Folder festiwal okno konferencja pl 1 by Nadbałtyckie Centrum Kultury

Arabski Impuls KONFERENCJA WYSTAWY WARSZTATY KONCERTY

w ramach 8. Festiwalu Kultur Świata Okno na świat

ORGANIZATORZY: Pomorskie Stowarzyszenie Integracji Kultur i Sztuki „Jeden Świat” Nadbałtyckie Centrum Kultury w Gdańsku Europejskie Centrum Solidarności Instytut Politologii Uniwersytetu Gdańskiego

POD HONOROWYM PATRONATEM: Bogdana Borusewicza – Marszałka Senatu RP Mieczysława Struka – Marszałka Województwa Pomorskiego Pawła Adamowicza – Prezydenta Miasta Gdańska Projekt współfinansowany ze środków Ministerstwa Spraw Zagranicznych

Basen Morza Śródziemnego – transkulturowe miejsce zderzenia trzech kontynentów i trzech największych religii świata, kolebka cywilizacji i demokracji jest dziś regionem najbardziej zaognionych konfliktów. Zamieszki, określane w Europie mianem „Arabskiej Wiosny”, ogarnęły Bliski Wschód i Północną Afrykę, przykuwając uwagę światowej opinii publicznej. Jaka jest geneza i specyfika „Wiosny arabskich ludów”? Czy można „Arabską Wiosnę” określić mianem „Kobiecej rewolucji”? Jak świat, w tym Polska, reaguje na te przekształcenia? Wymiar przemian wywołanych przez „arabski impuls” – ogarnięcie złożoności politycznych i cywilizacyjnych procesów transformacji wymaga szerokiego i interdyscyplinarnego spojrzenia, a także pewnej dozy pokory i rozwagi w europejskich interpretacjach, w ocenie znaczenia i skutków. Do rozmów o problemach związanych z wyżej wspomnianymi transformacjami, widzianymi w szerszych kontekstach międzynarodowych, zaprosiliśmy do Gdańska wybitnych ekspertów – naukowców, dziennikarzy i aktywistów z Polski i zagranicy, którzy na bieżąco śledzą procesy odzyskiwania wolności w tym regionie świata i podzielą się swoimi przemyśleniami podczas paneli dyskusyjnych. Kuratorem i opiekunem naukowym konferencji jest dr Wojciech Grabowski z Instytutu Politologii Uniwersytetu Gdańskiego, merytoryczno-organizacyjnym ze strony NCK – Bronisława Dejna. ZESPÓŁ REALIZACYJNY: ze strony PSIKiS „Jeden Świat": Józef Czerniawski | Tomasz Lipski | ze strony NCK: Monika Bąkowska-Łajming | Agnieszka Cichocka | Magdalena Zakrzewska-Duda | Aleksandra Musielak | Bartosz Filip | Anna Zalewska-Andruszkiewicz | Olga Miłogrodzka | Monika Czajkowska-Kostka | Radosław Jachimowicz | Marta Korga-Bistra | ze strony ECS: Iwona Katarzyńska-Czaplewska | Patrycja Medowska Zapraszamy do udziału w konferencji i w towarzyszyszącej jej licznych spotkaniach, warsztatach i wykładach, a także wydarzeniach artystycznych.

PROGRAM 5 listopada | wtorek | Centrum Św. Jana | ul. Świętojańska 50 | Gdańsk UROCZYSTA INAUGURACJA 17.00

otwarcie konferencji:

Bogdan Borusewicz – Marszałek Senatu RP (tbc) Mieczysław Struk – Marszałek Województwa Pomorskiego (tbc) Paweł Adamowicz – Prezydent Miasta Gdańska (tbc) Lawrence Okey Ugwu – dyrektor Nadbałtyckiego Centrum Kultury w Gdańsku Basil Kerski – dyrektor Europejskiego Centrum Solidarności Tomasz Lipski – Pomorskie Stowarzyszenie Integracji Kultur i Sztuki „Jeden Świat” prof. dr hab. Tadeusz Dmochowski – dyrektor Instytutu Politologii Uniwersytetu Gdańskiego wykład inauguracyjny: Sihem Bensedrine (Tunezja), wybitna dziennikarka i działaczka na rzecz praworządności i demokracji Tunezji Demokratyczne przemiany w Tunezji poddane próbie – kwestie bezpieczeństwa 18.30

Performance audiowizualny Home within

Kinan Azmeh – klarnecista, kompozytor / Syria Kevork Mourad – wizualista / Syria otwarcie wystawy: Syria sz(t)uka wolności Wystawa: Syria sz(t)uka wolności Centrum św. Jana w Gdańsku | ul. Świętojańska 50 czynna od 5.11. do 8.12.13 w godz. 10.00-18.00 | Wstęp wolny kuratorki: Charlotte Bank i Anna Zalewska-Andruszkiewicz Prezentowane są prace video ośmiu syryjskich artystów i artystek wizualnych: Madonny Adib | Khalila Younes | Randy Maddah | Ammara AlBeik | Kevorka Mourada | Rami Farah | Khaleda Abdulwahed | Dani Aboluh Większość z nich rezyduje obecnie poza krajem, ale ich twórczość silnie odzwierciedla uczucia towarzyszące dramatycznej sytuacji w Syrii i świadomość cierpienia rodaków, mimowolnych świadków i przypadkowych ofiar starć pomiędzy rewolucjonistami i siłami reżimu. Prace video tworzą wspólną opowieść o bólu i strachu, ale także o marzeniach i podejmowaniu próby „normalnego” życia bez względu na okoliczności. Swoistym uzupełnieniem, komentarzem artysty z zewnątrz, są instalacje młodej gdańskiej artystki – Kate van Dalls. Idea powstania i zaprezentowania tej wystawy w Gdańsku narodziła się 2 lata temu. Z bólem stwierdzić należy, że jej tematyka jest nadal aktualna. Sytuacja w Syrii dynamicznie się rozwija, a życie mieszkających tam ludzi pogarsza się z każdym dniem. Pozbądźmy się zatem uprzedzeń, zapomnijmy o stereotypach i potraktujmy tę wystawę jako wspólny głos przeciwko przemocy i ludzkiej krzywdzie. Charlotte Bank i Anna Zalewska-Andruszkiewicz

6 listopada | środa | Ratusz Staromiejski | ul. Korzenna 33/35 PANELE 12.30–14.30

panel I: Geneza i specyfika arabskich rewolucji moderacja: Michał Żakowski (Polskie Radio)

PANELIŚCI: prof. Leila Nachawati (Syria, Hiszpania) Carlos III University w Madrycie Znaczenie zarządzania danymi (online) i umieszczania informacji w kontekście na przykładzie Syrii prof. dr hab. Selim Chazbijewicz Uniwersytet Warmińsko-Mazurski Islam jako czynnik Arabskiej Wiosny Sihem Bensedrine (Tunezja) wybitna dziennikarka i działaczka na rzecz praworządności i demokracji Tunezji dr Hayssam Obeidat Instytut Bliskiego i Dalekiego Wschodu Uniwersytetu Jagiellońskiego Wpływ „Arabskiej Wiosny” na geostrategiczną równowagę i jej oddziaływania dr Konrad Pędziwiatr Uniwersytet Ekonomiczny w Krakowie | Wyższa Szkoła Europejska im. ks. Józefa Tischnera Czy islam polityczny w Egipcie zamarł? dr Bartłomiej Nowotarski Uniwersytet Ekonomiczny we Wrocławiu Czy to koniec Arabskiej Wiosny? Przyczyny kryzysu dr Adam Wąs Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II w Lublinie Polityczna strategia parlamentarna Braci Muzułmanów w Jordanii 14.30 –15.30 15.30–17.00

przerwa panel II: Kobieca rewolucja? moderacja: Agnieszka Lichnerowicz (Radio TOK FM)

prof. Leila Nachawati Carlos III University w Madrycie dr Izabela Kończak Katedra Bliskiego Wschodu i Północnej Afryki Uniwersytetu Łódzkiego Rola kobiet w świecie arabsko-muzułmańskim dr Marta Woźniak Katedra Bliskiego Wschodu i Północnej Afryki Uniwersytetu Łódzkiego Od „rewolucjonistki” do „ofiary przemocy”. Egipskie kobiety walczą o swoje prawa dr Fuad Jomma Instytut Politologii i Europeistyki, Uniwersytet Szczeciński Rola kobiet w Arabskiej Wiośnie na przykładzie Syrii

WARSZTATY | WYKŁADY | SPOTKANIA: 10.00–13.30

11.30–13.00

11.30–13.30

18.00

warsztaty – Prawo do wolności, prawo do wiadomości organizator: Nadbałtyckie Centrum Kultury w Gdańsku prowadzenie: Grupa Kapelusz Pomysłów / Marta Tymińska | Agata Włodarczyk | Olga Sachno–Iwaszko (miejsce: Centrum św. Jana, ul. Świętojańska 50, Gdańsk)

wykłady – Muzyka wokalna na styku kultur organizator: Nadbałtyckie Centrum Kultury w Gdańsku dr Zaid Jabri, Akademia Muzyczna w Krakowie dr Anna Radziejewska, Uniwersytet Muzyczny w Warszawie (Akademia Muzyczna w Gdańsku, ul. Łąkowa 1/2)

warsztaty – Jak być nieposłusznym w słusznej sprawie organizator: Europejskie Centrum Solidarności prowadzenie: Agnieszka Wichrowska (miejsce: Europejskie Centrum Solidarności, ul. Doki 1, sala BHP)

wykłady – Wirtualne agory Charlotte Bank, badaczka, kuratorka i pisarka otwarcie wystawy Anahity Razmi i Magdaleny Mellin Ściana, za którą coś /nic* się stało (miejsce: CSW Łaźnia, ul. Jaskółcza 1)

7 listopada | czwartek | Ratusz Staromiejski | ul. Korzenna 33/35 PANELE 12.00–14.30

panel III: Świat, Polska wobec przemian moderacja: Jerzy Haszczyński (Rzeczpospolita)

PANELIŚCI: dr hab. Radosław Bania Katedra Bliskiego Wschodu i Północnej Afryki Uniwersytetu Łódzkiego Stanowisko administracji prezydenta Baracka Obamy wobec Arabskiej Wiosny prof. Rafał Ożarowski Instytut Politologii Uniwersytetu Gdańskiego Arabska Wiosna i zmiany polityczne na Bliskim Wschodzie dr hab. Justyna Zając Instytut Stosunków Międzynarodowych Uniwersytetu Warszawskiego Rola Polski we wspieraniu Arabskiej Wiosny: działania jednostronne czy wkład w rozwój Wspólnej Polityki Zagranicznej i Bezpieczeństwa UE? dr Jarosław Jarząbek Zakład Badań Wschodnich Instytutu Stosunków Międzynarodowych Uniwersytetu Wrocławskiego Wpływ wydarzeń i konsekwencji Arabskiej Wiosny na bezpieczeństwo Izraela dr Marcin Szydzisz Zakład Polityki Zagranicznej RP Instytutu Stosunków Międzynarodowych Uniwersytetu Wrocławskiego Arabska Wiosna a sprawa palestyńska Marc Pierini Visiting professor w Carnegie Europe Zmiany na Bliskim Wschodzie i Turcji z perspektywy europjskiej dr Marcin Tarnawski Instytut Nauk Politycznych i Stosunków Międzynarodowych Uniwersytetu Jagiellońskiego Rosja wobec Arabskiej Wiosny 14.30

wystąpienie podsumowujące:

Krzysztof Olendzki Dyrektor Departamentu Afryki i Bliskiego Wschodu MSZ Polska wobec przemian

WARSZTATY | WYKŁADY | SPOTKANIA: 10.00–13.30

9.30–11.00

15.30–16.30

17.30

warsztaty – Free2choose (Wolni w wyborze) prowadzenie: Ivana Gabalova | Anna Frank House (Holandia) organizator: Nadbałtyckie Centrum Kultury w Gdańsku (Ratusz Staromiejski, ul. Korzenna 33/35) zwiedzanie wystawy Drogi Do wolności organizator: Europejskie Centrum Solidarności (ul. Wały Piastowskie 24)

kolektyw artystyczny Foundland (Holandia) wykład – Internet – pole i dziedzina sztuki zwiedzanie wystawy: Podglądając rewolucję / Watching revolution through a hole in the Wall (Galeria NCK, Ratusz Staromiejski, ul. Korzenna 33/35)

19.00

Eliane Raheb / Liban, niezależna producentka i reżyserka, Beirut DC wykład – Kino arabskie w czasach zmiany oraz pokaz tunezyjskiego filmu dokumentalnego It Was Better Tomorrow | reżyseria: Hinde Boujemaa | 72’ (Ratusz Staromiejski, ul. Korzenna 33/35, Gdańsk)

8 listopada | piątek 9.00–12.00

19.00

wykłady dla dzieci w ramach projektu Okienka na świat prowadzenie dr Marcin Szydzisz – Kto rządzi światem? (Ratusz Staromiejski, ul. Korzenna 33/35, Gdańsk)

KONCERT NEUE VOCALSOLISTEN STUTTGART

W programie: Saed Haddad, Samir Odeh–Tamimi, Zaid Jabri, Karol Nepalski, Salvatore Sciarrino Koncert poprzedzi wystąpienie kompozytora dr Zaida Jabri (Syria, Polska, Akademia Muzyczna w Krakowie) Współczesna muzyka arabska: pomiędzy dziedzictwem, indywidualizmem, a dialogiem – podsumowanie konferencji z maja 2012 (Centrum św. Jana w Gdańsku, ul. Świętojańska 50) Wydarzenia ostatnich lat nie pozostawiają wątpliwości, że tożsamość Europy w XXI wieku jest zagrożona. Europa patrzy na południe nie tylko za sprawą „Arabskiej Wiosny”, ale także kryzysu, jaki nawiedził Grecję, Cypr, Hiszpanię i Włochy, czy kontrowersji, jakie narosły wokół Turcji w kontekście jej przyszłego członkostwa w UE. Co czeka ten zakątek świata? Transformacja polityczna i społeczna budzi poważny niepokój, ale wywołuje także eksplozję projektów, które są efektem wiary w siłę dialogu międzykulturowego. Animatorzy, kuratorzy, artyści coraz częściej chcą zabierać głos i wpływać na kształt otaczającego ich świata. Mediterranean Voices to projekt zainicjowany przez Neue Vocalsolisten Stuttgart. Pretekstem do realizacji projektu było z jednej strony zetknięcie się z twórczością kompozytorów arabskich, takich jak Tamimi czy Haddad, i chęć zgłębienia technik wykonawczych obszaru Morza Śródziemnego, z drugiej zaś – chęć stworzenia międzynarodowego dyskursu artystycznego w kontekście zachodzących zmian geopolitycznych. W roku 2013 śpiewacy Neue Vocalsolisten Stuttgart poprosili kilkunastu kompozytorów – z południa Europy, Bliskiego Wschodu, Azji i Afryki Północnej – o stworzenie kompozycji, które zagoszczą na festiwalach i koncertach na całym świecie. Wielu z zaproszonych do współpracy twórców opuściło zawładnięte wojną lub niepokojami społecznymi rodzinne strony, próbując na emigracji wpisać się w nowy kontekst kulturowy. Ta ucieczka często rodzi pytanie o ich tożsamość i przynależność kulturową.

WPROWADZENIE DO KONFERENCJI Panel I: Geneza i specyfika arabskich rewolucji prof. Leila Nachawati: Kształtowanie społeczeństwa obywatelskiego na przykładzie projektu: „The storytelling of the Syrian uprising” Skupimy się na znaczeniu zarządzania ogromnymi zasobami, ogólnie dostępnymi on-line. W szybko zmieniającym się środowisku internetowym ważnym zadaniem staje się identyfikacja, weryfikacja, archiwizacja i umieszczenie informacji w kontekście, aby zapewnić odbiorcom dostęp do informacji wiarygodnych i zrozumiałych. Skupimy się na syryjskim przypadku, szczególnie podkreślając oddolny ruch obywatelski (Building Society) – obszar zaniedbany przez media. Zaprezentujemy projekt Syria Untold jako przykład cyfrowego archiwum, które ma na celu umieszczanie informacji w kontekście i pozwolić, by syryjskie głosy obywatelskie docierały do szerszej publiczności. prof. dr hab. Selim Chazbijewicz: Islam jako czynnik Arabskiej Wiosny Autor omawia rolę islamu na Bliskim Wschodzie w czasach współczesnych, dzieli tę rolę na deklaratywną i rzeczywistą. Poza tym zwraca uwagę na mnogość różnych szkół i tendencji interpretacyjnych islamu, a także na rolę mediów europejskich w reinterpretacji poszczególnych wątków doktrynalnych, np. Dżihadu. Ważną rolę przypisuje „islamowi politycznemu” jako narzędziu wielkich mocarstw w realizacji swoich wpływów. Sihem Bensendrine: Demokratyczne zmiany w Tunezji poddane próbie – kwestie bezpieczeństwa Tunezja przechodzi obecnie największy kryzys polityczny od czasów rewolucji w styczniu 2011 r. Demokratyczne transformacje są zagrożone przez kryzys ekonomiczny, a także brak bezpieczeństwa podsycany przez uzbrojone grupy dżihadystów. Scenariusz wydarzeń w Egipcie ciąży jak widmo na politycznej scenie Tunezji, jako że przewrót dokonany przez gen. Sisi, skierowany przeciwko demokratycznie wybranemu, lecz niepopularnemu rządowi Braci Muzułmańskich, cieszył się wielkim poparciem społecznym. Czy Tunezja, ostatni bastion Arabskiej Wiosny, będzie w stanie przetrwać zawieruchę, która na wskroś nią wstrząsnęła? Czy nadzieja na demokratyczną transformację ma jeszcze sens? Jak dotąd dialog pomiędzy skonfliktowanymi stronami nie został przerwany i wielu wierzy, że można jeszcze zbudować państwo oparte na prawie i modelu ekonomicznym, który zmniejsza nierówności i wzmacnia sprawiedliwość społeczną. Sami Tunezyjczycy wiedzą, że nie ma już powrotu do znienawidzonego despotycznego reżimu, z drugiej jednak strony ich zaufanie do klasy politycznej zarówno tej u władzy, jak i w opozycji, zostało bardzo mocno nadszarpnięte. dr Hayssam Obeidat: Wpływ Arabskiej Wiosny na geostrategiczną równowagę i jej oddziaływania Prezentacja ma na celu analizę geostrategicznego wpływu Arabskiej Wiosny w wymiarze regionalnym i globalnym, a także nawiązuje do jej czynników politycznych. Nie jest celem prezentacji analiza czynników i przyczyn wybuchu Arabskiej Wiosny, ani też roli gospodarki, mediów w jej wybuchu. Nie bada także struktury wydarzeń. Obala natomiast wiele uprzedzeń, w oparciu o obiektywne informacje i fakty. Arabska Wiosna może zapoczątkować nową erę regionu arabskiego, jeśli uda się osiągnąć demokratyczne przemiany. Właśnie teraz można dostrzec, że aspekty polityczne i społeczne kolidują w takim stopniu, iż trudno je rozdzielić. Arabska Wiosna ma ogromny wpływ na politykę i geostrategię światową. Widać to w zaangażowaniu wszystkich mocarstw w przemiany w świecie arabskim. dr Konrad Pędziwiatr: Czy islam polityczny w Egipcie zamarł? Islam polityczny był bez wątpienia jednym z największych wygranych transformacji politycznych, zapoczątkowanych przez Arabską Wiosnę nie tylko w Egipcie, ale także szerzej – w regionie Bliskiego Wschodu i Afryki Północnej. Jego aktywiści i członkowie, posiadający do niedawna ograniczony dostęp do sceny politycznej, w pełni wykorzystali zmiany w strukturach politycznych możliwości i zaczęli odgrywać kluczowe role w polityce nie tylko na szczeblu lokalnym, ale też narodowym i regionalnym. W przypadku

Egiptu działo się tak do 3 lipca 2013, kiedy to wojsko, powołując się na szerokie niezadowolenie społeczne, odsunęło od władzy prezydenta Mohammada Mursiego i zainstalowało tymczasowego przywódcę, sędziego Adly Mansoura. Od tej pory na popularności zyskuje teza o „porażce” lub nawet „końcu” islamu politycznego w kraju, a nawet w regionie. Prezentacja ma na celu poddanie analizie twierdzeń tego typu. Naświetlone zostaną sukcesy i porażki islamu politycznego w Egipcie po Arabskiej Wiośnie, reperkusje jego politycznej dekapitacji oraz możliwe scenariusze rozwoju sytuacji. dr Adam Wąs, SVD: Stosunek do króla i polityczna strategia Braci Muzułmanów w Jordanii Mimo iż niepokoje społeczne podczas Arabskiej Wiosny były w Jordanii mniej intensywne niż w innych krajach Afryki Północnej i Bliskiego Wschodu, to jednak wpłynęły znacząco na kształt aktualnej polityki Haszymidzkiego Królestwa. Bez wątpienia głównymi beneficjentami tego powszechnego ruchu społecznego w regionie są Bracia Muzułmanie. Ich polityczny sukces w Egipcie ożywił działalność Braci w Jordanii i zradykalizował wysuwane przez nich postulaty. W kontekście Arabskiej Wiosny zauważalna jest transformacja jordańskiego Bractwa. Jej początki sięgają już drugiej połowy XX wieku, a zwłaszcza przełomu lat 80. i 90., ale w klimacie Arabskiej Wiosny Bracia stają się bardziej radykalni w formułowaniu postulatów politycznych. Zmienia się ich tradycyjny wizerunek, uważanych za „lojalną opozycję” wobec pałacu i rządu. Nasilające się upolitycznienie Bractwa oraz prozachodni kierunek polityki króla i rządu, a szczególnie podpisanie układu pokojowego z Izraelem w 1994 roku, wpłynęło znacząco na rozbieżność interesów obu grup. Nowa sytuacja, w jakiej znalazła się Jordania po wyborach w 2013 roku (nota bene zbojkotowanych przez Braci) oraz diametralna zmiana sytuacji w Egipcie stawiają Bractwo wobec nowych wyzwań. (Lublin, 25 września 2013) dr Bartłomiej Nowotarski: Czy to koniec Arabskiej Wiosny? Przyczyny kryzysu Od początku roku 1974, gdy generał Ernesto Geisel poddał brazylijską juntę, do końca pierwszej dekady XXI wieku aż 90 krajów świata próbowało budować swoje demokracje. Niestety, tylko niewiele ponad 1/4 z nich udało się je skutecznie skonsolidować. Reszta państw utkwiła gdzieś pomiędzy autokracją a demokracją w różnych hybrydalnych formach, które wszelako demokracjami nie są. Pytanie zasadnicze: którą z tych dróg podążają kraje Arabskiej Wiosny? Cztery warunki skutecznej demokratycznej tranzycji wydają się być dziś decydujące. Po pierwsze, dominująca pozycja prodemokratycznie zorientowanych elit, po drugie, ich konsensualna – nie zaś niekonsensualna polaryzacja, po trzecie, uczciwe i oparte na zasadzie proporcjonalności wybory parlamentarne, po czwarte, dobrze zbalansowane, w oparciu o mechanizm horyzontalny równowagi i odpowiedzialności władzy, instytucje władzy państwowej. Panel II: Kobieca rewolucja? prof. Leila Nachawati Carlos III University w Madrycie dr Izabela Kończak: Rola kobiet w świecie arabsko-muzułmańskim Sprawa kobiet muzułmańskich jest niezwykle istotna, bowiem mówiąc o kobiecie nie sposób przy tej okazji nie poruszyć ważnych kwestii społecznych, obyczajowych czy politycznych. W świadomości Zachodu temat kobiet obfituje w obiegowe opinie czy utarte stereotypy, dotyczące dyskryminacji przedstawicielek płci pięknej w świecie muzułmańskim. Wystąpienie poświęcone będzie prawom, jakie islam zagwarantował kobietom. Omówione zostaną warunki społeczne i kulturowe, które powodują, że nie zawsze wszystkie prawa kobiet są respektowane. Na przykładzie wybranych kobiet arabskich czy muzułmańskich ukazana zostanie walka o lepszy status przedstawicielek własnej płci w niesprzyjającym patriarchalnym środowisku. dr Marta Woźniak: Od „rewolucjonistki” do „ofiary przemocy”. Egipskie kobiety walczą o swoje prawa Gdy 25 stycznia 2011 roku w Egipcie, kraju uznawanym za kolebkę feminizmu na Bliskim Wschodzie, wybuchła rewolucja, kobiety stanowiły 20–30% pikietujących. Odegrały istotną rolę podczas wydarzeń Arabskiej Wiosny, zapewniając przenośne punkty sanitarne, opiekując się rannymi, blogując. Wierzyły, że obalenie Hosniego Mubaraka przyniesie pozytywne zmiany w ich życiu. Tymczasem tak reżim, jak i niektórzy rewolucjoniści próbowali zniechęcić je do aktywności publicznej, nie cofając się przed biciem, molestowaniem, a nawet gwałtami. Do świadomości publicznej dotarły szczególnie dwa przykłady bestialskiego traktowania

demonstrantek: film z „dziewczyną w niebieskim staniku”, upokorzoną i ciężko pobitą przez żołnierzy, oraz sprawa Samiry Ibrahim, poddanej w wojskowym więzieniu tzw. testowi dziewictwa. Prawie trzy lata po wybuchu „lotosowej rewolucji” sytuacja Egipcjanek jest gorsza niż za czasów Mubaraka, którego żona Suzanne działała na rzecz równouprawnienia. Nowa konstytucja z 2012 roku, stworzona przez muzułmańskich fundamentalistów, ogranicza prawa kobiet i umożliwia ich dyskryminację. Wszystko to sprawia, że niektórzy analitycy mówią wręcz o tym, że to kobiety są największymi przegranymi w „Arabskiej Wiośnie”. dr Fuad Jomma: Rola kobiet w Arabskiej Wiośnie na przykładzie Syrii Kobiety biorą coraz większy udział w obalaniu niektórych dyktatur w świecie arabskim. Jednak ich sytuacja w społeczeństwie po zakończeniu protestów i walk o zmiany nie ulega poprawie. Mało tego, w wielu przypadkach bywa rozczarowaniem: kobieta nadal jest dyskryminowana. Jedyną pozytywną stroną następstw arabskiej rewolucji jest większa świadomość i aktywność kobiet. Zupełnie inaczej wygląda to w Syrii. Tam kobiety cieszą się od wielu lat nie tylko swobodą społeczną, ale i polityczną. Przykładem może być ich walka o prawa narodowe na równi z mężczyznami, czy też jawny sprzeciw wobec reżimu i sprzyjanie opozycji. Nawet sposób ubierania się tych kobiet świadczy o daleko idącej swobodzie kulturowej. Śmiało można powiedzieć również o ruchu feministycznym: kobiety w Syrii zajmują nie tylko ważne stanowiska w takich zawodach jak ekonomia, medycyna czy rolnictwo, ale i zasiadają w parlamencie, pełnią wysokie funkcje polityczne. W związku z tym nawet Arabska Wiosna nie może wiele zmienić w ich sytuacji wypracowanej na przestrzeni ostatnich lat, ponieważ ich świadomość własnej pozycji wykracza poza normy kulturowe. Panel III: Świat, Polska wobec przemian dr hab. Radosław Bania: Stanowisko administracji Baracka Obamy wobec Arabskiej Wiosny Region Bliskiego Wschodu i Północnej Afryki znajduje się w obszarze zainteresowania USA od zakończenia II wojny światowej. Stany Zjednoczone posiadają tu liczne interesy polityczne, gospodarcze i strategiczne. Polityka wobec Bliskiego Wschodu znajdowała się w obszarze priorytetów kolejnych administracji amerykańskich. Administracja prezydenta Baracka Obamy przejmowała politykę bliskowschodnią w krytycznej sytuacji, będącej pokłosiem zwłaszcza amerykańskiej inwazji na Irak w 2003 roku. Jednak najważniejszym wyzwaniem w okresie pierwszej kadencji prezydenckiej Obamy okazała się konieczność dostosowania polityki bliskowschodniej USA do wyzwań – efektów kryzysu politycznego, który dotknął dotychczasowych amerykańskich sojuszników regionalnych, m.in. Tunezję i Egipt. Niniejsze opracowanie dąży do ukazania reakcji administracji waszyngtońskiej na wydarzenia rewolucyjne w świecie arabskim, a przede wszystkim dylematu polegającego na wyborze pomiędzy udzieleniem wsparcia rządom powiązanym politycznie i militarnie z Waszyngtonem a ruchami antyrządowymi, domagającymi się przebudowy dotychczasowego systemu politycznego. Istotnym celem jest również ustalenie w jakim zakresie wydarzenia Arabskiej Wiosny wpłynęły na kształtowanie i realizację polityki wobec regionu MENA oraz pozycję regionalną Stanów Zjednoczonych. prof. Rafał Ożarowski: Arabska Wiosna i zmiany polityczne na Bliskim Wschodzie Wydarzenia z ostatnich lat diametralnie odmieniły oblicze polityczne świata arabskiego. Upadły reżimy trwające po kilkadziesiąt lat, a w ich miejsce władzę przejęły siły, które często wiele dziesięcioleci funkcjonowały w podziemiu. Niestety, obszar ten wciąż charakteryzuje się wysokim poziomem niestabilności i trudno zakładać w tym kontekście optymistyczne scenariusze. Celem wystąpienia jest ukazanie w sposób kompleksowy zmian, jakie zaszły w świecie arabskim po wydarzeniach określanych mianem Arabskiej Wiosny, ich skutków społeczno-politycznych w polityce wewnętrznej i przewartościowań w polityce zagranicznych tych państw, jak i podmiotów zewnętrznych. dr hab. Justyna Zając: Rola Polski we wspieraniu Arabskiej Wiosny: działania jednostronne czy wkład w rozwój WPZiB UE? Wybuch Arabskiej Wiosny był dla Unii Europejskiej niemałym zaskoczeniem. W obliczu masowych protestów i dynamicznych przemian polityczno-społecznych w części krajów arabskich, państwa członkowskie Unii Europejskiej stanęły przed koniecznością podjęcia odpowiednich działań. Największe zaangażowanie wykazały kraje tradycyjnie zainteresowane tym obszarem, m.in. Francja, Hiszpania i Wielka Brytania. Polska,

pozostająca od zakończenia zimnej wojny mało aktywna w regionie Afryki Północnej i Bliskiego Wschodu, także podjęła aktywne działania, służąc państwom arabskim doświadczeniami z okresu przemian ustrojowych przełomu lat 80. i 90. XX wieku, czy inicjując w 2011 roku Polsko-Amerykański Dialog Strategiczny na rzecz Demokracji. Ambasada RP w Syrii podczas polskiej prezydencji w UE koordynowała również działania konsularne całej Unii. Arabska Wiosna po raz kolejny ukazała jednak duże rozbieżności interesów państw członkowskich, co ma negatywne implikacje dla rozwoju Wspólnej Polityki Zagranicznej i Bezpieczeństwa Unii Europejskiej. dr Jarosław Jarząbek: Wpływ wydarzeń i konsekwencji Arabskiej Wiosny na bezpieczeństwo Izraela Negatywne skutki rewolt w krajach arabskich dla bezpieczeństwa wewnętrznego i międzynarodowego Izraela są bardzo konkretne i namacalne. W szczególności destabilizacja władzy centralnej w Egipcie i niepewna przyszłość tego kraju oraz trwająca wojna domowa w Syrii muszą budzić zaniepokojenie władz państwa żydowskiego. Arabska „Wiosna Ludów” odsunęła od władzy dyktatorów, którzy – jak Hosni Mubarak w Egipcie – stanowili ważne ogniwa amerykańskiej sieci sojuszy, mającej zapewnić stabilność i bezpieczeństwo na Bliskim Wschodzie. Wojskowy pucz, który zakończył krótkie rządy Braci Muzułmanów i wyniósł do władzy w Egipcie przychylnych Izraelowi egipskich generałów tylko chwilowo uspokoił sytuację. Inni obaleni bądź osłabieni arabscy dyktatorzy, jak Baszir al-Assad w Syrii, Muammar Kadafi w Libii czy Ali Abdullah Salih w Jemienie, choć odnosili się państwa izraelskiego krytycznie bądź nawet wrogo, nie stanowili poważnego zagrożenia dla jego bezpieczeństwa. Gwarantując stabilizację swoich krajów, jednocześnie przyczyniali się do wzrostu bezpieczeństwa całego regionu, co leżało niewątpliwie w interesie Izraela. To, kto przejmie władzę po obalonych dyktatorach i jak rozwinie się sytuacja polityczna w tych krajach, szczególnie w Egipcie i Syrii, będzie miało ogromne znaczenie dla bezpieczeństwa państwa izraelskiego. dr Marcin Szydzisz: Arabska Wiosna a sprawa palestyńska Wystąpienie będzie próbą refleksji nad wpływem tzw. rewolucji arabskich na sprawę palestyńską. Palestyńczycy od zawsze liczyli na pomoc swoich arabskich współbraci. Autor postara się odpowiedzieć na pytanie, jak zmieniająca się sytuacja w państwach arabskich (przede wszystkich sąsiadujących z obszarami Palestyny) wpływała na politykę władz Autonomii. Postara się również skomentować pozytywne i negatywne następstwa Arabskiej Wiosny dla Palestyńczyków. dr Marcin Tarnawski: Rosja wobec Arabskiej Wiosny Rosyjskie władze, podobnie jak większość rządów państw europejskich, zostały zaskoczone wydarzeniami w Tunezji, Egipcie i Libii z początku 2011 r. Odpowiedź władz była odzwierciedleniem tego zaskoczenia, przez co stała się niespójna. Rosja, podobnie jak państwa zachodnie, starała się bronić swoje interesy w regionie. O ile w części przypadków interesy te były wspólne, tak w przypadku Syrii stanowisko Rosji i państw zachodnich różni się zdecydowanie. W odniesieniu do konfliktów w Syrii stanowisko Rosji było od samego początku wyraźne i jednoznaczne, i pomimo nacisków nie uległo zmianie: prezydent Putin zdecydowanie odmówił wywarcia wpływu na Assada dla zaprzestania walki zbrojnej z opozycją. Stanowisko Rosji w tym konflikcie jest wynikiem przyjętej przez rosyjskie władze wizji porządku światowego, w którym Rosja jest ważnym aktorem międzynarodowym. Warto zauważyć, że Rosja postrzega arabskie powstania jako przejaw islamskiej rewolucji, która może zostać zdominowana przez ekstremistów i w skrajnym wypadku rozprzestrzenić się (a nawet sięgnąć rosyjskich granic). SPOTKANIA | WARSZTATY Eliane Raheb: Kino arabskie w czasach zmiany Jaka jest rola kina w czasach zmian? Czy rewolucje mają rzeczywisty wpływ na kino arabskie? A jeśli tak, to jaki? Formalny, tematyczny, językowy, instytucjonalny? Czego spodziewamy się obecnie po arabskich filmowcach? Czy walczą o nowe prawa dla kinematografii, które zniosłyby cenzurę i dałyby większą wolność ekspresji artystycznej? Czy na rynku znajdzie się więcej miejsca dla filmów niezależnych? Autorka spróbuje odpowiedzieć na te pytania podczas prezentacji, w której przykłady z historii kina arabskiego (z lat 60., 70. i 80.) zderzą się ze współczesnymi trendami filmowymi z Tunezji, Egiptu i Syrii.

Kolektyw Foundland: Internet – pole i dziedzina sztuki Od początku zamieszek w Syrii (2011), Foundland dokumentuje stosowanie oraz nadużywanie mediów. Prowadzi także badania, jak funkcjonuje informacja o tym, co dzieje się w ogarniętej przez reżim i wojnę Syrii, stając się formą manifestacji na Facebooku i innych portalach społecznościowych. Wystawa multimedialna zaprezentowana w Galerii NCK przedstawia zaktualizowany przegląd sytuacji w Syrii z perspektywy ludzi przesiedlonych i rozczarowanych obecną sytuacją. Wielu Syryjczyków w kraju i tych, którzy uciekli za granicę, traci nadzieję na rewolucję, interwencję i powrót do normalnego życia. Oznacza to ponowną ocenę osobistych relacji oraz odniesień do pojęć takich jak „dom”, a także konieczność stworzenia własnego miejsca na ziemi i ponownego wyobrażenia sobie własnej przyszłości. (www.foundland.info) Ivana Gabalova: Free2choose (Wolni w wyborze) – granice wolności W każdym demokratycznym społeczeństwie mieszkańcy mogą cieszyć się z podstawowych praw: do wolności wypowiedzi, do prywatności czy wolności wyboru religii. Ale czy prawa te mogą działać bez ograniczeń? Co się dzieje, gdy jedna zasada staje w sprzeczności z drugą, lub gdy opatrznie rozumiana wolność zaczyna zagrażać bezpieczeństwu systemu demokratycznego? Free2choose to debatowanie na temat praw człowieka i jego współczesnych dylematów. Ma na celu pobudzenie dyskusji na temat uprzedzeń, dyskryminacji, praw człowieka, wspieranie krytycznego myślenia i otwartości na różne perspektywy. To spotkanie ma także promować wzajemne zrozumienie poprzez dyskusję i dialog, a tym samym wspierać aktywne obywatelstwo i pomagać w integracji społeczności. Grupa Kapelusz pomysłów: Prawo do wolności, prawo do wiadomości Arabska Wiosna to źródło inspiracji dla oddolnego ruchu społecznego na całym świecie. To również przyczynek do dialogu o międzykulturowości, wolności i prawach człowieka. Osoby uczestniczące w spotkaniach będą poznawały arabską kulturę, skonfrontują swoje stereotypy, nauczą się komunikacji międzykulturowej i dowiedzą się o prawach człowieka. ECS: Jak być nieposłusznym w słusznej sprawie? Warsztat porusza problem państwa, które łamie podstawowe prawa i wolności oraz jednostek, które nie godzą się na taki stan rzeczy. Historia nieposłuszeństwa obywatelskiego zostanie ukazana przez pryzmat biografii takich bohaterów XX wieku, takich jak: Mahatma Gandhi czy Anna Walentynowicz. dr Marcin Szydzisz: Kto rządzi światem? spotkanie skierowane do dzieci klas I–III i IV–VI Ludzie walczyli o zdobycie władzy niemal od początku swojego istnienia. Dlaczego? Do czego potrzebna jest nam władza? Jakie są formy sprawowania władzy? Jakość naszego życia w bardzo dużym stopniu zależy od tego, kto nami rządzi i jakie podejmuje decyzje. Dlatego też potrzebna jest nam demokracja, wolność słowa i wolne wybory, bo dzięki nim każdy z nas może mieć wpływ na to, kto będzie sprawował władzę w jego kraju. Podczas spotkania wspólnie zastanowimy się, czym jest demokracja i w jakim stopniu jest ona dla nas ważna. Dowiecie się, jakich chroni ona wartości, a także jakie są różnice między państwami demokratycznymi a dyktatorskimi. O GOŚCIACH KONFERENCJI: Lauren Alexander – uzyskała licencjat w zakresie projektowania graficznego na Uniwersytecie Stellenbosch w Republice Południowej Afryki. Po krótkim okresie pracy w reklamie wyjechała do Amsterdamu, by podjąć tam studia magisterskie (projektowanie) w Instytucie Sandberga, a następnie w Holenderskim Instytucie Sztuki w Arnhem (2011). W 2009 r. Lauren założyła wraz z Ghalią Elsrakbi Kolektyw FUNDLAND z siedzibą w Amsterdamie. Jako że jego założycielki mają doświadczenie w projektowaniu graficznym i w twórczości literackiej, Founland koncentruje się na udokomentowanym krytycznym komentarzu istotnych kwestii.

Radosław Bania – profesor nadzwyczajny w Katedrze Bliskiego Wschodu i Północnej Afryki Uniwersytetu Łódzkiego, prowadzi badania o charakterze politologicznym i historycznym. Koncentrują się one głównie na polityce mocarstw zachodnich (USA i Wielkiej Brytanii) wobec regionu bliskowschodniego. W swoich aktualnych badaniach podejmuje zagadnienie bezpieczeństwa w subregionie Zatoki Perskiej oraz relacji pomiędzy Unią Europejską a Radą Współpracy Państw Zatoki. Jest autorem dwóch monografii, a także licznych artykułów dotyczących współczesnych stosunków międzynarodowych na Bliskim Wschodzie. Członek Polskiego Towarzystwa Orientalistycznego, Polskiego Towarzystwa Nauk Politycznych, Polskiego Towarzystwa Studiów Międzynarodowych oraz London Middle East Institute. Charlotte Bank – kuratorka pracująca i mieszkająca w Berlinie. Studiowała archeologię i historię sztuki Bliskiego Wschodu. Obecnie doktorantka na Uniwersytecie w Genewie. Zajmuje się krytyczną sztuką współczesną tworzoną na Bliskim Wschodzie oraz w diasporze, a także jej odbiorem w świecie zachodnim. Współtworzy powołany do życia w 2010 roku Festiwal Sztuk Wizualnych w Damaszku, który od dwóch lat przyjął formę wydarzenia wędrownego. W 2012 roku organizowany był w ramach Międzynarodowego Festiwalu Filmowego w Rotterdamie, natomiast jego ostatnia edycja (latem 2013 r.) gościła w DEPO w Istambule. Sihem Bensedrine – pisarka, dziennikarka i działaczka na rzecz praw człowieka i wolności prasy w Tunezji. Jest współzałożycielką i rzeczniczką Krajowej Rady Wolności (CNLT) oraz współzałożycielką internetowego magazynu, a następnie Radia „Kalima” („Słowo”), które wciąż monitoruje łamanie praw człowieka w Tunezji. Podczas swej 20-letniej działalności wielokrotnie zmuszona była do opuszczenia swego rodzinnego kraju i życia na wygnaniu. W uznaniu zasług na rzecz praworządności i demokracji Tunezji oraz budowania sieci kontaktów między działaczami na rzecz Praw Człowieka w Arabskim Świecie, Sihem Bensedrini została wyróżniona wieloma nagrodami, w tym Duńską Nagrodą Pokojową (2008). Selim Chazbijewicz – gdańszczanin, absolwent Wydziału Humanistycznego (obecnie Filologiczno-Historyczny) Uniwersytetu Gdańskiego, mgr filologii polskiej (1980). Doktorat z nauk politycznych (1992) i habilitację (2002) uzyskał na Wydziale Nauk Społecznych UAM w Poznaniu. Profesor nadzwyczajny Uniwersytetu Warmińsko-Mazurskiego w Olsztynie. Aktywny uczestnik międzyreligijnego dialogu chrześcijańsko-muzułmańskiego i muzułmańsko-żydowskiego w Polsce. Elsrakbi Ghalia – urodzona w 1978 r. w Damaszku, od 2000 r. tworzy i mieszka w Holandii. Ukończyła The Sandberg Institute w Amsterdamie, uzyskując tytuł magistra. W 2006 roku zdobyła nagrodę dla najlepszego absolwenta graficznych projektów wzorniczych. Uczestniczka Multiplicity & Visual Identities – międzynarodowych studiów podyplomowych połączonych z think-tankiem z zakresu projektowania korporacyjnego i tożsamości wizualnej w hybrydowych społeczeństwach. Współzałożycielka Kolektywu FOUNDLAND. Jerzy Haszczyński – absolwent Instytutu Filozofii na Uniwersytecie Warszawskim. Reporter i komentator spraw międzynarodowych, od 1991 roku pracuje w „Rzeczpospolitej” – był jej korespondentem w Berlinie i Wilnie, specjalnym wysłannikiem na wojny i rewolucje. Od 2000 roku szef działu zagranicznego tego dziennika. W 2011 wydał w wydawnictwie Czarne książkę „Mój brat obalił dyktatora”, na którą składają się reportaże z przechodzących gwałtowne zmiany krajów muzułmańskich. Ivana Gabalova – absolwentka Wydziału Socjologii i Polityki Społecznej Uniwersytetu Karola w Pradze. Obecnie pracuje dla organizacji Anna Frank House jako pedagog i koordynator projektów edukacyjnych w zakresie praw człowieka i edukacji o Holokauście, skierowanych przede wszystkim do młodzieży z krajów Europy Środkowej i Wschodniej. Poza tą działalnością realizuje się jako edukator w projektach z zakresu dialogu międzykulturowego. Działa także na rzecz czeskich organizacji pozarządowych (Asi-milovani), których celem jest wyrównanie szans edukacyjnych i przeciwdziałanie radykalizacji młodzieży. Zaid Jabri – urodzony w 1975 roku w Damaszku, edukację muzyczną rozpoczął od nauki gry na skrzypcach w rodzinnym mieście. Ukończył Akademię Muzyczną w Krakowie w klasie kompozycji prof. Zbigniewa Bujarskiego, obecnie pisze doktorat pod kierunkiem prof. Krzysztofa Pendereckiego. W 1997 roku uzyskał I nagrodę w Konkursie Kompozytorskim Adama Didura w Sanoku. Uczestniczył w Międzynarodowych Warsztatach w Buckow (1999); w 2008 roku Wydział Muzyczny Instanbul Bilgi University zaprosił go na Dni Muzyki Polskiej. Jego utwory były wykonywane w Polsce (Warszawska Jesień, Dni Muzyki Kompozytorów Krakowskich), Niemczech, Francji, Słowacji, Ukrainie (przez Filharmoników Lwowskich podczas Festiwalu Kontrastów oraz przez Kameratę Kijowską podczas Festiwalu Nowej Muzyki), Włoszech, Holandii, Wielkiej Brytanii (przez English Chamber Orchestra podczas Al Farabi Concerto), w USA, Armenii, Syrii, Dubaju, Egipcie i Tunezji. Jarosław Jarząbek – adiunkt w Instytucie Studiów Międzynarodowych Uniwersytetu Wrocławskiego. W swojej pracy badawczej zajmuje się systemami politycznymi i problematyką bezpieczeństwa państw

Bliskiego Wschodu, a także konfliktem izraelsko–palestyńskim i dążeniami niepodległościowymi Palestyńczyków. Autor licznych artykułów i opracowań naukowych oraz monografii „Palestyńczycy na drodze do niepodległości. Przemiany, rozwój i kryzys palestyńskiego ruchu narodowego”. Fuad Jomma – z pochodzenia Kurd z Syrii, ukończył studia magisterskie – politologię, na Wydziale Nauk Społecznych w Gdańsku w 1994 roku. Stopień doktora nauk humanistycznych w zakresie politologii uzyskał w 2000 roku, na Wydziale Nauk Społecznych w Gdańsku. Rozprawę doktorską pt. „Aktywność polityczna i społeczna diaspory kurdyjskiej” napisał pod kierunkiem prof. dr hab. A. Chodubskiego. Dr Fuad Jomma prowadzi badania naukowe nad problematyką tożsamości politycznej i społeczno-kulturowej Bliskiego Wschodu. Izabela Kończak – adiunkt w Katedrze Bliskiego Wschodu i Północnej Afryki Uniwersytetu Łódzkiego. Jej zainteresowania badawcze koncentrują się wokół islamu w Rosji, historii kultury arabsko-muzułmańskiej oraz sytuacji kobiet w regionie Bliskiego Wschodu. Najnowsza monografia autorstwa Izabeli Kończak poświęcona jest życiu i dziełu Kultūm ‘Awdy – pierwszej palestyńskiej profesor (praktycznie nieznanej w Polsce). Agnieszka Lichnerowicz – absolwentka stosunków międzynarodowych w Szkole Głównej Handlowej. Dziennikarka, szefowa redakcji zagranicznej Radia TOK FM i prowadząca program „Światopodgląd”. Jako reporterka relacjonowała wybory na całym świecie, konflikty i międzynarodowe spotkania na szczycie. Szczególnie interesuje się zagadnieniami związanymi z transformacją, ruchami oporu, prawami człowieka i rozwojem (podróżowała m.in. na Białoruś, Ukrainę, do Rosji i Gruzji, Afryki Północnej oraz Mjanmy – Birmy). Jest m.in. laureatką Nagrody PAP im. R. Kapuścińskiego. Leila Nachawati – mieszka w Madrycie, jest hiszpańsko-syryjską pisarką i aktywistką w dziedzinie praw człowieka. Profesor komunikacji na Uniwersytecie Carlosa III, gdzie obecnie pisze pracę doktorską na temat inwigilacji w sieci. Współpracowała z El Mundo, Al Jazeera English, Global Voices Online i Global Voices Advocacy. Jest członkinią zespołu uruchamiającego projekt „Syria Untold”. Bartłomiej Nowotarski – prawnik konstytucjonalista. Specjalizuje się w procesach demokratyzacji państw, ze szczególnym uwzględnieniem szans krajów muzułmańskich. Jest ekspertem Instytutu Spraw Publicznych, Europejskiego Centrum Solidarności oraz współzałożycielem polskiego Instytutu Studiów nad Islamem. Uczestnik misji demokratyzacyjnych w Tunezji i Egipcie. Od początku wolnej Polski uczestniczył w pracach nad nową demokratyczną Konstytucją RP. Był współautorem projektów: tzw. Małej Konstytucji (1992) oraz obowiązującego nadal prawa wyborczego. Pracował także nad ustawami o partiach politycznych i ich finansowaniu. Był też przewodniczącym Rady Politycznej Partii Demokratycznej. Najnowsze książki: „Jak budować, a jak burzyć demokracje. Studia nad konsolidacją nowych demokracji w XX i XXI wieku”, Warszawa 2012; „How to Build New Democracies and Protect Them Against Erosion. What Can Tell Us the Recent Worldwide Transitional Experiences?” (wydana także w języku arabskim). Hayssam Obeidat – politolog, absolwent studiów doktoranckich na Uniwersytecie Jagiellońskim, specjalność: stosunki międzynarodowe. Ukończył podyplomowe studia ekonomiczne na Akademii Ekonomicznej w Krakowie, studiował w Helsińskiej Fundacji Praw Człowieka. Interesują go zwłaszcza stosunki międzynarodowe, szczególnie w obszarze USA, UE i Bliskiego Wschodu, kultura arabska, islamska myśl polityczna. Autor licznych publikacji, m.in. „Stosunki Polski z Irakiem i Egiptem w latach 1955–1989”, w przygotowaniu są dwie publikacje: „Gospodarka Świata Arabskiego” oraz „Stosunki europejsko–arabskie – inne spojrzenie”. Pracownik Instytutu Bliskiego i Dalekiego Wschodu UJ, wykładowca Wyższej Szkoły Menadżerskiej w Katedrze Stosunków Międzynarodowych. Prowadzi badania naukowe w zakresie bezpieczeństwa energetycznego, z tych badań powstała praca habilitacyjna pod tytułem „Stabilność układu naftowego w warunkach zagrożeń kryzysami i konfliktami”. Prowadzi również badania z zakresu teorii polityki w Islamie, na które składają się: teoria państwa, stosunki międzynarodowe, teoria władzy, teoria szura (współcześnie parlament) i inne. Krzysztof Olendzki – polski historyk, dyplomata (Rzym, MSZ, Tallin), były wiceminister kultury (2006–2007). Doktorant Instytutu Historycznego Polskiej Akademii Nauk, następnie Scuola Superiore di Studi Storici dell'Università di San Marino, gdzie obronił w 1995 pracę doktorską, nostryfikowaną przez Radę Wydziału Historycznego UW. Uzyskał stypendium w Europejskim Instytucie Uniwersyteckim we Florencji. Pracował w Państwowym Wydawnictwie Naukowym (1987–1988), a w latach 1997–1999 w Wydawnictwie Naukowym PWN S.A. Od 1992 wykładał w Katedrze Historii Gospodarczej i Społecznej Szkoły Głównej Handlowej. W okresach 1996–1999 i 2001–2003 był zastępcą dyrektora Programu Studiów Europejskich. 20 sierpnia 2008 został mianowany ambasadorem RP w Tunezji, odwołany został z dniem 31 stycznia 2012. W 2012, za wybitne zasługi w służbie zagranicznej, za osiągnięcia w podejmowanej z pożytkiem dla kraju pracy zawodowej i działalności dyplomatycznej, odznaczony Krzyżem Kawalerskim Orderu Odrodzenia Polski.

Rafał Ożarowski – prof. nadzwyczajny, dr hab., adiunkt w Instytucie Politologii Uniwersytetu Gdańskiego. Przedmiotem jego badań są: strategia działania zmilitaryzowanych aktorów niepaństwowych na Bliskim Wschodzie ze szczególnym uwzględnieniem Hezbollahu, Liban w stosunkach międzynarodowych, spory i konflikty terytorialne w świecie arabskim. W latach 2007 i 2008 przebywał jako visiting researcher w Moshe Dayan Center na Uniwersytecie w Tel Awiwie. W 2009 roku prowadził badania naukowe w Libanie. Autor dwóch monografii i ponad 30 artykułów oraz współredaktor pięciu opracowań zbiorowych. Konrad Pędziwiatr – adiunkt w Katedrze Studiów Europejskich Uniwersytetu Ekonomicznego w Krakowie i w Wyższej Szkole Europejskiej im. ks. Józefa Tischnera; członek Komitetu Badań nad Migracjami PAN. Autor monografii „Od islamu imigrantów do islamu obywateli: muzułmanie w krajach Europy Zachodniej” (2005, 2007) i „The New Muslim Elites in European Cities: Religion and Active Social Citizenship Amongst Young Organized Muslims in Brussels and London” (2010) oraz licznych publikacji naukowych i popularnonaukowych na temat religii i etniczności w procesach migracji, islamu i muzułmanów w Europie, migracji i ruchów społecznych w Europie i na Bliskim Wschodzie. Marc Pierini – Visiting professor w Carnegie Europe, jego badania skupiają się na rozwoju w krajach Bliskiego Wschodu i Turcji z perspektywy europejskiej. Pierini był zawodowym dyplomatą w Unii Europejskiej od grudnia 1976 do kwietnia 2012. Był ambasadorem UE i szefem delegacji w Turcji (2006-2011), ambasadorem kolejno w Maroko, Syrii, Tunezji i Libii (1991–2006). Był pierwszym koordynatorem projektu „EuroMediterranean Partnership” i „Barcelona Process” od 1995 do 1998. Główny negocjator w sprawie uwolnienia bułgarskich zakładników w Libii od 2004 do 2007. Opublikował dwa eseje po francusku „Le prix de la liberte” i „Télégrammes diplomatiques”. Anna Radziejewska – śpiewaczka (mezzosopran), absolwentka Akademii Muzycznej w Warszawie (dyplom z wyróżnieniem w 1998), laureatka krajowych i międzynarodowych konkursów. Na scenie operowej zadebiutowała w 1995 w Teatrze Wielkim w Warszawie partią Bony w Wyrywaczu serc Elżbiety Sikory. Od 1999 współpracuje z Operą Warszawską, gdzie kreuje czołowe partie. Jest też ulubioną wykonawczynią głównych partii oper Salvatore Sciarrino. Artystka koncertowała w wielu miastach Polski i za granicą. Szczególne miejsce w jej repertuarze zajmuje muzyka współczesna, którą wykonywała na wielu prestiżowych festiwalach na świecie. Eliane Raheb – ur. w 1972 roku w Bejrucie. Producentka, dyrektor artystyczna, twórczyni filmów krótkometrażowych („The Last Screening”, „Likaa’a”) i dokumentalnych („So Near Yet So Far”, „Suicide”, „Hayda Lubnan” – nagrodzony na festiwalu Yamagata). Założycielka i dyrektorka Beirut DC – stowarzyszenia zajmującego się wspieraniem i promocją kina arabskiego. Marcin Szydzisz – doktor nauk humanistycznych, prawnik i historyk, adiunkt w Instytucie Studiów Międzynarodowych Uniwersytetu Wrocławskiego. Jego zainteresowania naukowe koncentrują się wokół konfliktów na Bliskim Wschodzie oraz problematyki mniejszości religijnych i narodowych w Polsce i Europie. Marcin Tarnawski – politolog, doktor nauk humanistycznych, adiunkt w Instytucie Nauk Politycznych i Stosunków Międzynarodowych Uniwersytetu Jagiellońskiego. Autor prac i publikacji koncentrujących się wokół problematyki bezpieczeństwa międzynarodowego, gospodarki światowej oraz polityki zagranicznej i bezpieczeństwa Federacji Rosyjskiej. Ekspert Instytutu Kościuszki. Adam Wąs SVD – islamolog, adiunkt w Katedrze Teologii Religii KUL oraz wykładowca w Misyjnym Seminarium Duchownym Księży Werbistów w Pieniężnie (UWM); dyrektor Centrum Dialogu Kultur i Religii w Lublinie. Studia specjalistyczne odbył na Papieskim Instytucie Studiów Arabistycznych i Islamologicznych (Pontificio Istituto di Studi Arabi e d’Islamistica) w Rzymie i na KUL-u w Lublinie. Studiował także w Niemczech, Jordanii, Egipcie i Tunezji. Zajmuje się m.in. fundamentalizmem islamskim, dialogiem chrześcijańsko -muzułmańskim oraz zjawiskiem islamskiej misji. Członek Komitetu ds. Dialogu z Religiami Niechrześcijańskimi przy Radzie ds. Dialogu Religijnego Konferencji Episkopatu Polski (od 2006 r.). Długoletni współprzewodniczący Rady Wspólnej Katolików i Muzułmanów w Polsce. Autor i współautor licznych publikacji, m.in.: „Bracia Muzułmanie w Jordanii. Doktryna i organizacja Bractwa na przełomie XX i XXI wieku” (2006); „Księgi święte płaszczyzną dialogu” (2006); „Oblicza Jezusa Chrystusa w kulturach i religiach świata” (2007); tłumacz: Udo i Monika Tworuschka, „Islam. Religia świata” (2009); Tworuschka U. (red.), „Religie świata w dialogu” (2010). Marta Woźniak – doktor nauk humanistycznych w zakresie nauk o historii, specjalizuje się w tematyce bliskowschodniej. Absolwentka Uniwersytetu Łódzkiego, studia magisterskie ukończyła w 2006 roku, uzyskując tytuł Primus Inter Pares (w konkursie na Najlepszego Studenta w Polsce). Rozprawę doktorską pt. „Współcześni Asyryjczycy i Aramejczycy: w poszukiwaniu tożsamości narodowej” obroniła w 2010 r.; prowadziła badania w Syrii, Turcji, Szwecji, Niemczech i Brazylii. Czterokrotna stypendystka MEN,

dwukrotnie na stażach językowo-naukowych (w Syrii i Egipcie). Dodatkowo odbyła praktyki w Ambasadzie RP w Kairze. Brała udział w ponad 50 konferencjach naukowych w Polsce i za granicą, na połowie z nich wystąpiła z referatem. Jej dorobek to około 30 artykułów oraz współredagowana wraz z dr Izabelą Kończak książka „Palestyna. Polityka-społeczeństwo-kultura” (2009). Współzałożycielka Koła Naukowego Bliskiego Wschodu „Al-Maszrik” na WSMiP, a obecnie jego opiekunka (wraz z prof. Markiem Dziekanem). Justyna Zając – pracownik naukowy Instytutu Stosunków Międzynarodowych Uniwersytetu Warszawskiego. Absolwentka Masters in Euro-Mediterranean Partnership Studies (Uniwersytet w Katanii, 2000); doktorat i habilitacja z nauk o polityce. Stypendystka Uniwersytetu w Liege (Belgia, 2001) i Galillee College (Izrael, 2007). Visiting professor na Indiana University (USA, 2012) oraz CERI, Sciences Po (Paryż, 2012). Członek Steering Committee of Standing Group on International Relations w European Consortium for Political Research (2004–2010); przewodnicząca Rady Młodych Naukowców przy Ministrze Nauki i Szkolnictwa Wyższego (2011–2012). Ekspert w Institut Europeau de la Mediterrània (IEMed.) w Barcelonie; członek Komisji Strategicznego Przeglądu Bezpieczeństwa Narodowego (2010–2012). Autorka książek, m.in.: „European Union Policy in the Mediterranean: An International Roles Theory Approach” (2013); „Partnerstwo Eurośródziemnomorskie” (2005); „Środki i metody oddziaływania USA w bliskowschodnim procesie pokojowym (1991–2000)” (2004). Kierownik projektu badawczego pt. Unia Europejska w regionie śród- ziemnomorskim: między polityką wspólną a interesami państw członkowskich (2012–2014), finansowanego przez Narodowe Centrum Nauki. Michał Żakowski – absolwent Instytutu Stosunków Międzynarodowych na Uniwersytecie Warszawskim, dziennikarz radiowy. Był korespondentem Polskiego Radia w Iraku (2003–2005), w Libanie (2006). W ramach projektu „Trójka przekracza granice” (2007–2009) przygotowywał programy z Pakistanu, Libanu, Izraela, Sudanu, Egiptu i Jamajki. Relacjonował przebieg rewolucji w Egipcie w 2011 roku: upadek Mubaraka, wybory parlamentarne i prezydenckie, a także ostatnie zmiany na szczytach władzy. Pracuje w Naczelnej Redakcji Publicystyki Międzynarodowej Polskiego Radia. Prowadzi audycje „Więcej Świata” oraz „Świat w Jedynce”. Laureat Nagrody PAP im. Ryszarda Kapuścińskiego (2010). O ARTYSTACH: Kinan Azmeh – artysta syryjski urodzony w Damaszku; solista-klarnecista, kompozytor i improwizator. Okrzyknięty wirtuozem przez „New York Times”, uważany za wschodzącą gwiazdę muzyki syryjskiej ze względu na „niezwykle bogate brzmienie”. Kinan jest pierwszym arabskim artystą, który wygrał Międzynarodowy Konkurs im. Mikołaja Rubinsteina w Moskwie (1997). Jest absolwentem Juilliard School of Music w Nowym Jorku, Institute of Music oraz University’s School of Electrical Engineering w Damaszku. Występuje na prestiżowych muzycznych scenach świata: Opera Bastille w Paryż; Wielka Sala w Moskwie, Carnegie Hall, Royal Albert Hall w Londynie; Filharmonia Berlińska, Washington DC, Mozarteum, Salzburg Opera House. Jako kompozytor ma w dorobku utwory solowe, dzieła na orkiestrę, a także na różne składy kameralne. Jest też twórcą muzyki filmowej, improwizowanej i elektronicznej. Jego dyskografia obejmuje obecnie trzy albumy. Kinan Azmeh sprawuje także funkcję dyrektora artystycznego Damascus Festival Chamber Music Ensemble, z którym wydał album obejmujący współczesną syryjską muzykę kameralną, napisaną specjalnie dla zespołu przez różnych kompozytorów. Artysta współpracuje także z Centrum Muzyki Kameralnej w Apple Hill oraz z orkiestrą młodzieżową The Nova Scotia Youth Orchestra. www.kinanazmeh.com Kevork Mourad – artysta syryjski ormiańskiego pochodzenia, urodził się w 1970 roku w Aleppo. Ukończył w 1996 roku Instytut Sztuk Pięknych w Armenii. Specjalizuje się w malarstwie, sztuce video i performance. Uczestniczył w wielu wystawach indywidualnych i grupowych w USA. Jego prace są prezentowane na stałej ekspozycji w Gyumri Museum w Armenii oraz w St. Illuminator’s Cathedral w Nowym Jorku. Rozwinął technikę spontanicznego malowania, podczas którego pozostaje na scenie w interakcji z muzykami. Pierwszy tego typu występ miał miejsce na Biennale w 1997 w Giumri Museum: partnerem Kevorka Mourada był puzonista David Minassian, do którego muzyki artysta tworzył na żywo rysunki. Od tego czasu współpracował z takimi muzykami jak Djivan Gasparyan czy George Winston. Wiosną 2005 roku artysta dołączył do zespołu założonego przez Yo-Yo-Ma – The Silk Road Ensemble, z którym występował w USA i Japonii. Wielokrotnie występował z klarnecistą i kompozytorem Kinanem Azmehem. Do ich najważniejszych realizacji należy projekt „Gilgamesz”. Zamieszki, jakie mają miejsce w kolebce naszej cywilizacji, zainspirowały artystów do zgłębienia najstarszego eposu świata, jaki przetrwał w formie pisanej do naszych czasów. Postanowili zbadać tę epopeję przez pryzmat sztuki łączącej malarstwo z muzyką. Grupa Kapelusz Pomysłów – zespół psycholożek-trenerek, w składzie: Olga Sachno-Iwaszko, Marta Tymińska, Agata Włodarczyk. Ich specjalnością są warsztaty międzykulturowe i antydyskryminacyjne, zajmują się

również prowadzeniem zajęć integracyjnych, treningów kreatywności, asertywności, komunikacji interpersonalnej, negocjacji, radzenia sobie ze stresem.

ZAPRASZAMY NA INNE WYDARZENIA W RAMACH 8. Festiwalu Kultur Świata: www.festiwalkulturswiata.pl Wyrażone w niniejszej publikacji opinie są poglądami jej Autorów. Treści prezentowane w niniejszej publikacji nie są tożsame z oficjalnym stanowiskiem Ministerstwa Spraw Zagranicznych