Knack by NBTC

PRINT MEDIA NEDERLANDS TOERISME Ref : 29006

Knack Date : 16/03/2016

Circulation : 115789

Page : 103

Audience : 0

Periodicity : Weekly

Size : 440 cm²

Journalist :

COLUMN

JAN BRAET

Echte Bosch We komen met de halve wereld kijken naar twee dozijn schilderijen en veertig tekenin gen van Jeroen van Aken plechtig signerend als Jheronimus Bosch Bij welke naam we hem ook noemen we weten niets bijzonders over hem en nog minder over de geniale dubbelganger die De kruisdraging schilderde Hoe groter de beroemd heid hoe meer navolgers ook Legioenen Tegen het midden van de zestiende eeuw hallucineerde

heel Europa in de trant van de messcherp uitge tekende visioenen van Bosch

JHERONIMUS BOSCH Gulzigheid en lust

We herkennen echte Bosch in de mate waarin zijn scherpte die van een scheermes benadert de anderen werkten met een afgestompt Zwitsers zakmes Alleen zijn penseel snijdt niet het glijdt vlezig en zacht binnen de contouren van de klaar omlijnde tekening Voorts laten we ons niet misleiden door de kleuren op de schil derijen Een echte Bosch heeft vanzelfsprekend een fan tastisch palet maar sommige werken zijn in de loop der eeuwen zo stiefmoederlijk behandeld dat ze flets voor de dag komen zonder datje met zekerheid kunt zeggen dat ze door een atelierhulpje geschilderd zijn Dat komt omdat de bezitters nooit geloofden dat ze een Bosch in handen hadden maar iets wat erop leek zodat ze weinig moeite moeten hebben besteed aan conservatie en res tauratie

Neem nu het Brugse Groeningemuseum en zijn triptiek van Het Laatste Oordeel Sinds jaar en dag vertelde het bordje onder dit hallucinante panorama van het einde der tijden ons dat een navolger het geschilderd had Pas in 2014 2015 achtte het Bosch Research and Conser

vation Project het werk een behandeling waard zodat iedereen er nu moeiteloos de hand en het hoofd van de

meester in herkent Zo kon Brugge met des te minder pijn in het hart afstand doen van Bosch Jobtriptiek die inderdaad een beetje bleekjes oogt maar wie weet veel fitter voor de dag zou komen na een

Vandaag situeren we zijn geestgenoten eerder in de

kringen van Opus Dei

Niet naar zijn harde leerschool van de ware godsdienst die ons van bij de geboorte met het besef van zondigheid overlaadt en van de uitverkorenen onder ons predikers

maakt apostelen of heremieten die zichzelf kastijden om de liefde Gods Dat was nu precies waarom zijn grootste bewonderaar de strenge Spaanse koning Filips II hem in zijn slaapkamer toeliet Vandaag zouden we zijn geestgenoten eerder in kringen van Opus Dei situ eren En aan het werk zien in The Da Vinei Code

Nee als we warm lopen voor echte Bosch stillen we onze reusachtige beeldhonger een zegen of een vloek die de wereld overheerst sinds de onstuitbare opkomst van digitale media Hier worden we op onze wenken bediend door die vreemde meneer Bosch

Levende

wezens bouwwerken bloemen en planten metamor

foseren tot wonderlijke creaturen veelal met een giftige inslag Hybride figuren gebruiken of ondergaan geweld bevredigen hun lusten of worden het slachtoffer van de zondige begeertes van anderen Steden staan in brand schepen vergaan het krioelt van wonderbaarlijke schepselen die onze verbeelding prikkelen én bevre digen en niet langer bang maken voor de wrake Gods Op het paneel met Johannes op Patmos heeft de meester

dat het ging om een paneel uit de werkplaats van Bosch zodat Job in langdurige bruikleen werd gegeven aan de Sint Jacob de Meerderekerk in

vlak boven zijn signatuur zichzelf afgebeeld Hij heeft het bovenlijf en het verstandige hoofd met brilletje van een mens en het onderlichaam van een lelijk insect Als hij alleen het goede zou willen of alleen het kwade zou hij zichzelf in tweeën moeten hakken Maar hij

Hoeke

doet niets niets dan ons vermaken met een fantastisch

flinke beurt Het oordeel vooraf luidde evenwel

beeld

Echte Bosch waar verlangen we dan naar Niet naar zijn wereldbeeld waar wit en zwart goed en kwaad ziel en lichaam met elkaar in oorlog zijn

Jheronimus Bosch Visioenen van een genie tot 8 mei in het Noordbrabants Museum s Hertogenbosch