Sinag: Pre-Colonial Era ng Pilipinas

01

precolo nial sa Pili pinas 02

Source: https://i.ytimg.com/vi/T5_RarlDr20/hqdefault.jpg

Mula sa mga dokumentong isinulat noong 982 hangang 1738, ipinapakita ang kahulugan ng politika, sistema ng paglilitis, at batas.

Noong pre-kolonyal ay makikitang maraming mga magkakatulad ngunit mapapansin ding may pagbabago mula sa kanilang walang batayang paglilitis patungong mas konkretong panggaga03

lugad ng mga testimonya tulad sa kasalukyang panahon. Itong mga dokumento ang magpapatunay na ang Pilipinas ay isang mayaman at masaganang bansang patuloy pa rin sa pagsasabuhay ng tradisyon at kultura na makikita sa kanilang sistemang politikal.

pagbabalik sa taong

982, 1225, 1349 Ang Pilipinas ay nakahati sa iba’t ibang pangkat at ang bawat pangkat ay pinamumunuan ng chieftains. Ang cheiftain ang pinuno ng mga pangkat na nakikipagkalakan sa bansa. Ang ilan sa mga pangkat sa Pilipinas ay may kanikaniyang mga batas tulad ng pagnanakaw at ang karaniwang kahihinatnan nito sa kanilang pamilya.

Source: https://filipiknow.net/wp-content/uploads/2014/11/ Foreign-Relations-in-Pre-Colonial-Philippines.jpg

1589

Ayon sa Plasencia’s Code on the Ancient Customs of Tagalos noong 1589,

mapapatunanyang may mga batas ng sinusunod ang mga sinaunang Filipino na naglalaman ng iba’t ibang parusa dahil sa krimeng kanilang nagawa. Bagama’t nagiimbestiga, hindi makatarungan ang pamamaraan na ginagawa ng datos o chiefs upang mapatunayan ito. Ang ilan sa mga halimbawa ng mga karaniwang krimen ay ang pagnanakaw, pangkukulam at hindi pagbayad ng utang.

Source: https://i.pinimg.com/originals/0b/5b/ dd/0b5bdd7591c995d0711c297e07d8d431.jpg

04

Source: https://kahimyang.com/resources/Amorsolo/urduja_amorsolo.jpg

1609

Mayroon nang sistema ng pamahalaan o pamumuno sa iba’tibang bahagi ng Pilipinas at iba ang sistemang ito kung ikukumpara sa sistema ng mga Kastila sa panahong iyon.

Monarkiya ang sistema ng pamahalaan sa Espanya samantalang hari o panginoon sa Pilipinas. Tanging mga chiefs o datos na namamana tulad ng sa monarkiya subalit ang kaibahan nito ay ang sistema ng pamumuno sa baranggay. Pinipili rito ang pinakamayaman, maka05

pangyarihan, at ang may kakayahang makatulong sa kaniyang nasasakupan. Ang mga batas ukol sa panggagahasa, pakikipagtalik sa sariling kapatid at may asawa ay hindi itinuturing na krimen kung hindi gagawin sa babaeng chief. Ang mga krimeng karaniwang pinaparusahan kung ang kabilang panig ay lalaban. Sa panahon ding ito ay binibilang na kayamanan ang dami ng aliping pagmamay-ari ng isang dato.

1663

Source: https://media.mutualart.com/Images/2018_01/19/18/ 180439465/6ef88f8b-4bfb-419a-8b1e-526872c67f83_570.Jpeg

Ang Pilipinas ay pinamumunuan ng iba’t ibang chieftains kada lungsod o lalawigan depende sa kanilang populasyon. Sila ang nakatalagang mamuna sa pakikipagkalakalan, pagpapatupad ng batas, at pagtatanggol sa buong baranggay at sa mga nasasakupan ito. Ang bawat chieftain ay nagtutulungan upang mapanatili ang kapayapaan sa kanikanilang lugar.

Ang karaniwang uri ng paglilitis noon ay ang pagpapalunod sa ilog, pagbabato mula sa kumukulong tubig at iba pa na.

Sa kabilang dako, ang mga magulang at matatanda ay iginagalang ng mga tao at ang chieftain dahil sa kanilang katalinuhan at kahusayan mula sa kanilang karanasan. Ang mga matatanda rin ay maaaring maging hukom sa mga inaakusahan.

1676

Source: https://www.aswangproject.com/wp-content/ uploads/2018/05/Tagalogs-Class-Structure-Philippines.jpg

Ang mga timaua o maharlica ang kumakatawan sa mga malalayang tao, ang mga oripons o alipin at ang mga maginoos na kilala sa tawag na datos na may kapangyarihang magmay-ari sa mga alipin. Ang mga batas na sinusunod ng mga tao ay hindi makatarungan dahil sa pagbatay nito sa kultura at tradisyon tulad ng Colin’s statements.

Ang sistema ng kanilang paglilitis ay tulad sa kasalukuyan subalit ang mga matatanda at datos ang nagsisilbing hukom upang maayos ang sigalot.

1738

Ang pamahalaan ng Pilipinas ay hindi isang monarkiyademokratiko kung hindi isang aristokratikong pamahalaan dahil sa iba’t ibang datos na namumuno sa isang lugar. Ang paraan ng pagpili sa isang dato at hindi lamang nakabatay sa dugo ngunit maaari ring sa galing ng isang tao. Ang dato na pinipili ay ang pinakamakapangyarihan, pinakamayaman, at pinakamalakas kaya’t maaaring mawalan ng posisyon ang isang dato. Ang mga krimen tulad ng pakiki-apid at pagpatay ay hindi itinuturing na malaking kasalanan noon at maaaring mapawalang-sala sa pamamagitan ng pagbabayad ng ginto sa kabilang panig. Ang pang-iinsulto sa mga kababaihan, matatanda, at mga chiefs ay itinuturing naman na mabigat na kasalanan.

06

07

08

09

10

Magagaling ang mga Pilipino sa pagsusulat at malikhaing gawa.

Sa katunayan, ayon sa mga sinaunang dokumento ay mayroon silang talento at husay sa pagsusulat at pagtutula.

Makikita rin ang progreso ng malikhaing gawa ng mga Pilipino sa kanilang pananamit. Kahit na nasakop ng mga Kastila ay naipalamas pa rin nila ito sa pama

magitan ng pagsasalin ng mga tula’t kwentong Kastila.

Mapapansing ang mga nabanggit na kasuotan ng mga Filipino ay iba sa Tagalog at Bisaya. Samantala, ang mga tradisyon ay magkakatulad katulad ng paraan ng paggalang at paraan ng pagdiriwang.

1600 Ang mga lalaking Tagalog ay nakasuot ng maikling manggas at nakabahag o shorts ang pambaba samantalang ang mga babae ay nakabalot buong taas at baba ng iisang mahabang bestido. Samantalang ang mga Visayas ay nakabahag at ang pintura sa kanilang katawan ay tinuturing na panloob na kasuotan.

Source: https://www.esquiremag.ph/the-good-life/pursuits/ datus-rajahs-and-sultans-how-wealthy-and-powerful-were-thepre-colonial-filipino-nobility-a1957-20190121-lfrm

11

Source: https://www.ancient-origins.net/ancient-places-asia/pre -colonial-philippines-0010781

Ang kanilang paraan ng pagsusulat ay may pagkakatulad sa Greek o Arabic.

Source: https://www.ancient-origins.net/ ancient-places-asia/pre-colonial-philippines0010781

Nagsusulat ang mga sinaunang Filipino sa mga kawayan.

Source: https://www.rappler.com/life-andstyle/arts-and-culture/210657-reconnectingfilipino-roots-baybayin

1700 Tatlo ang katinig at labing-tatlo naman ang patinig sa sinaunang alpabeto ng mga Filipino.

Source: https://qph.fs.quoracdn.net/main-qimg -8a0737d11127066fe426dc43ab69092b.webp

12

panlipunan Noong unang panahon, bago dumating ang mga dayuhan sa Pilipinas ay mayroon ng sariling kultura, paniniwala, kaugalian ang mga sinaunang Filipino. Bukod pa rito, mayroon na silang paraan ng pananamit at sistema sa kanilang kabuhayan. Ito ang nagsilbing susi upang maging mas sibilisadong pamayanan. Tatalakayin sa mga susunod na pahina ang mga aspetong ito at kung paano nito nabuo ang kanilang identidad bilang pamayanan.

Mula ika-sampu hanggang ikalabing-anim na siglo bago masakop ng Kastila ang Pilipinas, ang pamamahagi ng kapangyarihan ay mula sa mga chiefs na may pinakamataas na kapangyarihan, hanggang sa mga Aliping Suguiguilir, na may pinakamababa.

13

Reference:https://pinoy-culture.tumblr.com/post/30479656512/precolonial-traditional-clothing-note-though

Ang mana ay pantay na napupunta sa mga lehitimong anak ng ama at ina, maliban kung ang ama at ina ay nais magbigay ng dalawa o tatlong gintong tael o hiyas sa kanilang paboritong anak.

Source:https://pinoy-culture.tumblr.com/post/30479656512/pre-colonialtraditional-clothing-note-though Source: https://tambourinejewelry.wordpress.com/tag/antique-filipino-jewelry/

1600 1700

Noong sinakop ng mga Kastila ang Pilipinas, ang pananamit ng mga Filipino ay nagbago dahil sa impluwensiya ng mga Kastilang kultura. Mula sa ika-15 na siglo hanggang sa ika-18 na siglo, ang mga kababaihan ay nakasuot ng baro’t saya at barong tagalog naman sa kalalakihan.

Source:https://www.esquiremag.ph/style/fashion/barong-tagalog-history-a1942-20190627-lfrm2

Hinuhulog ng mga matatapang na mga mandirigma ang kanilang kerchief sa likod hanggang sa tuhod. Ang kerchief na ito ay may akmang kulay na sumisimbolo sa kanilang katapangan.

Source: https://www.pinterest.ph/pin/346073552589841442/?lp=true

14

Noong unang panahon, ang mga nobles o nasa mataas na uri ng lipunan ay tinatawag na Datos sa Visayas, at Maguinoo sa mga Tagalog. Ang iba sa kanilang titulo ay namamana habang ang iba ay nakukuha sa kanilang serbisyo at kalakasan.

Bagaman ang isang tao ay mahirap, sa pamamagitan ng sipag ay maaari siyang maging Dato o Maguinoo.

References: https://en.wikipedia.org/wiki/Datu

Noon pa lang, ang pakikipagkalakan sa iba’t ibang karatigbansa ang ikinabubuhay ng mga Filipino.

Ipinagpapalit nila ang mga alahas para sa sutla at iba pang produktong dayuhan. Isa sa mga nakikipagkalakalan sa kanila ay ang mga Tsino na mula pa noong Chou Dynasty (1122-247 BC) subalit unang naitala ang kalakang noong 1225.

References: https://www.ducksters.com/ history/china/zhou_dynasty.php https://www.quora.com/What-was-therelationship-between-ancient-China-and-Precolonial-Philippines-like

15

Ang halimbawa ng mga ikinabubuhay ng mga sinaunang Filipino ay ang pagpapalaki ng mga hayop, pagtatanim, pangingisda, at pangangalakal.

Ang mga gawaing ito ay karaniwang iniaatas sa mga kalalakihan habang ang paghahabi ng dami ng kanilang asawa’t ama, paghahanda ng pagkain ng pamilya, pagpapalaki ng mga hayop na itinatago sa bahay References:https://www.manilatimes.net/2014/07/02/lifestyle-entertainment/life-times/ weaving-the-philippines-local-textures-and-fabrics/108502/ https://filipiknow.net/life-in-pre-colonial-philippines/ https://www.thepatriot.co.zw/old_posts/history-of-pre-colonial-mining-in-zimbabwe/ https://www.jstor.org/stable/41303508?seq=1

Tinatawag ito na calombigas, isang alahas noong nasakop ang Pilipinas ng mga Kastila.

Reference:https://pinoy-culture.tumblr.com/post/96627853461/thephilippine-golden-age-relics-of-o

16

References: https://filipiknow.net/life-in-pre-colonial-philippines/

Upang malutas ang mga tunggalian, ang mga pinuno at ang mga matatanda ay nagsisilbing hukom sa kaso upang mapakinggan ang dalawa o tatlong partido.

Nakalahad na rin dito ang kaugaliang pagmamana ng kayamanan at kapangyarihan, pati ang iba’t ibang uri ng 17

antas ng lipunan gaya ng datu o maginoo, maharlika o timawas, at oripuon o alipin.

Reference:https://fmapulse.com/fma-corner/fma-corner-symbolismpre-colonial-filipino-warrior-culture/

Ang paglalagay ng mga tattoo sa katawan ay sumasagisag ng katapangan ng isang tao. Karaniwan itong ginagawa ng mga kabataan upang magmukhang malakas.

Ang pag-aasawa ay binibigyan ng malaking kahalagahan sa tribo. Ang lalaki ay nagbibigay ng dowry. Ito ay maaaring maging isang bagay o isang halaga ng pera na binibigay ng lalaki sa mga magulang ng babae bilang kabayaran sa paghihingi ng kaniyang kamay.

Kinikilala ring isang sagradong seremonya ang kasal kung kaya’t sila ay nagsusunog ng mga iaalay sa Diyos bago magsimula. Bahagi rin ng seremonya ang pag-upo sa silid-kasalan habang nakapattong sa isang matandang ninang habang binibigyan ng pagkain.

Reference:http://nightskylie.blogspot.com/2015/06/precolonial-marriage-in-philippines.htm

Noong unang panahon, ang mga kababaihan ay may malaking butas sa tenga kung saan nila nilalagay ang kanilang mga alahas at gintong hikaw.

Para sa kanila, mas maganda kung mas malaki ang butas sa tenga. Ang mga kalalakihan naman ay nagpapakita ng kanilang kapangyarihan at katapangan sa pamamagitan ng pagsusuot ng isang guhit ng koton na tinatawag na potong. Ang kulay nito ay sumisimbolo rin ng kanilang antas.

Hindi maaaring magsuot ng pulang putong ang lalaki hangga’t hindi siya nakapapatay ng kahit isang tao.

Reference:https://www.wikiwand.com/en/Cultural_achievements_of_precolonial_Philippines

18

relihiyon Ang relihiyon ay malaking bahagi sa kultura at pamumuhay ng mga sinaunang Filipino na nagsilbing gabay sa kanilang moralidad. Ito rin ang naging pundasyon nila sa kanilang kultura, tradisyon, pag-uugali, at iba pa.

Ang pinakatampok na relihiyon sa bahaging ito ay ang anitismo kung saan ang mga sinaunang Filipino ay sumasamba sa mga idolong tinatawag na anito. Bukod pa rito, ang mga hayop, puno, araw, buwan at tala ay sinamba rin nila sa paniniwalang masasagot nila ang kanilang kahilingan.

1200 Natuklasan ni Philip Maise ang “The Great Sphinx of Palawan.” Ang mga tauhan sa mga pagguhit ay katulad ng mga tauhan sa Budismo na kwento “Journey to the West.”

Source:https://metrocebu.com.ph/2015/08/great-sphinxfound-in-tabon-caves-in-palawan/

19

Souce: https://i.pinimg.com/originals/69/55/a1/6955a1187921543db7eb893fa93efaa3.jpg Source: https://c8.alamy.com/comp/M557ME/india-mahometan-school-allahabad-antique-engraving-1878-M557ME.jpg

Ang mga Negrillos ay halos walang sistema ng relihiyon noon.

Habang ang relihiyong Mahometan naman ay ipinakilala sa mga Malays.

1600 “Bathala” ang tawag sa diyos ng mga sinaunang Filipino kasama ang mas mababang uri ng diyos na tinatawag na mga diwata.

Sinasamba rin nila noon ang iba’t ibang uri ng hayop, at ibon, pati na rin ang araw at buwan.

Isang halimbawa nito ay ang tigmamanuguin ang tawag sa bughaw na ibon na kanilang sinasamba.

Reference:https://commons.wikimedia.org/wiki/ File:BathalaDiwataPhilippinemythology.jpg

20

Source: https://www.hellapinay.com/blog/2017/3/28/reclaiming-walanghiya

Ang mga kababaihan noon ay may mahalagang papel sapagkat sila ang nagsisilbing babaylan o catalonan na nagpapagaling ng mga maysakit.

21

Ang mga matatandang puno noon ay tinuturing na sagrado at isang kasalanan para sa kanila na kahit isiping putulin ang alinmang puno.

Source: https://dumaguete.com/wp-content/ uploads/2017/07/Century-Old-Balete-Tree-SiquijorIsland.jpg

Sinasamba ng mga sinaunang Pilipino ang mga idolong ito na tinatawag na divatas sa Bisaya at anito naman sa Tagalog. Kahit na walang pook-sambahan noon, ang mga anitong ito ay makikita sa kani-kanilang bahay.

Source: https://1.bp.blogspot.com/-uBmAHEmgPIQ/ W335engS-oI/AAAAAAAAADs/2M9EJ9vga1 4DMehqjErr6bcRM6TkhKgEACLcBGAs/s1600/Anito.jpg

22

Malaki ang papel ng iba’t ibang anyong tubig sa pamumuhay ng mga Filipino bago pa masakop ng mga Kastila. Ito ang naging tulay upang mas mapadali ang kanilang pakikipagkalakalan pati na rin ang pagkuha ng kanilang pangunahing pangangailangan tulad ng pagkain, tubig, at iba pa. Sa katunayan, ang mga taong naninirahan malapit sa katubigan ay karaniwang mga mayayaman at makapangyarihan tulad nina Rajah Sulayman at Lakan Dula na kapwa malapit sa Manila Bay. Dahil sa lokasyon ay mas naging maalwan ang kabuhayan ng mga tao noon. Sa mga susunod na pahina masasaksihan ang mga kilalang anyong tubig at kung ano ang mga magagandang katangian nito na nakatulong noon sa mga Filipino.

1200s-1300s Ang Maynila (noong Ma-li-lu) ay pinalilibutan ng Maynila bay at Laguna de Bay. Ito ay ang dalawa sa mga malalaking anyo ng tubig na pinagmumulan ng kabuhayan ng mga taong nakatira malapit dito. Ang Polilio (Puli-lu) Islands naman ay nakakonekta sa San-su ngunit mas may malaking populasyon dito.

23

1600

Ang dalawang pangunahing anyong-tubig na pinagdudugtong ng Ilog Pasig ay ang Manila Bay at ang Laguna de Bay na kung saan maraming iba’t ibang uri ng isda subalit kailangang mag-ingat ng mga taong nakapaligid dito tuwing tag-ulan sapagkat delikado.

Source: https://imbinblog.files.wordpress.com/2016/03/ localtourists_eandacay_02.jpg?w=660

Isang uri ng purselas na mula sa Camarines na nagpapa-tunay na maraming ginto at tanso na ikinabubuhay ng mga tao roon.

Source: https://i.pinimg.com/originals/d0/e5/34/ d0e5344f1c288cd679297464621cd8d0.jpg

Ang mga gintong ito ay mula sa Butuan na minina ng mga katutubo na kung saan “Taribon” ang tawag sa pagandang magmimina ng ginto.

Source: https://i.pinimg.com/originals/14/66/ ed/1466ed1a7b516b65c49647fd30ef546c.jpg

Sa timog na bahagi ng Visayas o mas kilala sa tawag na Pintados, maraming mga nanirahang mga katutubo. Binubuo ito ng mga lalawigan ng Leite, Ybabao, Camar (Samar), Bohol, isla ng Negros, Sebu, Panay, Cuyo at Calamaines. Samantala, ang mga Negrillos ay nanirahan sa kabundukan upang mamuhay.

Source: https://1.bp.blogspot.com/_mBHt5oE-Z7Y/ RlYmh2HheMI/AAAAAAAAAAk/h8vfbCjiWyE/s320/ tattoomap1%5B1%5D.jpg

24