Science News 01/2014 - Service éducatif MNHN Luxembourg

5-201 1-2014

fir Jonker vun 11 bis 18 Joer kënnt 5 x am Joer eraus

News

Sc ot l Sä and it 37 2014

U L .

B U L C E C SCIEN Januar-Abrëll 2014

Le programme d'activités en français se trouve sur notre site internet

Info:

2

• Was ist eigentlich Boden?

Säit 6-9 • Mol däin Timber: Liewensraum Buedem Säit 10-11 • Concours LCSB Säit 12-13 • Interview mit Christophe Hissler, Bodenspezialist Säit 14-16 • Aktivitéiten Säit 18-46 • Discovering Scotland Säit 37 • Science.lu Säit 15 • Umellungsziedel Säit 47

3

Science live iwwert d'ganzt Joer! u Bass du chaf t s ­ Wës. .secnhnik a n Te s é i e r t ? intres -

Hues du iwwer 11 Joer?

Wëlls du nei Leit kenne léieren, déi déi selwecht Intressen hu wéi s du?

4

Wann s

Wa jo, da kuck der den neie Programm vum „Science Club“ genee un.

De „Science Club“ bitt dir vill flott Akti­vi­téi­ten, wéi zum Beispill ­verschidden technesch a wëssen­schaftlech Work­shopen an Experimenter, intressant wëssenschaftlech Ausstellungen am In- an Ausland, „Science Camp“, ….

du un Aktivitéite wëlls deelhuelen, da mell dech beim „Science Club“ per Post (mam Umellungsziedel op der leschter Säit), per E-mail

(science-club@mnhn.lu) oder per Internet un.

(www.science-club.lu) Mee denk drun, d‘Zuel vun deenen, déi kënne mat­maachen, ass limitéi­ert.

Duerfir, wann s du wierklech un enger Aktivitéit intresséiert bass, da mell dech esou fréi wéi méig­lech un.

an Zesummenaarbecht mat der

ience-Club

Sc

www.uni.lu

ster 25, rue Mün buerg e tz Lë 60 L-21 50 -4 33 Tel.: 4622 -451 x: Fa p.

Ré

w w w .s c ie n

mam "Projet Interactifs Scie ntifiques"

w w w .p in s .l

u

c e - c lu b .l u

De „Science Club“ ass eng Initiativ vum „natur musée“

w w w . mn h n.l u

Mir soen dem „Fonds National de la Recherche“ merci fir seng finanziell Ënner­­ stëtzung.

5

Was ist eigentlich Boden?

Autor: Michelle Grosbusch

Der Boden ist: Lebensraum an der Grenzzone zwischen dem Gestein und der • Ein Atmosphäre.

Ort wo höhere Planzen wachsen. Er ist somit die Basis für • Der vielfältige Nahrungsketten.

Lebensgrundlage für alle Lebewesen auf der Erde.

• Die Ein komplexes, lebendiges System.

•

6

25 % Luft

Woraus besteht der Boden ?

Zwar lassen sich alle diese Bestandteile einzeln betrachten, aber erst ihr Zusammenwirken macht Boden aus.

23 % Wasser 7 % Organische Substanz

(Humus, Wurzeln, Bodenlebewesen)

45 % Mineralische Substanz (Gestein)

7

Wie entstehen Böden?

Böden entstehen aus Gesteinen.

1. Die Bodenbildung vollzieht sich sehr langsam und beginnt meist an der Oberfläche des nackten Gesteins, das durch Regen, Hitze, Kälte und Sauerstoff (Oxydation) verwittert.

Einzellige Algen und Flechten siedeln sich an und scheiden Säuren aus, die das Gestein zersetzen und darin enthaltene mineralische Nährsalze freisetzen. Nun siedeln sich auch erste Bodentieren

8

an. Milben und Springschwänze fressen z.B. Algenreste und scheiden diese als Kot wieder aus.

2. Das Gesteinsmehl der Erosion, organische Reste und der Kot sammeln sich in den Ritzen und Spalten. Es bildet sich eine kleine Humusschicht auf der nun auch Moose, Gräser und Kräuter wachsen können.

3. Über lange Zeiträume

bildet sich schließlich eine mächtige Bodenschicht mit zusammenhängender Vegetationsdecke.

Mehr erfahren über den Lebensraum Boden!

Willst du mehr über den Lebensraum Boden erfahren, so komme zwischen dem 6.12.2013 und dem 30.3.2014 in das 'natur musée' dir die neue Wanderausstellung

« Schatzkiste Boden » anschauen. Themen wie Bodenarten, Bodenfunktionen, Bodenorganismen, Bodennutzung und Bodenschutz werden hier erklärt. Entdecke ein Wurmarium, ein Gewächshaus, eine Pilzkiste und einen Tastpfad.

9

imber:

Mol däin T

um Liewensra Buedem

Wer kanenn ? teilnehm

küler der Zy Grundsch 3 + 4. len r chüler alle Sekundarsssen.

Kla r erson ode Als Einzelplb deiner innerha sse.

Schulkla

Wettbewerb des des „Office er Post in Timbres‘‘ d aft mit dem Partnersch useum für Nationalm hichte.

Naturgesc

s zu Was gibnt een ? gewin

orie kann lterskateg innen : In jeder A Preise gew e d n e lg man fo 0€ e von 1.00 Geldsumm von 350€ ie d : is re 1. P mme ie Geldsu 200€ 2. Preis : d mme von su ld e G ie d : attraktive 3. Preis le weitere ie v d n u …

Preise.

stwerk u Dein Kun D t s n n a k Wo ? abgeben

Land. schaltern im st Po n lle a • An

? beachten u d t s s u m Was

en, bedingung Teilnahme ie ige d d st n e tä d Du fin die volls iten sowie e lh ze n n e Ei d alle gewinnen .lu Liste der zu w.philately w w r te n u e Preis

tlasse, Priva tum, Schulk a auf sd t rt g u in b d e e, G unbe • Dein Nam fonnummer gehören d Tele nung. adresse un n der Zeich eignet den Rücke Technik ge lte h ä w e g ie d r fü apier, das ist.

• Zeichenp .

24 x 31 cm : sind t a rm • Fo e, Collage rb lfa ry c A t, tif nts Aquarell, Bu ustifte nicht.

• Technik : lche einde erlaubt, Filz rsonen, we Pe n vo its ubt : Portra nnen sind.

• Nicht erla . tig zu erke t P&T hinzu fmarke füg ie Br r zu n e • Angab

11

13

ist

: ssler i H e oph llen hrist hwermeta C t i m Sc view nach Inter r Suchretemes e he Be Auf :dJean-Paul e la recherc

al spezi n e d o B

g Danach gin Gewässer. t ie ra d to k o -D abe ich ein Post h m r rt o fü D h t. ic rt gearbeite lien, um do Böden e nach Brasi allen ualität von alysiert.

Hissler, si Q et e h m ie p d er o w st ri Ch n ern an auch an Sch nd erst dann ass gebore und Gewäss bot sich mir .U sind im Els nun beim d en zu forschen uxemburg eß li en Ansch oktorat L D ch n a in ei n und arbeit n t, h n ei a ic Möglichk el Lippm er bin n ri ie Endeffekt b ei d a m G Im d . s P n e R en C gekomm en. Währe ar das all W ch . a m rg eil meine u te b zu w Luxem ntersuch deshalb, u t . ch ei u a rb ra to ts arbeitete ie so geplant? einem Studium Dok u hier berei die durch d , ra te F ie eb m G h er ic Nein. Nach emie it Quecksilb rschen sie der Geoch Industrie m d. Ich d an was fo emburg? n U rg u sin Lux in Straßb ge verseucht nun hier in dieses gifti erst ie prüfte, wie en Boden habe ich zu er b ü erforscht d ma all in d Mein Team Luxemburg. für eine Fir Schwermet on dort aus in in dv Böden hier gelangt un r d Auto national s Fond

14

hr mungsgefa Überschwem ie Böden d eil besteht, w ehmen. asser aufn W er ig en w dient also l? ie Forschung hnern Z s re a d Ih t is s Wa Einwo mit direkt den n sehr eng te ei s? rb rg a u ir b n W Luxem er-Forscher hr den Gewäss ir wissen: Wenn ten auch se en ei a. Wir arb ch .W J is en rg m u b m sa en zu it der luxem g mten Bod m m ti g es en b in einem erwaltun tion Konzentra Ackerbauv ir helfen eine hohe ll a et en samm . W äische chwerm zu S em n ei n a en europ t auch in d z.B. dabei, g ist, dann is ne hohe Einhaltun ormen zur ei N n d er n u ss s ä n u ra Gew nnen Werte Wir gehen . tion. So kö von Nitrat- Außerdem o odenproben Konzentra w . , en en d tz n se sfi nehmen B au umzu chung, sieren wir wir also her mt, nsere Fors u m t o b k u Dann analy er la h er er m ss u esser , a b s W ch lu n is ei iete es sserzyk a eb W G diese chem e e en er ch d ch el el w nden, und genau durch w entuell mit herauszufi zu verstehen ev en ie zu d d es o n b B o n , a m ft iese läu tet gen, w Stoffe in d rt zu allen vergif vorherzusa reserven , was von O chwermet en d S h n er sc si ss li a a en k w d d si n ei fi ab phy Grun ieden ist. D f die ist. Unsere schiedenen B. er v z. n ie d fe Ort versch u el er a h b s ü n er ge d n n o su es es b M n zu- oder m achten wir Schwermetalle.

Jahreszeite von heftige gen, ll a F n im te n . sogenan oden orauszusa abnehmen eren den B Regenfall v große en n io Wir analysi sikalisch, eg R phy in welchen ie gut aber auch . testen, w B z. ir w indem abläuft dem Boden Wasser in d. ir w ommen oder aufgen

15

terviews Weitere In auf: u d findest

chlich e hauptsä Arbeiten si or? b der im La draußen o er n Teil mein Den größte Büro. im h ic ge n Zeit verbri eit einer Einh Als Chef m chung rs o F re nse muss ich u s a erlegen w planen; üb voll n n si aftlich wissensch eren zi n a n fi s n u ist, wie wir ersuche aber hv können. Ic

16

Labor möglich im en so viel wie ß u ra d d auch zu sein un en, um m eh n zu en Bodenprob nicht schen Teil ti k ra p en d er m im d n en u zu verlern nd der ta S n te es auf dem neu zu bleiben. ten Möglichkei

chung live Bodenfors erleben!

Workschop Nehme am phe on Christo im Labor v .

Hissler teil Seite 40 s fo In Mehr

einen aftslehrer Wissensch ar er in w se n a m t ih Momen r, stellte em a d w n 4 o n will.

1 V r te . e ei he Hissl eich arb r die Nase p o o er v B st n ri m ei h st se C d ie d Als San , dass er in t geplant. n und einen und wusste würde, war aber nich Granitstei en in te es G von nden fasziniert xemburg la ss er in Lu a D

n 13 Joer a 11 t n e h c s ë t Säit 18-30

an 15 Joer tëschent 13 Säit 31-36

n 18 Joer a 14 t n e h c s të Säit 37

an 18 Joer tëschent 15 Säit 38-45

18 Joer n a 11 t n e h c tës Säit 46

vun 3 11 - 1 Joer

matik Magesch Man t23h. e Januar 2014 Donneschdes, de

Effekter Erstaunlech ronderëm d'Mathematik.

Geometrie : Mir probéieren duerch eng Postkaart ze klammen a bekannte Kierper op onbekannten Aart a Weis hierzestellen. Arithmetik : méi schnell rechne wéi en Täscherechner, addéieren duerch Multiplikatioun, ...

0 Euro

18

Rendez-vous: um 14:30 Auer (zréck 16:30 Auer) am Jongelycée (LGL)

Responsabel: Jean-Claude BREMER

Mathematiker

www.lgl.lu

vun 3 11 - 1 Joer

chnes-Drot ie d e G t a m s s ë n Januar 2014 Krokodilssch Samschdes, de 25. eng BauKrokodilsschnëss, déi mat

Hëllef vun engem Hightech Drot op- an zougeet. Léier de Funktiounsprinzip vu Memory Wire kënnen. Dëst ass e ganz raffinéierten Drot, deen eng gewësse Form unhëlt, wann en erhëtzt gëtt.

Auer Rendez-vous: um 14:30 (zréck 17:00 Auer) am 'natur musée' am Gronn

06 Euro

Responsabel: Eugène SCHILTz

PINS Crew

www.pins.lu

19

vun 3 11 - 1 Joer

6 Euro

20

tinshäerz Mad Lab: Vchadels,edenn 1. Februar 2014 Sams

äerz ntinsh D'Vale s du kann lech natier m ee mat h ! n huele

Atelier kanns Andudësem ee Valentinshäerz

zesummeléiden a léiers verschidden elektronesch Baudeeler méi no kennen. En ideale Kado fir Vältesdag !

Rendez-vous: um 14:00 Auer (zréck 16:30 Auer) am 'natur musée' am Gronn

Responsabel: Michel WILWERT

Geograf

www.naturmusee.lu

vun 3 11 - 1 Joer

en Taucher h c s e n ia s e t r a k De bruar 2014 eschdes, den 13. Fe Donn

schwëmmt um HolzWaasser, a Bläi geet ënner.

Wéi een aus Holz a Bläi eppes bastelt, dat schwammen an tauchen kann, gëss du an dësem Atelier gewuer.

Auer Rendez-vous: um 15:00 (zréck17:00 Auer) am 'natur musée' am Gronn

04 Euro

Responsabel: Patrick DELHALT

Biolog

www.naturmusee.lu

21

vun 3 11 - 1 Joer

y persp De Su du kanns h lec natier uelen eem h h t a m

rSpy Mad Lab: Su. Fepbreua r 2014 Samschdes, den 22

du schonn ëmmer Wolls eng Kéier erausfannen,

wat aner Leit iwwer dech schwätzen, wann s du grad net do bass? Wa jo, da komm an de Mad Lab a léit däin eegene Spioun zesummen.

z n a k a V 10 Euro

22

Rendez-vous: um 14:00 Auer (zréck 16:30 Auer) am 'natur musée' am Gronn

Responsabel: Michel WILWERT

GEOGRAF

www.naturmusee.lu

vun 3 11 - 1 Joer

ëmme Bulli n t e n s s a m e e L Mäerz 2014 Samschdes, den 1.

Leem Wéianvillsäiteg eisem Alldag als

Baustoff, Filter, Waasserspäicher, Zousatz vu Liewensmëttel, Medikamenter, Pabeier a Kosmetika asetzbar ass, kanns du an dësem interaktive Workshop entdecken.

Auer Rendez-vous: um 14:00 (zréck 16:00 Auer) am 'natur musée' am Gronn

04 Euro

Resp: Myriam REHLINGER

Initiativ Emwelterzéiung asbl

www.naturmusee.lu

23

vun 3 11 - 1 Joer

10 Euro

24

ofon amm De Gr er Plack ng mat e s du kann n! huele m e e h mat

Grammofon 14

Samschdes, den 8.

Mäerz 20

selwer e Grammofon, fir BauPlacken ze lauschteren!

Rendez-vous: um 14:00 Auer (zréck 16:00 Auer) am 'natur musée' am Gronn.

Responsabel: : Michel WILWERT

Geograf

www.naturmusee.lu

vun 3 11 - 1 Joer

eszenz Chemolumin 25. Mäerz 2014 Dënschdes, de

erfuerschen déi Mirfantastesch Welt vun

de chemesche Luuchten an erliewen exotesch Experimenter. Mir verfollegen ee Jorhonnerten aalt Rezept, fir eng Mëschung ze kréien, déi a Kontakt mat Waasser mat Liichten ufänkt.

Dës kënnt dir mat heem huelen.

Auer Rendez-vous: um 15:00 (zréck 17:00 Auer) am 'natur musée' am Gronn.

04 Euro

Responsabel: João MARTINS Chemiker

www.naturmusee.lu

25

vun 3 11 - 1 Joer

als Mineur Ënner Buednsechmdes, den 1. Abrëll 2014 Dë

an d'Roll vum Klamm Mineur a lee selwer mat Hand un! Dobei entdecks de d'Aarbechtswelt ënner Buedem aus der Zäit vum Eisenerzofbau.

6 Euro

26

Rendez-vous: 18:00 um 14:30 Auer (zréck Hall vun Auer) an der Mëtt vum der Gare Lëtzebuerg

Responsabel: Carmen GREISEN Geograf

www.naturmusee.lu

vun 3 11 - 1 Joer

Heavy Meta14l

Dënschdes, den 8.

Abrëll 20

a Chemesch physikalesch Experimenter mat Metaller: schmëlzen, verbrennen an ëmwandelen.

Et gëtt waarm!

Vakanz

Auer Rendez-vous: um 14:00 (zréck 16:00 Auer) am 'natur musée' am Gronn

04 Euro

Responsabel: João MARTINS

Chemiker

www.naturmusee.lu

27

vun 3 11 - 1 Joer

am Buedem n e z il P e d n u v 10. Abrëll 2014 Faszinant Welt Donneschdes, den mat eis déi Entdeck verstoppte Welt vun de

Pilzen um an ënnert dem Buedem. Et ass keng Planz et ass keen Déier. Dat gréisste Liewewiesen op der Welt gehéiert zu de Pilzen.

z n a k a V 4 Euro

28

Rendez-vous: um 14:00 Auer (zréck 16:00 Auer) am n. 'natur musée' am Gron

Responsabel: Guy MARSON

www.naturmusee.lu

vun 3 11 - 1 Joer

eum - Köln s s y d O r e t n e rëll 2014 Science C Méindes, de 14. Ab mat an Komm de Science Center

"Odysseum" op Köln (Däitschland), fir selwer z'experimentéieren an esou verschidde wëssenschaftlech Theme méi no kennen ze léieren.

Vakanz

Auer Rendez-vous: um 08:30 (zréck 18:30 Auer) um P&R Howald (mir fuere mam Bus)

205EEuuroro

Responsabel: Michel WILWERT

Geograph

www.odysseum.de

29

vun 3 11 - 1 Joer

6 Euro

30

lle Roboter e tu ir v e r ie é m Abrëll 2014 Program Dënschdes, de 15.

Vakanz

d'Programmatioun Duerch vun engem virtuelle Roboter kriss du eng kleng Aféierung an d'Welt vun der Programmatioun ...

Rendez-vous: 15:00 um 09:30 Auer (zréck buerg Auer) op der Uni Lëtze bierg rch Kie s Campu

30

Resp.: Steffen ROTHKUGEL, Jean BOTEV, Laurent KIRSCH

Informatiker

http://crepes.uni.lu

vun 5 13 - 1 Joer

visioun D'Tele du kanns h lec natier uelen! eem h mat h

aird's TV Mad Lab: Minrde.s, B 14 de 17. Februar 20 Mé

Atelier kanns Andudësem eng mechanesch

Televisioun zesummebauen.

Fir Jonker mat Erfahrung am Léiden !!!!

Vakanz

Auer Rendez-vous: um 15:00 (zréck 17:30 Auer) am 'natur musée' am Gronn

200E2Euuroro

Responsabel: Michel WILWERT

Geograf

www.naturmusee.lu

31

vun 5 13 - 1 Joer

Starwatch

14 n 19. Februar 20 bis Mëttwochs, de nz 14 ka 20 r Va r ua de br Fe an .

Méindes, de 17 m Stärenhimmel re En Owend bei klo

Teleskopen a MatSpektiven erfuersche

z n a k a V 40 Euro

32

mir Planéiten, Galaxien a Stären. En Owend bei klorem Stärenhimmel an der Vakanz: 17. bis den 19. Februar 2014.

Auer Rendez-vous: um 19:00 Au (zréck 21:00 er) eiler Donatuskapel - Beidw

Responsabel: Eric BUTTINI

Physiker

www.naturmusee.lu

vun 5 13 - 1 Joer

z n a k a V

Galileo Galril20e14i brua

Freides, den 21. Fe

ënnersichen an Miriwwerpréiwen dem

berühmte Wëssenschaftler Galileo Galilei seng bekanntesten an wichtegst Expérimenter: Teleskop, Fräie Fall a Pendel.

Auer Rendez-vous: um 14:00 (zréck 16:00 Auer) am 'natur musée' am Gronn

04 Euro

Responsabel: Eric BUTTINI

Physiker

www.naturmusee.lu

33

vun 5 13 - 1 Joer

100EEuuroro

34

e ernogAMkatrivqitués,eit ic ir M f l : e b a it L T n d e a g M n a de 14 a z 20 erde Mäch Sa. ms n ,29 de04 dezs,20 Datheiassel cher . Mä 27ms Sa

s, de erz 2004, Samschde 04, Samschdes, de 27. Mäerz 2004, 27u.eMä e 20 Samschdes,Mde z er q Mä 27. ar ro De Mic natierlech u d s kann eem mat h . n huele

éit mat it diatet eis en inim elektronesche incip L M Badge et alisism zesummen, odolumdeen volore modo deng Messagen essed modolesto uweise commy kann. Dunit kanns enis de doloreet Micro acilit Marquee augiam un deng vero dolortie Kleeder uspéngelen. digna faciliquip esto eliquipit praesequat lor sum quis eum quis nos delisi.

Idunt lobor aliquisim dit wis adiam iliquat nulla facidui psumsan estrud te

Rendez-vous: er,Auer (zréck 0 Au :00 7.014 14.00-1um ée er)', am 'natur mus Au tur:00 am 'na16 ch ou musée' .am Gronn oder soss enzw

0 Euro

34

Responsabel: Responsabel: Patrick Michel WILWERT DELHALT Biolog Michel WILWERT

www.naturmusee.lu www.naturmusee.lu

vun 5 13 - 1 Joer

dem Buedem t r e n n ë n ie il s Fos Abrëll 2014 Dënschdes, den 8.

z n a k a V

mat an Komm entdeck d'Geologie vun

der Stad Lëtzebuerg. Am Centre de Recherche vum 'natur musée' kanns du duerno Fossilie mat Sandstraler an Ultraschall fräileeën a kriss en Abléck hannert d'Kulisse vun de Fossiliekollektiounen.

Auer Rendez-vous: um 14:00 (zréck 16:00 Auer) am 'natur musée' am Gronn

04 Euro

Responsabel: Alain FABER

Paleontologue

www.naturmusee.lu

35

vun 5 13 - 1 Joer

z n a k a V

Heavy Meta14l

Mëttwochs, de 16.

Abrëll 20

a physikalesch Chemesch Experimenter mat Metaller: schmëlzen, verbrennen an ëmwandelen. Et gëtt waarm!

40 Euro

36

Rendez-vous: um 10:00 Auer (zréck 12:00 Auer) am 'natur musée' am Gronn

Responsabel: João MARTINS

Chemiker

www.naturmusee.lu

vun 8 14 - 1 Joer

d n a l t o c S g n i r Discove

14 s, de 16. Abrëll 20

ch ll 2014 bis Mëttwo Méindes, de 7. Abrë

nds mam chottesch Highla tdecken, en Loch Lomond en bb am Mieresvullen a Ro schen, Firth of Forth erfuer men, am op e Vulkan klam Center Glasgow Science ieren, té en selwer experim rk lki Fa a l Hadrian's Wal es ow n, he Wheel besic inburgh Geeschter zu Ed . kenneléieren

S

Rendez-vous: weider Infoë g kriss du no der Umeldun

7080EuErouro

akanz

Responsabel: Claude HEIDT

Biolog

www.naturmusee.lu

37

vun 8 15 - 1 Joer

Starwatch

14 n 19. Februar 20 bis Mëttwochs, de 14 nz 20 ka r Va r ua de br Fe an .

Méindes, de 17 m Stärenhimmel re En Owend bei klo

Teleskopen a MatSpektiven erfuersche

mir Planéiten, Galaxien a Stären. En Owend bei klorem Stärenhimmel an der Vakanz: 17. bis den 19. Februar 2014.

z n a k a V 4 Euro

38

Auer Rendez-vous: um 19:00 Au (zréck 21:00 er) eiler Donatuskapel - Beidw

Responsabel: Eric BUTTINI

Physiker

www.naturmusee.lu

vun 8 15 - 1 Joer

z n a k a V

Arcelor Mitr t20a14l

Donneschdes, den

20. Februa

mat bei Arcelor Komm Mittal op Déifferdeng.

Während dëser impressionanter Visite, gesäis du, wéi am Déifferdenger Elektrostol- a Walzwierk riseg Eisenträger hiergestallt ginn.

Auer Rendez-vous: um 14:30 (zréck 18:30 Auer) um P&R Howald (mir fuere mam Bus)

0 Euro

Responsabel: Laurence BUSLIN

Arcelor Mittal

www.arcelormittal.com

39

vun 8 15 - 1 Joer

0 Euro

40

P Lippmann R C m a g n u h c s rëll 2014 Buedemfuer eschdes, den 3. Ab

Vakanz

Donn

wéi a firwat Entdeck de Buedem am Labo

analyséiert gëtt. Analyséier eng Buedemprouf a bestëmm, wéi vill Nährstoffer an dësem Buedem enthale sinn. Sou kanns du erausfannen, wéi gutt eng Planz op deem Buedem wuesse kann.

Rendez-vous: um 14:00 Auer (zréck 16:00 Auer) am CRP Bieles Gabriel Lippmann zu

Responsabel: Christophe HISSLER Geochemiker

www.lippmann.lu

vun 8 15 - 1 Joer

eziell Zort nvud p s g n e ) L B B BIOBANK (I Bank hei amrëLlla2014 Freides, de 4. Ab

mat a léier Komm Wëssenschaftler vun

der Biobank an hir Aarbecht kënnen. Du gesäis wéi si mat héich spezialiséierten Apparater schaffen, fir biologescht Material ze stockéieren an z'analyséieren : Stockage a flëssegem Stéckstoff a villes méi.

z n a k a V

Auer Rendez-vous: um 09:30 (zréck 11:30 Auer) bei der Biobank (Niewent dem Centre Hospitalier)

0 Euro

Responsabel: Sarah WEILER

IBBL

www.ibbl.lu

41

vun 8 15 - 1 Joer

echnologien T n ie e n t a m n u ll 2014 Méindes, de 7. Abrë Programmatio d'Programméieren Entdeck mat neien Technologien.

An dësem Atelier kriss du en Abléck an d'Technik vun engem interaktiven Dësch. Du léiers d'Programméiersprooch 'Processing' kennen an entwéckels domat däin eegent Spill.

0 Euro

42

z n a k a V

Rendez-vous: um 14:00 Auer (zréck r17:00 Auer) CRP H. Tudo Kirchberg

Responsabel: VALÉRIE MAQUIL

Informatikerin

www.tudor.lu

vun 8 15 - 1 Joer

em Buedem d t r e n n ë n ie il s Fos Abrëll 2014 Dënschdes, den 8.

z n a k a V

mat an Komm entdeck d'Geologie vun

der Stad Lëtzebuerg. Am Centre de Recherche vum 'natur musée' kanns du duerno Fossilie mat Sandstraler an Ultraschall fräileeën a kriss en Abléck hannert d'Kulisse vun de Fossiliekollektiounen..

Auer Rendez-vous: um 14:00 (zréck 16:00 Auer) am 'natur musée' am Gronn

04 Euro

Responsabel: Alain FABER

Paleontologue

www.naturmusee.lu

43

vun 8 15 - 1 Joer

0 Euro

44

faserkabel? s la G t r ie é n o ti k Abrëll 2014 Post: Wéi fon Dënschdes, de 15.

z n a k a V

besiche Post MirTechnologies op der

Cloche d'Or, an entdecken d'Glasfasertechnologie. Wéi fonktionéiert dat genee? Wéi ginn Informatiounen iwwer dës speziell Kabelen iwwerdroen?

Wéi gi se verluegt a reparéiert?

Auer Rendez-vous: um 10:30 Au (zréck 12:30 er) Post Technologies Cloche d'Or

Responsabel: Yves SCHLÜTER

Post

www.post.lu

vun 8 11 - 1 Joer

zeane Kino: Unserdee26.OJanuar 2014 Sonndes,

Eflotten Naturdokumentarfilm

iwwert eng onvergiesslech Rees mat de Mieresdéieren.

Beandrockend Biller iwwert d'geheimnisvollt Liewen am Ozean.

Sprooch: Däitsch Längt: 99 min.

Auer Rendez-vous: um 10:00 (zréck 11:45 Auer) Beetebuerg Ciné Le Paris

04 Euro

Responsabel: Christiane Flesch

Animatrice

www.naturmusee.lu

45

Patrick Delhalt Tel: 46 22 33-429 E-mail: pdelhalt@mnhn.lu

Umellung och per Internet:

www.science-club.lu

........... .............................. ... ... ... ... ... ... ... ... ... ............... .. .............................. ... ... ... ... ... ... ... ... ... ........................ ............. .............................. ... ... ... ... ... ... ... ... ... ............... .. .............................. ... ... ... ... ... ... ... ... ... ........................... ............ .............................. ... ... ... ... ... ... ... ... ... .................. ... .............................. ... ... ... ... ... ... ... ... ... ........................ ............... .............................. ... ... ... ... ... ... ... ... ... ............

Partner:

Numm:.......................................................................................

Virnumm:.....................................................................................

Adress:.......................................................................................

L-.........................................................................................

Tel.:.............................................Gebuertsdatum:....../....../.......

EMail:.........................................................................................

Hei kriss du Informatiounen iwwer d’Aktivitéiten:

UMELLUNGSZIEDEL

Umellungsziedel

Mat em schwaarz Bic ausfë.llen w.e.g Wann dësen Ziedel ausgefëllt ass, schéck, fax oder mail e w.e.g. un de: Science-Club - 25, rue Münster - L-2160 Lëtzebuerg Tel.: 462233 450 - Fax: 462233 451 - Mail: science-club@mnhn.lu

RIAT

SEKRETA

Hei kriss du nen Informatiou ivitéiten: iwwer d'Akt

lub Science C er , rue Münst

www.science-club.lu mat: summenaarbecht Ze an t er éi is al uf re Dësen News go

25 ebuerg L-2160 Lëtz 450 3 3 Tel: 46 22 2 33 451 2 6 4 x: Rép./Fa n.lu -club@mnh ail: science E-m

ATEUR AN COORDIN PARTNER USPRIECH nal Musée Natio relle tu a N d'Histoire lt a lh e Patrick D 3-429 Tel: 46 22 3 E-mail: nhn.lu pdelhalt@m

Mat der finanzieller Ënnerstëtzung: Fonds National de la Recherche 6, rue Antoine de Saint-Exupéry L-1017 Lëtzebuerg