JAARGANG 18 NUMMER 1
OKTOBER 2014
Zo vader, zo dochter HERFSTBULLETIN voor hen die musici een warm hart toedragen
Nationaal Muziekinstrumenten Fonds www.sjaakramakers.com
Als musicus moet je werkelijk alles op alles zetten om een sterke positie in het rijke Nederlandse muziekleven en de internationaal concurrerende markt
©
te verwerven. Ook al heb je talent, doorzettingsvermogen en een goede begeleiding; dat is niet voldoende. Ook het bespelen van een kwalitatief goed instrument is cruciaal, terwijl het daar nou juist vaak aan ontbreekt. Puur vanwege de hoge prijzen. Het NMF stelt, tegen een geringe vergoeding, hoogwaardige instrumenten ter beschikking aan honderden
Voorwoord
Terug van één jaar weggeweest: de NMF Presentatieconcerten! Vorig najaar organiseerden wij in verband met het 25-jarig Jubileum van
musici. Professionals en studenten. Zodat
het NMF een groots Jubileumconcert in de Ridderzaal in Den Haag. Of liever
deze musici zich optimaal in hun carrière
gezegd twee Jubileumconcerten, want door de grote publieke belangstelling
kunnen ontwikkelen. Met de hulp van velen
vond er zowel een ochtend- als middagconcert plaats. De traditionele
heeft het NMF in de afgelopen 26 jaar al
Presentatieconcerten in het najaar sloegen we in 2013 dus een jaartje over.
heel veel musici kunnen helpen! Gelukkig heeft dat jaartje ‘rust’ geen effect gehad op de belangstelling voor de presentatieconcerten van dit jaar. Want nadat de voorverkoop begin van de zomer van start ging, waren de meeste concerten in no-time Aantal bruikleners op dit moment
uitverkocht. En opnieuw was de belangstelling zo groot, dat we een extra concert (in Utrecht) hebben moeten inplannen. Nu, voor het eerst dit jaar zijn
Aantal musici dat in totaal door het
er daarom maar liefst vijf concerten: in Den Bosch, Delft, Zwolle en Utrecht
NMF is geholpen
(tweemaal). Helaas bleek de Aegtenkapel in Amersfoort, een favoriete plek voor velen, niet meer beschikbaar.
Aantal musici dat het afgelopen jaar op projectbasis door het NMF is geholpen:
... er staat een piano voor u klaar waar u zelf op mag spelen ... Dit jaar hebben we gekozen voor de piano als thema voor onze concerten. Veel mensen hebben (bewust of onbewust) het idee dat het NMF alleen in strijkinstrumenten doet. Heel verwonderlijk is dat niet. Bijna 90% van onze collectie bestaat uit violen, alten, celli en bassen. Dat komt natuurlijk omdat verreweg de meeste professionele musici strijker zijn. Maar het NMF heeft ook een collectie hoogstaande vleugels in bezit: op dit moment zijn dat er bijna 40, waarvan maar liefst 9 Steinway-vleugels. Graag brengen we dit jaar dit gedeelte van onze collectie onder uw aandacht en presenteren we u een selectie van de beste en meest veelbelovende pianisten die het NMF als bruiklener heeft. Dit jaar is er voor het eerst een actieve rol voor uzelf mogelijk tijdens de Presentatieconcerten. Speelt u piano? In de pauze en na afloop staat er in de foyer een piano voor u klaar waarachter u kunt plaatsnemen en waar u zelf op mag spelen…….! Alleen voor het concert in Theater Odeon in Zwolle op 27 oktober zijn nog kaarten beschikbaar. Marcel Schopman
Bestellen kan via reservering@muziekinstrumentenfonds.nl.
directeur
Kasper Schonewille is de bespeler van een Steinway-vleugel van het NMF. Wellicht dat u hem hoort op één van de vijf Presentatieconcerten. © Emanuelle Schins
© Frits Schutte
© Guido Benschop
© Guido Benschop
Fortepiano voor jazzpianist Rembrandt
Vakmanschap is Meesterschap DOOR FRITS SCHUTTE
Op maandag 22 september j.l. arriveerde een gloednieuwe fortepiano in de
gepland. Het biedt tijd voor een rondleiding door het bedrijf en we raken
Haagse Newtonstraat. Het NMF heeft speciaal voor de jazzpianist Rembrandt
in gesprek. Chris legt uit hoe hij opgroeide tussen de piano’s en vleugels in
Frerichs (37) een fortepiano laten bouwen door de Belgische pianobouwer Chris
de winkel van zijn ouders en de klavecimbels die zijn broer bouwde. Vanuit
Maene. Collectiebeheerder Frits Schutte was nauw betrokken bij het traject:
de drang om ook zelf iets te bouwen, maakte hij als tiener al zijn eerste fortepiano.
“Als ik met mijn auto de Industriestraat in het Belgische Ruiselede opdraai, moet ik even wennen aan de gedachte dat ergens op dit bedrijventerrein
We lopen door de showroom, de concertzaal, de verschillende
een volledig handgemaakte fortepiano naar een elegant model van Anton
enorme werkplaatsen, hij toont de indrukwekkende houtopslag en laat
Walter uit de klassieke Weense periode op mij zal staan te wachten. Op
de geavanceerde machines zien die het mogelijk maken om ook de meest
maandagochtend lijkt de bedrijvigheid nog ver te zoeken en de zachte zon
complexe restauraties van moderne vleugels uit te voeren. Chris vertelt dat
die door de mist heen schijnt, geeft me het gevoel dat het zondag is.
hij vaak bekritiseerd is geweest omdat hij afweek van de standaard om zich
De GPS herkent het huisnummer niet en ik volg de kleine bordjes met
in één aspect te specialiseren. Hij legt uit dat juist het omarmen van het
de naam ‘Piano’s Maene’ tot ik het terrein oprijd van een imposant bedrijf.
hele vakgebied heeft geresulteerd in een zeer waardevolle kruisbestuiving
Het muziekje in mijn hoofd van de Grolsch-reclame en het beeld van een oud
van technische en artistieke kennis en dat hij ook een financiële basis heeft
atelier met houtschaafsel op de grond, zijn op slag verdwenen; ik betreed het
kunnen creëren waarbinnen ambitieuze bouwprojecten mogelijk blijven.
domein van een hypermoderne onderneming!
Het één kan niet zonder het ander en ik begrijp nu ook de omvang en de uitstraling van het bedrijf. Maar als hij met glimmende oogjes vertelt dat
Zo indrukwekkend als het complex op mij overkomt, zo bescheiden en
hij afgelopen zondag om vijf uur uit zijn bed is gekomen om tot acht uur ‘s
gastvrij zijn de mensen die me bij binnenkomst ontvangen. Ik ben exact op
avonds in alle rust de laatste hand te leggen aan de fortepiano voor het NMF,
tijd, maar de rest van de Nederlandse afvaardiging is verlaat door files. Chris
zie ik hem ineens toch weer voor me in het oude atelier met houtschaafsel
Maene vat de vertraging laconiek op. Hij zegt er eigenlijk altijd al rekening
op de grond. Dit stukje vakmanschap zal hij zich nooit laten ontnemen. lees
mee te houden dat men vanuit Nederland een half uurtje later aankomt dan
verder op volgende pagina
vervolg Een half uur later zit jazzpianist Rembrandt Frerichs glunderend
opnieuw hoe waardevol het kan zijn wanneer een vakman niet verkrampt in
achter de maagdelijke fortepiano die het NMF speciaal voor hem heeft
specialisatie, maar zich juist laat verrijken door alles wat in de volle breedte
laten bouwen. Hij speelt de eerste noten wat onwennig, maar dan lopen
op hem afkomt.�
oosterse harmonieĂŤn. Rembrandt laat de piano fluisteren, zingen, kloppen,
Met dank voor het mogelijk maken van de aankoop aan Stichting Dioraphte,
tokkelen en dreunen. Het kan allemaal! Ik merk in het spel van Rembrandt
Chris Maene en vele particuliere donateurs!
Posthoorn ed. Laak van 24 september 2014
de speelse muzikale lijnen van Mozart ineens naadloos over in slepende,
Š Frits Schutte
AD Haagsche Courant ed. Den Haag Stad van 23 september 2014
Rembrandt en Frits bezochten in juli pianobouwer Maene in Ruiselede om het bouwproces van de fortepiano te bekijken.
© Jonas Sacks
Een zoektocht van ruim een jaar
Na vader Zemtsov ontvangt nu ook dochter een instrument van het NMF in handen DOOR MARCEL SCHOPMAN
In de meer dan een kwart eeuw dat het Nationaal Muziekinstrumenten
De aanschaf van deze kostbare altviool werd mede mogelijk gemaakt door
Fonds bestaat heeft het fonds al een kleine 2.000 musici in Nederland aan
een genereuze gift van een particulier, door de steun van het Jonge Musici
een instrument geholpen. Maar niet eerder kregen zowel vader als dochter uit
Fonds (een CultuurFonds op naam van het Prins Bernhard Cultuurfonds) en
één gezin een instrument van het NMF in handen.
door talloze bijdragen van donateurs van het NMF.
In 2011 en 2012 speelde altviolist Mikhail Zemtsov (aanvoerder alten bij het Residentie Orkest) op een altviool uit de NMF-collectie, een Amsterdamse altviool gebouwd door Daniël Royé uit 2006. Nu krijgt de 21-jarige en evenzo talentvolle dochter Dana een onlangs aangekochte alt ter beschikking. Na een zoektocht van ruim een jaar heeft het NMF eindelijk een altviool kunnen vinden die precies voldoet aan de wensen van Dana: een fysiek kleine alt met de klank van een grote alt, een bijna onmogelijke combinatie. Het gaat om een kostbare, bijzondere Italiaanse alt uit de tweede helft van de 19e eeuw. Jong als ze is, heeft Dana Zemtsov al een indrukwekkend curriculum vitae. Zo won ze vele concoursen, vertolkte ze het altvioolconcert van Bartók
Enigma
in de grote zaal van Het Koninklijk Concertgebouw, speelde ze kamermuziek
Dana Zemtsov – Works for solo viola | werken van
met Janine Jansen en Martin Fröst, trad ze op in de Carnegie Hall in New York
Vieuxtemps, Hindemith, Kreisler, Penderecki, Kugel en Stravinsky.
en heeft ze net een eerste solo-cd uitgebracht.
Channel Classics, 2014
Talentvolle musici
Het NMF feliciteert ... Mattias Spee 17 piano
Dana Zemtsov 22 altviool
Prinses Christina Concours 2014: 2e prijs (categorie 15 t/m 19 jaar) en
Release debuutalbum “Enigma: works for solo viola” – Channel Classics
het Steinway & Sons Internationaal Pianoconcours 2014:
(2014)
1e prijs (categorie C)
Laura Lunansky 18 viool
Maria-Paula Majoor 36 viool & Arno van der Vuurst 35 cello – Matangi Quartet
Prinses Christina Concours 2014: 2e prijs (categorie vakopleiding)
Release nieuwe album “JAZZICS!” – Buzz: Challenge Records (sept. 2014)
Mayte Levenbach 12 viool Iordens Vioolconcours 2014: 1e prijs (categorie 10 t/m 12 jaar)
Shin Sihan 19 viool, Tim Brackman 20 viool & Pieter de Koe 20 cello – Animato Kwartet
Felicia Bao 10 viool
Prijs “Artistieke Excellentie” voor hun spel tijdens het
Iordens Vioolconcours 2014: gedeelde 2e prijs (categorie 10 t/m 12 jaar)
Festival Internacional de Inverno de Campos do Jordão in Brazilië
Salomé Bonnema 12 viool
Bas Treub 27 viool
Iordens Vioolconcours 2014: gedeelde 2e prijs (categorie 10 t/m 12 jaar)
Aanstelling als aanvoerder 2e violen Nederlands Kamerorkest
Joris van den Berg 28 cello & duopartner Martijn Willers 35 piano
Marlene Hemmer 32 viool
Winnaar Dutch Classical Talent Award 2014
Viola de Hoog 59 cello
Piotr Jasiurkowski 26 viool
Release nieuwe album “Bach The Six Suites” – Vivat (eind oktober 2014)
Laureaat Dutch Classical Talent Tour & Award 2015
Rosanne Philippens 27 viool
Nino Gvetadze 32 piano
Aanstelling als concertmeester van het Noord Nederlands Orkest
Eerste prijs op het Freiburg International Violin Competition 2014 en
Release nieuwe album “Debussy: Arabesques, Préludes, Estampes” –
tevens de extra prijs: een soloconcert met het Philarmonisches Orchester
Orchid Classics (2014)
Freiburg
Ernst Reijseger 59 cello
Irene Enzlin 21 cello – Delta Pianotrio
Release nieuwe album “Crystal Palace” – Winter&Winter (2014)
Winnaar Salieri-Zinetti Internationaal Kamermuziekconcours in Verona. In maart treden zij op tijdens het Kamermuziekfestival in New York.
Violist Bas Treub is sinds september 2014 aanvoerder tweede violen van het Nederlands Kamerorkest. Gefeliciteerd! Š Moudy de Jong
Guadagnini-cello vereeuwigd
Viola de Hoog neemt de 6 Suites op DOOR LENNART VAN DER SMAN
Al ruim drie jaar bespeelt Viola de Hoog (59) een bijzondere barokcello
Speciale aanbieding
(ca. 1750) gebouwd door Giovanni Battista Guadagnini uit de collectie van
Via het NMF kunt u, speciaal als relatie van het NMF, de cd bestellen
het NMF. De cello is afkomstig uit de beroemde “collectie Max Rodriguez”,
voor slechts € 16,- (normaal € 19,95). Stuur een e-mail met uw bestelling en
bestaande uit een viertal Italiaanse meesterinstrumenten en zestien waardevolle
gegevens naar: info@muziekinstrumentenfonds.nl
strijkstokken. De collectie is grotendeels door de eigenaar geschonken aan het NMF, op deze cello en een paar strijkstokken na. In 1993 kon het NMF deze cello gelukkig aankopen. En u kunt de cello binnenkort op cd beluisteren. Eerder dit jaar nam Viola voor het Engelse label Vivat de complete suites voor cello solo van Johann Sebastian Bach op. Deze opname komt eind oktober 2014 uit. Viola geldt als één van Nederlands meest vooraanstaande cellisten, zowel als celliste van het Schönberg Kwartet (1989-2009), als in de wereld van de oude muziek. Ze is eerste celliste van het King’s Consort (London), de Nieuwe Philharmonie Utrecht en lid van het Narratio Kwartet en het Ensemble Schönbrunn. Daarnaast doceert zij aan de conservatoria van Amsterdam, Utrecht en Bremen.
Bach | The Six Cello Suites De timing van het uitbrengen van haar cd was geen toeval. Viola
Viola de Hoog
presenteert haar cd op het grootste cellofeest ter wereld: de Cello Biënnale
2-CD, Vivat 107
Amsterdam.
Pre-release tijdens de Cello Biënnale Amsterdam van 17 t/m 25 oktober 2014
© Marten Root
Terugblik Open Monumentendag 2014
Stroopwafels, flamencomuziek en een eeuwenoud plafond DOOR MANON VEENENDAAL
1 historisch pand, 7 vrijwilligers, 12 concertjes, 20 presentaties, 1.750
In de tuin en in het pand zelf vertelden Marcel Schopman en een aantal
stroopwafels en 2.333 bezoekers. Dat waren de ingrediënten voor twee
vrijwilligers van het NMF uitvoerig over de mooie, bezienswaardige elementen
succesvolle Open Monumentendagen, waarbij één van de oudste stenen
van het pand waarvoor de meeste mensen kwamen; onder andere een
woonhuizen van Amsterdam (de Gulden Trip), waarin het NMF kantoor houdt,
beschilderd houten plafond uit de vroeg-Renaissance en originele plavuizen
kennelijk behoorlijk goed aftrek vond bij de bezoekers. Of had de interesse
uit 1380. Ook lieten zij zich de kans niet ontnemen om alle bezoekers met
vooral te maken met de stroopwafels die wij uitdeelden?
het NMF bekend te maken (uiteraard de reden waarom het NMF aan dit soort dagen meedoet). Het NMF Magazine ontvingen de meeste bezoekers dan ook
Wie in het weekend van 13 en 14 september een bezoek bracht aan
met veel plezier. En dat allemaal met in ons midden het prachtige schilderij
de Sint Annenstraat nummer 12, moest zich eerst door de uiterst nauwe
met daarop wijlen Theo Olof, dat bij het NMF zo prominent in het pand hangt.
‘Oliphantsgang’ (met een maximale breedte van 50 centimeter) wurmen, om
Het prachtige weer, het enthousiasme van alle mensen en de vrolijke muziek
via de gezamenlijke tuin van het Blaauwlakenblok het historische pand te
maakten deze editie wederom tot een succes.
kunnen bekijken. Maar niet voordat men, met een stroopwafel in de hand, getuige was van een flamencoconcert. Dit miniconcertje werd verzorgd door
Heeft u het gemist, maar wilt u toch een indruk krijgen van de dag? Kijk
twee jonge gitaristen (Sebastiaan van 15 en Jiri van nog geen 18 jaar), die
voor de foto’s en een filmpje op onze website. Bent u dan nog niet tevreden,
beiden een gitaar van het NMF in bruikleen hebben.
dan mag u altijd bellen voor een afspraak om eens langs te komen bij het NMF. En wellicht krijgt u dan ook nog een stroopwafel.
Sebastiaan Hageman en Jiri Taihuttu speelden werken van zowel de bekende flamencogitarist Eric Vaarzon Morel, als de eeuwig geroemde gitarist Paco de Lucía. Met een bescheiden podiumpresentatie wisten Sebastiaan en Jiri de harten van de bezoekers te stelen. Het is natuurlijk niet niks als er zo’n 50-100 bezoekers per keer bovenop je lip (of gitaar) zitten!
Foto’s: © NMF Foto rechtsboven en foto midden: © Steven Heybroek
Nieuwe aanwinst?
Gevraagd: een bijzondere Weense bas DOOR FRITS SCHUTTE
Het NMF wil graag een bouwopdracht plaatsen voor een moderne kopie
De bloeiperiode van Wenen is onlosmakelijk verbonden met de
van een historisch model Weense contrabas (met uitneembare hals) ten
vernieuwingen in de constructie en stemming van de contrabas zoals
behoeve van conservatoriumstudenten. Met die bas krijgen studenten de kans
die werden aangebracht door achttiende-eeuwse Weense vioolbouwers.
aan den lijve te ondervinden hoe een historisch instrument aanvoelt, klinkt
De zogeheten ‘Weense bas’ die zij bouwden kan worden gezien als een
en functioneert: een onmisbaar onderdeel tijdens hun muziekstudie. Het NMF
hybride tussen het basinstrument van de gambafamilie (de violone) en
heeft in Passau, drie uur rijden van Wenen, een vioolbouwer gevonden: Oskar
het basinstrument van de vioolfamilie (de moderne contrabas). Eén van de
Kappelmeyer. Kosten van de bouw: € 18.521,-
belangrijkste bouwers was Johann Joseph Stadlmann die als hofvioolbouwer van ongeveer 1740 tot 1781 in Wenen werkte. De bas die het NMF wil laten
De contrabas in het Weense repertoire
bouwen zal een kopie zijn naar een model van deze Stadlmann.
Tijdens de Weense periode (grofweg van 1760 - 1800) ontwikkelde de contrabas zich in een stormachtig tempo tot een solo-instrument. In zo’n
Verrijking van onze collectie
veertig jaar is er rond Wenen voor de contrabas meer solistisch materiaal
Een (kopie van een) originele Weense bas is uniek. Bij het spelen van
geschreven dan in de vele decennia daarna. Belangrijke componisten in dit
muziek uit de tweede helft van de 18de eeuw bespelen bassisten in de
verband waren Johann Baptist Vanhal, Carl Ditters von Dittersdorf, Joseph
meeste gevallen een moderne versie van de contrabas, waarop ze tijdelijk de
Haydn, Franz Anton Hoffmeister, Johannes Matthias Sperger en anderen. Tot
stemming hebben aangepast om de muziek te kunnen spelen. Het karakter van
dit repertoire behoren de vele concerten voor contrabas en orkest, sinfonia
de klank blijft dan echter in grote mate verschillen van het oorspronkelijke
concertanti, solostukken voor contrabas en orkest, concertaria’s met obligate
geluid, omdat de moderne contrabas in verschillende opzichten ‘zwaarder’ is
contrabas, maar ook een enorme hoeveelheid kamermuziek met de contrabas
gebouwd. Een tijdgetrouwe kopie heeft een lichtere zangbalk, een kortere
in een centrale rol.
toets en een iets minder sterke halshoek. Al deze aspecten beïnvloeden in grote mate de klank. Juist het originele klankkarakter maakt de Weense bas uniek en geeft inzicht in hoe componisten destijds hun keuzes hebben
gemaakt. Tegelijk biedt dit belangrijke aanknopingspunten om de muziek uit één van de belangrijkste muzikale periodes uit de geschiedenis te begrijpen en in perspectief te kunnen plaatsen met de latere ontwikkelingen.
Studenten te hulp schieten De huidige conservatoriumstudent moet zich voorbereiden op een veranderend cultureel veld. De professionele musicus van morgen zal vooral op verschillende terreinen inzetbaar moeten zijn, wil hij een kans maken op een succesvolle carrière. Veelzijdigheid wordt dus belangrijker dan specialisatie. Voor contrabasstudenten in het algemeen betekent het dat zij het belangrijke Weense repertoire zullen moeten doorgronden. De docenten aan de conservatoria onderstrepen het belang van een tijdgetrouw instrument om zo de studenten de kans te bieden aan den lijve te ondervinden hoe een historisch instrument aanvoelt, klinkt en functioneert. Onderzoek heeft uitgewezen dat jaarlijks ongeveer zes basstudenten gedurende een periode van langer dan een maand een Weense bas zullen gebruiken binnen hun masterprogramma. Omdat de aanschaf van een dergelijk instrument voor één conservatorium niet zinvol is gezien het beperkte aantal studenten, kan het NMF door het ter beschikking stellen van een Weense bas deze studenten helpen, en aldus een rol spelen bij de ontwikkeling van toekomstige © Nic Limper
professionele musici.
Vrijwilliger in beeld
“Ik ben nog nooit met zoveel plezier naar mijn werk gegaan” DOOR MARCEL SCHOPMAN
Joep Jacobs is vrijwilliger bij het NMF. En niet zomaar een vrijwilliger,
Na zijn pensionering en vertrek uit de verzekeringsbranche had hij
want hij is de enige vrijwilliger die zich elke week één dag op de Annenstraat
wel oren naar iets geheel anders. Een functie in de wijnhandel lag in het
inzet voor het NMF. Daarmee is hij (dus) uniek.
verschiet: want Joep heeft zich altijd graag verdiept in een goed glas wijn, dus daar zijn nieuwe tijd aan te besteden leek hem een goed plan. Maar
Ruim anderhalf jaar geleden ging Joep met pensioen. Hoewel hij achteraf zegt te betreuren dat hij geen dierenarts is geworden, was hij bijna
uiteindelijk werd het niet de wijn, maar de muziek waar hij tegenwoordig zijn werkzame tijd aan besteedt.
zijn hele arbeidsleven lang werkzaam in de verzekeringen. Gearriveerd als student vanuit Limburg in het verre Amsterdam kwam hij al snel te werken
Muziek was in het ouderlijk huis van Joep volop aanwezig: er werd veel
bij assurantiebedrijf Bekouw Mendes: ruim veertig jaar later was hij in dienst
muziek gemaakt en gezongen. Joep vond dat prachtig, maar was ook (niet geheel
bij AON, een bedrijf dat rechtstreeks afstamt van Bekouw Mendes. Bij dat
tot genoegen van alle leden van zijn familie) geïnteresseerd in popmuziek.
bedrijf was hij de laatste jaren verantwoordelijk voor grote brandschades
Muzikaal was hij een echte omnivoor. Dat is hij nog steeds, want als je hem
bij (met name) belangrijke nationale en internationale bedrijven. In zijn
vraagt waar hij het meest van houdt, noemt hij naast popmuziek ook opera,
functie kwam hij zo in contact met de top van het Nederlandse zakenleven.
maar ook symfonische en kamermuziek. En nog veel meer. Tot zijn favoriete
Als verantwoordelijke voor dit soort ingrijpende zaken was hij ook de eerste
klassieke musici behoren de sopraan Leontyne Price (van wie hij elke beschikbare
die bij AON een mobiele telefoon had, in de tijd toen mobiele telefoons nog
geluidsopname bezit) en tenor Jussi Björling. Zijn ‘desert island disc’ kan volgens
groot, zwaar en onhandig waren. Want Joep moest voor dag en dauw zijn
hemzelf alleen maar Mozarts ‘Cosi fan Tutte’ zijn. En dan is er natuurlijk nog de
bed uit kunnen om schades in ogenschouw te nemen. En vooral ook om de
gitaarmuziek, want zelf speelt hij elke dag met passie en overgave op één van
betrokkenen een hart onder de riem te steken.
zijn zeven gitaren! “Een uurtje spelen en dan ben ik alles kwijt,” zegt hij. Tegelijk is hij heel bescheiden over zijn kwaliteiten als gitarist. “Mijn gitaren zullen mijn huis niet verlaten – ik zal er de wereld niet mee lastig vallen,” zo zegt hij. Marcel Schopman en Jascha Albracht nemen afscheid
aangenaam wilde besteden en de doelstelling van het NMF hem aansprak, besloot hij contact op te nemen met Manon, die bij het NMF de vrijwilligers coördineert. “Ja,” zo zegt Joep, “de verantwoordelijkheid voor de toekomst houdt niet op bij je eigen leven. Muziek is een belangrijk deel van mijn leven. Het NMF zorgt ervoor dat er ook in de toekomst muziek kan worden gemaakt. En daarmee houd je de cultuur in Nederland in stand. Vroeger begreep ik het belang van een instrument niet zo, maar nu realiseer ik me dat het vooral gaat om de beleving van de bespeler. Natuurlijk is de klank het allerbelangrijkste, maar het gaat ook om zaken als ‘hoe voelt het instrument, hoe ligt het in de hand’. Ik gun alle musici een instrument waarmee ze zich senang voelen. En het instrument moet een uitdaging stellen aan de bespeler. Want pas dan kun je je ontwikkelen.” Behalve dat Joep de doelstelling van het NMF een warm hart toedraagt, © Lennart van der Sman
is hij ook verknocht geraakt aan zijn nieuwe collega’s van het NMF. “Het is een heel prettige club mensen, die hard werken en allen met hun hele hart hetzelfde doel dienen. Ze hebben allemaal enorme feeling voor muziek en ik vind het fantastisch als ik door mijn inzet en werk een bijdrage kan leveren aan het NMF. Bovendien, soms is er een lunchconcert waar ik namens het
Gedurende een aantal jaren had Joep ook klassieke gitaarles. Dat dat uiteindelijk
NMF bij aanwezig kan zijn. Dat is een cadeautje. Ik ben nog nooit met zoveel
niet zo’n succes was, kwam hoofdzakelijk door het feit dat hij een voor hem
plezier naar mijn werk gegaan.”
verkeerde leraar had. Dat maakte het spelen eerder tot een last dan tot iets wat hem vreugde bracht. “Zo zonde, er was iets geknapt.”
Vindt u de doelstelling van het NMF ook de moeite waard en wilt u zich daar, net als Joep, actief voor inzetten? Neem dan contact op met Manon
Joep kwam met het NMF in contact via zijn vrouw, die al eerder kennis had gemaakt met het fonds. En omdat hij zijn vrije tijd graag nuttig en
Veenendaal om te bespreken wat u zou kunnen en willen doen. Dank u wel!
Het KinderNuZiekTheater
Stemmige muziek aan de voet van het Klimduin in Schoorl DOOR MANON VEENENDAAL
georganiseerd. Op een verrassend zonnige vrijdagavond in augustus stond aan de rand van het prachtige Klimduin in Schoorl een bescheiden podium.
Zieke kinderen in ziekenhuizen een moment van afleiding, rust en
Uiteraard kregen de leden van de Lions een ereplaatsje op de stoelen vooraan
ontspanning bieden en de pijn te verlichten door klassieke en lichte
het duin, maar het was natuurlijk minstens zo leuk om als ‘gewone bezoeker’
muziek ten gehore te brengen en muziek een vaste plek in het ziekenhuis
gewoon in het zand op het Klimduin te zitten met een zelf meegebrachte
te geven. Dat is het doel van de onlangs officieel opgerichte Stichting
rosé en toastje in de hand. Heerlijk genietend van de klanken van een vol
KinderNuZiekTheater.
programma met professionele musici. Voor een deel van deze musici had het NMF gezorgd, in persona van Julia Philippens, die een viool gebouwd door
De kersverse Stichting bevindt zich nog in bijna prenatale fase, om in
Riccardo Antoniazzi in Milaan (1895) van het NMF in bruikleen heeft.
toen restaurateur en meubelmaker Bas van Nieuwburg in aanraking kwam
Bij het programmeren van dit concert had ik rekening gehouden met musici
met een ziek jongetje dat dagenlang moest doorbrengen in een ziekenhuis
die gewend zijn om op een buitenpodium te staan, en die niet terugdeinsden
buiten Nederland, omdat daar de techniek om zijn ziekte te bestrijden beter
voor het spelen met versterking. Julia en haar muziekcollega’s Ferial Karamat
ontwikkeld was. Ze zongen een liedje voor het jongetje en maakten muziek
Ali (piano) en Tobias Nijboer (contrabas) waren daar zichtbaar aan gewend
met de dingen die voor handen waren: een speeldoosje en de spijlen van het
en in een programma met jazz, door Julia afgewisseld met prachtig zang en
ziekenhuisbedje. De ogen van het jongetje glommen van plezier.
viool, klonk daar de NMF-viool aan de voet van het Klimduin. En dat alles ten behoeve van de zieke kinderen die op datzelfde moment eenzaam en alleen
Het idee voor het KinderNuZiekTheater was geboren. Vijf jaar later is
in de ziekenhuizen hun dagen moeten doorbrengen. Het eerste concert van
het idee voor een Stichting geen idee meer, maar werkelijkheid geworden en
het KinderNuZiekTheater op de kinderafdeling van het Ziekenhuis in Alkmaar
gaat Bas van Nieuwburg samen met zijn vriendin Lisa Bedaux muziek naar
is binnenkort een feit. Onze musici zullen dan wederom hun medewerking
de zieke kinderen brengen. De officiële oprichting van de Stichting werd
verlenen.
onlangs beklonken door het Klimduinconcert, dat door de Lions Schoorl werd
foto’s Marcel Schopman
medische termen te blijven. Maar reeds vijf jaar geleden ontstond het idee,
NMF-violiste Julia Philippens bracht deze zomer met haar muziekcollega’s stemmige muziek aan de voet van het Klimduin Š NMF
© Helen Klinkhamer
Privéconcert in schuilkerk De Duif
Een muzikale afscheidsreceptie DOOR MANON VEENENDAAL
patiënten. Hij wist dus wel dat hij zijn gasten zou kunnen bekoren met een kamermuziekconcert voorafgaand aan zijn afscheidsreceptie.
Het NMF organiseert regelmatig privé-concerten op aanvraag: hetzij bij het NMF op kantoor, hetzij op locatie. Jubilarissen, pensionarissen,
Tiddo vroeg het NMF om een trio dat ‘Dumky’ van Antonín Dvo`ŕák zou
jarigen… Allen krijgen een concert op maat met een keuze uit honderden
kunnen uitvoeren. En dat kreeg hij. Het Amsterdam Ensemble, met violiste
professionele musici. De concerten zijn eigenlijk altijd een succes, hoe klein
Rosanne Philippens, celliste Julia Tom en pianist Eildert Beeftink, voerde dit
of groot ook. Ook het concert dat Tiddo Folmer afgelopen juni organiseerde
meeslepende werk op hoog niveau uit. De uitvoering had hem diep geraakt,
in samenwerking met het NMF, bleek een groot succes. Tiddo nam na 45
zo sprak hij na het concert zijn genodigden toe. Het NMF, op haar beurt, is
werkzame jaren afscheid als tandarts en nodigde honderden patiënten
weer diep onder de indruk van het bedrag dat de heer Folmer heeft opgehaald!
en collega’s uit om dit te komen vieren. Als locatie koos hij de prachtige
Hij wilde geen cadeaus voor zichzelf vragen; hij vroeg een donatie aan het
Schuilkerk De Duif, midden in het centrum van Amsterdam.
NMF. En zo geschiedde. Honderden patiënten gaven gehoor aan de oproep van de gastheer: Doneer aan het NMF! Een fantastisch bedrag van bijna
Tiddo, zelf ooit cellist geweest en fervent muziekliefhebber, kende het NMF al een tijdje voordat hij besloot dit privé-concert te organiseren.
€ 7.000,- waar we de heer Folmer en zijn echtgenote - en natuurlijk al zijn ex-patiënten en collega’s - erg dankbaar voor zijn.
Onder de aanwezigen bevond zich een ruim aantal muziekliefhebbers. Hij was goed op de hoogte van de muzieksmaak van zijn patiënten. Kozen de patiënten hem of koos hij de patiënten? Het was namelijk zo, dat hij in zijn praktijk vroeger klassieke muziek draaide (destijds nog op de bandrecorder) en dat zijn patiënten soms expres eerder kwamen om nog even muziek te kunnen luisteren en een tijdschrift te lezen. Door de jaren heen werd het helaas te druk om de door velen gewaardeerde muziek te laten draaien in de tandartspraktijk. Maar de liefde voor muziek bleef. Ook onder zijn
Wilt u ook een concert door het NMF laten organiseren? Neem dan vrijblijvend contact op met Manon Veenendaal om te bespreken wat de mogelijkheden zijn.
Zoektocht
Van de Wallen naar de Jordaan via Amsterdam-Oost richting Bemmel DOOR GEERTJE VAN DER LINDEN
Zo beschreven lijken instrument en bespeler elkaar door tussenkomst van het NMF weer gemakkelijk te hebben gevonden. Toch is dat niet eenvoudig
Nadat Lennart van Dijk (27) de Instrumenten Commissie eerder
geweest, alleen al omdat de heel verschillende bassen relatief ver uit elkaar
overtuigde met zijn aanvraag voor een contrabas, kon zijn ‘zoektocht’ gaan
stonden. Het direct na elkaar bespelen en vergelijken is dan natuurlijk niet
beginnen. En een ‘tocht’ zou het letterlijk gaan worden.
mogelijk.
Lennart meldde zich bij het NMF op het gelukkige moment dat we verschillende bassen voor hem beschikbaar hadden, ook nog eens gebouwd
Lennart van Dijk is onlangs met onderscheiding afgestudeerd van het
door vier bekende Nederlandse bouwers: Harry Jansen, Jaap Bolink, Daniel
Tilburgs Conservatorium. Na voornamelijk klassieke klanken zullen nu vooral
Royé en René Zaal. Een unicum!
ook Jazz en Funky basnoten klinken uit zijn nieuwe bruikleeninstrument!
Past dat eigenlijk wel, vier contrabassen in die kleine instrumentenkamer
Lennart speelt onder andere in de opkomende band Femme Vanille.
op de zolder van dat monumentale kantoor op de wallen? ...en berucht is vooral ook die smalle en steile wenteltrap er naartoe. Nee, bassen staan eigenlijk het liefst bij hun bouwers op ‘kantoor’. De zoektocht kon nu eindelijk gaan beginnen. Lennart begon bij ons op kantoor met de bas van Jaap Bolink, pakte vervolgens de (voor hem iets te kleine) fiets van Geertje en probeerde daarna de bas van Daniel Royé in de Jordaan, en later die middag nog die van Harry Jansen in zijn atelier in Amsterdam-Oost. Ze waren mooi, maar Lennart was nog niet verliefd. Dat gebeurde uiteindelijk in Bemmel in het atelier van René Zaal. Daar stonden maar liefst twee bassen van het NMF. Het Italiaanse model, dat René in 2000 bouwde, ging met Lennart mee naar huis.
U vraagt zich misschien alleen nog af of Lennart helemaal van Amsterdam naar Bemmel is gefietst...?
Bruiklener in beeld
Het wezenlijke verschil tussen een piano en een vleugel “Ik ben Mattias Spee (17), pianist in opleiding. Ik kreeg mijn eerste
Bij het gros van de concerten die een pianist geeft, wordt er gespeeld op
pianoles toen ik 7 was bij Maaike Eijkman en in 2008 werd ik toegelaten tot
een vleugel en het is dus belangrijk dat hij kan oefenen met een vleugel om
de Talentklas Muziek Almere. Sinds 2012 studeer ik bij pianist David Kuyken
ervaring op te doen en gevoel voor het beheersen van aanslag en klank kan
in de jong talentklas van het Koninklijk Conservatorium. Ik heb verschillende
ontwikkelen. Hoe beter een pianist zijn instrument kent, des te uitgebreider
prijzen gewonnen, zoals bij het Prinses Christina Concours, het SJMN
zijn ‘palet’ is bij het maken van een ‘muzikaal schilderij’.
Concours, de Rotterdamse Pianodriedaagse en het Steinway Pianoconcours in het Concertgebouw Amsterdam.
Om bovenstaande redenen en door het bereiken van een bepaald punt in mijn muzikale ontdekkingstocht, voelde ik op een gegeven moment dat
In 2013 heb ik van het NMF een Bechstein-vleugel, gebouwd in 1911,
ik toe was aan het in huis hebben van een vleugel. Het NMF heeft mij toen
in bruikleen gekregen. Hiervoor had ik een rechtopstaande piano in de
een instrument van vleugelfabrikant C. Bechstein in bruikleen gegeven. Deze
huiskamer staan, maar op een gegeven moment voldeed dit instrument niet
vleugel was, voor hij bezit werd van het NMF, eigendom van de beroemde
meer aan mijn eisen en wensen met betrekking tot mijn muzikale studie: een
dirigent Anton Kersjes. De vleugel is 1,84 meter lang en is dus niet erg groot,
vleugel zou dat wel doen.
maar omdat ik de vleugel voornamelijk gebruik voor pianostudie (in mijn
Van niet-pianisten heb ik vaak de vraag gekregen wat het wezenlijke
huiskamer), zijn deze afmetingen ideaal. Met mijn NMF-instrument treed ik
verschil is tussen een rechtopstaande piano en een vleugel. Er is wel degelijk
niet op, zoals andere NMF-musici doen. Toch helpt mijn NMF-instrument mij
een verschil tussen beide typen instrument. Doordat bij een vleugel de
bij mijn pianostudie en de uitwerking die het instrument op mijn spel heeft,
hamerkop van boven naar beneden beweegt bij het aanslaan van een toets,
is dus wel degelijk hoorbaar bij mijn optredens.”
is de aanslag van een vleugel anders dan die van een rechtopstaande piano, waarbij de hamerkop van achter naar voor beweegt. Ook heeft een vleugel langere en dus dunnere snaren die zorgen voor een andere aanslag en een grotere variëteit in mogelijke klanken en kleuren. En doordat bij een vleugel de snaren dunner zijn, de klankbodem meer oppervlakte heeft en de pedalen anders werken, kan op een vleugel worden geëxperimenteerd en gespeeld © Anne Meyer
met resonantie en boventonen.
Kennis van zaken
Helpende handen Zonder het advies en de hulp van deskundigen uit het Nederlands muziekleven kan het NMF niet optimaal functioneren. Het is daarom fijn te kunnen melden dat zowel Jurjen Hempel als Frank Bonarius recentelijk bereid
Dirigent Jurjen Hempel dirigeert al jaren toonaangevende orkesten in binnen- en buitenland (waaronder het Concertgebouworkest en het Rotterdams Philharmonisch Orkest) en maakte een lange reeks van CD-
Š Marco Borggreve
zijn gebleken het NMF te ondersteunen.
opnames. Hij zal vanaf heden zitting nemen in de Instrumentencommissie van het NMF en in die hoedanigheid het NMF adviseren over aanvragen van musici en uitbreiding van de instrumentencollectie. Frank Bonarius is pianotechnicus en stemmer en sinds 2002 eigenaar van de gerenommeerde firma Andriessen (piano-vleugels) in Haarlem. Hij zal als nieuw lid van de Raad van Advies het NMF adviseren over alles wat met toetsinstrumenten te maken heeft.
Š Gemma van Poppelen
Het NMF is beiden zeer dankbaar voor hun inzet!
Evenementenagenda EVENEMENT Presentatieconcert NMF
DATUM maandag 27 oktober 2014 AANVANG 20.00 uur LOCATIE Theater Odeon, Blijmarkt 25, Zwolle MUSICI verrassing TOEGANG gratis, reserveren via info@muziekinstrumentenfonds.nl
EVENEMENT Presentatieconcert NMF DATUM dinsdag 28 oktober 2014
AANVANG 20.00 uur LOCATIE De Toonzaal, Prins Bernhardstraat 4-6, Den Bosch MUSICI verrassing TOEGANG UITVERKOCHT
EVENEMENT Presentatieconcert NMF DATUM woensdag 29 oktober 2014
AANVANG 20.00 uur LOCATIE Museum Het Prinsenhof, Sint Agathaplein 1, Delft MUSICI verrassing TOEGANG UITVERKOCHT
EVENEMENT Presentatieconcert NMF DATUM zondag 2 november 2014
AANVANG 11.00 en 15.00 uur LOCATIE Leeuwenbergh, Servaasbolwerk 1a, Utrecht MUSICI verrassing TOEGANG UITVERKOCHT
EVENEMENT Middagconcert Zuiderwoude DATUM zondag 14 december 2014
AANVANG 16.00 uur LOCATIE Kerk Zuiderwoude, Dorpsstraat 1, Zuiderwoude MUSICI Mayu Konoe viool en Takehiro Konoe viool TOEGANG www.catharinastichtingzuiderwoude.nl
EVENEMENT Lunchconcert DATUM dinsdag 16 december 2014
AANVANG 12.30 uur LOCATIE Muziekgebouw aan ’t IJ, Piet Heinkade 1, Amsterdam
MUSICI n.n.b.
TOEGANG gratis
EVENEMENT Muziek & Wijn DATUM zondag 18 januari 2015
AANVANG 15.00 uur LOCATIE Hilton Royal Parc, Van Weerden Poelmanweg 4, Soestduinen MUSICI Tosca Opdam viool en Vital Stahievitch piano TOEGANG e 22,- via www.muziekkringeemland.nl
EVENEMENT Concert in Landsmeer DATUM zondag 8 februari 2015
AANVANG 14.00 uur LOCATIE Dorpshuis Landsmeer, Calkoenstraat 27, Landsmeer MUSICI EnAccord Strijkkwartet TOEGANG e 15,- reserveren via pvdeeden@chello.nl
COLOFON STICHTING Nationaal
Muziekinstrumenten Fonds
POSTADRES Marcel Schopman
Manon Veenendaal
Postbus 11912 1001 GX Amsterdam t 020 622 1255 e info@muziekinstrumentenfonds.nl Bank ABN AMRO IBAN NL58ABNA0555028666 BIC ABNANL2A KvK 41205257 Marcel Schopman directie Frits Schutte collectiebeheer Manon Veenendaal marketing en fondsenwerving
Frits Schutte
Geertje van der Linden
Geertje van der Linden collectiebeheer en evenementen Marie-Thérèse Kuijkhoven officemanagement Steven Heybroek financiële administratie Lennart van der Sman promotie Z.K.H. Prins Constantijn beschermheer Prof. Ir W. Dik voorzitter Pieter Moerenhout oprichter productie concept communicatie coverfoto Dana Zemtsov (foto Jonas Sacks)
Marie-Thérèse Kuijkhoven
Steven Heybroek
Heeft u vragen of opmerkingen over dit bulletin? Mail Manon: veenendaal@muziekinstrumentenfonds.nl Dit bulletin wordt twee keer per jaar verstuurd aan NMF–begunstigers en andere relaties. oplage 5.000
www.muziekinstrumentenfonds.nl Lennart van der Sman