mandoline een voor amaliia

Als je alles kwijt bent geraakt, kan muziek een enorme troost zijn. Met het project Doorspelen zamelde het Nationaal Muziekinstrumenten Fonds vorig jaar honderden instrumenten in voor gevluchte Oekraïense musici. De talentvolle conservatoriumstudente Amaliia Houri kreeg zelfs een op maat gemaakte mandoline.

DAmaliia Houri (19 jaar) zat in haar derde jaar aan de hogeschool in Charkiv in Oekraïne toen de oorlog uitbrak. De domra, een Oekraïens volksinstrument, was haar hoofdvak, de mandoline haar bijvak. ‘Ik speel al sinds mijn zesde jaar muziek. Het is echt een integraal onderdeel van mijn leven,’ vertelt zij. ‘Toen we op stel en sprong moesten vluchten, kon ik wel mijn domra meenemen maar niet mijn mandoline.’ Eenmaal in Nederland verbleef Amaliia in Edam in een tijdelijk opvangcentrum voor vluchtelingen. Tijd om aan de situatie te wennen, gunde zij zichzelf niet. Ze wilde haar opleiding tot musicus zo snel mogelijk vervolgen. ‘Ik wist dat ik hier niet met de domra verder zou kunnen. Daarom besloot ik me te richten op mijn tweede instrument, de mandoline. Daarop spelen maakt mij zo blij. Het is iets vertrouwds, verbonden met mijn ziel. Als ik er langere tijd niet op kan spelen, raak ik in de put en kan ik niet goed functioneren als mens.’

Haar zoektocht bracht haar naar ArtEZ Conservatorium in Zwolle, waar Sebastiaan de Grebber mandoline doceert. Hij zag haar aanmelding en nam contact met haar op om te checken of ze over een instrument beschikte: ‘Toen ik hoorde dat dat niet zo was, stelde ik voor om eerder af te spreken op de dag van de auditie. Dan zou ze daarvoor nog kunnen oefenen op een van mijn mandolines.’ Hij nam er drie mee, waarvan Amaliia onmiddellijk het instrument koos dat Lorenzo Lippi voor Sebastiaan had gebouwd.’ Amaliia trok zich terug in een lokaal en oefende uren aaneen totdat het tijd was voor haar auditie. ‘Ik had al enkele maanden geen mandoline meer gespeeld, dus het was best spannend om voor Sebastiaan en de directeur te spelen,’ zegt ze. Sebastiaan: ‘We zagen dat zij niet alleen zeer getalenteerd is, maar ook een werkpaard. Dat zijn de studenten die het verst komen.’ Na de succesvolle auditie werd Amaliia toegelaten.

Mandoline op reis

Van het verhaal van de mandoline van Amaliia is een heel korte documentaire gemaakt door regisseur Stijn van der Loo. Je ziet de reis van het instrument, vanaf de bouw in het atelier van Lorenzo Lippi in Milaan tot het moment dat Amaliia het instrument voor het eerst bespeelt.

Sebastiaan zorgde voor een tijdelijk instrument waarop zij voorlopig kon oefenen en ging actief op zoek naar fondsen die zouden kunnen helpen met de aanschaf van een eigen mandoline. Zo kwam hij in contact met Ben Cartens, projectleider van het project Doorspelen dat het NMF sinds het begin van de oorlog heeft opgezet om vluchtelingen te kunnen helpen aan een instrument. Ben: ‘Sebastiaan vertelde mij dat hij voor een zeer getalenteerde en gemotiveerde studente op zoek was naar een instrument. Ik deed meteen een oproep aan onze donateurs, maar helaas bleek het lastig om een echt goede mandoline te vinden, geschikt voor professioneel gebruik. Gelukkig had ik nog een troef achter de hand.’ Ben had namelijk contact gehad met Margot Bierman van de Stichting FeelGood Alkmaar. De organisatie hield op te bestaan, maar had nog wel geld in kas. Dat wilde de stichting graag aan het project Doorspelen doneren. ‘Ik vroeg haar of we het ook zouden kunnen gebruiken om een mandoline te laten bouwen voor Amaliia,’ zegt Ben. ‘Dat vond Margot direct een goed plan.’

In overleg met Sebastiaan werd besloten om de opdracht uit te besteden aan Lorenzo Lippi, de befaamde Italiaanse bouwer van het instrument waarop Amaliia auditie had gedaan. Hoewel hij eigenlijk geen tijd had, begreep hij de noodzaak en was hij bereid om deze mandoline voorrang te geven. Lorenzo Lippi bouwt verschillende types mandoline. Hij staat vooral bekend om de mandolines die hij bouwt naar voorbeeld van het 5bis-model van de beroemde Italiaanse bouwer Luigi Embergher, zo ook de mandoline van Amaliia. De bouw werd nauwlettend gevolgd. Voor een korte documentaire is Ben zelfs naar het atelier van Lippi in Italië afgereisd. Sebastiaan keek vanuit Nederland mee. ‘Lorenzo stuurde geregeld foto’s door, zodat Amaliia en ik het ontstaan van zo’n prachtig instrument konden volgen. Dat was echt uniek,’ aldus Sebastiaan.

Een eigen mandoline van dit kaliber is een geschenk uit de hemel voor Amaliia. ‘Het hebben van zo’n goed instrument is een reuzenstap vooruit,’ vertelt zij. ‘Met dit instrument kan ik veel meer werken aan mijn toon en aan het verfijnen van technieken die je niet altijd op een minder goed instrument ziet en hoort. Het zal me enorm helpen op mijn pad. Wie weet kan ik hiermee ooit mijn droom om solist te worden verwezenlijken! Ik ben echt heel blij met mijn mandoline en dankbaar dat dit mogelijk is.’ ‘Het is prachtig dat we Amaliia blij hebben kunnen maken met iets dat zo wezenlijk is voor haar toekomst. Het is haar van harte gegund,’ besluit Ben.

Op 3 november zal Amaliia spelen tijdens een Bedankconcert voor de noodhulpactie Doorspelen Kijk voor meer details op onze site bij Agenda.