71 POGLĄD NA PRAWO
Prawnik językoznawcą? O powszechnych błędach językowych obecnych w pismach procesowych
Pisownia wielką literą Jedną z podstawowych zasad ortograficznych jest zapisywanie wielką literą140 nazwy własnej. Zdarza się, że autor pisma sądowego, powołując się na nazwy pospolite, może przydawać im znaczenia nazw własnych. Podstawę takiego zabiegu stanowią względy grzecznościowe. Dlatego też w uzasadnionych przypadkach, np. przy formułowaniu zaproszeń czy wezwań na zgromadzenia wspólników, możliwy jest zapis nazwy „Spółka” właśnie wielką literą141. Formy grzecznościowe pojawiają się dość często w przypadku określania strony postępowania, zwłaszcza w ramach procedury cywilnej. Nierzadko w pismach prawników dostrzega się takie formy jak: Powód, Pozwany, mój Mocodawca itd. Dość powiedzieć, że Kodeks cywilny czy Kodeks postępowania cywilnego posługują się wskazanymi nazwami, ale pisanymi małą literą. Czy zatem i w tym przypadku obowiązuje nas zapis ustawowy? Rada Języka Polskiego przyjmuje, że używanie form grzecznościowych jest nie tylko poprawne, ale wręcz wskazane. Najczęściej korzystamy z nich, gdy formułujemy wypowiedź do konkretnej osoby/instytucji, okazując jej w ten sposób szacunek. W tym przypadku uzasadniony może być zapis „tut. Sąd”, „Wysoki Sądzie”, „Szanowny Kliencie” itd. Pamiętajmy, że wielką literą piszemy nie tylko nazwę takiego podmiotu, lecz także odnoszący się do niego zaimek. Jeśli piszemy o danym podmiocie w trzeciej osobie, nadal możemy zachować tę grzecznościową wielką literę jako wyraz szacunku (np. „stanowisko mojego Klienta…”). Opisane wyżej rozwiązania zależą od intencji nadawcy, zamiaru przekazania określonych odczuć itp. Nie będzie więc błędem posługiwanie się przytaczanymi określeniami, jeśli zapisze się je małą literą. Warto pamiętać o dwóch wytycznych, związanych z etykietą językową: za afront może być uznane posługiwanie się wielką literą w określeniu „naszego klienta” z jednoczesnym „obniżeniem rangi” strony przeciwnej poprzez zastosowanie małej litery, np. w wypowiedzi „więc Powód zapłacił pozwanemu kwotę…”, zaimki określające nadawcę zapisuje się małą literą (dlatego poprawny będzie zapis „mój Mocodawca”)142.
140 Warto zwrócić uwagę na poprawną postać zwrotu: „zapisywać wielką/dużą literą”, który często stosowany jest błędnie w formie: „zapisywać z wielkiej/z dużej litery”. 141 [w:] http://tnij.org/uafa dostęp z dnia 28 lutego 2013 r. 142 [w:] http://tnij.org/uago dostęp z dnia 28 lutego 2013 r.