WEL 30 gedaan

Wel

Afgiftekantoor Leuven Masspost – P911755

gedaan. Special 20 jaar Welzijn

Storzo slaat de handen in elkaar 5 vragen voor Luc Deneffe en Elise Moriau Alvinnenberg gooit werking om Provinciaal informatieblad voor de welzijnssector • november - december 2017 Verschijnt vier keer per jaar • dienst Welzijn, Provincieplein 1, 3010 Leuven

1

in dit nr

10

04 kort

12 het wereldje wel

Ouderen langer thuis laten wonen Investeren in welzijn Op uw gezondheid!

De Mantel Innovatie in actie Senioren weten het beter

06 interview

Ritje Pauwels, Alvinnenberg

13 focus

Vzw Storzo

14 kort

Wat blijft/komt bij de provincie?

Samenwerkingsverbanden opvoeding Voor de rijke momenten Als liefde pijn doet Nieuwe kansen voor jongeren Holebi filmfestivals Superhelden?

Een stem voor mensen in armoede

10 duo

16 flashback

‘Dat boompje is geplant’

09 praktisch

2

Vijf vragen, vijf antwoorden

‘Trots op wat bereikt is’

“

Rust en langetermijnperspectief Elise Moriau en Luc Deneffe

Welkom

12

Beste Vlaams-Brabander

duo

het wereldje wel

Tot uw dienst (tot december 2017) Voor één keer willen we ze allemaal samen in het zonnetje zetten: de medewerkers van de diensten welzijn, gezondheid en gelijke kansen. De voorbije jaren hebben ze ontelbare projecten in ‘hun’ sector gesteund, gesubsidieerd en gefaciliteerd. De provincie is trots op zoveel verzamelde knowhow en werklust!

Nog tot eind dit jaar blijven onze medewerkers hun beste beentje voorzetten. Daarna neemt Vlaanderen de bevoegdheden welzijn, gezondheid en gelijke kansen van de provincies over.

We doen er alles aan om ook die overstap zo vlot mogelijk te laten verlopen.

Het is zover. Na 7 jaar en 30 nummers, heeft u de allerlaatste ­Wel.magazine in handen. Samen met de provinciale diensten welzijn, gezondheid en gelijke kansen, verdwijnt ook dit blad. Met dit magazine wilden we de welzijns- en gezondheidssectoren in onze regio zichtbaar maken door het brede welzijnsveld, de medewerkers en de cliënten een gezicht en een stem te geven.

Voor elk nummer legde onze redactie het oor te luister bij partners en collega’s, om zo vinger aan de pols te krijgen van wat er reilde en zeilde in de ene of andere sector of regio, én wat interessant en inspirerend kon zijn voor de anderen. We leerden dat er bijzonder veel dynamiek in onze regio zit en dat er een grote betrokkenheid leeft. We ontdekten nieuwe initiatieven en bewonderenswaardige mensen. Echte helden die zorgen voor andere mensen in de ruimste zin van het woord.

We willen iedereen die een bijdrage leverde aan dit blad met hun eerlijke getuigenis, hartelijk danken. We hopen dat jullie ook zonder Wel.magazine blijven over het muurtje kijken om jullie dienstverlening te verrijken.

Geniet van dit laatste nummer waarin we terug-en vooruitblikken met enkele sleutelfiguren van ons afscheidsfeest.

Veel succes en doe zeker zo verder,

De redactie

Wel.magazine is een driemaandelijkse

uitgave van de provincie Vlaams-­Brabant met nieuws uit en voor de welzijnssector • ­Redactie en realisatie: Jansen & ­Janssen, www.jaja.be • Verantwoordelijkeuitgever:MarcC ­ ollier,provincie­griffier, Provincieplein 1, 3010 Leuven • Redactiecontact: wel@vlaamsbrabant.­be • Wel.magazine wordt gedrukt op milieuvriendelijk papier. Etikettering en verzending gebeuren in samenwerking met een beschutte werkplaats.

3

20 JAAR WELZIJN

Innovatie in actie Organisaties en welzijnsvoorzieningen bewandelen geregeld nieuwe paden en innoveren op die manier de sector. Daarom gaf de provincie de voorbije vijf jaar bijna 2 miljoen euro aan 122 vernieuwende projecten in de welzijnssector. Dat zijn experimentele projecten, dikwijls op kleine schaal, die met een duw in de rug als basis kunnen dienen om daarna op grotere schaal of voor de hele sector uitgebouwd te worden.

De projecten ontvingen maximaal twee keer 24.750 euro. Sommige jaren werd gevraagd om projecten in te dienen rond een thema , zoals Welzijn op het platteland, Handicap, Vergroening van de buitenruimte in de kinderopvang, Vermaatschappelijking van de zorg of Fun in de kinderopvang.

Investeren in welzijn De provincie Vlaams-Brabant was in 2006 de eerste om de historische achterstand van het Vlaams-­Brabantse welzijnsaanbod in beeld te brengen en aan te kaarten bij de Vlaamse overheid. Ze nam het voortouw om de achterstand bij te benen met verschillende initiatieven.

Om het gebrek aan geschikte en betaalbare huisvesting voor welzijnsvoorzieningen op te vangen, ondersteunde ze zo de uitbouw van vier sociale campussen in de regio’s met de grootste tekorten: Halle, Vilvoorde, Dilbeek en Haacht (Tildonk). Voorzieningen uit de sectoren kinderopvang, bijzondere jeugdbijstand, ouderen en handicap konden rekenen op subsidies om te investeren in hun infrastructuur.

Met de subsidies voor vernieuwende projecten, stimuleerde de provincie innovatie in de sectoren.

4

Senioren we Wie weet beter dan senioren zelf wat senioren belangrijk vinden? De provincie ondersteunde jarenlang de werking van lokale seniorenraden: senioren die aandacht vragen voor senioren en die oudere inwoners oproepen om betrokken te zijn bij het gemeenschapsleven.

GESPOT

De mantel

De Mantel in Wezemaal is een van de 15 organisaties die een provinciale impulssubsidie kregen van 30.000 euro. Die subsidie dient om op een nieuwe locatie een nieuw aanbod te creëren voor personen met een beperking. De provincie ijvert hiermee voor een uitgebreider en gespreid aanbod, zodat mensen met een handicap dicht bij huis ondersteuning kunnen vinden die aangepast is aan hun vraag.

De Mantel is een samenwerking tussen het activiteitencentrum Den Ateljee in Wezemaal en Huize Eigen Haard in ­Aarschot. Met De Mantel realiseerden zij een woonomgeving voor 11 volwassenen met een beperking. Naast de impulssubsidies geeft de provincie ook investeringssubsidies aan voorzieningen die infrastructuurwerken ­plannen.

ten het beter 56 lokale seniorenraden in VlaamsBrabant ontmoeten elkaar op initiatief van de provincie op vier Regionale Overlegtafels van Adviesraden van Senioren (ROAS) en op twee provinciale overlegtafels. Ze wisselen er ervaringen en informatie uit. De oogst van ideeën is zo groot dat de provincie die graag deelt zodat ieder-

een er wat aan heeft. Zo ontstond de brochure Verbinding verbroken? over telefoonprojecten om vereenzaamde ouderen te bereiken, de brochure Communiceren met senioren, de gidsen Uw seniorenweek, een succes en De ­seniorengids: wat en hoe?, en de inspiratiebank voor seniorenraden.

Welgeteld

Op uw gezondheid!

Ook op gezondheidsvlak stond de provincie niet stil. Ze stond mee aan de wieg van de Mammobiel, die voor het eerst in Vlaams-Brabant van dorp naar dorp reed in 1997. Alle vrouwen tussen 50 en 69 kregen een uitnodiging om zich gratis te laten screenen op borstkanker. In de periode 2003-2004 nam 29,7% van de genodigden deel aan het gratis onderzoek. In 2011-2012 was dat al 42,3%. De Mammo-

biel werd later overgedragen aan de Vlaamse O ­ verheid.

In 2008 vroeg de provincie gemeenten om zich te verenigen met omliggende gemeenten en samen een preventiewerker in dienst te nemen. Twintig kleinere gemeenten grepen die kans en namen samen 5 preventiewerkers in dienst om samen met scholen, jongeren, jeugdverenigingen, sportclubs of horeca te werken rond drugs- en alcoholpreventie.

Ouderen langer thuis laten wonen De groep 75-plussers in onze maatschappij wordt steeds groter en het aantal mensen dat zorg nodig heeft, groeit.

Daarom stimuleert de provincie sinds 2010 initiatieven die dagbesteding voor ouderen organiseren, zoals een Lokaal Dienstencentrum of een kleinschalig opvanginitiatief. Als zorgbehoevende ouderen overdag in de buurt terechtkunnen voor opvang of activiteiten, bevordert dat hun sociaal contact en hun zelfredzaamheid. Bovendien betekent het een adempauze voor de mantelzorger.

In Vlaams-Brabant zijn er nu 44 dagopvangcentra voor ouderen in Vlaams-Brabant. In 2010, bij de start van het provinciaal subsidiereglement, waren dat er slechts 12. Er zijn nu 35 lokale dienstencentra, tegenover 21 in 2010.

Een hele verbetering, maar het kan nog beter!

5

INTERVIEW

‘‘

6

‘‘

Monique Swinnen blikt terug op 20 jaar welzijnsbeleid

Dat boompje is geplant Het is het einde van een tijdperk: 20 jaar nadat de provincie Vlaams-Brabant ontstond, verdwijnt de bevoegdheid Welzijn grotendeels uit provinciale handen.

Monique Swinnen, sinds 2006 gedeputeerde voor Welzijn, overloopt de verwezenlijkingen én de uitdagingen.

a

vermijden we veel hulpvragen. Neem nu de provinciale seniorenraad. In andere provincies wordt die beschouwd als een van de vele ­adviesraden. De onze heeft vooral zelf initiatieven ontwikkeld, waar de provincie al bij al beperkte werkingsmiddelen voor vrijmaakte. Ik hoop dat die dynamiek behouden blijft.’

‘Hetzelfde met vrijwilligerswerk. De laatste tijd wordt gezegd dat dat niet meer bestaat, maar wie het veld een beetje kent, weet dat onwaarschijnlijk veel mensen vrijwilligerswerk doen, met heel goede resultaten. Vandaar dat de vijf Vlaamse provincies hen ondersteunen met een gratis vrijwilligersverzekering.’

CHTERSTELLING zoals het crisisopvangcentrum Haven 21 in ‘Vlaams-Brabant heeft veel sterke Halle, volledig met eigen personeel. Al snel punten maar is op welzijnsgebied kwam het besef dat we zoiets beter aan de nog altijd een achtergebleven gebied, sector zelf konden o­verlaten. A ­ mbtenaren met veel minder aanbod dan de andere zijn geen welzijnswerkers. Andere provinLANGER THUIS BLIJVEN provincies. Dat is merkwaardig, want we cies hebben die keuze niet gemaakt.’ zijn een provincie met veel rijke inwoners, ‘We hebben de sectoren wel onder- ‘Mensen willen zo lang mogelijk thuis kunminder werklozen dan gemiddeld en rond steund, en dan vooral die waar de ge- nen blijven. Daarom hebben we sterk inLeuven veel spitstechnologie.’ meenten niet het happigst op waren. gezet op woningaanpassingen. Hoe vaak ‘Van bij het begin hebben we als provin- Seniorenflats zijn populair, de opvang gebeurt het niet dat mensen in de douche van moeilijke jongeren is dat al veel struikelen, een heup breken en op de sukcie tabellen gemaakt die die achterstand kel geraken?’ in kaart brachten. Want Vlaanderen be- minder. Dus hebben we onder meer de bijzondere jeugdzorg ondersteund.

‘Omdat betaalbaar wonen rond Brussel sefte niet – of wilde niet beseffen – dat de nood zo hoog was. ‘Klagers hebben Met name ook vernieuwende projecten. een issue is, zijn wij de enige provincie met geen nood’, dacht men. En dat klopt als je Rond Leuven zitten erg veel innovatieve een grote dienst Wonen. De woningaanin één of twee sectoren een achterstand organisaties. Alleen jammer dat ze vaak passingen zijn bij die dienst ondergebracht, dus de provincie blijft ze verder opvolgen.’ hebt. Maar als dat voor alle sectoren rond Leuven blijven hangen (lacht).’

‘Ook mantelzorgers zijn erg belangrijk geldt, is het probleem structureel.’

‘We hebben niet alleen organisaties sterker proberen te maken, maar ook bur- voor de thuiszorg. Een van de mooiste AANPAKKEN gers. In de sector voor personen met een dingen die de provincie gemaakt heeft, ‘In het begin was iedereen op zoek naar handicap hebben heel wat ouders zelf zijn de bedankingskaartjes voor manteleen reden voor de achterstand. Uitein- voorzieningen uit de grond gestampt, zorgers. Daarnaast doen we veel om de delijk hebben we gezegd, we gaan er ge- vaak in samenwerking met voorzienin- mantelzorgers wat ruimte te geven als woon iets aan doen. Ik heb mijn collega’s er gen. Stilletjes had ik daarop gehoopt, ze even rust nodig hebben. bijvoorbeeld toen kunnen van overtuigen om het pro- maar ik had nooit durven dromen dat er met voorzieningen voor dagopvang en zoveel initiatieven zouden komen.’ kortverblijf. Voor de dagopvang zijn we vinciale welzijnsbudget te verdubbelen.’ op tien jaar tijd van 12 naar 44 voorzie‘Die middelen als hefboom gebruiken, was moeilijker dan gedacht. De eerste ZELFREDZAAMHEID ningen gegaan. Maar we mogen er meer jaren richtten we zelf voorzieningen op, ‘Als mensen zichzelf kunnen behelpen, dan 80 hebben...’

7

INTERVIEW

Wat blijft bij de prov ‘Dat is trouwens een algemene trend: er komen veel voorzieningen in VlaamsBrabant bij en we doen veel investeringen, maar die zijn net genoeg om mee te kunnen met de groei van de andere provincies. De kloof is er nog altijd niet kleiner op geworden.’

we op welzijnsvlak doen als we er in alle talen over zwijgen.’

‘Wel.magazine is in die zin belangrijk geweest dat het positieve verhalen bracht uit het brede werkveld. Niet zitten te kniezen over wat er allemaal ontbreekt, maar trots zijn op de innovatieve projecten die er wel zijn. Meteen leerden PREVENTIE EN de welzijnswerkers uit verschillende secOPVOEDINGSONDERSTEUNING toren elkaar ook b­ eter kennen.’

‘Preventie was een braakliggend terrein ‘Ook de sociale kaart vind ik bijzonder toen de provincie Vlaams-Brabant werd belangrijk. Alle provincies hebben er veel opgericht. We hebben toen pioniers- moeite in gestopt, maar Vlaams-Brabant werk verricht met de Mammobiel, een heeft extra inspanningen geleverd om busje waar vrouwen een mammografie alle organisaties aan te moedigen om konden laten nemen. Met een hele wer- hun activiteiten kenbaar te maken en king errond, om te maken dat vrouwen hun gegevens up to date te houden.’ zich toch op tijd zouden laten screenen.

Vlaanderen heeft die werking na een paar KLEINSCHALIGHEID jaar overgenomen – toen al (lacht). Later EN NABIJHEID hebben we ook veel gedaan op het ge- ‘Grote voorzieningen hebben uiterbied van drugs- en verslavingspreventie.’ aard de neiging om uit te breiden op ‘Ook opvoedingsondersteuning heb- hun campus zelf. Maar we wilden al te ben we als provincie van bij het begin grootschalige voorzieningen vermijden. mee opgebouwd. Behalve het decreet Daarom hebben we extra subsidies geinzake buitenschoolse opvang was er geven voor wie buiten de campus wilde in de beginperiode zo goed als niets. bijbouwen. Zo krijg je zorg in de nabije We hebben mee pakketten voor taal- omgeving van de mensen.’

‘Die nabijheid hebben we ook als prostimulatie ontwikkeld, vertrekkend van de thuistaal – een controversiële vincie proberen na te streven. Ik geloof aanpak zo dicht bij Brussel, maar erg nog altijd dat de afstand van Vlaandeefficiënt. En we hebben een mooi team ren tot de lokale initiatieven te groot is. Ook qua ingesteldheid: Vlaanderen sprekers over opvoedingsthema’s die gratis kunnen worden geboekt door denkt centraal. Differentiëren is moeilijk, bibliotheken en grote organisaties. Die plaatselijke verschillen worden gezien thema-avonden zitten elke keer weer als vervelend in plaats van een verrijking.’ vol. Een bewijs dat mensen niet alleen ‘Ik vind het dus jammer om afscheid informatie willen via het Internet maar te moeten nemen van iets waar we met ook met elkaar willen praten.’ heel de provincie aan hebben gebouwd.

Tegelijk denk ik: dat boompje is geplant COMMUNICATIE en je krijgt het niet meer weg. GrondMensen weten zelden wat de provincie stromen als zelfredzaamheid, nabijheid, doet omdat we meestal anderen subsidi- de mentaliteit als de overheid het niet ëren en o ­ ndersteunen. Toen ik gedepu- doet, doen we het zelf wel: ik denk dat teerde werd, vond ik ook communicatie dergelijke zaken het welzijnswerk in bijzonder belangrijk. Niemand weet wat onze provincie zullen blijven typeren.’

8

Zoals bekend worden eind dit jaar de ­bevoegdheden welzijn, gezondheid, ­armoede en gelijke kansen van de provincie overgedragen aan de Vlaamse overheid. Maar voor sommige zaken kunnen welzijnswerkers, gemeenten, en hulpverleners onveranderd ­terecht bij de provincie, ook na 1 januari 2018.

En een belangrijke bevoegdheid komt erbij. Een overzicht.

PROVINCIES IN CIJFERS Cijfergegevens nodig om je beleid te onderbouwen? Het Steunpunt sociale planning blijft bij de provincie en heet vanaf januari 2018 Data & Analyse. Net zoals voorheen publiceert het steunpunt sociaal-economische gegevens over Vlaams-­Brabantse gemeenten. De medewerkers publiceren dossiers over verschillende thema’s en doelgroepen en ondersteunen lokale besturen en organisaties bij (beleids)planning en onderzoek.

Ben je op zoek naar cijfers op gemeentelijk niveau? De databank provincies.incijfers.be biedt een breed gamma van sociaal-economische statistieken.

Meer info www.vlaamsbrabant.be/ dataenanalyse

PRAKTISCH

/ komt

incie?

NIEUW

VLAB ZORGINVEST

Dat Vlaams-Brabant nog steeds een forse achterstand heeft op andere provincies als het om welzijnsvoorzieningen gaat, is ook de Vlaamse overheid niet ontgaan. Daarom is een speciale investeringsregeling uitgedokterd die alleen voor onze provincie geldt: Vlab Zorginvest.

Globaal genomen is er in Vlaams-Brabant minder residentiële opvang en ambulante begeleidingscapaciteit. Er is ook een tekort aan initiatiefnemers en arbeidskrachten.

De hogere grond- en infrastructuurprijzen maken dat bestaande of nieuwe initiatiefnemers soms niet of slechts beperkt intekenen op Vlaamse uitbreidingsrondes. Het kleiner aantal voorzieningen in Halle-Vilvoorde, en het feit dat de bestaande voorzieningen kleine(re) voorzieningen zijn, zorgt bovendien voor een omgekeerd Mattheüseffect: wie weinig heeft, krijgt weinig bij.

In het Vlaams Regeerakkoord 2014-2019 staat het engagement om die achterstand aan te pakken. Dat gebeurt via een investeringsfonds naar het beeld van Vlabinvest in de sector van de huisvesting, maar dan voor de zorg: Vlab Zorginvest.

Concreet krijgt de provincie Vlaams-Brabant de opdracht om binnen de structuur van Vlabinvest een apart fonds van 2,5 miljoen euro te beheren voor investeringen in de zorgen welzijnssector.

PROMOTIE ZORGBEROEPEN De zorgsector kampt al jaren met een tekort aan werknemers. Met de toenemende vergrijzing van de maatschappij en het grote aantal zorgverleners die met (brug)pensioen gaan, zal dit tekort enkel toenemen. De provincie zal daarom ook na 2017 de inspanningen van de Vlaamse overheid om meer mensen, jong en minder jong, toe te leiden naar de zorgsector, verder steunen. Zo publiceerde ze een Wel.magazine over zorgberoepen voor derdegraads scholieren, maakte ze een tv-reeks over zorgberoepen, organiseert ze 3 keer per jaar een sectoroverschrijdend overleg met het onderwijsveld, de zorgsector en socio-economische partners en organiseerde ze stage-matching , mentorenopleidingen, zorgbeurzen en zorgwandelingen samen met partners.

Het team Sociale Planning blijft bij de provincie

BEGELEIDERSPAS Een begeleiderspas kan je nog steeds aanvragen via de provincie op ­begeleiders­pas@ vlaamsbrabant.be. Met deze pas kunnen mensen met een handicap gratis een begeleider meenemen naar een evenement. De persoon met een handicap betaalt de gewone toegangsprijs. Intussen werden al 3884 begeleiderspasjes uitgereikt en aanvaarden 101 Vlaams-­ Brabantse organisaties de begeleiderspas.

Meer info www.vlaamsbrabant.be/begeleiderspas

WONINGAANPASSINGEN Om comfortabel en veilig te kunnen wonen, kunnen ouderen en personen met een handicap premies aanvragen voor woningaan­passingen.

Meer info

Meer info

www.vlaamsbrabant.be/zorgberoepen

www.vlaamsbrabant.be/wonen

9

DUO

5 vragen, 5 antwoorden Elise Moriau en Luc Deneffe werden geïnterviewd in de eerste editie van Wel.magazine, nu zeven jaar geleden. Wat is er intussen veranderd, waar zijn ze trots op en welke uitdagingen zijn er nog?

Een overzicht in 5 vragen.

Stenen in het water leggen Luc Deneffe, directeur De Wissel (Bijzondere Jeugdzorg)

1

Wat is veranderd sinds uw eerste interview in Wel.magazine?

De belangrijkste verandering is uiteraard het decreet Integrale Jeugdhulp. Ik sta dan niet stil bij de nieuwe structuren, maar bij de erg sterke visie waarvoor werd gekozen.

Enkele ­kernpunten: • uitgaan van de eigen kracht van de jongeren en hun omgeving, • breuken in de hulp vermijden, • participatie. Cliënten beslissen mee over hulpverlening. En over het beleid.

2

Wat vindt u de ­belangrijkste verwezenlijking(en) in uw sector?

Het ontstaan van en de bijdrage aan de jeugdhulp door vzw Cachet, een organisatie door en voor jongeren met een ervaring in de jeugdhulp.

Ik ben blij dat de vzw volgend jaar ook in VlaamsBrabant opstart, onder andere dankzij de steun van de provincie.

3

Zijn er ook teleurstellingen?

Er is veel inzet van begeleiders, vrijwilligers en organisaties in onze sector. Toch verwondert me de stilte en passiviteit van sociaal werkers bij de systeemfouten en het maatschappelijk onrecht, die in de jeugdhulp vaak pijnlijk duidelijk zijn.

10

(Kinder)armoede, stigmatisering, uitsluiting, ...

We zouden dat duidelijker moeten signaleren.

En evenzeer zelf stenen in het water leggen die de stroom van richting laten veranderen.

4

Wat zijn de belangrijkste uitdagingen?

5

Hoe hebt u de rol van de provincie ervaren?

Een warme en diverse samenleving vormen waarin zorg opnieuw ingebed is in het gewone, dagelijkse leven. Door als medewerkers en organisaties actief mee vorm te geven aan dat samenleven, naast de opdracht om jongeren en gezinnen te begeleiden. Een samenleving waarin welvaart en welzijn voor iedereen samen spoort.

Qua innovatie heeft de provincie een belangrijke rol gespeeld: kijken wat er al bestaat en met een soms kleine subsidie de goede initiatieven een steuntje in de rug geven zodat ze zich verder kunnen ontwikkelen. Zo ook de financiële ondersteuning voor i­ nfrastructuur.

En verder, veel meer dan alleen financiële steun, kan ik herhalen wat ik in het eerste nummer van Wel.magazine al zei: ‘de unieke waarderende, versterkende en samenwerkingsbevorderende benadering van de provincie’.

Rust en lange­termijn­ perspectief Elise Moriau, CAW Halle-Vilvoorde

1

Wat is veranderd sinds uw eerste interview in Wel.magazine?

De schaalvergroting in het Algemeen Welzijnswerk is onverminderd verdergezet. Van CAW Delta, met een 50-tal medewerkers en een werkingsregio van 420.000 inwoners in 26 gemeenten, zijn we uitgegroeid tot een CAW-regio met 640.000 inwoners verspreid over 35 ­gemeenten.

Even belangrijk is de intersectorale ontwikkeling in alle domeinen van het welzijnswerk.

Niet langer de sectoren zijn bepalend, maar de thema’s of doelgroepen over de sectoren heen.

De hoop is om zo minder mensen tussen de mazen van het net te laten vallen.

2

Wat vindt u de belangrijkste verwezenlijking(en) in uw sector?

Het Algemeen Welzijnswerk is van nature een organisatie dicht bij de mensen. We doen veel inspanningen om direct laagdrempelig contact te onderhouden met onze cliënten, ook al is ons werkingsgebied fors gegroeid.

Ook met moderne middelen als chatten, e-mail en sociale media.

3

Zijn er ook teleurstellingen?

Mijn grootste teleurstelling is misschien dat het rechttrekken van historische ongelijkheden zo traag verloopt. Terwijl de Vlaamse Rand op het vlak van onderwijs en cultuur een inhaalbeweging heeft gemaakt, blijft dat voor welzijn en gezondheid een moeizaam en (te) traag ­­proces.

4

Wat zijn de belangrijkste uitdagingen?

Heel belangrijk de volgende jaren is volgens mij wat rust en langetermijnperspectief in het w ­elzijns- en gezondheidsbeleid van ­Vlaanderen. Er wordt, terecht, veel verwacht van professionele hulpverleners: digitalisering, intersectoralisering, inschakeling in (alweer) nieuwe netwerken, …. Nieuwe decreten en oproepen volgen elkaar in TGV-snelheid op en de ­financiering kent alsmaar meer verschillende ­vormen.

Mensen, en zeker welzijnswerkers, zijn flexibel. Maar soms ziet men door de bomen het bos niet meer en lijkt men voorbij te gaan aan de ervaringsdeskundigheid op het terrein.

Verankering van goede, bestaande welzijnspraktijken is even belangrijk als de zoveelste deelname aan een nieuwe ­netwerktafel.

5

Hoe hebt u de rol van de provincie ervaren?

De provincie heeft altijd oog gehad voor regionale verschillen en haar beleid daar zoveel mogelijk aan aangepast. Zo werden convenanten afgesloten met de CAW’s waarbij niet het aantal door Vlaanderen gesubsidieerde krachten de maatstaf was, maar wel de regionale noden en het beschikbare ­aanbod.

In Halle-Vilvoorde is stilaan een inhaalbeweging in gang gezet. Dat is in belangrijke mate de verdienste van de provincie. Hopelijk zal die beweging nu niet stilvallen!

HET WERELDJE WEL

“

SHOPPEN

Verandering én eye-opener Voor de sector van personen met een ­handicap betekent de persoons­volgende financiering een grote omwenteling. De Leuvense voorziening Alvinnenberg heeft de veranderingen niet afgewacht en wijzigde grondig haar werking.

a

lvinnenberg biedt onder meer woonen dagondersteuning aan 130 volwassenen met een verstandelijke en meervoudige handicap. ‘Van daar uit zijn we ook gestart met een viertal kleine, inclusieve woongemeenschappen’, zegt directrice Ritje Pauwels. ‘Villa Vanilla, dat vorig jaar in het tv-programma Koppen aan bod kwam, was daar een blauwdruk voor. Intussen hebben we het concept al drie keer zelf gekopieerd, maar ook van buiten onze voorziening was er veel ­interesse.’

LEVENSKWALITEIT Kleinschalige, inclusieve projecten op maat hangen nauw samen met de persoonsvolgende financiering die meer en meer in de sector doordringt. ‘Cliënten krijgen elk een rugzakje met een budget, waarmee ze zorg kunnen inkopen. Dat dwingt de voorzieningen om flexibeler te werken.’

12

‘Op ons domein hebben we acht huizen waar iedereen tot een paar jaar geleden 24/7 dezelfde ondersteuning kreeg. Drie jaar geleden hebben we onze orthopedagogen de opdracht gegeven om de omgekeerde oefening te maken: vertrek niet vanuit het aanbod maar vanuit de levenskwaliteit van de cliënten. Daaruit bleek dat een klein kwart van onze mensen nood had aan een andere woonformule.’

‘Sommige van onze cliënten hebben een klein, continu wereldje nodig zonder al te veel prikkels van buiten af. Anderen willen op zoveel mogelijk terreinen actief zijn en hebben nood aan bredere netwerken en meer inclusie. Voor hen hebben we een systeem met vaste vrijwilligersgroepjes opgezet. En we maken gebruik van thuiszorgdiensten, ook op het domein zelf. Daardoor hebben de begeleiders meer tijd vrij voor hun ­kerntaken.’

Voor veel cliënten komt de gedifferentieerde werkmethode dichter bij wat ze willen. ‘Vroeger was er geen keuze: de volledige dienstverlening of niets. Voor veel van onze cliënten en hun ouders ging dat gepaard met een stukje rouw, omdat het voor hen niet zo snel en radicaal hoefde. Nu hebben we heel wat cliënten die een stapje terugzetten of zelfs helemaal terug thuis gaan wonen, met een deel individuele ondersteuning van hier uit. En het engagement dat ze voorrang krijgen als hun ondersteuningsnood op termijn groter zou worden.’

‘Bij de nieuwe instromers met een persoonsvolgend budget zijn er maar enkelingen die voor het volledige pakket opteren. Omdat hun budget het niet toelaat, maar vaak ook omdat ze er nog lang niet aan toe zijn.

Je merkt dat ze veel nauwgezetter kijken wat in de regio Leuven voorhanden is. Ze krijgen bijvoorbeeld hier een deeltje dagondersteuning terwijl ze elders logeren. Door zo rond te shoppen, kunnen ze het aanbod veel beter matchen met wat ze echt willen.’

MAATWERK Voor de organisatie is het niet gemakkelijk geweest. ‘De begeleiders deden vroeger alles.

Nu moeten ze zich grotendeels specialiseren in één soort zorg en leren samenwerken met vrijwilligersgroepen en thuiszorgdiensten.

Orthopedagogen, die vroeger vaak recht­ streeks contact hadden met de cliënten, moeten zich omscholen tot coach van de begeleiders. Een hele verandering, maar ook een eye-opener. De begeleiders hebben ook veel meer autonomie gekregen.’

‘Veel collega’s vroegen zich in het begin af of heel die veranderingsoperatie echt nodig was, of hebben hun werking maar heel gedeeltelijk aangepast. Elk zijn weg, maar het wordt wel steeds duidelijker dat gewoon voortdoen geen optie is. Door het persoonsvolgend budget bieden nu ook ouderenvoorzieningen dienstverlening aan voor mensen met een handicap, en zorgboerderijen evolueren in dezelfde richting.

Je moet je als voorziening echt in de markt zetten. Kwaliteitsverhoging en maatwerk worden belangrijke factoren om je staande te houden in het nieuwe landschap.’

FOCUS

“

De handen in elkaar

In landelijke gemeenten is het niet altijd gemakkelijk om welzijnsvoorzieningen uit te bouwen. Het schaalvoordeel ontbreekt, de doelgroep zit verspreid en veel budget is er meestal niet. Maar als je de handen in elkaar slaat, is veel mogelijk, bewijst vzw Storzo.

s

torzo staat voor Scholing, Tewerkstelling en Opleiding in de Regio Zoutleeuw en Omstreken. De vzw, een samenwerking tussen de gemeenten Linter, Kortenaken, Geetbets en de stad Zoutleeuw, is in september 1989 opgericht door René Swinnen, nog altijd de voorzitter. ‘Het is hier heel landelijk’, zegt coördinator Martine Vandervelpen. ‘René vond dat er hier iets moest komen voor tewerkstelling in eigen streek, want veel grote werkgevers zijn hier niet te vinden. Omdat er ook een tekort was aan kinderopvang, is Storzo gestart met werkervaringsprojecten gecombineerd met een kinderdagverblijf.’

Het kinderdagverblijf is gebleven, met daarbovenop een poot opvoedingsondersteuning en armoedebestrijding. Via onze bestaande werking merkten we immers dat er veel verdoken armoede is in de regio.’

‘Dankzij subsidies hebben we onder meer fietsen aangekocht zodat mensen met beperkte mobiliteit maatschappelijk meer kunnen participeren: werk zoeken, de kinderen naar school brengen, enzovoort. Er is een kledingbank en we bieden huiswerkbegeleiding in Zoutleeuw en Linter. Dat gebeurt door een heel vrijwilligersnetwerk, in samenspraak met de school.’

HUISWERKBEGELEIDING

De Storzo-initiatieven voor opvoedingsondersteuning zijn intussen gebundeld onder een erkend Huis van het Kind. ‘We hebben een coördinator aangeworven die het contact met de doelgroep verzorgt, ook aan huis. Haar be-

Als gevolg van de veranderde wetgeving is het werkervaringsproject in 2015 gestopt.

‘Eerder was er al een dienstenchequebedrijf in werking getreden met dezelfde doelstelling.

BRUGGEN BOUWEN

langrijkste taak is om de mensen bij te staan als een soort buddy. Er is een groot, verspreid aanbod van professionele hulp maar als leek raak je daar niet altijd wijs uit – zelfs als hulpverlener is het soms moeilijk (lacht).’

‘Vaak werken diensten ook naast elkaar, wat ontmoedigend is voor de cliënten. Ze moeten steeds opnieuw hun verhaal doen en vertrouwen winnen. De drempel is soms groot. Ons Huis van het Kind wil die drempel net verlagen, er zijn voor de mensen en hen helpen om de juiste hulp te vinden. Het is niet de bedoeling om problemen zelf op te lossen, maar wel om bereikbaar te zijn. Via doorverwijzing en ondersteuning willen we bruggen bouwen naar de professionele hulp.’

SAMENWERKING Het is niet altijd gemakkelijk geweest om de Storzo-werking uit te bouwen, geeft Martine toe. ‘Maar het is vooral de samenwerking tussen de verschillende gemeenten die veel mogelijk maakt. Intussen hebben we 90 werknemers in dienst, waarmee we bij de grootste werkgevers van de streek zijn. Het dienstenchequecentrum bedient meer dan 450 klanten, het kinderdagverblijf heeft continu meer dan 70 inschrijvingen. Samen met ons consultatiebureau van Kind & Gezin bedienen we zo’n 1000 cliënten. Toch niet slecht voor een vzw die bijna dertig jaar geleden vanaf nul is begonnen.’

13

20 JAAR WELZIJN

Voor de rijke momenten Vrijwilligerswerk is in onze samenleving van onschatbaar belang. Om de vrijwilligers een flinke steun in de rug te geven, ondersteunde de provincie hen op verschillende manieren.

Ze bood vormingen aan via de vrijwilligersacademie, een vacaturebank waar organisaties op zoek kunnen naar vrijwilligers en omgekeerd, en een Stappenplan om vrijwilligers te werven.

Ook de gratis vrijwilligersverzekering was een groot succes. De verzekering, die intussen 10 jaar bestaat, groeide de voorbije jaren in verhouding tot de bevolkingsdichtheid het sterkst in Vlaams- B ­ rabant. In 2011 waren 1.546 organisaties verzekerd, in 2017 2.650.

Als liefde pijn doet Huiselijk geweld is geen privézaak maar een maatschappelijk probleem dat iedereen aanbelangt. Om het thema onder de aandacht te brengen, startte de provincie in 2005 met een jaarlijkse preventiecampagne Als liefde pijn doet… 19 Vlaams-Brabantse gemeenten, 2 OCMW’s, de CAW’s Oost-Brabant en Halle-Vilvoorde, 12 bibliotheken en 9 politiezones hebben in 2016 aan de provinciale campagne meegewerkt.

Nieuwe kansen voor jongeren Uit provinciale cijfers blijkt dat de sector van de bijzondere jeugdbijstand kampt met plaatstekort, een gebrekkige infrastructuur en te weinig diensten die de jeugdhulpverlening kunnen opnemen. De provincie steunde deze sector om alternatieven uit te bouwen voor jonge-

Superhelden?

Ouders willen graag superhelden zijn, maar soms twijfelen ze. ‘Doe ik het goed? Had ik niet beter?’ Een babbel met een andere ouder brengt vaak raad. Daarom stimuleert de provincie informele contacten en netwerken tussen ouders. Dat gebeurt bijvoorbeeld via de Week van de Opvoeding. De provincie trekt sinds 2011 jaarlijks 1000 euro uit voor gemeenten die een activiteit voor ou-

14

ders en kinderen organiseren tijdens die week.

Dat bleek een succesformule te zijn.

Het aantal deelnemende gemeentes is gestegen van 32 in 2011 tot 50 in 2017. De provincie organiseert ook lezingen en voordrachten rond opvoedingsthema’s als slapen, eten of pubers. De Waarom? Daarom! lezingen worden aangeboden in samenwerking met de lokale besturen.

ren die zich in een complexe leefsituatie bevinden. De provincie investeerde in infrastructuur, time-outprojecten die de jongere een afkoelingsperiode bieden, en intersectorale samenwerking. Dergelijke initiatieven zijn broodnodig om kwetsbare jongeren te helpen groeien in een veilige omgeving en hen een kans te geven in onze samenleving.

In 2006 nam de provincie ook het initiatief om politie, CAW en parket via doorverwijzing multidisciplinair te laten samenwerken rond dossiers inzake intrafamiliaal geweld.

In het arrondissement Leuven richtte ze in 2016 bovendien de ketenaanpak intrafamiliaal geweld op, om ook te kunnen inzetten op de toplaag van complexe en zware dossiers.

Samenwerkingsverbanden opvoedings­ondersteuning Jaarlijks worden in Vlaams-Brabant 11.500 kinderen geboren. Om jonge (aanstaande) gezinnen met kinderen en jongeren te ondersteunen, kregen 22 Vlaams-Brabantse gemeenten in november 2014 de erkenning van Kind en Gezin om een Huis van het Kind uit te bouwen voor hun regio. De provincie ondersteunde de Huizen van het Kind financieel en hielp met de inhoudelijke uitbouw. De p ­ rovincie trok in 2016

52.500,00 euro uit voor de Huizen van het Kind.

De verschillende partners in de Huizen van het Kind versterken elkaar en leveren elk hun eigen bijdrage om zo een antwoord te bieden op elke vraag van (jonge) gezinnen. Het aanbod verschilt van gemeente tot gemeente en wordt afgestemd op de lokale noden.

Intussen zijn er 26 Huizen van het Kind in Vlaams-Brabant.

Holebi filmfestivals

Een stem voor mensen in armoede

De provincie onderneemt al 15 jaar sensibiliseringsacties voor alle mensen waartegen nog vooroordelen bestaan, zoals vrouwen, personen met een handicap, holebi’s en allochtonen. Daarom zette de provincie in 2007 mee haar schouders onder het Holebifilmfestival. De reputatie van het festival groeide elk jaar, met alleen al in 2017 26 films, 21 kortfilms en 5 podiumvoorstellingen. Er waren ook 160 inzendingen uit 38 landen voor de internationale kortfimwedstrijd Holebikort.

Mensen in armoede ervaren veel drempels in hun leven. Het provinciaal armoedebeleid was erop gericht om die drempels te verlagen of weg te nemen. Zo ondersteunde de provincie op financiële, logistieke of inhoudelijke manier de oprichting van verenigingen die mensen in armoede een stem geven en ze wegwijs maken in basisvoorzieningen.

Dankzij deze steun verdubbelde het aantal verenigingen waar armen het woord nemen en het aantal inloopcentra, zodat kansarme mensen nu voor ontspanning, ontmoeting en vorming terechtkunnen in Leuven, Vilvoorde, Tienen, Asse, Halle en Diest. Op 5 jaar tijd hielp de provincie ook 91 groepswerkingen uitbouwen en ontwikkelde ze mee een draaiboek groepswerk met OCMW-cliënteel.

15

flashback

op “ Trots wat bereikt is

w

e sluiten deze laatste Wel.magazine af met Jaak Kusters, die ook in een van onze eerste magazines aan bod kwam. Toen gaf hij iedereen de raad om met ouderenbehoefteenquêtes aan de slag te gaan. Een raad die massaal is opgevolgd. Maar ook op andere vlakken zijn grote stappen gezet in het seniorenbeleid, zegt hij.

‘Helemaal in het begin zijn we met Cultuur 2000 aan de slag gegaan, een werking die ook in andere provincies de senioren mee betrok. Uiteindelijk zijn daar in Vlaams-­Brabant de regionale ouderenadviesraden uit voortgekomen, en daarna ook de provinciale ouderenadviesraad. Nu, bijna twintig jaar later, overheerst toch een gevoel van trots op wat bereikt is. Onder meer dankzij de provincie hebben we initiatieven kunnen ontwikkelen die elders niet tot stand zijn gekomen, zoals de opleidingen Vrijwilliger-­Ouderenconsulent en de opleidingen Train de trainer rond Waarderende benadering. Zo hebben we straffe senioren opgeleid die op vele plaatsen de ouderenbeleidsparticipatie hebben aangezwengeld.

‘Persoonlijk ben ik blij dat ik van mijn hobby mijn beroep heb kunnen maken, en omgekeerd. Vóór­ Cultuur 2000 werkte ik bij het projectencentrum Impact in H ­asselt, dat zich richtte op senioren. Dat werk heb ik later met plezier als vrijwilliger in diverse sectoren verdergezet.’

16

Retouradres: Provinciehuis Vlaams-Brabant, Provincieplein 1, 3010 Leuven