Artsen Verstandelijk Gehandicapten

De arts voor verstandelijk gehandicapten (arts VG) is voor sommigen nog een onbekende. En dat is precies waarom Ingrid van Zoest en Jiska Verheul - beiden werkzaam bij zorginstelling ASVZ - om tafel zitten om hier een einde aan te maken. “Het is tijd om de bescheidenheid van ons jonge beroep af te schudden.”

Ingrid omschrijft haar functie als specialistisch generalist. “Ik moet echt van alle ziektebeelden iets weten, dat maakt me generalist. Maar ik ben tegelijk specialistisch, omdat het gericht is op de beleving van ziektebeelden bij verstandelijk gehandicapten.” De zorg die zij leveren is gericht op het voorkomen, behandelen en beperken van (handicap gebonden) somatische en psychische problematiek. Uitgangspunt is om te zorgen voor optimale kwaliteit van leven binnen de gegeven beperkingen. Waar dit vak vroeger onder de instellingsdokter viel, is het sinds de eeuwwisseling een volwaardige titel. Ze hebben daarmee ook een andere rol dan de huisarts. Die is er namelijk voor alle inwoners in het postcodegebied, waar de arts VG zich alleen richt op verstandelijk gehandicapten.

Onbekend maakt onbemind

Dat het beroep na 22 jaar nog altijd onbekend is, komt doordat er weinig mensen mee in aanraking komen. Een arts VG zie je pas als iemand in je nabije omgeving er gebruik van maakt. Of als specialist op het moment dat een verstandelijk gehandicapte doorverwezen wordt.

Jiska: “We proberen in zo’n geval altijd in contact te komen met de specialist, zodat we onze kennis door kunnen spelen. Er zitten zo vaak syndroomeigen kenmerken vast aan een ziektebeeld. Het is van belang dat zij die kennen om zo de behandeling aan te kunnen gaan. Toch merken we vaak dat we er lastig tussen komen en dat niet iedereen onze kennis op waarde kan schatten.”

Vertaalslag

Dat er vanuit de poli van de VG-instelling soms toch cliënten doorgestuurd worden, heeft ermee te maken dat niet alle diagnostiek in huis uitgevoerd kan worden. Zo’n ziekenhuisbezoek is voor veel verstandelijk gehandicapten erg belastend en wordt vaak als zeer spannend ervaren. “Wij zijn de stem van deze mensen, want over het algemeen krijgen zij niet zelf uitgelegd wat er aan de hand is. Vaak is het voor specialisten ook lastig te zien dat er iets scheelt, want de pijnbeleving van iemand met een verstandelijke handicap uit zich totaal anders. Dan zeggen ze wel dat ze nergens last van hebben, maar dan zie ik precies aan die ene voor mij afwijkende beweging of gedraging dat het goed mis is. Die voorkennis heeft zo’n specialist niet. Wat ik wil zeggen is dat de ander het niet alleen hoeft te doen. We kunnen elkaar ontlasten”, zegt Ingrid. Ze doelt hiermee ook op zaken buiten de gezondheid om. Denk dan aan wilsbekwaamheid inzake behandeling, of het regelen van toestemming tot behandeling.

Betrek de arts VG

Manieren waarop de arts VG meer bij specialisten onder de aandacht kan komen zijn er genoeg. “Nodig ons uit voor grote overleggen”, geven Ingrid en Jiska aan. “Bel ons als je er niet uitkomt met onze cliënten, we willen namelijk allemaal de beste zorg verlenen.” Ook in het opleiden van specialisten zien ze kansen. Bijvoorbeeld door stages of coschappen bij de arts VG te stimuleren. Ingrid: “Er is meer dan genoeg ruimte bij ons om coschap of stage te lopen. Ook specialisten mogen gerust een kijkje in de keuken werpen. Daarnaast is het ook mogelijk om patiënten met een verstandelijke beperking naar onze poli te verwijzen. We denken graag mee.”

Nieuwsgierig gemaakt, of praten over dit onderwerp? Neem dan contact op met avgpoli@asvz.nl. Ingrid van Zoest en Jiska Verheul zijn tevens bereikbaar via het telefoonnummer van het medisch team van ASVZ: 0184 49 16 20. Intercollegiaal overleg staat in het keuzemenu op nummer 5.