaren van Dokkum als zeestad; van 1597 tot 1645 was de stad het hoofdkwartier van de Friese marine, de Admiraliteit van Friesland. Het hoofdkantoor lag aan het Grootdiep, bij de haven.

Eerst in het Blauhuis aan de Diepswal, later in het Admiraliteitshuis waar nu het museum van Dokkum is gevestigd.

5. Bierbrouwerijen In de 17e eeuw had Dokkum wel 19 bierbrouwerijen. Zoet water was niet altijd veilig en daarom dronken de mensen een laagalcoholisch bier dat in ieder geval geen ongezonde bacteriën bevatte.

Soms werd er water gebruikt uit de vermaarde Bonifatiusbron. Oorspronkelijk beschikten de Dokkumer bierbrouwers zelfs over twee bronnen, één in de stad en eentje net buiten de stad. Over wat nu de ware bron was is altijd veel verwar-

woensdag 16 december 2015

krant van dokkum

25

wist over Dokkum ring geweest. Onlangs werd het ‘Bonifatiusbier’ nieuw leven ingeblazen met het bottel van de ‘Maerte Saison’, een nieuw biertje gebrouwen van water uit de Bonifatiusbron in het gelijknamige park.

6. Kettingbrug Bij de Kettingbrug, de draaibrug voor fietsers en voetgangers schuin tegenover de IJsherberg over het Grootdiep, werden ooit zeerovers opgehangen. De galg stond er vlakbij. Dat trok eens zoveel toeschouwers dat de brug onder het gewicht van al die mensen instortte. Zo rustig als het water er nu onderdoor stroomt, is het bijna niet voor te stellen dat het zeewater ooit door Dokkum stroomde.

Tot 1729 bestond er nog eb en vloed rond de wateren van Dokkum. Bij springtij stond het water soms in de gang van de Posthoorn, het hotel aan het Grootdiep, en spartelden de vissen in de straten.

7. Industrie Dokkum heeft van oudsher veel industrie. De unieke scooterfa-

briek Bitri, vangrailfabiek Prins en autofabrikant VriBon onstonden hier. De Dokkumer Vlaggen Centrale is marktleider.

Bitri ontstond in de jaren vijftig toen twee motorliefhebbers (Wim van der Gang en een Delftse student) een auto bouwden door twee Triumphblokken (vandaar bi-Triumph) in één frame te bouwen.

Voor deze mobiel was echter geen commerciële belangstelling zodat het uiteindelijk een scooter werd die van de band rolde maar wel nog steeds met de naam Bitri. Het ging om 150 cc scooters met ILO- of Rotax-blokje en 200 cc’s met een Sachs motor. Zij droegen allemaal het Bitri-logo. De scooters zijn bij verzamelaars nog altijd populair.

8. Plastische chirurgie Volgens sommigen is de plastische chirurgie deels in Dokkum uitgevonden. In de 18e eeuw werden van een baby de vingers en een deel van het gezicht aangevreten door een varken. Het kind werd behandeld door de Dokkumer chirurgijn, heel- en vroetmeester L. Stelwagen. Hij beschreef in zijn ge-

publiceerde ‘Waarnemingen’ hoe hij patiënten met ernstig verminkte gezichten behandelde. Hij zou al in 1778 als één van de eersten ‘gezicht wederopbouw’ operaties uitvoeren.

9. VOC De onderkoopman van VOC-schip de Batavia, Jeronimus Cornelisz, ging naar de Latijnse school in Dokkum en werd hier opgeleid tot apotheker. Na de stranding in 1629 van het schip op de Australische

westkust richtte hij met zijn kompanen een massamoord aan. Een groep schipbreukelingen voorkomt erger door Cornelisz te laten oppakken. Vervolgens werden diens handen afgehakt, waarna hij werd opgehangen.

10. Vroedvrouw De Dokkumer vroedvrouw Catharina Schrader (1656-1746) begeleidde wel 3000 bevallingen en beschreef ze alle in een bewaard gebleven aantekeningenboek over

de jaren 1693-1745. Tot op hoge leeftijd hielp ze vele moeders bij de vaak gevaarlijke bevalling. Haar ‘memoryboeck’ is nog altijd een unieke medisch-historische bron.

Een van de bijzondere gevallen die erin beschreven staat is de gewelddadige geboorte van Grietie Luitjens. Schrader was toen al bijna 73.

De baby zat muurvast en moest met het nodige duw- en trekwerk ter wereld komen. Een scheve baarmoeder, schreef Schrader, en de ontsluiting moest handmatig te weeg worden gebracht. Schrader moest de baby in de buik omdraaien. ,,Mar hadde nit gedocht dat het kint int leven konde gebleven hebben of ock an sijn leeden verminckt moste worden. Mar de Heere sij gedanckt, dy mij uyt dusenden prickelen geholpen hefft.

En nu wederom mijn sugten en gebeeden verhort hefft en mij met overwinning verblit.’’

Dit artikel kwam tot stand met de zeer gewaardeerde hulp van de Historische Vereniging Noordoost Friesland. Meer informatie op http:// www.hvnf.nl.

Nog 73 nieuwe auto’s te verkopen dit jaar

Profiteer daarom van driedubbel voordeel met gegarandeerd de hoogste inruilprijs Nu alleen bij ABD Renault!

De nieuwe Renault KADJAR vanaf

€24.790,-

*

Renault CAPTUR vanaf

€17.190,-*

Nu met driedubbel voordeel:

De laagste prijs (voorkom BPM- en prijsverhoging) De beste service En de hoogste inruilprijs!

Captur: Min./max. verbruik: 3,6-5,6 l/100km. Resp. 27,7-17,9km/l. CO2 95-127 g/km. Kadjar: Min./max. verbruik: 3,8-5,8 l/100km. Resp. 26,3-17,3km/l. CO2 99-130 g/km.

woensdag 16 december 2015

krant van dokkum

27

Bonifatius in snoep, drank en steen

De duizenden pelgrims die Dokkum jaarlijks bezoeken kunnen Bonifatius op allerlei manieren mee naar huis nemen. Souvenirs zijn er in alle soorten en maten. Een echte toerist is pas ergens geweest als hij een souvenir op zak heeft.

JAN LIGTHART

O

ndernemers in Dokkum spelen daar handig op in door de naam van Bonifatius te koppelen aan hun producten of een eigen Bonifatiussouvenir te creĂŤren.

Het Bonifatiusbeeldje is volgens Jellie de Weert van de wereldwinkel in Dokkum een product dat gretig aftrek vindt onder toeristen. De beelden zijn ontwerpen door Paul Dennis Edens en worden op fairtrade-basis gemaakt in IndonesiĂŤ. ,,Het is de laatste tijd wat rustiger, maar in de zomer waren de beeldjes enorm populair," vertelt De Weert. ,,Wie er nog een wil hebben, moet snel zijn. We hebben er nog maar een paar staan."

Ook de Dokkumer parochie verkoopt hebbedingetjes van Bonifatius. ,,We hebben bronzen beeldjes, kaarsen en boekjes van Bonifatius",

zegt pastor Paul Verheyen. Vroeger verkocht de kerk ook lege flesjes van Bonifatius, zodat toeristen het water uit de bron konden aftappen. Verheyen: ,,De toeristen willen eenmaal thuis gekomen toch laten zien dat ze hier in Dokkum geweest zijn."

Het bedrijf dat het grootste aandeel heeft in souvenirtjes van Bonifatius is Bonifatius754. De firma van Berend Wouda, Frank van Dijk en Remco van Dijk verkoopt Bonifatius kruidenbitter, pepermunt en sinds kort ook bier dat gebrouwen wordt met water uit de bron.

Volgens Berend Wouda (29) was er al lange tijd vraag naar deze producten. ,,Ik had vroeger een eigen horecabedrijf en daar vroegen toeristen mij steeds vaker naar producten van Bonifatius. Zo kwam ik op het idee om onder de naam van Bonifatius een drank- en snoeplijn te beginnen."

Wouda had wel verwacht dat de producten aan zouden slaan, maar dat er ook in de rest van Nederland vraag zou zijn, verraste hem. ,,De producten van Bonifatius754 worden ook verkocht in Twente, Rotterdam, Amsterdam en Utrecht. Blijkbaar leeft Bonifatius niet alleen in Dokkum."

Overigens zien de ondernemers de artikelen niet als souvenir. ,,Je zou het natuurlijk wel kunnen zien als een mooi aandenken, maar voor ons staat de stadspromotie voorop." Het bedrijf heeft weliswaar een winstoogmerk, maar de intentie is volgens Wouda altijd geweest om de stad levendig te houden en daarmee krimp tegen te gaan. De drie Bonifatius-producten die hij nu verkoopt, vormen dan ook nog maar het begin. ,,We zijn met hele leuke dingen bezig, maar die blijven voorlopig nog even geheim."

28

woensdag 16 december 2015

Profiteer nu van hoge vroegboekkortingen!

De prijzen voor zomervakanties zijn bij ons bekend en wij kunnen u helpen met het maken van de juiste keuze. Dus kom snel langs en profiteer nu van de meeste keuze, de mooiste locaties én de vele vroegboekvoordelen, uiteraard met onze vertrouwde persoonlijke service.

Heeft u al vakantieplannen voor de zomer?

Toerkoop Reisburo Dokkum tel. 0519-221346 dokkum@toerkoop.nl

www.toerkoop.nl/dokkum Kijk op onze website of kom naar onze winkel voor meer informatie.

KENNIS IS KUNNEN

KLAAR VOOR DE WINTER...

STIHL

STIHL

STIHL

STIHL

Elektrische motorzaag

Benzinemotorzaag

Elektrische zuighakselaar

Benzinebladblazer

€ 184,-

€ 199,-

€ 135,-

€ 249,-

MS 170 - 30 cm

MSE 170 C0-Q - 30 cm

i.p.v. 235,-

i.p.v. 244,-

SHE 71

i.p.v. 155,-

BG 56

i.p.v. 319,-

BENZINEMOTORZAAG 30 cm

IJZERSTERK

prijzen zijn inclusief btw

Dokkum P. Prinslaan 15 T (0519) 29 23 25

Leeuwarden Archimedesweg 16 T (058) 21 27 099

Heerenveen De Kuinder 10 T (0513) 63 16 00

Groningen Wismarweg 32 T (050) 54 70 070

CONTANT GELD VOOR UW ŠKODA FABIA € 2.950,voordeel.*

U de brandstof, wij de rest

ŠKODA abonnement

€p.m.** 279,-

va.

Nog 18 stuks op voorraad

Nog 9 stuks op voorraad

Brandstofverbruik gemiddeld 3,6 - 4,8 L/100km (1 op 20,8 - 27,7) CO2-emissie 93 - 110 gr/km.

DE HELE MAAND DECEMBER ŠKODA FABIA MANIA DAGEN! De nieuwe ŠKODA Fabia Edition is de perfecte opvolger van uw huidige ŠKODA Fabia. Deze standaard rijk uitgeruste Fabia is lekker compact en zijn uiterlijk én weggedrag zijn nog dynamischer. Dankzij onze royale inruilprijs, € 1.700,- pakketvoordeel en € 1.250,- extra Bourguignon klantenkorting geniet u maar liefst van € 2.950,- voordeel*.

U rijdt een nieuwe Fabia Edition al vanaf € 16.365,-. Liever de nieuwe ŠKODA Fabia Privé Leasen? Dit kan al vanaf € 279,- per maand**. In de hele maand december bent u van harte welkom op de ŠKODA FABIA MANIA dagen! Wij beantwoorden dan graag al uw vragen.

www.skoda.nl

Alle genoemde consumentenadviesprijzen zijn incl. BTW, excl. verwijderingsbijdrage en kosten rijklaar maken. Wijzigingen, druk- en zetfouten voorbehouden. Getoonde afbeeldingen kunnen meeruitvoeringen bevatten. De genoemde consumentenadviesprijzen zijn geldig zolang de voorraad strekt. * € 2.950,- voordeel is opgebouwd uit € 1.700,- pakketvoordeel + € 1.250 extra klantkorting. ** Privé Lease prijs is een v.a. prijs op basis van 4 jaar en 10.000 km per jaar. De genoemde verbruikscijfers zijn gebaseerd op de uitkomsten van de op dit moment geldende Europese testmethode. Afhankelijk van meeruitvoeringen, weg-, verkeers- en weersomstandigheden, milieu-invloeden, conditie van de auto en rijstijl kunnen in de praktijk verbruikswaarden voorkomen die hiervan afwijken.

Wij adviseren Het Nieuwe Rijden (zie ook www.hetnieuwerijden.nl) voor handige tips om zuiniger te rijden.

Jupiterweg 15, 8938 AD Leeuwarden, Telefoon: 058 - 284 7000, info@bourguignon.nl, www.bourguignon.nl De Brege 4, 9101 PW Dokkum, Telefoon: 0519 - 228 090, info@bourguignon.nl, www.bourguignon.nl

30

woensdag 16 december 2015

krant van dokkum

Priester Paul Verheyen bij het Wonder van Dokkum, de Bonifatiusbron.

Het Wonder van Dokkum geschiedde in 1990. Plotsklaps verwerd de stad tot het Lourdes van het Noorden. De kracht van het wonder raakt een beetje op.

Voelt Priester Paul Verheyen.

FOTO MARCEL VAN KAMMEN

JAN LIGTHART

D

okkum stond jarenlang bekend als het Lourdes van het Noorden. De genezende krachten van de Bonifatiusbron trokken busladingen vol pelgrims naar de noordelijkste stad van Friesland. De massale en uitzinnige belangstelling is inmiddels wel voorbij. Maar nog altijd zijn er verhalen van mensen die na een bezoek aan het heilige water van hun kwalen zijn verlost.

Voor de zomer van 1990 staat de Bonifatiusbron in Dokkum vooral bekend als een plek waar gelovigen in de Middeleeuwen naar toe trokken om te bidden. Er wordt wel gesproken over de geneeskrachtige werking, maar van een wonder was geen sprake.

Dat verandert wanneer het echtpaar Ype en Janny Brandsma uit Sneek op 29 juni van dat jaar een be-

zoek brengt aan de Bonifatiuskapel.

Samen met hun negen maanden oude dochtertje Nephtis haakt het stel aan bij een rondleiding van toenmalig pastor Herman Peters. Die vertelt hen alles over het roerige leven van Bonifatius en de bron waaraan genezende krachten zijn toegeschreven.

Dat brengt Ype op een idee. Zijn dochter kampt al weken met een hardnekkige hoest. Nephtis wordt ondergedompeld in de bron. Op hoop van zegen.

Op de terugweg naar Sneek blijkt Nephtis ineens genezen van haar rochelhoes. In overleg met de pastor maakt Ype het nieuws wereldkundig. Vader Brandsma is er namelijk van overtuigd dat het water zijn dochter genezen heeft. De gebeurtenis wordt voorpaginanieuws en er komt een ware invasie op gang van pelgrims die in contact willen komen met de bron. Het wonder van Dokkum is geboren.

Busladingen vol ontvangt de Dokkumer pastor Paul Verheijen anno 2015 niet meer. ,,We houden het niet meer bij, maar we rekenen ongeveer op 15.000 mensen per jaar", vertelt de 64-jarige opvolger van Herman Peters. Volgens Verheijen is de aandacht voor de bron de laatste jaren afgenomen. ,,Vroeger kwamen de mensen puur voor de bron. Nu ook voor de kapel, het park en het centrum van Dokkum."

N

aast landgenoten zijn het vooral Duitsers die een bezoek willen brengen aan de stad waar Bonifatius in 754 werd vermoord. ,,Bonifatius is dé apostel van de Duitsers", zegt Verheijen. ,,Er komen veel mensen vanuit onze zusterstad Fulda, waar de in Engeland geboren Bonifatius begraven ligt.

Jammer genoeg komen er maar weinig Engelsen. Ze zeggen wel eens dat een profeet in zijn eigen land niet

wordt gewaardeerd. Dat gaat in het geval van Bonifatius wel aardig op."

Verheijen was nog geen pastor toen Dokkum werd gebombardeerd als bedevaartsoord, maar hij kent de verhalen maar al te goed. ,,Rond ‘het wonder van Dokkum’, ik zeg het maar even tussen aanhalingstekens, is een enorme hausse ontstaan. De media doken er massaal op en er trokken letterlijk busladingen vol richting Dokkum. De mensen kwamen overal vandaan."

Zijn voorganger had er een dagtaak aan om alles in goede banen te leiden en was constant bij de kapel te vinden. ,,Peters was enorm betrokken. Hij stond altijd klaar voor de mensen die van heinde en verre kwamen om genezing te vinden bij de bron. Krijg maar eens iemand op zondagavond bij je aan de deur die in het laatste stadium van kanker verkeert en wiens laatste hoop gevestigd is op de bron. Die laat je natuur-

woensdag 16 december 2015

krant van dokkum

31

Nephtis heeft niks met wonder van Dokkum

H

Tientallen vonden ‘genezing’ voorzichtig. ,,Ik geloof vooral in de combinatie van de bron en het geloof. Er staat in de Bijbel dat voor God niets onmogelijk is, dus wie ben ik om dat in twijfel te trekken?

Aan de andere kant zal je mij niet horen zeggen dat contact met het water je van alle kwalen afhelpt."

V

Inwijding van de Bonifatiusbron door Mgr. Möller. lijk niet in de kou staan." In 1994 volgde Verheijen Herman Peters op als pastor van Dokkum. De gezondheid van Peters was hard achteruit gegaan in de drukke jaren van bede-

FOTO: ARCHIEF LC

vaart. De rol van de bron speelt in het dagelijks leven van Verheijen een veel kleinere rol. Zijn houding ten opzichte van de geneeskrachtige werking van het water is dan ook

olgen Verheijen is de parochie altijd al terughoudend omgegaan met de legende. ,,Dat merk je ook aan de brief die in 1990 is geschreven door BisschopMöller. Hier is altijd gezegd; laten we maar voorzichtig omgaan met dit verhaal, anders gaat het met ons aan de haal."

In de brief van de bisschop staat geschreven dat er in het geval van Dokkum niet gesproken kan worden van een wonder, omdat het volgens de kerk duidelijk moet zijn dat iets helemaal niet uit natuurlijke oorzaken verklaard kan worden. Er

et kapelbezoek van de familie Brandsma op 29 juni 1990 veranderde Dokkum in een waar bedevaartsoord. Toch heeft Bonifatius nooit een grote rol gespeeld in de opvoeding van Nephtis, het kind dat door het heilige water genas van kinkhoest.

Al bijna zes weken lang had baby Nephtis last van zware hoestbuien. Ook op de heenweg naar Dokkum hield het kuchen aan. ,,Het werd eerder slechter dan beter", weet vader Ype Brandsma zich te herinneren. Hij en zijn vrouw hadden geen vertrouwen in een gewone arts. Als chiropractor in Sneek was Ype altijd al bezig met het zoeken naar natuurlijke geneesmethodes.

Die vond hij per toeval in Dokkum, want na de onderdompeling in de Bonifatiusbron was Nepthis ineens van haar hoestaanvallen af. ,,We legden Nephtis in de omgeving van Sneek wel vaker in het water. Vooral om haar daarmee op te laten groeien, zodat ze er later niet bang voor zou zijn.

Het werd ons eigenlijk pas na een paar dagen duidelijk dat het water van de bron onze dochter had genezen."

Nog voor hij het nieuws naar buiten bracht, overlegde Ype met pastor Herman Peters. Hij waarschuwde hem voor duizenden pelgrims die naar Dokkum zouden komen om genezing te vinden. ,,Peters geloofde mij niet. Hij zei dat het wel mee zou vallen en ik de pers best op mocht bellen.

We weten allemaal hoe dat afgelopen is."

In het leven van Nephtis heeft het wonder van Dokkum geen grote rol gespeeld. Ze heeft geen behoefte om haar verhaal te doen, maar haar vader weet dat ze er ietwat sceptisch tegenover staat. ,,Op latere leeftijd hebben we het voorval met haar gecommuniceerd. Ze heeft daar verder niets mee gedaan. Het lag niet op haar pad om daar verder nog iets mee te doen."

Het contact tussen vader en dochter is sowieso minder gewor-

zou pas van een wonder gesproken kunnen worden, wanneer iemand genezen zou zijn van kanker in een vergevorderd stadium. De mensen die na hun bezoek aan de bron van hun kwalen verlost waren, hebben volgens het bisdom eerder het geluk gehad dat hun gebeden werden verhoord.

Toch kent ook Verheijen de persoonlijke verhalen mensen voor wie het water een succesvol medicijn was. Er zijn tientallen verhalen van mensen die het water over hun lichaam smeerden en even later van hun huidproblemen verlost waren.

Verheijen: ,,Je kan eigenlijk niet zeggen dat het complete onzin is. Dat hebben al die voorbeelden wel bewezen."

Verheijens geloof in het wonder maakt ook direct weer plaats voor scepsis. ,,Het hoeft natuurlijk niet het water te zijn. Het kunnen ook psychische processen zijn. Het water

den. Ook met zijn zoon Herald heeft Ype maar weinig contact. ,,Mijn kinderen zijn hun eigen weg gegaan, maar ze zijn allemaal goed terechtgekomen", zegt de 57-jarige chiropractor uit Sneek. ,,Nephtis woont nu in Utrecht. Ze heeft filosofie gestudeerd en werkt voor G1000, een organisatie die burgerinitiatieven ondersteunt om de democratie te verbeteren."

De gebeurtenis in 1990 heeft op Ype Brandsma een grotere indruk gemaakt dan voor zijn dochter. ,,Ik voel mij zeer verwant aan Bonifatius en het heeft mij gesterkt in het geloof, zowel spiritueel als mystiek."

Toch heeft het verhaal ook een keerzijde. Sommige mensen reageren afkeurend op Brandsma’s geloof in het water als medicijn.

Zo vond hij nog wel eens een brief tussen de post waarin mensen beschreven hoe oneens ze het waren met zijn manier van handelen.

De twijfel of de ontkenning van de genezende krachten van de Bonifatiusbron doet Brandsma weinig. ,,Dat kan ik heel goed begrijpen. Ik heb ook niet de neiging om te bewijzen dat de bron speciale krachten heeft.

Iedereen moet zijn eigen mening vormen."

Contact heeft Brandsma niet meer met de Dokkumer parochie.

In de media werd gesuggereerd dat Ype teleurgesteld was in de neutrale en voorzichtige houding van de kerk ten opzichte van het wonder. Brandsma: ,,Ach, teleurgesteld was ik niet, maar ik had er wel een mening over. De kerk heeft altijd een genezingsfunctie gehad, maar tegenwoordig is daar geen aandacht meer voor."

Brandsma had graag gezien dat de parochie genezingsvieringen bij de bron organiseerde. ,,Dokkum heeft met de Bonifatiusbron iets heel speciaals in handen. Het is spijtig dat de mensen van de parochie daar niet meer mee willen doen. Te meer omdat de kerk op zijn retour is."

is ooit eens in een laboratorium onderzocht en er is toen niets speciaals aan ontdekt."

Dat mensen Dokkum zijn gaan zien als een bedevaartsoord is volgens Verheijen iets wat de parochie vooral overkomen is. De mogelijk genezende krachten van de bron worden weliswaar genoemd, maar nooit gepromoot door de kerk. ,,Wij bellen niet de krant wanneer mensen ons opbellen met hun genezingsverhaal.

Als we dat wel hadden gedaan, was de bron misschien wel net zo populair gebleven als die 26 jaar geleden was.

Wat Verheijen betreft heeft Bonifatius en de bijbehorende bron de stad Dokkum heel wat gebracht, maar een nieuw wonder? Daar zit volgens de pastor niemand op te wachten. ,,Wellicht mooi voor de commercie mooi, maar ik denk niet dat de Dokkumers willen dat het hele circus van de jaren negentig opnieuw begint."

Profiteer nu van onze kerst aanbiedingen!

GEZOND & WEL KOKOSOLIE

Om te bakken, braden en frituren.

1 liter 9.95

KERSENPITKUSSENS Verwarmbaar in de magnetron: Zijn én blijven heerlijk warm!

Langwerpig 12.95 10.95 Vierkant 12.95 10.95 U-vorm 14.95 12.95 Speciaal voor kinderen: eland 6.95

CC

cuisine & cosmetic

2 x 1 liter 19.90

HONINGKISTJE 4x luxe honing in kistje Met Rozemarijn-,

STRESSBAL Met zachte buitenkant

14.922

LANDLUST GLUHWEIN Karakteristieke en smaakvolle Glühwein met hoogwaardige biologische kruidenextracten als kaneel, kruidnagel en steranijs. Met een vleugje sinaasappel en citroen. In cadeauverpakking.

Fles 7.95

4.95

ANNIQUE ROOIBOSTHEE

19.95 Theelichththouder:: 4 stuks

11.95 9.95

ABRIKOZEN ONGEZWAVELD

500 gram 5.95

T.W.V.

JACOB HOOY VIT. E CRÈME

Ondersteunt het herstellend vermogen ermogen van de huid oudering bij rimpels, veroudering en littekens kens. littekens.

BERGBLOESEM HONING

Naar keuze Vloeibaar of Crème.

Grote pot à 900 gram 5.75

2 x 900 gr.

11.50

GRATIS TIS

TOX TIN* DETOX

5.-55.

**bij aankoop oop van tw ee doosjes Pukka th thee ttwee

5.50

Parabenen

vrij!

3.

14.

49

140 gr.

5.49

1.

2 repen 3.96

THERMO SLAAPSOKJES “Nooit meer koude voeten!”

Warme voeten komen de nachtrust ten goede.

Per 2 paar verpakt.

8 98

2 paar 9.95

Vanille anille Choco

THERMO HANDSCHOENEN IT’S PURE RED RICE Verkrijgbaar in de maten: & XXL.

per 2 paar 19.90

9.

95

1+1 GRATIS

6.95

LIJNZAADOLIE

 Bevat per capsule maar liefst 660 mg rode rijst extract en 10 mg mg. monacoli K.  One a day one P 180 vega caps.

Pot a day vegetarisch 59.95 49.95

Het aanwezige linolzuur draagt bij tot de instandhouding van normale cholesterolgehalten in het bloed.*



19.

60 vega caps.

22.95

95

2 x 100 ml.

23.90

1+1

One size

3.95

Echinacea Extra Forte bevat een combinatie van Echinacea,Vlierbes, Cat’s Claw, Plantago, Vitamine C en Zink.

Met maar liefst 18.9 gram hoogwaardige eiwitten per reep! Het ideale tussendoortje. Per reep tussendoo 60 gr. gr. 1.98 GRATIS

8.

4.95

BLOEM ECHINACEA EXTRA FORTE

MAXXPOSURE PROTEÏNE BAR AR

95

5.95

95

500 ml.

4.95

4.

49

Partylight 9,2 x 9,2 7.95

GezondheidsWinkel:

WERKMAN

6.95

PROVAMEL AMANDELDRINK BIO OF BIO ONGEZOET ✓ 0% cholesterol ✓ 0% lactose 1 liter amandel 2.99 nu 2.39

ongezoet 1 liter 2.89

2.31

JACOB HOOY CBD+ OLIE

100% natuurlijk!

Bevat 75% hennepzaadolie en 25% henneppasta.

€5,- KORTING 10 ml.

29.99

24.99

LECITHINE GRANULAAT 98%

De aanwezige vitamine E draagt bij tot de bescherming van cellen tegen oxidatieve stress.

Bus 400 gr. r. 8.95

2 bussen 17.90

14.95

Dit gunstige effect wordt pas bereikt bij een dagelijkse hoeveelheid id van 10 gram linolzuur per dag.

*

Exclusief bij uw

6.95

NIEUW! CREATIEVE CADEAUS VOOR OOR DE BEZIGE BIJ LA REINE producten: gemaakt met respect voor mensen, dieren en het milieu. Dierproefvrij en zonder chemische/kunstmatige toevoegingen.

1. LIPPENBALSEM DIY PAKKET 1.

Pakket voor het zelf maken van 6 lipbalsems met honing, bijenwas en essentiële oliën. 24.95 2. MINI KAARSJES DIY PAKKET Zelf kaarsjes maken is leuk, makkelijk en gezellig. 6.95 3. WAXINELICHTJES DIY PAKKET Bijenwaxinelichtjes set, 100% 2. puur licht.Voor 20 bijenwas 3. waxinelichtjes. 19.95

PUKKA THEE Biologische thee, meest verrukkelijke smaken in de wereld.Vrij van synthetische zoetstoffen.

20 zakjes 3.99

mee te nemen.

Smakelijke gezonde zoete snack.

1 kilo 10.95 NU 9.95

6.95

2 stuks

BOBBLE DRINKFLES

2.99

kaarsen: • Het is gemaakt van sojawas wat geheel plantaardig is.

• Goed te verdragen voor mensen met allergieën en astma.

• Sojakaarsen produceren ongeveer 90% minder roet.

• Sojakaarsen branden gemiddeld 50% langer en branden geheel op.

• De natuurlijke geuren worden door sojakaarsen goed opgenomen.

De kaarsen zijn in verschillende Partylight maten en soorten verkrijgbaar.

7.95

Een heerlijk geurende, karaktervolle thee met rijk aroma.

Looizuurarm.

80 sakkies 5.49

koude winterdagen!

10,7 x 6,2

24.95

Oranjebloesem-, en de exclusieve Eucalyptus- en Kastanjehoning. Honing

SOJA KAARSEN! Warmte en sfeer tijdens de

Kleine Breedstraat 3 te Dokkum T. 0519 29 24 97 www.werkmandokkum.nl