Fiyaka Dergisi

Fiyaka Yıl: 1

Sayı:1

Eylül-Ekim 2013

Düşünce Kültür Edebiyat ve Gençlik Dergisi

“Ve kuşlar da kaderle uçar”

Derdim Var, Öyleyse Varım!

Veysel Hüseyin

Kulaktan Kulağa Oktay Hafuz Halil

Muntazar Hüseyin Mehmet

Ateşten Kaçırılan Günlük Enes Avcı

Parayı Neden Seviyoruz?

Bilal Sarımahmut

Bizim Kadraj Fatih Kurt

www.fiyakadergisi.com

nçlik at ve Ge iy b e d E r 13 Kültü -Ekim 20 DüşünceYıl: 1 Sayı:1 Eylül

a k a y i F

Dergisi

KÜNYE

Fiyaka

yaka

ΦΙΑΚΑ ΤΕΧΝΙΚΟ ΟΓΟ ΑΙΑΣ ΤΙΚΟ Λ ΜΟΡΦΩ ΙΚΟ ΤΗΣ ΝΕΟΛ Δ ΠΕΡΙΟ εύθυνος της -Υπ Ιδιοκτή Τ XOYΣEIN ΜΕΧΜΕ Τεύχους Αριθμός τώβριος 2013 ριος-Οκ Σεπτέμβ 0€ λλου: 3,0 Τιμή Φύ ση Διεύθην Adres & ϊδου 42/Β Νικ. Ζω OTHNH OM 69100-K ürü Yayın T eli r ü Yerel S

Sahibi İmtiyaz ehmet M Hüseyin etmeni yın Yön et a Y l e n Ge Mehm Hüseyin lu a Kuru Danışm Hasan Ridvan oğlu oz Fahri B şaoğlu Pa Mustafa Onbaşı n a Rıdv alcı Haşim B z Halil f a H u Turgay E-Posta ail.com rgisi@gm fiyakade Medya Sosyal rgisi.com isi akade www.fiy com/fiyakaderg r. te it tw faceboo

tler ik Ücre Abonel lık: 18 € Bir Yıl l: 50 € a Kurums ı: 45 € Yurt Dış edilmez. zılar iade e aittir.

Gelen ya sahiplerin zı ya ğu lulu m . ru az so m la Yazıların ıntı yapı İzinsiz al

KÜNYE

Editörden emil Meriç “Genç düşünce, dergilerde kanat çırpar.” der ve devamında “Dergi, hür tefekkürün kalesi. Belki serseri ama taze ve sıcak bir tefekkür. Kitap, çok defa tek insanın eseri, tek düşüncenin yankısı; dergi bir zekâlar topluluğunun.

Bir neslin vasiyetnamesidir dergi; vasiyetnamesi, daha doğrusu mesajı.” Evet bizim mesajımız da tam olarak buydu: Düşüncemiz,heyecanımız, ilk oluşumuz, gençliğimiz ve nabzımızın attığı vardı. Nabzımızın hızla bir dergi düşüncesi etrafında attığı vardı.

Hepsinden öte dergi için düşlerimiz ve düşüncelerimiz vardı. Evet o da burada, yani Batı Trakya’da, hayatiyet bulmuştu. Üç beş kişinin bir araya gelmekte güçlük çektiği bir çağda birlik ve beraberlikten söz etmek sahrada bir ılgın görmekten farksızdı. Bizlerin niyetinde dergi: Hazır bir araya geldik dergi çıkaralım anlamında değil, daha çok dergiyi bir araya gelişimize şahit tutmak ve perçinlemek adına, bir araya gelinebileceğini öncelikle kendimize, sonra dışarıya kanıtlamanın ürünü olarak tercih edişimiz yatmaktaydı.

Biz gençler buradayız demek istedik. Zira bizler gittikçe kayıp nesiller ve karmaşık zihinler üreten bu çağda hatırı sayılır ve manidar bir kültür mirasının uç merkezinde yaşayan yegane varisleriz.

Hal böyleyken yerimiz, yurdumuz, dilimiz, kimliğimiz, aidiyetimiz, maddemiz ve maneviyatımız, değerlerimiz ve yargılarımız belli olsun isteriz.

Neyi konuştuğumuz kadar, neyi konuşmadığımız da hiç şüphesiz aynı oranda önemlidir. Ayrıştırıcı vasıfları değil, müştereklerimizi belirgin kılmak, kafa karışıklıklarını gidermek adına dergimize bu anlamda birçok iş düştüğünün farkındayız.

Bu açıdan sesimizin yankısı size de ulaşsın istedik. Belki söylemek istediğimiz sizin de söylemek istediğinizle aynıdır.

Sesini duyurmak ve derdini anlatmak isteyene imkan ve fırsat olmak isteriz. Ola ki şimdiye değin böyle bir fırsat veren olmamıştır.

Okuyan ve eli kalem tutan genç arkadaşlara dergi vasıtasıyla kapımız sonuna değin açıktır.

Umarım, faydalı bir dergi oluruz.

1

yaka

C

Fiyaka

yaka

İÇINDEKILER

Çizgi / Hasan Aycın…………….....…………...........................................................................................

Editörden……………………………….........................………...………………………………………1 İçindekiler……………………………………....…………………………….......................…………..2 Ağıt / Edip Cansever…………………………....……………………………………........................…..3 İp / Mustafa Kutlu…………………………………………………………….........................……...4-6 Meyâl/Yolculuk / Gökhan Özcan……………………………………………….................................…..6 Seni Aşkından Bile / Süleyman Çobanoğlu………………………………….........................………..7 Derdim Var Öyleyse Varım / Veysel Hüseyin……………………………………..............................…..8 Uç ve Ortada Yaşamak / Bülent Akyürek…………………………………………..........................…9 Sakin Ol Şampiyon Murat Menteş……………………………………………...........................…..10-11 Söz’ün Özü!...........................................................................................................................................12 Muntazar / Hüseyin Mehmet……………………………………………………............................……13 Yunus Dilinden / Yunus Emre…………………………………………………….........................….14 Parayı Neden Seviyoruz…………………………………………………………............................…...15 Ateşten Kaçırılan Günlük / Enes Avcı……………………………………….......................……16-17 Kulaktan Kulağa / Oktay Hafuz Halil…………................................................................................18-19 Ben Yokum Beni Karıştırmayın / Cahit Koytak …………………………………….......................20 Granitler / Rasim Özdenören ……………………………………………………….............................21 Söz’ün Özü!..........………………………………………………………………….............................22 Hayatımın Işığı / Abdullah Harmancı………………………………………............................………..23 Birazdan Gelir / Ali Ayçil……………………………………………………….............................24-25 Bizim Kadraj……………………………………………....................……............................……...26-27 Söz’ün Özü!..........………………………………………………………………….............................28 Bu Şehir / Rıdvan ONBAŞI................................................................................ ...................................29 Kitaplık………………………………………………………..……………...........................…….30-31 Âvâze / Sıtkı M.Sıyrıldı...........................................................................................................................32 Arkakapak…………………………………………………………………………..................................

2

yaka

Fiyaka

yaka

AĞIT Gün bitti. Saat kaç. Bitecek mi bir gün savaşımız Hak edilmiş hüzünlerimiz olacak mı bizim de Dönüp dönüp arkamıza baktığımız Bir dünya kalıntısı üstünde Hak edilmiş hüzünlerimiz olacak mı bizim de.

Edip Cansever

3

yaka

Fiyaka

yaka

İP A

dam bir koltuğa oturmuş, urgan kalınlığındaki ipi büyük bir şevk ile çekiyor, çekiyor, az sonra ucunu yakalayacağını (bulacağını) sanıyordu. İpin ucu pencereden sarkmış, kimbilir nerelere uzanmıştı. Kaç saattir çekiyordu ipi, yorulmuştu, ama gevşemiyordu, çekmeye devam ediyordu; nasıl olsa ucu geçecekti eline. İşte o zaman!...

Bunca zamandır çekilen urgan kalınlığındaki ip neredeyse adamın bulunduğu odayı doldurmuştu. Kıvrım, kıvrım üstüne, ip yığını tavana değecek gibiydi.

Adam bir ara duraladı.

Etrafına bakındı. Çektiği ip odada kıpırdayacak yer bırakmamıştı.

Az daha çekerse ipi koyacak yer kalmayacaktı. Öteki odaya geçti, çekmeye devam etti.

Yemeği-içmeyi unutmuştu.

Oda doldu, mutfak doldu, artık doldu, ip her yanı kuşattı, ama hâlâ ucu görünmüyordu.

Adam durdu-düşündü.

«Yöntem yanlış» diye düşündü. İpi çekeceğine, ipi takip etse daha iyi olacaktı.

Kalktı, giyindi, bir iki lokma birşeyler yedi, çıktı evden. İpin ucu pencereden sarkıyor, bahçeyi 4

geçiyor, sokağa çıkıyor, yaya kaldırımı boyunca uzanıyor köşeyi dönüp kayboluyordu.

Adam ipe yapıştı.

Tuta tuta ipi takip etmeye başladı.

Nereye kadar gidiyordu acaba?

Nereye giderse gitsin, kararlıydı, bu ipin ucunu bulacaktı. İpin ucunu bulunca herşey aydınlanacak, sıkıntıların kaynağı meydana çıkacaktı elbet.

Sokaktakiler ipe tutunmuş giden adamı hayretle izliyordu. Bir ihtiyar: -Nereye böyle, diye sordu.

-İpin ucunu bulmaya, diye cevap verdi adam.

-Yorma kendini evladım, otur şuraya, çek ipi, sen gideceğine o gelsin şeklinde nasihat etti.

Adam acıyla gülümsedi.

-O kadar kolay değil amca, çek-çek

bitmiyor. İhtiyar: -Allah çektirmesin, deyip yürüdü.

Onun ardından bir çocuk yanaştı.

-Bu ipin ucunda ne var? Çok mânalı bir soruydu. Adam kafasını kaşıdı: -Bir bilebilsem, dedi. İki bıçkın, çakırkeyif geldiler: -Hocam, hadi iyisin, ipi yakalamışsın.

yaka

yok.

-Olur-olur, çekmeye devam. Hadi marş.

Aklı başında, gözlüklü, okur-yazar biri: -Tuhaf bir şey senin uğraş, ucunda ne olduğunu bilmediğin bir yola gidiyorsun, ya boş çıkarsa.

-Nasip, dedi ona. Boynunu büküp ipin peşisıra yürümeye başladı.

Caddeleri, meydanları aştı; bir büyük parktan geçti, otoyola çıktı. İp gidiyor, adam gidiyor.

Niçin gidiyor?

Neden ipin ucu gözükmüyor? Kim koymuş bu ipi bu yola? Ondan başkası niçin ilgilenmiyor?

Sorulara boşverdi adam, engelleri aşmaya devam etti. Bir köprüden geçti, bir tünele girip çıktı, şehir dışına ulaştı. İp tepeleri aşıyor, tepelerin ardında batan güneşe doğru uzanıyordu.

Adam yorulmuştu. Acıkmış ve susamıştı. İçinde o eski şevk kalmamıştı. Hatta ufaktan bir usanç baş göstermişti.

Silkindi, derin bir nefes aldı, ipe daha bir heyecanla sarıldı. «Çözülmek yok» dedi içinden «yılgınlık yok».

Yürüdü tepelere ve batan güne doğru. İp gidiyor, adam ipi takip ediyordu.

Zaman sonra alev alev yanan ufukta küçülmeye başladı.

Gün battı, adam kayboldu.

Gece.

Adam deniz kenarında. İp gidiyor, o gidiyor.

Dalgaların hışırtısı, mehtap.

İp bir yerden sonra yeniden şehre dönüyor.

Yine otoyol.

Gelip geçen arabalardan ipe tutunmuş giden adama merakla bakanlar...

Adam oralı değil, kendi âleminde.

Sonra.

Sonrası büyük şaşkınlık.

Gele gele kendi evine geliyor. İp uzuyor, bahçeden geçiyor, o bildik pencereden içeri giriyor.

Adam boncuk boncuk terlemektedir. İpi bırakır. Eve gider, kapıyı açıp girer, doğru salona yönelir. Şok.

Adam bu defa salon kapısının önünde, ışığı açınca dehşetle sendeler. İp tavana uzanmakta, avizenin demir halkasından sarkmaktadır.

Lâkin bir idam halkası biçiminde.

Adam düşe kalka kendini bir koltuğa atar.

Oradan idam halkasına bakmaya başlar.

Mustafa KUTLU

5

yaka

-Evet yakaladık.

-Eee... Ne geliyor oltaya, vurdun hadi.

-Yok canım, henüz görünürde bir şey

Fiyaka

yaka

Fiyaka

yaka

MEYÂL/YOLCULUK İnsanlardan bir insandı.

Yollardan bir yol göründü günlerden bir gün ona.

Daha önce hiç kimsenin gitmediği bir yol…

Durmadı, düşünmedi, sual etmedi, hemen koyuldu yola.

Dağlar tepeler aştı.

Köyler, kasabalar, şehirler geçti.

Günler, aylar, yıllar boyu adım adım yürüdü yolu.

Sonra bir an geldi, yol bitiverdi.

Yolun bittiği yerde durup önce geriye baktı.

Arkasında bıraktığı o uzun yolculuğu geçirdi içinden.

Sonra döndü, âlemin yürümekle tükenmeyen uçsuz bucaksızlığına baktı sessizce. İçine bir fısıltı düştü o anda.

Fısıltının gösterdiği istikamete doğru yürümeye başladı yine.

O yürüdükçe yol peşinden geldi.

O durunca yol da durdu.

Yolculuk kendi devri içinde sürüp gitti böyle.

Yolcu yol, yol da yolcu olmuştu artık.

Gökhan Özcan

6

yaka

Fiyaka

yaka

SENİ AŞKINDAN BİLE Seni aşkından bile çekip çıkartacağım yüzündeki her şeyden en küçük anlam bile hiçbir şey kalmayacak öyle çıkartacağım sarı sabra doyunca ve acı tahammüle hiçbir şey kalmayacak öyle çıkartacağım küflü bir kabuk bile kavlamış deri bile tortunu demiyorum demiyorum yıkamak gün azıcık inince in açılıp aşk ile seni aşkından bile çekip çıkartacağım nekahat günlerinden hesap lütfenlerinden çıkıp işte gidecek gölgenin güzelliği kamaştırarak geçen erik bahçelerinden seni ben usul usul çekip çıkartacağım öpüşü biten ağız etten ayrılan bıçak sonra bir şey umarak çöl sarısı göklerden niye oturduğumu kimse anlamayacak.

Süleyman Çobanoğlu

7

yaka

Fiyaka

yaka

Derdım var, öyleyse varım!

Ü

nlü bir filozofun sözünden bozma bu başlığı atmakla ne amaçlıyorum?

Amacım ne felsefe yapmak ne de meseleleri karmaşıklaştırmak. Sadece anlaşılabilir şeyler üzerine dikkat çekmek istiyorum. Öyle ya, hepimiz akıl sahibi insanlar olduğumuza göre düşünebiliyor, bunun neticesinde bazı şeyleri idrak edebiliyoruz. Öncelikle şunu belirtmek istiyorum ki düşünüyor/düşünebiliyor olmak tek başına var olmanın kanıtı değildir. Bir özdeyiş vardır hani, hindi çok düşünür ama konuşmaz, papağan çok konuşur ama işe yaramaz diye. Burada bir hakikate dikkat çekilmek istenir. İnsana dair bir hakikate.

Mevzubahis insan olduğuna göre, onun varlığı hayvanlarınkinden farklı olmalı. İnsan, insana özgü bir farklılık taşımalı… Şöyle de diyebiliriz: Düşünmenin alâmeti insanın yaşayışına yansımalı.

Yoksa hayvanlardan farkı kalır mı? İnsan bu dünyaya “olmak” için gelir. Bir şeyler olmak için. Evlat olmak, öğrenci olmak, arkadaş olmak, baba olmak, eş olmak, öğretici olmak, adam olmak, kul olmak… Ama her ne olacaksa bu “iyiye dair” bir şey olmalıdır. Bu “olmak” iyileştirmelidir. Önce insanın kendisini, sonra yanındakini. Çünkü insan özünde iyiyi/ güzeli sever, iyiye/güzelliğe heveskârdır.

Güzellikler insanı ve insanlığı tedavi eder. İnsan ancak iyi yaşar, güzel olursa anlamını bulur. Ancak o zaman “adam gibi adam”dan bahsedebiliriz.

Belki de şöyle söylemek daha doğru olur aslında; insan ancak varlık anlamını bulursa tam manasıyla iyi/güzel olabilir. Neticede sadece varlık anlamını bulmuş, bir anlam dünyasının yörüngesine girmiş bir hayat insanı tatmin eder.

Bugün ise tatminsiz insanlar her yerde.

Babasının cebinden esrar parası çalan bir evlat, arkadaşına küfretmekten zevk alan bir arkadaş, çoluk çocuğun hakkını gecelere akıtan bir baba, kocasından gizli dost edinen eş, öğrenciyi uğraşılması gereken aşağılık bir serseri olarak

8

gören bir öğretmen, vaktini porno izleyen koskoca bir adam, hayat imkânını ziyan eden bir kul; tüm bu yaşantılar yanlış bir oluş üzerindedir. İstikamet yanlış tutturulmuştur. Hatta bir istikamet bile tutturulamamıştır. İnsan gibi insan olmaktan, adam gibi adam olmaktan uzak düşülmüştür. Şeref ve onur ziyan edilmektedir. İşte bu örneklerin çevremizde kol gezmesi, kötülüğün, çirkinliğin, acımasızlığın, yalanın, haksızlığın, bulunduğumuz her ortamda olması insanlık şerefini kaybetmemiş bir insana daima batnalı! Huzurunu kaçırmalı. Canını sıkmalı, dertlendirmeli. İyileştirmek gibi bir derdi olmalı haysiyet sahibi bir insanın. Kendi dışındaki pislikleri değiştiremezse bile kendini bunlardan uzak tutmak gibi bir derdi olmalı. Yok, eğer insan bu tür bir dertten bile mahrumsa o vakit söylenecek tek söz kalmıştır: Sen ölmüşsün arkadaş! Varlığın hiçbir işe yaramaz hale gelmiş.

Hiçbir işe yaramayan varlık yok hükmündedir.

“Anlam”dan yoksun bir hayat yaşanmıyor demektir. İçinde yüce, onurlu bir dert taşımıyor isen sen yoksun. İşte yazının başlığındaki ifade de buna matuf. Ancak birşeylerin ters, çirkin gitmesi bizi dertlendirebiliyorsa bir varlıktan, bir hayat kıpırtısından söz edebiliriz.

“Tomurcuk odundur.»

derdinde

olmayan

ağaç

Veysel HÜSEYİN

yaka

Fiyaka

yaka

çekecekseniz, kısa çöpü mutlaka

ortalarda saklamaya çabalarsınız, çünkü oralar emin görünür ve karşı taraftaki insan, uçları cesaret edemeyip ortadan çeker.

Cesetler, bulunmasın diye denizin ortasına atılır.

Sınıfın en tembeli arkaya, en çalışkanı öne oturur. Ortada oturanlar bunların her ikisi de olmayanlardır.

Orta şeritte gidenlerin sağlı sollu kaçacak iki yanı vardır.

Saçını ortadan ayırana güven duyarız, korkmayız.

Kâğıt oyunlarında zararlı kartları ortaya koyarak karşı tarafın bulmasını kolaylaştırırız.

Ev alanlar orta katı tercih ederler.

Bodrum ve terası su basabilir, yaz ve kış sert geçer oralarda.

Doğum ve ölümün ortasıdır hayat!

Bir yolculuğun iki ucu da terminaldir.

Başladığın ve bitirdiğin yer…

Ama tarihi uçtakiler yazıyor!

Onların portakal soymaya vakitleri olmadı hiç, fakat siz tanımadığınız onların sayesinde aldınız vitaminleri, şimdi de diri ve beş kuruş etmez sağlıklı bedenlerinizle sırıtarak geziyorsunuz durmadan. Elmanın, oksijenin, denizin ve kumun tadını hissediyorsunuz aşkla…

Tarih yazıyor uçtakiler ama figüran bile değilsiniz orada, bu da sizin cezanız… Ne kale beklediniz, ne hücuma çıktınız ömrünüzde, hepiniz kellesiniz biliyorsunuz değil mi?

Hastalıktan ölürsünüz sadece, ipe gideninizi görmedik henüz.

Ah ortadakiler! Ne işe yararsınız?

Bülent AKYÜREK 9

yaka

B

irkaç kişi kendi aranızda kısa çöp

Fiyaka

yaka

Sakin Ol Şampiyon S

akin ol şampiyon; asabilik, tutarlılık sağlamaz.

Yürüyelim istersen, hava al biraz?

Kızgınlığı samimiyet sanmak hatadır.

Kindarlıkla gelen istikrar felaket taşır.

Gözyaşları, gaddarlığı örtmeye yarar.

Bak ne diyeceğim «İnsan yemek yanlıştır.»

Sakin ol şampiyon, bu dünyadan kimse sağ çıkmaz.

Küçük bir ayrıntı hariç, alem ötekilerden oluşur ahbap.

Otur, bir soluklan; nefret çok benzin yakar. Çay iç, ıhlamur yudumla, kahve höpürdet.

Mücadele soylu bir tutum ha, cidden öyle mi dersin?

Kuş bakışını dene, at gözlüğünü

10

çıkar.

Sakin ol dostum, öfke, karşılanmamış, gizli ihtiyaçlardan doğar.

Ve nadiren isabet kaydeder.

Orhan Gencebay dinle, nabzı düzenler efkar.

Dinlemiyor gibisin kendini bile.

Kesilmiş mi ne, ağzınla kulağın arasındaki hat. İki buyruk bellemişsin: Hazır ol!

Rahat!

Başarı namına başkasını ezmek, seni ırgalamıyor mu?

Parayı kazandın, terfi ettin, alkış aldın. Bravo. Şimdi ne yapacaksın?

O yağlı kıçınla deri koltuğunu cilalamaktan başka?

Sakin ol şampiyon.

Tüm bu ödüller dalkavuklarla bir olup kendini kandırarak ulaştığın zaferin ganimetleri.

yaka

Bu aydınlık, reklam seti spotlarından ibaret.

Emirlere uydun.

Görevi tamamladın.

Grup dayanışması adı altında kayırıldın.

Torpil, peşkeş, iltimas ve avanta…

Bunca zımbırtıda umduğun tadı buldun mu gerçekten?

Kendin kalabilecek misin?

Nefretini dipfrizde taze tutarak?

Madem öyle diyorsun, senin dediğin olsun.

Fakat bir şey ıskaladığını sezmiyor musun?

Sakin ol şampiyon, «Dervişlik devri kapandı» diyen sendin.

Anlaşıldı, bir lokma bir hırkayla yetinemezdin.

Ah elbette öğüt alacak değilsin benden.

Haklısın ben önce kendime bakmalıyım.

Sen hiç taviz vermedin, gram değişmedin, hep tutarlı ve daima en büyüktün.

Başından beri kimse seni anlayamadı.

Her şeyi izah edebildin, bugüne

Fiyaka

yaka

kızıyorsun.

Sakin ol şampiyon, bul bir yolunu.

Ayrımcılık yapmadan, ateş kusmadan dur bir gün olsun… bir saniye olsun, bırak hırgürü.

Emir vermek, yasaklamak, hor-hakir görmek, kulu kınayıp yaftalayarak cehenneme postalamakla… geçti ömrün hâlâ durulmadın be.

En nihayet dostlarını düşman belledin.

Nefretin sevgini beş-sıfır yendi.

Sakin ol şampiyon, artık Allah aşkına.

Tertemiz bir çocuktun, herkes severdi seni.

Fakat galiba bitti, o eskidendi.

Murat MENTEŞ

dek, çok şükür fire vermedin.

O halde artık dinlen, keyfine bak şampiyon. Ölümü de düşündün, öldürmeyi de.

Dilersen artık biraz da yaşatmaya kafa yor.

Dünya kötü, tamam da hayat hiç öyle değil.

Hayat, canım kardeşim, daha yeni başlıyor.

Sakin ol şampiyon dedikçe ben, daha çok

11

yaka

Fiyaka

yaka

“Ben aşksız insanlar görüyorüm: Huzur içinde uyuyorlar, gidiyorlar, gülüyorlar, vitrinlere bakıyorlar; hâlâ büyük pazarlıklar peşindeler.” fethi gemuhluoğlu

12

yaka

Muntazar

Fiyaka

yaka

N

icedir buradayım. Değersizim.

Toprağın ve taşların yüzüne değin serilmiş çiğdem ıslaklığının geçmeye durduğunu ayak bileklerimdeki ısınmadan, bez ayakkabılarımdaki koyuluğun azalmasından anlıyorum. O kadar değersizim ki, buna kuşlar cıvıldamalarıyla bir anlam yüklesinler diye belimi büküldüğü yerden düzleştiriyor, gövdemi dikleştiriyorum.

Aynı anda birçok şeyin kesiştiği noktada elimi alnıma götürerek güneşi gözlerime kapatıyorum. Toprağa yakın olan asfaltın vızıldamasını duyuyorum. Sonra da uzaklarda denizin parmaklarım arasından sızan minik zerrelerce çimdiklediği ışıltısını görüyorum.

Toprağı düşünüyorum. Etimdeki toprağı düşünüyorum. Engebeli, çıkıntılı ve yeşil rengin bitiminden, sonsuz bir düzlemde uzanan keskin maviliğe açılışına bakıyorum.

Aşağıya, denize doğru bir hizada uzanan ağaçlarda en ufak bir devinim yok. Kahverengi toprakta yer yer güneşin sararttığı otlardan başka süs bile. Her ağacı kendime benzeterek ilerliyorum. Bir yerlerden, ayıklanmış ot öbeklerinin sırtından, yeşili kendine has zeytin ağaçlarının herhangi birinin ardından, bir patikadan çıkma ihtimaline teşneyim. Hızla tarla bitimlerine ilerliyor ve geri dönüyorum. Sık sık mola veriliyor. Bağdaş kurulup sigara uzatılıyor.

Adım soruluyor. Denizi gösteriyorum.

ama boyuna sigara içiyoruz. Burada hepimiz ağacımızla tanınıyoruz. O yüzden en ufak bir zarar gelmesinden ölesiye korkuyoruz.

Eriştiğim her ağacın beni sana yaklaştırdığını biliyorum. Kazıdığım her kökün ruhuma sarılan şeylerle akrabalığını da. Yorgun, terli ve mutluyum. Bağdaş kurup sigara uzatıyorum.

Denizi gösterip isimlerini soruyorum.

Ağaçlar hiç bitmiyor. Otlar hep yenileniyor sanki. Bir yerlerden çıkışını kolluyorum.

Kırlangıçlar seni bana müzevirlesinler için tembihliyorum.

Parmak boğumlarımdaki kabartıları gülümseyerek güneşe gösteriyorum.

Hiç kimse bir diğerinin ismini bilmiyor.

Sigarasını içtiğim adamın ismini aklımda tutamadığım için ona ‘abi’ demeye devam ediyorum. Sınır diye belletilmiş taş duvarın ardını gözetiyorum.

Hepimiz ayrık otlarını temizlemek için buradayız. Ağaçların etrafını kuşatarak sıkıca toprağa tutunan bu ayrık otlarını bazen güçlükle eşiyorum. Çapanın erişemediği yere ellerimle uzanarak otları kökünden çekiştiriyorum.

Ayrık otlarının inatçı ve muhteris olduğunu söyleyebilirim. Aslında bunu sadece ayrık otlarına söyleyebiliyorum. Bazen iki büklüm yanlarına uzandığımda.

Gelişin yaklaşıyor. Toprağın serinlediğini hissedebiliyorum. Suyun senle yürüyüşünü.

Yaprakların sevincini. Kuşların uygun ortam bularak tüneyişini. Gündöndülerin kıyama durup güneşin secdeye vardığını söyleyebilirim.

Gelişinle her şey değer kaybediyor.

Gölgeye oturmuş çay ve kuru ekmek bekliyoruz. Canım belki sigara istemiyor

Hüseyin MEHMET

Sigarayı söndürüyorum. İsimleri unutup, denize dönüyorum.

13

yaka

Fiyaka

yaka

Yunus Dilinden…

Müsülmanlar zemâne yatlı oldu Helâl yenmez haram kıymetli oldu Okunan Kur’ân’a kulak tutulmaz Şeytanlar semirdi kuvvetli oldu Haram ile hamir tuttu cihânı Fesâd işler eden hürmetli oldu Kime kim Tanrı’dan haber verirsen Kakır başın salar huccetli oldu Şakird üstâd ile arbede kılar Oğul ata ile izzetli oldu Fakirler miskinlikten çekti elin Gönüller yıkuben heybetli oldu Peygamber yerine geçen hocalar Bu halkın başına zahmetli oldu Tutulmaz oldu Peygamber hâdisi Halâyık cümle Hak’tan utlu oldu Yunus gel âşık isen tövbe eyle Nasûha tövbe ucu kutlu oldu

Yunus Emre

14

yatlı

: Yaramaz, kötü, fena

hamir

: Şarap, içki

kakımak : Bir kimsenin yaptığı işin beğenilmediğini kendisine sert sözlerle söylemek. Öfkelenmek, kızmak.

Darılmak. Paylamak huccetli : Seçkin âlimlere verilen unvan şakird

: Öğrenci

üstâd

arbede halâyık utlu

: Bir bilim veya sanat alanında üstün bir yeri olan kimse. Öğretmen. Usta. Sanatçı : Kavga, gürültü patırtı : Yaratılmışlar, insanlar : Utangaç, mahcup

nasûha

: Bozmamak üzere edilen tövbe

yaka

Parayı Neden Seviyoruz?

Örnekle devam edersek tabii olarak iki yaşındaki çocuğun karnını doyurmak, susuzluğunu gidermek gibi bedensel ihtiyaçları vardır. Küçük yaşlardayken bu ihtiyaçlar ebeveynleri tarafından karşılanır. Bu evrede para henüz onun için bir şey ifade etmez, manasızdır. Çocuk biraz daha büyüyünce hayatında ilk defa olarak birinden harçlık alır. Sonra aldığı bu harçlıkla daha önce dedesinden gördüğü gibi, mahalledeki bakkala gider ve elindeki parayı uzatıp onun yerine dondurma alır. İşte ne oluyorsa o anda olur. Çünkü çocuk elindeki yuvarlak maden parçasının onun bedensel bir ihtiyacını tatmin edecek bir araç olduğunu öğreniverir. Fakat bu öğrenme, hafıza ile öğrenmeden çok refleks olarak bilinç dışı öğrenmedir. Şöyle ki; bir canlıya bedensel ya da duygusal bir ihtiyacı karşılayan bir uyarıcıyla, anlamsız (nötr) bir uyarıcı aynı anda sunulduğunda canlının beyni bu iki uyarıcıyı birbiriyle bağdaştırır. Matematiksel bir formül gibi gösterirsek: Para = Dondurma, Dondurma = Lezzet => Para = Lezzet Örneğimizdeki para eşittir lezzet şeklindeki alışveriş süreci tekrarlandıkça, çocuğun beyninde para ve dondurmanın verdiği lezzetten gelen tatminkârlık duygusunu birbiriyle bağdaşır.

Beyin bu bağdaştırmayı gerçekleştirdikten sonra artık çocuk eline her para geçtiğinde, bakkala gidip dondurma alamamış olsa da, bir çeşit tatmin duygusu hisseder. Büyüdükçe ve para karşılığında

bedensel veya duygusal ihtiyaçların giderilmesi süreci devam ettikçe, daha çok para edinme hırsı baş gösterebilir. Karşılanması gereken bir ihtiyacı olmasa da, sırf paraya kavuşmak bile onda heyecan yaratır. Başka bir deyişle “para araç olmaktan çıkar, amaç haline gelir”. Hele bir de yetişkin olup çalışmaya başlayınca ve para elde etmenin zorluklarını tecrübe edince, ona verdiği değer daha da artar. Bu yüzden para kaybetmek onda hiç hoş olmayan duygular uyanmasına sebep olur. Elindeki bu değerli varlığı asla savurmak, kaybetmek istemez. Hatta bazen kendisine yarar sağlayacak karşılığı olsa bile paradan vazgeçmekte zorlanır. Çünkü onun için “mal canın yongası” olmuştur. Malını vermesi canından yonga koparması gibidir.

Neyse ki insana, paraya değer vermesi gerektiği kadar, onu gereken yerde gerektiği gibi harcamasını öğreten diğer dış unsurlar da var.

Yoksa insan yukarıda bahsettiğimiz gibi paranın esiri olur, hayatını hep daha fazla mal elde etmek uğruna heba ederdi. Örneğimizdeki yeni büyüyen çocuk paranın kendine sağlayabileceği faydaları öğrendiği gibi, aile bireylerinin parayı kendi aralarında paylaştıklarını veya zor durumda olan insanlara yardım etmek için kullandıklarını da görüp öğreniyor. Ayrıca büyüklerinin, öğretmenlerinin, hocalarının nasihatlerinden ve genel olarak toplumun kültüründen de etkileniyor. Bu sayede tamamen kendini düşünen ve kazandığını harcamaktan korkan cimri, sefil biri olmaktan kurtuluyor. Ya hiç kimse ona paylaşmayı öğretmeseydi?

Bilal SARIMAHMUT 15

yaka

Bu sorunun cevabı çok basit: “Parayla her şeye sahip olabileceğimiz için” diyeceksiniz, ama cevap o kadar da basit değil aslında. Para düşkünlüğü, insanda doğuştan var olan bir huy değildir. İki yaşındaki bir çocuğa cebinizden beş avro çıkarıp uzatsanız, büyük ihtimalle onu yırtıp atar veya bir müddet ilgilendikten sonra sıkılıp bir kenara fırlatır. Para yerine ona bir altın uzatsanız, yine aynı tepkiyle karşılaşırsınız. “Çocuktur, aklı ermez” diye düşünebilirsiniz ancak; ömründe hiç para görmemiş, kullanmamış bir yetişkin de hiç kuşkusuz aynı tepkiyi gösterecektir. Peki, ne oluyor da, hayatın ilk evrelerinde hiçbir anlam ifade etmeyen para veya ona benzer değer verdiğimiz madenler, yıllar geçtikçe insanın vazgeçilmezi haline dönüşüyor? Düz mantık değil de bilim bu konuda ne diyor?

Fiyaka

yaka

Fiyaka

yaka

Ateşten Kaçırılan Günlük 11 Kasım

kimse, üstelik hiç kimse kendi günlüğünün bir başkası eline geçmesini istemez. aslında ben de istemiyorum. ama bir şekilde eline geçmiş, ya da ele geçirmiş olabileceğin ihtimali de beni içten içe sevindirmiyor diyemem. Buna hem kızıyorum hem de gizliden, yer altından, usul bir suyun (yağmur damlalarının oluşturduğu bütünlüklü bir suyun) yürüyüşü gibi, akış mecrasını buluş sevincini taşıyorum. benim mahremiyet alanımda göz gezdirdiğini biliyorsun. bunun açık olan bir kapıdan, birinin haremi olabilecek bir avluya baş uzatmaya benzer bir tarafı olduğunu. içerden biri çıksa ilk utananın ve yüzü kızarması gerekenin sen olması gerektiğini. evet, bunların hepsini biliyorsun, ama yine de yazdıklarım üzerinde dikkat kesilmekten kendini alamıyorsun. bir süre sonra bunu sağlayanın ben olduğumu, aslında sen okudukça benim senin dünyana dahil olduğumu, senin okuyuşunun yine senin dünyana girmem için bir imkâna dönüştüğünü önünde sonunda anlayacaksın.

14 Kasım Sen’li Ben’li konuşabiliriz. ama hiçbir zaman öyle olmayacağız. ben sen diye hitap ederken, Siz’i hatırlatan bir ciddiyetim ve soğukluğum olabilir bazen. aldırma. bunun neden kaynaklandığına dair beyhude bir çaba harcama. zamanını heba etme. zaten bunu ben de istemem. varsa hafif bir soba çıtırtısına kulak ver ve okuyuşunun tadını çıkar. ara sıra kendimizle böyle baş başa kalışlara ihtiyacımız olduğunu nasıl olsa(ikimiz de) biliyoruz. şehrin, evin, kendi beynimizin yükselttiği uğultudan kaçmanın en iyi çaresi bazen bu.

15 Kasım yalnızlığı büyüten bir tarafı var kalabalıkların. onca insan içinde, onca varlık tarafından etrafımız kuşatılmış olduğu halde bazen kendi içimize, yine kendimiz tarafından atılıveriliriz. bunu anlamanı beklerim. bir yaranın kabuğa dönmesi gibi birşeydir bu. organizma kendini yeniler. fıtrat mahfazalıdır. kendine ait bir iç hafıza barındırır. kendinden kaçışın ani refleksi yine kendine çarçabuk dönüştür. bu bedenin değil, ruhun geri çağrışıdır. ortalık yerde salınırken bulursunuz kendinizi. ışıktan mahrum olunca el yordamıyla aranmanın tedirginliğine dönersiniz. adımlarınızı bir boşluğa getirecek olma ihtimalinin ürkünçlüğüne. yine de rahat olmalısın; düşmek kalkmanın, yaralanmak iyileşmenin, sonlu olmak yaşamın ikiz kardeşidir. teslimiyet ve tebessüm bitirim ikilidir.

16

yaka

Fiyaka

yaka

18 Kasım “Niye yazıyorum acaba bunları

İçimiz bir dolap değil ki açıp bakalım. Açıp gösterelim. Yine de anlatıyoruz ama. Bizi farkedince eşyaların arasına gizlenmeye çalışan bir böceğe benziyor anlattıklarım. Eşyayı kaldırınca kımıldamadan durduklarını görürsünüz. Söylediklerim bir defterin yaprakları arasına kıvrılmıştır. Sayfaları açtıkça onları göreceğimi sanıyorum ama, anlıyorum ki asıl söylediğim şeylerdir altına gizlendiğim. Farkedilmesinden korktuklarımı kapadığım eşyalar oluyor anlattıklarım. Hep yürüyüşlerden söz etmişim, yüceltmişim, seslerin arkalarındaki sesleri aradığımı hatta duyduğumu anlatmışım. Acaba bir kez olsun duydun mu o sesi. O’nu kainattaki bütün zerrelerin istese de istemese de andığını duymuş muyum hiç, yoksa içime gelmiş bir özlemi mi anlatmaya çalışıyorum. Yoksa kırlardan korktuğumun üzerine perdeler mi atıyorum?” cümlelerine rastladığımdan beri seni arıyorum diye yazmışım.

21 Kasım sigarayı bıraktım. hava kapalı. insanlar kapalı. janjanlı vitrinler önünde ağız suyu akıtarak dolaşanlar var. artur miller diye bir adam: “Eskiden insanlar hayatlarından memnun olmadıklarında devrim yaparlardı, şimdi alışveriş yapıyorlar.” demiş diye alıntı yapıyorum. hangisi ilgini çekiyor. sigarayı bırakmış olduğum mu. hava mı. insanlar mı vitrinler ya da artur mu. açıkçası beni “Başkalarının derinlikleriyle oynama” diyen adamın: “Başardığın, başkalarına, senin için ifade ettiğinden daha fazla bir şey ifade etmez. Sana neye mâl olmuşsa, onlar da o kadar ödeyecekler.” sözü ilgilendiriyor.

24 Kasım kendi içimize bükülüşümüzün bir anlamı var. bir virgül bir vav ya da sarmal bir şeye dönüşümüzün anlamı. çömelip başını ellerini arasına almış biri içindeki acıya eğilen biri değil de nedir. bir kuyunun karanlığına baş uzatan biri gibi kendi içine bakıyordur belki de. belki de bunca yükü hâlâ nasıl kaldırabildiğini muhasebe ediyordur. aslında her insan kendi yüküyle dünyaya gelir, ama bunu sana nasıl anlatmalıyım. sana anlatmak benim yüküm ve yükümlülüğüm müdür mesela. peki ben sana anlatmaya çalışarak bir yükün altına girmiş olmuyor muyum. hiçbir zaman kurcalama zahmetine girmediğin bir şeyi senin önüne getirerek. düşlemeyi ve düşünmeyi aklına dahi getirmediğin bir şeyi senin önüne sererek. sahi düşünmek akılla mı olurdu. şayet öyleyse Kitap’ta: “Hiç yeryüzünde gezip dolaşmadılar mı ki bu sayede düşünen kalpleri yahut duyacak kulakları olsun.” neden deniyordu. heidegger adındaki yabani kırlarda gezinmeyi seven adam: “Düşünme ancak yüzyıllardır kutsanan aklın, düşünmenin en büyük düşmanı olduğunu kavradığımız noktada başlar.” deyişi boşuna mıydı.

Enes Avcı

17

yaka

Fiyaka

yaka

Kulaktan Kulağa sırasında birileri cümleyi yanlış duyar ve yanlış iletir, yanlışlar yeni yanlışları doğurur ve en son söylenen cümleyle ilk söylenen cümle arasında hiç bir alaka kalmaz.

E

İşte benim duyduğum söz de aslında bir atasözünün milenyuma ayak uydurmuş haliydi.

Fakat internette araştırdığımda aslında bu atasözünün de başka bir sözün çağdaştırılmış hali olduğunu öğrendim ve sizlerle paylaşmak istedim.

ğer büyük bir şehirde yaşıyorsanız ve gün içerisinde bir yerden bir yere gitmek için uzun zaman harcıyorsanız seyahat ettiğiniz kişilerle belirli bir süre için de olsa ortak hayatlar paylaşıyorsunuz demektir. Bazen hararetli bir telefon konuşmasına, bazen de bir arkadaş grubunun konuşmalarına tanık oluyorsunuz. Ortamın havasına kapılıp siz de yorumlar yaparak bir şekilde o kişilerin hayatına ortaklık kuruyorsunuz. Ama bu durum bazen tersine de çalışıyor olabilir. Seyahat esnasında yanınızda oturan kişinin dinlediğiniz müziğin cızırtılı haline kulak kabartmasına, okuduğunuz kitaba veya gazeteye sizden daha meraklı gözlerle göz gezdirmesine, hatta bazen durumu daha da ileriye taşıyıp yazdığınız mesajları dahi okumasına şahit olarak.

Sözün orjinali Hz. Ali’ye ait: “Yapman gereken hayırlı ve yararlı işleri yarına bırakma.

Bakarsın yarın olur da, sen olmazsın.”

İşte böyle bir seyahat esnasında bir arkadaş grubundan duyduğum bir terim ilk başta gülümsememe neden oldu. Fakat o söz üzerine biraz düşünmeye başladıktan sonra durumun ne kadar vahim olduğunu fark ettim ve ilkokul yıllarında oynadığımız bir oyun aklıma geldi.

Mutlaka hatırlayan vardır kulaktan-kulağa oyununu. Hani, bir halka oluşturulur ve oyuna başlayanın söylediği cümle beş dakika içinde on kişinin kulaktan kulağa aynı cümleyi söylemesiyle devam eder. Ancak, bu kulaktan kulağa tekrarlama

Yıl: 1975 Karşıma birdenbire çıkınca çok şaşırdım ve hislendim.. Ne yapacağıma karar veremedim, heyecandan ayaklarım titredi. Ama çok geçmeden kendime gelir gibi oldum, yüzünde beni rahatlatan bir gülümseme vardı.. Üstüme çeki düzen verdim, kendinden emin bir sesle ‘iyi akşamlar’ dedim..’

18

Belli bir zaman sonra bu söz dini “kalıplardan” bağımsız hale getirilip “Bugünün işini yarına bırakma!” şeklinde sadeleştirilip atasözleri ve deyimler sözlüğünde yer almıştır.

Fakat milenyum gençliği durumu daha da ileriye götürüp bu sözü kendi çıkarlarına göre uyarlayıp “Bugünün işini yarına bırakma, erteleyebildiğin kadar ertele!” şeklinde yorumlar hale gelmiş.

Aslında bu son söze bakarak bile nasıl bir nesilden nasıl bir nesle dönüştüğümüzü tespit edebiliriz. Örneklemek gerekirse:

Yıl: 1985 Karşıma âniden çıkınca fevkalâde şaşırdım ve duygulandım.. . Nitekim ne yapacağıma hüküm veremedim, heyecandan

yaka

ayaklarım titredi. Amma ve lâkin kısa bir süre sonra kendime gelir gibi oldum, nitekim yüzünde beni ferahlatan bir tebessüm vardı… Üstüme çeki düzen verdim, kendinden emin bir sesle ‘hayırlı akşamlar’ dedim..’

Yıl: 1995 Karşıma birdenbire çıkınca çok şaşırdım ve duygulandım... Fenâ hâlde kal geldi yâni.. Ama bu iş bizi bozar dedim. Baktım o da bana bakıyor, bu iş tamamdır dedim... Manitayı tavlamak için doğruldum, artistik bir sesle ‘selâm’ dedim..’

Yıl: 2007 Abi onu karşımda öyle görünce çüş falan oldum yani ve duygu durumum kabardı...

Oğlum bu iş bizi kasar dedim, fena göçeriz dedim, enjoy durumları yani... Ama concon muyum ki ben, baktım ki o da bana kesik..

Sarıl oğlum dedim, bu manita senin... ‘Hav ar yu yavrum?’’

Fiyaka

yaka

öğrenme aracı olarak izlemeyi ve duymayı (emek harcamadan haybeden edinilen bilgiyi) kullandığımızı düşünürsek gelecekte kullanacağımız sözlerin-deyimlerin anlamınıtemelini asla öğrenemeyeceğiz ve gün gelecek geçmişinden kopuk bir zamanda yaşıyor olacağız.

Aslına bakarsanız bugün farklı bir durumda değiliz. Çünkü kullandığımız birçok deyim bir zamanlar öylesine espri olsun diye anlamından saptırılmış ve temelini bilmediğimiz yalan-yanlış deyimlerdir. Bu deyimler sürekli tekrarlanarak kulak aşinalık kazanmış ve bu “çarpık” sözler topl umsal bir kabul görmüştür. Bu durumda ünlü düşünür Konfüçyüs’ün sözünü hatırlayıp kendimize çeki-düzen vermemiz gerektiğini unutmamak dileğiyle…

“Bir milleti yok etmek için önce dilini ve kültürünü yok etmelisiniz!!!”

Oktay HAFUZ HALİL

Geldiğimiz durumun bu olduğunu ve

19

yaka

Fiyaka

yaka

BEN YOKUM BENİ KARIŞTIRMAYIN Odalar dolusu kitap, bunca basılı kâğıt…

Akıl ve selüloz karışımı Hamurdan yoğrulmuş kafalarınız; Mezarlarınıza kapanmış vıdı vıdı konuşuyorsunuz, Vıdı vıdı vıdı vıdı vıdı Kurtların, böceklerin çeneleriyle; Melekler perçeminizden tutuncaya kadar da Konuşacaksınız…

Ben yokum, beni karıştırmayın; Kulaklarımı balçıkla sıvadım ben, Kafamın çatlaklarını, kalbimin deliklerini de Dualarınıza, âminlerinize…

Vıdı vıdı vıdı vıdı vıdı vıdı…

Bunca sözü nereden buluyorsunuz?

Ne kadar çok şey istiyorsunuz, Ne kadar çok şey biliyorsunuz, Mezar taşlarından çok, efendiler, Kitabelerden çok.

Yeter, ama yeter, Ölüler için de, diriler için de!

Susun artık, susun, siz kitaplardakiler, Siz sahnedekiler, siz içimdekiler!

Ayıp ama, bakın, Tanrı konuşmak için Sizin susmanızı bekliyor.

Cahit KOYTAK

20

yaka

Fiyaka

yaka

Granitler... ranitler... Yosun bağlamış granitler...

Kurşuni renklerin boğduğu soğuk, yosunlu yüzeyler...

Orada, herhangi bir yere ve herhangi bir şeye tutunma imkânı olmadan yürüme zorunda kalıyorum. Kim beni bu zorunluluk altında bırakıyor? Şimdilik bunu düşünmeyi aklıma getirmiyorum.

O anda düşünülecek tek şey, akıl yorulacak, akla takılı kalacak tek şey, bu zorunlu durumun altından nasıl kalkılabileceğidir.

Kayan, kaypak taşların keskin yüzeyine nasıl tutunabilirim, tutunabilir miyim?

Her şeye rağmen bir yere el atmak gerekiyor.

Bir yere elimi değdirmeliyim. Bir yere tutunmalıyım.

Elimi atıyorum. Orada bir şey var: tutunmam gereken bir el.. ele benzeyen bir çelik parçası ya da et...

Elimi atıyorum ve el orada kıpırdanıyor... İkinci bir hamleyi deniyorum. Can havliyle...

Tam tutmak üzereyim ve el kara bir ışık halinde elimin altından kayıyor.

Yakalama imkânım ortadan kalkmışken el, orada, canlı bir cankurtaran halinde yeniden beliriyor...

Onu tutmak üzere yeniden bir hamle yapıyorum. Açıkçası hamle yapan ben değilim, elim –artık benim olduğundan

kuşkulanmaya başladığım elim- benim istemimden bağımsız olarak hamle yapıyor ve orada kendine davetiye çıkartmış olan saydam ve yok haline gelmiş olan ele uzanıyor...

Granitlerin yüzü sert ve soğuk. Yosunlar kaygan ve soğuk...

Birden ayağımın altındaki boşluğun bir uçurum olabileceği düşüncesi yüreğimin tam da orta yerine bir mızrak gibi saplanıyor.

Bundan sonra artık aşağıya bakamam.

Bundan sonra ayağıma bakamam. Bundan sonra artık ben hiçbir yere bakamam.

Kapalı odalar. Gizli odalar.

Gizli odaların giriş yeri yoktur. Kapalı odaların çıkışı yoktur. Oralara yalnızca girilir. Oralardan yalnızca çıkılır. Ve oralarda yalnızca Bach dinlenir. Johann Sebastian Bach... Bir oratoryo mudur? Bach bir ses midir?

Ayağımın altından kayan granit yosunları üzerindeki el -o kara şey- her seferinde bir adım öteye kaçıyor ve saydam ve olmayan bir cisim halinde elimin altından kayıp gidiyor. Ben altı cihetin buluştuğu noktanın sonsuzluğuna doğru uzanırken ayaklarım yosun üzerinde kaymaya devam ediyor. Mekânın ve zamanın olmadığı o kör odaya, olmayan evrensel odaya doğru sürükleniyorum: altı cihetin buluştuğu noktaya...

Rasim Özdenören

21

yaka

G

Fiyaka

yaka

“Kitap, zekayı kibarlaştırır.”

Cemil Meriç

22

yaka

anepeme uzanır, kuruyemiş tabağını elime alır, kendimi karanlık odama yayılan mavi ışığa terk ederim.

Sende yepyeni bir dünya var.

Sende ruhumu boyayan öyle parlak bir ışık var ki.

Sen bana hatırlamak istemediklerimi unutturursun.

Sen bana unutmak istediklerimi hatırlatmazsın.

Sen bana kısa ömrümde görmediğim renkleri gösterir, sen beni hiç bilmediğim ülkelerden, sen beni şehirlerden haberdar edersin.

Rüyalarımda bile görmediğim kaplanların derin uykularını, geyik yutan dev yılanları görürüm sende.

Sen bana arabamdan bin kat daha güzel arabalar gösterirsin.

Sen bana öyle güzel kadın yüzleri.

Sen bana öyle pırıltılı binalar.

Sen bana öyle temiz sokaklar.

Sen bana öyle kaldırımlar, kilise çanları.

Sen bana bilmediğim iklimler.

Tanımadığım yüzler.

Hiçbir zaman sahip olamayacağım bahçeli evler gösterirsin. İsviçre’deki Peter, Amerika’daki Mayk, Almanya’daki Klinsman, İngiltere’deki Corc karanlık evimin konuğu olurlar.

Sen bana hiç tanımadığım acılar tattırırsın.

Sen bana bağrımda durmadan yaralar açarsın.

Sen bana ne çok şeyimin olmadığını söyler durursun.

Yaşamadığım ne çok şey olduğunu söyler durursun.

Ne çok şey kaçırdığımı.

Ne çok eksikliğimin olduğunu.

Ne rezil. Ne kepaze. Ne doğulu. Ne köylü bir hayat yaşadığımı. İkinci sınıf bir dünyanın üçüncü sınıf bir insanı olduğumu.

Sen bende durmadan yaralar açarsın.

Mahalleme küçümseyerek bakar, arabamı çekilmez bulurum.

Ne evim gerçek bir evdir; ne sokaklarım sokak gibidir.

Yaşadığım şehir, yaşanacak bir şehir değildir. İnsanlarıma burun kıvırır, insanlarıma sinir olurum. İnsanlarım senin insanların gibi değildir.

O güzelim mavi ışığından içime acılar akar.

O güzelim mavi ışığın yüreğimi sardıkça sarar.

Derken vakit gelmiştir.

Battaniyemi üstüme çeker, benden çok başka insanların, benimkinden çok başka yataklarda, benimkinden çok başka uykulara daldığını düşünürken, düşünürken uykulara dalarım.

Orda, benimkinden çok başka sabahlara uyanacak, çok başka insanlar var.

Abdullah HARMANCI 23

yaka

K

Hayatımın ışığı

Fiyaka

yaka

Fiyaka

yaka

N

Birazdan Gelir… iyetim,

gece

boyunca

hevesle

Uyandım. İçimdeki hevesin tüyleri halen

beklediğim ama ancak ertesi gün

daha kabarıktı uyandığımda. Şimdi yatağımdan

tipi şeklinde yağmaya başlayan kar hakkında bir

kalkacak, on üç adım atacak, salonun bir makara

yazı yazmaktı. Çocukluğumun ulu ağaçlarını

yardımıyla inip kalkan perdelerinden birini yukarı

ağırlaştıran, çocukluğumun yamaçlarını örten,

çekecek, artık gelmiş olması gereken misafirin

çocukluğumun yollarını kapatan ve her ne zaman

serinliğine tutacaktım kendimi. Yine de bir kuşku,

gelse çocukluğumu da yanında getirmeyi ihmal

gövdemle beraber kıpırdayıp durdu yorganın

etmeyen bu eski göğün misafiri gece boyunca

altında: Geçmiş yıllarda da pek çok kez bir kar

beni pencereye mahkûm etmişti üstelik. Kalkıp

yağışının beklendiği söylenmiş, halka uyarılarda

defalarca perdeyi aralamış, hala bir tek kar

bulunulmuş, belediye hazırlıklar yapmış ve her

tanesinin bile düşmediğini görünce, somurtarak

seferinde ondan, şu görkemli karmaşamızı alt üst

yerime oturmak zorunda kalmıştım. Yerime, yani

edecek bir felaket olarak bahsedilmişti.

kanepenin sağ köşesine ilişmiş, ellerimi koynuma koymuş, yüzümü asarak, defalarca, “hala niye yağmıyor?” diye söylenip durmuştum. Yaşım düşünüldüğünde, bu çocukça bekleyişin biraz uygunsuz, hatta gülünç kaçtığının farkındaydım. Şimdi sizin içinizden de, “abartmışsın” diye söylenenler olduğunu biliyorum. Mümkündür!

Böyle düşünenlere sadece şunu söylemek isterim ki, uykuya çekildikten sonra da hatırladığım kadarıyla en az iki kere sıcak yatağımdan kalkıp pencerenin önüne gittim ve aynı alınganlıkla bu sefer de yatağıma dönüp, orada somurttum. Gece aymaz, gök muğlâk, gönlüm biraz kırıktı…

Daha dün akşam, sanki bir kar yağışını değil de bir kıyameti haber verir gibi telaşla konuşan spikerleri düşündüm, sağıma dönerken.

Ve sağıma dönerken, “böyle konuşarak sürekli karı

küstürdüler,”

diye

geçirdim

içimden.

“Hava hareketlerini gözleyen cihazların, buz sensörlerinin, tuz doldurulmuş kamyonların, antifriz eklenmiş su peteklerinin tetikte bekletildiği günlerde o, küstürüldüğü için şehrin tepelerine bile inmeden, geçip başka yerlere gitti. Ama buraya kadardı işte. Bu gün küskünün, bütün bu kurnaz kar bekçilerine haddini bildirme günüydü.” Kalkıp perdenin makara ipliğine asıldığımda, gökten bir

24

yaka

Fiyaka

yaka

sargıyla sarılmış çocukluğumun düzlüklerini hazır bulacaktım karşımda…

Kalkıp salonun penceresine kadar on üç adım yürüdüm. Önce sokağa, sonra saate baktım; içimdeki Boğazdan

burukluk

anlatılacak

uğultuyla

yamaçlara

gibi

değildi.

doğru

esen

rüzgârın dudağının ucuna tek bir kar tanesi bile ilişmemişti henüz. Kendimi, günlerdir beklediği halde sevgilisi randevusuna gelmemiş bir adamla ya da doldurduğu kolonlara şans gülmemiş bir at yarışı meraklısıyla kıyaslayarak, biraz olsun rahatlayabilirdim. Ama öyle yapmadım. Yüzümü bile yıkamadan, kararlı bir şekilde çalışma odama gittim; döner koltuğuma ve doğal olarak ahşap masamın başına oturdum ve inatla karşıya, iyi hallilerin işgal ettiği Nakkaştepe’nin batı yamacına diktim gözlerimi. Benim bekleyişim böyledir, kendi kendime konuşmadan edemem: “Bu kez gelecek,” dedim; “ansızın bastıracak şehri. Yedi tepeyi, iki köprünün on iki şeridini, yan yolları ve ana güzergâhları, cepheleri camla kaplanmış kuleleri,

bankamatiklerin

ekranlarını,

vapur

gişelerini, futbol sahalarının tabiatı bozulmuş çimlerini hiçbir uzlaşmaya girişmeden teslim alacak. Ve ben buradan, şimdi önünde oturduğum

yapışıyor. Rüzgâr, yüksek binaların çatılarından, gecekondulardan yükselen başka dumanların karnından, fabrika bacalarından savrulan tuhaf kokulardan, henüz kimsenin yerleşmediği küçük tepelerden, yapma bahçelerden geçiriyor onu. Şehre su biriktiren bir barajın gölünden, gölü çevreleyen tedirgin ormandan, kış kuşlarının tırnaklarından geçiriyor. Sonra yeni bir kentte, başka bir bacadan çıkan yeni bir duman devralıyor nöbeti.

Çenemi

atkımın

içine

saklıyorum;

Harmantepe’nin düzlüklerinden savrularak gelen kar gözlerime gözlerime hücum ediyor. Kasabaya ne kadar yolumun kaldığını kestiremiyorum bir türlü. Dönüp sağımdaki dik yamaca bakıyorum, tipi dört bir yanımı kuşatıyor. “Şimdi,” diyorum, “şu ölüm boşluğunda beni kurtlardan kim saklar?”

On dört yaşımdayım, sırtımda kitaplar, cebimde küçük bir çakı, kirpiklerim incecik bir buz kadar.

bu ahşap masanın başından, bir şehrin adım adım nasıl düştüğünü izleyeceğim keyifle…”

Biliyorum, birazdan buraya da gelir kar…

Karşıdaki apartmanın çatısına takıldı gözüm.

Kömür

sobasının

siyah

Ali AYÇİL

dumanı,

daha bacadan çıkar çıkmaz rüzgârın ağzına

25

yaka

Fiyaka

yaka

Bizim Kadraj

O

sman Sınav aksiyon filmleriyle ve uzun soluklu dizileriyle bildiğimiz bir yönetmen.

Senaryo olarak tasarlanmış yine Mustafa Kutlu’ya ait olan “Kapıları Açmak” filmi 1992 yılında piyasaya sürülmemiş ve birkaç bölüm diziye aktarılma çabasıyla yarıda kalmıştı. Aynı filmin Antalya Altın Portakal Film Festivali’nde üçüncülük ödülüne layık görüldüğünü de biliyoruz.

Yine Kutlu’nun “Mavi Kuş” adlı uzun hikayesi yakın zamanda TRT tarafından yapılmıştı. Fakat istenilen düzeyi tutturma ve başarıyı yakalama konusunda yetersiz kalmıştı. Şimdilerde sinema perdesini süsleyen “Uzun Hikaye” filmi de aynı yazarın beğenerek okuduğumuz uzun soluklu hikayelerinden birisi.

Aslında içten içe keşke sinemaya aktarılsa dediğimiz, içinde sinematografik yapıya uygun geçişler bulunan bu eser Osman Sınav gibi tecrübeli bir yönetmen tarafından sinemaya aktarılacağını duyduğumuzda bizi sevindirmişti.

Ancak birçok dizinin yapımcısı olan Osman Sınav’ın böylesine muhteşem bir senaryo tadında olan eseri, film formatından çok dizi formatına yakın bir işleyişle sunması ilk bakışta filmin etkileyiciliğine kısıtlama getirmiş. Kullanılan müzik ve kostüm uyumluluğu dönemine uygun şekilde verilmiş. Filmin akışında sağlanan akıcılıkla filme sıcak bir hava katıldığının da altını çizmemiz mümkün. Ali’yi canlandıran Kenan İmirzalıoğlu’nun karakteriyle örtüşmesinde karakterin yerli yerince oturuşunda isabet elde edilmiş. Münire’yi canlandıran Tuğçe Kazaz’ın sergilediği oyunculuk ise maalesef havada asılı kalan bir şeye dönüşerek vasat bir düzey tutturuyor. Film yer yer “Acı Hayat” formatını andırıyor. Gittikçe bu seyirciyle araya görünmez bir mesafenin girmesine neden oluyor.

Hiç şüphesiz farklı dönemde kullanılan genç oyuncuların başarısı filmi görülmeye değer kılan diğer etkenlerden. Seyircide sürekliliği sağlama açısından dönemine uygun kostüm ve dil kullanımı ve yine döneminin sosyo-politik gerçekliğini açığa çıkarmada yakalanan başarı bahsedilmeye değer doğrusu. Ne yeşilçam ne de tam olarak yeni sinemanın özelliklerini taşıyan film, açıkçası hoşça vakit geçirtmeye yönelik yapılmış izlenimi veriyor.

26

“Uzun Hikaye” netice olarak oradan oraya taşınan, herhangi bir yerde kolay tutunamayan insanların filmi. Bir tutunamamışlık içinde yüzen insanların kesik düşlerinden, yarım kalmış hayal ve duygu dünyalarının yansımalarından ibaret. Yine bir yer edinmenin, başka bir insanın hayatında yer tutmanın, anlamın arandığı, yer yer bir gençlik arayışıyla kesişerek serüvene dönüştüğü bir film. Aşk ise bu arayışta insanı ayakta tutan, her şeyin kesiştiği noktada insana değer ve hikayeye sıcaklık kazandıran yegane yerleşim merkezi olarak kendini hissettiriyor.

Bugünün sinemasında birçok kitaptan sinemaya aktarılan filmlerde kimi aksaklıklar görürüz. Yönetmenin zihninde hikaye bu şekilde tebellür etmiş olabilir, ancak yapılan değişiklikler filmle okuduğumuz kitap arasında farklara sebep oluyor. Dolayısla bizler kitaptan aktarılmış

filmlerde okuduğumuz yazarın hikayesinden ziyade yönetmenin zihninde canlanmış olan hikayeyle karşılaşıyoruz.

Açıkçası kitapta bulduğum ve yakaladığım tadı sinema perdesinde arıyor da değilim. Bu benim için daha sevindirici; çünkü kitap her daim daha samimi, sinema daha yapay bir şey olduğunun sınırı zihnimde çizilmiş olarak kalmaya devam ediyor.

Yönetmenin Mustafa Kutlu’nun “Rüzgarlı Pazar” ve “Zafer Yahut Hiç” adlı eserlerini de diziye dönüştürme projesi var olduğunu biliyoruz.

Umarım bu denklemi göz önünde bulunduran projeler olur.

Fatih KURT

yaka

Bizim Kadraj

S

ize bunu anlatarak bir kuralı, hatta anlattığım şeyin ilk kuralını çiğnemiş oluyorum. Size dövüş kulübünü anlatmak istiyorum ama bunu yaparsam kendi içinde kuralları olan dövüş kulübü yasalarına ihanet etmiş olacağımı da biliyorum. Çünkü “Dövüş kulübünün ilk kuralı dövüş kulübü hakkında konuşmamaktır.”

Peki bu kuralın bahsedeceğim konuya girmem için bana fırsat tanıdığını söyleyebilir miyim? Kesinlikle hayır çünkü : “Dövüş kulübünün ikinci kuralı dövüş kulübü hakkında konuşmamaktır.”

Bu tersine işleyen basit bir kuraldır.

Anlatılmaması gerekenler anlatılması gerekenler sıralamasına göre daima önü çeker. Böyle bir filmden bahsetmem tam bu yüzden diyebilirim aslında.

David Fincher ismini ilk filmi Alien 3 (1992), sonrasında ise onu dünya çapında üne kavuşturan Seven (1995) ve Oyun (1997) filmleriyle duymuştuk. Başarı ıskalasında yoğun ilgi ve dikkati çeken ise 1999 yapımı “Dövüş Kulübü” oldu. Video-klip estetiğinin başarılı uygulayıcılarından olan Fincher özellikle şiddet, korku ve gerilim temalarında ustalaşmış, bunun bir örneğini de 2002 yapımı Panik Odası’yla kanıtlamıştır.

Dövüş Kulübü tam anlamıyla sinemasal bir manifestodur. Ağır bir modern hayat eleştirisi yapılırken, yalnızlık, yabancılaşma, cinsel kölelik, tüketim çılgınlığı gibi yüklü temalar modern hayatın hastalıklı birer getirisi olarak işlenir, film boyunca tartışılır ve muhasebe edilir.

Film, hastalıklı bir insanın gözünden (daha doğrusu muhayyilesinden) anlatıldığı için doğal olarak sapkınlıkları, aykırılıkları, çelişkileri, hatta saçmalıkları bünyesinde barındırır. Ama bu nevrotik, hastalıklı durumların çoğu yaşanan gerçeklerle bire bir örtüşür. Çünkü gördüğümüz görüntüler bir şizofrenin gözünden görünen dünyadır ve insanı çoğu zaman tıknefes bırakan, ürkünç bir aidiyetsizlik ve mekânsızlık içine

sürükleyen bir karabasana dönüşür. Benzer bir şekilde yönetmeni “Seven” filminde hemen hemen her karesinde yağan yağmuru bir karartma, bunalım ve kapalılık efekti olarak sunma çabasıyla da hatırlamaktayız. Bu açıdan filmin rahatsız edici ve bulaşıcı havası baskın bir şekilde öne çıkar. Fincher’in bu tür temaları tokat etkisi yaratmak için bir tetikleme aracı olarak kullandığı aşikardır. Çünkü bütün bunları seyirciyi sarsmak ve etkili bir şekilde gerçekle yüzleştirmek adına bilinçle kullanır.

Filmde acı ve yaralanma kendine dönmenin, kendine dönüp bakışın, aynada yüzleşmenin yegane unsurlarıdır. İnsana mahrumiyetleri hatırlatılarak kaybettiğinin değerini fark etmesi böylelikle sağlanmış olur.

Modern dünya insanı etiketleyerek, sınıflandırarak, ayrıştırarak ve ötekileştirerek kendi düzen ve hayatiyetini devam ettiren salgın bir hastalıktır. İnsanı kendi asli anlamından uzağa düşürür. Kendine uzak düşen insan; yalana, kire ve büyük aldatmacalardan örülü yapışkan ağlara asılı kalakalmıştır. Tüketim çılgınlığı ile insanlar bir yok oluşa doğru sürüklenmektedir. Birey yalnızdır, bir başınadır. Dayanışma bitmiştir. İnsanlar yalnızlığa itilmişlerdir. Destek grupları, dövüş kulüpleri biraradalık özleminin yansımalarıdır.

Her şey matematiksel ve istatiksel ifadelere dönüşmüş, formüllere ve raporlara bağlanmıştır. İnsan kemiyetin sınırları içinde sıkışmış bir varlık olarak sayılmaya ve doğal olarak bölünmeye mahkumdur.

Huzur ve tatmin maddeyle sağlanamamakta, madde bu açığı daha da derinleştirmektedir. Kariyer insan mutluluğuna yetmemektedir. Körüklenen tüketim, insanı özgürleştirmemekte, aksine köleleştirmektedir.

Mükemmeliyetçi ve konformist yaklaşımlar hayatı yokuşa süren, yine insanı heva heveslerinin birer kurbanına dönüştürmektedir.

Sonuç olarak “Dövüş kulübü” kapitalist sistemin sunduğu hayat tarzına ve tüm organizasyonlarına açık bir başkaldırıdır.

Fatih KURT 27

yaka

DÖVÜŞ KULÜBÜ

Fiyaka

yaka

Fiyaka

yaka

28

yaka

Fiyaka

yaka

BU ŞEHİR

Her kadeh mercek, Meyhane durak.

Mabet en son söz, Kaçta bir uğrak.

Gözlerde nefret; Nazarlar mızrak.

Betondan cinnet; Öç al ey toprak!

O eski gülşen Diz boyu pıtrak.

Attan it doğar, Eşekten kısrak.

Beklemek boşa; Rahimler çorak.

Bak serseri göz Ufuklar berrak!

Ey kahpe şehir Yakamı bırak!

Gönlüm gidelim, Yolumuz ırak.

Pis alet devril!

Tek binek BURAK…

Rıdvan ONBAŞI 29

yaka

Ahmaktan usta; Ehiller çırak.

Buyruk mideden, Beyinler kurak.

Vicdanlar esir, Nefisler bayrak.

İmanlar kabuk, Dalda son yaprak.

Çene dörtnala, Sürünsün idrak.

Yetmiş kaç meclis, İblis iştirak.

Hakikat meçhûl, İlim kaydırak.

Fikir ve sanat?

Tek dişli tarak.

Dünyada tufan, Fezalar merak.

Siyaset köle, Smokin ve fırak.

Fiyaka

yaka

K

ahvemden bir yudum aldıktan sonra yazmaya başladım. Habeşistan’dan başlayıp Yemen, Hicaz ve Mısır üzerinden istanbul’a ulaşan, oradan da bütün dünyayı kuşatacak kollara ayrılan uzun yolda zevkli bir yolculuktu bu. Doğrusu Yemen-lstanbul arasındaki menzillerde fazla oyalanmadım ve istanbul’dan ayrılan kollara da sapmadım. Çünkü benim asıl derdim, kahvenin istanbul macerasıydı. Zaten kitaba, istanbul’a kahve getiren ilk gemilerin Şeyhülislâm Ebussuud Efendi tarafından verilen bir fetva üzerine Tophane Limanı’nda batırılmasıyla başlanıyor, oradan geriye dönüşlerle kahvenin istanbul’a ulaşıncaya kadar yaşadığı macera kısaca anlatıldıktan sonra istanbul’da yeniden demir atılıyor.»

Beşir Ayvazoğlu Beşir Ayvazoğlu, kültür tarihine yönelttiği derinlikli bakışı, Kahveniz Nasıl Olsun’la bir adım öteye götürüyor. Gündelik hayatımızın, dilimizin, meclisimizin en önemli nesnelerinden biri olan «kahve» bu kitabın ortasında duruyor. Tarihi, kokusu, imgesi ve etrafında oluşan sosyolojisi ve serüveniyle “Kahveniz nasıl olsun” kitabı biz için, yani Batı Trakya’da yaşayan kahve tiryakileri için taze kahve kokusu tadında bir kitap.

Kahveniz Nasıl Olsun? / Beşir Ayvazoğlu / Kapı Yayınları / S.203

S

Öldürdüğüm insanlarla iyi arkadaş olacağımızı düşünmüşümdür hep.

Dublörün Dilemması’nın yazarından komik, hızlı, şoke edici bir roman daha.

K

imseyi sallamayan ve sallanmayan bi adamın romanı. Aylaklığı öğreten

roman. Tüyü bitmemiş ,bunalımlı, sancılı gencin

romanı.

Yalnızlığın

Ölen kardeşin romanı.

romanı.

Kasıntının ve

kaşıntının romanı. Yıkımın ve sarsıntının

Gönül İşleri Bakanlığı’nda basın müşaviri dövüş ustası Fu. Başkalarının intikamını alarak hayatını kazanan Gıcırbey.

Tarih öğretmeni dilber Şebnem Şibumi.

Padişah yorganları satıcısı Enver Paşa.

Dul gangster Hayati Tehlike.

Mr. Spock, Abdülcabbar, Ruhiye Hanım, papağan Huduni, cin Jajha, Atom Bombacıyan, Uçan Kız, Abidin Dandini, Leyla Kalahari ve diğerleri…

romanı. Çaresizliğin ve

şerefsize bir

Korkma Ben Varımın her sayfası sürprizlerle dolu Aşk, dostluk, intikam, yalnızlık ve şiddetin ustaca harmanlandığı roman, olağanüstü bir enerji saçıyor.

aldığı fakat hiç okumadığı roman. Holden

Korkma Ben Varım/Murat Menteş/ İletişim / S.424

Çavdar Tarlasında Çocuklar / J.D.

yumruk atamamanın romanı. Aramaya bir türlü cesaret edilemeyen kızın romanı.

J.D.Salinger’in şahane romanı. Ronald Reegan‘ı vuran John Hinckley Jr’ın kütüphanesinde bir sürü baskısı olan roman. Aynı zamanda J.F Kennedy‘nin suikastçisi Lee

Harvey

Oswald‘dan

ve John Lennon‘u öldüren Mark Chapman elinden düşürmediği roman. Komplo Teorisi filminde Mel Gibson’ın elinde olmadan saplantı halinde sürekli satın Caulfield’ın romanı. Gönülçelen’in nam-ı diğer Çavdar Tarlasında Çocuklar’ın romanı.

Salinger / Y.K.Y. / S. 198

ayın okuyucu, değerli biblioman ve muhterem arkasıralarda oturup kestiren kardeşlerim!

Sizlere Sıradışı Bir Ödül Töreni’ni büyük bir bahtiyarlıkla sunarız. Kendine has üslubu ve samimi dil yapısıyla Mustafa Kutlu, geleneğini devam ettirdi ve okuyucusunu yeni öykü kitabıyla buluşturdu.

Bir kıyı kasabasında Kafadanbacaklılar Derneği, kasabalarının tanıtımı için düzenlenen tören ve bu organizasyon çerçevesinde geçen köylünün trajikomik hikayesini okuyacaksınız. Kitapta en çok ilgi çeken bölüm ise hiç şüphesiz, Kafadan Bacaklılar Derneği ve bu çerçevede irdelenen sinema, edebiyat, tiyatro ve arkeolojiye kadar geniş bir alanda verilen mesajlarla örülmüş...

Mustafa Kutlu’nun, kendini kaybeden toplumların kendi olma savaşlarıyla perdelenen benlik ve insan olma mücadelesine dair terbiye metodlarıyla donattığı kitap, modern zamanların dönüştürdüğü insan ve coğrafya çerçevesinden edebiyat ve sanat alanındaki «ödül» ve «ödülcüler» kavramını ironik ve akıcı bir dille anlatıyor.

Sıradışı Bir Ödül Töreni / Mustafa Kutlu / Dergah /S. 153

30

yaka

Fiyaka

yaka

2

8 yıl aradan sonra İletişim Yayınları tarafından tekrar basılan “Kültürden İrfana” ile on iki ciltlik Cemil Meriç külliyatı tamamlanıyor. Mefhumlar ve meseleler konusunda düşüncenin en ücra köşelerini yoklayan, yalınkat bir bilgi yerine kapsamlı, incelikli bir bilginin peşine düşen Cemil Meriç, Kültürden İrfana’da okurunu önyargıların köleliği yerine düşüncenin yoldaşlığına çağırıyor.

“Kültür, Batı’nın düşünce sefaletini belgeleyen kelimelerden biri: kaypak, karanlık, samimiyetsiz.Tarımdan idmana, balıkçılıktan medeniyete kadar akla gelen ve gelmeyen düzinelerce mânâ.

Kültürden İrfana / Cemil Meriç / İletişim Yay. / S. 493

samimiyetin kanıtı olarak

görmesinin üstünden neredeyse 100 yıl geçti, samimiyet şiirde hâlâ ana kavram olarak direniyor. Varlığı samimiyet kadar kolay fark edilebilen başka ne var? Var mı yok mu? Bir seferde, hiç yanılmadan, tartışmasız, kendimizi kandırmadan anında verebileceğimiz bir karar. Evet var, hayır yok. Bu kitapta Türk şiirinde samimiyetin kalesi olan Osman Konuk’un benzeri olmayan dünyasına bir kez daha tanıklık edeceksiniz, bu kez iyice yakından. Şairle yapılmış söyleşiler, şairin soruşturmalara verdiği cevaplar ve herkesin tiryakisi olduğu Küllük yazıları Sıfır İroni’de ilk kez bir arada. Şiirde olduğu kadar şairde de samimiyeti, doğrudanlığı özleyenlere.

Sıfır İroni / Osman Konuk / 160.

Kilometre / S. 208

“

Hayatın Satır Araları: Modern Zamanda Kendini Bulmak” insanın ananevi(gelenek) ve modern zaman hayatı üzerinden gelişimini (gerileyişini) inceleyen bir eser. Merkeze insanı alarak hayatın birçok alanını sûfi bakış açısıyla yorumluyor. Belki de sorguluyor. Hakikatin boşluğunun değer boşluğu biçiminde ortaya çıktığını, değerin ise insanın yaslandığı ve sırtını verdiği kabuller olduğunu dile getirerek anlatıyor.

Prof. Dr. Mahmud Erol Kılıç’tan gündelik hayata yönelik hem maddi hem de manevi dünyamızın dinamiklerini yorumlamada bize yol gösterecek sufi değerlendirmeleri: “Tasavvuf nedir?”

“Bugünün insanına neler söyler?”

“İnsanın özüne ve hakikate giden manevi eğitim nasıldır?”

Bu ve benzeri soruların cevaplarını arayanlarla hasbihal eden bir kitap.

Dervişlik yaşam algısının modern zamanların yaralarına nasıl merhem olacağını gösteriyor ve hayatın birçok alanını sufi bakış açısıyla yorumluyor.

Modern Zamanda Kendini Bulmak; bedeni inkâr etmeyen, ama bedene esir olmayı da hoş görmeyen; aklı inkâr etmeyen, ama aklın dar mahbesinde durmayı da nahoş gören bir eğitim. Kitap, “iç”ini eğiten insanların nasıl bir “dış” tasavvura kavuşacağını anlatıyor.

Hayatın Satır Araları / Prof. Dr. Mahmut Erol Kılıç / Sufi Kitap Yay. / S. 176

M

odern şiirin sınırlarını genişleten Cahit Koytak şiiri, bu kez “Ölüme Çare ya da Şen Maneviyat” başlığı altında hakikatin özünü, varlığın ruhunu keşfe çağırıyor okuru. Şiiri tek bir atlas olarak görür şair, yazdığı bütün şiirleri ‘tek bir şiir’in parçası…

Onun şiiri ‘İlk Atlas’tan ‘Büyük Atlas’a doğru gümrah akan bir nehirdir. Kainatı şiir gören, şiir bilen, şiire dönüştüren bir şairden; aklın ve ruhun yaralarını saracak, soruları çoğaltıp cevapları sağaltacak bir kitap.

“Başka bir yaşam kültürü içinde gördükleri için Cahit Koytak’ın şiirlerine uzak duranlar, yaşayan bir büyük şairi tanımamış olurlar.” Semih Gümüş “Cahit Koytak şiiri ise kendisini doğura doğura, sınırlarını, ülkelerini, insanlarını, sayfalarını, kelimelerini yarata yarata varoldu, varolmayı sürdürüyor. Hiç şüphe duymuyorum ki alıp onun aynasına bakmadan dönüp onun şiirinin terazisine çıkmadan ne olduğumuzu neler olup bittiğini anlayamayacağız.” Ömer Erdem Ölüme Çare Ya da Şen Maneviyat/ Cahit Koytak / Timaş Yay. / S. 448

31

yaka

Kelime değil, bukalemun. İrfan, düşüncenin bütün kutuplarını kucaklayan bir kelime. İrfan kendini tanımakla başlar. Kendini tanımak, önyargıların köleliğinden kurtulmaktır, önyargıların ve yalanların. Kültür, irfana göre, katı, fakir ve tek buutlu. İrfan, insanı insan yapan vasıfların bütünü. Batı, kültürün vatanıdır. Doğu, irfanın.”

E

zra Pound’un tekniği şiirde

Fiyaka

yaka

D

ÂVÂZE

aha kaç kez söylememiz gerekecek.

Size ihtiyacımız yok! Dudağınızda zoraki yuvalanmış tebessümünüze. Ablak ve matruş yüzlerinize. Kof ve küflenmiş mekanik bir soğuklukla uzattığınız elinize. Parlayan gıcır elbiselerinize eğilip kalkan mütebasbıs elçilerinize.

Kodamanlarınıza. Karanlık kamaralarınıza. Işık oyunlarıyla dalganan lobilerinize. Koşumlu atların püskürttüğü ateşli yalgınların kızıl gölgelerinde dans eden şakşakçılarınıza.

Size daha kaç kez söylememiz gerekecek.

Temennaya durmayız. Temaşaya gelmeyiz.

Bileylenmiş dilimiz ve yüreğimizdeki mürekkebe batırılmış tükenmez kalemlerimizle karşılarız bu meydanlarda sizi. Kadim bir bilgeliğin şehzadeleriyiz. Çıplak ve üzengisiz atların yalın kılıç süvarileri. Dağların size doğrulttuğu mavzerleriz. Gökyüzünden üzerinize yağan yalazdan balçıklarız biz.

Size daha kaç kez söylememiz gerekecek. İçinizin karanlığı yeryüzünün bereket damarlarını kuruttu.

Kalbinizin süveydası bastığımız toprakların ongunluğuna hıyanet getirdi. Elinizin kiri güneşimizin ziyasını söndürmeye kastetti.

Dilinizde biriktirdiğiniz siyanür arşın mizanına zehir tohumları ekti. İçinizin küfü yer çeperinin cidarını ve çiçek tarhlarımızı çürüttü.

Oysa iyilerin, gittikçe iyi olanların, ebrarın yanına yaraşan tavırlara yandaşız biz. Mevsimlerin neşet ettiği yerlerden geliriz. Kuşların kanat çırptığı serinlikte göçebe çadırlar kurarız. Gövdesine sırtımızı emanet verdiğimiz ağaç gölgelerinde ve çocuk gülüşlerinde teheccüt miktarı da olsa bağdaş kurmuş olanlarız. Irmakların delişmen hırçınlığında göveren umut kardelenleriyiz.

Dalgaların dövdüğü keskin kayalıkların yalçın dilinde şiirler söyleşenleriz martılarla. Kıldan ince köprülerin kurulduğu diyarlardan gelen uç beyleriyiz. Öte alemlere geçişin hisarlarını koruyan muhafız alaylarıyız.

Bizler size seslenmekten vazgeçmeyecek olanlarız. Bir yandan sesimizin yankısı mühürlenmiş kulaklarınıza ve yüreklerinize çarpsın diye didinip duranlar da. Vahada susuzluğun kuruttuğu çatlamış dudaklarla gelin bizlere. Gözü dönmüş vahşilerin hışmından kaçan mülteciler gibi gelin. Açılmayan kapılarınıza ve dışarıda kalmışlığınıza çareleler bulacak çilingirler olduğumuzu hatırlayarak gelin. Tıkanmış damarlarınıza merhamet zerk edecek tabipler olduğumuzu hatırlayarak gelin. Kaybolduğunuz sokakların mimarları ve kapanmaz yaralarınızın bayındırları olduğumuzu hatırlayarak gelin. Çünkü şimdi gelişiniz neslimizin belki geç kalmışlığını ve mahvını onaracak bunu hatırlayarak gelin.

Size daha kaç kez seslenmemiz gerekecek.

Yarma ve çirkin trollersiniz siz. Kargılara haç şeklinde oturtulmuş korkuluklarsınız. Savaş artığı cesetleri ve göz oyuklarını deşeleyen kuzgunlarsınız. Cami kapılarına bırakılan veledizinalarsınız. Kargışlanmış ecinnilersiniz..

Size tekrar sesleniyorum: Boynunuza bukağı geçirilen alevden kapılara geri dönün.

Ceberut ucubelerin eşlik ettiği tutamaklara.

Zebanilerin kolluk görevi yaptığı sınırlara dönün.

Dehlizlerinize. Mahzenlerinize dönün. Burada size yer yok. Bu yer yuvarlağını hakettiğinizi size tekrar ve telkin eden yok avanesi olduğunuz telbis şeytandan başka.

32

Yine de bizler kaç kez olursa olsun sizlere seslenmekten vazgeçmeyeceğiz.

Sıtkı M. SIYRILDI

yaka