NMF Magazine 2018

N M F M A G A Z I N E 2018

DEZE 56 MUSICI WERDEN IN 2017 DOOR HET NMF AAN EEN INSTRUMENT GEHOLPEN.

Bedankt voor uw steun!

Cecilia Bernardini en het verhaal over de Amati-viool

DOORGEVEN INTERVIEWS MET LUCY VAN DAEL PRINS CONSTANTIJN FLOORTJE DESSING & HAAR VADER CHRIS RICK STOTIJN & ZIJN VADER PETER JAAROVERZICHT 2017 CONCERTEN UITGELICHT DE BERGONZI ONTLEED 7 BIJZONDERE INSTRUMENTEN 30 JAAR NMF

NMF MAGAZINE 2018

colofon Manon Veenendaal hoofdredacteur | Lennart van der Sman eindredacteur Marcel Schopman redactielid | Berry van de Ven redactielid met speciale dank aan ‘de bladendokter’ Rob van Vuure & productie www.conceptcommunicatie.nl Jannemieke Oostra | foto’s instrumenten Cathy Levesque cover Cecilia Bernardini foto Linelle Deunk

grafisch ontwerp illustraties

oplage

10.000

de stichting is statutair gevestigd te amsterdam

41205257 rsin-nummer 009056002 NL58 ABNA 0555 0286 66

kvk amsterdam iban

Pieter Moerenhout prof. ir. W. Dik beschermheer Z.K.H. Prins Constantijn oprichter

erevoorzitter

wie speelt e r straks bij u thuis vo or ú, uw familie e n vrienden?

Maak kans op een exclusief concert bij u thuis kans één

* GEEF DIT MAGAZINE DOOR EN WIN!

Dit NMF Magazine staat in het teken van ‘Doorgeven’.

Dus als u dit magazine gelezen heeft en u vindt het­ zonde om weg te gooien, geef het dan door aan een andere geïnteresseerde en help het NMF.

Laat ons op www.muziekinstrumentenfonds.nl/doorgeven weten aan wie u het m ­ agazine heeft doorgegeven.

Onder alle deelnemers verloten we een exclusief ­concert bij het NMF op k­ antoor of bij u thuis.

Hartelijk dank voor het doorgeven!

kans twee

Stichting Nationaal Muziekinstrumenten Fonds Postbus 11912 | 1001 GX Amsterdam Sint Annenstraat 12 | 1012 HE Amsterdam e-mail

www.muziekinstrumentenfonds.nl facebook www.facebook.com/muziekinstrumentenfonds twitter www.twitter.com/instrumentfonds instagram www.instagram.com/muziekinstrumentenfonds web

CONTACT Het kantoor van het NMF is op werkdagen ­geopend van 9.30 tot 17.30 uur.

Wilt u langskomen? Bijvoorbeeld om ons kantoor - het oudste stenen woonhuis van Amsterdam uit 1565 - te bezichtigen of om een kijkje te nemen in de instrumentenkamer of om een gewoon vraag te stellen?

Of misschien voor een kop koffie? Het beste belt u eerst even op. Dan ontvangen wij u graag! alle musici die zijn afgebeeld in dit magazine hebben of hadden tot voor kort een instrument of strijkstok van het nmf in bruikleen, tenzij anders vermeld. alle rechten voorbehouden.

Eenieder die meent rechten te kunnen ontlenen aan deze uitgave, wordt vriendelijk verzocht contact met het NMF op te nemen.

*GEEF UW MENING EN WIN!

Het NMF is benieuwd naar uw mening over dit ­magazine. Wij stellen het zeer op prijs als u ons feedback wilt geven. Ook als u het blad niet, weinig of pas voor het eerst leest, vinden we uw mening belangrijk.

U kunt uw feedback geven door de vragenlijst in te vullen op www.mediatest.nl/muziek.

Dit duurt maximaal 10 minuten.

Onder alle deelnemers verloten we een exclusief concert bij het NMF op kantoor of bij u thuis!

Het Centraal Bureau Fondsenwerving (CBF) is een

onafhankelijke ­stichting die al sinds 1925 toezicht

houdt op het inzamelen van geld voor goede doelen.

De taak van het CBF is het bevorderen van een verant-

Het NMF is door de Belastingdienst aangewezen als een Culturele ANBI, een Algemeen Nut Beogende

Instelling. Het NMF hoeft daarom geen erfbelasting of schenkingsrecht te betalen.

woorde fondsenwerving en besteding door middel

Donateurs van het NMF kunnen hun giften aftrekken

van het b ­ eoordelen van de fondsenwervende organi-

van de inkomsten- of vennootschapsbelasting (uiter-

saties en het verstrekken van informatie en advies aan

aard binnen de geldende regels).

overheidsinstanties en publiek. Wanneer u het CBFkeur ziet afgebeeld, kunt u er als gever vanuit gaan dat er verantwoord met uw gift wordt omgegaan.

Deelnemen kan tot uiterlijk 1 september 2018.

telefoon 020 622 1255 info@muziekinstrumentenfonds.nl

www.cbf.nl

www.belastingdienst.nl www.anbi.nl

Doorgeven Eens kreeg ik een boek van iemand die me zeer dierbaar is. Ze had het, voordat ik op bezoek kwam, met zorg uit haar boekenkast gekozen en wilde het aan mij ‘doorgeven’.

Zelf vind ik het nogal lastig om boeken ‘weg te doen’. Mijn vrienden verfoeien me dan ook als ze behulpzaam zijn bij het verhuizen van al die honderden boeken in veel te zware dozen.

‘Doe nou toch eens wat weg!’ Maar mijn vriendin kon dat dus wel. Afstand doen van een boek dat haar ooit gegrepen had.

Ze gaf het aan mij door. Het voelde anders dan een boek van de boekhandel. Het was niet meer zomaar een boek. Het boek had ineens een verhaal.

En zo is het ook met de instrumenten uit de collectie van het Nationaal Muziekinstrumenten Fonds. Het zijn niet zomaar zielloze oude of nieuwe instrumenten. Elk instrument heeft een verhaal. Hoe is het instrument in onze collectie gekomen?

Waarom en door wie is het instrument ooit gebouwd? Ieder instrument is van bespeler op bespeler doorgegeven en draagt ook op die manier een lange, vaak ongewisse geschiedenis met zich mee. Violiste Lucy van Dael slaat in het interview op pagina 64 de spijker op zijn kop: ‘Musici die het instrument bespelen zijn slechts passanten’. Ook vertelt directeur Marcel Schopman op pagina 81 over enkele emotionele schenkingen en nalatenschappen.

Maar het thema ‘doorgeven’ heeft ook een andere kant. Aan onze NMF-collega’s stelden we de vraag: Wat wil jij de wereld doorgeven? En wat bleek: niemand wilde of kon die vraag direct beantwoorden. Pas weken later kreeg de redactie de antwoorden op deze kennelijk filosofische, diepgaande vraag.

Het leverde bijzondere, persoonlijke verhalen op.

In dit Magazine komen nog meer aspecten op het thema ‘doorgeven’ aan bod. Het gaat over het doorgeven van geld, van instrumenten, van vrije tijd, van kennis, vakmanschap, muziek en talent. En oh ja: van familierecepten natuurlijk. Wie is er niet opgegroeid met grootmoeders recept?

Tot slot bedank ik ‘de bladendokter’ Rob van Vuure, die geheel belangeloos zijn kennis over magazines aan ons heeft doorgegeven.

Ik wens u veel leesplezier, en daag u uit ook eens na te denken over de vraag: wat wilt u doorgeven?

Met vriendelijke groet,

Manon Veenendaal hoofdredacteur Het doorgeven zit in ons DNA, meent collega collectie­ beheerder Frits Schutte (zie pagina 9). Hij omschrijft het als de ‘core business van het NMF.’ Ik ben het daar hartgrondig mee eens. We zeggen bij het NMF ook wel dat we ‘cultureel erfgoed bewaren’, of gekscherend, dat we ’huwelijken tussen instrumenten en bespelers sluiten’. Hoe je het ook noemt, op het thema ‘doorgeven’ konden we eindeloos en creatief voortborduren.

PS Ik wilde nog even doorgeven dat u dit NMF Magazine mag doorgeven! U maakt dan kans op een privé-concert! (zie hiernaast)

1

de collectie persoonlijk

zes persoonlijke verhalen over de collectie van het NMF

4

18

INTERVIEW BESCHERMHEER

INTERVIEW

INTERVIEW

PRINS CONSTANTIJN

VADER EN DOCHTER DESSING

VADER EN ZOON STOTIJN

IN THE PICTURE

24 Shuann Chai 25 Daniel Rowland 26 Olivier Thiery 27 Emma Kroon 28 Noa Eyl

850

PAGINA EN VERDER

JAAROVERZICHT

29 Trots op 30 jaar NMF 30 2017 in een notendop 31 NMF instrument voor talent 32 Musici die wij helpen 33 Unieke collectie 34 Nieuwe aanwinsten 36 De organisatie 38 De collectie van het NMF 40 Een blik op 2017

ONZE BEGUNSTIGERS

69 Echte doorgevers 76 ‘Collectie Willem Vogelaar’: zeven topinstrumenten

81 Emotionele schenkingen

EN VERDER

22 NMF CONCERTEN Uitgelicht­ 41 COLUMN Wim Dik

44 CD’S HET BESTE BIJ U THUIS 74 HISTORIE 30 JAAR NMF 84 EXCLUSIEF MUZIEKLUNCH

COLLECTIE

Cecilia Bernardini en het verhaal over de Amati-viool

7 bijzondere instrumenten 7 bijzondere verhalen 8

64 INTERVIEW OVER ‘HAAR’ INSTRUMENT

LUCY VAN DAEL

ONZE MENSEN

OVER DOORGEVEN

Dierverzorger voor één dag

54 op de St. Annenstraat 56 MARCEL SCHOPMAN

57 MANON VEENENDAAL

Eén, twee in de maat, anders...

58 FRITS SCHUTTE

Betrokkenheid is mijn drijfveer

59 GEERTJE VAN DER LINDEN

Mysterieuze kijk in de ziel van een

viool

60 LENNART VAN DER SMAN Hoera, post!

61 MARIE-THERESE KUIJKHOVEN

Sporen uit het verleden

62 STEVEN HEYBROEK

Emotionele schenkingen

81

10 Lastige Lupot

11 Z eldzame Kittel

12 Ongewone fluit 13 Gloednieuwe

marimba

14 O riginele Verbeek

15 H erstelde Steinway 16 Reusachtige harp

MEER COLLECTIE

48 De Bergonzi ontleed 76 ‘Collectie Willem Vogelaar’: zeven topinstrumenten

Alles van waarde is kwetsbaar

63 IEFKE WANG

Wat een rijkdom!

3

4

MIJN VADER HEEFT ERG GEPUSHT DAT IK IETS CREATIEFS GING DOEN

INTERVIEW BESCHERMHEER PRINS CONSTANTIJN Prins Constantijn is beschermheer van het Natio­ naal Muziekinstrumenten Fonds. Creativiteit kreeg hij van huis uit mee. Nu zet hij zich in om kunst en cultuur veilig te stellen voor de toekomst. ‘Ik ben onder de indruk van de ambitie van jonge mensen die alles geven om musicus te worden.’

TEKST GUIDO VAN OORSCHOT

FOTO FRANK RUITER

‘Mijn vader heeft erg gepusht dat ik iets creatiefs ging doen. Architectuur bijvoorbeeld, of industrieel ontwerp.

Tot zijn grote teleurstelling werd het rechten. Dat had hij zelf gestudeerd en hij zei altijd: als je het écht niet weet doe je rechten, maar als je andere talen­ ten hebt... Ik vond het geen bijzonder uitdagende studie, maar het heeft me wel de mogelijkheid gegeven creatief te worden op andere terreinen.’

Prins Constantijn (48) ontvangt in Den Haag. Hij woont er met zijn gezin sinds 2015, na een carrière in Brussel. Tegen­ woordig werkt hij als zelfstandig advi­ seur in bedrijfsinnovatie en is hij direc­ teur van een adviesfirma in Londen.

Daarnaast begeeft hij zich uitgebreid in cultuur. De Prins is beschermheer van World Press Photo, de Stichting Neder­ landse Vioolconcoursen en het Natio­ naal Muziekinstrumenten Fonds.

Van zijn ouders, Prinses Beatrix en Prins Claus, kreeg hij een ruime culturele ba­ gage mee. Tot de mooiste jeugdherin­ neringen van Prins Constantijn behoren de uren in het atelier van zijn moeder op kasteel Drakensteyn bij Lage Vuur­ sche. Na schooltijd liep hij er graag bin­ nen met zijn broers ­Willem-Alexander en Friso (die in 2013 na een skiongeluk overleed). Dan kon het zomaar gebeu­

ren dat ze Mari Andriessen aantroffen, de beroemde beeldhouwer. Of de dich­ ter Adriaan Roland Holst, die stilzat om door Prinses Beatrix te worden gepor­ tretteerd. ‘We hebben er veel geknut­ seld en gekleid. En het leuke is: alles wat we toen hebben gemaakt staat er tot op de dag van vandaag. Ik herinner me ook grote vingerverfexercities op vakantie in Italië. Dan waren we zo be­ smeurd, dat we onszelf in zee moesten gaan wassen.’

Prima akoestiek

Vooral Prins Claus heeft geprobeerd de liefde voor klassieke muziek door te geven. Zijn zoons hadden pianoles, Alexander speelde blokfluit en xylo­ foon, Constantijn kreeg een gitaar.

Maar helaas, in geen van de broers zat talent. ‘Mijn ouders hebben het serieus geprobeerd. Maar zelf speelden ze niet en ik denk dat dat verschil maakt.

Ik sloeg meer aan op andere kunsten, zoals tekenen, en later fotografie. Mijn vader was een verwoed fotograaf. Hij gebruikte mooie apparatuur, zoals Leica en Rolleiflex, en ontwikkelde foto’s in zijn eigen donkere kamer.’

Ook haalde Prins Claus grote muzikale persoonlijkheden over de vloer. Mstislav Rostropovitsj, de legendarische Russi­ sche cellist, was een huisvriend. En toen barokpionier Nikolaus Harnoncourt de Oranjezaal van Huis ten Bosch binnen­ stapte, klapte hij in zijn handen, keurde de nagalm en zei: prima akoestiek. ‘Ik geloof dat uit die opmerking het Konin­ ginnedagconcert is geboren.’

Symfonieën van Sjostakovitsj

Over zijn eigen klassieke-muzieksmaak zegt Prins Constantijn: ‘Bachs passies

vind ik magistraal. Verder ben ik niet zo’n barokfan, neem Purcell, dat gaat maar door. De muziek van Bruckner en Rach­ maninov is meer mijn ding. Als ik naar een concert ga, vind ik het interessant te worden uitgedaagd door moderne mu­ ziek. Voor mij begint dat al bij Sjostako­ vitsj, wiens symfonieën mijn vader het liefst hard afspeelde. Ook de minimal music van Philip Glass vind ik mooi.’

Inmiddels zijn Prins Constantijn en zijn vrouw, Prinses Laurentien, zelf aan de beurt om cultuur door te geven. Hun dochters Eloise (15) en Leonore (11) dansen graag, zoon Claus-Casimir (13) speelde een blauwe maandag gitaar en piano. ‘Helaas niet met veel passie. Ik verwijt het mezelf: omdat ik geen instru­ ment speel, kan ik ook niet samen met de kinderen musiceren. Dan zeg je niet zo gauw: heb je al geoefend? Ga eens even spelen! Soms neem ik ze mee naar het Stedelijk Museum in Amsterdam, waar ik in de Raad van Toezicht heb ge­ zeten. En met Claus-Casimir bezoek ik weleens kunstbeurzen. Het besef dat je kunst kunt kopen, maakt het voor hem opeens stukken interessanter.’

Bijzonder en belangrijk

Met het overlijden van Prins Claus in 2002 en Prins Bernhard in 2004 viel een reeks beschermheerschappen vrij. Sa­ men met zijn broers heeft Constantijn bekeken of ze waren gekoppeld aan de officiële functie, of aan de persoon.

‘De persoonlijke werden in beginsel niet gecontinueerd. Tenzij iemand grote interesse had en de desbetreffende organisatie akkoord was. Het Nationaal Muziekinstrumenten Fonds had een verzoek tot voortzetting ingediend. Ik wist dat mijn vader het een bijzonder

5

IN ITALIË WAREN WE SOMS ZO BESMEURD MET VINGERVERF, DAT WE ONSZELF IN ZEE MOESTEN GAAN WASSEN en belangrijk fonds vond. Mij sprak het om twee redenen aan. Het is een onge­ subsidieerd, particulier initiatief. En het streeft ernaar de beste instrumenten in handen te geven van jong talent.’

Datzelfde talent komt Prins Constantijn tegen als beschermheer van de Stich­ ting Nationale Vioolconcoursen. ‘Ik ben onder de indruk van de ambitie van jonge mensen die alles geven om mu­ sicus te worden. Terwijl er waarschijnlijk slechts een paar hun boterham mee zullen verdienen.’ Hij roemt de klas­ sieke infrastructuur van Nederland, maar waarschuwt ook. ‘De opbouw is wankel. Sommige initiatieven, zoals de Fancy Fiddlers, hangen af van een of twee personen. Gezelschappen als het Koninklijk Concertgebouworkest en het Rotterdams Philharmonisch moeten gevoed blijven worden, die kunnen niet al hun musici uit het buitenland betrekken. De conservatoria, de con­ coursen en het NMF zijn stukjes van dezelfde puzzel. Ze borgen ons gewel­ dige muziekleven.’

Digitale disruptie

Innovatie is het specialisme van Prins Constantijn. In 2016 volgde hij voormalig eurocommissaris Neelie Kroes op als ambassadeur van StartupDelta2020, een organisatie die innovatief ondernemer­ schap bevordert en van Nederland het beste start-upland van Europa wil maken.

Ook adviseert hij de Europese Commis­ sie over innovatie en ondernemerschap.

Het werpt de vraag op hoe hij aankijkt tegen innovatie in klassieke muziek, een traditionele sector bij uitstek.

Prins Constantijn met zijn vader Claus op zomervakantie in Porto Ercole (1977).

6

FOTO FOPPE SCHUT

‘Je moet innoveren, want als klassieke muziek versteent, betalen mensen op termijn geen geld meer voor een kaart­ je. In wezen gaat het om goed onderne­ merschap. Je moet jezelf vragen durven stellen als: wie is ons publiek? Hoe laten we jongeren aanhaken? Zijn er partners om mee samen te werken? Moeten we ons specialiseren? Wat gaat er verloren als we stoppen? Zelfs als het goed gaat zijn zulke vragen de moeite waard.’

Als beschermheer van World Press Pho­ to heeft Prins Constantijn gezien hoe technologische innovatie een revolutie kan ontketenen. Digitale disruptie, of­ wel ontwrichting, heeft het traditionele fotovak ingrijpend veranderd. ‘Niet alleen de techniek van het fotografe­ ren, maar ook het medialandschap.

Er doemen nieuwe vragen op als: wat mag je wel en niet doen met digitale technieken? Wanneer is een foto nog authentiek?’

FOTO ANP

EHBO voor cultuur

Radicaler nog is de ontwrichting die Prins Constantijn ziet als erevoorzitter van het Prins Claus Fonds. Het werd in 1996 opgericht als eerbetoon aan zijn vader. Het fonds werkt wereldwijd en ziet cultuur als motor van maat­ schappelijke ontwikkeling. Een van de programma’s heet Cultural Emergency Response.

Prins Constantijn: ‘Het is een soort EHBO voor cultuur. Het werd opgezet nadat de Afghaanse Taliban in 2001 de Boeddha’s van Bamyan hadden opge­ blazen. Dat riep alom een gevoel van

frustratie op. Met het vernietigen van erfgoed kun je bevolkingsgroepen ra­ ken in hun identiteit. In plaats van men­ sen te gijzelen, gijzel je hun cultuur. Je zag het ook toen de terreurbeweging Islamitische Staat kunstschatten ver­ nielde in Noord-Irak en Syrië, zoals de ruïnes van de oude stad Palmyra.’

Cultuurvernietiging verhinderen lukt meestal niet. ‘Maar als je snel handelt en de lokale bevolking inschakelt, kun je met weinig geld de eerste nood leni­ gen. Om een voorbeeld te geven: tij­ dens de Arabische Lente was er in Caïro een bomaanslag op een museum. Toe­ vallig gaf het Prins Claus Fonds elders in de stad net een training en konden de cursisten meteen hun nieuwgeleerde vaardigheden in praktijk brengen. Ze stabiliseerden de situatie en verhinder­

Constantijn Christof Frederik Aschwin Prins der Nederlanden, Prins van Oranje-Nassau, Jonkheer van Amsberg werd op 11 oktober 1969 geboren als derde zoon van Prinses Beatrix en Prins Claus.

Hij studeerde rechten in Leiden en voltooide een MBA-studie in Fontainebleau (Frankrijk).

Op 17 mei 2001 trad hij in het huwelijk met Laurentien Brinkhorst.

Ze hebben drie kinderen: Eloise (15), Claus-Casimir (13) en Leonore (11).

Prins Constantijn is zelfstandig adviseur in bedrijfsinnovatie en mede-initiatiefnemer van Startup Fest Europe, een initiatief dat startups en investeerders bij elkaar brengt. Ook is hij Directeur Digital Technology and Macro Strategy bij Macro Advisory Partners in Londen.

Prins Constantijn met violiste Noa Wildschut tijdens het Lustrumconcert van het Nederlands Vioolconcours in 2017.

den dat er geplunderd werd.’

Toch probeert het Prins Claus Fonds ook op voorhand in te schatten waar kwetsbaar erfgoed het slachtoffer dreigt te worden. ‘Neem Jemen. Daar worden de prachtigste historische gebouwen van leem kapotgeschoten. Al voor de oorlog uitbrak, kwamen we erachter dat er geen vakmensen meer waren die de techniek beheersten om zulke gebou­ wen te herstellen. Daarom hebben we een academie opgezet en lokale men­ sen het ambacht opnieuw geleerd. Ook dat is doorgeven van cultuur.’

Daarnaast is de Prins lid van de High Level Group of Innovators, een groep van vijftien onafhankelijke leden die de Europese Commissie adviseert over het aanboren van nieuwe markten door onderzoeksen innovatieprogramma’s. Op 1 juli 2016 werd hij voor anderhalf jaar Special Envoy van StartupDelta2020, dat van Nederland een voortrekker in digitale startups wil maken.

De Prins is voorzitter van het Prins Bernhard Natuurfonds en erevoorzitter van het Prins Claus Fonds. Ook is hij beschermheer van World Press Photo, de Stichting Nederlandse Vioolconcoursen en de Stichting Nationaal Muziekinstrumenten Fonds.

7

7 bijzondere instrumenten

7 bijzondere verhalen Bezoek onze website voor nog meer bijzondere verhalen en foto’s van onze instrumenten.

8

Het is ondenkbaar om over de NMF-collectie te praten zonder dat het thema ‘doorgeven’ daar in dikke rode letters boven hangt. Elk instrument en elke strijkstok uit de collectie van het NMF zal steeds weer opnieuw worden doorgegeven aan een volgende musicus; wat een prachtige gedachte is dat toch! Onze duurste viool (een Giuseppe Guarneri del Gesù), ooit door een ­musicus aan ons geschonken, kon vorig jaar worden doorgegeven aan Daniel Rowland, die er naar verwachting de komende jaren op zal spelen. Dit ritueel zal bij deze viool uit 1736 al talloze keren zijn voltrokken en dat zal zich via het NMF blijven herhalen.

FOTO LEON VAN DEN BROEK

Maar ook in elk nieuw instrument dat in opdracht voor het NMF is gebouwd, ligt de identiteit, de kennis en het vakmanschap van zijn bouwer besloten.

Nu kan de bespeler van zo’n modern instrument bij die bouwer zelf terecht voor onderhoud en klankafstelling, maar wat een fijn idee is het, dat over vijftig jaar een andere musicus datzelfde instrument voor een schoonmaakbeurt naar een jonge bouwer zal brengen, die daarmee kennis kan opdoen die hem vanuit het verleden wordt aangereikt.

Ja, het thema ‘doorgeven’ maakt een hoop los! Dat zult u hierna ook kunnen lezen in de verhalen van musici, een pianotechnicus en de twee collectie­ beheerders van het NMF.

1 Lastige Lupot

PAGINA 10

Violiste Carla Leurs doet een boekje open over haar relatieproblemen.

2 Zeldzame Kittel

PAGINA 11

Cellist Joachim Eijlander geeft graag aan ons door wat een stokkenbouwer uit Sint-Petersburg voor hem heeft betekend.

3 Ongewone fluit

PAGINA 12

Geertje van der Linden vertelt over glimmend staal van bijna twee meter…

4 Gloednieuwe marimba

PAGINA 13

…en over klinkend palissander uit een grote Limburgse fabriek.

5 Originele Verbeek

PAGINA 14

Violist Javier Lupiañez speelt het liefst met ‘iemand’ die erbij was in de tijd dat de muziek ontstond.

6 Herstelde Steinway

PAGINA 15

Pianotechnicus Frank Bonarius vertelt over een emotioneel weerzien met een Duitser van ruim twee meter.

7 Reusachtige harp

PAGINA 16

Frits Schutte neemt ons mee naar Noord-Italië, waar in het grootste ­geheim een grensverleggend ­instrument werd gebouwd…

9

CARLA LEURS VIOLISTE

1 Lastige Lupot

Maar zoals in iedere relatie kwamen na de eerste verliefdheid toch ook de irritaties. Altijd maar weer klagen als het weer hem niet aanstond. En die afkeer van vliegen was ook een probleem, want we vlogen samen de hele wereld over. Vooral Siberië, daar had hij echt een hekel aan. En als je denkt dat we dan gezellig samen tijdens die prachtige buitenconcerten zaten… niet dus… meneer verkondigde keer op keer met hese stem niet mee te willen doen. Maar ja, aan de andere kant waren we een goed duo. We konden steeds meer de diepte in en we tackelden de grootste technische uitdagingen. Steeds vaker werden we om onze prachtige stem geprezen; we konden niet alleen samen muziek maken, maar ook echt spreken. En daarbij deelde ik met hem mijn allerdiepste geheimen.

Nee, ik heb het niet over mijn partner, ik heb het over de prachtige viool die ik nu al meer dan een decennium bespeel. Ik ken hem van binnen en van buiten, ik weet wat hij nodig heeft en wanneer hij met rust gelaten moet

10

worden. Ik ben verknocht aan deze viool en zou niet weten wat ik zonder moet; het is mijn stem. Toch ontstaat er steeds meer een verlangen naar iets anders. Een andere kleur, een ander timbre.

Mijn beeld van wat ik wil vertellen, de kleurschakeringen, zijn aan het veranderen. En dat lukt me nu niet met ‘Wolf’. Vergelijk het met een schilder waarbij een transitie naar een andere periode plaatsvindt en zodoende naar andere kleuren gezocht worden. Aan de andere kant heb ik het schrikbeeld van de violist die voordat hij zijn nieuwe stem had gevonden, zijn Amati verkocht. Hij is twintig jaar later nog steeds op zoek.

Misschien is dat ook wel de kern van het verhaal. De perfecte relatie bestaat niet - het is een dynamiek waarin je steeds weer de balans moet vinden tussen de liefde, de inspiratie, de samenwerking en de irritaties. En geef je dat wat goed is op voor iets waarvan je bij lange na niet weet wat het je gaat brengen? Voor nu ben ik even aan het daten met een nobele Italiaan, maar wat hou ik van mijn zwoele, vurige, onberekenbare Wolfje.

FOTO DINGENA MOL

Van de mensen om mij heen hoorde ik dat hij een rugzakje had. Meerdere mensen hadden na de eerste kennismaking de boot afgehouden. Toch, die zwoele stem gecombineerd met zijn vurige uiterlijk… Omdat ik niet single door het leven wilde, was de keuze snel gemaakt. Wij zouden het samen gaan proberen.

Kort na het overlijden van zijn echtgenote, besloot dirigent Anton Kersjes alle instrumenten en strijkstokken uit haar nalatenschap te schenken aan het NMF. De collectie bestaat uit een viertal violen, een cello, tien strijkstokken en een vleugel. De Lupot-viool (Parijs, 1808) is het ‘topstuk’ uit de collectie. De viool heeft een krachtig, onmiskenbaar eigen karakter. Carla noemt de viool liefkozend haar ‘wolfje’.

Met een knipoog naar het Italiaanse ‘Lupo’ (=wolf), maar vooral ook omdat de viool iets onstuimigs heeft dat haar juist erg aanspreekt. Bovendien heeft de viool last van een ‘wolf’ (een lastig bespeelbare noot) op de G-snaar. Carla is concertmeester van het Orkest van het Oosten, waarmee ze te zien was in het tv-programma Maestro. Sinds 2006 bespeelt ze de Lupot-viool van het NMF.

FOTO JASPER JUINEN

JOACHIM EIJLANDER CELLIST

De Kittel-cellostrijkstok is in 1997 geschonken aan het NMF en afkomstig uit de beroemde ‘collectie Max Rodriguez’, bestaande uit een viertal Italiaanse meesterinstrumenten en zestien waardevolle strijkstokken. De waarde van de stok is in twintig jaar meer dan verviervoudigd. De stok is achtereenvolgens door het NMF in bruikleen gegeven aan Jeroen Reuling, Jeroen den Herder, Hans Christiaan van Baalen en Joachim Eijlander. Recent onderzoek wijst uit dat deze stok gebouwd is door Nikolaus Kittel en in alle onderdelen origineel is. Daarmee is het een zeer zeldzame stok, reden waarom hij ook staat afgebeeld in het aan Kittel gewijde boekwerk van uitgeverij Darling Publishers (ter inzage op het NMF-kantoor). Joachim speelde lange tijd in het Rubens Quartet en is als docent verbonden aan verschillende conservatoria. Hij bespeelt de ­Kittel-stok sinds 2009.

Ongeveer zeven jaar geleden werd ik op een bijzondere manier de gelukkige bespeler van een unieke, honderdzestig jaar oude Kittel-cellostrijkstok.

Het ging erg snel: ik sprak af met collectiebeheerder Frits Schutte, omdat ik vragen had over de klank van mijn NMF-cello. De cello is prachtig, maar ik liep ergens tegenaan: ik had het gevoel dat ik wat klank betreft er op dat moment niet alles uit kon halen wat erin zat. Frits vertelde me hoeveel een strijkstok die klank kan beïnvloeden en vertelde dat er momenteel een strijkstok van Nikolaus Kittel aanwezig was. Deze ‘mythische’ strijkstokkenmaker kende ik, want ik las ooit dat

2 Zeldzame Kittel

Oistrakh en Heifetz met grote voorkeur een stok van Kittel bespeelden.

Frits vroeg meteen of ik de stok wilde proberen en hoewel ik die dag geen cello bij me had, wist ik bij de aanblik en het oppakken direct dat dit de stok voor mij zou worden. En inderdaad, thuisgekomen hoorde en voelde ik dit meteen ook: in een enkele afstreek wist ik het zeker. Het klonk echt alsof ik meteen een andere, nog betere cello bespeelde!

Mijn leraar aan de Strijkkwartet Academie, Stefan Metz, vertelde me dat hij twintig jaar eerder een strijkstok geprobeerd had die hij nooit zou vergeten.

Het bleek dus precies deze stok te zijn!

Nu is Kittel nog altijd een wat mythische bouwer, want we weten van alles over hem, maar het is niet systematisch gedocumenteerd.

Deze geniale autodidact wist ook ver na zijn dood Oistrakh en Heifetz nog te betoveren, maar over de authenticiteit van ‘zijn’ stokken was echter veel onduidelijkheid. Allereerst omdat hij allerlei verschillende stempels gebruikte om z’n naam op de stok te zetten, maar ook omdat er in Kittels atelier bouwers waren die onder zijn naam stokken maakten.

Het bleek dus tijd te worden voor een goed gedocumenteerd boek over de man en zijn werk. Dat kwam er en toevallig kende ik de initiatiefnemer

van het boek. Ik werd op een dag door hem opgebeld met de vraag of de stok door hem bekeken mocht worden. Het NMF stemde ermee in en zo werd uiteindelijk deze stok een van de vier ‘voorbeeldstokken’ in dit ongelooflijk mooie boek. Werkelijk niets is onbesproken en alles is met de grootste zorg vormgegeven. Het is een schat aan informatie en achtergrond over deze Petersburgse strijkstokkenmaker. Ik vind het echt prachtig dat deze stok zo’n mooie plaats inneemt in dit boek. Ik bewonder de openheid van het NMF om mij de ruimte te geven en haar stok ter beschikking te stellen voor een nog niet bestaand boek. Het NMF ging mee in het avontuur, stuurde aan en was ook nog eens een fantastisch klankbord voor mij. Na het boek werd de stok nog bekender en gaf ik steeds meer inleidende presentaties bij mijn concerten over deze strijkstok en z’n culturele achtergrond.

En hoewel er nu dus een schat aan informatie bestaat, blijft het mysterie onveranderd: wat maakt de klank zo bijzonder? Kittel was autodidact, hoe kan het dan dat deze stok elk instrument beter laat klinken? De klank is ruimtelijk, diep en toch transparant, nieuwsgierig makend, soepel en het lijkt alsof de stok ‘aan de snaar blijft plakken’. Meer is er niet over te zeggen; het kan alleen ervaren worden.

11

GEERTJE VAN DER LINDEN COLLECTIEBEHEERDER

3 Ongewone fluit

Dat het NMF ook aan nieuwbouw doet en niet alleen eeuwenoude instrumenten in de collectie heeft, wist u waarschijnlijk al. Maar het NMF gaat verder dan dat. Twee nieuwbouwinstrumenten, beide van eigen bodem, zijn een beetje vreemde eenden in de bijt. Wellicht had u niet verwacht dat het NMF ook ‘hierin doet’...

Association Convention in Orlando (Florida) zelfs de NFA Lifetime Achievement Award voor haar innovatieve werk en wat daaruit voortgekomen is. Over de hele wereld worden deze instrumenten bij haar besteld. En nu deze instrumenten bestaan, wordt er ook steeds meer muziek voor dit maar liefst 1 meter 80 hoge instrument geschreven.

1 meter 80 hoog

DIY

Het eerste instrument is al iets langer in de NMF-collectie. Eind 2015 kreeg het NMF een aanvraag voor een contrabasfluit. Die vraag kwam van Emily Beynon (solofluitiste van het Koninklijk Concertgebouworkest), mede namens de Nederlandse Fluit Academie, de Neflac.

Zij vertelde ons over de behoefte aan dit instrument vanuit de fluitwereld en liet ons kennismaken met fluitbouwer Eva Kingma. Zij bouwt inmiddels geen ‘gewone’ dwarsfluiten meer; zij is volledig gespecialiseerd in de lagere versies van dit instrument, zoals de alt-, bas-, contra-alto-, contrabas- en subcontrabas-fluit. In augustus 2018 krijgt zij tijdens de 46th Annual National Flute

12

Het NMF is trots op deze Kingma in de collectie. Bovendien heeft de NMF-Kingma het druk. Fluitisten kunnen dit instrument op projectbasis lenen en daar wordt veelvuldig gebruik van gemaakt. Maar voordat je kunt beginnen met blazen, is er nog wel werk aan de winkel. Dit niet alledaagse instrument moet namelijk eerst nog in elkaar worden gezet. De speciaal gemaakte instructievideo blijkt daarbij geen overbodige luxe. In vijf minuten geeft fluitbouwer Eva Kingma met tips en tricks inzicht in dit Do It Yourself bouwpakket.

GEERTJE VAN DER LINDEN COLLECTIEBEHEERDER

4 Gloednieuwe marimba Ons eerste slagwerkinstrument

Het tweede instrument heeft het NMF onlangs aan de collectie kunnen toevoegen. Het is ons eerste slagwerkinstrument: een marimba! De marimba is gebouwd in de fabriek van Adams in Ittervoort, Midden-Limburg. Adams begon ooit tussen de wijnvelden in Thorn en is inmiddels uitgegroeid tot een internationaal toonaangevend merk voor concertslagwerk. Slechts 2% van alle marimba’s blijft in Nederland, de rest gaat de hele wereld over.

FOTO ROLF SCHINS

Glansrijke toekomst

In 2017 begon in opdracht van het NMF de bouw van een marimba met 5 octaven door de firma Adams in Ittervoort (Limburg). Het instrument is in maart 2018 in bruikleen gegeven aan de jonge percussionist David Kuijken.

De twintigjarige David Kuijken klopte bij het NMF aan met de wens een hoogwaardige marimba in bruikleen te krijgen. Zijn docent, Ramon Lormans, een van de meest gewilde internationale marimbasolisten van de jongste generatie, schreef over hem: “Ik ken David als bijzonder gepassioneerd, gemotiveerd en getalenteerd musicus.

Hij weet met zijn spel mensen te raken en gaat een glansrijke toekomst tegemoet als slagwerker/marimbist.” Zodoende deed David een aanvraag voor

deze marimba en leerde ons samen met Ramon de wereld van de marimba kennen. Het NMF ontdekte met veel plezier de mogelijkheden een voor het NMF ‘vreemd’ instrument in de collectie op te nemen!

Prachtig palissander

Na vele verschillende instrumenten te hebben geprobeerd, bleek die van Nederlandse makelij het mooist. De prachtige palissander toetsen voor de nieuwe 5-octaafs marimba zijn stuk voor stuk door Ramon uitgekozen in de grote, indrukwekkende fabriek van Adams. Na uren tikken en slaan, zijn de 61 klankstaven geselecteerd en kon Adams het bouwproces langzaam afronden. David sloeg recent zijn eerste slagen en ontdekte nieuwe kleuren op ‘zijn’ nieuwe instrument…

In 2016 voegde het NMF een contrabasfluit toe aan de collectie, gebouwd in C met B-voet door Eva Kingma in Grollo (Drenthe). Het instrument is op projectbasis te leen van het NMF.

13

JAVIER LUPIAÑEZ BAROKVIOLIST

5 Originele Verbeek Het was geen liefde op het eerste gezicht; ik kreeg er geen klank uit en hij sprak me niet aan. Mijn eerste gedachte toen ik de Verbeek een paar minuten had bespeeld, was: “is dit nou de beste barokviool die het NMF me kan bieden? Ik denk niet dat het ooit zal klikken tussen ons.” Terwijl ik dit dacht, legde ik hem opnieuw op mijn schouder om nog wat te spelen. “Goed, misschien zijn dit niet de ideale snaren… Bovendien is het de eerste keer dat ik hem bespeel.” Langzaam maar zeker werd ik me ervan bewust dat deze viool ‘iets bijzonders’ had. Ik nam me voor om mezelf een week te geven om te zien of ik in staat zou zijn om dat ‘bijzondere’ te ontdekken.

Ondertussen bespeel ik de Verbeek nu al een paar jaar en toch ontdek ik nog steeds nieuwe mogelijkheden, kleuren en emoties. Desondanks ben ik er nog niet in geslaagd om dat ene ‘bijzondere’ te kunnen identificeren. Wel weet ik dat het een fascinerend instrument is!

Voor mij hoort dit bij het werken met een instrument van meer dan 300 jaar oud. De viool lijkt een stuk wijsheid te hebben opgedaan door alles wat hij heeft meegemaakt; hij heeft diepgang en biedt veel om van te kunnen leren.

Daarom was de eerste kennismaking lastig; ik moest eerst luisteren naar de oude meester om zijn potentieel te

14

kunnen ontdekken. Tegenwoordig hoor je veel over tests met heel veel violen waarbij binnen een paar uur het beste instrument moet worden geselecteerd.

Meestal wint dan een modern instrument (ongetwijfeld een geweldige viool), maar eigenlijk zou de speler elk instrument een maand - of liever zelfs een jaar - moeten kunnen uitproberen om ook de dieper verborgen kwaliteiten van elk instrument te kunnen blootleggen.

Door het bespelen van een viool uit 1682 heb ik veel kunnen leren en heb ik ontdekt wat het betekent om via zo’n uitzonderlijk instrument mijn persoonlijke stem vorm te kunnen geven. Maar voor mij als specialist in de oude muziek is het bovendien heel bijzonder om te kunnen ‘zingen’ met een instrument dat al klonk toen Bachs cantates in Leipzig voor het eerst werden uitgevoerd, toen Vivaldi zijn concerten in Venetië uitvoerde en toen Corelli zijn sonates in Rome speelde. Iedere barokmusicus weet dat het onmogelijk is om een 100% authentieke uitvoering te geven van barok­muziek, maar als je het podium kunt delen met ‘iemand’ die erbij was toen de muziek ontstond, benader je die droom tot heel dichtbij. Misschien is dat dan uiteindelijk wel het ‘bijzondere’ dat ik maar niet kan identificeren.

De Verbeek (Amsterdam, 1682) is misschien wel het meest zeldzame instrument uit onze collectie en in ieder geval uit onze oud-Hollandse collectie, mede dankzij het unieke originele etiket. Het NMF heeft bij de aankoop in 2002 van een particuliere handelaar een werkelijke ‘reddingsactie’ uitgevoerd om te voorkomen dat hij definitief naar het buitenland zou verdwijnen. De Verbeek wordt regelmatig door experts ingezet tijdens lezingen en conferenties over vioolbouwhistorie. Javier is oprichter van het barok­ ensemble Les Esprit Animaux en artistiek leider van Scaramuccia. Sinds 2014 bespeelt hij de Verbeek.

FRANK BONARIUS PIANOTECHNICUS

6 Herstelde Steinway

Begin oktober 2016 kreeg ik de opdracht naar Wassenaar te gaan om voor het NMF een mooie Steinway & Sons-vleugel te gaan bekijken. Binnenlopend op zo’n adres, realiseer je je meteen dat er hard gewerkt wordt om een huis te ontruimen; je hebt meteen te maken met een moeilijke en vaak trieste situatie. Een heel leven verzamelde spullen gaat door de handen van de betrokkenen. Als ik me dan voorstel en vertel waar ik voor kom, valt alles uit hun handen en gaan we meteen naar ‘de vleugel’ want dat is ‘het stuk’ in

De in 2016 uit een legaat verkregen Steinway uit 1907 bleek voor professioneel gebruik een ingrijpende en kostbare revisie nodig te hebben. Het NMF heeft een speciale fondsenwervingsactie gehouden om geld in te zamelen voor de restauratie van toets­ instrumenten. Daaraan is door vele particulieren en enkele familiestichtingen gehoor gegeven.

In december 2017 is de hersteloperatie voltooid en werd de vleugel met een muzikale presentatie ­ingewijd. Voor de vleugel is op het moment van schrijven nog geen nieuwe bespeler geselecteerd.

Aan wie het instrument in bruikleen is gegeven, leest u op onze website: muziekinstrumentenfonds.nl.

huis. De wens van de overledene moet gerespecteerd worden en of dat ook gaat lukken is hun vraag en hoop.

In dit bijzondere geval krijg ik het ook moeilijk. Soms verkopen we meer dan een vleugel in onze winkel en dit was er zo een. Mijn baas, Frans Willem Andriessen, verkocht de met moeite uit Engeland betrokken Steinway & Sons model B (2.11 m.) in schitterende palissander kast aan deze dame. Wij wisten toen al: nu is hij weg en die vind je niet makkelijk nog eens…! Na verkoop was er een stemmer uit de buurt benaderd en zodoende waren wij de vleugel uit het oog verloren. En daar stond hij dan in volle glorie. De stemmer had zijn best gedaan. Altijd braaf gestemd, maar in jaren was er geen technisch onderhoud verricht.

Wat wij zo bijzonder vonden bij deze topvleugel, was de mate van originaliteit. Deze vleugel was nog voorzien van alle onderdelen die bij fabricage waren aangebracht, speelde bij verkoop prachtig en had die karakteristieke geweldige, zoals de beroemde piano­ stemmer Michel Brandjes dat zo mooi noemt, ‘zilverachtige toon’.

Opeens realiseerde ik me dat ik er niet voor mezelf zat, maar voor het NMF, en dat de vleugel een zeer veelgebruikte toekomst tegemoet kon gaan. De mate van originaliteit werd plotseling het uitgangspunt voor een totale hersteloperatie die ver zou moeten gaan om de vleugel voor ‘veelgebruik’ betrouwbaar te maken. Deze vleugel zou je als een absoluut topstuk kunnen maken, maar

dat vergt een enorme investering van de stichting die natuurlijk niet zomaar opgebracht kan worden. Er werd een actie gestart om gelden bij elkaar te krijgen en deze werd succesvol. Geweldig dat men inziet dat zo’n vleugel behouden moet blijven. Prachtig voor de stichting, maar ook voor ons vak als vleugelherstellers om het instrument technisch echt mooi en goed te mogen maken!

Het werd een geweldige opdracht die wij (Ronald de Jong, Bart Houtgraaf, Paul van Poppelen en ondergetekende) met de grootste zorg hebben uitgevoerd. De besnaring werd verwijderd en ook het nog gave gepolitoerde ‘gouden’ gietijzeren frame werd uit de vleugel genomen. Zo konden we de zangbodem mooi herstellen en een nieuw stemblok monteren. Daarna een volledig nieuwe besnaring gemonteerd met weer dunne geblauwde pennen zoals dat toen ook gemaakt werd. De demping werd van nieuw vilt voorzien, maar de demperklosjes werden toch vernieuwd om de vleugel bij gebruik van het sostenutopedaal te optimaliseren. Nieuwe hamerkoppen en hamerstelen zorgen voor een prachtige volle briljante toon met ’body’, zoals dat bij een goede Steinway nu eenmaal is.

De opdracht is voltooid, de vleugel is ‘NMF-proof’. Mariana Izman gaat een concert erop spelen om de vleugel in te wijden. Ik verheug me daarop, want wat kan zij mooi spelen en ‘toon maken’.

Als er een pianist een vleugel vleugels kan geven, is zij het wel!

15

FRITS SCHUTTE COLLECTIEBEHEERDER

7 Reusachtige harp

FOTO FRITS SCHUTTE

uitproberen. Elk onderdeel moest door Salvi opnieuw worden ontworpen en op maat worden gemaakt in de VS. Giorgio is zichtbaar trots op het resultaat. Na het eerste prototype zonder mechaniek te hebben moeten beoordelen, is dit voor ons een enorme verrassing. We zijn ons bewust van de unieke ervaring om de eerste ‘Giant Harp’ in volle glorie te kunnen zien en horen.

Er liggen twee verlaten teenslippers, maatje 46, aan de rand van het podium.

Ze vormen een schril contrast met de statige concertzaal in het hart van een oud klooster in het centrum van Saluzzo.

De plaatselijke muziekschool die hier is gevestigd, verleent ons toegang tot de muisstille zaal. Het is zomervakantie, dus de school is verder leeg. Op het po­ Eind 2015 startte het NMF, speciaal voor Remy van Kesteren, een gedurfd project in samenwerking met het gerenommeerde Italiaanse harpmerk Salvi: de ontwikkeling van een compleet nieuw model harp.

De ‘Giant Harp’ zou niet alleen een stuk groter worden, maar ook voorzien worden van twee extra snaren, elektronische techniek en een geavanceerd dempingssysteem. Het technische team van Salvi trok werkelijk alles uit de kast en nadat een eerste prototype eind 2016 werd afgekeurd, kon Remy van Kesteren in juli 2017 het tweede prototype testen.

Frits Schutte beschrijft hiernaast hoe dat ging.

dium zien we nog een contrast: rechts een blinkende klassieke concertharp met houtsnijwerk en handgeschilderde bloemmotieven. Links een harp die in alle opzichten verschilt van de eerste.

Hij bestaat uit maagdelijk blank hout zonder tierlantijnen. Hij is ook langer, groter en wekt een zeker ontzag. Op blote voeten loopt Remy op de harpen af. Eenmaal achter de witte harp valt zijn oog op de blinkende pedalen onderin de kast. Vol ongeloof kijkt hij naar Gior­ gio, die op zijn beurt glunderend knikt.

“Ja, we hebben op dit prototype het nieuwe mechaniek al gemonteerd!”, zegt hij triomfantelijk.

Giorgio Peirano, manager van het technische team van Salvi, legt uit dat ze deze vergaande stap toch nu alvast hebben gezet om Remy de kans te ge­ ven de harp in al zijn facetten te kunnen

Remy gaat zitten, stemt beide harpen… en speelt. Hij switcht van harp, en nog eens en nog een keer. Het is een bij­ zonder mooi proces om mee te maken.

Eerst de voorzichtigheid, een respect­ volle kennismaking met het maagde­ lijke instrument. Dan de wrijving, de weerstand, het zoeken naar grenzen.

En uiteindelijk de synergie tussen in­ strument en musicus. Pas als Remy zich ervan bewust wordt dat hij de ‘Giant Harp’ anders kan benaderen dan de klassieke harp, lijkt alles op zijn plaats te vallen en kan hij niet meer stoppen met spelen. “Moet je dit horen!”, roept hij, en dreunt er een paar bassen uit. “En heb je de flageoletten gehoord? Die zijn ongekend helder!” Zo begint onze dag, die bedoeld is om dit tweede proto­ type tot op het bot te testen. Er komen nog een paar andere harpisten aan te pas, waaronder ook Andrea Voets, die waarde­volle feedback geeft. Aan het eind van de dag zijn we allemaal uit­ geput. Remy van het spelen en de vele indrukken, de technici van het opvan­ gen van alle input en het steeds weer finetunen van het instrument, en ik van de intense manier waarop ik dit allemaal beleef. Het resultaat is zo goed, dat we besluiten om door te gaan met de laat­ ste fase van dit project: het bouwen van de definitieve ‘Giant Harp’.

Een half jaar later...

harpfestival 12+13 | 05 | 18 Op zaterdag 12 mei 2018 wordt de Giant Harp in TivoliVredenburg officieel door het NMF aan Remy van Kesteren overhandigd, tijdens het openingsconcert van het Dutch Harp Festival. Die avond zal Remy er ook voor het eerst een concert op geven. Tijdens de tweede dag van het festival, op zondag 13 mei, zal tijdens een lecture-recital vervolgens dieper worden ingegaan over hoe deze langgekoesterde droom van Remy werkelijkheid werd. Bij deze speciale gelegenheid zullen ook de bouwers van de Italiaanse fabrikant Salvi aanwezig zijn en het publiek meenemen in het bouwproces.

Kaarten voor dit festival, het grootste internationale festival voor de harp met meer dan 40 concerten en 100 harpisten van over de hele wereld, zijn te bestellen via: www.harpfestival.nl

In januari 2018 reisden Frits Schutte en Remy van Kesteren opnieuw af naar Italë om de ontwikkelingen rondom de Giant Harp te volgen. Opgetogen onthulde Remy daar de definitieve versie.

FOTO MARTA GIACCONE

Het is even schakelen als ik samen met Volkskrant-journaliste Nell Westerlaken het vliegveld van Turijn uit loop. Waar bij mijn vorige bezoek de zomerse zon nog een warm welkom bood, is het dit keer een ijzige kou die ons dwingt de jassen verder dicht te knopen. Nell is mee om­ dat ze weet dat dit de laatste testfase betreft van een project dat blijkbaar ook de Volkskrant tot de verbeelding spreekt.

Morgen zal Remy van Kesteren het speciaal voor (en met) hem ontwikkelde dempingssysteem aan een laatste test onderwerpen en krijgt hij voor het eerst de definitieve versie van de Giant Harp te zien. Omdat hij dan slechts een paar uur de tijd heeft, zijn Nell en ik een dag eerder aangekomen om haar alvast ken­ nis te laten maken met het team en de fabriek van Salvi. Gedurende vijf intensie­ ve uren wordt Nell in alles ingewijd. Ik zie dat Nell -net als ik bij mijn eerste bezoeklangzaam maar zeker in de ban raakt van de enorme passie, het hoogwaardige

vakmanschap, de prachtige materialen en het indrukwekkende productieproces.

Als we begin van de avond eindelijk naar ons hotel worden gebracht, vraag ik hoe ze het gevonden heeft. “Ik ben dood­ moe, maar ik had dit voor geen goud willen missen”.

Dag twee: een laatste test en de onthulling

De mannen van Salvi zitten op hun knieën rond het eerste prototype van de Giant Harp, waar de zoveelste test­ versie van het dempingssysteem op gemonteerd is. Remy geeft commentaar op alles wat nog niet voldoet aan zijn ideaal. Er wordt in rap Italiaans overlegd, iemand rent naar de werkplaats en komt

terug met gereedschap, andere dem­ pingmaterialen, en zo gaat het een paar uur door. De lach breekt uiteindelijk door bij Remy. “Ik ben onmogelijk”, zegt hij, “want wat er nu is, is al geweldig. Maar al spelend bedenk ik wat er misschien nog meer zou kunnen en dat wil ik dan ook.

Maar we zijn nu zo ver, dat ik oprecht heel erg blij ben”. En dan komt het mo­ ment van de dag. Tussen de tientallen harpen staat er één die bedekt wordt door een rode hoes. De fotografe legt vast hoe Remy de definitieve versie van de Giant Harp onthult. Liefkozend streelt hij de mat grijze kolom met platina inleg.

Ook al ontbreken de snaren en het me­ chaniek, toch genieten we met z’n allen van deze wereldprimeur!

17

18

AAN HET EINDE VAN DE WERELD KLINKT NAUWELIJKS MUZIEK

DUBBELINTERVIEW VADER EN DOCHTER DESSING Chris Dessing werkt als vrijwilliger bij het Nationaal Muziekinstrumenten Fonds. Zijn dochter, televisiemaker Floortje, reist naar ‘het einde van de wereld’. Voor beiden is muziek van levens­ belang. Franz Schubert stond aan de wieg van hun bestaan.

TEKST JOOST GALEMA

FOTO ANP

Aan het begin van de vorige eeuw stond het leven van Chris Dessings va­ der in het teken van God. Met zijn broer ging hij naar het seminarie en ontving in de Haarlemse kathedraal de priester­ wijdingen. De liefde voor de kunst was hem niet vreemd. In zijn jaren als kape­ laan in Heerhugowaard speelde hij met zijn parochianen het toneelstuk Jozef in Dotan van Joost van den Vondel. Lokale kranten schreven bewonderend over de ‘vondelende’ dorpsbewoners. En de menselijke stem fascineerde hem.

Hij beschreef rituelen van de katholieke getijdenzangers uit vervlogen tijden in Gouda en Amsterdam.

En op een dag zong hij bij de Leidse kapper aan huis een Schubert-lied. Aan de piano zat een meisje, dat in hem onbekende emoties losmaakte, gevoe­ lens die ingingen tegen zijn priesterbe­ loften. ‘Plotseling kruiste de liefde zijn pad’, zegt Chris Dessing (88). ‘Over het innerlijke gevecht dat mijn vader moest voeren, heeft hij tijdens zijn leven nooit iets losgelaten. In zijn nalatenschap kon ik er geen snipper over terugvinden, hoewel hij veel schreef. Allemaal vernie­ tigd, vermoed ik. Vijf jaar lang bleef de verhouding platonisch. Maar de liefde was toch sterker dan de roeping: hij zei de kerk vaarwel. Het kon niet anders.’

Het besluit had nogal wat gevolgen.

‘Zijn broer was als priester van de harde lijn. Op zijn bevel brak de familie met mijn vader. De kerk excommuniceerde hem. Met mijn moeder heeft hij - zoals dat heet - in zonde moeten leven. Ze konden alleen in het stadhuis trouwen.

Wel bleef hij een trouw kerkganger. Mijn zus en ik kregen ook een katholieke op­ voeding. Maar zonder Schubert zouden wij niet zijn geboren.’

En zo stond een Weense componist aan de wieg van Chris Dessing.

Zijn ouders droegen hun liefde voor de klassieke muziek op hem over. ‘In de crisis van de jaren dertig moest mijn moeder de piano verkopen, maar zodra het gezin weer wat financiële armslag had, haalden ze radiodistributie in huis.

Bij ons aan de Admiraal de Ruyterweg in Amsterdam liepen er kabels langs de woningen. In de muur van de huiskamer zat een kastje met een luidspreker en een grote draaischijf. Die telde vier stan­ den. Hilversum I en II en nog een paar buitenlandse zenders. Daar waren voor de oorlog de bedreigende toespraken van onder meer Mussolini en Hitler te horen. Maar ook klassieke muziek. Een van mijn eerste herinneringen is Bachs Matthäus op Palmzondag vanuit het Concertgebouw met Willem Mengel­ berg als dirigent.’

Het liefst was Dessing architect gewor­ den, zoals de grootvader naar wie hij is vernoemd - een leerling van Pierre Cuy­ pers, de man achter het Rijksmuseum en het Centraal Station in Amsterdam.

Maar hij belandde jong in het typ- en stencilbureau van zijn ouders. En toen op zijn zesentwintigste zijn vader stierf, nam hij met zijn zus de inmiddels kleine drukkerij over. Hij bleef er werken tot

rond zijn zeventigste. ‘Met veel plezier, we hadden ook mooie banden met de wereld van de kunst en de literatuur.

Nooit bekroop me het idee dat ik tegen mijn zin in de drukkerij moest ploete­ ren.’

Na zijn pensioen kan hij meer tijd wijden aan zijn liefde voor de muziek, vooral als vrijwilliger bij Amsterdam Sinfonietta en het Nationaal Muziekinstrumenten Fonds. ‘Ik ontmoet er inspirerende men­ sen, die me een mooie blik gunnen in de schoonheid. Ze laten me de muziek van nog dichterbij ervaren. Ik herinner me het 25-­jarig jubileum van het NMF, met in één weekend zo’n honderd concerten in monumenten van Vereni­ ging ­Hendrick de Keyser. Ik hielp in het Hodshon Huis in Haarlem en in Huis Bartolotti in Amsterdam. Op die laatste plek werkte ik met Noortje Olof, de weduwe van violist Theo Olof. Ze vertel­ de prachtige verhalen over de muziek.

Indrukwekkend is ook de zolder in het NMF-pand, waar zich een klein deel van de strijkinstrumenten bevindt, totdat een bruiklener ze komt bevrijden. Deze plek ademt geschiedenis. Die violen en celli hebben al zulke rijke levens achter zich.’

De liefde voor muziek deelt Dessing ook met zijn vrouw Marianne, die - bijna tachtig jaar oud - nog altijd pianoles­ sen geeft. In hun kleine woonkamer staat een mooie goudbruine Steinway-­ vleugel, een erfstuk van een rijke tante.

Met hun vier kinderen werd regelmatig rondom de piano gemusiceerd, herin­ nert jongste dochter Floortje (47) zich.

‘Wij vormden wel een muzikaal gezin.

Mijn broer speelde hobo, mijn twee zussen viool en dwarsfluit, ikzelf cello.

Dus bij tijd en wijle voelden we ons de

19

FLOOR HEEFT HET KNARSETANDEND TWEE, DRIE JAAR VOLGEHOUDEN OP DE CELLO Von Trapps. Er is nog een mooie foto waarop we met zijn allen rond de vleu­ gel spelen. Onder de piano stond een pick-up. Mijn vijf jaar oudere broer kocht al jong veel platen, dus ik groeide niet alleen op met klassieke muziek, maar ook met Abba, Kate Bush en Pink Floyd.

Mijn eerste zakgeld op mijn twaalfde gaf ik uit aan singles. Muziek was bij ons een levensbehoefte, zoiets als eten en drinken.’

Dat hun kinderen een instrument be­ speelden, had ook te maken met het feit dat Marianne en Chris Dessing ervoor kozen hen naar de vrijeschool te sturen. ‘De oudste twee zaten op een katholieke lagere school. Wij vonden die Fratres Scholarum Christianorum, zoals de Broeders van de la Salle zich noemden, wat te streberig. Een vriend raadde ons de vrije­school aan. Onze kinderen volgden daar enkele proef­ lessen. Dat beviel goed. “Hier worden we gekend”, zeiden ze. In de derde of vierde klas van de onderbouw ad­ viseerde de school de ouders om hun kinderen een instrument te laten kiezen.

Dat hebben ze dus alle vier gedaan. De één meer bevlogen dan de ander. Floor heeft het knarsetandend twee, drie jaar volgehouden op de cello. Marianne vond eens een briefje van haar, waarop stond: “Mamma begrijpt niet hoe ik het haat dat ik moet studeren voor cello.”’

‘Ik hou wel van de klank van de cello’, antwoordt ze zelf, ‘maar als recalcitrant kind stuitte het me tegen de borst dat mensen mij allerlei verplichtingen wil­ den opleggen. Dus het moeten stude­ ren, dat was aan mij niet besteed.’

Wel bezorgde de muziek Floortje voor het eerst de smaak van het buitenlandse avontuur. ‘Onze kinderen zaten op een fluitcollege’, vertelt Dessing. ‘Dat hield in dat ze een bamboefluit leerden ma­ ken en bespelen. Zomers waren er ook kampen. Dan verbleven ze een week ergens in Brabant of Twente. Floortje ontdekte dat er ook internationale muziekkampen waren. Buiten ons om meldde ze zich - dertien jaar oud - aan voor een trip naar Engeland.’

‘Ik kreeg de vraag wat ik dan wel speel­ de’, herinnert ze zich. ‘Fluit, schreef ik.

Toen ik aankwam, belandde ik te mid­ den van leeftijdgenoten met de ambitie en vaardigheden om orkestmusicus of solist te worden. Ik viel al snel door de mand. Ze hebben me vervolgens maar een triangel in de hand gedrukt. Zelf vond ik dat geen probleem. Ik zat in het buitenland, daar was het me om te doen geweest.’

Tegenwoordig reist ze voor BNN-VARA Naar het einde van de wereld, naar eenzame en afgelegen plekken, waar sommige mensen een nieuw bestaan zoeken: de koude wildernis van Alaska, een warme baai in de Stille Oceaan rond Vanuatu of de winderige flanken van het kleine en steile Maatsuyker Eiland, het zuidelijkste puntje van Aus­ tralië.

‘Aan het einde van de wereld klinkt nauwelijks muziek’, ervaart ze. ‘Meestal hebben mensen het daar te druk met overleven. Hun dag bestaat vooral uit lichamelijke arbeid. Daar zijn niet de zaken die wij als vanzelfsprekend zien: stromend water, een toilet dat je kunt

doorspoelen, elektriciteit, ze kunnen niet nog even een vergeten boodschap in de winkel halen. De enige kunst, waaraan die mensen zich overgeven, is literatuur. Ik vond geen kasten met cd’s, wel met boeken. Misschien wonen ze zo afgelegen, omdat ze de stilte zoeken.’

Zelf kan Floortje niet zonder muziek.

‘Zij behoort tot de grote schoonheden in mijn leven. Niet dat ik elk moment dichtsmeer met muziek. Want ik hou ook van stilte, van de tonen die de na­ tuur zelf voortbrengt: het ruisen of beu­ ken van de wind of de zee, het fluiten van de onzichtbare vogels in het oer­

De familie Dessing in de jaren ’70 aan het musiceren.

Het voorste meisje is Floortje.

20

gedachte dat je al zo oud bent?” Nee, stelde ik bij mezelf vast. Het lijkt wel alsof het bestaan zorgelozer wordt. Ik koester de beste herinneringen aan al die jaren dat ik met Marianne samen ben. We hebben plakboeken vol vanaf onze beginjaren. Er staan er wel zo’n honderd boven. We leven blijmoedig van de dag in de dag, al waren er het afgelopen jaar zo’n tien begrafenissen.

De dood klopt onvermijdelijk aan de deur. Niettemin lukt het ons nog altijd te genieten van alle schoonheid die het bestaan biedt. En muziek is daar één van: een concert van Amsterdam Sinfo­ nietta, een cd, de radio of Marianne die piano speelt.’

Floortje showt met trots haar Gouden Televizier-Ring naast haar ouders.

FOTO ANP

woud, het knisperen van de bladeren onder je voeten. Klassieke muziek ver­ klankt voor mij heimwee. Niet in de zin van een schrijnend gemis, maar meer het gevoel van weemoed, wanneer je ergens ver weg bent en even aan thuis wilt denken. Als ik bij mijn ouders logeer en ik ontwaak in de ochtend, dan is het eerste wat tot me doordringt het geluid van Radio 4. Daarmee groeide ik op.

Klassieke muziek is het ultieme thuisge­ voel.’

Als ze er met haar vader op uittrekt, dan zet ze de radio aan, en bevraagt hem over zijn favoriete werken en componis­ ten. ‘Die schrijf ik dan op en daar maak ik een playlist van.’

Op die lijst moet in elk geval Ein ­deutsches Requiem van Johannes Brahms, zegt vader Dessing. ‘Begin dit jaar zat ik op zaterdagmiddag een boek te lezen, toen uit de radio dat werk weerklonk. Plotseling overviel de ontroering me. Ik zou willen dat het me vaker gebeurde. De muziek tilde me op. Bernard Haitink dirigeerde het Radio Filharmonisch Orkest en het Groot Omroepkoor. En ik herinnerde me dat we een deel daarvan draaiden bij de begrafenis van mijn zus. “Selig sind, die da Leid tragen.” De zondag erna konden we na Podium Witteman, op internet datzelfde concert nog een keer zien.’

‘Wat dagen later gingen Floortje en ik kijken bij de ijszeilers uit Monnicken­ dam. Onderweg spraken we erover.

“Heb je nou niet het jammere idee dat het al zo voorbij aan het gaan is?” vroeg ze. “Vind je het niet een droevige

Chris Dessing

Chris Dessing (1929) is zoon van een voormalig kapelaan, die zijn ambt verliet voor de liefde. Zijn ouders richtten een typ- en stencilbureau op, dat hij na de vroege dood van zijn vader - halfweg de jaren vijftig - met zijn zus overnam. Het bedrijf groeide uit tot drukkerij. Vlak voor de eeuwwisseling werd het verkocht.

Daarna werd Dessing vrijwilliger bij onder meer Amsterdam Sinfonietta en het Nationaal Muziekinstrumenten Fonds. Hij trouwde in 1964 met pianolerares Marianne Dessing.

Het echtpaar kreeg een zoon en drie dochters, onder wie Floortje.

Floortje Dessing

Floortje Dessing (1970) begon haar loopbaan bij de radio als diskjockey.

In 1995 begon ze met het maken van haar eerste reisprogramma’s op televisie. Ze schreef er ook boeken over. Voor het programma Floortje naar het einde van de wereld, waarin ze westerlingen bezoekt die zich terugtrekken in afgelegen streken, kreeg ze twee jaar geleden de Gouden Televizier-Ring.

21

NMF CONCERTEN UITGELICHT­ LUNCHCONCERTEN IN MUZIEKGEBOUW AAN ’T IJ Negen keer per seizoen organiseert het Muziekgebouw aan ’t IJ op de 1e donderdag van de maand om half 1 gratis lunchconcerten, samen met het Natio­naal Muziekinstrumenten Fonds, het Conservatorium van Amsterdam, de Academie Koninklijk Concertgebouwor­ kest en het Prinses Christina Concours.

Voor onze musici is dit een kans om eens in deze schitterende zaal te spelen (een lust voor het oor én oog!). Voor het publiek is het een kans om jeugdige ensembles in wisselende en verrassen­ de bezettingen, met zeer gevarieerd repertoire te horen optreden. Veel bezoekers combineren een bezoek aan het lunchconcert met een rondleiding vooraf en/of een lunch achteraf in res­ taurant Zouthaven.

KOMENDE CONCERTEN donderdag 3 mei 2018 donderdag 13 september 2018 donderdag 15 november 2018 donderdag 17 januari 2019

Vanwege het NMF Kamermuziekfesti­ val bij Natuurmonumenten in oktober, sloegen we ze een keertje over, maar een beetje vreemd was het wel: geen Presentatieconcerten van het NMF in 2017… In 2018 komen we extra sterk terug met onze Presentatieconcerten waar we laten zien wat we met de giften van vele begunstigers doen. We zijn te gast in drie steden, achtereenvolgens in Zwolle, Delft en Haarlem. Wilt u ook komen?

U kunt kosteloos reserveren via onze website www.muziekinstrumentenfonds. nl/presentatieconcert. Begunstigers hebben voorrang.

• • • •

Bas Treub, Richard Wolfe en Marcus van den Munckhof

Claudine Carmen Roma en Mattias Spee

FOTO NMF

22

PRESENTATIECONCERTEN ZWOLLE zondag 27 mei 2018 14:00 uur DELFT maandag 28 mei 2018 19:30 uur HAARLEM zondag 3 juni 2018 14:00 uur

• • •

FOTO JESSE KRAAL

Jaarlijks organiseren we zo’n 50 concerten. Bijna elke week één dus.

Vaak gaat het om een samenwerking met een kamermuziekserie of concertzaal, maar het zijn ook privé­-concerten bij onze ­begunstigers.

Daarnaast verschijnen er steeds meer evenementen op de agenda die het NMF in eigen ­beheer initieert. Dat doen we om nog sterker onze boodschap te verspreiden en nieuw publiek te bereiken.

De nadruk ligt bij onze concerten – naast de geweldige musici en de muziek – onverkort op het presenteren van onze bijzondere instrumentencollectie.

PRESENTATIE­ CONCERTEN

BOSWACHTER EN MUZIEK We kijken met plezier terug op een, we kunnen wel zeggen, geslaagde eerste versie van het NMF Kamermuziek­festival bij Natuurmonumenten.

Een jaar lang hebben we gewerkt aan een concertmarathon die plaatsvond op 6, 7 en 8 oktober 2017. We hebben kennis mogen maken met tientallen boswachters, die voorafgaand aan het concert een excursie verzorgden.

35 cultuurhistorische locaties waren de entourage voor 75 bijzondere kamermu­ ziekconcerten waaraan 180 musici hun medewerking verleenden. 92 van deze musici speelden op een instrument uit de collectie van het NMF. Een ware belevenis! We kijken uit naar een nieu­ we editie. Deze zal plaatsvinden in 2019.

Houdt u onze website en nieuwsbrieven in de gaten, en beleef napret op: flickr.com/photos/stichtingnmf/albums VOLGENDE EDITIE 6 - 8 april 2019

•

Trio Escapada

Zoals met vele taboes, gezegdes en uitspraken: die zijn vaak ‘een waarheid als een koe’. En dat geldt wat betreft het NMF ook voor de gevleugelde uitspraak: Oost west, thuis best. Want de beste concerten van het NMF zijn eigenlijk de concerten in het huis van het NMF. Klein maar fijn aan de Sint Annenstraat 12. Een bijzonder pand op steenworp afstand van de Oude Kerk in Amsterdam. Het pand is het oudste stenen woonhuis van Amsterdam, ge­ bouwd in 1565, waar de medewerkers van het NMF dagelijks werken aan een bloeiend NMF. In het najaar van 2018 organiseert het NMF wederom drie unieke huisconcerten in dit prachtige pand dat het NMF huurt van Stads­ herstel. Tijdens zo’n huisconcert op zondagochtend (11:00 uur) ontvangen we groot muzikaal talent, serveren we huisgebakken taart en kan men een kijkje nemen in het muzikaalste kamer­ tje van het kantoor: de instrumenten­ kamer. Ook een keer een huisconcert meemaken? Houdt u onze website in de gaten.

ZET VAST IN DE AGENDA: zondag 23 september 2018 zondag 28 oktober 2018 zondag 25 november 2018

• • •

Het NMF brengt muzikaal talent en muzikaal cultureel erfgoed naar u toe.

Tijdens onze muzikale toer treden de beste musici met de mooiste instru­ menten op in alle 12 provincies van Nederland. Naast muziek, richt het NMF tijdens deze muzikale avonden de aandacht op het cultureel erfgoed door middel van een presentatie gelar­ deerd met muzikale fragmenten. Een uitstekende gelegenheid om meer over de muziek, musici én instrumenten te weten te komen. Telkens zullen we een bijzonder thema uitlichten, bijvoor­ beeld ‘het geheim van de Stradivarius’ of ‘de wondere wereld van de strijk­ stok’. Houdt u de website in de gaten voor de data, locaties en kaartverkoop.

PRIVÉ-CONCERTEN

FOTO ROLF SCHINS

Judith van der Klip

OOST WEST, THUIS BEST

FOTO JESSE KRAAL

FOTO MARCO BORGGREVE

NMF KOMT NAAR U TOE®

Kasper Schonewille

Het NMF is zo’n tien jaar geleden ­begonnen met het organiseren van privé-concerten aan huis.

Het NMF en zijn musici hebben in al die jaren al zo’n 150 particuliere woningen en bedrijven van binnen mogen aan­ schouwen, ter gelegenheid van jubilea, afscheidsdiensten, kroonjaren en zelfs trouwerijen!

Vaak wordt er op deze feesten geld opgehaald en worden donateurs ge­ worven voor het NMF. Met veel succes.

Deze intieme concerten zijn altijd weer bijzonder. Wilt u ook dat uw feest on­vergetelijk wordt en NMF-musici ­uit­nodigen? Dat kan! Een mailtje naar info@muziekinstrumentenfonds.nl volstaat. Wij nemen dan snel contact met u op.

23

FORTEPIANO Michael Rosenberger

FOTO MARCO BORGGREVE

Wenen | ca. 1820

Shuann Chai 1975 Voor de begaafde pianiste Shuann Chai was het NMF al enige tijd op zoek naar een hoogwaardig historisch instrument.

Na een succesvolle fondsenwerving kon het NMF haar in 2011 een prachtige fortepiano, die rond 1820 in Wenen gebouwd is door Michael Rosenberger, in bruikleen geven. Shuann trad in 2017 meerdere keren op tijdens concerten van het NMF, waaronder op het NMF Kamermuziekfestival bij Natuurmonumenten. Momenteel werkt Shuann aan een groot project: het opnemen van alle 32 Beethoven-sonates in geluid ĂŠn beeld.

24

VIOOL Giuseppe Guarneri del GesĂš Cremona | ca. 1736

STRIJKSTOK

FOTO MARCO BORGGREVE

Nicolas Auguste Maline Parijs | ca. 1895

Daniel Rowland 1972 Nadat de Guarneri del GesĂš, het absolute topstuk van de NMFcollectie, werd ingeleverd door Concertgebouworkestlid Henk Rubingh, stond het NMF voor de uitdaging een nieuwe bespeler te vinden.

Een paar maanden lang werd het instrument uitgebreid geprobeerd door verschillende top-violisten. Iedereen was het erover eens dat het een extreem mooi instrument is dat zowel in de kamermuziek als in solowerken kan worden ingezet. Het NMF is dan ook blij dat het de veelzijdige violist Daniel Rowland (vooral bekend als primarius van het Brodsky Quartet en van zijn eigen Stiftfestival) heeft kunnen koppelen aan dit instrument.

CONTRABAS Cesare Candi

FOTO MARCO BORGGREVE

Genua | ca. 1920

Olivier Thiery 1983 De zeldzame Candi-bas is in 2017 door het NMF aangekocht van een bassist die lange tijd in het Koninklijk Concertgebouworkest speelde. Het volledige aankoopbedrag komt uit de omvangrijke donatie van een particulier fonds, en de bas is ondergebracht in de ‘Collectie Vogelaar’. We zijn er trots op dat de internationaal bekende en gerenommeerde bassist Olivier Thiery de nieuwe bespeler is. Olivier speelt in het Concertgebouworkest, is veelzijdig kamermusicus en docent aan het Conservatorium van Amsterdam.

CELLO Johannes Bernardus Cuypers

FOTO MARCO BORGGREVE

Den Haag | 1810

Emma Kroon 1994 Als voormalig aanvoerster van de Fancy Fiddlers, hebben we Emma Kroon al vaak kunnen zien bij de concerten van het NMF. In 2016 sloot ze haar bachelorexamen af met een 9,5 en tegenwoordig studeert ze bij Dmitri Ferschtman aan het Conservatorium van Amsterdam.

Destijds had ze het geluk dat ze op een cello van een particulier kon spelen.

Helaas moest ze die cello inleveren en zodoende kwam ze bij het NMF, waar ze een prachtige Cuypers-cello (uit de ‘Collectie Vogelaar’) tot haar beschikking heeft gekregen. Het NMF is blij haar te kunnen helpen en hoopt dat ze zich met deze cello optimaal zal kunnen ontwikkelen.

VIOOL Martin Leopold Widhalm

FOTO MARCO BORGGREVE

Nürnberg | 1783

Noa Eyl

1988

Onze ‘huisviolist’ Noa Eyl bespeelt al ruim twaalf jaar de Widhalm-viool.

‘Huisviolist’, omdat we hem in de afgelopen jaren veelvuldig met zijn Gipsy Jazz-ensembles voor concerten hebben geprogrammeerd. Hij kan namelijk stralen als geen ander! Noa heeft ook een eigen orkest (Salonorkest MasQué) en werkt veel binnen de kleinkunst. Ook speelt hij nog altijd klassiek, maar, zegt hij: ‘...nooit op de manier zoals je die kunt horen op de talloze opnames, nee, op mijn eigen manier.’

JAAROVERZICHT 2017

Jaaroverzicht 2017 Trots op 30 jaar NMF Dit jaar is het precies 30 jaar geleden dat het Nationaal Muziekinstrumenten Fonds werd opgericht. Op 25 april 1988 werden de statuten van de Stichting ondertekend en was de geboorte van het NMF een feit. En vanaf dat allereerste begin was het Fonds een factor van betekenis voor (wat later) grote musici bleken te zijn. Want in de eerste vijf jaar van haar bestaan kregen onder meer Janine Jansen, Isabelle van Keulen, Jaap ter Linden en Christianne Stotijn (toen nog geen zangeres, maar violiste!) een instrument van het NMF in bruikleen. In de jaren erna gevolgd door meer dan 2.500 andere musici. De droom van oprichter Pieter Moerenhout (nog steeds vanaf een afstand zeer betrokken bij het Fonds!) en violist Theo Olof is uitgekomen. Het NMF is een stabiele organisatie geworden: klein van omvang, maar groot van betekenis.

Ook in 2017 is de betekenis van het NMF opnieuw duidelijk.

Weer klopte een groep nieuwe musici aan bij het oudste stenen woonhuis van Amsterdam voor een instrument uit de collectie van het Fonds. Een collectie, die overigens niet alleen steeds groter wordt, maar ook veelzijdiger. Zo werd in 2017 een bouwopdracht gegeven voor een marimba, een instrument dat nog niet in de collectie aanwezig was. En dankzij de samenwerking met Vereniging Natuurmonumenten organiseerden we in oktober het NMF Kamermuziekfestival bij Natuurmonumenten: 75 fascinerende concerten op bijzondere cultuurhistorische locaties. De honderdduizenden leden van deze Vereniging konden zodoende kennismaken met het NMF. Naamsbekendheid is voor het NMF, dat geen enkele subsidie ontvangt en voor 85% afhankelijk is van giften van particulieren,

van het grootste belang. Overigens is het opmerkelijk om te zien hoe wijdverbreid de naam van het NMF inmiddels is. Want uit analyse van onze zogenaamde ‘grote gevers’ blijkt, dat meer dan 50% op het moment van hun eerste schenking bij ons nog totaal onbekend was. Dat is verrassend en verheugend tegelijk; blijkbaar zijn we bekender dan we zelf denken…

Alle grote en kleine gevers zijn we ook dit jaar weer enorm dankbaar voor hun steun. Aan onze oproep om mee te doen aan onze fondsenwervingsactie ten behoeve van de restauratie van aan ons geschonken vleugels, is goed gehoor gegeven.

Dat is belangrijk, omdat zonder gelden voor restauratie de collectie vleugels niet of nauwelijks meer kan groeien. Deze instrumenten behoeven nu eenmaal veel onderhoud. Op onze Presentatieconcerten in mei en juni 2018 zult u overigens zelf kunnen horen en zien wat er met uw steun op dit gebied gebeurt!

30 jaar NMF heeft een collectie bijeengebracht met een waarde van ruim 33 miljoen euro. Daar mogen we met zijn allen best trots op zijn, omdat deze collectie het Nederlandse muziekleven blijvend inspireert en stimuleert. Wat ongelofelijk fijn dat u daar uw steentje aan bijdraagt. Namens alle NMF-musici: dank u wel!

mr. Els Swaab voorzitter Raad van Toezicht

drs. Marcel Schopman directeur/bestuurder

NIEUWE NMF-MUSICUS IN 2017 “Het is een enorme eer om deze prachtige viool, die decennialang in het bezit was van Bouw Lemkes, in bruikleen te mogen hebben.

Een paar jaar geleden speelde ik twee duo’s in 31-toonsstemming van Henk Badings. Daar heb ik toen met Bouw aan gewerkt. Het was een ervaring die me altijd zal bijblijven en dat maakt het extra bijzonder dat ik nu op zijn viool mag spelen. De viool is een echte kamermuziekviool: hij heeft enorm veel diepgang en biedt eindeloze mogelijkheden om te kleuren. Kortom: een droomviool!”

JUDITH VAN DRIEL VIOOL FRANCESCO GOFFRILLER | VENETIË | CA. 1725

29

2017 in een notendop De impact van het NMF – hoe het hebben van een goed instrument de musicus helpt in zijn carrière – is nauwelijks in cijfers uit te drukken. Wel in verhalen, die we onder andere in dit Magazine vertellen. Maar om onze dromen te kunnen realiseren, zijn de financiën uiteraard een heel belangrijke graadmeter. Een financiële reflectie op 2017.

Voorlopige cijfers over 2017 De totale baten voor 2017 bedroegen ruim € 1,3 miljoen. Bijna 85% van deze inkomsten bestond uit inkomsten uit fondsenwer­ ving (waarvan 80% van particulieren en 5% van stichtingen en fondsen) en de resterende 15% waren inkomsten uit bruikleen (dat wil zeggen, de vergoeding die musici betaalden voor het gebruik van hun instrument). Daarmee is het belang van de ver­ schillende soorten inkomstenbronnen de afgelopen drie jaren grotendeels gelijk gebleven.

Staat van baten en lasten (x € 1.000)

De totale inkomsten waren ruim 27% meer dan begroot. Het verschil tussen begroting en realiteit werd voornamelijk veroor­ zaakt door meer inkomsten uit nalatenschappen.

Besteed aan doelstelling 1.019

949 1.393 Besteed aan werving baten 174 123 148 Besteed aan beheer en administratie 215 201 192

_______ _______ _______

1.408 1.273 1.733

_______ _______ _______ Resultaat (46) (161) (80)

De definitieve cijfers over 2017 vindt u in de jaarrekening, die in mei 2018 verschijnt. U kunt deze, net als het jaarverslag, downloaden van onze website of een gedrukt exemplaar bij ons aanvragen.

De totale lasten voor 2017 bedroegen iets meer dan € 1,4 mil­ joen. Begroot was bijna € 1,3 miljoen. De totale uitgaven waren daarmee 10% hoger dan begroot. Het verschil hier werd voor­ namelijk gerealiseerd door hogere uitgaven aan instrumenten en te laag begrote kosten werving baten.

In totaal was het gerealiseerde resultaat ruim een ton beter dan begroot.

De stichting ontvangt al sinds 2012 geen overheidssubsidie meer en staat financieel dus voor 100% op eigen benen.

Baten eigen fondsenwerving Overige baten

werkelijk begroting werkelijk 2017 2017 2016 1.154 927 1.497 208 185 156 _______ _______ _______ 1.362 1.112 1.653

Het complete jaarverslag kunt u vanaf mei 2018 downloaden van onze site www.muziekinstrumentenfonds.nl

NIEUWE NMF-MUSICUS IN 2017 OLIVIER THIERY CONTRABAS

30

CESARE CANDI | GENUA | CA. 1920

“ The Candi double bass has opened new perspectives in my research for creativity and musicality. It’s such an honour to meet this very special instrument at this point of my development, I can’t stop playing it!

Thanks to the NMF for their trust and support.”

JAAROVERZICHT 2017

NMF instrument voor talent Voor een beginnend of professioneel musicus is een muziekinstrument dat uitdaagt en inspireert van groot belang. Samen met natuurlijke begaafdheid, goede begeleiding en doorzettingsvermogen, draagt een passend instrument bij aan een succesvolle muziekstudie en -carrière. Instrumenten van de hoogste kwaliteit kosten echter veel geld. Het NMF helpt daarom een brede groep musici voor wie een aankoop uit eigen middelen werkelijk buiten bereik is; het NMF geeft ze een instrument in handen, waarmee ze uitblinken en zich kunnen onderscheiden.

Zorgen voor cultureel erfgoed

Instrumenten in bruikleen geven Door de hoge prijzen van muziekinstrumenten is het voor musici en muziekstudenten steeds moeilijker om te spelen op een instrument dat bij hen past en waarmee ze hun talenten optimaal kunnen ontwikkelen. Daarom geeft het NMF muziekinstrumenten tegen een geringe vergoeding in bruikleen aan (vak)musici.

In 2017 werden 443 musici langdurig gesteund met instrumenten uit de collectie van het NMF.

Muzikaal talent begeleiden Vele (jonge) musici weten zich gesteund door het NMF met extra begeleiding.

Het NMF heeft kennis in huis over het kiezen van een passend instrument, de instrumentenzorg en marketing. Met de organisatie van zo’n 50 concerten per jaar, faciliteert het NMF extra podiumervaring en diverse bijzondere concertmomenten.

De instrumentencollectie van het NMF is met ruim 400 instrumenten en 360 strijkstokken, gemeten naar de doelstelling, de grootste ter wereld. Door het grote aandeel instrumenten vervaardigd door Nederlandse hedendaagse bouwers, heeft het NMF de basis gelegd voor toekomstig nationaal cultureel erfgoed. De collectie wordt internationaal geroemd om de vele zeldzame oud-Hollandse strijkinstrumenten. Het NMF beschouwt zichzelf dan ook als een ‘mobiel museum’ en ervaart een grote verantwoordelijkheid en zorgplicht.

De organisatie

Financiële instrumenten

Zeven medewerkers en enkele vaste vrijwilligers vormen samen het gezicht van het NMF. Het kantoor is gevestigd in het oudste stenen woonhuis van ­Amsterdam, in de oude binnenstad.

Hier vergadert ook vier keer per jaar de Instrumentencommissie over de aanvragen en het collectiebeleid. Het bureau voelt zich gesterkt door de Raad van Toezicht, de Raad van Advies en andere commissies.

Het NMF is een particuliere stichting en ontvangt geen subsidies. Het overgrote deel van de inkomsten is afkomstig van donateurs: van particulieren of (familie-) fondsen en stichtingen. Ongeveer 15% van de inkomsten is afkomstig uit de bruikleenvergoedingen van musici.

Ruim 400 redenen om te doneren aan het NMF vindt u in het midden van dit magazine.

NIEUWE NMF-MUSICUS IN 2017 “I am tremendously grateful to the NMF for giving me the opportunity to play on this very special Bechstein. The instrument has an extraordinarily warm inspiring sound and a great key sensitivity which enables me to work on the finest musical details. Moreover it carries a beautiful history and sentimental value as it came from the caring home of Cyril van Lennep, who was one of the founders of the NMF.”

GABRIELE ZEMAITYTE VLEUGEL BECHSTEIN | BERLIJN | 1968

31

Musici die wij helpen Al dertig jaar is het NMF een instituut voor professionele musici en muziekstudenten.

Zij kunnen een aanvraag indienen voor een ander, vaak beter instrument, dat past bij hun ontwikkeling of carrière.

In totaal gaf het NMF al aan 2.500 musici voor korte of langere tijd een instrument in bruikleen.

Van de huidige NMF-musici is de jongste nu 11 jaar, de oudste is 67 jaar.

Een aanvraag doen

Musici die tegen beperkingen van hun huidige instrument aanlopen of zonder passend instrument komen te zitten, kunnen een instrument aanvragen bij het NMF. De Instrumentencommissie buigt zich over deze aanvragen en toetst deze aan een aantal criteria. Zo schrijven aanvragers een sterke motivatie, moeten ze voldoende kwaliteit in huis hebben om beroepsmusicus te zijn of te worden, en moeten ze niet zelf in staat zijn een instrument aan te schaffen dat past bij hun niveau. Ook verwacht het NMF dat zij duidelijke ideeën hebben over hun ambities en de ontwikkeling van hun carrière. Zelfontwikkeling, weten wat je unique selling points zijn, podiumpresentatie, het ontwikkelen van een eigen concept – het zijn zaken die er allemaal bij horen als je als musicus succesvol wilt zijn.

Musici die een instrument in bruikleen van het NMF hebben, spelen een rol in het Nederlandse muziekleven die past bij de levensfase waarin zij zich bevinden. De musici zijn zichtbaar op Nederlandse podia, zodat donateurs met eigen ogen en oren kunnen zien en horen waaraan en aan wie hun geld en instrumenten worden besteed.

Internationale carrières

In de afgelopen jaren stijgt het aantal aanvragen door buitenlandse musici die in Nederland komen studeren of zich hier permanent vestigen. Nederlandse musici, op hun beurt, reizen steeds vaker af naar het buitenland voor een studie of het uitstippelen van een internationale carrière.

Dit leidt er onvermijdelijk toe na te denken over de huidige bruikleencriteria en -voorwaarden.

Tijdelijke projecten

Professionele musici, orkesten en ensembles kunnen ook voor het tijdelijk lenen van bepaalde instrumenten terecht bij het NMF. Zo bezit het NMF een (contra)basklarinet, contrabasfluit, basse de violon, discant gamba en een bijzondere collectie klassieke en barokstrijkstokken. Tegen een kleine vergoeding zijn deze instrumenten voor tijdelijke projecten uitleenbaar.

Aanvragen in 2017

Het aantal aanvragen per jaar heeft de afgelopen vijf jaren geschommeld tussen 58 en 80. In 2017 werden er 58 aan­vragen gedaan. 95% daarvan werd goedgekeurd. Het percentage aanvragers met buitenlandse nationaliteit bedroeg 20%.

NIEUWE NMF-MUSICUS IN 2017 “Ik ben ontzettend blij met de prachtige altviool die ik van het NMF in ANUSCHKA PEDANO ALTVIOOL

32

GAND & BERNARDEL | PARIJS | 1877

bruikleen hebt. Dit instrument is van Franse origine, heeft een prima bereik, een heel mooie klank en biedt me de mogelijkheid om me nog verder te ontwikkelen en te groeien in mijn spel. Dank je wel NMF, voor deze muzikale kans!”

Unieke collectie

JAAROVERZICHT 2017

Met een aantal van ruim 400 hoogwaardige instrumenten en ruim 360 strijkstokken met een totale waarde van meer dan 33 miljoen euro, is de NMF-collectie, gemeten naar de doelstelling, de grootste ter wereld. Maar vooral de bijzondere samenstelling van de collectie en de zinvolle bestemming die het NMF aan de instrumenten geeft, maken de NMF-collectie wereldwijd uniek. De instrumenten en strijkstokken liggen niet in een la en hangen ook niet in een vitrine, want het NMF geeft ze in handen van talentvolle musici, die daarmee het Nederlandse (én internationale) muziekleven blijvend verrijken. De instrumenten maken onderdeel uit van het dagelijks (muziek)leven en zijn op die manier voor iedereen toegankelijk, en vormen dus eigenlijk een mobiel museum!

Samenstelling van de collectie

De samenstelling van de NMF-collectie is zeer divers. Van flamencogitaar tot fortepiano, van barokviool tot contrabasklarinet en van hedendaagse bouwers tot oude meesters. De waarde van onze instrumenten begint bij zo’n €10.000 en loopt op tot bijna een miljoen voor de duurste instrumenten. Het NMF helpt daarmee een zeer brede groep musici voor wie een aankoop uit eigen middelen werkelijk buiten bereik ligt. De NMF-collectie bestaat voor het grootste deel uit strijkinstrumenten, maar het aandeel pedaalharpen, hoogwaardige vleugels en fortepiano’s is de laatste periode sterk gestegen. Bij vleugels is er sprake van een zichtbare groei van het aantal schenkingen en legaten, waardoor het NMF steeds meer pianisten kan helpen aan een passend instrument. Enkele historische toetsinstrumenten zijn op conservatoria geplaatst waardoor een hele groep studenten toegang tot deze instrumenten krijgt. Het NMF onderzoekt daarnaast de mogelijkheid om vleugels in bruikleen te geven aan (kleinschalige) concertlocaties. Noodzaak tot uitbreiding ziet het NMF voornamelijk in het hoge segment strijkinstrumenten. Verder zet het NMF zich in voor een aantal unieke projecten, zoals bijvoorbeeld de ontwikkeling van een groter model harp (zie pagina 16), de bouw van een fortepiano met twee verwisselbare mechanieken en de bouw van een hoogwaardige marimba (zie pagina 13). Het NMF steekt daarmee de nek uit voor een jonge generatie musici en steunt vernieuwing binnen het muzikale veld.

Cultureel erfgoed

Met ruim 120 moderne instrumenten, in opdracht van het NMF vervaardigd door – met name – Nederlandse hedendaagse bouwers, heeft het NMF de basis gelegd voor toekomstig nationaal cultureel erfgoed. Maar ook nu wordt het NMF al inter-

nationaal geroemd om zijn collectie zeldzame oud-Hollandse strijkinstrumenten van 17e- en 18e-eeuwse bouwers als Jacobs, Rombouts, Cuypers, Verbeek, etc. Ook bijzonder zijn de instrumenten van Nederlandse beroemde musici die zich in de NMF-collectie bevinden, zoals de Bergonzi-viool van ­Herman Krebbers, de Pique-viool van Theo Olof of de Bechstein-vleugel van Anton Kersjes. Doordat bij de uitbreiding van de collectie de nadruk op instrumenten uit het duurdere segment ligt, zal de ‘museale’ waarde van de collectie alleen maar toenemen.

Het NMF beschouwt zichzelf dan ook als een mobiel museum en ervaart een grote verantwoording en zorgplicht bij het beheer van elk afzonderlijk instrument. Dat vertaalt zich in uiterst professioneel beheer door de twee collectie­beheerders die zich gesteund weten door de beste ­experts. Maar ook de musici worden actief betrokken bij de zorg voor het instrument dat zij bespelen.

Toegankelijkheid van de collectie

Het NMF vindt het van cruciaal belang dat het publiek toegang heeft tot onze collectie. In de eerste plaats natuurlijk in de concertzaal; er klinken NMF-instrumenten op talloze nationale en internationale podia. Het NMF organiseert zelf jaarlijks tientallen concerten waarmee onze musici een podium wordt geboden en de klank van onze instrumenten de zalen vult. Maar de collectie schittert ook in beeld op onze website met prachtige foto’s en waardevolle achtergrondinformatie over instrument, bouwer én natuurlijk de bespeler. Het is onze ultieme wens om op de website een digitaal klankarchief te kunnen ontwikkelen met van elk belangrijk instrument een audiofragment. Onze instrumenten worden dan zowel in beeld als geluid voor iedereen toegankelijk!

NIEUWE NMF-MUSICUS IN 2017 “Het vinden van een goed instrument is als musicus een moeilijke zoektocht. Ik ben dan ook erg dankbaar voor het feit dat ik met hulp van het NMF een prachtige Nederlandse viool kan bespelen. Het is een uitzonderlijke kans om als jonge violist en musicus een bij jou passend instrument van goede kwaliteit ter beschikking te kunnen hebben!”

ERNST JAN VOS VIOOL JOHANNES THEODORUS CUYPERS DEN HAAG | 1800

33

Nieuwe aanwinsten Het NMF heeft in zijn aankoopbeleid de behoefte vanuit de doelgroep altijd als leidraad genomen. Er is gebouwd aan een brede collectie waardoor het NMF de meeste musici nu binnen afzienbare tijd kan voorzien van een passend instrument en er geen sprake meer is van een ellenlange wachtlijst. In 2017 kon het NMF daarom de pijlen richten op hiaten in de collectie en is ruimte ontstaan voor grensverleggende projecten zoals bijvoorbeeld de ontwikkeling van een ‘Giant Harp’ voor Remy van Kesteren en de bouw van een violone voor jazz-bassist Tony Overwater. Alle aankopen zijn verricht dankzij de genereuze donaties van (fondsen van) particulieren. Dat er ook steeds weer particulieren zijn die het NMF in natura willen ondersteunen, blijkt wel uit de 18 instrumenten (waaronder zes vleugels!) en 10 strijkstokken die wij in 2017 via een schenking, legaat of bruikleen in de collectie kregen.

Nieuwe vleugels

Het NMF kreeg in 2017 opnieuw een aantal vleugels via schenkingen en legaten. Naast mooie vleugels van Blüthner, Feurich, Grotrian Steinweg, Boston en Steinway, springt de Erard-vleugel uit 1858 misschien wel het meest in het oog.

Ondanks zijn leeftijd verkeert de Erard in zeer goede staat.

Nieuwe strijkinstrumenten (en -stokken)

Met de aankoop van een Johannes Theodorus (vader) en een Johannes Bernardus (zoon) Cuypers-cello ging een lang gekoesterde wens van het NMF in vervulling. Cuypers-cello’s staan bekend om hun excellente klankkwaliteiten en verdwijnen steeds vaker naar het buitenland. Nu ze deel uitmaken van de oud-Hollandse collectie van het NMF, blijven ze bewaard voor het Nederlandse muziekleven en cultureel erfgoed.

De cello’s worden respectievelijk bespeeld door Pieter de Koe en Emma Kroon. Een ander topstuk is de contrabas van Cesare Candi (Genua, circa 1920). De bas is jarenlang bespeeld door de aanvoerder van het Koninklijk Concertgebouworkest (KCO). Via het NMF kon hij in bruikleen worden gegeven aan Olivier Thiery, eveneens bassist in het KCO, kamermusicus en docent aan het Conservatorium van Amsterdam. Deze Candi-bas en de J.B. Cuypers-cello maken deel uit van de ‘Collectie Willem Vogelaar’ (zie pagina 76), die nu uit zes top-instrumenten bestaat.

Op 15 december 2017 legde pianorestaurateur Frank Bonarius de laatste hand aan de restauratie van de Steinway-vleugel uit 1907.

De voltooiing van de geschonken vleugel, die een flinke herstel­ operatie kreeg, werd die avond feestelijk ingewijd met een muzikale presentatie.

NIEUWE NMF-MUSICUS IN 2017 “ I feel so lucky to finish my study with an instrument that NMF provided KARDELEN BURUK

34

me. I have to say that NMF made everything possible and I couldn’t be more appreciative. It’s a great instrument with a large range of sound

ALTVIOOL

and different colors. I already feel the improvement in my playing and I

ANDREW FINNIGAN & PIA KLAEMBT

can’t wait for the future projects that will happen with this instrument. I

BREMEN | 2008

can’t thank the NMF enough for that.”

FOTO MARTA GIACCONE

JAAROVERZICHT 2017

Voor jazzbassist en -componist Tony Overwater liet het NMF deze prachtige zessnarige violone bouwen.

Bouwer Harry Jansen (Amsterdam)

In januari 2018 reisden collectiebeheerder Frits Schutte en harpist Remy

gebruikte hiervoor het

van Kesteren wederom af naar de Salvi-fabriek in Italië om de nieuwe

Maggini-model.

ontwikkelingen rondom de Giant Harp op de voet te volgen.

En verder…

kocht het NMF een nieuwe Salvi-concertharp voor Ekaterina Levental en werd een opdracht geplaatst bij Gerard Tuinman voor de bouw van een fortepiano met twee verschillende mechanieken voor Artem Belogurov, zie pagina 80.

FOTO FRANK NAGTEGAAL

In het najaar van 2017 werd het NMF blij verrast met de bruikleen van een particuliere collectie die bestaat uit een Giuseppe Rocca-viool (Turijn, 1844) en vijf zeer zeldzame en uiterst waardevolle vioolstrijkstokken van Peccatte, Persoit en Maire: grote namen uit de geschiedenis van de stokkenbouw.

Noa Wildschut was de eerste gelukkige: zij koos uit de vijf stokken een Dominique Peccatte. Verder kwamen via bruikleen violen van G.E. Uebel (Amsterdam, 1935) en Spirito Sorsana (Cuneo, 1736) in de collectie. Het NMF kocht in 2017 (in opdracht voor het NMF gebouwd) een viool (Bas Maas), een violone (Harry Jansen), een altstok (Andreas Grütter) en een violone-stok (Luis Emilio Rodriguez).

Uit een legaat verkreeg het NMF een Boulangeot-cello en een Daber-cellostok die als bruikleen al jaren deel uitmaakten van onze collectie. Bij een andere cello (anoniem, Mirecourt, circa 1860) werd de bruikleen omgezet in een schenking. Ook kreeg het NMF nog twee mooie vioolstokken en een oud ¾ viooltje geschonken.

De jonge violiste Fleur Overbeek is de eerste bespeelster van de gloednieuwe NMF-viool gebouwd door Bas Maas in Amsterdam. Fleur studeert aan de Sweelinck Academie van het Conservatorium van Amsterdam en speelt in het Nederlands Jeugd Strijkorkest.

35

De organisatie Het kantoor van het NMF is gevestigd in hartje Amsterdam. Hier werken zeven medewerkers en een aantal vrijwilligers.

Op pagina 55 geven zij hun eigen visie op het thema ‘Doorgeven’. Naast het bureau is er de Instrumentencommissie, de Raad van Advies en de Raad van Toezicht.

INSTRUMENTEN COMMISSIE

RAAD VAN ADVIES

De Instrumentencommissie is het belangrijkste adviesorgaan van het NMF. Als permanent en geheel onafhankelijke commissie buigt zij zich over de aanvragen van de musici, begeleidt zij het aankoopbeleid en adviseert zij over de samenstelling van de collectie. De commissie bestaat uit specialisten uit de muziekwereld, met ieder kennis op het gebied van een specifieke instrumentengroep en talentontwikkeling.

De Instrumentencommissie komt jaarlijks vier keer bijeen.

Monique Bartels cellodocente

Gisella Bergman altviooldocente

Jurjen Hempel dirigent

Maria Kuster oud-adjunct directeur Codarts

David Kuyken pianodocent

Peter Stotijn contrabasdocent

Francis Wammes oud-directeur KAM

De Raad van Advies is opgericht om het NMF bij te staan in allerlei zaken waarvoor extra expertise gewenst is. De leden van de Raad worden op onregelmatige basis geconsulteerd en voor onbepaalde tijd aangesteld.

Vera Beths violiste Jaap Bolink vioolbouwer Frank Bonarius pianotechnicus en -stemmer Ferdinand Erblich altviolist Kees Hülsmann violist Rudolf Koelman violist Pieter Moerenhout oprichter NMF Andreas Post vioolbouwer Henk Rubingh violist Marien van Staalen cellist Serge Stam vioolbouwer Sven Arne Tepl artistiek directeur Residentie Orkest Jaring Walta violist Jan Wijn pianist Céleste Zewald klarinettiste

Coosje Wijzenbeek viooldocente

NIEUWE NMF-MUSICUS IN 2017 “ In 2017 heb ik de Salvi Diana van het NMF, waar ik 16 jaar op heb gespeeld, kunnen inruilen voor een nieuwe Salvi Arianna waar ik zeer EKATERINA LEVENTAL HARP

36

SALVI ARIANNA | PIASCO | 2017

blij mee ben. Het instrument heeft een zeer mooie en zangerige toon, beantwoordt zeer makkelijk en ‘meevoelend’ aan mijn muzikale wensen en helpt me om nieuwe fraseringen te ontdekken door de rijkdom van de klank.”

JAAROVERZICHT 2017 RAAD VAN TOEZICHT

De Raad van Toezicht ziet toe op het beleid van het NMF en de algemene gang van zaken. Ook staat de Raad de directeur/bestuurder terzijde met advies over beleidsvoornemens.

De Raad komt, samen met de directeur/ bestuurder, vier keer per jaar bijeen.

De leden ontvangen geen beloning of salaris.

Comité van Aanbeveling dr. J.E. Andriessen

oud-voorzitter NMF, oud-minister van Economische Zaken

jhr. drs. P.A.C. Beelaerts van Blokland mr. E.H. Swaab voorzitter

drs. Q.M. Korthals Altes lid

drs. George Möller

oud-voorzitter Raad van Bestuur Robeco Groep N.V.

Anner Bijlsma

oud-minister van Financiën

mr. M.J. Cohen

dr. H.O.C.R. Ruding

prof. Frans de Ruiter

oud-burgemeester Amsterdam

Directeur Academy of Creative and Performing Arts

mr. J.H.M. Deiters

dr. M. Sanders

Hans Heg

W.E. Scherpenhuijsen Rom

oud-directeur Concertgebouw N.V.

mr. S.A. Reinink lid

Max Möller & Zoon

oud-Commissaris van de Koningin in de Provincie Utrecht cellist

mr. J.W.P. Verheugt vice-voorzitter

Cornélie Möller

muziekjournalist

Philippe Herreweghe dirigent

Janine Jansen

oud-directeur Concertgebouw N.V. oud-voorzitter Bestuur van het Koninklijk Concertgebouworkest

drs. Mischa Spel

muziekredacteur NRC Handelsblad

violiste

mr. P.J. Kalff

oud-voorzitter Raad van Bestuur ABN AMRO Bank N.V.

drs. L.H. van Deth lid per 22 februari 2018

drs. S.C. Wolff lid

prof. dr. Ton Koopman dirigent

Herman Krebbers violist

mr. C.J.A. van Lede

oud-voorzitter Raad van Bestuur Akzo-Nobel N.V.

H. Hollander, RA lid tot 30 mei 2017

prof. drs. R. de Leeuw

oud-algemeen directeur Rijksmuseum

NIEUWE NMF-MUSICUS IN 2017 “Sinds mei 2017 speel ik op een prachtige Cuypers-cello. Deze cello heeft een ongelooflijk mooie, heldere klank en een groot kleurenpalet. Ik verheug me erop om alle mogelijkheden te

EMMA KROON

ontdekken en me erdoor uit te laten dagen. Deze cello zal veel

CELLO

bijdragen aan mijn masterstudie en bij de ontwikkeling van het

JOHANNES BERNARDUS CUYPERS

Dostojevski Kwartet. Een mooi instrument heeft een eigen karakter en ik ben ervan overtuigd dat deze bij dat van mij past!”

DEN HAAG | 1810

37

de collectie van het NMF cijfers ultimo 2017

38

39

Een blik op 2017

cijfers ultimo 2017

7 werknemers 5,1 fte

5 vaste vrijwilligers

1.609 donateurs

314

schenkingen per akte

€ 1.362.000 totale inkomsten

29

jaar geleden opgericht

112 297 € 68.104

instrumenten van derden geschonken instrumenten

€ 33.005.238

totale collectiewaarde

gemiddelde waarde viool

113

georganiseerde concerten

€ 4.737

€ 21.931

gemiddelde waarde strijkstok

gemiddelde waarde toetsinstrument

443

30

musici werden langdurig gesteund door het NMF

76% 64% 40

heeft de Nederlandse nationaliteit is vrouw

gemiddelde leeftijd NMF-musici

24% 36%

heeft de buitenlandse nationaliteit is man

Doorgeven: een filosofie over een dagelijks fenomeen Laten we eenvoudig beginnen met het fysiek doorgeven van iets: “Ach, Kees, geef jij die fles eens door”, of het rondschrijven van de woningbouwvereniging: “Wilt u deze brief na lezing aan uw medebewoners doorgeven?”

Dan komt half fysiek, half virtueel. We geven voorwerpen met informatie aan elkaar door.

Dagelijks, in alle talen, overal ter wereld. Met de bedoeling een wens te vervullen of een situatie te bewerkstelligen: de krant, het politiek commentaar, het vreugdevolle (Ria heeft een baby), het vreselijke (de buurjongen is op straat neergestoken).

COLUMN WIM DIK

ERE-VOORZITTER NMF

Doorgeven doen we ook voortdurend en onbewust door onze houding, ons gedrag, gewoon door wie we zijn. We geven signalen door die aan anderen vertellen wat we voelen, denken, willen. Of we gelukkig, verdrietig, boos, opgetogen of teleurgesteld zijn. Onze hersens en ons lichaam hebben het daar druk mee.

Het meest opvallend is dat met de opvoeding van onze kinderen. Ouders ‘leven voor’ hoe ze het gedrag van hun kinderen willen hebben, om ze wegwijs te maken in huis en haard (soms letterlijk: laten voelen dat een haard heet is) of buiten op straat (wachten tot het voetgangerslicht groen is, naar links en naar rechts kijken).

Het kind doet het automatisch na en leert zo de veiligheid. Vertrouwen en veiligheid zijn sowieso belangrijke doorgeefonderwerpen. Het is verrassend te zien wat kinderen al observerend écht leren. Het overkwam ook mij dat ik, teleurgesteld denkend dat slechts een deel van mijn opvoeding vrucht leek te dragen in hun puberteit, later verbaasd werd door alles wat ze toch hadden opgepikt van mijn onbewuste doorgeven.

En dan kom ik aan de muziek! Zelf ben ik een enthousiast musicus/muzikant. Ik speel bijna mijn hele leven slagwerk in een jazzband en in een big band. Mijn kinderen zijn opgegroeid met een vader die hen meenam als ik met de carnavalskapel of de jazzband erop uitging. Ze dansten op tweejarige leeftijd op het biljart in het café als we er speelden. Zulke kinderen hoef je nauwelijks aan te sporen om muziek te gaan beoefenen! Het gezinsklimaat geeft de liefde voor muziek door, ook weer van kind op kleinkind.

De ouders leven het vóór, de kinderen nemen het over! Dat is doorgeven zonder dwang of moeite.

Dat is het feest van met elkaar iets moois tot stand brengen en harmonie in de relaties hebben.

Doorgeven dus!

Voormalig staatssecretaris en KPN-topman prof. ir. Wim Dik werd in 2001 benoemd tot voorzitter van het NMF. Veertien jaar lang was Wim Dik een g ­ rote inspirator voor het NMF. In 2015 gaf Wim Dik het stokje door aan de huidige voorzitter mr. Els Swaab.

Het NMF benoemde hem tot ­ere-voorzitter vanwege zijn nimmer ­aflatende betrokkenheid bij het NMF. Nog steeds is hij een van onze trouwste concertbezoekers!

41

HET BESTE VAN HET NMF OP CD BIJ U THUIS

Steek uw nek uit voor talent Gunt u talentvolle Nederlandse musici het beste en vindt u behoud van cultureel erfgoed belangrijk? Steun het NMF dan met een donatie of schenk een instrument.

U kunt ook overwegen het NMF op te nemen in uw ­testament. Als donateur betrekken wij u graag bij het NMF. U ontvangt het jaarlijkse NMF-Magazine en ­bulletins, en

EnAccord Strijkkwartet

we nodigen u graag uit voor onze feestelijke Presentatie­

CAPRICCIO

concerten en andere bijzondere evenementen.

Wilt u doneren, maar is de kaart al gebruikt?

Ga dan naar www.muziekinstrumentenfonds.nl of bel Manon Veenendaal of Marcel Schopman tijdens kantooruren op 020 622 1255.

Doorgeven: een filosofie over een dagelijks fenomeen Laten we eenvoudig beginnen met het fysiek doorgeven van iets: “Ach, Kees, geef jij die fles eens door”, of het rondschrijven van de woningbouwvereniging: “Wilt u deze brief na lezing aan uw medebewoners doorgeven?”

Parels uit de kwartetliteratuur Technische ontwikkelingen gaan sneller dan het licht en de digitale muziekstreaming vliegt ons om de oren. Is een cd nog van deze tijd?

Wellicht niet. Maar muziek vastleggen en nieuwe interpretaties of inzichten vereeuwigen om te delen, blijft – zeker voor musici – een belangrijk gegeven.

Dat blijkt ook maar weer uit de vele cd’s die NMF-musici produceren! Hier ziet u een greep uit de musici die recent de studio zijn ingedoken om hun muziek op te nemen. Gewoon op een cd. En die is ook gewoon te koop. Met een korting, speciaal voor u als donateur van het NMF. En nog leuker: met liefde gesigneerd door de musici!

Het strijkkwartetrepertoire blijft gelukkig een oneindige ontdekkingsreis. In de schaduw van de bekende grote werken schuilen onbekende pareltjes die helaas maar zelden hun weg naar de concertprogramma’s vinden. Het EnAccord Strijkkwartet laat graag luisteraars kennismaken en genieten van hun eerste persoonlijke verzameling van prachtige, korte, afwisselende kwartetstukken op de cd ‘Capriccio’. Wie weet is dit alleen maar het begin, want ze zijn naar eigen zeggen nog lang niet klaar met ontdekken en genieten… Ilka (1e viool) bespeelt een Hofmans-viool, Helena (2e viool) een Vuillaume-viool en Rosalinde een Vuillaume-altviool van het NMF. In de winkel: € 21,50 Voor NMF-donateurs: € 15,-

Stuur de ingevulde kaart in een envelop op naar Stichting NMF, Antwoordnummer 10638, 1000 RA Amsterdam.

Postzegel mag, hoeft niet.

44

Dan komt half fysiek, half virtueel. We geven voorwerpen met informatie aan elkaar door.

Dagelijks, in alle talen, overal ter wereld. Met de bedoeling een wens te vervullen of een situatie te bewerkstelligen: de krant, het politiek commentaar, het vreugdevolle (Ria heeft een baby), het vreselijke (de buurjongen is op straat neergestoken).

Ragazze Quartet

SPIEGEL SPIEGEL is de vierde cd van de Ragazze. De twee strijkkwartetten van Mendelssohn en Beethoven vormen voor het kwartet gevoelsmatig een tweeluik, ze spiegelen elkaar: “Het is geen haarscherp spiegelbeeld, maar één waarin het verbond tussen twee zwaargewichten duidelijk wordt. Het is de onbeschrijfelijke grootsheid en diepgang van dit repertoire waardoor jaren geleden de drang om strijkkwartet te spelen bij ons werd aangewakkerd en nu nog steeds levend wordt gehouden.

Het zijn ook werken die nooit ‘af’ zullen zijn.’’ Violiste Jeanita Vriens bespeelt een Grancino-viool uit 1696 (Milaan) van het NMF. Altvioliste Annemijn Bergkotte heeft sinds kort een Tubbs-strijkstok in bruikleen.

In de winkel: € 18,Voor NMF-donateurs: € 15,-

COLUMN WIM DIK

ERE-VOORZITTER NMF

Doorgeven doen we ook voortdurend en onbewust door onze houding, ons gedrag, gewoon door wie we zijn. We geven signalen door die aan anderen vertellen wat we voelen, denken, willen. Of we gelukkig, verdrietig, boos, opgetogen of teleurgesteld zijn. Onze hersens en ons lichaam hebben het daar druk mee.

Het meest opvallend is dat met de opvoeding van onze kinderen. Ouders ‘leven voor’ hoe ze het gedrag van hun kinderen willen hebben, om ze wegwijs te maken in huis en haard (soms letterlijk: laten voelen dat een haard heet is) of buiten op straat (wachten tot het voetgangerslicht groen is, naar links en naar rechts kijken).

Het kind doet het automatisch na en leert zo de veiligheid. Vertrouwen en veiligheid zijn sowieso belangrijke doorgeefonderwerpen. Het is verrassend te zien wat kinderen al observerend écht leren. Het overkwam ook mij dat ik, teleurgesteld denkend dat slechts een deel van mijn opvoeding vrucht leek te dragen in hun puberteit, later verbaasd werd door alles wat ze toch hadden opgepikt van mijn onbewuste doorgeven.

Marcel Schopman leidt dagelijks de vrolijke, maar o zo serieuze beestenboel bij het NMF met veel plezier en toewijding, maar zoals u elders in dit blad kunt lezen heeft

En dan kom ik aan de muziek! Zelf ben ik een enthousiast musicus/muzikant. Ik speel bijna mijn hele leven slagwerk in een jazzband en in een big band. Mijn kinderen zijn opgegroeid met een vader die hen meenam als ik met de carnavalskapel of de jazzband erop uitging. Ze dansten op tweejarige leeftijd op het biljart in het café als we er speelden. Zulke kinderen hoef je nauwelijks aan te sporen om muziek te gaan beoefenen! Het gezinsklimaat geeft de liefde voor muziek door, ook weer van kind op kleinkind.

De ouders leven het vóór, de kinderen nemen het over! Dat is doorgeven zonder dwang of moeite.

Dat is het feest van met elkaar iets moois tot stand brengen en harmonie in de relaties hebben.

hij intens genoten van een dagje dieren verzorgen in ARTIS. Hij vond dat zo leerzaam en inspirerend dat hij ook u graag een dagje in ARTIS wil rondleiden. Daar moet natuurlijk wel iets tegenover staan.

Als u donateur wordt of er als NMFdonateur een aanbrengt*, krijgt u van ons een speciale rondleiding cadeau.

De ‘doorgevers’ en ‘nieuwelingen’ mogen

Doorgeven dus!

dan 11 september 2018 op tournee door ARTIS. U kunt op onze site doorgeven wie

Voormalig staatssecretaris en KPN-topman prof. ir. Wim Dik werd in 2001 benoemd tot voorzitter van het NMF. Veertien jaar lang was Wim Dik een ­grote inspirator voor het NMF. In 2015 gaf Wim Dik het stokje door aan de huidige voorzitter mr. Els Swaab.

Het NMF benoemde hem tot ­ere-voorzitter vanwege zijn nimmer ­aflatende betrokkenheid bij het NMF. Nog steeds is hij een van onze trouwste concertbezoekers!

de nieuwe donateur wordt.

Meldt u zich voor 1 september 2018 aan via onze website:

www.muziekinstrumentenfonds.nl/ doorgeven * een nieuwe donateur wordt geacht minimaal €50,- per jaar te doneren. Een hoger bedrag wordt zeker op prijs gesteld. Kijk voor de exacte voorwaarden op onze site. De rondleiding is inclusief gratis toegangskaartje.

41

instrument voor talent

Word zelf donateur of maak een ander nieuwsgierig naar het NMF en win een speciale rondleiding in ARTIS.

HET BESTE VAN HET NMF OP CD BIJ U THUIS

Steek uw nek uit voor talent Gunt u talentvolle Nederlandse musici het beste en vindt u behoud van cultureel erfgoed belangrijk? Steun het NMF dan met een donatie of schenk een instrument.

U kunt ook overwegen het NMF op te nemen in uw ­testament. Als donateur betrekken wij u graag bij het NMF. U ontvangt het jaarlijkse NMF-Magazine en ­bulletins, en

EnAccord Strijkkwartet

we nodigen u graag uit voor onze feestelijke Presentatie­

CAPRICCIO

concerten en andere bijzondere evenementen.

Wilt u doneren, maar is de kaart al gebruikt?

Ga dan naar www.muziekinstrumentenfonds.nl of bel Manon Veenendaal of Marcel Schopman tijdens kantooruren op 020 622 1255.

Doorgeven: een filosofie over een dagelijks fenomeen Laten we eenvoudig beginnen met het fysiek doorgeven van iets: “Ach, Kees, geef jij die fles eens door”, of het rondschrijven van de woningbouwvereniging: “Wilt u deze brief na lezing aan uw medebewoners doorgeven?”

Parels uit de kwartetliteratuur Technische ontwikkelingen gaan sneller dan het licht en de digitale muziekstreaming vliegt ons om de oren. Is een cd nog van deze tijd?

Wellicht niet. Maar muziek vastleggen en nieuwe interpretaties of inzichten vereeuwigen om te delen, blijft – zeker voor musici – een belangrijk gegeven.

Dat blijkt ook maar weer uit de vele cd’s die NMF-musici produceren! Hier ziet u een greep uit de musici die recent de studio zijn ingedoken om hun muziek op te nemen. Gewoon op een cd. En die is ook gewoon te koop. Met een korting, speciaal voor u als donateur van het NMF. En nog leuker: met liefde gesigneerd door de musici!

Het strijkkwartetrepertoire blijft gelukkig een oneindige ontdekkingsreis. In de schaduw van de bekende grote werken schuilen onbekende pareltjes die helaas maar zelden hun weg naar de concertprogramma’s vinden. Het EnAccord Strijkkwartet laat graag luisteraars kennismaken en genieten van hun eerste persoonlijke verzameling van prachtige, korte, afwisselende kwartetstukken op de cd ‘Capriccio’. Wie weet is dit alleen maar het begin, want ze zijn naar eigen zeggen nog lang niet klaar met ontdekken en genieten… Ilka (1e viool) bespeelt een Hofmans-viool, Helena (2e viool) een Vuillaume-viool en Rosalinde een Vuillaume-altviool van het NMF. In de winkel: € 21,50 Voor NMF-donateurs: € 15,-

Stuur de ingevulde kaart in een envelop op naar Stichting NMF, Antwoordnummer 10638, 1000 RA Amsterdam.

Postzegel mag, hoeft niet.

44

Dan komt half fysiek, half virtueel. We geven voorwerpen met informatie aan elkaar door.

Dagelijks, in alle talen, overal ter wereld. Met de bedoeling een wens te vervullen of een situatie te bewerkstelligen: de krant, het politiek commentaar, het vreugdevolle (Ria heeft een baby), het vreselijke (de buurjongen is op straat neergestoken).

Ragazze Quartet

SPIEGEL SPIEGEL is de vierde cd van de Ragazze. De twee strijkkwartetten van Mendelssohn en Beethoven vormen voor het kwartet gevoelsmatig een tweeluik, ze spiegelen elkaar: “Het is geen haarscherp spiegelbeeld, maar één waarin het verbond tussen twee zwaargewichten duidelijk wordt. Het is de onbeschrijfelijke grootsheid en diepgang van dit repertoire waardoor jaren geleden de drang om strijkkwartet te spelen bij ons werd aangewakkerd en nu nog steeds levend wordt gehouden.

Het zijn ook werken die nooit ‘af’ zullen zijn.’’ Violiste Jeanita Vriens bespeelt een Grancino-viool uit 1696 (Milaan) van het NMF. Altvioliste Annemijn Bergkotte heeft sinds kort een Tubbs-strijkstok in bruikleen.

In de winkel: € 18,Voor NMF-donateurs: € 15,-

COLUMN WIM DIK

ERE-VOORZITTER NMF

Doorgeven doen we ook voortdurend en onbewust door onze houding, ons gedrag, gewoon door wie we zijn. We geven signalen door die aan anderen vertellen wat we voelen, denken, willen. Of we gelukkig, verdrietig, boos, opgetogen of teleurgesteld zijn. Onze hersens en ons lichaam hebben het daar druk mee.

Het meest opvallend is dat met de opvoeding van onze kinderen. Ouders ‘leven voor’ hoe ze het gedrag van hun kinderen willen hebben, om ze wegwijs te maken in huis en haard (soms letterlijk: laten voelen dat een haard heet is) of buiten op straat (wachten tot het voetgangerslicht groen is, naar links en naar rechts kijken).

Het kind doet het automatisch na en leert zo de veiligheid. Vertrouwen en veiligheid zijn sowieso belangrijke doorgeefonderwerpen. Het is verrassend te zien wat kinderen al observerend écht leren. Het overkwam ook mij dat ik, teleurgesteld denkend dat slechts een deel van mijn opvoeding vrucht leek te dragen in hun puberteit, later verbaasd werd door alles wat ze toch hadden opgepikt van mijn onbewuste doorgeven.

Marcel Schopman leidt dagelijks de vrolijke, maar o zo serieuze beestenboel bij het NMF met veel plezier en toewijding, maar zoals u elders in dit blad kunt lezen heeft

En dan kom ik aan de muziek! Zelf ben ik een enthousiast musicus/muzikant. Ik speel bijna mijn hele leven slagwerk in een jazzband en in een big band. Mijn kinderen zijn opgegroeid met een vader die hen meenam als ik met de carnavalskapel of de jazzband erop uitging. Ze dansten op tweejarige leeftijd op het biljart in het café als we er speelden. Zulke kinderen hoef je nauwelijks aan te sporen om muziek te gaan beoefenen! Het gezinsklimaat geeft de liefde voor muziek door, ook weer van kind op kleinkind.

De ouders leven het vóór, de kinderen nemen het over! Dat is doorgeven zonder dwang of moeite.

Dat is het feest van met elkaar iets moois tot stand brengen en harmonie in de relaties hebben.

hij intens genoten van een dagje dieren verzorgen in ARTIS. Hij vond dat zo leerzaam en inspirerend dat hij ook u graag een dagje in ARTIS wil rondleiden. Daar moet natuurlijk wel iets tegenover staan.

Als u donateur wordt of er als NMFdonateur een aanbrengt*, krijgt u van ons een speciale rondleiding cadeau.

De ‘doorgevers’ en ‘nieuwelingen’ mogen

Doorgeven dus!

dan 11 september 2018 op tournee door ARTIS. U kunt op onze site doorgeven wie

Voormalig staatssecretaris en KPN-topman prof. ir. Wim Dik werd in 2001 benoemd tot voorzitter van het NMF. Veertien jaar lang was Wim Dik een ­grote inspirator voor het NMF. In 2015 gaf Wim Dik het stokje door aan de huidige voorzitter mr. Els Swaab.

Het NMF benoemde hem tot ­ere-voorzitter vanwege zijn nimmer ­aflatende betrokkenheid bij het NMF. Nog steeds is hij een van onze trouwste concertbezoekers!

de nieuwe donateur wordt.

Meldt u zich voor 1 september 2018 aan via onze website:

www.muziekinstrumentenfonds.nl/ doorgeven * een nieuwe donateur wordt geacht minimaal €50,- per jaar te doneren. Een hoger bedrag wordt zeker op prijs gesteld. Kijk voor de exacte voorwaarden op onze site. De rondleiding is inclusief gratis toegangskaartje.

41

instrument voor talent

Word zelf donateur of maak een ander nieuwsgierig naar het NMF en win een speciale rondleiding in ARTIS.

MARIKA ACS | 1987 VIOLISTE

LOUELLA ALATIIT | 1979 VIOLISTE

OLGA ALESHINSKI | 1972 VIOLISTE

JEANINE VAN AMSTERDAM | 1992 VIOLISTE

AMSTERDAM SINFONIETTA CONTRABAS

SERGEY ARSENIEV | 1982 VIOLIST

HARALD AUSTBØ | 1982 CELLIST

NAOMI BACH | 1980 VIOLISTE

ANNA BADALIAN | 1984 VIOLISTE

OTTO BAKKER | 1987 CELLIST

JISKA TER BALS | 1974 VIOLISTE

FELICIA BAO | 2003 VIOLISTE

BELEMIR BARAN | 1993 VIOLISTE

KARLIEN BARTELS | 1984 CELLISTE

HELENA BASILOVA | 1983 PIANISTE

EILDERT BEEFTINK | 1974 PIANIST

STEFAN CHRISTIAN BELE | 2002 PIANIST

JUDIT BERENDSCHOT | 1983 CELLISTE

MARIEKE BERENDSEN | 1979 VIOLISTE

BABETTE VAN DEN BERG | 1983 VIOLISTE

JORIS VAN DEN BERG | 1986 CELLIST

ANNEMIJN BERGKOTTE | 1983 ALTVIOLISTE

IAN VAN DEN BERK | 1982 VIOLIST

CECILIA BERNARDINI | 1984 VIOLISTE

ELISE BESEMER | 1994 VIOLISTE

EMMA BESSELAAR | 1992 CELLISTE

VERA BEUMER | 2001 VIOLISTE

LEN BIELARS | 1988 CONTRABASSIST

BIRTHE BLOM | 1982 VIOLISTE

JENNIFER BLOM | 1995 CONTRABASSISTE

LISELOT BLOMAARD | 1997 ALTVIOLISTE

PAPILLON BODDEKE | 1999 VIOLIST

MARIE-CLAIRE BOEL | 1992 VIOLISTE

BENJAMIN DE BOER | 1995 CONTRABASSIST

KAYA DE BOER | 2011 PIANIST

MARCIA BOLEIJ | 2003 VIOLISTE

CONSTANTIJN BOLSCHER | 1997 VIOLIST

LIESBETH BOSBOOM | 1995 CELLISTE

TITIA BOUMAN | 1988 VIOLISTE

LIES BRAAKMAN | 1990 PIANISTE

TIM BRACKMAN | 1993 VIOLIST

RUBEN BRAVO VELTHUIJZEN VAN ZANTEN | 1998 | CELLIST

EMMA BREEDVELD | 1974 VIOLISTE

JUSTYNA BRIEFJES | 1978 VIOLISTE

BRENDA BROUNS | 1991 VIOLISTE

ESTHER DE BRUIJN | 1966 VIOLISTE

WILMA DE BRUIJN | 1998 CELLISTE

CHARLOTTE BRUSSEE | 1999 CELLISTE

CAMILLE BUITENHUIS | 1999 VIOLISTE

KARDELEN BURUK | 1996 ALTVIOLISTE

ALEXANDER BUSKERMOLEN | 1985 PIANIST

EVAN BUTTAR | 1992 CELLIST

YANG YANG CAI | 1998 PIANISTE

RAQUEL CAMPOS | 1990 VIOLISTE

CLAUDINE CARMEN ROMA | 1975 PIANISTE

DOMINIQUE CHABOT | 1991 CONTRABASSISTE

SHUANN CHAI | 1975 PIANISTE

BEGONIA CHAN | 1997 CELLISTE

MICHELLE CHOW | 1992 PIANISTE

ANDRII CHUGAI | 1989 VIOLIST

INGEBORG CNEUT | 1975 VIOLISTE

CODARTS ROTTERDAM | VLEUGEL

HET CONCERTGEMAAL | VLEUGEL

ALBA CONEJO MANGAS | 1992 VIOLISTE

FLOOR LE COULTRE | 1990 VIOLISTE

JOAQUÍN DE LA CRUZ TORTOSA | 2003 | CELLIST

DANIELLE DAOUKAYEVA | 1992 VIOLISTE

LUCAS DEBRAUX | 1990 VIOLIST

EKATERINA DEGTIAREVA | 1987 ALTVIOLISTE

FELICIA DERCKSEN | 1992 CELLISTE

LINDA DIAS PAULINO | 1983 CONTRABASSISTE

LAURA DÍAZ MARTIN | 1987 VIOLISTE

LENNART VAN DIJK | 1986 CONTRABASSIST

SUZANNE DIJKSTRA | 1972 ALTVIOLISTE

INGRID VAN DINGSTEE | 1975 VIOLISTE

OLIVIA DOFLEIN | 1989 VIOLISTE

CHIEKO DONKER DUYVIS | 1997 CELLISTE

LOES DOOREN | 1990 VIOLISTE

OCTAVIE DOSTALER-LALONDE | 1987 CELLISTE

JUDITH VAN DRIEL | 1985 VIOLISTE

HELENA DRUWÉ | 1981 VIOLISTE

SUZANNE VAN DUUREN | 1986 CELLISTE

LISA EGGEN | 1994 ALTVIOLISTE

ESTHER VAN DER EIJK | 1971 ALTVIOLISTE

JOACHIM EIJLANDER | 1975 CELLIST

HAWIJCH ELDERS | 1998 VIOLISTE

RAPHAELLA ENGELSBERG | 1989 VIOLISTE

CAITLIN ENSOR | 1990 VIOLISTE

IRENE ENZLIN | 1993 CELLISTE

SINAN ERCAN | 1982 CELLIST

BRUNO VAN ESSEVELD | 1989 VIOLIST

MIRIAM VAN ESSEVELD | 1994 VIOLISTE

EVA EUWE | 1988 CONTRABASSISTE

XENIA EVERS | 1995 PIANISTE

NOA EYL | 1988 VIOLIST

DAVID FABER | 1985 CELLIST

FLORIS FABER | 1994 ALTVIOLIST

LIDEWIJ FABER | 1988 CELLISTE

LUÍS FABIANO RABELLO | 1979 PIANIST

CLEMENS VAN DER FEEN | 1980 CONTRABASSIST

GEERTEN FELLER | 1993 ALTVIOLIST

HANNAH FELTKAMP | 1996 VIOLISTE

MICHAEL FOYLE | 1991 VIOLIST

HARMEN FRAANJE | 1976 PIANIST

DANIEL FRANKENBERG | 1990 VIOLIST

REMBRANDT FRERICHS | 1977 PIANIST

ARJUN GANGULY | 1997 CELLIST

ESTHER GARCIA CALVO | 1988 CELLISTE

YOTAM GATON | 1986 VIOLIST

THOMAS VAN GEELEN | 1988 CELLIST

HADEWIJCH VAN GENT | 1997 CELLISTE

JORINDE GERADTS | 1977 VIOLISTE

GITAARORKEST NEDERLAND | GITAREN

TEUN GODSCHALK | 1987 CONTRABASSIST

MARTA GONZALEZ PEREZ | 1984 CELLISTE

DARIA GORBAN | 1977 VIOLISTE

OLGA GÖSCHEL | 2004 VIOLISTE

ANA ESTER GRÁCIO DOS SANTOS 1995 | HARPISTE

PIA EVA GREINER | 1985 CELLISTE

CORALINE GROEN | 1986 VIOLISTE

JUDITH GROEN | 1988 CELLISTE

MATHILDE GROEN | 2000 VIOLISTE

LOTTE GROTHOLT | 1998 ALTVIOLISTE

CHARLOTTE GULIKERS | 1995 CELLISTE

MAXIME GULIKERS | 1994 VIOLIST

NINO GVETADZE | 1981 PIANISTE

ANNEKE VAN HAAFTEN | 1972 VIOLISTE

EVA VAN HAAFTEN | 1992 VIOLISTE

JOB TER HAAR | 1964 CELLIST

JOSJE TER HAAR | 1961 VIOLISTE

LUCIE LUNA HALLENGA | 1999 VIOLISTE

FELICIA HAMZA | 1995 CELLISTE

JULIJA HARTIG | 1972 VIOLISTE

QUINTIJN VAN HEEK | 2003 VIOLIST

MONIQUE HEIDEMA | 1966 CELLISTE

MYRTHE HELDER | 1983 VIOLISTE

MARLENE HEMMER | 1981 VIOLISTE

FEMKE HEMPEL | 1995 VIOLISTE

NOOR HENDRIKS | 2001 VIOLISTE

ANNA-MAGDALENA DEN HERDER 1988 | ALTVIOLISTE

GIDEON DEN HERDER | 1986 CELLIST

JACOBUS DEN HERDER | 1985 PIANIST

JEROEN DEN HERDER | 1971 CELLIST

TESSEL HERSBACH | 1990 VIOLISTE

BOB HEUVELMANS | 1987 HARPIST

THEODOOR HEYNING | 1999 CELLIST

YANNICK HIWAT | 1988 VIOLIST

JURRIËTTE VAN DER HOEVEN | 1985 VIOLISTE

ANNE ROOS HOIJTINK | 1998 VIOLISTE

WYTSKE HOLTROP | 1994 CELLISTE

SYBREN HOLWERDA | 1997 VIOLIST

VIOLA DE HOOG | 1955 CELLISTE

ROGIER HORNMAN | 1994 CELLIST

SANNE VAN DER HORST | 1978 CELLISTE

YINGSHAN HU | 1999 PIANISTE

TIJMEN HUISINGH | 1979 VIOLIST

SARAH LYNN HUIZING | 1995 VIOLISTE

FEMKE HUIZINGA | 1983 ALTVIOLISTE

CAROLIEN HULSHOF | 1981 VIOLISTE

JONATHAN VAN IJZERLOOIJ | 1992 CELLIST

DMITRY IVANOV | 1989 VIOLIST

MARIANA IZMAN | 1979 PIANISTE

ROELAND JAGERS | 1980 ALTVIOLIST

JUDITH JAMIN | 1956 CELLISTE

CAMIEL JANSEN | 1991 CONTRABASSIST

FIONA JANSEN | 1985 VIOLISTE

JOZIEN JANSEN | 1981 CELLISTE

NORMAN JANSEN | 1969 VIOLIST

PIOTR JASIURKOWSKI | 1987 VIOLIST

EVELIEN JASPERS | 1990 VIOLISTE

SERVAAS JESSEN | 1990 CONTRABASSIST

IAN DE JONG | 1987 VIOLIST

MARIE-LOUISE DE JONG | 1992 VIOLISTE

TINEKE DE JONG | 1964 VIOLISTE

BAS JONGEN | 1992 CELLIST

JOS JONKER | 1992 VIOLISTE

SARA KALINOWSKA | 1992 VIOLISTE

AMITAI KAMP | 2003 VIOLIST

CAROLINE KANG | 1980 CELLISTE

FLORIS KAPPEYNE | 1995 PIANIST

SARAH KAPUSTIN | 1981 VIOLISTE

JUSTINAS KAUNAS | 1992 VIOLIST

MANON VAN DE KEMPE | 1996 VIOLISTE

OLFJE VAN DER KLEIN | 1994 VIOLISTE

JULIA KLEINSMANN | 1995 VIOLISTE

CARLA DE KLEUVER-LEURS | 1978 VIOLISTE

JUDITH VAN DER KLIP | 1985 VIOLISTE

RATA KLOPPENBURG | 1963 CELLISTE

ROSALINDE KLUCK | 1981 ALTVIOLISTE

HELEEN KNOOP | 1982 VIOLISTE

LAURENS KNOOP | 1986 CONTRABASSIST

TIARA KOBALD | 1991 VIOLISTE

PIETER DE KOE | 1994 CELLIST

KEES KOELMANS | 1958 VIOLIST

IRENE KOK | 1990 CELLISTE

KONINKLIJK CONSERVATORIUM VLEUGEL

MAYU KONOE | 1997 VIOLISTE

TAKEHIRO KONOE | 1997 ALTVIOLIST

JURRE KOOPMANS | 2002 CELLIST

ELENA KOPTEVA | 1990 CELLISTE

MARIEKE KOSTERS | 1997 VIOLISTE

NIENKE KOSTERS | 1987 CONTRABASSISTE

GIORGOS KOTSIOLIS | 1979 CELLIST

KSENIA KOUZMENKO | 1971 PIANISTE

ANASTASIA KOZLOVA | 1979 VIOLISTE

REINDERT KRAGT | 1989 CONTRABASSIST

EMMA KROON | 1994 CELLISTE

GIOIA KUIPERS | 1995 ALTVIOLISTE

RIK KUPPEN | 1994 PIANIST

BAPTIST KURVERS-KIERS | 1962 ALTVIOLIST

FALOU LANSINK | 1996 CELLISTE

NITZAN LASTER | 1970 CELLIST

MARTHE LASTHUIS | 1990 VIOLISTE

ERNŐ LASTLO OLAH | 1948 VIOLIST

CARLOS LEAL CARDÍN | 1989 CELLIST

DANIEL LEENDERS | 1998 VIOLIST

DETMAR LEERTOUWER | 1967 CELLIST

MONIEK DE LEEUW | 1986 VIOLISTE

JACOB LEKKERKERKER | 1975 PIANIST

MARTA LEMANSKA | 1981 VIOLISTE

TOM VAN LENT | 1976 CELLIST

EKATERINA LEVENTAL | 1977 HARPISTE

MINTJE VAN LIER | 1982 VIOLISTE

SABINE VAN LIER | 1988 VIOLISTE

SILVAN LIKLIKUWATA | 1998 CELLIST

PIETER VAN LOENEN | 1993 VIOLIST

LOIS LOOS | 1997 ALTVIOLISTE

CASSANDRA LUCKHARDT | 1969 CELLISTE

MARIËLLE VAN LUIJK | 1995 VIOLISTE

LAURA LUNANSKY | 1995 VIOLISTE

JAVIER LUPIÁÑEZ RUIZ | 1980 VIOLIST

JOHN MA | 1978 VIOLIST

KAJA MAJOOR | 1998 VIOLISTE

MARIA-PAULA MAJOOR | 1977 VIOLISTE

VESELINA MANIKOVA | 1976 VIOLISTE

BOB MARSDON | 1993 PIANIST

ZAYNAB MARTIN | 1988 CONTRABASSISTE

UXÍA MARTÍNEZ BOTANA | 1988 CONTRABASSISTE

WILLIAM MCLEISH | 1992 CELLIST

ANNA MEENDERINK | 1996 ALTVIOLISTE

RUUD MEESTER | 1971 CELLIST

PEPIJN MEEUWS | 1974 CELLIST

HEBE MENSINGA | 1972 VIOLISTE

MEREL VAN DER MEULEN | 1997 VIOLISTE

AIDAN MIKDAD | 2001 PIANIST

MARIA MILSTEIN | 1985 VIOLISTE

HESSEL MOESELAAR | 1995 ALTVIOLIST

MYRTO MORAITOU | 1987 VIOLISTE

ÁNGELA MOYA DOMINGUEZ | 1986 VIOLISTE

TALITHA MUGGE | 1997 HARPISTE

MARK MULDER | 1984 ALTVIOLIST

GUIDO MÜLLER | 1968 VIOLIST

MICHAEL MÜLLER | 1961 CELLIST

MARCUS VAN DEN MUNCKHOF 1988 | CELLIST

RENÉ VAN MUNSTER | 1989 CELLIST

HINSE MUTTER | 1986 CONTRABASSIST

CARLO NABBE | 1963 VIOLIST

MARIA NABEIRO | 1997 CELLISTE

ANI NATROSHVILI | 1995 ALTVIOLISTE

NINO NATROSHVILI | 1992 VIOLISTE

BORIS NEDIALKOV | 1992 CELLIST

TEODORA NEDYALKOVA | 1990 CELLISTE

ANNERIEKE NENTJES | 1983 VIOLISTE

JAN BASTIAAN NEVEN | 1972 CELLIST

MATTHIJS VAN NIEKERK | 1995 CELLIST

STEPHAN NIEUWESTEEG | 1992 VIOLIST

MASCHA VAN NIEUWKERK | 1990 CELLISTE

DIONNE NIJSTEN | 1988 CELLISTE

LEONID NIKISHIN | 1988 VIOLIST

JUNYA NOMURA | 1994 CELLIST

JUDITH NOORDZIJ | 1989 VIOLISTE

WIESJE NUIVER | 1989 VIOLISTE

JOHAN OLOF | 1981 VIOLIST

DAPHNE OLTHETEN | 1989 VIOLISTE

RIËTTE OLTHOF | 1989 PIANISTE

SJAAN OOMEN | 1985 VIOLISTE

LAURA OOMENS | 1978 VIOLISTE

MARA OOSTERBAAN | 1987 VIOLISTE

JET VAN OOSTERHOUT | 1995 VIOLISTE

LOES VAN OOSTERHOUT | 1998 CELLISTE

ROLIN VAN OPSTAL | 1994 VIOLISTE

EVA OTERO PICADO | 1989 CELLISTE

RIK OTTO | 1967 CELLIST

SASKIA OTTO | 1987 VIOLISTE

FLEUR OVERBEEK | 2001 VIOLISTE

MELANIE VAN OVERBEEKE | 1982 ALTVIOLISTE

TONY OVERWATER | 1965 CONTRABASSIST

HAEJIN PARK | 1996 VIOLISTE

ANUSCHKA PEDANO | 2000 ALTVIOLISTE

PAULA PÉREZ ROMERO | 1993 VIOLISTE

SASKIA PETERS | 1994 VIOLISTE

LOTTI PEVERELLI | 1991 VIOLISTE

PIETER PEVERELLI | 1993 VIOLIST

JULIA PHILIPPENS | 1984 VIOLISTE

SVETLANA PILIPENKO | 1987 VIOLISTE

ANNEFLOOR PLANTINGA | 1997 VIOLISTE

ILKA VAN DER PLAS | 1983 VIOLISTE

JAN VAN DER PLAS | 1997 CELLIST

ANSFRIED PLAT | 1969 CELLIST

MARIJE PLOEMACHER | 1982 VIOLISTE

SABINE POIESZ | 1987 VIOLISTE

SASKIA LE POOLE | 1985 CELLISTE

ESTER POTJES | 1997 (ALT)VIOLISTE

ELLA VAN POUCKE | 1994 CELLISTE

THOMAS PRECHAL | 2004 CELLIST

ANNEMARIE VAN PROOIJEN | 1983 VIOLISTE

CARLES PUIG RUSCALLEDA | 1981 VIOLIST

GERRIT VAN PUTTEN | 1983 VIOLIST

JELTE VAN PUTTEN | 2001 VIOLIST

DAVID RABINOVICH | 1959 VIOLIST

ROGER REGTER | 1972 CELLIST

ASTRID REIJNDERS | 1998 CELLISTE

ERNST REIJSEGER | 1954 CELLIST

FILIP REKIEC | 1989 VIOLIST

FLORIANNE REMME | 2000 CELLISTE

ROOSJE REUMKENS-DILLINGH | 1978 VIOLISTE

RENATE VAN RIEL | 1971 VIOLISTE

MARIËLLE RIJKAART | 1984 CELLISTE

BRIT ISSA RIJNEN | 1999 VIOLISTE

HANS ROELOFSEN | 1950 CONTRABASSIST

EMMA ROIJACKERS | 1995 VIOLISTE

KETEVAN ROINISHVILI | 1987 CELLISTE

DANIEL ROWLAND | 1972 VIOLIST

HENK RUBINGH | 1955 VIOLIST

IGOR RUHADZE | 1969 VIOLIST

ARTHUR RUSANOVSKY | 1993 VIOLIST

JULIA RUSANOVSKY | 1987 VIOLISTE

FREDERIEKE SAEIJS | 1979 VIOLISTE

IVAN SAEZ SCHWARTZ | 1992 VIOLIST

EVA SALADIN | 1987 VIOLISTE

JULIÁN SARMIENTO | 1988 CONTRABASSIST

NATHALIE SCHAAP | 1993 CONTRABASSISTE

EMMA VAN SCHADEWIJK | 2003 CELLISTE

EMMA VAN DER SCHALIE | 1987 VIOLISTE

VALERIE SCHÖNEN | 1995 VIOLISTE

KASPER SCHONEWILLE | 1992 PIANIST

SONJA SCHRAVESANDE | 1999 VIOLISTE

MARIE-JOSÉ SCHRIJNER | 1963 VIOLISTE

ANNELEEN SCHUITEMAKER | 1992 HARPISTE

ANNA SCHULTSZ | 2004 VIOLISTE

METTE SEIDEL | 1981 CELLISTE

JOBINE SIEKMAN | 1995 CELLISTE

SHIN SIHAN | 1994 VIOLIST

SERAPHINE SLIGTER VAN GREVENSTEIN | 2003 | VIOLISTE

OLAV SLOOTBEEK | 2001 VIOLIST

ROSANNE SLOOTS | 1996 ALTVIOLISTE

MASCHA VAN SLOTEN | 1975 VIOLISTE

DIEDERIK SMULDERS | 1997 CELLIST

ELINE SNOEK | 1971 ALTVIOLISTE

LAURA SOETERS | 1999 VIOLISTE

MATTIAS SPEE | 1997 PIANIST

KIM SPIERENBURG | 1993 VIOLISTE

KOEN SPIJKER | 1991 PIANIST

ANTON SPRONK | 1994 CELLIST

CORINNE STAAL | 1964 PIANISTE

WILLEM STAM | 1988 CELLIST

KOEN STAPERT | 1990 VIOLIST

LAURA VAN DER STOEP | 1978 ALTVIOLISTE

EMMY STORMS | 1988 VIOLISTE

RICK STOTIJN | 1982 CONTRABASSIST

LONNEKE VAN STRAALEN | 1985 VIOLISTE

HANNAH STRIJBOS | 1989 ALTVIOLISTE

ANNERIEN STUKER | 1987 VIOLISTE

ALISTAIR SUNG | 1987 CELLIST

JIRI TAIHUTTU | 1995 | GITARIST

SAMUEL TAMARIT OTERO | 1987 VIOLIST

ROGIER TAMMINGA | 1994 CELLIST

ANNIE TÅNGBERG | 1972 CELLISTE

PHOEBE TARLETON | 1998 VIOLISTE

ELISA KAREN TAVENIER | 1996 ALTVIOLISTE

CATARINA TÁVORA CELLISTE

HRAYR TER-SARGSYAN | 1993 VIOLIST

OLIVIER THIERY | 1983 CONTRABASSIST

JORINDE VAN DEN THILLART | 1988 VIOLISTE

MARIE DE THOUARS | 1989 VIOLISTE

DIET TILANUS | 1980 VIOLISTE

PIETERNEL TILS | 1999 VIOLISTE

RENÉE TIMMER | 1994 CELLISTE

LAURENS TOET | 1999 CELLIST

ANNA SOPHIE TORN | 1988 VIOLISTE

XAVIER TORRES VICENTE | 1991 PIANIST

EVA TRAA | 1988 VIOLISTE

BAS TREUB | 1987 VIOLIST

MICHAEL TWEED-KENT | 1987 CELLIST

STIJN VAN UFFELEN | 1998 VIOLIST

ROMY UIJTTENBOOGAART | 1999 VIOLISTE

MELISSA USSERY | 1980 VIOLISTE

SERENA VANHEUVERSWIJN | 1998 VIOLISTE

BÁRBARA VARASSI PEGA | 1977 PIANISTE

ANNE VEINBERG | 1989 PIANISTE

ROBIN VELDMAN | 1998 VIOLISTE

CLAUDIA VELEZ RUIZ | 1992 CONTRABASSISTE

MEREL VERCAMMEN | 1988 VIOLISTE

GENEVIÈVE VERHAGE | 1985 CELLISTE

MICHELLE VERHEGGEN | 1993 HARPISTE

JUDITH VERONA MARTIN | 1985 VIOLISTE

FLORIAN VERWEIJ | 1997 PIANIST

TESS VERWEIJ | 2006 VIOLISTE

QUIRINE VIERSEN | 1972 CELLISTE

ANNE-LINDE VISSER | 1992 CELLISTE

HANNAH VISSER | 1992 VIOLISTE

GODELIEVE VOORHOEVE | 1992 VIOLISTE

ERNST JAN VOS | 1996 VIOLIST

JEANITA VRIENS | 1983 VIOLISTE

ELINE DE VRIES | 1999 VIOLISTE

EVELIEN DE VRIES | 1978 ALTVIOLISTE

TIM DE VRIES | 2000 VIOLIST

BERDIEN VRIJLAND | 1973 ALTVIOLISTE

ARNO VAN DER VUURST | 1978 CELLIST

ROSA VAN WALBEEK | 1996 | GAMBISTE

SAMIRA VAN DE WALLE | 1986 CELLISTE

ALEXANDER WARENBERG | 1998 CELLIST

EMMA WARMELINK | 1997 CELLISTE

ISOBEL WARMELINK | 1996 VIOLISTE

XANDER WASSENAAR | 2003 VIOLIST

BEN WEISHAUPT | 1996 PIANIST

ELISE VAN DER WEL | 1992 VIOLISTE

GWYNETH WENTINK | 1981 HARPISTE

INTAN WERRY | 1988 VIOLISTE

MARLEEN WESTER | 1984 VIOLISTE

MYRTHE VAN DE WEETERING | 1988 VIOLISTE

AMARINS WIERDSMA | 1991 VIOLISTE

AMKE TE WIES | 1994 CELLISTE

ITEKE WIJBENGA | 1989 ALTVIOLISTE

BERNADETTE WIJNHAMER | 1995 VIOLISTE

NOA WILDSCHUT | 2001 VIOLISTE

MARTIJN WILLERS | 1979 PIANIST

DARYA VAN DER WILT | 2002 VIOLISTE

REINIER WINK | 2002 CELLIST

SOPHIA WITMER | 1996 CELLISTE

SASHA WITTEVEEN | 2003 CONTRABASSISTE

MICHIEL WITTINK | 1995 ALTVIOLIST

JURRIAN VAN DER ZANDEN | 1984 CELLIST

ROBIN DE ZEEUW | 1988 CONTRABASSIST

JANNEKE ZEGVELD | 1977 VIOLISTE

GABRIELE ZEMAITYTE | 1993 PIANISTE

DANA ZEMTSOV | 1992 ALTVIOLISTE

EMILIANO ZENODOCCHIO | 1985 FLUITIST

JUAN SALVADOR ZURUTUZA | 1981 PIANIST

ALLE 443 NMF-MUSICI UIT 2017

ALICE VAN BINSBERGEN | 2003 VIOLISTE

LIDY BLIJDORP | 1986 CELLISTE

ÁNGELA CONEJO MANGAS | 1992 CONSERVATORIUM VAN AMSTERDAM VIOLISTE VLEUGEL & FORTEPIANO

MARIKA ACS | 1987 VIOLISTE

LOUELLA ALATIIT | 1979 VIOLISTE

OLGA ALESHINSKI | 1972 VIOLISTE

JEANINE VAN AMSTERDAM | 1992 VIOLISTE

AMSTERDAM SINFONIETTA CONTRABAS

SERGEY ARSENIEV | 1982 VIOLIST

HARALD AUSTBØ | 1982 CELLIST

NAOMI BACH | 1980 VIOLISTE

ANNA BADALIAN | 1984 VIOLISTE

OTTO BAKKER | 1987 CELLIST

JISKA TER BALS | 1974 VIOLISTE

FELICIA BAO | 2003 VIOLISTE

BELEMIR BARAN | 1993 VIOLISTE

KARLIEN BARTELS | 1984 CELLISTE

HELENA BASILOVA | 1983 PIANISTE

EILDERT BEEFTINK | 1974 PIANIST

STEFAN CHRISTIAN BELE | 2002 PIANIST

JUDIT BERENDSCHOT | 1983 CELLISTE

MARIEKE BERENDSEN | 1979 VIOLISTE

BABETTE VAN DEN BERG | 1983 VIOLISTE

JORIS VAN DEN BERG | 1986 CELLIST

ANNEMIJN BERGKOTTE | 1983 ALTVIOLISTE

IAN VAN DEN BERK | 1982 VIOLIST

CECILIA BERNARDINI | 1984 VIOLISTE

ELISE BESEMER | 1994 VIOLISTE

EMMA BESSELAAR | 1992 CELLISTE

VERA BEUMER | 2001 VIOLISTE

LEN BIELARS | 1988 CONTRABASSIST

BIRTHE BLOM | 1982 VIOLISTE

JENNIFER BLOM | 1995 CONTRABASSISTE

LISELOT BLOMAARD | 1997 ALTVIOLISTE

PAPILLON BODDEKE | 1999 VIOLIST

MARIE-CLAIRE BOEL | 1992 VIOLISTE

BENJAMIN DE BOER | 1995 CONTRABASSIST

KAYA DE BOER | 2011 PIANIST

MARCIA BOLEIJ | 2003 VIOLISTE

CONSTANTIJN BOLSCHER | 1997 VIOLIST

LIESBETH BOSBOOM | 1995 CELLISTE

TITIA BOUMAN | 1988 VIOLISTE

LIES BRAAKMAN | 1990 PIANISTE

TIM BRACKMAN | 1993 VIOLIST

RUBEN BRAVO VELTHUIJZEN VAN ZANTEN | 1998 | CELLIST

EMMA BREEDVELD | 1974 VIOLISTE

JUSTYNA BRIEFJES | 1978 VIOLISTE

BRENDA BROUNS | 1991 VIOLISTE

ESTHER DE BRUIJN | 1966 VIOLISTE

WILMA DE BRUIJN | 1998 CELLISTE

CHARLOTTE BRUSSEE | 1999 CELLISTE

CAMILLE BUITENHUIS | 1999 VIOLISTE

KARDELEN BURUK | 1996 ALTVIOLISTE

ALEXANDER BUSKERMOLEN | 1985 PIANIST

EVAN BUTTAR | 1992 CELLIST

YANG YANG CAI | 1998 PIANISTE

RAQUEL CAMPOS | 1990 VIOLISTE

CLAUDINE CARMEN ROMA | 1975 PIANISTE

DOMINIQUE CHABOT | 1991 CONTRABASSISTE

SHUANN CHAI | 1975 PIANISTE

BEGONIA CHAN | 1997 CELLISTE

MICHELLE CHOW | 1992 PIANISTE

ANDRII CHUGAI | 1989 VIOLIST

INGEBORG CNEUT | 1975 VIOLISTE

CODARTS ROTTERDAM | VLEUGEL

HET CONCERTGEMAAL | VLEUGEL

ALBA CONEJO MANGAS | 1992 VIOLISTE

FLOOR LE COULTRE | 1990 VIOLISTE

JOAQUÍN DE LA CRUZ TORTOSA | 2003 | CELLIST

DANIELLE DAOUKAYEVA | 1992 VIOLISTE

LUCAS DEBRAUX | 1990 VIOLIST

EKATERINA DEGTIAREVA | 1987 ALTVIOLISTE

FELICIA DERCKSEN | 1992 CELLISTE

LINDA DIAS PAULINO | 1983 CONTRABASSISTE

LAURA DÍAZ MARTIN | 1987 VIOLISTE

LENNART VAN DIJK | 1986 CONTRABASSIST

SUZANNE DIJKSTRA | 1972 ALTVIOLISTE

INGRID VAN DINGSTEE | 1975 VIOLISTE

OLIVIA DOFLEIN | 1989 VIOLISTE

CHIEKO DONKER DUYVIS | 1997 CELLISTE

LOES DOOREN | 1990 VIOLISTE

OCTAVIE DOSTALER-LALONDE | 1987 CELLISTE

JUDITH VAN DRIEL | 1985 VIOLISTE

HELENA DRUWÉ | 1981 VIOLISTE

SUZANNE VAN DUUREN | 1986 CELLISTE

LISA EGGEN | 1994 ALTVIOLISTE

ESTHER VAN DER EIJK | 1971 ALTVIOLISTE

JOACHIM EIJLANDER | 1975 CELLIST

HAWIJCH ELDERS | 1998 VIOLISTE

RAPHAELLA ENGELSBERG | 1989 VIOLISTE

CAITLIN ENSOR | 1990 VIOLISTE

IRENE ENZLIN | 1993 CELLISTE

SINAN ERCAN | 1982 CELLIST

BRUNO VAN ESSEVELD | 1989 VIOLIST

MIRIAM VAN ESSEVELD | 1994 VIOLISTE

EVA EUWE | 1988 CONTRABASSISTE

XENIA EVERS | 1995 PIANISTE

NOA EYL | 1988 VIOLIST

DAVID FABER | 1985 CELLIST

FLORIS FABER | 1994 ALTVIOLIST

LIDEWIJ FABER | 1988 CELLISTE

LUÍS FABIANO RABELLO | 1979 PIANIST

CLEMENS VAN DER FEEN | 1980 CONTRABASSIST

GEERTEN FELLER | 1993 ALTVIOLIST

HANNAH FELTKAMP | 1996 VIOLISTE

MICHAEL FOYLE | 1991 VIOLIST

HARMEN FRAANJE | 1976 PIANIST

DANIEL FRANKENBERG | 1990 VIOLIST

REMBRANDT FRERICHS | 1977 PIANIST

ARJUN GANGULY | 1997 CELLIST

ESTHER GARCIA CALVO | 1988 CELLISTE

YOTAM GATON | 1986 VIOLIST

THOMAS VAN GEELEN | 1988 CELLIST

HADEWIJCH VAN GENT | 1997 CELLISTE

JORINDE GERADTS | 1977 VIOLISTE

GITAARORKEST NEDERLAND | GITAREN

TEUN GODSCHALK | 1987 CONTRABASSIST

MARTA GONZALEZ PEREZ | 1984 CELLISTE

DARIA GORBAN | 1977 VIOLISTE

OLGA GÖSCHEL | 2004 VIOLISTE

ANA ESTER GRÁCIO DOS SANTOS 1995 | HARPISTE

PIA EVA GREINER | 1985 CELLISTE

CORALINE GROEN | 1986 VIOLISTE

JUDITH GROEN | 1988 CELLISTE

MATHILDE GROEN | 2000 VIOLISTE

LOTTE GROTHOLT | 1998 ALTVIOLISTE

CHARLOTTE GULIKERS | 1995 CELLISTE

MAXIME GULIKERS | 1994 VIOLIST

NINO GVETADZE | 1981 PIANISTE

ANNEKE VAN HAAFTEN | 1972 VIOLISTE

EVA VAN HAAFTEN | 1992 VIOLISTE

JOB TER HAAR | 1964 CELLIST

JOSJE TER HAAR | 1961 VIOLISTE

LUCIE LUNA HALLENGA | 1999 VIOLISTE

FELICIA HAMZA | 1995 CELLISTE

JULIJA HARTIG | 1972 VIOLISTE

QUINTIJN VAN HEEK | 2003 VIOLIST

MONIQUE HEIDEMA | 1966 CELLISTE

MYRTHE HELDER | 1983 VIOLISTE

MARLENE HEMMER | 1981 VIOLISTE

FEMKE HEMPEL | 1995 VIOLISTE

NOOR HENDRIKS | 2001 VIOLISTE

ANNA-MAGDALENA DEN HERDER 1988 | ALTVIOLISTE

GIDEON DEN HERDER | 1986 CELLIST

JACOBUS DEN HERDER | 1985 PIANIST

JEROEN DEN HERDER | 1971 CELLIST

TESSEL HERSBACH | 1990 VIOLISTE

BOB HEUVELMANS | 1987 HARPIST

THEODOOR HEYNING | 1999 CELLIST

YANNICK HIWAT | 1988 VIOLIST

JURRIËTTE VAN DER HOEVEN | 1985 VIOLISTE

ANNE ROOS HOIJTINK | 1998 VIOLISTE

WYTSKE HOLTROP | 1994 CELLISTE

SYBREN HOLWERDA | 1997 VIOLIST

VIOLA DE HOOG | 1955 CELLISTE

ROGIER HORNMAN | 1994 CELLIST

SANNE VAN DER HORST | 1978 CELLISTE

YINGSHAN HU | 1999 PIANISTE

TIJMEN HUISINGH | 1979 VIOLIST

SARAH LYNN HUIZING | 1995 VIOLISTE

FEMKE HUIZINGA | 1983 ALTVIOLISTE

CAROLIEN HULSHOF | 1981 VIOLISTE

JONATHAN VAN IJZERLOOIJ | 1992 CELLIST

DMITRY IVANOV | 1989 VIOLIST

MARIANA IZMAN | 1979 PIANISTE

ROELAND JAGERS | 1980 ALTVIOLIST

JUDITH JAMIN | 1956 CELLISTE

CAMIEL JANSEN | 1991 CONTRABASSIST

FIONA JANSEN | 1985 VIOLISTE

JOZIEN JANSEN | 1981 CELLISTE

NORMAN JANSEN | 1969 VIOLIST

PIOTR JASIURKOWSKI | 1987 VIOLIST

EVELIEN JASPERS | 1990 VIOLISTE

SERVAAS JESSEN | 1990 CONTRABASSIST

IAN DE JONG | 1987 VIOLIST

MARIE-LOUISE DE JONG | 1992 VIOLISTE

TINEKE DE JONG | 1964 VIOLISTE

BAS JONGEN | 1992 CELLIST

JOS JONKER | 1992 VIOLISTE

SARA KALINOWSKA | 1992 VIOLISTE

AMITAI KAMP | 2003 VIOLIST

CAROLINE KANG | 1980 CELLISTE

FLORIS KAPPEYNE | 1995 PIANIST

SARAH KAPUSTIN | 1981 VIOLISTE

JUSTINAS KAUNAS | 1992 VIOLIST

MANON VAN DE KEMPE | 1996 VIOLISTE

OLFJE VAN DER KLEIN | 1994 VIOLISTE

JULIA KLEINSMANN | 1995 VIOLISTE

CARLA DE KLEUVER-LEURS | 1978 VIOLISTE

JUDITH VAN DER KLIP | 1985 VIOLISTE

RATA KLOPPENBURG | 1963 CELLISTE

ROSALINDE KLUCK | 1981 ALTVIOLISTE

HELEEN KNOOP | 1982 VIOLISTE

LAURENS KNOOP | 1986 CONTRABASSIST

TIARA KOBALD | 1991 VIOLISTE

PIETER DE KOE | 1994 CELLIST

KEES KOELMANS | 1958 VIOLIST

IRENE KOK | 1990 CELLISTE

KONINKLIJK CONSERVATORIUM VLEUGEL

MAYU KONOE | 1997 VIOLISTE

TAKEHIRO KONOE | 1997 ALTVIOLIST

JURRE KOOPMANS | 2002 CELLIST

ELENA KOPTEVA | 1990 CELLISTE

MARIEKE KOSTERS | 1997 VIOLISTE

NIENKE KOSTERS | 1987 CONTRABASSISTE

GIORGOS KOTSIOLIS | 1979 CELLIST

KSENIA KOUZMENKO | 1971 PIANISTE

ANASTASIA KOZLOVA | 1979 VIOLISTE

REINDERT KRAGT | 1989 CONTRABASSIST

EMMA KROON | 1994 CELLISTE

GIOIA KUIPERS | 1995 ALTVIOLISTE

RIK KUPPEN | 1994 PIANIST

BAPTIST KURVERS-KIERS | 1962 ALTVIOLIST

FALOU LANSINK | 1996 CELLISTE

NITZAN LASTER | 1970 CELLIST

MARTHE LASTHUIS | 1990 VIOLISTE

ERNŐ LASTLO OLAH | 1948 VIOLIST

CARLOS LEAL CARDÍN | 1989 CELLIST

DANIEL LEENDERS | 1998 VIOLIST

DETMAR LEERTOUWER | 1967 CELLIST

MONIEK DE LEEUW | 1986 VIOLISTE

JACOB LEKKERKERKER | 1975 PIANIST

MARTA LEMANSKA | 1981 VIOLISTE

TOM VAN LENT | 1976 CELLIST

EKATERINA LEVENTAL | 1977 HARPISTE

MINTJE VAN LIER | 1982 VIOLISTE

SABINE VAN LIER | 1988 VIOLISTE

SILVAN LIKLIKUWATA | 1998 CELLIST

PIETER VAN LOENEN | 1993 VIOLIST

LOIS LOOS | 1997 ALTVIOLISTE

CASSANDRA LUCKHARDT | 1969 CELLISTE

MARIËLLE VAN LUIJK | 1995 VIOLISTE

LAURA LUNANSKY | 1995 VIOLISTE

JAVIER LUPIÁÑEZ RUIZ | 1980 VIOLIST

JOHN MA | 1978 VIOLIST

KAJA MAJOOR | 1998 VIOLISTE

MARIA-PAULA MAJOOR | 1977 VIOLISTE

VESELINA MANIKOVA | 1976 VIOLISTE

BOB MARSDON | 1993 PIANIST

ZAYNAB MARTIN | 1988 CONTRABASSISTE

UXÍA MARTÍNEZ BOTANA | 1988 CONTRABASSISTE

WILLIAM MCLEISH | 1992 CELLIST

ANNA MEENDERINK | 1996 ALTVIOLISTE

RUUD MEESTER | 1971 CELLIST

PEPIJN MEEUWS | 1974 CELLIST

HEBE MENSINGA | 1972 VIOLISTE

MEREL VAN DER MEULEN | 1997 VIOLISTE

AIDAN MIKDAD | 2001 PIANIST

MARIA MILSTEIN | 1985 VIOLISTE

HESSEL MOESELAAR | 1995 ALTVIOLIST

MYRTO MORAITOU | 1987 VIOLISTE

ÁNGELA MOYA DOMINGUEZ | 1986 VIOLISTE

TALITHA MUGGE | 1997 HARPISTE

MARK MULDER | 1984 ALTVIOLIST

GUIDO MÜLLER | 1968 VIOLIST

MICHAEL MÜLLER | 1961 CELLIST

MARCUS VAN DEN MUNCKHOF 1988 | CELLIST

RENÉ VAN MUNSTER | 1989 CELLIST

HINSE MUTTER | 1986 CONTRABASSIST

CARLO NABBE | 1963 VIOLIST

MARIA NABEIRO | 1997 CELLISTE

ANI NATROSHVILI | 1995 ALTVIOLISTE

NINO NATROSHVILI | 1992 VIOLISTE

BORIS NEDIALKOV | 1992 CELLIST

TEODORA NEDYALKOVA | 1990 CELLISTE

ANNERIEKE NENTJES | 1983 VIOLISTE

JAN BASTIAAN NEVEN | 1972 CELLIST

MATTHIJS VAN NIEKERK | 1995 CELLIST

STEPHAN NIEUWESTEEG | 1992 VIOLIST

MASCHA VAN NIEUWKERK | 1990 CELLISTE

DIONNE NIJSTEN | 1988 CELLISTE

LEONID NIKISHIN | 1988 VIOLIST

JUNYA NOMURA | 1994 CELLIST

JUDITH NOORDZIJ | 1989 VIOLISTE

WIESJE NUIVER | 1989 VIOLISTE

JOHAN OLOF | 1981 VIOLIST

DAPHNE OLTHETEN | 1989 VIOLISTE

RIËTTE OLTHOF | 1989 PIANISTE

SJAAN OOMEN | 1985 VIOLISTE

LAURA OOMENS | 1978 VIOLISTE

MARA OOSTERBAAN | 1987 VIOLISTE

JET VAN OOSTERHOUT | 1995 VIOLISTE

LOES VAN OOSTERHOUT | 1998 CELLISTE

ROLIN VAN OPSTAL | 1994 VIOLISTE

EVA OTERO PICADO | 1989 CELLISTE

RIK OTTO | 1967 CELLIST

SASKIA OTTO | 1987 VIOLISTE

FLEUR OVERBEEK | 2001 VIOLISTE

MELANIE VAN OVERBEEKE | 1982 ALTVIOLISTE

TONY OVERWATER | 1965 CONTRABASSIST

HAEJIN PARK | 1996 VIOLISTE

ANUSCHKA PEDANO | 2000 ALTVIOLISTE

PAULA PÉREZ ROMERO | 1993 VIOLISTE

SASKIA PETERS | 1994 VIOLISTE

LOTTI PEVERELLI | 1991 VIOLISTE

PIETER PEVERELLI | 1993 VIOLIST

JULIA PHILIPPENS | 1984 VIOLISTE

SVETLANA PILIPENKO | 1987 VIOLISTE

ANNEFLOOR PLANTINGA | 1997 VIOLISTE

ILKA VAN DER PLAS | 1983 VIOLISTE

JAN VAN DER PLAS | 1997 CELLIST

ANSFRIED PLAT | 1969 CELLIST

MARIJE PLOEMACHER | 1982 VIOLISTE

SABINE POIESZ | 1987 VIOLISTE

SASKIA LE POOLE | 1985 CELLISTE

ESTER POTJES | 1997 (ALT)VIOLISTE

ELLA VAN POUCKE | 1994 CELLISTE

THOMAS PRECHAL | 2004 CELLIST

ANNEMARIE VAN PROOIJEN | 1983 VIOLISTE

CARLES PUIG RUSCALLEDA | 1981 VIOLIST

GERRIT VAN PUTTEN | 1983 VIOLIST

JELTE VAN PUTTEN | 2001 VIOLIST

DAVID RABINOVICH | 1959 VIOLIST

ROGER REGTER | 1972 CELLIST

ASTRID REIJNDERS | 1998 CELLISTE

ERNST REIJSEGER | 1954 CELLIST

FILIP REKIEC | 1989 VIOLIST

FLORIANNE REMME | 2000 CELLISTE

ROOSJE REUMKENS-DILLINGH | 1978 VIOLISTE

RENATE VAN RIEL | 1971 VIOLISTE

MARIËLLE RIJKAART | 1984 CELLISTE

BRIT ISSA RIJNEN | 1999 VIOLISTE

HANS ROELOFSEN | 1950 CONTRABASSIST

EMMA ROIJACKERS | 1995 VIOLISTE

KETEVAN ROINISHVILI | 1987 CELLISTE

DANIEL ROWLAND | 1972 VIOLIST

HENK RUBINGH | 1955 VIOLIST

IGOR RUHADZE | 1969 VIOLIST

ARTHUR RUSANOVSKY | 1993 VIOLIST

JULIA RUSANOVSKY | 1987 VIOLISTE

FREDERIEKE SAEIJS | 1979 VIOLISTE

IVAN SAEZ SCHWARTZ | 1992 VIOLIST

EVA SALADIN | 1987 VIOLISTE

JULIÁN SARMIENTO | 1988 CONTRABASSIST

NATHALIE SCHAAP | 1993 CONTRABASSISTE

EMMA VAN SCHADEWIJK | 2003 CELLISTE

EMMA VAN DER SCHALIE | 1987 VIOLISTE

VALERIE SCHÖNEN | 1995 VIOLISTE

KASPER SCHONEWILLE | 1992 PIANIST

SONJA SCHRAVESANDE | 1999 VIOLISTE

MARIE-JOSÉ SCHRIJNER | 1963 VIOLISTE

ANNELEEN SCHUITEMAKER | 1992 HARPISTE

ANNA SCHULTSZ | 2004 VIOLISTE

METTE SEIDEL | 1981 CELLISTE

JOBINE SIEKMAN | 1995 CELLISTE

SHIN SIHAN | 1994 VIOLIST

SERAPHINE SLIGTER VAN GREVENSTEIN | 2003 | VIOLISTE

OLAV SLOOTBEEK | 2001 VIOLIST

ROSANNE SLOOTS | 1996 ALTVIOLISTE

MASCHA VAN SLOTEN | 1975 VIOLISTE

DIEDERIK SMULDERS | 1997 CELLIST

ELINE SNOEK | 1971 ALTVIOLISTE

LAURA SOETERS | 1999 VIOLISTE

MATTIAS SPEE | 1997 PIANIST

KIM SPIERENBURG | 1993 VIOLISTE

KOEN SPIJKER | 1991 PIANIST

ANTON SPRONK | 1994 CELLIST

CORINNE STAAL | 1964 PIANISTE

WILLEM STAM | 1988 CELLIST

KOEN STAPERT | 1990 VIOLIST

LAURA VAN DER STOEP | 1978 ALTVIOLISTE

EMMY STORMS | 1988 VIOLISTE

RICK STOTIJN | 1982 CONTRABASSIST

LONNEKE VAN STRAALEN | 1985 VIOLISTE

HANNAH STRIJBOS | 1989 ALTVIOLISTE

ANNERIEN STUKER | 1987 VIOLISTE

ALISTAIR SUNG | 1987 CELLIST

JIRI TAIHUTTU | 1995 | GITARIST

SAMUEL TAMARIT OTERO | 1987 VIOLIST

ROGIER TAMMINGA | 1994 CELLIST

ANNIE TÅNGBERG | 1972 CELLISTE

PHOEBE TARLETON | 1998 VIOLISTE

ELISA KAREN TAVENIER | 1996 ALTVIOLISTE

CATARINA TÁVORA CELLISTE

HRAYR TER-SARGSYAN | 1993 VIOLIST

OLIVIER THIERY | 1983 CONTRABASSIST

JORINDE VAN DEN THILLART | 1988 VIOLISTE

MARIE DE THOUARS | 1989 VIOLISTE

DIET TILANUS | 1980 VIOLISTE

PIETERNEL TILS | 1999 VIOLISTE

RENÉE TIMMER | 1994 CELLISTE

LAURENS TOET | 1999 CELLIST

ANNA SOPHIE TORN | 1988 VIOLISTE

XAVIER TORRES VICENTE | 1991 PIANIST

EVA TRAA | 1988 VIOLISTE

BAS TREUB | 1987 VIOLIST

MICHAEL TWEED-KENT | 1987 CELLIST

STIJN VAN UFFELEN | 1998 VIOLIST

ROMY UIJTTENBOOGAART | 1999 VIOLISTE

MELISSA USSERY | 1980 VIOLISTE

SERENA VANHEUVERSWIJN | 1998 VIOLISTE

BÁRBARA VARASSI PEGA | 1977 PIANISTE

ANNE VEINBERG | 1989 PIANISTE

ROBIN VELDMAN | 1998 VIOLISTE

CLAUDIA VELEZ RUIZ | 1992 CONTRABASSISTE

MEREL VERCAMMEN | 1988 VIOLISTE

GENEVIÈVE VERHAGE | 1985 CELLISTE

MICHELLE VERHEGGEN | 1993 HARPISTE

JUDITH VERONA MARTIN | 1985 VIOLISTE

FLORIAN VERWEIJ | 1997 PIANIST

TESS VERWEIJ | 2006 VIOLISTE

QUIRINE VIERSEN | 1972 CELLISTE

ANNE-LINDE VISSER | 1992 CELLISTE

HANNAH VISSER | 1992 VIOLISTE

GODELIEVE VOORHOEVE | 1992 VIOLISTE

ERNST JAN VOS | 1996 VIOLIST

JEANITA VRIENS | 1983 VIOLISTE

ELINE DE VRIES | 1999 VIOLISTE

EVELIEN DE VRIES | 1978 ALTVIOLISTE

TIM DE VRIES | 2000 VIOLIST

BERDIEN VRIJLAND | 1973 ALTVIOLISTE

ARNO VAN DER VUURST | 1978 CELLIST

ROSA VAN WALBEEK | 1996 | GAMBISTE

SAMIRA VAN DE WALLE | 1986 CELLISTE

ALEXANDER WARENBERG | 1998 CELLIST

EMMA WARMELINK | 1997 CELLISTE

ISOBEL WARMELINK | 1996 VIOLISTE

XANDER WASSENAAR | 2003 VIOLIST

BEN WEISHAUPT | 1996 PIANIST

ELISE VAN DER WEL | 1992 VIOLISTE

GWYNETH WENTINK | 1981 HARPISTE

INTAN WERRY | 1988 VIOLISTE

MARLEEN WESTER | 1984 VIOLISTE

MYRTHE VAN DE WEETERING | 1988 VIOLISTE

AMARINS WIERDSMA | 1991 VIOLISTE

AMKE TE WIES | 1994 CELLISTE

ITEKE WIJBENGA | 1989 ALTVIOLISTE

BERNADETTE WIJNHAMER | 1995 VIOLISTE

NOA WILDSCHUT | 2001 VIOLISTE

MARTIJN WILLERS | 1979 PIANIST

DARYA VAN DER WILT | 2002 VIOLISTE

REINIER WINK | 2002 CELLIST

SOPHIA WITMER | 1996 CELLISTE

SASHA WITTEVEEN | 2003 CONTRABASSISTE

MICHIEL WITTINK | 1995 ALTVIOLIST

JURRIAN VAN DER ZANDEN | 1984 CELLIST

ROBIN DE ZEEUW | 1988 CONTRABASSIST

JANNEKE ZEGVELD | 1977 VIOLISTE

GABRIELE ZEMAITYTE | 1993 PIANISTE

DANA ZEMTSOV | 1992 ALTVIOLISTE

EMILIANO ZENODOCCHIO | 1985 FLUITIST

JUAN SALVADOR ZURUTUZA | 1981 PIANIST

ALLE 443 NMF-MUSICI UIT 2017

ALICE VAN BINSBERGEN | 2003 VIOLISTE

LIDY BLIJDORP | 1986 CELLISTE

ÁNGELA CONEJO MANGAS | 1992 CONSERVATORIUM VAN AMSTERDAM VIOLISTE VLEUGEL & FORTEPIANO

HET BESTE VAN HET NMF OP CD BIJ U THUIS EnAccord Strijkkwartet

CAPRICCIO Parels uit de kwartetliteratuur Technische ontwikkelingen gaan sneller dan het licht en de digitale muziekstreaming vliegt ons om de oren. Is een cd nog van deze tijd?

Wellicht niet. Maar muziek vastleggen en nieuwe interpretaties of inzichten vereeuwigen om te delen, blijft – zeker voor musici – een belangrijk gegeven.

Dat blijkt ook maar weer uit de vele cd’s die NMF-musici produceren! Hier ziet u een greep uit de musici die recent de studio zijn ingedoken om hun muziek op te nemen. Gewoon op een cd. En die is ook gewoon te koop. Met een korting, speciaal voor u als donateur van het NMF. En nog leuker: met liefde gesigneerd door de musici!

Het strijkkwartetrepertoire blijft gelukkig een oneindige ontdekkingsreis. In de schaduw van de bekende grote werken schuilen onbekende pareltjes die helaas maar zelden hun weg naar de concert­ programma’s vinden. Het EnAccord Strijkkwartet laat graag luisteraars ken­ nismaken en genieten van hun eerste persoonlijke verzameling van prachtige, korte, afwisselende kwartetstukken op de cd ‘Capriccio’. Wie weet is dit al­ leen maar het begin, want ze zijn naar eigen zeggen nog lang niet klaar met ontdekken en genieten… Ilka (1e viool) bespeelt een Hofmans-viool, Helena (2e viool) een Vuillaume-viool en Rosalinde een Vuillaume-altviool van het NMF. In de winkel: € 21,50 Voor NMF-donateurs: € 15,-

44

Ragazze Quartet

SPIEGEL SPIEGEL is de vierde cd van de Ra­ gazze. De twee strijkkwartetten van Mendelssohn en Beethoven vormen voor het kwartet gevoelsmatig een tweeluik, ze spiegelen elkaar: “Het is geen haarscherp spiegelbeeld, maar één waarin het verbond tussen twee zwaargewichten duidelijk wordt. Het is de onbeschrijfelijke grootsheid en diepgang van dit repertoire waardoor jaren geleden de drang om strijkkwartet te spelen bij ons werd aangewakkerd en nu nog steeds levend wordt gehouden.

Het zijn ook werken die nooit ‘af’ zullen zijn.’’ Violiste Jeanita Vriens bespeelt een Grancino-viool uit 1696 (Milaan) van het NMF. Altvioliste Annemijn Bergkot­ te heeft sinds kort een Tubbs-strijkstok in bruikleen.

In de winkel: € 18,Voor NMF-donateurs: € 15,-

Maria Milstein viool & Nathalie Milstein piano

Floris Kappeyne Trio

INTERCHANGE

LA SONATE DE VINTEUIL In 2017 brachten de zusjes Maria en Nathalia Milstein hun eerste cd samen uit onder het label MIRARE, met werken gebaseerd op Marcel Prousts literaire werk Op zoek naar de verloren tijd. De cd werd direct door de media bejubeld van­ wege de onfeilbare muzikale connectie tussen de zusjes en de innovatieve reper­ toirekeuze. In januari 2018 kreeg Maria de prestigieuze Nederlandse Muziekprijs.

Wie haar cd beluistert, begrijpt onmid­ dellijk waarom de jury juist op deze musi­ cienne haar oog heeft laten vallen. Maria bespeelt de Bergonzi-viool “ex-Herman Krebbers” uit de collectie van het NMF. In de winkel: € 19,99 Voor NMF-donateurs: € 17,-

Nino Gvetadze piano

GHOSTS “We worden achtervolgd door herinne­ ringen en twijfels die als geesten in onze gedachten ronddolen,” aldus Nino. Zo ook Chopin, die zijn levensverhaal in 24 preludes gestalte gaf. De preludes zijn onweerstaanbaar en angstaanjagend tegelijk, maar Nino weet ze meesterlijk en magisch aan te grijpen. Nino heeft al bijna tien jaar een Steinway-vleugel uit 1936 in bruikleen van het NMF. In de winkel: € 19,99 Voor NMF-donateurs: € 10,-

Het Floris Kappeyne Trio werd opgericht door de jazz-pianist Floris Kappeyne in 2014. Het trio heeft in het afgelopen jaar een stap gemaakt in het zoeken naar een authentiek geluid, door het vermengen van de bekende klanken van het McCoy Tyner Trio uit de ­jaren ’60, Senegalese sabarritmes en ­abstracte muzikale concepten uit de moderne klassieke muziek. In juni 2017 is het resultaat hiervan verschenen op hun debuutalbum “Interchange” op Challenge Records International. ­Floris bespeelt een Sauter-vleugel uit de ­collectie van het NMF. In de winkel: € 20,99 Voor NMF-donateurs: € 15,-

BESTELINFO Bestel uw cd’s via: www.muziekinstrumentenfonds.nl/cd Prijzen zijn exclusief € 3,00 verzendkosten*.

Telefonisch bestellen kan ook: 020 622 1255. *Bespaar kosten en haal de cd(‘s) op het NMF-kantoor op!

45

De Bezetting Speelt

MADE IN SAINT PETERSBURG Het 10-koppige ensemble De Be­ zetting Speelt nam in oktober vorig jaar een dubbel-cd op met Russische muziek: Made in Saint Petersburg.

Hoboïst ­Alexander van Eerdewijk ­arrangeerde speciaal voor het ensem­ ble Moessorgski’s Schilderijen­tentoon­stelling. Even groots en sprankelend zijn Glinka’s Septet, Prokofjevs Kwintet en de Rêverie orientale van Glazoenov.

Contrabassiste Nienke Kosters bespeelt een Bachmann-contrabas (Amsterdam, 1872) uit de collectie van het NMF. In de winkel: € 22,50 Voor NMF-donateurs: € 17,50

Duo Bilitis

RÊVERIES DE BILITIS Op de nieuwste cd van Duo Bilitis, be­ staande uit Ekaterina Levental (zang en harp) en Eva Tebbe (harp), staan werken van hun geliefde Claude Debussy. Het duo maakte eigen arrangementen voor zang en twee harpen van Danse sacrée et danse profane, Les Chansons de Bilitis, Six Épigraphes antiques, Proses lyriques en Ballade slave. Op de cd be­ speelt Ekaterina haar nieuwe NMF-harp, een Salvi Arianna uit 2017.

In de winkel: € 15,Voor NMF-donateurs: € 10,-

Delta Piano Trio

THE MIRROR WITH THREE FACES De titel van het nieuwste project van het Delta Piano Trio is g ­ eïnspireerd op Lera Auerbachs T ­ weede Pianotrio, “Tryptych - This M ­ irror Has Three Faces” (2012). Dit werk, dat het hart vormt van dit album, en in wezen ook van het ensemble, volgt de fysieke constructie van een geschar­ nierde spiegel, en Auerbach spreekt erover in termen van een theater­stuk waarin drie individuen hun eigen aparte verhalen hebben, maar toch deel uitma­ ken van een enkele entiteit. Toch is er een dubbelzinnigheid over de reflectie in de spiegel - zijn het drie facetten van dezelfde persoon, of drie afzonderlijke beelden? Celliste van het trio, Irene Enzlin, bespeelt een B ­ ertrand-cello (Brussel, 2006) van het NMF. In de winkel: € 16,99 Voor NMF-donateurs: € 15,-

46

METAMORPHOSES Metamorphoses is een nieuw ensemble, bestaande uit topmusici afkomstig uit de VS, Nederland en Rusland: Jean John­ son – klarinet, Roeland Jagers – altviool en Ilona Timchenko – piano. De leden hebben als solisten en kamermusici hun sporen ruimschoots verdiend, en treden wereldwijd op in de belangrijkste con­ certzalen. Het ensemble brengt op deze debuut-cd een gevarieerd, kosmopoli­ tisch programma, dat repertoire uit vijf verschillende landen bevat. Het album is dan ook een kruisbestuiving van uiteen­ lopende klankwerelden en muziekstijlen – zoals Metamorphoses een inspireren­ de wisselwerking is tussen musici uit drie verschillende landen en culturen.

Roeland Jagers bespeelt een Pistucci-alt (Napels, ca. 1910) uit de collectie van het NMF. In de winkel: € 15,Voor NMF-donateurs: € 10,-

Rembrandt Frerichs Trio

THE CONTEMPORARY FORTEPIANO Sinds enkele jaren speelt Rembrandt Frerichs regelmatig op een fortepiano, een idee dat werd ingegeven door de vele samenwerkingen met muzikale gasten uit de klassieke muziek en muziek uit het Midden-Oosten. Het NMF heeft in 2014 speciaal voor Rembrandt zo’n instrument laten bouwen door Chris Maene in België. Als antwoord hierop heeft Tony Overwater zich verdiept in de violone, de voorloper van de contrabas.

Vinsent Planjer complementeert dit ge­ heel met zijn eigenzinnige collectie per­ cussie-instrumenten uit de hele wereld, de ‘Whisper Kit’. Het resultaat is een betoverende mix van barok, Oosterse klanken en jazz-improvisatie.

In de winkel: € 18,95 Voor NMF-donateurs: € 12,50

Bestel uw cd’s via: www.muziekinstrumentenfonds.nl/cd Prijzen zijn exclusief € 3,00 verzendkosten*.

Telefonisch bestellen kan ook: 020 622 1255. *Bespaar kosten en haal de cd(‘s) op het NMF-kantoor op!

47

de Bergonzi

48

49

WE ZIJN OPGEVOED MET HET IDEE: WAT JE OOK DOET, DOE HET MET OVERGAVE 50

DUBBELINTERVIEW

VADER EN ZOON STOTIJN ‘Wie praat over de contrabas, komt niet heen om de naam Stotijn. Vader Peter tilde het instrument in zijn lange loopbaan naar een hoger niveau.

Tegenwoordig verlegt zoon Rick de grenzen.

Het was tussen de twee niet steeds pais en vree.

‘Af en toe hadden we ruzie. Dan stonden we als stieren tegenover elkaar.’

TEKST GUIDO VAN OORSCHOT

FOTO FRANK RUITER

Rick Stotijn (35): ‘Les krijgen van mijn vader was soms best lastig. Ik herinner me een voorspeelavond op het Am­ sterdamse conservatorium. Die werd in een kringetje geëvalueerd en ik kreeg van mijn vader de volle laag. Medestu­ denten zeiden achteraf: hij was veel te streng hoor, je speelde prima.’

Peter Stotijn (68): ‘Ik heb Rick nooit voorgetrokken, waarschijnlijk was ik zelfs strenger. Maar ja, ik zag nu een­ maal een jongen met ontzaglijk veel talent voor de contrabas. Als vader en als leraar verwachtte ik, nee eiste ik bijna dat hij beter speelde dan de anderen.’

Tot onmin heeft het gelukkig niet geleid. Kijk hoe Peter en Rick Stotijn elkaar begroeten: blije gezichten, stevige hug. Hier, in het buitenge­ bied van Stroe, tussen Amersfoort en Apeldoorn, bewoont Peter een ver­ bouwde boerderij. In zijn muziekstudio lonken een vleugel, een contrabas en een goedgevulde boekenkast. Peter is de man die de contrabas in Nederland naar een hoger plan heeft getild, als solobassist van het Residentie Orkest en hoofdvakdocent aan de conserva­ toria van Utrecht en Amsterdam. Zoon Rick zet de familietraditie voort. Wat

heet: in 2013 was hij de eerste bassist die de Nederlandse Muziekprijs kreeg, ‘s lands hoogste muzikale onderschei­ ding. Het juryrapport roemde zijn ‘ontroerende muzikaliteit en overrom­ pelende virtuositeit’.

Dynastie

In Stroe komt appeltaart op tafel. Met stevige vingers omklemmen de bas­ sisten hun vork. Openhartig praten ze over hun persoonlijke en professionele relatie. Bijvoorbeeld over hoe dat werkt, muziek doorgeven in een familie die een naam heeft te verliezen. Ga maar na: al voor de Tweede Wereldoor­ log zaten er liefst zeven Stotijnen in het Haagse Residentie Orkest. De nestor heette Constant, hij speelde viool. Er waren Louis (fagot) en Herman (contra­ bas). Vooral de hobotak was krachtig vertegenwoordigd, met Jaap, Constant junior en Haakon (die als solohoboïst ‘deserteerde’ naar het Concertge­ bouworkest).

Peter is een zoon van fagottist Louis.

‘Mijn vader was buitengewoon autori­ tair’, zegt hij. ‘We hadden een moeilij­ ke relatie, vaak ruzie. Pas veel later heb ik me gerealiseerd hoe fantastisch hij speelde. Ik kwam een opname uit 1960 tegen, van het Fagotconcert van Carl Maria von Weber. In onze tijd zou hij een grote zijn.’

Tegenwoordig zijn de Stotijnen een dynastie die boogt op twee laureaten van de Nederlandse Muziekprijs. Want zangeres Christianne, Ricks oudere zus, kreeg hem in 2008. ‘Of muziek in ons DNA zit?’, zegt Rick. ‘Ik weet het niet.

Misschien is het eerder bevlogenheid.

We zijn opgevoed met het idee: wat je ook doet, doe het met overgave.’

Peter: ‘Arnoud, onze oudste zoon, zit niet in de muziek, maar werkt met de­ zelfde passie in de gezondheidszorg.’

Oergevoel

Het maakt nieuwsgierig naar de muzi­ kale dynamiek in het jonge gezin-Sto­ tijn, met een moeder die pianospeelde en zong, en een contrabasprof als vader.

Rick: ‘Mij gaf het een veilig gevoel, papa die bas speelde.’

Peter: ‘Als ik studeerde zat Rick vaak voor me op de grond. Soms stofte hij met een doekje het bovenblad af.’

Rick: ‘Die diepe trillingen gaven me een soort oergevoel.’

Peter: ‘Als ik niet thuis was, ging hij tekenen.’

Rick: ‘Man met contrabas, honderden van die tekeningen heb ik gemaakt.

Eerst wilde ik trouwens hoorn spelen, maar die droom eindigde op mijn ne­ gende. Een paard trapte in mijn ge­ zicht en verbrijzelde mijn kaak.’

Je kunt je afvragen: waarom kiest ie­ mand als docent in ‘s hemelsnaam zijn vader? ‘Waarom niet?’, antwoordt Rick Stotijn. ‘Hij was nu eenmaal de beste.

Ik heb ook nooit het gevoel gehad dat ik werd gepusht. Wel confronteerde papa mij met de gevolgen van keuzes.

Misschien heb je nu even geen zin om te studeren, zei hij dan, maar zet door.

Straks mag je met het Jeugdorkest Nederland naar Japan en dat wordt vast heel leuk!’

Toch was het niet steeds pais en vree.

‘Een zoon wil zich tegenover zijn vader bewijzen’, zegt Rick. ‘De ene keer was ik aan het pleasen, de andere keer zette ik me juist af. Af en toe hadden we ruzie. Papa kon dingen zeggen op

51

IK ZIE NOG STEEDS BASSISTEN, ZELFS PROFESSIONALS, DIE NIET BESEFFEN DAT OOK EEN STRIJKER MOET ADEMEN

Stotijnergy

Toen Peter in 2014 afzwaaide als do­ cent van het Amsterdamse conserva­ torium droegen zijn studenten, ook Rick, T-shirts met het woord energy.

In de wandelgangen werden algauw grappen gemaakt over stotijnergy. De methode-Stotijn, zegt Rick, is vooral dat een bassist nooit lui achterover­ leunt. ‘Of het nu is in een orkest of een ensemble, in barokmuziek, pop of jazz: je bent het ritmische en harmonische fundament. Dan moet je niet gaan zitten foezelen. Elke noot, of je hem nu tokkelt of strijkt, heeft richting nodig.

Luister maar eens naar een barokor­ kest: zo’n basgroep kan als een stel rockmuzikanten uit z’n dak gaan.’

Peter: ‘Daarnaast had ik het altijd over ademhaling. Ik zie nog steeds bassisten, zelfs professionals, die niet beseffen dat ook een strijker moet ademen. Daarom vind ik het zo’n genot naar Rick te kijken als hij de basgroep van een orkest aan­ voert. Hij is een en al adem, je ziet hem meebewegen met de dirigent – en ja hoor, kómt die inzet.’

52

Studeer je suf

Vroeger voelde Rick weleens een vlaag van jaloezie. ‘Dat gebeurde als papa zijn leerlingen omschreef als ‘tweede­ hands kinderen’. Dan dacht ik: hoezo, je hebt toch al kinderen? Pas nu ik zelf leraar ben, begrijp ik wat hij bedoelde.

Je zorg voor een leerling houdt niet op na dat ene lesuur per week.’

Peter: ‘Als docent draag je een grote verantwoordelijkheid. Mijn statement was altijd: ik leid niet op voor de WW. Een baan kon ik studenten niet garanderen, maar ze mochten erop vertrouwen dat ik voldoende inzicht en ervaring had om hun kansen in te schatten. Bij twijfel nam ik iemand niet aan en dat leidde weleens tot ruzie.’

Rick: ‘Soms moet je inderdaad lef

tonen. Een van mijn studenten in Duitsland, een groot talent, kreeg een aanvoerdersplaats aangeboden.

Hij vroeg advies en ik zei: niet doen.

Studeer je eerst nog maar eens een jaar of twee suf en daarna kijken we samen naar audities. Hij heeft zich waanzinnig ontwikkeld en remplaceert inmiddels bij veel betere orkesten.

Maar eerlijk gezegd blijft het een gok, het had ook anders kunnen lopen.’

Peter: ‘Je werkt met jonge mensen tussen pakweg 18 en 26 jaar. In die pe­ riode maken ze van alles mee: vriendje, vriendinnetje, de liefde loopt spaak, noem maar op. Niks zo mooi als te merken dat een student op z’n pootjes terechtkomt.’

FOTO PETRA VAN DOORN

een manier die weerstand opriep, ook al had hij misschien gelijk. Dan stonden we als stieren tegenover elkaar.’

Peter: ‘Ik heb er ooit eens een psychia­ ter op aangesproken. Die zei: eigenlijk doe je het nooit goed. Op het moment dat je je zoon lesgeeft, kan het best zijn dat hij behoefte heeft aan zijn vader. En andersom.’

Rick: ‘Na een rotweek heb je inderdaad liever dat je vader je even vasthoudt.’

Rick Stotijn hard aan de studie op 14-jarige leeftijd.

Rick Stotijn

Rick Stotijn (35) studeerde contrabas bij zijn vader. Op z’n 21ste zette hij zijn opleiding voort in Freiburg; in 2013 ontving hij de Nederlandse Muziekprijs. Hij vulde een carteblancheserie in het Concertgebouw en trad als solist op met talrijke orkesten. Veel componisten hebben nieuw werk voor hem geschreven, onder wie Martijn Padding en Michel van der Aa. Hij nam twee solo-cd’s op. In 2018 verschijnen drie nieuwe cd’s, waarvan een met Nederlands werk voor contrabas. Rick Stotijn is aanvoerder contrabassen van het Zweeds Radiosymfonieorkest en het Mahler Chamber Orchestra.

Hij geeft les aan de conservatoria van Düsseldorf en Amsterdam. Hij speelt op een Rafaele & Antonio Gagliano-contrabas, ter beschikking gesteld door het Nationaal Muziekinstrumenten Fonds.

Grenzen verleggen

Het muziekvak kent vanouds harde kanten. Peter Stotijn heeft ze in het Residentie Orkest gezien: violisten die zich uit de naad hadden gestudeerd, prijzen en concoursen wonnen, maar ze kwamen terecht op de achterste rij van de tweede violen. ‘En allemaal dachten ze: ik speel minstens zo goed als de concertmeester. Maar ja, die stoel haal­ den ze niet.’

Rick: ‘Wie voor de muziek kiest, moet stevig in zijn schoenen staan. Zeker nu in Nederland zo hard op orkesten is bezuinigd.’

Peter: ‘Alleen al mijn ouwe cluppie, het Residentie Orkest, is bijna gehalveerd.’

Rick: ‘In Amsterdam deel ik een klas van 16 studenten met Olivier Thiery; in Düsseldorf geef ik les aan 12 leerlingen, stuk voor stuk getalenteerd. Maar waar vinden die straks allemaal een baan?’

Peter: ‘Toen ik begon met lesgeven had ik uitsluitend Nederlandse leerlingen.

Dat is langzaam omgeslagen. Tegen­ woordig komen ze van over heel de wereld.’

Rick: ‘Vaak vraag ik dan ook aan studen­ ten: waarin onderscheid je je? Hoe wil je klinken, wat is jouw persoonlijke geluid?’

Peter: ‘Daarin is Rick een stap verder gegaan dan ik. Hij denkt niet als bassist maar als muzikant, hij blijft de grenzen van het instrument verleggen. En ja, dat zou ik ook zeggen als hij niet mijn zoon was.’

Peter Stotijn

Peter Stotijn (68) maakt deel uit van de Instrumentencommissie van het Nationaal Muziekinstrumenten Fonds.

Hij viel voor de contrabas toen Piet Swinkels, zijn latere leraar, een concert gaf op zijn middelbare school. Na het afronden van zijn studie aan het Koninklijk Conservatorium in Den Haag trad hij toe tot de contrabassectie van het Residentie Orkest. Hij begon als tuttispeler en werd later gekozen tot aanvoerder. Op z’n 25ste begon hij als hoofdvakdocent aan het Utrechts Conservatorium. In 1995 stapte hij over naar het Conservatorium van Amsterdam. Ook na zijn pensionering blijft Peter Stotijn betrokken bij het muziekleven.

Zo begeleidt hij de contrabassisten van het Jeugdorkest Nederland en is hij bestuurslid van de Academie Muzikaal Talent.

53

drs. Marcel Schopman directeur/bestuurder

schopman@muziekinstrumentenfonds.nl

mr. Marie-Therese Kuijkhoven

drs. Manon Veenendaal

Frits Schutte

officemanagement en ­nalatenschappen

marketing en fondsenwerving

collectiebeleid en –beheer

mtk@muziekinstrumentenfonds.nl

veenendaal@muziekinstrumentenfonds.nl

schutte@muziekinstrumentenfonds.nl

ing. Steven Heybroek

drs. Lennart van der Sman

drs. Geertje van der Linden

heybroek@muziekinstrumentenfonds.nl

ls@muziekinstrumentenfonds.nl

vanderlinden@muziekinstrumentenfonds.nl

financiën en database

productie en promotie

collectiebeheer

VASTE VRIJWILLIGERS Joep Jacobs | Theo Laceulle | Güler Pehlivan | Digna Schade van Westrum | Henk Slijderink ASSISTENT | Iefke Wang

54

De mensen op de St. Annenstraat Betrokkenheid en passie, zorg en liefde, muzikaliteit en een ansichtkaartje: de medewerkers van het NMF geven samen heel wat door. De redactie van dit magazine

56

57

vroeg de mensen op de Sint Annenstraat wat zij ‘de wereld’ willen doorgeven. Niet al te beladen - want die vraag is al ingewikkeld

FOTO MARK KUIPERS

genoeg - maar iedereen draagt ongetwijfeld een belangrijke kernwaarde met zich mee, die de moeite waard is om ‘te delen om te

58

59

behouden’.

Het overgankelijke karakter van het woord ‘doorgeven’ maakt zo buitengewoon nieuwsgierig naar wat de ander dan zo graag overbrengt.

60

61

En zo leert u binnen deze vaste rubriek van het NMF-Magazine de NMF-medewerkers weer stukje bij beetje beter kennen!

62

63 55

Van links naar rechts: zeeleeuw Caroline, gepassioneerde dierverzorgers Emma, Marcel (NMF) en René (Artis).

Dierverzorger voor één dag MARCEL SCHOPMAN directeur/bestuurder

“Als ik zelf iets graag

Onlangs verraste mijn dochter Emma mij op

Het werd, kort en goed, een onvergetelijke

een origineel cadeau voor mijn verjaardag.

dag. Want ja, wie vindt dieren nou niet leuk?

Omdat ik al heel oud ben, wil ik geen fysieke

Wie vindt Artis nou niet leuk? Wie vindt het

geschenken meer ontvangen. Ik heb al een

niet ongelofelijk spannend een 5 meter lange

boek, dank u wel, en ja, mijn huis is al vol. Emma

netpython aan te raken? En kamelenpoep te

had dat goed begrepen. “Reserveer maar een

scheppen? Maar waar de dag vooral bijzon­

dag in je agenda, dan gaan we samen iets leuks

der door werd, was door de passie van de

doen.” Mijn hart klopte vol verwachting!

­Artis-verzorgers die ons begeleidden.

De mensen van Artis weten niet alleen heel

Op de uitgekozen dag begaven we ons ’s

veel van ‘hun’ dieren, ze houden ook oprecht

morgens rond de klok van 8 naar tram 9. Het

van ze. Uit alles wat ze doen en zeggen blijkt

doel van ons reisje bleek Artis te zijn. Glunde­

hun ongelofelijke drive en liefde voor het leven

rend vertelde Emma me dat wij beiden één

om hen heen. Op zo’n dierverzorger-voor-

dag dierverzorger zouden zijn. Fluks verkleed,

één-dag-toer spoelt hun passie over je heen.

als in mijn werk bij het

overall en veiligheidsschoenen aan en aan de

‘s Morgens kom je vol verwachting Artis in, ‘s

slag. Een fascinerende wereld opende zich.

avonds vertrek je vol indrukken, immens geluk­

NMF, is het passie.”

Watoessirunderen, goudwanggibbons, zwart­

kig en vol passie voor de dieren weer naar huis.

straatprairiehonden, reuzenschildpadden en

Je raakt betoverd!

wil doorgeven aan anderen, zowel privé

nog veel meer dieren werden voor één dag ons onderwerp. Verzorgen, voeren en schoonma­

Passie, dat geven de Artis-mensen aan je door.

ken, ja, zelfs het knuffelen behoorde tot onze

En als ik zelf iets graag wil doorgeven aan an­

taken. De Zuid-Amerikaanse tapirs bleken er dol

deren, zowel privé als in mijn werk bij het NMF,

op. Zeeleeuw Caroline kuste zelfs onbeschaamd

is het precies datzelfde. Passie. Voor mensen,

op de mond!

voor schoonheid, voor muziek. Om anderen een beetje te betoveren, zoals wij in Artis betoverd werden. Want passie maakt het leven pas echt de moeite waard.

56

Dochter Danthe krijgt pianoles van NMF’er Martijn Willers en Lotus leest ondertussen een boekje onder de vleugel.

Eén, twee in de maat, anders...

Bij doorgeven denk ik direct aan het doorgeven

grote regelmaat behoorlijk saai, het heeft toch

van muzikale genen en talent. Er wordt veel

zoden aan de dijk gezet! Mijn liefde voor mu­

onderzoek naar gedaan en over geschreven.

ziek is gegroeid en groeit nog immer.

Intrigerend, vind ik! Ervan uitgaande dat muzi­

Gek zou ik zijn als ik mijn liefde voor muziek niet

kaliteit erfelijk is, ben ik blij dat mijn ouders de

zou doorgeven aan mijn eigen kinderen. Het is

juiste genen hebben doorgegeven. Maar wat

gelukkig gelukt om hen te voorzien van de juiste

heb je aan muzikale aanleg zonder dat deze

genen. Hoe blij was ik toen Lotus en Danthe in­

ontwikkeld wordt? Dankbaar ben ik dus ook dat

teresse toonden in zingen en pianospelen. Nu is

ze mij de liefde voor muziek doorgaven en niet

het alleen nog een kwestie van het blijven over­

te vergeten de mogelijkheden om actief zelf

brengen van de liefde voor muziek, motivatie,

mijn liefde voor muziek

een instrument te bespelen.

discipline, zelfvertrouwen, doorzettingsvermo­

niet zou doorgeven aan

Ik ben eigenlijk dubbel besmet door mijn

te oefenen. En elke ochtend is het weer een

ouders. Van mijn moeder kreeg ik de liefde

feest. Samen met een van mijn dochters aan de

voor klassiek (altijd Radio 4 aan en mee naar

piano, of achter de lessenaar voor een solfège­

concerten in het Concertgebouw en Vreden­

lesje van een kleine tien minuten. Want langer

burg), en van mijn vader de liefde voor het

duurt het niet, helaas… En bovendien ook niet

‘breder-dan-klassiek’-repertoire (jazzmiddagen

elke dag natuurlijk. Maar die schaarse minuten

op de zondagmiddag en Dire Straits uit de

zijn man, man, man zo waardevol! Het ‘geruzie’

speakers). En ook al viel ik bij het derde deel

(Má-ááámmmmm!!!) en gekibbel (‘als je nu niet

van de zoveelste symfonie altijd bijna in slaap

normaal doet, moet je Martijn [Willers, piano­

om vervolgens in deel vier weer wakker te

leraar, red.] maar opbellen om te zeggen dat je

schrikken, en ook al vond ik de muziek met

niet meer komt’) ben ik zo weer vergeten.

MANON VEENENDAAL marketing en fondsenwerving

“Gek zou ik zijn als ik

mijn eigen kinderen.”

gen en passie… Dus proberen we elke ochtend

57

Frits geeft de Guarneri del Gesù officieel in bruikleen aan Daniel Rowland.

Betrokkenheid is mijn drijfveer FRITS SCHUTTE collectiebeleid en -beheer

“Oprechte aandacht, interesse en nieuwsgierigheid stelt ons in staat meer te betekenen.”

‘Frits Schutte, wat wil jij doorgeven?’ Het leuke

daarbij ervaar. Ik ben erachter gekomen dat die

van deze ‘levensvraag’ was voor mij dat ik in een

betrokkenheid voor mij een drijfveer is binnen

soort dialoog met mezelf raakte, waarin ik aller­

mijn werk. En nu ik er zo over nadenk, kan het

eerst werd geconfronteerd met de constatering

niet anders dan dat voor mijn collega’s bij het

dat ik helemaal niet bezig ben met die vraag.

NMF (én de vrijwilligers!) die betrokkenheid net zo belangrijk is. We vinden zelf die betrok­

Er is bij mij dus geen sprake van een bewust

kenheid allemaal heel erg gewoon en we staan

proces om iets aan mijn medemens door te

er daarom denk ik ook niet bij stil dat het een

geven. Ik voelde me echt behoorlijk onnozel

waarde is waarmee we ons onderscheiden. De

toen ik dat besefte. Toch realiseerde ik me ook

oprechte aandacht, interesse en nieuwsgierig­

dat er een reden moet zijn waarom ik al achttien

heid - en soms zelfs zorg - die wij in de jarenlan­

jaar werk doe waarbij het ‘doorgeven’ de kern

ge contacten met de musici steken, stelt ons in

vormt. Ik bespaar u de verdere details van mijn

staat om (veel) meer te betekenen dan alleen

zelfreflectie, maar ik ben eruit, daar gaat het

het beschikbaar stellen van een instrument. En

om!

dat we daar van de musici ook weer oprechte betrokkenheid voor terugkrijgen, zie ik als een

Wat ik graag wil doorgeven, of beter gezegd,

groot cadeau! Dat wilde ik toch maar even aan

de reden waarom ik zo blij word van het door­

u doorgeven!

geven van instrumenten aan steeds weer nieuwe bespelers, is de betrokkenheid die ik

58

De viool bekeken vanuit een ander perspectief: de binnenkant.

Mysterieuze kijk in de ziel van een viool GEERTJE VAN DER LINDEN collectiebeheer

“Een viool heeft een zo veel langer leven dan ieder van ons, dat wij

Ik hoorde Janine Jansen eens in een interview

hun eigen instrument omgaan en hoe ze in

vertellen over haar viool. Ze zei iets heel lo­

dat opzicht kijken naar de instrumenten uit de

gisch en toch iets waar je je niet altijd bewust

NMF-collectie.

van bent: een viool heeft een zo veel langer leven dan ieder van ons, dat wij ons eigenlijk

Speel je een instrument dat onlangs gebouwd

in dienst moeten stellen van het instrument.

is, dan ben je verantwoordelijk voor de ont­

Misschien heeft Janine het niet precies op

wikkeling in zijn vroege jaren. Speel je een

deze manier gezegd - ik kan het interview zo

instrument dat er al een lang leven op heeft

gauw niet terugvinden - maar dit is wel het

zitten, dan ben je verantwoordelijk voor de

begrip dat mij is bijgebleven. En dit is ook het

continuering ervan.

begrip dat ik aan de musici van het NMF wil

doorgeven.

In mijn ogen gaat het hier om een verant­ woordelijkheid die de huidige musicus heeft

Wist u dat we alle musici die een aanvraag

naar zowel het instrument (en zijn bou­

ons eigenlijk in dienst

doen, altijd uitnodigen voor een kennisma­

wer) als ook naar zijn vorige én volgende

kingsgesprek? We bespreken dan natuurlijk

bespelers. Natuurlijk hebben we allerlei

moeten stellen van het

de aanvraag en praten over de wensen ten

(strenge) regels met betrekking tot het onder­

aanzien van een instrument. Bovendien wil ik

houd van de instrumenten, maar de musici

ze altijd iets meer vertellen over het NMF. Over

moeten begrijpen waarom wij die regels heb­

de instrumenten, de experts, de donateurs,

ben opgesteld, welk gevoel daar volgens ons

over alles wat voor ons belangrijk is. Maar ik

bij hoort.

instrument.”

ben ook altijd benieuwd hoe de musici met

59

Een greep uit de ontvangen kaartjes van over de hele wereld.

Hoera, post!

LENNART VAN DER SMAN productie en promotie

De ontplofte mailbox: een welbekend en treurig

Vervolgens stuur je diegene een briefkaart. Na

fenomeen op vele kantoren. De e-mails vliegen

ontvangst ben jij aan de beurt: iemand op de

je dagelijks om de oren. Vlijtig hang je aan de

wereld zal jou nu een kaartje sturen! In de 12

belangrijkste een rood vlaggetje, maar het

jaar dat Postcrossing bestaat, zijn er zo’n 40

einde was gisteren al zoek. Ik las ergens dat de

miljoen kaarten verstuurd. Ikzelf heb (in 5 jaar)

doorsnee kenniswerker zo’n 28 procent van zijn

160 kaarten op de post gedaan en dus ook 160

tijd aan e-mailverkeer besteedt. Er worden boe­

kaarten ontvangen. Uit China, Australië, Cana­

ken vol geschreven over het managen van je uit­

da, Finland, Wit-Rusland, noem maar op.

puilende inbox; frisdenkers en efficiëntie-goe­ roes worden geboren. Het is verschrikkelijk.

In (vaak gebrekkig) Engels of Frans, Duits en Russisch lees ik hoe – voor mij – vreemden le­

“Overspoel me maar

Er is voor mij een lichtpuntje op de dag. Dat is

ven, wat ze allemaal doen, wat hun gebruiken

als de postbode voorbijraast. Het geklepper van

zijn of wat de moeite waard is om te bekijken

met zulke post. Daar

de brievenbus, het doffe geluid van een val­

in hun dorp of stad. Ik bedenk me hoe ze met

lende envelop. Wild open ik het vers bezorgde

veel liefde een postzegel op de kaart hebben

hoeft geen frisdenker

cadeautje om te zien wat de inhoud is. Zelfs een

geplakt. En hoe ze de kaart netjes hebben af­

rekening zie ik als een persoonlijke brief, speci­

gegeven bij het plaatselijke postkantoortje. Ik

aal voor mij.

waan me even in hun leven, in hun land, als een

aan te pas te komen!”

mini-vakantie. Ze geven me een andere wereld Een vriendin, die ik kennelijk eens vertelde

door met daarbij een straaltje geluk. Een waar

over deze belangstelling, wees me jaren terug

cadeau dus, in de brievenbus. Overspoel me

op een internationaal project met de naam

maar met zulke post. Daar hoeft geen frisdenker

Postcrossing. Het concept is dat je via hun

aan te pas te komen!

website een willekeurig adres kunt aanvragen.

60

“De Magere Brug in Amsterdam heeft een speciale betekenis, omdat mijn overgrootvader hier brugwachter was.”

Sporen uit het verleden MARIE-THERESE KUIJKHOVEN officemanagement en ­nalatenschappen

“Ook de gehele NMFcollectie is cultureel erfgoed.”

Als ik denk aan iets dat belangrijk is om door te

beluisteren. Instrumenten van veel gerenom­

geven, denk ik aan cultureel erfgoed. Gelukkig

meerde bouwers zoals bijvoorbeeld: Stradivari,

vinden velen dit met mij en gebeurt dit dus ook

Gagliano, Guarneri, Lupot, Vuillaume, Cuypers,

volop. Mondiaal wordt hier veel aandacht aan

Jacobs, Bolink, Royé, Kremeier, Steinhauer,

besteed. Denk aan de Wereld­erfgoedlijst Unes­

Woldring, Bertrand, Crijnen, Meuwissen, Har­

co. Ook de Nederlandse overheid hecht aan dit

grave, François, Schouten, et cetera. Daarnaast

belang. Binnen het Ministerie van OCW bestaat

stimuleert het NMF de hedendaagse instru­

zelfs een heuse Rijksdienst voor het Cultureel

mentenbouw door regelmatig bouwopdrachten

Erfgoed en 2018 is ook nog eens het Europees

te plaatsen. Zo zijn er recent nog instrumenten

Jaar van het Cultureel Erfgoed!

voor het NMF gebouwd door Maene (fortepia­ no), Maas (viool) en Jansen (violone).

Cultureel erfgoed: sporen uit het verleden in het heden, die zichtbaar en tastbaar aanwezig

Ook geeft het NMF sinds de oprichting hoge

zijn. Dat kunnen voorwerpen zijn in musea, ar­

prioriteit aan het behouden van ‘bijzonder’

cheologische vondsten, archieven, monumen­

cultureel erfgoed. Het resultaat is een aantal

ten en landschappen. Maar ook de daaraan

zeer zeldzame oud-Hollandse instrumenten,

verbonden gebruiken, verhalen en gewoonten.

waardevolle Franse, Italiaanse en Engelse top­ stukken en instrumenten die lange tijd door

Wist u dat we bij het NMF dagelijks bezig zijn

Nederlandse topmusici werden bespeeld: een

met het doorgeven van cultureel erfgoed? Bij

Bergonzi-viool (Herman Krebbers), Pique-viool

cultureel erfgoed denken we natuurlijk snel

(Theo Olof) en Steinway-vleugel (George van

aan oude en monumentale gebouwen of bij­

Renesse).

zondere landschappen, maar ook de gehele NMF-collectie is cultureel erfgoed.

Natuurlijk kunt u al dit cultureel erfgoed beluisteren en zien wanneer de musici met

De collectie van het NMF bestaat uit instrumen­

een NMF-instrument voor u optreden op

ten van allerlei verschillende bouwers: nationale

de Nederlandse podia. Ook zijn alle instru­

en internationale, oude en hedendaagse,

menten, met prachtige foto’s en hun historie,

bekende en minder bekende. Door deze

uitgebreid te bekijken op de website van het

diversiteit is voor de Nederlandse muziekwe­

NMF. Neem eens een kijkje en geniet van dit

reld een heel scala aan NMF-instrumenten te

prachtige erfgoed.

61

Alles van waarde is kwetsbaar STEVEN HEYBROEK financiën en database

Toen de vraag ‘wat wil je doorgeven?’ werd

Je kunt discussiëren over wat meer of minder

gesteld, heb ik wel even moeten nadenken.

onze zorg nodig heeft, maar voor mij is dat toch

Dat wordt je tenslotte niet dagelijks gevraagd.

vooral cultuur en natuur. Ik was dan ook erg

Gaat het om je kennis? Gaat het om je levens­

verheugd toen we vorig jaar van start gingen

lust? Gaat het om materiële of immateriële

met de voorbereidingen voor het NMF Kamer­

zaken? Gaat het om doorgeven bij leven of na

muziekfestival bij Natuurmonumenten. NMF én

je dood?

Natuurmonumenten die samen begin oktober 2017 schitterende muziek op unieke locaties in

“Je kunt discussiëren

Als je wat langer over dat laatste nadenkt, is

de natuur ten gehore brachten en daarmee het

doorgeven van de materiële zaken na je dood

besef doorgaven dat we zorgzaam moeten zijn

over wat meer of

helemaal niet zo moeilijk. Daar is in Neder­

- en blijven - voor ons cultureel erfgoed en onze

land goed voor gezorgd. De afwikkeling van

natuur, die kwetsbaar zijn voor verval, vergetel­

minder onze zorg nodig

je nalatenschap ligt keurig vast in regels en

heid of uitsterven.

wetten, waardoor de mensen die het moeten

heeft, maar voor mij is

uitvoeren goed weten wat hen te doen staat.

dat toch vooral cultuur

ruzies over ontstaan. Het wordt lastiger als je

en natuur.”

Hoewel ik niet zal ontkennen dat er soms flinke het hebt over de niet-stoffelijke zaken en het is net dat wat ik graag zou willen doorgeven.

Een tante van mij, mijn inmiddels overleden lieve tante André waar ik graag kwam, heeft vaak tegen me gezegd: “alles van waarde is kwetsbaar”. Daar was en ben ik het helemaal mee eens en mijn aanvulling daarop is ‘wat kwetsbaar is, heeft onze zorg nodig’. Het is dat besef dat ik graag zou willen doorgeven.

62

FOTO MARCO BORGGREVE

Het NMF en Natuurmonumenten brachten samen schitterende muziek ten gehore in de natuur.

Wat een rijkdom!

IEFKE WANG assistent collectiebeheer

Onlangs ben ik een hele goede vriendin verlo­

Materiële zaken blijken bij mij steeds onderge­

ren. Ze had een vol leven achter zich, maar wilde

schikter te worden aan die van het hoofd en de

eigenlijk nog niet dood. Ze was de moeder van

zintuigen. Wat een rijkdom dat er van die prach­

één van mijn beste vriendinnen, die ik sinds mijn

tige muziek is geschreven, al eeuwen geleden.

geboorte kende. Het was heel verdrietig, maar

Een wonder dat Schubert na zoveel jaar nog

we hebben afscheid van elkaar kunnen nemen.

steeds prachtig wordt gevonden, dat eeuwen­

FOTO GEERT DE JONG /CHEESEWORKS

Violiste Iefke repeteert met haar The Klezmer Society, voorheen Shtetl band Amsterdam

oude bomen elk seizoen nog nieuwe knoppen Voor iedereen stond ze klaar, maar ze had tege­

krijgen, dat de zon nog steeds elke dag opkomt

lijkertijd haar eigen volle leven. Ze was amateur-

ondanks luchtvervuiling en oorlogen.

blokfluitspeelster, violiste, ze kon hard lachen en

“Ik wil de wereld naastenliefde, vrolijkheid en mooie muziek doorgeven.”

maakte veel tegenslagen mee, maar was niet

Ik wens iedereen een onderdompeling in het

verbitterd. Haar naderende dood heeft mijn

Strijkkwintet in C met twee celli van Schubert

ogen geopend: ik wil de wereld ook naasten­

toe, lopend door een oerbos in een jaargetijde

liefde, vrolijkheid en mooie muziek doorgeven.

naar keuze, de geur van het bos opsnuivend,

En ik zou iedereen de verwondering willen laten

met aan iedere arm een geliefde, gevolgd door

voelen die ik vaak heb, over het mysterie van

een stoet van geliefde familie en vrienden,

de aarde, de mens en de muziek. De pracht van

onderwijl toch ook de kwetterende vogeltjes

een boom in het bos, een landschap dat mach­

horend, op weg naar… Hé, het lijkt net het ­NMF

tig is. Het ligt er gewoon om door ons ontdekt

Kamermuziekfestival bij Natuurmonumenten!

te worden.

63

CECILIA BERNARDINI

64

“HET IS EEN EER HET INSTRUMENT VAN LUCY VAN DAEL TE MOGEN BESPELEN”

INTERVIEW BRUIKLEENGEEFSTER

LUCY VAN DAEL Cecilia Bernardini bespeelt sinds februari 2018 de Amati-viool, die Lucy van Dael aan het NMF in bruikleen heeft gegeven. Violiste Lucy van Dael behoort tot de pioniers in de oude muziek.

Metgezel op haar reizen was een Amati-viool uit 1643. ‘Met hem sloot ik het beste huwelijk van mijn leven’, zegt ze. Maar hun wegen scheidden zich na bijna vier decennia, nu ze door een ongeluk niet meer kan spelen.

TEKST JOOST GALEMA

FOTO LINELLE DEUNK

Op haar koffiemok staan noten uit het slotdeel van Bachs Tweede sonate voor viool solo. Lucy van Dael kreeg de be­ ker jaren geleden in het Smithsonian Museum in Washington. ‘Er zit wel een fout in het opschrift.’ Ze draait de beker een kwartslag. ‘Kijk, ze hebben boven de noten Siciliano gezet, maar dat moet Allegro zijn.’

Onder meer in het Leonhardt Consort ontdekte Van Dael de barokviolen van het Smithsonian. In musea en bibliothe­ ken zocht ze haar loopbaan lang naar verborgen schatten. Daar lagen de sleu­ tels tot het begrijpen van het muzikale verleden, van grote geesten als Johann Sebastian Bach. Ze herinnert zich veel opwindende speurtochten op plekken waar anderen nooit doordringen, zoals de kelders van het Metropolitan Muse­ um in New York.

‘De conservator daar vertrouwde me’, zegt Van Dael. ‘Op een dag liet hij me alleen met die meer dan honderd vio­ len. Keurig hingen ze daar in rijen. Vaak pakte ik een instrument en probeerde spelenderwijs de vraag wie de bouwer was te ontrafelen. Ook toen ging ik daar volledig in op. Hoeveel tijd ver­

streek, weet ik niet. Want ik bezat geen horloge en de kelders bleven verstoken van daglicht. Maar op een gegeven moment sloeg de honger toe. Ik klopte op de afgesloten deur. Niets. Op mijn roepen kwam ook geen antwoord. Ze bleken me te zijn vergeten. Ik zat opge­ sloten. Mobiele telefoons bestonden nog niet. Nuchter stelde ik vast dat er niet veel aan de toestand te doen was.

Daarom ging ik gewoon door met het bespelen van al die violen. Wanneer er één niet opgetuigd bleek, bekeek ik hem alleen of probeerde de ene snaar die hij wel had. Van de hoes van een contrabas maakte ik een bed. Daar kon ik nog een paar uur op slapen, voordat de bewakers me de volgende ochtend vonden.’

Nicola Amati

Een bezoek aan een ander museum gaf haar muzikale bestaan een nieuwe wen­ ding. Begin jaren zeventig ontmoette Van Dael - na een concert in het Italiaan­ se Padua - de directeur van het Museo del Violino in Cremona.

‘Ik vertelde hem over mijn hartstocht voor het uitproberen van verschillende violen. Hij bekende op zijn beurt dat hij elke dag rond zessen in de ochtend al naar zijn museum ging, om enkele uren te kunnen oefenen op zijn lievelingsin­ strumenten. “U heeft een mooie baan”, zei ik. “Nou”, antwoordde hij, “waarom komt u niet morgenvroeg naar de ach­ teringang van het museum. Dan kunt u ook met onze instrumenten kennisma­ ken.” En daar hingen ze: de violen van de beroemde Cremonese bouwers als Stradivari, Guarneri del Gesú, de familie Amati. Die dag bespeelde ik voor het eerst van mijn leven een Nicola Amati,

de leermeester van Antonio Stradivari.

Dit is mijn instrument, vertelde mijn ge­ voel me. Tegelijkertijd bekroop me de gedachte dat deze liefde onmogelijk was. Zulke violen waren immers niet te betalen.’

Maar Van Dael vergiste zich. Want het lot zou haar samenbrengen met Ni­ cola Amati. Het gebeurde tijdens een bezoek aan de Haagse vioolbouwer Willem Bouman. ‘Ik sprak met hem over mijn ervaringen in Cremona. “Als ik ooit een huwelijk sluit”, besloot ik, “dan is het met Nicola Amati.” In dat geval moest ik even met hem meekomen, zei Bouman. Hij opende de kluis. En daar hing een Amati. De viool was van een echtpaar, dat vergeefs hoopte dat een van de kinderen hem ter hand zou nemen.’

Beiden vonden het zonde dat de omstandigheden het instrument tot zwijgen veroordeelden. ‘Daarom stelde Bouman me voor aan de eigenaars.

Ze wilden het instrument wel uitlenen.

Want zij beseften ook dat deze viool bespeeld moest worden.’

Er deed zich alleen een probleem voor. Het instrument uit 1643 was in de loop der eeuwen ‘gemoderniseerd’ om de grote zalen aan te kunnen. ‘Ik was ervan overtuigd dat de viool beter zou kunnen klinken als hij werd terug­ gebracht in zijn originele staat. De eigenaars stemden toe. Nog altijd ben ik hen dankbaar voor hun vertrouwen in mijn oordeel. Willem bouwde de Amati om. En het instrument dat ik daarna te­ rugkreeg, had een schoonheid die mijn verwachtingen overtrof. Mijn God, wat voelde ik me gelukkig. Deze verbinte­ nis met Amati bleek het beste huwelijk dat ik in mijn leven gesloten heb.’

65

Enkele jaren later kon Van Dael het in­ strument kopen. De hoeveelste bezitter zij is, valt moeilijk te herleiden. ‘De viool zat een paar generaties in de familie.

De grootvader van de vrouw bespeelde hem. Volgens hem kwam de Amati uit een Zwitserse verzameling. Daar werd het instrument twee eeuwen lang niet gebruikt. Daarom is hij nog zo gaaf. De eigenaars vertelden me dat gedurende een huisbezoek van het Amadeus Kwar­ tet primarius Norbert Brainin de Amati uitprobeerde. Hij werd op slag verliefd.

Alleen vreesde hij dat de klank te klein zou zijn voor de immense concertzalen.

Die angst is nooit bewaarheid. Door het terugbouwen naar de oorspronkelijke staat, begon de viool zelfs steeds vrijer te klinken. In grote zalen kon ik op hem fluisteren en toch de laatste rij stoelen bereiken.’

Voor het zover kwam, dienden Van Dael en de Amati elkaar te leren kennen. ‘Een viool is nu eenmaal geen dood ding’, zegt ze. ‘Hij moest opnieuw tot leven worden gebracht. Dat vereiste geduld.

Zo’n instrument is net een veulen, dat je elke dag aan de longe neemt en langzaam opvoedt. Het is ontroerend om een viool onder je handen te voelen veranderen. Ik zie instrumenten als le­ vende organismen. Ze reageren allemaal verschillend. Je gaat met hen in gesprek.

Mijn voorgaande viool bezat een bru­ tale e-snaar en een weinig dragende g-snaar. Dat wilde ik net andersom. Dus ik probeerde die Gagliano zover te krij­ gen. Maar wat ik ook deed, hij bleef een dwarse prima donna. Daardoor meng­

66

FOTO LINELLE DEUNK

Levende organismen

MUSICI ZIJN VOORBIJGANGERS IN HET LEVEN VAN DE VIOOL EN NIET ANDERSOM de ik niet goed in het strijkkwartet waarin ik zat. Op een gegeven moment begon me dat de keel uit te hangen. Ik moest op zoek naar een ander instrument, want die Gagliano was mijn type niet. De Amati bleek diens tegenpool: wanneer ik hem iets vroeg, volgde hij mijn gedach­ tegang. En op een goed moment kwa­ men we op een punt dat ik besefte dat dit oudje meer wist dan ik. Toen begon hij mij te onderwijzen. We trokken samen op. En met de dag klonk hij mooier.’

FOTO LINELLE DEUNK

Violenfluisteraar

Musici zijn, weet Van Dael, voorbijgan­ gers in het leven van de viool en niet andersom. De instrumenten ontwikke­ len in de loop der eeuwen doorgaans uitgesproken karakters. ‘Er zijn koppige violen die je je wil moet opleggen, maar met de Amati kon ik in gesprek gaan.

Elke dag deed ik een kwartier, twintig minuten dubbelgrepen. In dat geval krijg je de terzo suono: twee snaren die trillen, waardoor in het oor zelf een derde klank hoorbaar wordt. Zodoen­ de bloeit de viool geleidelijk open. Ik deed deze oefeningen dagelijks, om het instrument goed te leren kennen.

Aanvankelijk klonk hij wat donker. Dat baarde me zorgen. Want ik wilde wel dat hij in de concertzaal van Sydney de laatste rijen zou bereiken. Of dat lukt, hoor je. En je voelt het aan de strijkstok.

De beweging golft dan niet meer, maar wordt glad als stilstaand water.’

Haar studenten noemden Van Dael de violenfluisteraar, want wanneer een noot niet werkte op hun instrument, wist zij die meestal tot klinken te bren­

gen. Haar fascinatie voor de barokviool begon al vroeg. Als jongste lid van het Nederlands Kamerorkest van Szymon Goldberg maakte ze de series mee met Bachs Brandenburgse Concerten. In die vertolkingen op moderne instrumenten wrong iets, voelde ze.

‘Ook kreeg ik met een gewone viool geen greep op de solo sonates van Bach. Daarom begon ik aan een zoektocht hoe het dan wel moest.

Ton Koopman liet me een opname horen van Bachs Tripelconcert met Gustav en Marie Leonhardt en Frans Brüggen. Na het langzame deel was ik verkocht. In die tijd stond op mijn exa­ menprogramma een solo van Bach op moderne viool. Dat werd voor mij een vruchteloze worsteling. In mijn oren klopte er iets fundamenteel niet. Mijn leraar Nap de Klijn stuurde me naar cellist Carel van Leeuwen Boomkamp.

Hij liet me oude strijkstokken uitprobe­ ren. Een stap in de goede richting. Via Koopman leerde ik vervolgens de Le­ onhardts kennen. Zij leenden mij een barokviool.’ Het nieuwe instrument loste meteen de nodige problemen op. Tegelijkertijd dwong de andere techniek die de barokviool eist Van Dael weer vanaf nul te beginnen. En veel voorbeelden waren er nog niet eind jaren zestig. Niettemin versterk­ ten haar eerste ervaringen het geloof dat de speurtocht in de goede richting ging. ‘Met een oude stok en een ba­ rokviool viel Bach op zijn plek. Verge­ lijk het met een meubel maken. Bouw je een mooie Louis XVI-tafel van echt hout of gebruik je formica en plastic?’

Spionageroman

Van Dael groeide uit tot een pionier in de oude muziek, onder meer als een van de medeoprichters van het Orkest van de Achttiende Eeuw. En overal waar ze kwam, struinde ze in archieven naar kennis.

‘Ik herinner me de bibliotheek van de Accademia Nazionale dei Lincei in Rome. Daar zou een manuscript liggen met de beschrijving van een vroege bestaansvorm van de viool. De grijze bibliothecaris spoorde het op. Met eni­ ge moeite kon ik de tekst ontcijferen.

Dit was precies wat ik zocht. Hier moest ik een kopie van maken. Maar dat mocht niet. Toch wilde ik niet vertrekken zonder dat ik het in bezit had. Ik wist ongeveer hoe de archieven in elkaar zaten. Dus stuurde ik de oude man naar een afgelegen vleugel om enkele ande­ re titels te halen. Dat gaf mij de tijd om het boek te fotograferen. Het voelde als een spionageroman.’

Ook de zoektocht naar een instrument voerde haar de wereld over. Zo leerde ze veel over muziek, maar eveneens over zichzelf. Bijvoorbeeld dat zij niet uit de voeten kon met een Stradivari.

‘Ik mocht lang geleden die van Nap de Klijn uitproberen. Na een paar weken gaf ik de viool terug. Hij klonk niet warm genoeg. Te opdringerig. Stradivari is mijn type gewoon niet.’

Op de Amati daarentegen kon Van Dael al haar gevoelens tonen, meer dan ze ooit in woorden zou kunnen uitdrukken.

Maar na een ‘huwelijk’ van bijna vier decennia scheiden hun wegen zich nu.

Want ze kan hem niet meer bespelen,

67

FOTO LINELLE DEUNK

sinds een val van de trap vijf jaar gele­ den haar linkerschouder verbrijzelde.

‘Ik rende naar beneden, en bleef met mijn broekspijp ergens achter haken.

Mijn laatste gedachte was: vliegen is best wel leuk. Ik kwam bij bewustzijn in de ambulance, geheel ingesnoerd, omdat ze vreesden voor een gebroken nek. Er kwam een enorme angst in me naar boven. Ik ben claustrofobisch en voelde me opgesloten. Om die paniek te beteugelen, speelde ik in gedachten de inleiding van het langzame deel uit Ravels Pianoconcert af, met achter de vleugel Arturo Benedetti Michelangeli.

Daar had ik die ochtend ademloos naar zitten luisteren. Het hielp. Wanneer er iets vreselijks gebeurde, was muziek altijd mijn reddingsboei.’

Door het ongeluk kan ze haar linkerarm niet meer draaien. ‘Anders zou ik nog gewoon elke ochtend beginnen met de sonates en partitas van Bach’, zegt ze. ‘Niets houdt een mens geestelijk zo gezond als dagelijks Bach spelen.’ Het afscheid van de Amati valt haar daarom zwaar. ‘Mijn liefde voor dat instrument

68

is groot, de muziek gunde ons samen soms een blik in het oneindige. Maar hij moet blijven spelen. Dat vind ik belang­ rijker dan mijn gehechtheid aan hem.’

Lucy van Dael gaf haar viool begin 2017 aan het NMF in bruikleen. Het NMF vond in de veelzijdige en succes­ volle (barok)violiste Cecilia Bernardini een zeer geschikte kandidaat. Cecilia heeft ruim tien jaar de Santo Serafin bespeeld. Vanaf februari 2018 is zij de gelukkige bespeler van de Amati.

“De viool is zonder twijfel een van de mooiste instrumenten die ik ooit in mijn handen heb gehad,” vertelt ze.

“Meteen de eerste keer wist ik al: dit is een viool met zoveel rijkdom, zoveel ge­ laagdheid. Dit is een viool die zich niet laat dwingen, maar waarnaar je goed moet luisteren om er alles uit te kunnen halen. Een soort leermeester dus. In die ontdekkings­tocht heb ik ontzettend veel zin. En ik vind het natuurlijk een grote eer dat ik het instrument van Lucy van Dael, een grote inspirator en lerares voor mij, mag bespelen.”

Lucy van Dael

Lucy van Dael (1946) groeide op in een muzikaal gezin. Haar grootvader was pianist. Sinds ze, vijf jaar oud, werd meegenomen naar een strijkkwartet ging haar hart uit naar de viool. Ze studeerde af aan het Koninklijk Conservatorium in Den Haag. Op haar negentiende werd ze het jongste lid van het Nederlands Kamerorkest van Szymon Goldberg. Daarna stortte ze zich op de oude muziek.

Van Dael werkte samen met andere pioniers als het echtpaar Gustav en Marie Leonhardt, Ton Koopman, Frans Brüggen en de Belgische broers Kuijken. Het enige continent waar ze geen les gaf, is Antarctica.

ONZE BEGUNSTIGERS ECHTE DOORGEVERS

“ Mooie besluiten herken je!”

Het NMF heeft een trouwe achterban van particuliere begunstigers die musici een warm hart toedragen. Met de financiële bijdrage van onze begunstigers hebben we dit jaar onze ­(maar liefst) 2.500ste musicus kunnen verwelkomen!

Met de giften helpen we musici aan een hoogwaardig ­instrument. Zodat zij zich optimaal kunnen ontwikkelen.

Naast de begunstigers die een geldbedrag doneren (al dan niet fiscaal aantrekkelijk door middel van een akte), zijn er velen die hun instrument aan het NMF hebben geschonken. Inmiddels staat de teller van het aantal geschonken instrumenten op 297. Vele anderen (112) hebben hun instrument aan het NMF in bruikleen toevertrouwd. Heel bijzonder, want zo’n instrument heeft vaak een emotionele waarde. Onze begunstigers hebben allen een eigen verhaal en reden waarom ze het NMF steunen.

We hebben vier opvallende verhalen geselecteerd, u treft die aan op de volgende pagina’s.

69

“ Dat vertrouwen kon ik nu doorgeven” “Honderdzestig jaar oud is ‘mijn’ Silvestre dit jaar. Ik kan het niet laten om hem hier nog heel even ‘mijn’ viool te noemen.

Want schrijven over de Silvestre is schrijven over een belangrijk deel van mijn leven. Ik was tien jaar toen ik vioolles kreeg, tot mijn geluk van een heel bijzondere vrouw, mevrouw Willebeek Le Mair-Muntz. Mevrouw Willebeek was vol toewijding, altijd bezig na te denken over haar leerlingen. Dat ging niet alleen over de beste vingerzetting, maar ook over instrumenten en strijkstokken. Toen ik veertien jaar was had ze een instrument voor me gevonden waar ik op mocht spelen: de Silvestre, het instrument waarvan ze vond dat dat bij mij en mijn talent paste.

Pas later, na haar overlijden, heb ik begrepen dat zij altijd een breder talent in me heeft gezien, dus vanaf het begin heeft ge­ weten dat ik nooit alleen maar violist zou worden. Toch schonk ze me de viool.

Dankzij dit instrument ben ik toegelaten op het conservatori­ um en heb ik mij als musicus kunnen ontwikkelen. Stravinsky, Brahms, Bach: alles klonk goed op mijn Silvestre. Zo heb ik bij­ voorbeeld de muziek van Purcell en John Dowland ontdekt.

De viool heeft me met ongelofelijk veel muziek in aanraking ge­ bracht, én ik heb heel veel geleerd over het musiceren, solo, in ensembles, in orkesten. Toch ben ik met de muziek een andere kant opgegaan, en is de viool niet mijn hoofdrichting gebleven.

70

SCHENKER VAN EEN INSTRUMENT

MARIA KUSTER 71 jaar Rotterdam

2018 is ook om een andere reden een gedenkwaardig jaar: het is tien jaar geleden dat ik het NMF belde met de vraag of zij geïnteresseerd waren in de Silvestre. En zo gebeurde het dat Frits Schutte naar Rotterdam kwam om kennis te ma­ ken en een en ander te bespreken. Dat was een bijzondere ontmoeting, open, liefdevol, met als resultaat dat Frits met de Silvestre weer terug naar Amsterdam ging. De vanzelf­ sprekendheid van onze ontmoeting was een afspiegeling van mijn besluit om de viool aan het NMF te schenken, helder en zonder enige reserve. Ik zag het ook als een eerbetoon aan mevrouw Willebeek die hem ooit aan mij schonk. Ik had echt het gevoel: zo hoort het en niet anders. Behalve het instrument gaf ze mij ook de verantwoordelijkheid die daarbij hoorde: de taak om er goed voor te zorgen. Daarmee heeft ze me ook een stuk vertrouwen meegegeven. Dat vertrouwen kon ik nu doorgeven.

Mooie besluiten herken je, je hebt ze bijna onbewust al geno­ men. Noem het intuïtie, anders benoemen mag ook. Ze klin­ ken als een fantastisch zuiver akkoord. Je doet het zelf, maar het overkomt je ook. Dit besluit over mijn viool was er zo een.

Het heeft me zeer gelukkig gemaakt.”

FOTO SJAAK RAMAKERS

BEGUNSTIGERS

OVER DOORGEVEN

PERIODIEKE SCHENKING

MICHIEL BRONS 43 jaar Luanda, Angola

“Het klikte met het NMF”

“Als een soort Obelix ben ik in mijn ouderlijk huis in een warm bad van muziek en sportieve activiteiten gevallen. Ik begon zelf op de piano, later heb ik vooral trompet gespeeld in allerlei bands en orkesten. Al heel vroeg realiseerde ik mij dat de alleszins betaalbare Vincent Bach-trompet die ik op mijn zestiende kreeg, ook goed genoeg was voor een profes­ sional. En dat dit voor bijvoorbeeld strijkers heel anders ligt.

Ik prees mij gelukkig en dacht er jarenlang niet veel over na.

Hier in Angola is het confronterend te zien hoe veel mensen de meest basale dingen moeten missen. Wij proberen, door ons eigen gedrag en het steunen van bepaalde organisaties, een bijdrage te leveren aan een beter leven van mensen hier en elders in de wereld. Daarnaast voelt het toch goed om een culturele stichting zoals het NMF te blijven steunen.

Muziek is mijn grote passie; en de wereld heeft behoefte aan steun onder- én bovenin de Maslow-piramide.

Totdat ik Manon en Geertje van het NMF tegenkwam, bij een NMF-lunchconcert in Amsterdam. Zij wierven donateurs en ik was meteen enthousiast. Ik liep al even rond met de wens om ‘meer te geven’ maar wist niet goed waaraan. Het klikte met het NMF: ik gun het ook anderen, en zeker de grootste talenten, om het voor hen perfecte instrument te kunnen bespelen.

Ik heb gekozen voor een periodieke schenking. De gunstige fiscale behandeling maakt het mogelijk ruimhartiger te steu­ nen. En bovenal: ik weet hoe belangrijk een stabiele inkom­ stenstroom is voor een organisatie als het NMF.”

71

BEGUNSTIGERS

“Mijn vader was dol op de viool” “Twee jaar geleden is mijn vader helaas overleden en zijn ultieme wens was om zijn viool ter beschikking te stellen aan jong talent via het NMF. Mijn vader heet Bert Harms, geboren in Groningen. Hij was dol op de viool, al kon hij de laatste jaren niet meer spelen wegens zijn longaandoening. Te veel inspanning. Niet dat hij het verleerd had, maar zoals hij zei: ‘Vioolspelen is topsport en met half werk neem ik geen ge­ noegen’. Hij was een uitmuntend musicus. Na zijn studie won hij een prijs, de ‘prix d’excellence’, en was hij voorbestemd om een solocarrière te beginnen. Helaas heeft hij daar nooit aan kunnen beginnen, omdat hij voor zijn kinderen (mijn broer en mij) moest zorgen. Ik ben hem daar nog steeds dankbaar voor. Hij was jarenlang werkzaam in het Nederlands Philharmonisch Orkest. Daarnaast was hij docent aan het Conservatorium in Utrecht. Hij was heel erg begaan met jon­ ge musici, vandaar ook dat hij zijn viool heeft willen schenken aan het NMF.

LEGAAT

BERT HARMS vader van

BABETTE HARMS 48 jaar Utrecht

Van het NMF kreeg ik te horen dat de viool in bruikleen is gegeven aan de Groningse (!) Emma van der Schalie. Natuur­ lijk heb ik haar direct gegoogeld en ik kwam terecht bij de prachtige band Fuse. Heel speciaal om haar te zien en horen spelen op mijn vaders viool; we herkenden het geluid onmid­ dellijk. Wat zou hij het gaaf gevonden hebben dat zij hem nu weer bespeelt, dat weet ik zeker en ook daar ben ik trots op.

PS. Voortaan zal ik zeker geen uitzending meer missen van Podium Witteman. Daar is de viool bijna elke week te horen als Fuse er optreedt.”

Emma van der Schalie is de gelukkige bespeler van de viool van Bert Harms.

72

OVER DOORGEVEN

BEGUNSTIGER

MEVROUW M.H. WESTERBRINK-PETERSE 100 jaar Amsterdam

“ Mijn oproep is een succes geweest” “Bij het naderen van mijn 100ste verjaardag vertelden mijn dochters mij dat ze een feest wilden organiseren. Ook een cadeau kwam ter sprake. Dat leek een probleem, omdat ik op mijn leeftijd eigenlijk geen wensen meer heb en bloemen verzorgen kost mij te veel inspanning. Mijn kleindochter maakte mij attent op het Nationaal Muziekinstrumenten Fonds. Zij heeft een vriendin die een instrument heeft via het fonds. Dat leek me een heel goed idee.

Ik houd veel van klassieke muziek en luister er dagelijks naar.

Vroeger ging ik graag naar het Concertgebouw voor de serie Meesterpianisten. Ook organiseerde ik muziekmiddagen voor vriendinnen en kennissen waar ik muziek uit mijn cd-collectie liet horen. De laatste jaren is dat niet meer mogelijk.

Ik ben heel blij dat mijn oproep om een bijdrage te geven aan het Nationaal Muziekinstrumenten Fonds een succes is geweest. Het is een doel dat ik van harte steun!”

73

30 jaar NMF • Mr. Jan Deiters wordt eerste directeur van het NMF. • Kantoor verhuist naar de Sint Annenstraat te Amsterdam.

Theo Olof wordt eerste voorzitter van het Nationaal Strijkinstrumenten Fonds, een initiatief van Pieter Moerenhout.

Eerste sponsordiner “Diner Orchestral” in de Olofskapel te Amsterdam.

Yehudi Menuhin wordt erevoorzitter.

• Cello van Giuseppe Guarneri “Filius Andreae” (ex-Navarra) van Heinrich Schiff aangekocht: duurste aankoop tot op heden.

• Frits Schutte volgt Christian Timm op als collectiebeheerder.

• NMF krijgt CBF-keurmerk.

• Oud-minister dr. Koos Andriessen volgt Theo Olof op als voorzitter.

• Collectie ‘Max Rodriguez’ wordt aan het NMF geschonken: grootste schenking ooit.

• Strijkinstrumentenfonds wordt Nationaal Muziekinstrumenten Fonds.

• Eerste instrumenten: viool met etiket “Julius Cesare Gigli”, Yamaha-vleugel en Bouman-viool (Den Haag, 1988).

• Yo-Yo Ma wordt erevoorzitter.

• Sabine Moors wordt nieuwe directeur.

• Instrumentencollectie Anton Kersjes geschonken aan het NMF.

Introductieconcert in de Schönbergzaal te Den Haag.

• Prof. ir. Wim Dik 3e voorzitter.

• Eerste subsidie van Ministerie van OCW.

• Benefietconcert in De Doelen te Rotterdam: • Z.K.H. Prins Claus overhandigt viool aan Janine Jansen.

• Z.K.H. Prins Claus wordt beschermheer van het NMF. • Christian Timm wordt eerste collectiebeheerder.

• Deel collectie van violist Max Rodriguez aangekocht, een enorme kwaliteits­impuls voor de collectie van het NMF.

De componist Kees Olthuis schrijft het zogenaamde Willem Russell Strijkkwartet in opdracht van het NMF.

86

87 74

88

89

90

91

92

93

94

95

96

97

98

99

00

01

02

Het begon allemaal in 1986 aan de keukentafel van oprichter Pieter Moerenhout. Twee jaar later werd het NMF opgericht en niemand kon bevroeden dat het 30 jaar later zou zijn uitge­ ­uitgegroeid groeid tot het tot, grootste gerekend muziekinstrumentenfonds naar de doelstelling, hetter grootste wereld! muziekinstrumentenfonds ter wereld!

Dit jaar viert het NMF haar 30-jarig bestaan. En hoewel we vijf jaar ­geleden ­uitgebreid hebben stilgestaan bij ons 25-jarige jubileum, willen we ook deze ­mijlpaal niet onopgemerkt voor­ bij laten gaan. Een terugblik met gepaste trots.

Aankoop Stradivarius-viool (Cremona, 1716) ‘ex-Paul Godwin’.

Violist Theo Olof overlijdt in oktober.

Hij was bijna 25 jaar lang één van de grootste pleitbezorgers van het NMF.

• Z.K.H. Prins Constantijn wordt beschermheer.

• Marcel Schopman wordt directeur.

Bergonzi-viool van Herman Krebbers aangekocht: overhandigd in het Concertgebouw te Amsterdam

• Jubileumconcert (25 jaar) in de Ridderzaal te Den Haag.

• NMF brengt het eerste NMF Magazine uit.

• Eerste ‘Weekend van het NMF’ met bijna 100 concerten in één weekend.

• NMF krijgt ANBI-status.

• Jubileumconcert in uitverkocht Concertgebouw te Amsterdam.

• Viool van Pietro Guarneri (II) ‘ex-Reine Elisabeth’ aangekocht: duurste aangekochte viool ooit.

Volledige collectie muziekinstrumenten digitaal met hoogwaardige fotografie.

• Els Swaab wordt 4e voorzitter.

• Wim Dik benoemd tot erevoorzitter.

• Vleugelcollectie spectaculair uitgebreid met maar liefst 8 topvleugels.

• NMF wint De Transparant Prijs voor beste jaarverslag.

• Instrumentencollectie Studiefonds Oskar Back overgedragen aan NMF. • Willem van der Sijde-viool in bruikleen van het Koninklijk Huis.

• NMF genomineerd voor NRC Charity Awards.

• Stichtingsbestuur wordt Raad van Toezicht.

• NMF ontvangt grootste schenking in 10 jaar: 6 top-instrumenten aangekocht en ondergebracht in ‘collectie Willem G. Vogelaar’.

• Eerste ‘NMF Kamermuziekfestival bij Natuurmonumenten’: 75 concerten op cultuurhistorische locaties in één weekend.

• NMF initieert bouw van Giant Harp, marimba en fortepiano met twee klavieren.

NMF bestaat 30 jaar: verwelkomt 2.500ste NMF-musicus.

03

04

05

06

07

08

© NMF KAMERMUZIEKFESTIVAL BIJ NATUURMONUMENTEN | FOTO MARCO BORGGREVE

09

10

11

12

13

14

15

16

17

FOTO MARCO BORGGREVE © NMF & NATUURMONUMENTEN

18 75

UNIEKE COLLECTIE OPGEBOUWD UIT EEN LEGAAT

‘Collectie Willem Vogelaar’: zeven topinstrumenten In het magazine van vorig jaar schreven we over de grootste schenking aan het NMF in tien jaar. Van een uit een nalatenschap verkregen grote som geld heeft het NMF een zestal instrumenten kunnen aankopen. De instrumenten zijn ondergebracht in de ‘Willem Vogelaar-collectie’ binnen het NMF. Samen met een al eerder geschonken vleugel, komt het totaal op zeven hoogwaardige instrumenten. Willem, voor wie kunst zo belangrijk was in het leven, leeft voort in de instrumenten waar zijn naam aan blijft verbonden. Een overzicht van de collectie:

Yamaha-vleugel, model C3, bouwjaar 1986 In de collectie sinds maart 2015

Uxía Martinez Botana

76

FOTO MARCO BORGGREVE

Anne Veinberg

Deze vleugel was de eerste schenking die het NMF verkreeg vanuit de nalatenschap van Willem Vogelaar en vormt ook de enige schenking ‘in natura’. De Yamaha C3 is waarschijnlijk de meest verkochte vleugel ter wereld. De zeer hoge kwaliteit, grote stabiliteit, stemvastheid en duurzaamheid, in combinatie met de redelijk toegankelijke prijs, maken deze vleugel tot het ideale instrumentarium voor veel musici uit alle muziekgenres. De Yamaha C3 zien we ook vaak terug in de kleine concertzalen. Met name onder de jazzmusici en klassieke pianisten die zich toeleggen op het hedendaagse repertoire, is de vleugel bij uitstek het geschikte instrument. Anne Veinberg is zo’n klassieke pianiste die het hedendaagse repertoire vast onderdeel maakt van haar uitvoeringspraktijk. Mede dankzij het derde (sostenuto-)pedaal leent de Yamaha uit de Willem G. Vogelaar-collectie zich daar zeer goed voor. Na het aanslaan van een

of meer noten kan dit pedaal ingetrapt worden en als men dan de ingedrukte noten weer loslaat, klinken alleen deze tonen door, terwijl de rest van de snaren gedempt blijft.

Naast veel hedendaagse componisten, gebruikten bijvoorbeeld ook Claude Debussy en Sergej Rachmaninov dit pedaal in hun composities.

Engelse contrabas (anoniem), omgeving Londen, ca. 1800 In de collectie sinds februari 2016

De eerste aankoop die het NMF kon verrichten vanuit het budget van het legaat, was deze bijzondere contrabas voor een minstens zo bijzondere bassiste: Uxía Martinez Botana. Het is onmogelijk gebleken om te achterhalen door welke specifieke bouwer de bas is gemaakt en we weten ook niet wie er eerder op gespeeld heeft/hebben. Volgens drie geraadpleegde experts zijn er voldoende aanwijzingen om aan te nemen dat het een Engelse bas betreft die rond 1800 in (de buurt van) Londen werd gebouwd. De f-gaten zijn op zijn zachtst gezegd excen-

Contrabasbouwer Harry Jansen restaureerde deze bas jaren geleden en schrijft er het volgende over: ‘Het betreft een uniek exemplaar.

Het instrument is in haar geschiedenis aangepast aan de eisen van de tijd. Het had oorspronkelijk een cellovorm. Het achter- en bovenblad zijn verlengd en de bovenste twee ribben vervangen om tot een meer toegankelijk instrument te komen. Deze aanpassingen zijn vermoedelijk niet erg lang na de bouw uitgevoerd, mogelijk door de bouwer zelf. Alle andere onderdelen zijn origineel, getuige de deels craquelé bruine lak die verder overal op het instrument te vinden is.

Vrij stompe vioolhoeken, een brede borst en zeer krachtige S-vormige klankgaten sieren het geheel. De bas heeft een vlak achterblad met knik, vervaardigd uit weinig gevlamd esdoorn. De knik is versterkt met zwaluwstaarten. Vurenhouten bovenblad van middelbrede nerf en een vlakke welving. De smalle krul

heeft een extra draai en de schroevenkast is voorzien van typerende Engelse mechanieken.’

Cello, gebouwd door Johannes Theodorus Cuypers, Den Haag, 1771 In de collectie sinds februari 2016

Zeer kort na de aankoop van de ‘English Lady’, kon het NMF deze zeldzame cello verkrijgen via een Nederlandse handelaar. Omdat Johannes Cuypers actief was van 1750 tot 1808, kan de cello worden gerekend tot een van de instrumenten uit de vroege periode van de bouwer. De combinatie van de leeftijd met de goede staat waarin hij verkeert, maakt dit instrument zeer uniek. Het NMF had lange tijd een Cuypers-cello op de verlanglijst staan, maar een instrument van deze kwaliteit in combinatie met de afmetingen (sommige Cuypers-cello’s zijn erg groot), kwam nog niet eerder voorbij. Musici uit zowel het Concertgebouworkest als het

Nederlands Philharmonisch Orkest waren betrokken bij de beoordeling van de klankkwaliteiten. Nitzan Laster werd de eerste bespeler van de cello, die vooral in zijn Alma Quartet fantastisch tot zijn recht komt. Johannes Theodorus Cuypers (1724 – 1808) is de nestor van de ‘Haagse vioolbouwschool’ die de periode van 1750 tot begin 19e eeuw bestrijkt. Cuypers leidde een zeer productieve werkplaats waarin vanaf ongeveer 1785 ook zijn zoons Bernardus en Franciscus kwamen werken. Het NMF had in 2016 al acht violen en twee altviolen van vader Cuypers in de collectie, plus een vrij intensief gerestaureerde cello van zijn hand. Met de aankoop van deze geweldig mooie en pure cello ging een belangrijke wens van het NMF in vervulling!

FOTO JESSE KRAAL

triek te noemen. Hopelijk vinden we ooit een ander instrument met dezelfde excentrieke f-gaten waarvan wel bekend is wie de bouwer is (door bijvoorbeeld een origineel etiket). Zolang dat niet het geval is, zal deze bas door het leven gaan als een anonieme Engelse bas. Bassiste Uxía Martinez kende de bas al jaren, omdat zij hem van de eigenaar/handelaar lange tijd mocht lenen. Ze noemt de bas liefkozend ‘The English Lady’ en ze is ontzettend gelukkig met het feit dat ze er een langetermijnrelatie mee kan aangaan nu ze hem via het NMF in bruikleen heeft.

Nitzan Laster

77

kwam. Na wederom een vergelijking te hebben gedaan met andere violen, kon het NMF met overtuiging besluiten tot de aankoop van deze fantastische viool. Michael Foyle (winnaar Vioolconcours Oskar Back 2016) mocht als eerste de viool een jaar lang bespelen. Momenteel zoekt het NMF naar een waardige opvolger om dit topinstrument te bespelen.

Cello, gebouwd door Johannes Bernardus Cuypers, Den Haag, 1810

Amarins Wierdsma bespeelde voor dit concert eennmalig de Gagliano

Viool, gebouwd door Gennaro Gagliano in Napels, ca. 1755

In de collectie sinds eind februari 2016 Nog in dezelfde maand als beide vorige instrumenten, kon het NMF deze uitzonderlijk mooie Gennaro Gagliano-viool aankopen van een Duitse handelaar. Er is helaas niet zo heel veel bekend over de geschiedenis van de viool. We weten dat hij in de 20e eeuw lange tijd eigendom is geweest van een zeer muzikale Braziliaans-Duitse familie. De viool werd regelmatig bespeeld door ĂŠĂŠn van de familieleden, die o.a. eerste

FOTO JESSE KRAAL

In de collectie sinds mei 2017

Het duurde een jaar voordat het NMF opnieuw een instrument had geselecteerd dat in alle opzichten geschikt werd bevonden voor een aankoop. Eind mei 2017 werd deze prachtige Cuypers-cello aangekocht bij een Nederlandse handelaar. Het

concertmeester was van het orkest van de Bayerischen Rundfunk. De familie verkocht de viool aan een gepassioneerd amateurviolist, maar kocht de viool jaren later weer terug.

Het NMF deed in 2009 een uitgebreide selectie in verband met een voorgenomen aankoop. Er werden tientallen violen uit binnen- en buitenland naar Amsterdam gehaald, waar alle instrumenten intensief werden getest, onderzocht en vergeleken. Deze Gagliano kwam er toen als beste instrument uit. Helaas trok de eigenaar het instrument uiteindelijk onverwachts terug uit de verkoop. Eind 2015 kregen wij bericht dat de viool opnieuw in de verkoop

78 Emma Kroon

DE ‘COLLECTIE WILLEM VOGELAAR’

FOTO JESSE KRAAL

is daarmee de tweede Cuypers-cello die uit de nalatenschap kon worden aangekocht. Op internationale veilingen worden soms extreem hoge bedragen geboden voor de cello’s uit het atelier van Cuypers. Johannes Bernardus werkte, net als zijn broer J. Franciscus, in het atelier van zijn vader (Johannes Theodorus). Voordat het NMF besloot tot de aankoop van deze cello, werd een groot aantal streng geselecteerde cello’s onderworpen aan een vergelijking op klankkwaliteiten in een concertzaal.

Onder die cello’s bevonden zich instrumenten uit Engeland, Frankrijk, Italië en dus Nederland. De twee oud-Hollandse cello’s die bij de (blinde) tests betrokken waren, bleken als beste te worden beoordeeld. Emma Kroon was door het NMF geselecteerd om de nieuw aan te kopen cello te gaan bespelen. Omdat beide cello’s van gelijke kwaliteit bleken en Olivier Thiery

FOTO JESSE KRAAL

slechts in klankkarakter verschilden, mocht Emma de cello kiezen die het meest voldeed aan haar eigen klankideaal, en dat werd dus deze J. Bernardus Cuypers.

Voor het NMF heeft de aankoop van de twee Cuypers-cello’s een extra toegevoegde waarde, omdat wij ons ook ten doel stellen om belangrijke instrumenten voor het Nederlands cultureel erfgoed te behouden. Door de internationale bekendheid dreigen veel Cuypers-instrumenten naar het buitenland te verdwijnen. Dat lot is deze twee uitzonderlijk mooie instrumenten gelukkig bespaard gebleven.

Contrabas, gebouwd door Cesare Candi in Genua, ca. 1920 In de collectie sinds juni 2017

De zeldzame Cesare Candi-bas werd aangekocht van Niek de Groot, een gerenommeerd Nederlands bassist die lange tijd aanvoerder was bij het Koninklijk Concertgebouworkest.

Voordat de Candi in bezit kwam van Niek de Groot, schijnt hij lange tijd door een Luxemburgse jazzbassist te zijn bespeeld. Veel meer over het verleden is helaas niet bekend.

Toen Niek de Groot de bas voor het eerst aanstreek, was hij onmiddellijk

79

DE ‘COLLECTIE WILLEM VOGELAAR’ gegrepen door de open en heldere klank. De Groot probeerde de bas uitgebreid en liet ook andere bassisten spelen voordat hij over zou gaan tot de aankoop. Het is leuk te vermelden dat de huidige bespeler, Olivier Thiery, daar toen als leerling van De Groot, ook bij betrokken was. De Groot vertelt over de Candi dat hij er zich altijd volledig op heeft kunnen uitleven en dat het een breed inzetbaar, flexibel en gezond instrument is, dat ook uitermate geschikt is gebleken om mee te nemen op concertreizen.

Het NMF heeft bij het selectietraject meerdere bassisten en experts betrokken. De bas wordt door hen vooral geprezen om de brede inzetbaarheid (met name ook als solistisch instrument), de zeer goede staat waarin hij verkeert en de hoogwaardige kwaliteit van de bouw, die gelijk staat aan die van de andere instrumenten uit de violenfamilie van begin 20e eeuw. Dit laatste is geen onbelangrijk aspect, gezien het feit dat veel bouwers bij het maken van een contrabas doorgaans minder zorgvuldig te werk gingen en vaak materiaal van inferieure kwaliteit gebruikten. De bas had simpelweg (nog) geen groot aanzien en speelde muzikaal een minder prominente rol. Candi heeft zijn bas gelukkig in exact dezelfde kwaliteit als zijn cello’s gebouwd.

Met geld uit de nalatenschap is op verzoek van Olivier Thiery een C-extensie op de bas geplaatst. Met deze extensie wordt het bereik van de bas (in de laagte) vergroot zonder dat het nodig is een vijfde snaar te

80

Artem Belogurov

plaatsen. Hierdoor kan een breder repertoire worden gespeeld. De zeer hoogwaardige handgemaakte extensie is vervaardigd door een Nederlandse expert.

Fortepiano met twee uitwisselbare mechanieken, gebouwd door Gerard Tuinman, Utrecht Verwachte leverdatum: eind 2018

Nederland staat bekend om het hoge niveau van authentieke uitvoeringen van oude muziek. Vanuit alle landen komen studenten naar ­Nederland om hier een opleiding oude muziek te volgen. Ook de instrumentenbouw en –restauratie van (kopieën van) oude instrumenten is in Nederland van het hoogste niveau. Gerard Tuinman is fortepianobouwer in Utrecht en bouwde instrumenten voor veel internationale (forte)pianisten. Een aantal jaar geleden kreeg hij de opdracht om voor de ‘Vannes Early Music Institute’ een

replica te maken van een fortepiano van Johann Andreas Stein, Augsburg, uit de collectie van het Grassi Museum in Leipzig. Dat instrument heeft twee complete uitwisselbare mechanieken. In opdracht van het NMF gaat hij nu nog zo’n instrument bouwen: een primeur voor het ­Nederlandse muziekleven!

Het NMF kreeg in 2016 de aanvraag van de in Nederland gevestigde Amerikaan Artem Belogurov. Artem zat net in de eindfase van zijn master ‘Early Keyboards’ aan het Conservatorium van Amsterdam en stond op het punt om als zelfstandig musicus in Nederland aan het werk te gaan. In nauwe samenwerking met het NMF werd onderzocht wat voor instrument het meest geschikt voor hem zou zijn.

We kwamen uit bij de fortepiano van Gerard Tuinman. Dankzij de twee uitwisselbare mechanieken zal Artem de piano in kunnen zetten voor een relatief breed repertoire en de muziek uit die tijd kunnen laten klinken zoals die ook toen moet hebben geklonken.

“De hele familie wist dat Piet zijn viool aan het NMF wilde nalaten.”

“Ik voel me rustig nu mijn cello in uw fonds zit.”

“Mijn cello is zo goed als een Ferrari – en nu ik 80 ben, mag u hem hebben!”

“Na een emotioneel gesprek over de overledene, mocht ik zijn viool meenemen.”

“Mijn vader had het zo gewild dat zijn viool aan een jong talent zou worden doorgegeven.”

Het NMF ontvangt met enige regelmaat instrumenten uit schenkingen en nalatenschappen. Marcel Schopman vertelt over een aantal van deze vaak emotionele ­gebeurtenissen.

TEKST MARCEL SCHOPMAN Violiste Svenja Staats noemde haar viool vaak haar ‘vriendje’. Een andere violiste, Carla Leurs, sprak als ze het over haar viool had over ‘wolfje’.

Meneer G., die zijn viool op zijn sterfbed aan het NMF naliet, sprak liever over zijn ‘troetelding’. Weer een andere donateur van het NMF, meneer D., had het over zijn ‘Ferrari’. Nee, dat ging niet over zijn auto, maar over zijn cello, die volgens de schenker in kwestie de kwaliteiten van zo’n auto had. Er is – uiteraard – een bonte verscheidenheid van namen die gebruikt worden om het instrument dat iemand bespeelt te omschrijven. Maar wat al deze namen gemeen hebben, is dat ze aangeven dat er een bijzondere relatie is ontstaan tussen de persoon en dat instrument. Want met het geven van een naam ontstaat er een identiteit.

Het ding ontstijgt het ding en krijgt een diepere betekenis.

Emoties

Als directeur van het NMF kom ik veelvuldig in aanraking met mensen die hun instrument aan het NMF wil-

len schenken of nalaten. En telkens weer word ik geraakt door de emoties die daarbij een rol spelen. Dat kan zowel bij de schenker zelf zijn of bij diegenen die achterblijven na een overlijden. Ik herinner me nog goed de eerste schenking die ik meemaakte, jaren geleden. Ik was nog maar net in dienst toen ik gebeld werd door de neef van een overleden violist, die me vertelde dat het NMF de kostbare viool uit de nalatenschap zou krijgen.

Toen ik vernam dat de overledene weliswaar van plan was geweest om zijn viool in zijn testament aan het NMF na te laten, maar dat verzuimd had én ik hoorde dat er maar liefst acht erfgenamen waren, zag ik de bui al hangen…

Maar geheel tegen mijn verwachting in, was de zaak binnen een paar dagen beklonken. Iedereen in de familie wist van oom Piet en wilde zijn wens respecteren. De nalatenschap werd omgezet in een schenking en enkele weken later werd de viool plechtig overhandigd aan het NMF tijdens een door ons georganiseerd

81

herdenkingsconcert voor oom Piet, waar alle familieleden bij aanwezig waren. Met tranen in de ogen hebben we op het moment suprĂŞme geapplaudisseerd voor de overledene.

Hijzelf keek van boven ongetwijfeld tevreden toe!

Strelen

Tranen komen wel vaker naar boven bij dit soort zaken. Jaren later zat ik in Utrecht om tafel bij de zoon en dochter van een plotseling overleden beroepsviolist. Na een lang en emotioneel gesprek over de overledene, mocht ik zijn viool in zijn vioolkist meenemen, maar niet nadat zoon en dochter beiden nog eenmaal liefdevol het instrument in handen namen en het aanraakten – alsof ze daarmee hun overleden vader nog eenmaal streelden.

Enorme klap

En wat te denken van de vader die na een onwaarschijnlijk grote klap in staat bleek de viool van zijn dochter door te geven aan een ander groot talent.

Zijn dochter, een muziekstudente op de fiets op weg naar het toenmalig conservatorium in de Van Baerlestraat, kreeg pal voor het Concertgebouw (of all places!) een botsing met de tram met een fatale afloop. Haar viool was merkwaardigerwijs geheel onbeschadigd gebleven bij het ongeluk en de vader meldde zich na enige tijd bij ons, met het aanbod de viool in bruikleen te geven aan het NMF. Hij verbond er wel de wens aan dat het instrument door ons bij voorkeur in bruikleen gegeven zou worden aan een vrouwelijke vioolstudent.

Wij zien liever geen voorwaardes bij het in bruikleen nemen van een in-

strument, maar gezien de bijzondere voorgeschiedenis hadden we in dit specifieke geval geen enkel bezwaar.

Dwang

Een andere bijzondere schenking aan het NMF had te maken met een oorlogsgeschiedenis. Meneer B. belde mij een aantal jaren terug: hij bespeelde al zijn hele leven een prachtige Rombouts-cello. Het instrument was in de oorlog gekocht door zijn vader, die het op enig moment aan zijn zoon geschonken had. De prijs indertijd had, zo had de zoon begrepen, enige tientjes bedragen. Gezien de naam van de bouwer en de kwaliteiten van de cello, was het wel duidelijk dat dit geen gangbare koopprijs geweest kon zijn. Steeds meer raakte de zoon ervan overtuigd dat er sprake moest zijn geweest van een verkoop onder dwang. Een soort

Jean Baptiste Vuillaume

Joseph & Antonio Gagliano

Gaetano Pollastri

Pieter Rombouts

(Parijs, ca. 1845). Cello sinds

(Napels, 18e eeuw).

(Bologna, 1953). Viool sinds

(Amsterdam, 1699). Cello sinds

2012 in de collectie.

Viool sinds 2004 in de collectie.

2016 in de collectie.

2013 in de collectie.

82

FOTO NMF

De vioolkist is vaak een plek om persoonlijke, dierbare dingen in te bewaren, zoals foto’s en kaartjes die van emotionele waarde zijn.

van roofkunst, kortom. Toen dat besef eenmaal was ingedaald, besloot de man alles op alles te zetten om de oorspronkelijke eigenaar terug te vinden, zodat deze op enige wijze gecompenseerd kon worden. Deze zoektocht duurde enkele jaren, maar leverde niets op. Omdat hij door de gedachte aan roofkunst in toenemende mate gekweld werd, besloot hij, om in het reine te komen met zichzelf, het instrument aan ons te schenken. Zijn wens daarbij was om, als dat enigszins mogelijk was, het instrument bij voorkeur aan iemand uit of rondom de Joodse gemeenschap ter beschikking te stellen. Ook voor deze wens konden we, gezien de bijzondere historie van het instrument, volledig begrip opbrengen.

Verhalen

Bovenstaande verhalen zijn uitzonderlijke geschiedenissen, die op iedereen bij het NMF diepe indruk maakten.

Maar ook de ‘gewone’ schenkingen en nalatenschappen zijn vaak emoti-

onele gebeurtenissen. Heel veel van de ongeveer zestig vleugels die het NMF in de collectie heeft, zijn door particulieren aan ons geschonken. En bijna altijd komen bij zo’n schenking de verhalen over vaders en moeders naar boven, die met grote regelmaat muziek maakten, soms samen met de kinderen, soms met de kinderen spelend onder het instrument. Herinneringen over het gezinsleven van vroeger zijn onlosmakelijk verbonden met deze instrumenten.

Viool in een doodskist

Nello Weiss, violist en aanvoerder van het beroemde zigeunerorkest Tata Mirando, overleed begin februari 2018. Hij werd in Arnhem begraven, op zijn eigen verzoek samen met zijn viool en zijn strijkstok. Het is misschien wel het ultieme bewijs van de band die een musicus met zijn instrument kan hebben. Zoveel waarde te hechten aan je instrument dat het met je mee moet op de langste en verste reis die je ooit

gaat maken. Dat je zelfs na je dood geen afscheid van je instrument kunt nemen. Als u zelf muziek hebt gemaakt, herkent u dat gevoel misschien wel. Je instrument wordt een verlengstuk van je lichaam, een deel van je leven. Het is het medium waarmee je je diepste gevoelens kunt uiten. In dat licht bezien, valt het te begrijpen dat het idee afstand te moeten doen van je instrument velen zwaar valt.

Afstand

Het staat iedereen natuurlijk vrij met zijn instrument te doen wat hij wil.

Maar wij zijn uiteraard ongelooflijk blij met al diegenen die afstand kunnen en willen nemen van hun dierbare bezit.

Bij leven of dood. Die met ons musici willen helpen door hun viool, vleugel, strijkstok, harp, of welk ander instrument ook, door te geven. En er op die manier voor te zorgen dat een nieuwe generatie de mogelijkheid krijgt met een goed instrument op te groeien.

83

EXCLUSIEVE MUZIEKLUNCH 30 JAAR NMF! VIER EN LUNCH MET ONS MEE! UW GASTVROUW

Ingrid van Dingstee NMF-musicus van het eerste uur

Ingrid

Ter ere van het 30-jarig bestaan, nodigt het NMF u uit voor een zomerse muziek­ lunch. Voor deze speciale gelegenheid hebben we Ingrid van Dingstee ge­ vraagd uw gastvrouw te zijn. Ingrid is één van de eerste musici die een instrument van het NMF in bruikleen kreeg, dit jaar precies 30 jaar geleden. Toen nog een ander instrument, maar vanaf 1990 be­ speelt ze een Nicolo Gagliano uit 1739, die ze nog steeds met veel plezier laat klinken op de ­Nederlandse podia. En op 10 en 17 juni ook in Gartine!

Gartine

De eigenaars van deze kleine maar fijne lunchgelegenheid, Kirsten Eckhart en Willem-Jan Hendriks, zijn al jaren

84

trouwe donateurs van het NMF. Met hun maandelijkse bijdrage steunen ze via het NMF-musici die net als zij bezig zijn met vakmanschap. In het kookboek ‘Gartine: 4 seizoenen koken’, delen ze met de lezer niet alleen droomachtige recepten, maar doen ze tevens sugges­ ties voor de muziek die je zou kunnen opzetten tijdens het bereiden of eten van de gerechten.

Kirsten en Willem-Jan

Bent u benieuwd naar wat Kirsten en Willem-Jan op tafel toveren en Ingrid van Dingstee als gastvrouw voor u in petto heeft? Wees er snel bij, want wat voor eten geldt, geldt ook voor het bestellen van kaarten: op=op!

ZONDAG 17 JUNI 2018 in Gartine | Taksteeg 7 | Amsterdam

LUNCH + CONCERT + KOOKBOEK € 35 Met een zomers menu en een intiem concert door Ingrid & vrienden voor € 35,- p.p. (excl. dranken, maar incl. het prachtige kookboek) Koop uw kaarten via: www.muziekinstrumentenfonds.nl

Kijk voor een voorproefje op het culinaire concert óf om thuis te bereiden alvast op onze website www.muziekinstrumentenfonds.nl

colofon Manon Veenendaal hoofdredacteur | Lennart van der Sman eindredacteur Marcel Schopman redactielid | Berry van de Ven redactielid met speciale dank aan ‘de bladendokter’ Rob van Vuure & productie www.conceptcommunicatie.nl Jannemieke Oostra | foto’s instrumenten Cathy Levesque cover Cecilia Bernardini foto Linelle Deunk

grafisch ontwerp illustraties

oplage

10.000

de stichting is statutair gevestigd te amsterdam

41205257 rsin-nummer 009056002 NL58 ABNA 0555 0286 66

kvk amsterdam iban

Pieter Moerenhout prof. ir. W. Dik beschermheer Z.K.H. Prins Constantijn oprichter

erevoorzitter

wie speelt e r straks bij u thuis vo or ú, uw familie e n vrienden?

Maak kans op een exclusief concert bij u thuis kans één

* GEEF DIT MAGAZINE DOOR EN WIN!

Dit NMF Magazine staat in het teken van ‘Doorgeven’.

Dus als u dit magazine gelezen heeft en u vindt het­ zonde om weg te gooien, geef het dan door aan een andere geïnteresseerde en help het NMF.

Laat ons op www.muziekinstrumentenfonds.nl/doorgeven weten aan wie u het m ­ agazine heeft doorgegeven.

Onder alle deelnemers verloten we een exclusief ­concert bij het NMF op k­ antoor of bij u thuis.

Hartelijk dank voor het doorgeven!

kans twee

Stichting Nationaal Muziekinstrumenten Fonds Postbus 11912 | 1001 GX Amsterdam Sint Annenstraat 12 | 1012 HE Amsterdam e-mail

www.muziekinstrumentenfonds.nl facebook www.facebook.com/muziekinstrumentenfonds twitter www.twitter.com/instrumentfonds instagram www.instagram.com/muziekinstrumentenfonds web

CONTACT Het kantoor van het NMF is op werkdagen ­geopend van 9.30 tot 17.30 uur.

Wilt u langskomen? Bijvoorbeeld om ons kantoor - het oudste stenen woonhuis van Amsterdam uit 1565 - te bezichtigen of om een kijkje te nemen in de instrumentenkamer of om een gewoon vraag te stellen?

Of misschien voor een kop koffie? Het beste belt u eerst even op. Dan ontvangen wij u graag! alle musici die zijn afgebeeld in dit magazine hebben of hadden tot voor kort een instrument of strijkstok van het nmf in bruikleen, tenzij anders vermeld. alle rechten voorbehouden.

Eenieder die meent rechten te kunnen ontlenen aan deze uitgave, wordt vriendelijk verzocht contact met het NMF op te nemen.

*GEEF UW MENING EN WIN!

Het NMF is benieuwd naar uw mening over dit ­magazine. Wij stellen het zeer op prijs als u ons feedback wilt geven. Ook als u het blad niet, weinig of pas voor het eerst leest, vinden we uw mening belangrijk.

U kunt uw feedback geven door de vragenlijst in te vullen op www.mediatest.nl/muziek.

Dit duurt maximaal 10 minuten.

Onder alle deelnemers verloten we een exclusief concert bij het NMF op kantoor of bij u thuis!

Het Centraal Bureau Fondsenwerving (CBF) is een

onafhankelijke ­stichting die al sinds 1925 toezicht

houdt op het inzamelen van geld voor goede doelen.

De taak van het CBF is het bevorderen van een verant-

Het NMF is door de Belastingdienst aangewezen als een Culturele ANBI, een Algemeen Nut Beogende

Instelling. Het NMF hoeft daarom geen erfbelasting of schenkingsrecht te betalen.

woorde fondsenwerving en besteding door middel

Donateurs van het NMF kunnen hun giften aftrekken

van het b ­ eoordelen van de fondsenwervende organi-

van de inkomsten- of vennootschapsbelasting (uiter-

saties en het verstrekken van informatie en advies aan

aard binnen de geldende regels).

overheidsinstanties en publiek. Wanneer u het CBFkeur ziet afgebeeld, kunt u er als gever vanuit gaan dat er verantwoord met uw gift wordt omgegaan.

Deelnemen kan tot uiterlijk 1 september 2018.

telefoon 020 622 1255 info@muziekinstrumentenfonds.nl

www.cbf.nl

www.belastingdienst.nl www.anbi.nl

N M F M A G A Z I N E 2018

DEZE 56 MUSICI WERDEN IN 2017 DOOR HET NMF AAN EEN INSTRUMENT GEHOLPEN.

Bedankt voor uw steun!

Cecilia Bernardini en het verhaal over de Amati-viool

DOORGEVEN INTERVIEWS MET LUCY VAN DAEL PRINS CONSTANTIJN FLOORTJE DESSING & HAAR VADER CHRIS RICK STOTIJN & ZIJN VADER PETER JAAROVERZICHT 2017 CONCERTEN UITGELICHT DE BERGONZI ONTLEED 7 BIJZONDERE INSTRUMENTEN 30 JAAR NMF

NMF MAGAZINE 2018