OSOBOWOŚĆ w tabliczkach
POSTĘP MEDYCYNY NIE ZWALNIA PACJENTA Z ODPOWIEDZIALNOŚCI
ŻYCIE ERNESTA HEMINGWAYA JEST PRZYKŁADEM HISTORII ZMAGANIA SIĘ CZŁOWIEKA Z PRZECIWNOŚCIAMI LOSU, Z SAMYM SOBĄ, A TAKŻE Z LICZNYMI CHOROBAMI, WŚRÓD KTÓRYCH NALEŻY WYMIENIĆ CUKRZYCĘ.
dr n. med. Agnieszka Zmysłowska ADIUNKT W KLINICE PEDIATRII, ONKOLOGII, HEMATOLOGII I DIABETOLOGII UM W ŁODZI
Jak dowiadujemy się z biografii tego wybitnego pisarza, zachorował on na cukrzycę już w wieku dojrzałym i nie był jedynym diabetykiem wśród członków swojej rodziny. Jego ojciec również chorował na cukrzycę, a on sam cierpiał dodatkowo na chorobę afektywną dwubiegunową, której liczne przypadki stwierdzono także w jego rodzinie. To ona najprawdopodobniej pozbawiła go życia, doprowadzając do samobójczej śmierci. Może to rodzić pytanie o genetyczne uwarunkowania obu chorób oraz ich wpływ na komfort życia Ernesta Hemingwaya. Szerzej spoglądając na ten aspekt, należałoby zadać pytanie, jak wyglądało życie wielu innych chorych z cukrzycą oraz leczenie tej choroby w latach 40. XX wieku? Jak wiadomo, wynalezienie i zastosowanie po raz pierwszy insuliny u kilkunastoletniego pacjenta Leonarda Thompsona w 1922 r. stało się momentem zwrotnym w dziejach leczenia cukrzycy. Dotąd cukrzyca była bowiem chorobą śmiertelną, a próby jej leczenia z zastosowaniem niskokalorycznych diet kończyły się tragicznie. Po tym odkryciu stała się chorobą przewlekłą, w której wysiłki lekarzy i pacjentów zaczęły koncentrować się na eliminowaniu powikłań i wydłużaniu życia chorego. Średni czas trwania cukrzycy zaczął się stopniowo wydłużać, żeby w połowie
XX wieku wynosić około 15 lat, co i tak oczywiście było wysoce niezadowalające, zwłaszcza na tle zwiększonej średniej populacyjnej długości życia. Wcześniej przyczyną śmierci diabetyków była śpiączka cukrzycowa, a w XX wieku stały się nią zawały serca czy niewydolność nerek. Na tym etapie zaczęły pojawiać się nowe, ulepszone rodzaje preparatów insulinowych, pierwsze doustne leki hipoglikemizujące, antybiotyki do leczenia infekcji oraz testy laboratoryjne do oznaczania glukozy w krwi i moczu, służące zarówno lekarzom, jak i pacjentom w bardziej efektywnym radzeniu sobie z chorobą. Wprowadzenie po 1950 r. grup pokarmów i ich wymienników w planowaniu poszczególnych posiłków stało się dla pacjentów z cukrzycą prawdziwym wyzwaniem, co wydaje się niezmiennie aktualne aż po dzień dzisiejszy. Zwrócono także uwagę na rolę wysiłku fizycznego w leczeniu cukrzycy oraz zastosowano nowe rozwiązania techniczne w celu ulepszenia metod podawania insuliny. To wszystko musiało pociągnąć za sobą zmianę w podejściu do chorych i samej cukrzycy. Należy jednak podkreślić, iż ten ogromny postęp farmakologiczny i technologiczny nigdy nie zwolnił pacjentów z cukrzycą z poczucia odpowiedzialności za swoją chorobę,
ze współpracy z lekarzem w oparciu o zasady wzajemnego zaufania oraz z przestrzegania ulepszanych wciąż zasad samokontroli cukrzycy. Zostało to docenione w 1947 r. przez wybitnego amerykańskiego diabetologa doktora Elliota P. Joslina, twórcę Kliniki Diabetologicznej w Bostonie, i zaowocowało stworzeniem przez niego „Medalu Zwycięstwa”, wręczanego pacjentom, którym udało się przeżyć z cukrzycą 25 lat lub więcej. Można przypuszczać, że doceniając i nagradzając w ten sposób wysiłki swoich pacjentów, doktor Joslin postępował w imię zasady opisanej w książce Ernesta Hemingwaya: „[...] człowiek nie jest stworzony do klęski. Człowieka można zniszczyć, ale nie pokonać”.
11